Nieuws & analyses P.V. pagina 171

meest recente bericht boven

Specials:
Nationale zonnestroom productie update en samenvatting CBS rapportage HE NL 2020
CertiQ update augustus 2021
Maandproducties Polder PV augustus en cumulaties 2021 ditto september 2021
Historische records - >500 zonneparken met 2,5 GWp in NL, uitgebreide detail analyse
CertiQ updates juni en juli - hoogste PV capaciteiten voor deze maanden toegevoegd
Officiële stand van zaken SDE zonnestroom bij RVO - 6,1 GWp gerealiseerd, >4 GWp afgevoerd
Polder PV's "ultimate" CBS zonnestroom statistiek update - status 9 juli 2021

22 juli 2021 - 12 oktober 2021

• Aandeel energie uit HE bronnen op totale energieverbruik van 8,8% (2019) naar 11,1% (2020)
• Nederland had een EU-verordonneerde verplichting voor 14% in 2020 en heeft dit met de beruchte "statistical transfer" optie moeten afkopen door 8 tot 16 TWh "hernieuwbare energie over te nemen" van met groot surplus zittend windenergie rijk Denemarken. Nog niet duidelijk is of dit voldoende zal zijn, als definitieve cijfers bekend zullen gaan worden (dit hangt namelijk ook van het totale energieverbruik af, wat nog lang niet hard is uitgekristalliseerd).
• Van het totaal aan energie uit HE bronnen is 54% afkomstig uit een reeks van zeer verschillende biomassa bronnen; 23% windenergie, 14% zonne-energie (= dominant fotovoltaïsche opwekking), en 9% "overige" categorieën.
• Stijging van 18% (2019) naar 26% aandeel van het nationale stroomverbruik voor elektra uit HE bronnen; in totaal was de absolute productie ruim 31 TWh uit niet hernieuwbaar geachte bronnen. De nationale stroom productie lag in 2020 rond de 122,6 TWh (dominant gas-gestookt).
• De opgestelde capaciteit van het windmolen park nam toe met 48%, met name off-shore; de productie toename was, gecorrigeerd naar de langjarige "normaal", 29%. Er werd 3 TWh meer windenergie geproduceerd dan in 2019.
• De productie van elektra uit diverse biomassa stromen (met name bijstook in steenkolen centrales) nam zelfs met 51% toe.
• Het aandeel van HE bronnen in de warmte voorziening steeg met 7,9%, het verbruik met 7%. Naast de meerproductie die meegerekend mag worden voor hernieuwbaar uit bijgestookte kolencentrales, zijn buitenlucht gebruikende warmtepompen een factor geworden bij deze stijging.
• Forse toename bijstook kolencentrales vooral veroorzaakt door SDE "+" subsidies, na tijdje stilstand na verloop van subsidies onder het voorgaande MEP regime (zie ook Tweet met impact op CBS grafiek van Polder PV).
• Het aandeel HE (bio) brandstoffen voor inzet in het vervoer nam af van 14% (2019) naar 13% in 2020, maar dat blijft ruim boven de EU verplichting van 10%. Dit is vooral te wijten aan boekhoudkundige oorzaken en afspraken gemaakt over wat als hernieuwbaar meegeteld mag worden bij de contributie van de scheepvaart in de EU "directives".

Zonne-energie

Zonnestroom

In een aparte paragraaf komen thermische zonne-energie en haar "grote zus" zonnestroom ter sprake. Weinig verrassingen, eerder gepubliceerde cijfers voor zonnestroom zijn ongewijzigd overgenomen. Voor de productie (laatst opgenomen in grafiek op Polder PV dd. 31 mei 2021) heb ik hier onder de update van juli jl. toegevoegd, met het aangepaste - doch beslist nog niet definitieve - cijfer voor 2020.

2019** en 2020**: "nader voorlopige" cijfers

De berekende productie voor 2020 is gewijzigd van 7.993 GWh (status 31 mei 2021) naar alweer 8.144 GWh (rechter Y-as), een kleine toename van 1,9%. Hierbij moet echter ook de disclaimer, dat voor zowel 2019 als 2020 de resultaten nog beslist niet definitief zijn, en later nog steeds kunnen worden aangepast.

Met deze wijziging is ook het aandeel van de productie van zonnestroom t.o.v. het binnenlandse elektriciteits-verbruik bijgesteld. Dit was in de vorige update nog 6,67%, en is nu 6,79% geworden voor 2020 (referentie linker Y-as). Ten opzichte van de totale netto elektriciteitsproductie in Nederland (exclusief eigen verbruik bij opwek van meestal fossiele opwek methodes), is dat aandeel zelfs al 6,99%.

Gedwongen afschakelen - effect onbekend

Voor zonnestroom wordt de totale productie als verbruik verondersteld, zonder verliezen. Hetzij direct on-site, hetzij via netkoppeling "elders geconsumeerd". Echter, we komen steeds meer in een situatie dat het waarschijnlijker wordt dat met name grotere PV projecten (in casu grondgebonden zonneparken) mogelijk tijdelijk hun netinvoeding moeten staken bij (dreigende) calamiteiten. Dit betekent, dat eventuele op basis van "verwachtingen" geprognosticeerde productie cijfers onder druk zouden kunnen komen te staan als dit een factor van betekenis zou gaan worden. Over dergelijke "afgedwongen systeem verliezen" is in Nederland niets bekend. Hiervoor dienen de harde productie data van met name de grote installaties centraal beschikbaar te komen. Vooralsnog is hiervan geen sprake, en de vraag is wie hier dan wel toegang tot zou krijgen, gezien de (vermeende) concurrentie "gevoeligheid" van dergelijke primaire systeem info.

Vermeden primaire energie / CO2 equivalenten zonnestroom

Met bovengenoemde productie cijfers komt het CBS voor zonnestroom voorlopig op een vermeden verbruik van 62,5 PJ aan fossiele primaire energie in 2020 (62.513 TJ), en op een vermeden emissie van 4 miljoen ton CO2 equivalenten (4.001 kton) in dat jaar.

Zonnestroom opwek per maand (berekend)

Het CBS publiceert ook al enige tijd (aangepaste) berekende producties van zonnestroom per maand. Eerder toonde ik u al de sequentie van 2015 tm. maart 2021 (publ. 8 juni 2021). In onderstaande grafiek, waarvoor het laatste datapunt van het CBS voor juli 2021 is, heb ik de jaren van een aparte kleur voorzien en op de X-as de maanden weergegeven. Daarmee wordt duidelijk dat de maandelijkse producties fors toenemen de laatste jaren, met als primaire oorzaak de enorme toename aan toegevoegde nieuwe installaties.

2019** en 2020**: "nader voorlopige" cijfers; 2021* "voorlopig"

In de berekeningen van het CBS, die tegenwoordig ook rekening houden met de instraling per maand, gemeten door het KNMI, zien we de curves per jaar steeds hoger worden. En steken de zonrijkste maanden er telkens bovenuit, met verschillende maanden van jaar tot jaar: augustus 2017, juli 2018, juni 2019, de opvallend instraling rijke mei-maand in Corona jaar 2020, en, als voorlopig "hoogtepunt", juni in het huidige jaar 2021. Met een berekende productie van 1.813 GWh. Die hoeveelheid is al ruim 15 maal zo hoog dan de 120 GWh berekend voor juni 2012, 6 jaar eerder. Uiteraard zullen deze maand pieken voorlopig nog fors hoger gaan worden, gezien de enorme nieuwbouw aan PV capaciteit. Veel trager is de toename in de zonarme wintermaanden. Voor de somberste maand, december, nam dit in absolute zin toe van 26 GWh (2015) naar 127 GWh (2020), in 5 jaar tijd. Een factor 5 verschil.

In april 2020 werd voor het eerst meer dan 1 TWh zonnestroom in een maand tijd geproduceerd, volgens de rekenmethodiek van het CBS.

Het CBS rekent met haar nieuwe methodologische opzet sedert 2012 de afschattingen door. De onnauwkeurigheid in de opbrengst cijfers schat zij voor zonnestroom nog steeds op 15 tot 20%. Daar is ten opzichte van het verleden wel een "bonus" voor terug gekomen, met de nieuwe aanpak zijn al enige tijd ook regionale cijfers voor met name aantallen en capaciteiten beschikbaar gekomen. Polder PV heeft daar in juli wederom een zeer uitgebreide analyse op losgelaten, en die kunt u, met cijfers tm. 2020, hier vinden. Zie ook de introductie.

CertiQ data - jarenlang onaangesproken databron eindelijk ook gebruikt ?

Meer specifiek m.b.t. de methodiek hoe zij de productie berekent, stelt het CBS in haar jaar rapport het volgende:

"Het CBS ontvangt voor de meeste grote systemen informatie over maandelijkse elektriciteitsproductie van CertiQ. Het CBS onderzoekt momenteel methoden om deze te gaan gebruiken voor de berekening van de elektriciteitsproductie van zonnestroom. Daarnaast onderzoekt het CBS op dit moment voor installaties waarvoor geen CertiQ-productiegegevens beschikbaar zijn de mogelijkheden om het kental van 875 kWh per kWp vermogen te vervangen door een meer op waarneming gebaseerde methode".

De CertiQ data zijn al jaren bekend, het wordt echt de hoogste tijd, mede gezien het feit dat de grootste PV volumes al langere tijd nauwkeurig gedocumenteerd in het CertiQ register staan, dat hier ook daadwerkelijk gebruik van gemaakt zal worden. Want er zijn veel betere inschattingen te maken op basis van data van grote hoeveelheden geijkt en gecertificeerd bemeten installaties, dan tot nog toe op basis van fragenswürdige, verouderde "kengetallen" wordt geextrapoleerd uit ook nog deels onzekere capaciteits-gegevens.

Het CBS beroept zich daarbij ook op SDE data van het RVO, waarbij over hoge "vrijval" cijfers wordt gesproken (100 MW in 2017, 422 MW in 2018, 1.025 MW in 2019, resp. 1.662 MW in 2020, zie bericht en rapport van RVO, ook gepubliceerd op 30 sep. 2021). Het CBS vergeet daarbij echter, dat RVO het niet heeft over de vele projecten die (veel) groter zijn, of nog zullen worden uitgevoerd dan dat er een of meerdere SDE (+) beschikking(en) voor is / zijn afgegeven. Die data publiceert het RVO helemaal niet, dus de bruto "vrijval", al is die beslist onacceptabel hoog, wordt vanwege dat onbenoemde tegenwerkende effect, fors overschat ...

Thermische zonne-energie

De grote "doorbraak" waar al lang van wordt gedroomd door marktpartijen, heeft zich op het vlak van thermische zonne-energie nooit gemanifesteerd, ook al wordt de technologie al vele jaren lang toegepast. Dat is niet alleen een Nederlands, maar Europees probleem, en heeft deels ook te maken met de enorme prijsdalingen bij de fotovoltaïsche systemen, die nooit zijn bereikt in de thermische ZE sector. Gecombineerd met ontoereikende subsidie regimes voor met name thermische zonne-energie. Vanwege het feit dat er naast nieuwe installaties, gestimuleerd door ISDE en opvolger subsidie regelingen, en een zéér beperkt volume uit de SDE "+" regimes, ook vanwege de gehanteerde "statistische levensduur" van de geïnstalleerde capaciteit, een fors volume "uit gebruik lijkt te zijn genomen", is er, volgens de CBS reken methodiek, zelfs netto een negatieve groei geweest in deze sub-markt. Er zou in 2020 33 duizend m² aan collector oppervlak zijn bijgeplaatst, maar ook 36 duizend m² weer "statistisch zijn uitgeschreven" vanwege de toegepaste vermeende levensduur van 20 jaar. Zowel voor kleinere zonneboiler installaties, als de in de utiliteit gebruikte grotere projecten. Dit levert netto een negatieve groei op van -3 duizend m² in 2020, met een resterend bestaand oppervlak van 670 duizend m² aan het eind van dat jaar.

Het CBS gaat in paragraaf 2.1 in haar jaar rapport in op de verdere detail segmentaties in deze submarkt (typen, toepassing per sector, en naar omvang van de installaties). Het belangrijkste hierbij is de berekende productie. Deze zou iets zijn afgenomen van 1.180 naar 1.177 TJ (2019 > 2020), wat tevens het bruto eindverbruik is bij dergelijke systemen. Dit zou neerkomen op een vermeden inzet van fossiele energie bronnen ter hoogte van 1.268 TJ, resp. een vermeden equivalent van 72 kiloton CO2, in 2020.

Vergelijken we deze cijfers met die voor zonnestroom, 62.513 TJ vermeden inzet primaire (fossiele) energie resp. 4.001 kton vermeden CO2 (equivalente) emissies in 2020, zien we dat PV eind van dat jaar al een factor 49 (vermijding primaire energie) resp. 56 (vermijding CO2 uitstoot) beter scoort dan haar "kleine" thermische zonne-energie zusje. Het ligt niet in de lijn der verwachtingen, mede ook gezien de markt verhoudingen, dat hier op korte termijn structureel verbetering in zal gaan komen.

Bronnen (intern):

Zie bronnen verwijzing met Polder PV analyses van publicaties CBS data zonnestroom vanaf 2020 onderaan detail analyse tm. 2020

Bronnen (extern):

Steeds meer hernieuwbare energie uit biomassa (nieuwsbericht website CBS, 30 september 2021)

Hernieuwbare Energie in Nederland 2020 (elektronische publicatie CBS, 30 september 2021)

Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen (CBS Statline Open Data portal, update 30 september 2021, selectie: zonnestroom)

Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik (CBS Statline Open Data portal, update 2 augustus 2021)

7 september 2021: Zonnestroom cijfers CertiQ, maandrapport augustus 2021 - iets meer projecten, flink meer capaciteit dan aug. 2020. 1.537 MWp groei jan. - aug., accumulatie 6.660 MWp*. Vandaag werd het maandrapport voor augustus gepubliceerd door TenneT dochter CertiQ. De totale accumulatie van de capaciteit bij de gecertificeerde PV projecten nam bij CertiQ toe tot 6.660 MWp. Hierbij ging het om een netto toevoeging van relatief weinig projecten (293, iets boven het niveau in aug. 2020), met een capaciteit toename van bijna 169 MWp. 70% hoger dan het nieuwe volume in augustus 2020, maar geen record voor deze maand. De gemiddelde systeemcapaciteit van alle ingeschreven PV installaties bij CertiQ liep verder op, naar ruim 228 kWp. Er is in de relatief sombere juli maand een flinke teruggang in het (reeds) afgegeven volume aan garanties van oorsprong te zien, 720 GWh i.p.v. het record niveau geregistreerd in het maand rapport voor zonnig juni (823 GWh). Wel zijn er diverse records bij zowel de import als de export van garanties van oorsprong (GvO's) voor zonnestroom gesneuveld in het augustus rapport.

Het overzicht met de cijfers over augustus 2021 (en voor de Garanties van Oorsprong, GvO's, tm. juli 2021) verscheen bij CertiQ weer in het oude, vertrouwde "ritme", op 7 september 2021.

In de detail analyse hier op volgend wordt ingegaan op de wijzigingen en aanvullingen, deels grafisch verbeeld. Voor uitgebreide toelichting ter referentie, gebruik s.v.p. daarvoor het eerder gepubliceerde artikel met analyse van het augustus 2019 rapport van de TenneT dochter.

1. Ontwikkeling van aantallen gecertificeerde zonnestroom installaties

Nieuwe aantallen installaties in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de linker Y-as. In december 2020 werd, na diverse behoorlijk hoge nieuwbouw cijfers in voorgaande maanden, en na het tussentijdse record in juli (589 netto nieuw), in de laatste kalendermaand wederom een nieuw record niveau met de (netto) bijschrijvingen bereikt bij CertiQ, 616 nieuwe exemplaren (geel omrand data punt rechtsboven in de grafiek). Vanaf januari 2021 viel het nieuwe volume bij de aantallen fors terug, met 344 exemplaren voor januari echter wel hoger dan in voorgaande jaren. De netto hoeveelheden in de opvolgende maanden lagen tot en met juli allemaal een stuk lager dan in dezelfde maanden in 2020: feb. 400, maart 322, april 337, mei 313, juni 291, juli 395. In augustus werd echter, met de netto nieuwe 293 exemplaren krap 12 exemplaren meer dan de 281 stuks genoteerd in augustus 2020. Dat is echter nog steeds 27% minder dan de 403 nieuwe projecten in augustus 2019.

De accumulatie is te zien aan de blauwe kolommen curve in bovenstaande grafiek. In de september 2019 rapportage is de grens van twintigduizend gecertificeerde zonnestroom projecten overschreden. Het totaal is eind oktober 2020 de volgende piketpaal van 25 duizend gecertificeerde zonnestroom projecten gepasseerd. En is inmiddels, met augustus 2021 toegevoegd, uitgekomen op, voorlopig, 29.171 exemplaren. Dit is weliswaar nog steeds een zeer gering aandeel op het totaal aantal PV systemen in Nederland, wat eind 2020 al een omvang had van 1,37 miljoen installaties volgens de meest recente CBS cijfers op dat punt (dominant residentieel). Maar bij de capaciteit heeft de projecten markt al in 2019 de residentiële sector stevig ingehaald, gezien dezelfde CBS data. Die eind juli dit jaar in een uitgebreide, voor Nederland unieke detail analyse nogmaals is getoond (paragraaf 0(h) in analyse).

Voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand. Bovendien geldt ook, dat alle huidige "eerste cijfers" voor 2020 en 2021, later nog zullen worden bijgesteld, zoals ook voor voorgaande jaren is geschied (zie revisies voor de jaren 2018 en 2019, met de daar aan gelinkte gedetailleerde analyses). Ook is recent duidelijk geworden, dat al snel na publicatie van de officiële maandrapportages bij CertiQ, de waarden per maand al flink bijgesteld kunnen worden (analyse 4 november 2020). In de maandrapport besprekingen bij Polder PV wordt altijd dié inhoud als referentie aangehouden, en vergeleken met oudere maand rapportages, om in ieder geval die trends op een gelijkwaardige wijze met elkaar te kunnen vergelijken.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De nieuwe volumes gerealiseerde projecten per maand zijn vanwege de enorme stapel aan SDE beschikkingen die al werd uitgevoerd in 2020 t.o.v. 2019 weer sterk toegenomen, ondanks de fikse beperkingen a.g.v. de Covid19 pandemie. In 2019 (gele kolommen, met max., in juli, 443 nieuwe projecten) was er op dit punt al duidelijk een versnelling zichtbaar. De maandelijkse toevoegingen in 2020 waren gemiddeld genomen zeer hoog, en culmineerden in nieuwe maand records in, juni, en, vooral, juli (589), resp. december (616 nieuwe projecten).

Ook januari 2021 heeft een nieuw record gevestigd voor die maand, 344 nieuwe installaties, 54 meer dan in januari 2020. De volgende zes maanden kwamen echter weer, vaak beduidend láger uit dan de record niveau's voor die maanden in 2020, lag in mei en juni lager dan het niveau in 2019, en in juli zelfs lager dan het niveau in 2017, 2019 en 2020. Deze trendbreuk is weer gekeerd in augustus, met 12 projecten meer toegevoegd dan in dezelfde maand in 2020, al had augustus 2019 een (record) toevoeging van veel meer projecten.

De maandgemiddeldes zijn in de jaren 2017-2020 sterk aangetrokken, weergegeven met de bij de betreffende jaren horende gekleurde horizontale stippellijnen. Dat jaar gemiddelde nam toe van 105 stuks/mnd in 2016, 158 stuks/mnd in 2017, 210 stuks/mnd in 2018, 350 stuks/mnd in 2019, naar een voorlopig record niveau van 445 stuks in 2020. Voor 2021 is het nieuwe gemiddelde tm. augustus, 337 projecten per maand, echter weer verder terug gevallen t.o.v. het niveau in 2019 (tm. april was dat nog iets hoger). Dat ligt aan het feit dat de aantallen nieuwe projecten per maand weer lager zijn geworden, een trend die sterk afwijkt van die bij de toegevoegde capaciteiten per maand.

Tót 2018 was er een verwarrende periode van 4 jaar waarbij ook tijdelijk negatieve groei optrad, vanwege een combinatie van lang durende her-registratie verplichtingen, en mogelijk "natuurlijke uitval" bij CertiQ.

Ook deze volumes (evenals die voor de capaciteiten) zullen achteraf nog worden bijgesteld door wijzigingen in de primaire database van CertiQ. Deze revisies kunnen zowel positief (capaciteit 2015-2018, eerste jaar rapport 2020), als negatief uitpakken. In 2019 is bijvoorbeeld de bijstelling voor de capaciteit in negatieve zin uitgepakt, zoals we hebben gezien bij de jaarcijfers.

Het nieuwe jaarvolume voor 2017 kwam volgens de maandrapporten uit op 1.898 installaties. In 2018 was dat 2.516 stuks, 2019 kwam op 4.195 exemplaren netto, 67% meer volume dan in dezelfde periode in het voorgaande jaar. Dat is inmiddels alweer fors opgewaardeerd naar maar liefst 4.550 nieuwe installaties in dat jaar (gemiddeld 379 nieuwe installaties per maand). Deze bijstelling vindt u terug in de door Polder PV gepubliceerde analyse van de tweede revisie van het jaar rapport. De bijstelling t.o.v. het gemiddelde volgens de maandrapportages, 350 stuks, is dus fors geweest (8,2% hoger).

In 2020 zijn in de 12 maandrapporten al 5.335 nieuwe projecten opgetekend door CertiQ. Een nieuw jaar record, wat 27,2% boven het kalenderjaar volume van de maandrapportages in 2019 (4.195 projecten) is komen te liggen. Mijn - conservatieve - afschatting op basis van het maandgemiddelde in de eerste 11 maanden van 2020 was in een vorige analyse nog zo'n 5.150 nieuwe projecten totaal, december heeft dus bovenmatig hoog gescoord t.o.v. dat gemiddelde niveau.

2021 zit in de eerste 8 maand rapportages inmiddels op 2.695 nieuwe projecten en stevent, bij een doorgaande trend op basis van die rapportages, af op een beduidend lager aantal over het hele kalenderjaar. Mede gezien de fors toegenomen netproblemen overal in Nederland, tot in industriegebieden in dichtbevolkt west Nederland aan toe (Dordtse Kil gebied bij Dordrecht in Stedin netgebied, bijvoorbeeld), is de vraag of dat "aantal" projecten binnenkort weer kan toenemen. Zeker omdat ze gemiddeld genomen ook nog eens fors groter zijn geworden wat de opgestelde capaciteit betreft.

2. Capaciteit evolutie van gecertificeerde zonnestroom installaties

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor september 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast.
Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage ! Ook voor juli 2019 is het aanvankelijk op 1 augustus 2019
verschenen maandrapport na interventie door Polder PV fors neerwaarts gecorrigeerd in een later gereviseerde versie.
Als klap op de vuurpijl resulteerde uit het april 2020 rapport een bizarre negatieve maandgroei van -108,5 MWp,
a.g.v. een "drie-nullen correctie" van een eerder (?) foutief ingegeven installatie door een netbeheerder. Ook het cijfer in januari 2021 is door een foute
entry van een netbeheerder veel te hoog uitgepakt. Dit is gecorrigeerd in februari, waardoor die maand een zeer lage "artificiële groei" laat zien.

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al langer om opvallende, gemiddeld substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Met name in 2018 en 2019, en voor 2020 (met name vanaf mei, maar met uitzondering van augustus). Na de heftige revisie van het nieuwe netto volume voor juli 2019 volgde een nieuw, met nog wel wat vraagtekens omgeven historisch record van 270,9 MWp in augustus, wat het vorige record in februari van dat jaar (165,0 MWp) naar de annalen verwees. In november van 2019 werd wederom een verpletterend nieuwe record toevoeging van maar liefst 409,9 MWp geregistreerd. Ook december pakte hoog uit, met 156,2 MWp.

In 2020 werden in slechts 3 maanden veel slechtere resultaten gerapporteerd dan in dezelfde maand in 2019. Dat waren maart, april (met de bizarre negatieve anomalie vanwege een - herstelde - blunder van een netbeheerder), en augustus, wat veel lager uitkwam dan diezelfde maand in 2019. Zeer grote positieve verschillen vonden we in 2020 in de maanden juli, september, oktober, en december. En november haalde net aan niet het all-time high record van diezelfde maand in 2019, al scheelde het niet veel.

Het maandgemiddelde is in 2020, mede veroorzaakt door de hoge groei in de tweede jaarhelft, nadat het met het november rapportage al - eindelijk - hoger was geworden dan het kalenderjaar gemiddelde in 2019, op een toenmalig record niveau beland, van 158 MWp. In de oktober update lag de blauwe nog iets lager dan de gele stippellijn. Het huidige record was door Polder PV al voorspeld in een eerdere update, maar december heeft het zelfs dermate goed gedaan, dat het maandgemiddelde nieuwe vermogen nu in 2020 11,5% hoger is komen te liggen, dan dat in 2019 (142 MWp). Een opmerkelijk resultaat voor Covid19 jaar 2020.

2021 had meteen al twee byzondere verrassingen voor ons in petto, wat voorspellen in deze extreem dynamische markt zelfs op korte termijn zo lastig maakt. Januari scoorde vér boven verwachting, met een record voor die maand, 356,5 MWp nieuwe capaciteit toegevoegd, maar liefst een factor 6,3 maal het volume in januari 2020. Maar dat tijdelijke hoogtepunt werd direct in februari weer afgewisseld met een nieuwe, extreme dip. In de 2e, weliswaar winterse maand van 2021 werd slechts 13,6 MWp toegevoegd aan het CertiQ register. Een ongekend lage score, voor wie de recente cijfers over 2020 nog op het netvlies heeft. Slechts 7% van de 204 MWp toevoeging in februari 2020. Afgezien van de de bizarre april 2020 anomalie ("negatieve groei"), moeten we voor een nog lagere maandelijkse toename helemaal teruggaan naar april 2017, toen slechts 7,5 MWp netto werd toegevoegd in die maand. Bijna vier jaar geleden ...

De reden van deze bizar lage toevoeging is, gezien de disclaimer die Polder PV al enige tijd standaard in deze analyses heeft opgenomen, helaas weer een foute ingave van een netbeheerder. Die een beruchte "drie nullen fout" heeft gemaakt, en dit helaas "niet gecheckt" in de database van CertiQ terecht is gekomen (zie ook nagekomen bericht onder bespreking van het vorige maandrapport). Dit is door een CertiQ medewerker eerder al aan Polder PV bevestigd, het blijft ook daar een zorgenkind dat (duidelijk) foute ingaves door netbeheer niet altijd op tijd ontdekt worden.

Vanaf maart is de situatie weer genormaliseerd en is er inmiddels, in tegenstelling tot de trend bij de nieuwe aantallen projecten per maand, vier maal achter elkaar een nieuw maandrecord gevestigd. En wel, van 171 MWp in maart, 194 MWp in april, 275 MWp in mei, tot, wederom een nieuw maandrecord voor die maand, 259,2 MWp in juni. Wat maar liefst een factor 1,7 maal zo hoog ligt dan het vorige record voor die maand, juni 2020, met 149,4 MWp.

Juli 2021 was echter weer een opvallende trendbreker, en scoorde met slechts 99,5 MWp beduidend minder dan juni 2020, toen ruim de dubbele hoeveelheid werd bijgeschreven bij CertiQ, 207,6 MWp. Deze maand kwam hiermee zo'n beetje op het niveau van juli 2019 uit.

Gelukkig keerde in augustus de trend wederom ten positieve, in die maand werd 168,7 MWp nieuw bijgeschreven. Een spectaculaire 70% hoger dan de bijna 100 MWp in augustus 2020. Maar nog wel ver verwijderd van het record volume voor die maand, bijna 271 MWp in augustus 2019.

De eerste 8 maanden lieten, ondanks de tegenvallende aanwas in juli, een nieuwe record groei zien van ruim 1.537 MWp in 2021. Dit is een factor 2,0 maal zo hoog dan het niveau in 2020 (767 MWp; waarbij echter de "negatieve groei in april" is meegenomen), en het is 57% hoger dan het niveau in 2019 (977 MWp), tot voor kort het hoogste in die periode tot nog toe. Aangezien de laatste maanden hoge groei volumes worden verwacht, onder anderen vanwege geplande opleveringen van de nodige grote zonneparken, kunnen we een nieuw record volume tegemoet gaan zien dit jaar. Hoe hoog dat zal uitpakken zal vooral ook afhangen van de datum van netkoppeling van veel grotere projecten. Die is van tevoren nauwelijks in te schatten vanwege de grote problemen bij de netbeheerders.

3. Gemiddelde capaciteit nieuwe PV installaties augustus 2021

Als we uitgaan van de CertiQ cijfers zoals nu gepubliceerd, deze als "correct" beschouwen, relatief weinig uitstroom van verwijderde projecten in de data bestanden veronderstellen, en de maandelijkse netto toevoegingen in de rapportages voor augustus 2021 combineren met de toegevoegde capaciteiten in die maand, resulteert dit in een relatief hoog gemiddeld systeem vermogen van bijna 576 kWp per stuk bij de nieuwkomers. Dat geeft voor die maand een gemiddelde omvang van zo'n 1.646 zonnepanelen à 350 Wp per project. Dat zijn dus (gemiddeld) wederom grote projecten geweest.

Het evoluerende systeemgemiddelde bij de totale accumulatie in het CertiQ dossier is door de redelijk hoge capaciteit toevoeging in augustus wederom gegroeid, tot het hoogste bekende niveau. Zie paragraaf 8.

4. Kwartaal cijfers CertiQ maandrapportages - 2e resultaat voor QIII

Groeicijfers per kwartaal. De volumes voor alle vier de kwartalen in 2019 gaven allen nieuwe records t.o.v. de vergelijkbare periodes in 2018 te zien. Onder anderen door de Covid19 crisis kwam daar het eerste half jaar van 2020 de klad in, met iets lager volume in QI (304 t.o.v. 314 MWp QI 2019), en een zeer laag volume van 161 MWp in QII, grotendeels veroorzaakt door de gemelde negatieve groei in het maandrapport voor april dat jaar (dit, t.o.v. 295 MWp nieuw volume in QII 2019). Zowel QIII als QIV echter, gaven in 2020 weer forse groei te zien t.o.v. dezelfde kwartalen in de tweede helft van 2019, 558 t.o.v. 440 MWp in QIII, resp. een absoluut record volume van 874 t.o.v. 653 MWp in QIV. Dat is 34% meer groei in het laatste kwartaal van 2020, en het is een factor 3,2 maal het niveau in QIV 2018 (274 MWp).

Het eerste kwartaal van 2021 heeft met de flinke toevoeging van 171 MWp in maart weer tot een nieuw kwartaal record voor QI geleid, 541 MWp. Met de toevoeging van juni aan de resultaten voor QII 2021 is wederom een record niveau bereikt, van 728 MWp (op een na laatste kolom). Daarmee zit het tweede kwartaal van dit jaar maar liefst 4,5 maal zo hoog dan QII 2020, met dien verstande dat daar natuurlijk de "negatieve anomalie" april bij heeft gezeten, wat dus in een niet representatieve vergelijking resulteert. Vergelijken we met het "normale" (pre-Covid) jaar 2019, is het tweede kwartaal van 2021 inmiddels al 2 en een half maal zo hard gegroeid dan de 295 MWp toevoeging in QII 2019.

Het derde kwartaal in 2021 zit, met de lage toevoeging van 99,5 MWp in juli, en met een "redelijk volume" van 168,7 MWp in augustus op een nog bescheiden niveau van 268 MWp (weergegeven in de laatste, gearceerde kolom). Het zal problematisch worden om QIII van 2020 te evenaren of zelfs te overvleugelen. Het hoogste volume in september werd in 2020 behaald, 257 MWp. Om het record in QIII 2020 (totaal 558 MWp) te kunnen overtroeven is echter minimaal 290 MWp toevoeging nodig in QIII 2021, dus dat blijft nog even spannend. Om QIII 2019 in te halen is er minimaal 172 MWp nieuwbouw in september nodig.

5. Half-jaar cijfers CertiQ maandrapportages - 2e toevoeging voor het 2e half jaar

Groeicijfers per half-jaar. De Y-as geeft de nieuw gerapporteerde capaciteiten in MWp, volgens de maandrapportages in de getoonde half-jaren. Op de X-as per kolom de resultaten van de 6 maand rapportages uit de half-jaren (HI = jan. tm. juni; HII = juli tm. december) sinds 2010, tot en met het eerste afgeronde half-jaar voor 2021, en een eerste resultaat voor het 2e half-jaar.

Het tweede half-jaar van 2020 heeft een nieuwe record capaciteit van 1.432 MWp laten zien. Die het voorgaande half jaar record, HII in 2019 1.094 MWp, alweer aan diggelen sloeg, met 31% meer toegevoegde capaciteit in dat tweede half-jaar (en wel, midden in de mondiale Covid19 pandemie).

Het eerste half jaar van 2021 heeft ook alweer het record voor die periode gebroken, met de toevoeging van juni werd dat 1.269 MWp. Dit is al een factor 2,7 maal het volume in het eerste half-jaar van 2020 (465 MWp), al moet daar wel aan toegevoegd worden dat in dat laatste cijfer ook de "negatieve groei anomalie in april 2020" zat besloten, en dus geen "eerlijke" vergelijking betreft. Het niveau in HI 2021 is echter ook al een factor 2,1 maal zo hoog dat dat in het eerste half-jaar van 2019 (608 MWp). In ieder geval is, zoals reeds eerder voorspeld door Polder PV, het tweede half-jaar van 2019 inmiddels naar de derde plaats verwezen in deze sub-rating.

De laatste kolom toont de eerste 2 van de zes toevoegingen voor het tweede half-jaar, met, geaccumuleerd, 268 MWp in juli en augustus. Een relatief trage start, waarvan gehoopt wordt dat die snel ongedaan gemaakt zal gaan worden door forse toevoegingen in de komende maanden. Er zijn veel grote zonneparken in bouw, die gepland zijn om voor het eind van het jaar te worden opgeleverd. Dus hier kunnen zeker nog de nodige verrassingen om de hoek komen kijken. Of het enorme volume van HII 2020 bereikt wordt valt echter nog te bezien, dan moet er in de laatste vier maanden maar liefst 1.164 MWp nieuw worden aangesloten aan gecertificeerde capaciteit. Niet "onmogelijk", maar wel: "veel". Het komt neer op gemiddeld 291 MWp per maand. Gemiddeld werd er in sep. tm. dec. 2020 283 MWp nieuw per maand bijgeplaatst, dus in theorie "zou het kunnen" ...

6. Kalenderjaar cijfers CertiQ maandrapportages & jaar-revisies - tm. augustus 2021, inclusief revisie 2019 en eerste jaar rapport cijfer 2020

Voor beschouwing van een vorige versie van deze grafiek, zie onder de bespreking van het april maand rapport. Nieuwe kalenderjaar volumes volgend uit de oorspronkelijke maand rapportages zijn hier weergegeven in lichtblauwe kolommen. De volumes die volgen uit de later verschenen oorspronkelijke, dan wel gereviseerde jaar rapportages zijn getoond in de donkerblauwe kolommen. Gearceerde kolommen worden later nog bijgesteld door CertiQ.

De meest recente cijfers voor 2021 laten, tot en met augustus, al een nieuw volume zien van ruim 1.537 MWp, weergegeven als gearceerde kolom achteraan in de grafiek. Waar uiteraard nog 4 maand rapportages bij opgeteld zullen gaan worden. Het niveau is echter nu al 81% van de 1.897 MWp voor het hele kalenderjaar 2020 in de maandrapportages over dat jaar, met een groot deel van het jaar nog steeds te gaan. En waarbij het tweede halfjaar tot nog toe de hoogste volumes gaf te zien. 2021 gaat dus beslist weer een record jaar worden, maar hoe hoog dit zal gaan uitpakken is nog niet duidelijk, vanwege de nodige onzekerheden, met name op het gebied van de netcapaciteit, beschikbaar gekwalificeerd personeel en, in het byzonder relevant voor de bouw van zonneparken: niet al te nat weer (i.v.m. zeer moeizaam werk in glibberige modder).

7. Accumulatie van gecertificeerde PV capaciteit

De trendlijn in de grafiek is sedert de mei 2020 update, als gevolg van de aanvankelijk tegenvallende cijfers in 2020 (incl. de negatieve groei in april anomalie), aangepast t.o.v. het exemplaar in de voorgaande versies. De polynoom "best fit" curve is vervangen door een voortschrijdend gemiddelde trendlijn, waarbij het gemiddelde resultaat van de laatste drie maanden wordt weergegeven. Mede vanwege de bizarre "negatieve maandgroei in april 2020", vlakte deze curve rond die maand tijdelijk wat af, en wederom, kort, begin 2021, n.a.v. de "januari-februari anomalie". De groei is echter na deze incidenten op hoog niveau gecontinueerd. Vandaar dat de rode lijn weer een zeer sterk positieve stijging laat zien. Vertikale blauwe stippellijnen geven vanaf de bespreking van de november (2020) rapportage het snijpunt van de bereikte 1.000 MWp piketpalen ("een GWp") met deze curve weer. Zoals in een vorig maandrapport al voorspeld, is de zesde piketpaal inmiddels ook alweer enkele maanden achter de rug, begin juni was het zover. Eind augustus 2021 stond bij CertiQ een geaccumuleerd gecertificeerd vermogen genoteerd van 6.660,0 MWp.

De verdere progressie hangt wederom van onzekere factoren af, met name de voortwoekerende netcapaciteit problemen, de beschikbaarheid van kundig en gekwalificeerd technisch personeel. De SDE portfolio's zijn echter nog dermate groot (analyse 1 juli 2021 update alhier), dat we nog zéér veel volume kunnen gaan verwachten in 2021 en de komende jaren. Gezien de krappe tijdvensters waarbinnen SDE beschikte projecten gebouwd dienen te worden, en ondanks een jaar respijt vanwege de pandemie, wordt 2021 alweer een record jaar. Zeker op het gebied van de realisatie van grotere, SDE "+" en "++" gesubsidieerde projecten.

Eind december 2020 bereikte de zonnestroom databank van CertiQ in ieder geval een geaccumuleerde gecertificeerde capaciteit van 5.122,6 MWp, en heeft het daarmee de vijfde Gigawatt ruim overschreden in - bijna exclusief - de projecten markt. Het bereiken van de eerste "gecertificeerde" GWp kostte sinds eind 2009, toen er nog slechts 22 MWp PV capaciteit bij CertiQ bekend was (gecertificeerd), 8 een een half jaar. De tweede GWp heeft minder dan een jaar gekost. De derde GWp is al binnen een periode van 6 maanden toegevoegd (tussen mei en december 2019). De vierde GWp volgde, mede vanwege de curieuze "negatieve groei" in het april rapport, en de vertragingen vanwege de Covid19 pandemie, 10 maanden later. De vijfde volgde echter alweer zeer rap, binnen 4 maanden tijd. En de zesde volgde 5 maanden later. Het is een van de belangrijkste redenen, waarom de netbeheerders op talloze plekken in ons land in de problemen zijn gekomen met de beschikbare netcapaciteit: ze zijn compleet overvallen door het enorme tempo van de nieuwbouw van met name de grote PV projecten. En, wat de grote zonneparken betreft: vaak in dunbevolkte gebieden met een historisch verklaarbare "krappe netcapaciteit". Voor de meest recente status, zie de integrale net(krapte) kaart van Netbeheer Nederland (of via de websites van de afzonderlijke netbeheerders).

Het inmiddels alweer bereikte volume van 6,66 GWp in het rapport van augustus 2021 is een factor 303 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al ruim 51 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. Voor een nieuwe prognose voor eind 2021, gebaseerd op dit diagram, zie de grafiek in paragraaf 9.

CertiQ vs. RVO

In augustus heeft Polder PV in detail uit de doeken gedaan wat de resterende beschikte, resp. gerealiseerde volumes aan zonnestroom projecten onder de SDE - SDE "+" regimes zijn geweest, volgens de opgegeven of bijgestelde beschikte hoeveelheden, in de RVO status update van 1 juli 2021. Het geaccumuleerde volume aan "ingevulde beschikte capaciteit" was op die peildatum bij RVO opgelopen tot 6.108 MWp.

CertiQ kwam in het juni rapport (status begin juli 2021) met fysiek gerealiseerd (= niet gelijk aan beschikt volume !) 6.392 MWp PV capaciteit voor (gecerticificeerde) zonnestroom. Dat volume is inclusief een onbekend, waarschijnlijk gering volume "niet SDE gesubsidieerde" PV projecten*. Die vrij recente update van RVO ligt dus alweer, wat beschikte volumes betreft, 284 MWp achter op de harde realisatie cijfers van CertiQ tm. eind juni 2021. Inmiddels is het fysiek gerealiseerde volume bij CertiQ alweer 9% hoger dan de laatste bekende "officiële" status rond de SDE bij RVO. Dit soort forse, tot soms zelfs extreme verschillen zal niet verdwijnen, het niveau van het gesignaleerde verschil verandert immers per status update van een van de beide instanties. Meestal lopen de RVO updates ver achter bij de CertiQ data.

Voor meer beschouwingen over dit onderwerp, zie de update van december 2020.

* NB: Hardnekkige claims, dat de CertiQ databanken alleen maar projecten "met SDE+ subsidie" (beschikkingen) zouden bevatten kloppen absoluut niet. Een groot volume bij de aantallen betreft kleine projecten met oude SDE beschikkingen, zoals hier ook voor de zoveelste maal gemeld. Maar daarnaast zijn er ook projecten zónder SDE of SDE "+" (dan wel, inmiddels, zelfs SDE "++") subsidie, die via diverse groencertificaten platforms instromen. Het aantal of het volume daarvan (in MWp) is echter niet publiekelijk bekend, omdat dat onderscheid in de CertiQ data niet wordt gemaakt. Dit is recent expliciet bevestigd door een medewerker van CertiQ (pers. comm. met Polder PV). Voor een overzicht van hoeveelheden door CertiQ geturfde projecten per grootteklasse, zie ten eerste de revisie van de jaarcijfers voor 2019, in detail geanalyseerd door Polder PV. Een update met de eerste resultaten voor 2020 is inmiddels ook reeds beschikbaar, alhier. Laatstgenoemde cijfers zullen echter later nog worden bijgesteld in een gereviseerd jaar rapport.

8. Evolutie systeemgemiddelde capaciteit bij accumulaties CertiQ dossier

Met de aanhoudend sterke groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, bleef jaren lang ook de gemiddelde projectgrootte fors groeien in de cijfers van CertiQ. Maar daar is in het voorjaar van 2020 tijdelijk de klad in gekomen, sedert de toen historische piek in februari 2020 (159,5 kWp). Al in maart van dat jaar kregen we te maken met een "unicum", de gemiddelde systeemcapaciteit van het totale geaccumuleerde volume nam af. Door continue instroom van behoorlijk veel nieuwe projecten, maar beperkte hoeveelheden nieuwe capaciteit, én de daar op volgende "april anomalie" (negatieve capaciteits-groei), is het systeemgemiddelde voor het eerst in zeer lange tijd een korte periode achteruit gegaan. Vanaf mei 2020 is er weer een toename te zien, en belandde dit eind juni op 156,6 kWp per project. Eind juli hadden we een nieuw record te pakken, 161,4 kWp, ondanks ook een record bij het aantal nieuw geregistreerde projecten. Vanwege de voortdurende toevoegingen van grote volumes nieuwe projecten, met ook weer veel capaciteit, in augustus 2020 tm. januari 2021, blijkt dat record begin dit jaar in de accumulatie cijfers wederom fors te zijn verbeterd. De gemiddelde systeem capaciteit van alle bij CertiQ aangemelde dan wel overgebleven gecertificeerde installaties is namelijk verder gestegen naar 204,3 kWp per project.

Toen kwam echter het februari rapport, met zwaar tegenvallende toegevoegde capaciteit, en wederom kregen we een herhaling van de geschiedenis: het systeemgemiddelde vermogen van alle gecertificeerde PV projecten nam weer tijdelijk iets af naar 201,8 kWp. Echter, vanwege de "normale hoge groei" in maart tot en met juli, is dat alweer gerepareerd, zoals in een vorige analyse voorspeld. Het augustus rapport bracht weer een relatief hoog nieuw volume in, bij gelijktijdig relatief weinig projecten, waarmee het gemiddelde van alle installaties bekend bij CertiQ na een korte stabilisatie weer duidelijk toenam t.o.v. de voorgaande maand. Eind augustus is het gemiddelde per installatie op het nieuwe record niveau gekomen van 228,3 kWp.

Het maximale niveau eind augustus 2021 is een hoge factor 39,4 maal het gemiddelde begin 2010. En een factor 15,2 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, horizontale blauwe stippellijn). Ook in deze grafiek is, vanwege de trendbreuk begin 2020, afgestapt van een polynoom trendlijn, en is deze vervangen door een voortschrijdend gemiddelde lijn, met gemiddelde waarden van de laatste drie maanden (rode curve). Na een korte neerwaartse buiging tm. juni 2020, is deze weer omhoog gebogen a.g.v. de forse toevoegingen aan capaciteit in de rapportages van juli 2020 tm. januari 2021. De tegenvallende inbreng in het februari 2021 rapport leidde tot slechts een tijdelijke afzwakking van de hellingshoek van de rode lijn.

In het maand rapport van maart 2019 is de gemiddelde systeemgrootte bij de accumulatie aan gecertificeerde PV installaties bij CertiQ voor het eerst boven de 100 kWp gekomen. In het december rapport van 2019 is de 150 kWp grens gepasseerd. Met de update voor januari 2021 is ook bij deze afgeleide parameter de tweede belangrijke "piketpaal" bereikt: de gemiddelde project omvang was toen al de 200 kWp reeds ver voorbij.

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoeging in de augustus 2021 rapportage lag die maand weer op een behoorlijk hoog niveau, 576 kWp (paragraaf 3). Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten normaliter een stuk lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven. Daarbij s.v.p. niet vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele [overgebleven] aantallen per grootte categorie in het eerste jaar overzicht van 2020). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer.

9. Totaal CertiQ volume - extrapolatie tm. eind 2021

De verwachting, dat Nederland in 2019 weer een record jaar tegemoet zou gaan zien, is met de pas laat in 2020 gepubliceerde, gereviseerde cijfers voor de projecten markt - in casu CertiQ data - volledig uitgekomen. Hetzelfde geldt, voor sommigen wellicht een verrassing, voor Covid jaar 2020. Een belangrijke vervolg vraag blijft luiden: hoe "groot" wordt het CertiQ volume in het nieuwe jaar 2021 ?

Lange tijd werd er in 2019 - voor wie dat aandurfde - over mogelijk 2 GWp nieuwbouw voor heel Nederland gesproken, inclusief de gecertificeerde volumes (bijna uitsluitend SDE projecten), en de grote volumes aan residentiële en niet, of anderszins gesubsidieerde projecten. De groei is substantieel hoger geworden dan "slechts" 2 GWp". De eerste CBS publicatie kwam op 2.402 MWp uit. Het allerlaatste, nogmaals bijgestelde jaargroei cijfer voor 2019 is inmiddels alweer 2.617 MWp, 8,9% hoger.

De alweer flink bijgestelde cijfers voor 2020 zijn inmiddels ook al bekend: 10.717 MWp eindejaars-volume, nieuwbouw in 2020 voorlopig 3.491 MWp. Voor uitvoerige details van de meest recente CBS cijfers voor 2019, en de ook alweer fors bijgestelde, doch nog zeer voorlopige cijfers voor 2020, zie mijn gedetailleerde overzicht, gepubliceerd eind juli 2021 (introductie alhier).

Hier onder ga ik, wat alleen het CertiQ volume betreft (!), met een nieuwe extrapolatie, in op het accumulatie potentieel voor eind 2021. Dit, n.a.v. de groei bij de accumulatie van de capaciteit, inclusief de toevoegingen in de laatste maandrapporten.

Extrapolatie voor eind 2021

In een nieuwe, "conservatieve" lineaire extrapolatie voor de mogelijke accumulatie in het CertiQ register, eind 2021 (zwarte lijn), heb ik in deze laatste korte termijn prognose in eerste instantie eind 2018 als begin referentie genomen (eerste vertikale blauwe stippellijn), en via het laatste maand resultaat, augustus 2021, lineair ge-extrapoleerd naar eind 2021 (EOY '21, 2e vertikale blauwe stippellijn). Met deze extrapolatie komen we eind dit jaar inmiddels op een mogelijke accumulatie van zo'n 7.300 MWp uit, weergegeven rechts van de rechter Y-as.

Ten tweede. Gaan we uit van de best fit trendlijn door de maand resultaten, een (conservatieve) 3e graads polynoom (rode curve), en bepalen we daarvan het snijpunt met genoemde blauwe stippellijn, komen we op een niveau uit van ongeveer 7.500 MWp. Beide niveaus komen overeen met de prognose op basis van de resultaten tm. juli, de evolutie van de CertiQ data lijkt dus even gestabiliseerd.

Middelen we deze 2 relatief conservatieve scenario's uit, zouden we op een voorlopige "educated guess" voor het geaccumuleerde CertiQ volume, eind 2021, komen van ongeveer 7.400 MWp. Dat is ongeveer 4% minder dan in een vorige update gemelde 7,7 GWp die toen werd afgeschat. Het "zoekgebied" voor het te verwachten volume, eind dit jaar, bevindt zich in de ovaal met gestippelde rand.

Ik heb wederom afgezien van het melden van het resultaat van de trendlijn door de (gereviseerde) jaar rapport data, omdat die extrapolatie op onrealistisch hoge niveaus uitkomt gezien de trendmatige cijfers in de maand rapportages. We zullen pas begin 2022 gaan zien wat een eerste afschatting van CertiQ zal zijn voor het huidige jaar, en hoe sterk dat zal afwijken van een prognose ver vooruit op basis van het bijgestelde cijfer voor EOY 2020. Ook omdat alle cijfers "volatiel" zijn, en achteraf nog kunnen worden bijgesteld, én de markt condities onzeker blijven voor grote volumes projecten, is niet goed in te schatten hoe ver de huidige prognose zal afwijken van later vast te stellen definitieve cijfers. Maar dan heeft u een eerste "richtlijn".

Zou het eindejaars-volume inderdaad rond de 7,4 GWp gaan uitkomen in 2021, zou de jaargroei dit jaar kunnen neerkomen op bijna 2,1 GWp in uitsluitend het CertiQ dossier. Wat inmiddels al een tijdje het grootste PV volume (capaciteit) bevat van alle registraties. Dit is dus nog exclusief de residentiële, nieuwbouw, huur- en andere marktsegmenten, die niet, of nauwelijks zijn vertegenwoordigd in het - omvangrijke - CertiQ dossier. Buiten kijf staat in ieder geval dat 2021 grote volumes zal gaan opleveren, die, wederom, "ongekend" zijn in de Nederlandse PV historie.

10. Gecertificeerde zonnestroom productie tm. juli 2021 - tegenvallende (want sombere) maand

De "gemeten" producties van gecertificeerde zonnestroom worden door CertiQ ook in hun maand rapportages weergegeven, en wel over de daar aan voorafgaande maand. Dit zijn, wederom, altijd minimum inschattingen, omdat er vaak nog de nodige productie cijfers "na worden geleverd". De grootste volumes zijn wel al bekend, in de rapportage maand, volgend op de verslag-maand.

In bovenstaande grafiek in magenta de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteit in de CertiQ databank, cumulerend in, voorlopig, 6.660 MWp in het augustus 2021 rapport (geel omrand punt rechtsboven, referentie: linker Y-as). Na het toenmalige productie record van 508,7 GWh in juni 2020 zijn de maandelijkse producties, op augustus na, stapsgewijs verder omlaag gegaan. En blijken hun winterse laagtepunt in de maand december 2020 weer te hebben bereikt, op een niveau van 66,2 GWh. Dit heb ik aangegeven met de blauwe pijl rechtsonder in de grafiek. Wel is deze hoeveelheid al 43% hóger dan de gemelde uitgifte in het maandrapport van december 2019 (46,2 GWh). De belangrijkste oorzaak is natuurlijk de enorme hoeveelheid nieuwbouw, die in de tussentijd allemaal on-line is gegaan, en waarvoor grote hoeveelheden extra volumes GvO's zijn, en met terugwerkende kracht, nog worden afgegeven door CertiQ. Ondanks het feit dat december natuurlijk de minst productieve maand is in het jaar. Ook de laagste punten in de curve komen elke winter weer op een hoger niveau te liggen.

Na deze bekende "december dip" schoten de volumes reeds uitgegeven certificaten in 2021 weer omhoog. In januari al 94,0 GWh, 42% meer dan in december 2020. In februari is er door CertiQ alweer een uitgifte geregistreerd van 202,1 GWh in die winterse maand. Dat, ondanks het feit dat veel PV systemen mogelijk zo'n week lang door sneeuw bedekt zouden kunnen zijn geweest tm. medio februari. Maart gaf alweer 396 GWh, en achter elkaar volgden de records elkaar snel op. April met 608,5 GWh, mei met 690,3 GWh, en tot nog toe eenzaam aan top in de CertiQ historie, heeft juni 2021 inmiddels het record alweer naar een hoger plan gebracht, met 822,5 GWh (blauw data punt met rode rand, rechtsboven in de grafiek). Dat is ruim 19% meer dan in mei dit jaar. En het is een spectaculaire 62% hoger dan het voor juni 2020 gemelde niveau (508,7 GWh).

Juli 2021 viel echter weer tegen, en dat had vooral met de sombere maand te maken, met veel bewolking, en veel regen. Er is in het augustus rapport voor die maand voorlopig een volume van 720,1 GWh aan gecertificeerde zonnestroom genoteerd, 12,4% minder dan het record in juni. Augustus was ook vrij somber volgens het KNMI, en gezien de kortere daglengte zal, ondanks nieuwe capaciteit die in die maand is gaan draaien, de hoeveelheid uit te geven zonnestroom GvO's zeer waarschijnlijk weer fors minder worden dan in juli. Dit wordt in het volgende maandrapport van CertiQ pas duidelijk.

Totale gecertificeerde jaarproductie, grijze en groene stroom 2020

Zie hiervoor, en over eerste bespiegelingen over de totale "groene" en "grijze" stroomproductie in 2020, de uitgebreide bespreking in het januari rapport 2021. Ook in het detail overzicht van het eerste jaar rapport ben ik dieper ingegaan op de groene stroom productie, import en export van GvO's. Met het allereerste gecertificeerde productie cijfer voor 2020, wat later nog een stuk opwaarts zal worden bijgesteld (momenteel: bijna 3.749 GWh), was de aanwas t.o.v. de gecertificeerde productie in (record) jaar 2019 nu al 75%. Dit gaat nog hoger worden, maar is nu al respektabel te noemen, zeker als we ons realiseren met welke problemen de installatiebedrijven werden geconfronteerd in Covid19 jaar 2020. De verwachting was dat deze lijn in 2021 voortvarend verder zou worden voortgezet. De eerst genoteerde gecertificeerde producties in de eerste zeven maand rapporten laten dit in ieder geval al zeer goed zien, ondanks de wat tegenvallende productie in juli.

11. Andere cijfers zonnestroom certificaten CertiQ

CertiQ geeft ook al jaren per maandrapport een cumulatie van alleen de gecertificeerde, van Garanties van Oorsprong (GvO's) voorziene duurzame producties van de laatste 12 maanden op, per modaliteit. Daarvoor is voor zonnestroom alweer het in voorgaande rapporten (opnieuw) gebroken record verder aangescherpt. Er werd maar liefst 5.059 GWh aan gecertificeerde productie in een jaar tijd genoteerd (31% meer dan de 3.865 GWh compleet gemeten in 2020, van kernsplijter Borssele). Ten opzichte van de cumulatie in het voorgaande maandrapport is het verschil echter weer flink afgenomen, tot een niveau van 243 GWh.

CertiQ publiceert ook separate import- en export cijfers van GvO's voor zonnestroom. Dat bereikte in augustus een onverwacht record niveau van maar liefst 357,6 GWh. Dat is dik 15% hoger dan het oude voorgaande record niveau behaald in juli 2016 (310,0 GWh). Het hoogste volume in 2020, 94,1 GWh, werd genoteerd in mei van dat jaar, in 2021 was dat tot nog toe februari (85,6 GWh), maar dat is nu dus "verpletterd".

Gelijktijdig met het record aan import van GvO's voor zonnestroom, werd er ook voor een record niveau aan zonnestroom GvO's ge-exporteerd, uit Nederland. Er werd in augustus een volume van 140,6 GWh aan PV waren als groen certificaat verkocht aan buitenlandse partijen. Dat was alweer 56% meer dan het vorige record, 90,1 GWh in oktober 2020.

Voor de accumulaties van de laatste 12 maanden nam het import volume weer flink toe, van 418 (juli) naar 771 GWh (augustus). Bij de 12 maandelijkse accumulatie voor de export werd wederom een nieuw record niveau van 720 GWh bereikt in augustus. Wat het nog jonge record tm. juni dit jaar (581 GWh) alweer met 24% verbrak.

Bij de balans tussen de import- en export volumes van GvO's voor zonnestroom sloeg de trend om naar een positief verschil. Er werd in augustus netto 217 GWh meer aan certificaten geïmporteerd dan het land uit verkocht. Bij de 12-maandelijkse accumulaties is deze trendbreuk ook te zien, er werd in die aaneengesloten periode tm. augustus netto 51 GWh meer aan zonnestroom certificaten geïmporteerd dan het land uit verkocht. In juli bereikte dat verschil nog een negatief record van 161 GWh (meer zonnestroom GvO's ge-exporteerd dan het land in gebracht).

De langjarige maandgemiddeldes voor de zonnestroom GvO's in de periode januari 2016 tm augustus 2021 waren als volgt: 74,0 GWh/mnd (import) resp. 19,0 GWh/mnd (export). Dus blijvend veel meer (netto) import dan export, waarmee een nog steeds relatief klein deel van de dominant fossiele stroom consumptie "administratief wordt vergroend".

Augustus 2021 was de maand met de hoogste import- en export volumes van zonnestroom GvO's. Bij de voortschrijdende 12-maand accumulaties waren dat oktober 2018 (import, 1.831 GWh), en wederom augustus 2021 (export, 720 GWh, zie hierboven). Als we de "balans" van import minus export volumes van zonnestroom certificaten in een aaneengesloten periode van 12 maanden berekenen, zien we sedert het eerste datapunt (maart 2015) een zeer grote spreiding. Variërend van 1.771 GWh (oktober 2018 en 11 maanden daar aan voorafgaand) positief, tot, inmiddels, 161 GWh negatief (meer export dan import van zonnestroom GvO's in die periode) voor juli 2021 en de daar aan voorafgaande 11 maanden.

In augustus was de "voorraad" van nog niet aangesproken GvO's bij CertiQ (van groot naar klein: wind, biomassa, zon, water, en nog een restje geothermie GvO's) weer verder toegenomen tot een zeer hoog volume van 23,73 terawattuur (in april was dat nog 20,77 TWh). Vergeet daarbij niet, dat het totale stroomverbruik van Nederland rond de 120 TWh per jaar ligt. Dat is dus het equivalent van bijna een vijfde (!) van dat totaal. Die enorme voorraad vertegenwoordigt een aanzienlijke marktwaarde aan "groenheid" ...

12. Jaarverslag 2020

Voor cijfers uit het jaarverslag over 2020 zie paragraaf 12 in de analyse van maart 2021.

Eerdere analyses van maandrapportages 2021 op Polder PV:

Huidige rapportage: augustus 2021
Juni & juli 2021
Mei 2021
April 2021
Maart 2021
Februari 2021
Januari 2021

Detail analyse eerste jaar rapport 2020 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (6 maart 2021)

Bronnen:

Jaarverslag CertiQ 2020 (8 maart 2021)

Publicatie Jaarverslag 2020 (samenvatting jaarverslag 2020, 7 maart 2021)

Statistische overzichten CertiQ (per maand)

1 september 2021: Maandproducties augustus 2021 bij Polder PV. In het huidige artikel presenteer ik de zonnestroom producties van de deelsystemen van de oude PV installatie van Polder PV voor de maand augustus en de cumulatie tm. die maand. Toegevoegd: data Boonstra begin okt. 2021.

Onze installatie bestaat uit verschillende deelsystemen, die separaat gemonitord kunnen worden vanwege de al sinds het begin aanwezige, inmiddels compleet "verouderde" micro-inverters van het Nederlandse fabrikaat OK4E-100, destijds door NKF geproduceerd. Deze kunnen individueel uitgelezen worden, voor de tijd van introductie (begin dit millennium) toen nog "vrij revolutionair". Voor beknopte omschrijving van de huidige installatie, zie de inleiding in het bericht van 1 april dit jaar.

Maand productie deelsystemen - augustus 2021

In de tabel is te zien dat augustus een iets ondergemiddelde productie liet zien, terug gerekend naar het generator vermogen binnen de onderscheiden deelgroepen tussen de 96 en 126 kWh/kWp in die maand. Het langjarige gemiddelde van de specifieke productie is 106,5 kWh/kWp voor het kernsysteem van 1,02 kWp, augustus 2021 lag daar met 103,3 kWh/kWp ruim 3% onder. Juli en augustus waren sowieso somberder dan zeer zonnige juni. De drie zomermaanden bij elkaar gaven 620 zonuren te zien, duidelijk lager dan het langjarig gemiddelde (640 uren), waarbij de extremen vielen te bespeuren in Deelen (Veluwe, Gld, 560 uur), resp. Stavoren (Fr., ruim 700 uur), aldus het KNMI. Augustus werd gekarakteriseerd met "Vrij koel, somber en aan de droge kant". Er werden gemiddeld 170 zonuren gemeten t.o.v. het langjarig gemiddelde van 205 zonuren in die maand (referentie periode 1991-2020). De extremen werden gemeten in Beek (L.), 138 zonuren, resp. Wilhelminadorp (Zld), 197 zonuren.

Het is opvallend dat de altijd zeer goed presterende Kyocera zonnepanelen ditmaal niet het hoogst uitkomen bij de specifieke opbrengst (101,3 kWh/kWp). Mogelijk is er iets niet helemaal in orde met de micro-inverter waar ze op zijn aangesloten. We zullen dit wat beter in de gaten gaan houden. Alle onderdelen van onze installatie zijn natuurlijk al fors op leeftijd, en het is niet vreemd dat er op gegeven moment zaken niet meer zo goed functioneren als vanouds.

In het laatste kolommen blok zien we de geaccumuleerde producties in de eerste acht maanden van dit jaar. Met specifieke opbrengsten tussen de 697 en 742 kWh/kWp. Bij deze accumulatie blijkt de Kyocera set op de op 1 na beste plek te staan, eventuele problemen hebben mogelijk dus niet al te lang geduurd. Zoals we verderop zullen zien, ligt de totale productie van het 1,02 kWp kern-systeem in die eerste 8 maanden op een sub-gemiddeld niveau. De oudste set van 4 93 Wp panelen blijft het onverminderd goed doen, na 21 en een half jaar trouwe dienst.

Alle maandopbrengsten 1,02 kWp kern installatie PPV

In deze al vele jaren bijgehouden maand grafiek zijn de resultaten voor augustus 2021 opgenomen, voor het 1,02 kWp kern systeem van Polder PV. 2021 is met een rode kleur weergegeven. Augustus is iets ondergemiddeld uitgekomen voor deze langjarig producerende kern-installatie, 105,3 kWh, t.o.v. het langjarige gemiddelde van 108,7 kWh. In augustus 2020 was het iets bovengemiddeld, maar we zien dat de spreiding groot is voor die maand. De hoogste producties ooit werden bereikt in juli 2006 (149,1 kWh), resp. de "Corona mei maand" 2020, met een spectaculaire 150,8 kWh. Producties vóór oktober 2001 zijn slechts van de eerste 4 panelen afkomstig, en niet representatief voor de output van het uit tien modules bestaande kern systeem. Oktober 2010 was ook niet representatief omdat het complete systeem toen grotendeels was uitgeschakeld wegens een forse dakrenovatie. De producties in die niet representatieve maanden zijn niet opgenomen in de langjarige gemiddeldes.

In deze tweede grafiek heb ik de eerdere jaren weggelaten, om de maandelijkse producties van de laatste vier jaar beter met elkaar te kunnen vergelijken. Zelfs in die vrij korte periode fluctueren de maandelijkse producties aanzienlijk, met name in de zomerse maanden. Maar zelfs een winterse maand als februari laat forse wijzigingen in de output zien, wat is terug te voeren op een combinatie van sterk wisselend gemiddeld weer in die maand, en de buitentemperatuur: als het gemiddeld zeer zonnig is, én de temperatuur is nog steeds relatief laag, zullen PV installaties bovenmatig goed presteren (vanwege de negatieve temperatuur coëfficiënt van het nominale vermogen van de silicium zonnecellen). In de zomer loopt de gemiddelde omgevingstemperatuur al rap op tot ver boven de 25 graden waar op de nominale STC waarde van PV modules is bepaald, en worden eventuele extremen bij langdurig zonnig weer wat gedempt. Met uiteraard ook uitzonderingen, als het echt langdurig zonnig is, zoals in mei 2020 en juli 2018. De lage productie in juli 2020 is in ieder geval bij Polder PV een "artefact" geweest, we hadden toen last van flinke uitval van enkele oude micro inverters, als gevolg van hittestress. Twee van die apparaatjes heb ik in augustus dat jaar vervangen voor reserve exemplaren.

Na de iets bovengemiddelde productie in juni, en de zwaar tegenvallende opbrengst in juli, is augustus dit jaar "iets ondergemiddeld" ge-eindigd in onze productie curve. maar in 2018 gaf diezelfde maand een nog iets slechtere opbrengst te zien. Als "zomerse maanden" in een jaar structureel ondergemiddeld scoren, heeft dit meestal een significant negatief effect op de te verwachten totale jaarproductie, omdat in die maanden gemiddeld genomen zonder meer de hoogste producties worden behaald. Omdat ook mei al duidelijk ondermaats presteerde, hoeven we geen hoge jaarproductie meer te verwachten, de subgemiddelde waarden in mei, juli, en nu dus ook nog augustus, kunnen niet meer "goed gemaakt" worden later dit jaar. Daarvoor zijn de te verwachten instralingsniveaus (en vooral ook haalbare zonne-uren) in de laatste vier maanden te laag, om dat mogelijk te maken.

In deze grafiek wederom de geaccumuleerde productie van ons 1,02 kWp kern systeem per kalenderjaar, waarbij alleen de productie in de eerste acht maanden (januari tm. augustus) is getoond. We zien dat 2021, nadat mei al was tegengevallen, en slecht presterend juli, én iets ondergemiddeld augustus daar overheen is gekomen, inmiddels duidelijk ondergemiddeld zit wat de cumulatieve opbrengst betreft. Met 726 kWh inmiddels 1,9% procent ónder het langjarige gemiddelde van 740 kWh (achterste, oranje kolom en horizontale groene lijn). En in de historische - representatieve - reeks vanaf 2002 op de gedeelde, op 5 na laagste plaats komend, samen met augustus 2004 (NB dit was nog de 7e plek van boven in de accumulatie tm. mei !). Boven alles uitstekend blijft bij Polder PV het jaar extreem zonnige jaar 2003, wat 14% hoger dan het langjarige gemiddelde scoort in die 8 maanden. Eerdere hoog scorende jaren, tm. mei nog 2011 en 2002, zijn bij de accumulatie tm. augustus duidelijk terug gevallen naar gemiddelde of zelfs sub-gemiddelde posities, 2009 en 2020 staan nu op plaatsen 2 en 3. 2005 bleef op een zeer laag niveau van 692 kWh steken, omdat we toen geconfronteerd waren met langdurige (eerste) uitval van micro-omvormers in de eerste maanden van dat jaar. In mei 2005 is de hele installatie omgebouwd door de leverancier, vanwege de aanhoudende problemen bij de micro-inverters die buiten onder de panelen hingen. Die zijn toen allemaal naar binnen in huis verplaatst bij Polder PV.

In deze grafiek toon ik de per kalenderjaar accumulerende producties van maand tot maand, de grafiek is bijgewerkt tm. augustus 2021. De cumulatie eindigt iets onder het midden van alle jaarcurves, en ligt sowieso al ver onder de jaarproductie tm. augustus in 2020. Het ligt dan ook niet in de lijn van de verwachting dat 2021 hiermee hoog zal eindigen bij Polder PV. Het eindresultaat zal natuurlijk vooral afhangen van het type weer in de laatste vier maanden. 2003 was een exceptioneel jaar, met extreem veel zon, en zeer hoge opbrengsten bij Polder PV (NB: de micro-inverters, die toen allemaal prima werkten, hingen toen ook, natuurlijk goed geventileerd, buiten onder de zonnepanelen). 2010 is niet representatief vanwege de dakrenovatie in het najaar. Het slechtst presterende "normale" jaar was, tot nog toe, 2012, met maar 885 kWh voor het kern-systeem, 83% van de record opbrengst in 2003 (1.070 kWh).

Tweakers / Boonstra grafieken augustus 2021

Van Anton Boonstra waren op Twitter geen updates van zijn overzichten van maandelijkse instralings- en PV Output productie data gepubliceerd. Die zijn wel separaat op de Tweakers website geopenbaard, en deze heb ik begin oktober hier onder weergegeven.

Horizontale instraling - deze was gemiddeld in heel Nederland 125,5 kWh/m² in augustus, met extremen in Limburg (116,9 kWh/m²) en Zeeland (131,0 kWh/m²). De verschil percentages t.o.v. augustus 2020 lagen tussen de -7,2% (Zeeland) en -16,7% (Limburg). In heel Nederland was er gemiddeld 12,6% minder horizontale instraling dan in augustus 2020.

Productie - Er werd in augustus 2021 gemiddeld genomen door het Nederlandse Tweakers "team" een specifieke opbrengst behaald van 99,2 kWh/kWp in heel Nederland, wat 13,3% lager lag dan in augustus 2020. Extremen lagen tussen de 94,1 kWh/kWp gemiddeld in Flevoland resp. 107 kWh/kWp in Zeeland.

Boonstra gaf in het gelinkte GoT bericht ook een lijst met de 200 best-performing ingeschreven installaties van het Tweakers team. De beste installaties komen (ver) uit boven de 130 kWh/kWp in die maand. De hoogste specifieke productie, gemeld voor de installatie van ene Buchser1, hoort echter niet in Nederland thuis. Die blijkt in de Verenigde Staten te staan. Een blijvende waarschuwing voor het gebruik van data portals is hier dan ook op zijn plaats. Er komen regelmatig (forse) foute opgaves en andere curieuze info in voor ...

Klimaatakkoord productie data

De Klimaatakkoord website meldt dat de 2e achtereenvolgende maand meer dan een derde van de totale stroomproductie uit hernieuwbare bronnen afkomstig was in augustus. Het aandeel groeide van 27% in 2020 naar 37% in 2021. 13,6% van de totale productie (groen en grijs) was afkomstig van zonnestroom. De productie van hernieuwbare stroom bronnen was op 8 augustus zo hoog, dat die de vraag naar elektriciteit oversteeg, en er tijdelijk zelfs installaties zijn stopgezet, volgens het bericht. Ook wordt gemeld dat dit (enkele ? ) PV projecten zou hebben betroffen, die niet verder zijn benoemd. Vermoedelijk zijn dat een paar grotere zonneparken geweest, anders heeft (tijdelijk) afschakelen niet zo veel zin om enigszins impact te maken. Sowieso gaat dit vaker gebeuren, de groei van hernieuwbaar als geheel, en in het byzonder zonnestroom, is onstuimig, en de vraag neemt maar zeer langzaam toe. Dus negatieve prijzen op de stroombeurzen zullen vaker gaan voorkomen. De vraag is of opslag en/of conversie van duurzame opwek in welke vorm dan ook snel genoeg kan toenemen om de enorme capaciteits-bijbouw bij te benen. Ook in economische zin, natuurlijk, want de benodigde, vaak complexe hardware is beslist niet gratis.

Vooral gestuwd door de flinke groei bij elektriciteit opwek, groeide ook het aandeel duurzame energie in Nederland in augustus verder. Er was 26% meer productie dan in augustus 2020, er werd 20 petajoule (PJ) uit hernieuwbare bronnen geproduceerd (elektra, warmte, transportbrandstoffen). Volgens bekende Martien Visser van Hanzehogeschool Groningen zou er een aandeel van 15,5% duurzame energie zijn bereikt in die maand, een record, zie tweet.

Storend in het Klimaatakkoord bericht is de herhaling van de claim dat Nederland pas in de nazomer van 2020 een mijlpaal van 1 miljoen huizen met zonnepanelen zou hebben bereikt. Ik heb dat al vaker herhaald, dat is veel eerder, vroeg in het eerste kwartaal van 2020 geweest. Zie mijn tweet van 30 augustus, in reactie op het eerdere bericht van Klimaatakkoord, en de feitelijke onderbouwing, met de officiële CBS cijfers alhier.

Energieopwek.nl

Op energieopwek.nl blijkt augustus als vanouds niet de pieken uit de voorgaande zomermaanden te kunnen bereiken. Het record dit jaar viel namelijk al op 1 juni, en kwam op een berekende waarde van 8,89 GW, midden op de dag. In augustus liggen de output waarden sowieso vaak fors lager, door de combinatie van accumulatie warmte (negatieve factor bij zonnestroom productie), lagere zonnestanden en kortere dagen. Ook was het afgelopen maand nog eens regelmatig matig weer, met veel bewolking. Het hoogste punt werd op 11 augustus berekend door het portal, 7,9 GW midden op de dag. 15 resp. 24 augustus volgden op plaatsen 2 en 3, met 7,68 GW resp. 7,21 GW. Op 29 augustus was de laagste piek, 1,57 GW.

Intern: Zonnestroom productiedata Polder PV sedert maart 2000

Extern

Opbrengsten PV Output.org en horizontale instraling KNMI in augustus 2021 (website Gathering of Tweakers, GoT, 1 september 2021)

Klimaatakkoord

Duurzame bronnen: meer dan een derde van alle stroom (1 september 2021)

En verder:

Tweet Martien Visser 1 september 2021 (prognose van de beroemde "wortel in de grond" grafiek van Visser / En-Trance, bijdragen van zon en wind in de totale elektriciteits-vraag in augustus 2021 en prognose voor augustus 2025, waarbij voor 7 uren al meer productie dan vraag zou resulteren)

Tweet Martien Visser 1 september 2021 (13,5% van totale elektra vraag in augustus afkomstig van zonnestroom. Door tegenvallend weer bij 33% capaciteits-toename t.o.v. voorgaande jaar "slechts" 16% toename van berekende productie, tot een niveau van plm. 4,7 PJ)

Tweet Martien Visser 31 augustus 2021 (eind augustus 2021 zou er al bijna 9 TWh aan zonnestroom zijn geproduceerd in 2021, evenveel als de hele kalenderjaar opbrengst van 2020. Hierbij wordt speculatief gerekend met een geïnstalleerde capaciteit van plm. 12,2 GWp, waarvan 75% "op daken" zou liggen)

17 augustus 2021: Nieuwe historische records voor zonnestroom in Nederland - medio augustus 2,5 GWp aan grondgebonden zonneparken netgekoppeld, verdeeld over ruim 500 projecten. In zijn jarenlange inventarisaties van grote zonnestroom projecten in Nederland spelen de grondgebonden zonneparken een steeds belangrijker rol bij Polder PV. Hun aantal neemt rap toe, en ook de totale capaciteit die met deze gemiddeld genomen (zeer) grote projecten gepaard gaat groeit hard. Op 7 en 10 augustus werden kort na elkaar 2 mijlpalen genoteerd in de continu geactualiseerde project lijsten van Polder PV. Nadat op 7 augustus het 500e zonnepark project werd ingeschreven, volgde rap erna op 10 augustus een nieuwe inschrijving, waarmee, volgens de laatste stand van zaken, een totaal volume van 2,5 GWp aan zonneparken is gehaald in Nederland. Dit artikel beschrijft kort de actuele status van grondgebonden zonneparken in Nederland in diverse facetten. Onderaan het artikel is een link opgenomen naar een volledige analyse, met veel meer details, grafieken, tabellen, en project foto's.

Op 7 augustus noteerde Polder PV, met de gevonden realisatie van een klein grondgebonden zonnestroom project op een sanerings-lokatie in Raalte (Ov.), de 500e individuele "vrijeveld installatie" in Nederland. PV projecten die op de grond zijn gemonteerd, nog exclusief alle meer byzondere types zoals op water drijvende projecten, carports en derivaten, en projecten op geluids-barrières en andere verkeers-infra. Als "minimum" capaciteit voor alle hier genoemde projecten geldt 15 kWp, kleinere installaties worden niet meegeteld i.v.m. de afgrenzingen voor de RES strategieën. Maar zeker wat de vrijeveld projecten betreft worden die ook bijgehouden door Polder PV.

Kort na het bereiken van de hierboven genoemde mijlpaal, op 10 augustus, volgde ingave van een ander puur grondgebonden project, een installatie bij de rioolwaterzuivering van Coevorden (Tweet "zonnepark met een voetnoot"). Met de toegevoegde capaciteit werd inmiddels de 2,5 GWp aan zonneparken bereikt. Dit is reeds vrij snel na de eerste piketpaal. 1 GWp geaccumuleerde capaciteit aan strict grondgebonden veld-projecten werd op 8 december 2019 genoteerd, de 2e GWp is al voor het eind van 2020 opgenomen in de spreadsheets van Polder PV.

Voor alle hierna gemelde, en in de detail analyse opgenomen cijfers geldt, dat het minimum hoeveelheden zijn, die de projecten betreft die tot nog toe zijn gevonden en gedocumenteerd. In werkelijkheid zal er meer volume reeds aanwezig zijn, met een functionerende elektra aansluiting.

Accumulatie van louter grondgebonden zonneparken, in de grote grafiek (oranje kolommen) de opgestelde capaciteiten aan het eind van elk kalenderjaar, en op 12 augustus 2021, in de inset (blauwe kolommen) de aantallen projecten. Bij deze volumes moeten nog een 21-tal kleinere projecten met een gezamenlijke capaciteit van 0,4 MWp worden opgeteld, die (nog) niet aan een bepaald kalenderjaar konden worden toegewezen. Opgaves zijn in het jaar van fysieke netkoppeling. Op 10 augustus 2021 werd de 2,5 GWp aan zonneparken bereikt in de spreadsheets van Polder PV. Die weliswaar zo actueel mogelijk zijn, maar beslist nog volume kunnen missen. Vandaar dat de gepresenteerde data altijd de minimale volumes zijn, die in werkelijkheid nog hoger kunnen zijn geweest.

Met de huidige beschikbare data is er reeds een record groei van 1.050 MWp aan grondgebonden zonneparken geweest, verdeeld over een nooit eerder gezien niveau van 149 nieuwe projecten, in Covid jaar 2020. 65% van het nieuwe capaciteit volume is in de tweede jaarhelft opgeleverd. Het volume in 2021 zal ook zeer hoog worden, en zal sterk afhangen van het feit of meerdere in bouw zijnde grotere zonneparken fysiek voor het eind van het jaar aan het net kunnen worden gekoppeld, in tijden dat overal forse netcapaciteit problemen opdoemen. Tot nog toe zijn al 57 nieuwe netgekoppelde zonneparken in 2021 bijgeschreven door Polder PV, met een gezamenlijke capaciteit van 382 MWp.

De systeemgemiddelde capaciteit per zonnepark is in enkele jaren tijd aanzienlijk toegenomen, van ver onder de halve MWp voor 2016, naar 5 MWp in 2020. Bij de nieuwbouw volumes is de gemiddelde capaciteit in 2020 zelfs al 7 MWp geweest, wat de enorme schaalvergroting in de sector nog eens benadrukt.

Als we de detail data van Polder PV vergelijken met de data van het CBS, blijkt het aandeel van de capaciteit van grondgebonden zonneparken sterk te zijn toegenomen van 1,5% van het nieuwe totaal volume in 2015 (alle capaciteit in heel Nederland), naar al ruim 30% bij de totale aanwas in 2020, wat de hoge impact van zonneparken op de nationale markt goed weergeeft. Er kunnen nog wat wijzigingen optreden in de exacte verhoudingen, omdat de cijfers voor 2020 nog lang niet "definitief" zijn.

Kijken we naar de eindejaars-accumulaties van de opgestelde capaciteiten, hebben grondgebonden zonneparken volgens de detail overzichten van Polder PV reeds een aandeel van bijna 20% op het geaccumuleerde totaal volume in Nederland bereikt, eind 2020 (10,7 GWp). Het CBS heeft veel minder capaciteit staan in hun cijfers voor zonneparken, waartoe ze kennelijk ook drijvende exemplaren (en mogelijk nog meer exotische "niet-rooftop" projecten) rekenen. Polder PV houdt de volumes van al deze niet strict grondgebonden veld opstellingen al jaren apart. Als deze wel worden meegeteld, komen we in 2020 al op een volume van 2.248 MWp aan "niet-klassieke rooftop" projecten uit, bijna 21% van het totale geaccumuleerde eindejaars-volume bekend bij het CBS. Opvallend is, dat het nieuwe volume aan drijvende zonneparken tm. medio augustus 2021 al hoger is dan het al zeer hoge volume in heel 2020 (plm. 99 t.o.v. 95 MWp), het gevolg van de oplevering van met name enkele zeer grote projecten door GroenLeven en hun grootaandeelhouder, het Duitse BayWa.re.

Regionale segmentaties

Bij de segmentaties naar provincie, steekt Groningen op alle fronten boven de rest uit, met, anno 12 augustus 2021, een record opgestelde capaciteit van minimaal 602 MWp, verdeeld over 47 grondgebonden projecten (beslist géén record wat aantal betreft), en het hoogste gemiddelde project volume (12,8 MWp gemiddeld). Gelderland heeft de meeste reeds opgeleverde zonneparken, die echter per stuk gemiddeld relatief klein zijn (2,8 MWp); zie de tweede grafiek.

Polder PV heeft weer een gedetailleerde kaart gemaakt van de verdeling van drie parameters bij de twaalf provincies en voor heel Nederland (linksboven in de kaart), te weten de status van de geaccumuleerde capaciteit van grondgebonden veld-projecten (groen), ditto voor alle niet-woning gerelateerde capaciteit volgens het CBS (blauw), en alle capaciteit volgens het CBS (geel), met de relatieve aandelen van de zonneparken t.o.v. die totaal volumes (weergegeven in percentages in rood). De verschillen tussen de provincies zijn opmerkelijk, met name Groningen onderscheidt zich, met 68% aandeel van zonneparken van de totale capaciteit, sterk t.o.v. de overige provincies.

Voor details m.b.v. deze en andere grafieken, zie de complete analyse, onderaan gelinkt.

Bijna 18% van het totaal aan op 12 aug. 2021 bekende 505 zonneparken, vinden we al bij rioolwaterzuiverings-installaties (90 stuks). Omdat ze echter niet zeer groot zijn, gemiddeld ongeveer 1,17 MWp, is hun aandeel bij de totale capaciteit relatief bescheiden, 4,2%.

Netbeheerder Enexis heeft by far het overgrote merendeel aan zonneparken in haar netgebied, in totaal 1.323 MWp, bijna het dubbele volume van de capaciteit bij de grootste netbeheerder Liander.

Terwijl het aantal zonneparken het grootste is in de kleinere project categorieën, zijn de geaccumuleerde capaciteiten vooral terug te vinden bij de grootste zonneparken. Met name in de categorie 5-15 MWp, en de grootste categorie, met zonneparken groter of gelijk aan 30 MWp per stuk, zijn de volumes zeer hoog, met 712 resp. 1.060 MWp aan opgestelde capaciteit.

Zonneparken en geclaimde oppervlaktes

Een speciale sectie wordt gewijd aan het geclaimde oppervlak van alle grondgebonden zonneparken. Dat komt, in totaal, inclusief enkele kleinere exemplaren waarvan het oppervlak nog niet goed kon worden gemeten, waarschijnlijk uit op zo'n 2 en een half duizend hectare, het equivalent van slechts 0,14% van het totaal aan cultuur (landbouw) grond in Nederland. En goed voor 2,5 GWp aan opgesteld vermogen. De gemiddelde oppervlakte wordt per jaargang wel steeds groter, tussen 2015 en 2020 nam dat toe van 0,9 naar 6,1 ha. De specifieke claim nam toe van 850 kWp/ha (2015) naar 1.145 kWp/ha (2020): er wordt steeds meer vermogen op dezelfde oppervlakte eenheid geplaatst. Het gemiddelde van alle 505 zonneparken, van klein tot groot, komt neer op 986 kWp/ha. Per grootte categorie liggen de "extremen" van de gemiddeldes tussen de 854 kWp/ha (projecten tussen de 15 en 50 kWp) en 1.216 kWp/ha (grootste project categorie met zonneparken van minimaal 30 MWp). Er is wel een grote spreiding, weergegeven in onderstaande grafiek, wat te maken heeft met project-specifieke omstandigheden. Elk zonnepark is daarin uniek.

Het totale aantal zonnepanelen opgesteld in de tot nog toe gevonden (exclusief) grondgebonden zonneparken telt op tot 7,6 miljoen exemplaren. Alleen al de grootste project categorie >= 30 MWp, die 19 zonneparken omvat, heeft bijna 3 miljoen zonnepanelen. 29% van de zonneparken bevatten (deels) oost-west opstellingen, waarbij de oriëntatie uiteraard sterk kan afwijken van "pal O-W", het aantal projecten met dergelijke oriëntaties is van jaar tot jaar toegenomen, in 2020 was het aandeel onder de nieuwkomers 40%.

De 32 grootste netgekoppelde installaties in het ver over de tienduizend records tellende project overzicht van Polder PV bestaan uit 29 grondgebonden zonneparken en drie floating solar (drijvende) projecten. Hun gezamenlijke capaciteit, 1.392 MWp, is een factor 5,7 maal het volume bij de 32 grootste pure rooftop projecten (243 MWp). Bij de 100 grootste netgekoppelde PV projecten in Polder PV's belangrijkste spreadsheet vinden we 78 veld-opstellingen, 8 drijvende zonneparken, en slechts 14 projecten op (meestal platte) daken terug.

In de detail analyse vindt u veel (extra) cijfers, toelichtingen, grafieken, tabellen, en een stel geselecteerde project foto's terug. Volg daarvoor onderstaande link.

Bron: projecten overzichten Polder PV, vrijwel dagelijks bijgehouden sedert 2015

9 augustus 2021: Zonnestroom cijfers CertiQ, maandrapporten juni en juli 2021 - relatief weinig nieuwe projecten, maar hoogste capaciteiten voor deze maanden, 1.369 MWp groei jan.-juli, record eerste half-jaar, 6.491 MWp accumulatie*. Na diverse records in voorgaande maanden bleef het lang stil bij TenneT dochter CertiQ. Kennelijk was er een hiaat in de verslaggeving vanwege de zomervakantie. Op 9 augustus werden opeens 2 maandrapportages gepubliceerd, over de maanden juni en juli. De totale "solar" accumulatie nam bij CertiQ toe tot 6.491,3 MWp, waarbij zowel in juni en juli record maandelijkse capaciteit toevoegingen werden genoteerd. Met dien verstande, dat het aantal toegevoegde nieuwe projecten in die maanden weer duidelijk onder het niveau van 2020 bleef steken. Ook is wederom het grootste volume aan reeds gecertificeerde zonnestroom productie uit eigen land bereikt, in een periode van 12 maanden tm. juni 2021 inmiddels neerkomend op 4.816 GWh, alleen in juni werd al bijna 823 GWh genoteerd. De gemiddelde systeemcapaciteit van alle ingeschreven PV installaties bij CertiQ heeft inmiddels een record niveau bereikt van bijna 225 kWp, al is het t.o.v. juni wel bijna gestabiliseerd.

Het overzicht met de cijfers over zowel juni, als juli 2021 (en voor de Garanties van Oorsprong, GvO's, tm. mei resp. juni 2021) verscheen bij CertiQ pas op 9 augustus 2021. Daarmee is de rapportage voor juni, zeer ongebruikelijk, met een maand vertraagd. Vermoedelijk heeft dit met de vakantieperiode te maken.

In de detail analyse hier op volgend wordt ingegaan op de wijzigingen en aanvullingen, deels grafisch verbeeld. Voor uitgebreide toelichting ter referentie, gebruik s.v.p. daarvoor het eerder gepubliceerde artikel met analyse van het augustus 2019 rapport van de TenneT dochter.

1. Ontwikkeling van aantallen gecertificeerde zonnestroom installaties

Nieuwe aantallen installaties in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de linker Y-as. In december 2020 werd, na diverse behoorlijk hoge nieuwbouw cijfers in voorgaande maanden, en na het tussentijdse record in juli (589 netto nieuw), in de laatste kalendermaand wederom een nieuw record niveau met de (netto) bijschrijvingen bereikt bij CertiQ, 616 nieuwe exemplaren (geel omrand data punt rechtsboven in de grafiek). Vanaf januari 2021 viel het nieuwe volume bij de aantallen fors terug, met 344 exemplaren voor januari echter wel hoger dan in voorgaande jaren. De netto hoeveelheden in de opvolgende maanden lagen allemaal een stuk lager dan in dezelfde maanden in 2020: feb. 400, maart 322, april 337, mei 313, juni 291, resp. juli 395 exemplaren. Het laatst-genoemde cijfer voor juli ligt maar liefst 33 procent lager dan de 589 exemplaren in juli 2020.

De accumulatie is te zien aan de blauwe kolommen curve in bovenstaande grafiek. In de september 2019 rapportage is de grens van twintigduizend gecertificeerde zonnestroom projecten overschreden. Het totaal is eind oktober 2020 de volgende piketpaal van 25 duizend gecertificeerde zonnestroom projecten gepasseerd. En is inmiddels, met (juni en) juli 2021 toegevoegd, uitgekomen op, voorlopig, 28.878 exemplaren. Dit is weliswaar nog steeds een zeer gering aandeel op het totaal aantal PV systemen in Nederland, wat eind 2020 al een omvang had van 1,37 miljoen installaties volgens de meest recente CBS cijfers op dat punt (dominant residentieel). Maar bij de capaciteit heeft de projecten markt al in 2019 de residentiële sector stevig ingehaald, gezien dezelfde CBS data. Die eind juli dit jaar in een uitgebreide, voor Nederland unieke detail analyse nogmaals is getoond (paragraaf 0(h) in analyse).

Voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand. Bovendien geldt ook, dat alle huidige "eerste cijfers" voor 2020 en 2021, later nog zullen worden bijgesteld, zoals ook voor voorgaande jaren is geschied (zie revisies voor de jaren 2018 en 2019, met de daar aan gelinkte gedetailleerde analyses). Ook is recent duidelijk geworden, dat al snel na publicatie van de officiële maandrapportages bij CertiQ, de waarden per maand al flink bijgesteld kunnen worden (analyse 4 november 2020). In de maandrapport besprekingen bij Polder PV wordt altijd dié inhoud als referentie aangehouden, en vergeleken met oudere maand rapportages, om in ieder geval die trends op een gelijkwaardige wijze met elkaar te kunnen vergelijken.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De nieuwe volumes gerealiseerde projecten per maand zijn vanwege de enorme stapel aan SDE beschikkingen die al werd uitgevoerd in 2020 t.o.v. 2019 weer sterk toegenomen, ondanks de fikse beperkingen a.g.v. de Covid19 pandemie. In 2019 (gele kolommen, met max., in juli, 443 nieuwe projecten) was er op dit punt al duidelijk een versnelling zichtbaar. De maandelijkse toevoegingen in 2020 waren gemiddeld genomen zeer hoog, en culmineerden in nieuwe maand records in, juni, en, vooral, juli (589), resp. december (616 nieuwe projecten).

Ook januari 2021 heeft een nieuw record gevestigd voor die maand, 344 nieuwe installaties, 54 meer dan in januari 2020. De volgende zes maanden kwamen echter weer, vaak beduidend láger uit dan de record niveau's voor die maanden in 2020, lag in mei en juni lager dan het niveau in 2019, en in juli zelfs lager dan het niveau in 2017, 2019 en 2020. Dit lijkt op een trendbreuk met de nieuwe maand volumes in 2020 te wijzen, waarbij echter wel gewezen moeten worden op een compleet andere trend bij de nieuw toegevoegde capaciteiten (zie verderop) !

De maandgemiddeldes zijn in de jaren 2017-2020 sterk aangetrokken, weergegeven met de bij de betreffende jaren horende gekleurde horizontale stippellijnen. Dat jaar gemiddelde nam toe van 105 stuks/mnd in 2016, 158 stuks/mnd in 2017, 210 stuks/mnd in 2018, 350 stuks/mnd in 2019, naar een voorlopig record niveau van 445 stuks in 2020. Voor 2021 is het nieuwe gemiddelde tm. juli, 343 projecten per maand, echter weer iets lager dan het niveau in 2019 (tm. april was dat nog iets hoger). Dat ligt aan het feit dat de aantallen nieuwe projecten per maand weer lager zijn geworden, een trend die heel anders is bij de toegevoegde capaciteiten per maand.

Tót 2018 was er een verwarrende periode van 4 jaar waarbij ook tijdelijk negatieve groei optrad, vanwege een combinatie van langdurende her-registratie verplichtingen, en mogelijk "natuurlijke uitval" bij CertiQ.

Ook deze volumes (evenals die voor de capaciteiten) zullen achteraf nog worden bijgesteld door wijzigingen in de primaire database van CertiQ. Deze revisies kunnen zowel positief (capaciteit 2015-2018, eerste jaar rapport 2020), als negatief uitpakken. In 2019 is bijvoorbeeld de bijstelling voor de capaciteit in negatieve zin uitgepakt, zoals we hebben gezien bij de jaarcijfers.

Het nieuwe jaarvolume voor 2017 kwam volgens de maandrapporten uit op 1.898 installaties. In 2018 was dat 2.516 stuks, 2019 kwam op 4.195 exemplaren netto, 67% meer volume dan in dezelfde periode in het voorgaande jaar. Dat is inmiddels alweer fors opgewaardeerd naar maar liefst 4.550 nieuwe installaties in dat jaar (gemiddeld 379 nieuwe installaties per maand). Deze bijstelling vindt u terug in de door Polder PV gepubliceerde analyse van de tweede revisie van het jaar rapport. De bijstelling t.o.v. het gemiddelde volgens de maandrapportages, 350 stuks, is dus fors geweest (8,2% hoger).

In 2020 zijn in de 12 maandrapporten al 5.335 nieuwe projecten opgetekend door CertiQ. Een nieuw jaar record, wat 27,2% boven het kalenderjaar volume van de maandrapportages in 2019 (4.195 projecten) is komen te liggen. Mijn - conservatieve - afschatting op basis van het maandgemiddelde in de eerste 11 maanden van 2020 was in een vorige analyse nog zo'n 5.150 nieuwe projecten totaal, december heeft dus bovenmatig hoog gescoord t.o.v. dat gemiddelde niveau.

2021 zit in de eerste 7 maand rapportages inmiddels op 2.402 nieuwe projecten en stevent, bij een doorgaande trend op basis van die rapportages, af op een beduidend lager aantal over het hele kalenderjaar.

2. Capaciteit evolutie van gecertificeerde zonnestroom installaties

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor september 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast.
Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage ! Ook voor juli 2019 is het aanvankelijk op 1 augustus 2019
verschenen maandrapport na interventie door Polder PV fors neerwaarts gecorrigeerd in een later gereviseerde versie.
Als klap op de vuurpijl resulteerde uit het april 2020 rapport een bizarre negatieve maandgroei van -108,5 MWp,
a.g.v. een "drie-nullen correctie" van een eerder (?) foutief ingegeven installatie door een netbeheerder. Ook het cijfer in januari 2021 is door een foute
entry van een netbeheerder veel te hoog uitgepakt. Dit is gecorrigeerd in februari, waardoor die maand een zeer lage "artificiële groei" laat zien.

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al langer om opvallende, gemiddeld substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Met name in 2018 en 2019, en voor 2020 (met name vanaf mei, maar met uitzondering van augustus). Na de heftige revisie van het nieuwe netto volume voor juli 2019 volgde een nieuw, met nog wel wat vraagtekens omgeven historisch record van 270,9 MWp in augustus, wat het vorige record in februari van dat jaar (165,0 MWp) naar de annalen verwees. In november van 2019 werd wederom een verpletterend nieuwe record toevoeging van maar liefst 409,9 MWp geregistreerd. Ook december pakte hoog uit, met 156,2 MWp.

In 2020 werden in slechts 3 maanden veel slechtere resultaten gerapporteerd dan in dezelfde maand in 2019. Dat waren maart, april (met de bizarre negatieve anomalie vanwege een - herstelde - blunder van een netbeheerder), en augustus, wat veel lager uitkwam dan diezelfde maand in 2019. Zeer grote positieve verschillen vonden we in 2020 in de maanden juli, september, oktober, en december. En november haalde net aan niet het all-time high record van diezelfde maand in 2019, al scheelde het niet veel.

Het maandgemiddelde is in 2020, mede veroorzaakt door de hoge groei in de tweede jaarhelft, nadat het met het november rapportage al - eindelijk - hoger was geworden dan het kalenderjaar gemiddelde in 2019, op een record niveau beland, van 158 MWp. In de oktober update lag de blauwe nog iets lager dan de gele stippellijn. Het huidige record was door Polder PV al voorspeld in een eerdere update, maar december heeft het zelfs dermate goed gedaan, dat het maandgemiddelde nieuwe vermogen nu in 2020 11,5% hoger is komen te liggen, dan dat in 2019 (142 MWp). Een opmerkelijk resultaat voor Covid19 jaar 2020.

2021 had meteen al twee byzondere verrassingen voor ons in petto, wat voorspellen in deze extreem dynamische markt zelfs op korte termijn zo lastig maakt. Januari scoorde vér boven verwachting, met een record voor die maand, 356,5 MWp nieuwe capaciteit toegevoegd, maar liefst een factor 6,3 maal het volume in januari 2020. Maar dat tijdelijke hoogtepunt werd direct in februari weer afgewisseld met een nieuwe, extreme dip. In de 2e, weliswaar winterse maand van 2021 werd slechts 13,6 MWp toegevoegd aan het CertiQ register. Een ongekend lage score, voor wie de recente cijfers over 2020 nog op het netvlies heeft. Slechts 7% van de 204 MWp toevoeging in februari 2020. Afgezien van de de bizarre april 2020 anomalie ("negatieve groei"), moeten we voor een nog lagere maandelijkse toename helemaal teruggaan naar april 2017, toen slechts 7,5 MWp netto werd toegevoegd in die maand. Bijna vier jaar geleden ...

De reden van deze bizar lage toevoeging is, gezien de disclaimer die Polder PV al enige tijd standaard in deze analyses heeft opgenomen, helaas weer een foute ingave van een netbeheerder. Die een beruchte "drie nullen fout" heeft gemaakt, en dit helaas "niet gecheckt" in de database van CertiQ terecht is gekomen (zie ook nagekomen bericht onder bespreking van het vorige maandrapport). Dit is door een CertiQ medewerker eerder al aan Polder PV bevestigd, het blijft ook daar een zorgenkind dat (duidelijk) foute ingaves door netbeheer niet altijd op tijd ontdekt worden.

Vanaf maart is de situatie weer genormaliseerd en is er inmiddels, in tegenstelling tot de trend bij de nieuwe aantallen projecten per maand, vier maal achter elkaar een nieuw maandrecord gevestigd. En wel, van 171 MWp in maart, 194 MWp in april, 275 MWp in mei, tot, wederom een nieuw maandrecord voor die maand, 259,2 MWp in juni. Wat maar liefst een factor 1,7 maal zo hoog ligt dan het vorige record voor die maand, juni 2020, met 149,4 MWp.

Juli 2021 was echter weer een opvallende trendbreker, en scoorde met slechts 99,5 MWp beduidend minder dan juni 2020, toen ruim de dubbele hoeveelheid werd bijgeschreven bij CertiQ, 207,6 MWp. Deze maand kwam hiermee zo'n beetje op het niveau van juli 2019 uit.

De eerste 7 maanden lieten, ondanks de tegenvallende aanwas in juli, een nieuwe record groei zien van 1.369 MWp in 2021. Dit is een factor 2,0 maal zo hoog dan het niveau in 2020 (673 MWp; waarbij echter de "negatieve groei in april" is meegenomen), en het is 94% hoger dan het niveau in 2019 (706 MWp), tot voor kort het hoogste in die periode tot nog toe.

3. Gemiddelde capaciteit nieuwe PV installaties juni - juli 2021

Als we uitgaan van de CertiQ cijfers zoals nu gepubliceerd, deze als "correct" beschouwen, relatief weinig uitstroom van verwijderde projecten in de data bestanden veronderstellen, en de maandelijkse netto toevoegingen in de rapportages voor juni en juli 2021 combineren met de toegevoegde capaciteiten in die maanden, resulteert dit voor juni weer in een hoog gemiddeld systeem vermogen van bijna 891 kWp per stuk bij de nieuwkomers. Dat is nog wel steeds lager dan in januari (1.036 kWp bij de nieuwkomers), maar het geeft voor die maand wel een gemiddelde omvang van zo'n 2.546 zonnepanelen à 350 Wp per project. Dat zijn dus (gemiddeld) substantieel grote projecten geweest.

Juli wijkt daar zeer sterk van af. Hier resulteert slechts een gemiddelde nieuwe project omvang van maar 252 kWp, een ruime factor drie kleiner. Dit kan liggen aan een verschil in toegevoegde grote projecten t.o.v. juni (met name zonnepark entries), maar sowieso was de toegevoegde totale capaciteit opvallend laag in die maand. Vanwege deze opvallend lage score voor juli, is het evoluerende systeemgemiddelde bij de totale accumulatie in het CertiQ dossier enigszins gestabileerd op een hoog niveau, zie paragraaf 8.

4. Kwartaal cijfers CertiQ maandrapportages - QII 2021 afgerond, 1e resultaat voor QIII

Groeicijfers per kwartaal. De volumes voor alle vier de kwartalen in 2019 gaven allen nieuwe records t.o.v. de vergelijkbare periodes in 2018 te zien. Onder anderen door de Covid19 crisis kwam daar het eerste half jaar van 2020 de klad in, met iets lager volume in QI (304 t.o.v. 314 MWp QI 2019), en een zeer laag volume van 161 MWp in QII, grotendeels veroorzaakt door de gemelde negatieve groei in het maandrapport voor april dat jaar (dit, t.o.v. 295 MWp nieuw volume in QII 2019). Zowel QIII als QIV echter, gaven in 2020 weer forse groei te zien t.o.v. dezelfde kwartalen in de tweede helft van 2019, 558 t.o.v. 440 MWp in QIII, resp. een absoluut record volume van 874 t.o.v. 653 MWp in QIV. Dat is 34% meer groei in het laatste kwartaal van 2020, en het is een factor 3,2 maal het niveau in QIV 2018 (274 MWp).

Het eerste kwartaal van 2021 heeft met de flinke toevoeging van 171 MWp in maart weer tot een nieuw kwartaal record voor QI geleid, 541 MWp. Met de huidige toevoeging van juni aan de nu totale resultaten voor QII 2021 is wederom een record niveau bereikt, van 728 MWp (op een na laatste kolom). Daarmee zit het tweede kwartaal van dit jaar maar liefst 4,5 maal zo hoog dan QII 2020, met dien verstande dat daar natuurlijk de "negatieve anomalie" april bij heeft gezeten, wat dus in een niet representatieve vergelijking resulteert. Vergelijken we met het "normale" (pre-Covid) jaar 2019, is het tweede kwartaal van 2021 inmiddels al 2 en een half maal zo hard gegroeid dan de 295 MWp toevoeging in QII 2019.

Het derde kwartaal in 2021 begint, met de lage toevoeging van 99,5 MWp in juli, op een zeer bescheiden niveau (weergegeven in de laatste, gearceerde kolom). Gehoopt mag worden, dat augustus en september voldoende gaan compenseren om ook het derde kwartaal op een record niveau te gaan brengen. Dan moet er gemiddeld in die twee maanden minimaal zo'n 230 MWp per maand bij gaan komen, om het record in QIII 2020 iets te kunnen overtroeven. Dat blijft echter afwachten.

5. Half-jaar cijfers CertiQ maandrapportages - 1e halfjaar 2021 afgerond, 2e half jaar gestart

Groeicijfers per half-jaar. De Y-as geeft de nieuw gerapporteerde capaciteiten in MWp, volgens de maandrapportages in de getoonde half-jaren. Op de X-as per kolom de resultaten van de 6 maand rapportages uit de half-jaren (HI = jan. tm. juni; HII = juli tm. december) sinds 2010, tot en met het eerste afgeronde half-jaar voor 2021, en een eerste resultaat voor het 2e half-jaar.

Het tweede half-jaar van 2020 heeft tot nog toe een nieuwe record capaciteit van 1.432 MWp laten zien. Die het voorgaande half jaar record, HII in 2019 1.094 MWp, alweer aan diggelen sloeg, met 31% meer toegevoegde capaciteit in dat tweede half-jaar (en wel, midden in de mondiale Covid19 pandemie).

Het eerste half jaar van 2021 heeft ook alweer het record voor die periode gebroken, met de toevoeging van juni werd dat 1.269 MWp. Dit is al een factor 2,7 maal het volume in het eerste half-jaar van 2020 (465 MWp), al moet daar wel aan toegevoegd worden dat in dat laatste cijfer ook de "negatieve groei anomalie in april 2020" zat besloten, en dus geen "eerlijke" vergelijking betreft. Het niveau in HI 2021 is echter ook al een factor 2,1 maal zo hoog dat dat in het eerste half-jaar van 2019 (608 MWp). In ieder geval is, zoals reeds eerder voorspeld door Polder PV, het tweede half-jaar van 2019 inmiddels naar de derde plaats verwezen in deze sub-rating.

De laatste kolom toont de eerste van de zes toevoegingen voor het tweede half-jaar, met de bijna 100 MWp in juli. Een trage start, waarvan gehoopt wordt dat die snel ongedaan gemaakt zal gaan worden door forse toevoegingen in de komende maanden. Er zijn veel grote zonneparken in bouw, die gepland zijn om voor het eind van het jaar te worden opgeleverd. Dus hier kunnen zeker nog de nodige verrassingen om de hoek komen kijken.

6. Kalenderjaar cijfers CertiQ maandrapportages & jaar-revisies - tm. juli 2021, inclusief revisie 2019 en eerste jaar rapport cijfer 2020

Voor beschouwing van een vorige versie van deze grafiek, zie onder de bespreking van het april maand rapport. Nieuwe kalenderjaar volumes volgend uit de oorspronkelijke maand rapportages zijn hier weergegeven in lichtblauwe kolommen. De volumes die volgen uit de later verschenen oorspronkelijke, dan wel gereviseerde jaar rapportages zijn getoond in de donkerblauwe kolommen. Gearceerde kolommen worden later nog bijgesteld door CertiQ.

De nieuwe cijfers voor 2021 laten, tot en met juli, al een nieuw volume zien van 1.369 MWp, weergegeven als gearceerde kolom achteraan in de grafiek. Waar uiteraard nog 5 maand rapportages bij opgeteld zullen gaan worden. Het niveau is echter nu al 72% van de 1.897 MWp voor het hele kalenderjaar 2020 in de maandrapportages over dat jaar, met een groot deel van het jaar nog steeds te gaan. En waarbij het tweede halfjaar tot nog toe de hoogste volumes gaf te zien. 2021 gaat dus beslist weer een record jaar worden, maar hoe hoog dit zal gaan uitpakken is nog niet duidelijk, vanwege de nodige onzekerheden, met name op het gebied van de netcapaciteit, en beschikbaar gekwalificeerd personeel.

7. Accumulatie van gecertificeerde PV capaciteit

De trendlijn in de grafiek is sedert de mei 2020 update, als gevolg van de aanvankelijk tegenvallende cijfers in 2020 (incl. de negatieve groei in april anomalie), aangepast t.o.v. het exemplaar in de voorgaande versies. De polynoom "best fit" curve is vervangen door een voortschrijdend gemiddelde trendlijn, waarbij het gemiddelde resultaat van de laatste drie maanden wordt weergegeven. Mede vanwege de bizarre "negatieve maandgroei in april 2020", vlakte deze curve rond die maand tijdelijk wat af, en wederom, kort, begin 2021, n.a.v. de "januari-februari anomalie". De groei is echter na deze incidenten op hoog niveau gecontinueerd. Vandaar dat de rode lijn weer een zeer sterk positieve stijging laat zien. Vertikale blauwe stippellijnen geven vanaf de bespreking van de november (2020) rapportage het snijpunt van de bereikte 1.000 MWp piketpalen ("een GWp") met deze curve weer. De vierde piketpaal werd rond september 2020 bereikt. De vijfde is begin 2021 gepasseerd. Kijken we naar het absolute volume (gele kolommen), is die piketpaal zelfs in december vorig jaar al bereikt. Zoals in een vorig maandrapport al voorspeld, is de zesde piketpaal inmiddels ook alweer achter de rug, begin juni was het zover. Eind juli 2021 stond bij CertiQ een geaccumuleerd gecertificeerd vermogen genoteerd van 6.491,3 MWp.

De verdere progressie hangt wederom van onzekere factoren af, met name de voortwoekerende netcapaciteit problemen, de beschikbaarheid van kundig en gekwalificeerd technisch personeel, en de mogelijke impact van resterende Corona maatregelen. De SDE portfolio's zijn echter nog dermate groot (analyse 1 juli 2021 update alhier), dat we nog zéér veel volume kunnen gaan verwachten in 2021. Gezien de krappe tijdvensters waarbinnen SDE beschikte projecten gebouwd dienen te worden, en ondanks een jaar respijt vanwege de pandemie, wordt 2021 alweer een record jaar. Zeker op het gebied van de realisatie van grotere, SDE "+" en "++" gesubsidieerde projecten.

Eind december 2020 bereikte de zonnestroom databank van CertiQ in ieder geval een geaccumuleerde gecertificeerde capaciteit van 5.122,6 MWp, en heeft het daarmee de vijfde Gigawatt ruim overschreden in - bijna exclusief - de projecten markt. Het bereiken van de eerste "gecertificeerde" GWp kostte sinds eind 2009, toen er nog slechts 22 MWp PV capaciteit bij CertiQ bekend was (gecertificeerd), 8 een een half jaar. De tweede GWp heeft minder dan een jaar gekost. De derde GWp is al binnen een periode van 6 maanden toegevoegd (tussen mei en december 2019). De vierde GWp volgde, mede vanwege de curieuze "negatieve groei" in het april rapport, en de vertragingen vanwege de Covid19 pandemie, 10 maanden later. De vijfde volgde echter alweer zeer rap, binnen 4 maanden tijd. En de zesde volgde 5 maanden later. Het is een van de belangrijkste redenen, waarom de netbeheerders op talloze plekken in ons land in de problemen zijn gekomen met de beschikbare netcapaciteit: ze zijn compleet overvallen door het enorme tempo van de nieuwbouw van met name de grote PV projecten. En, wat de grote zonneparken betreft: vaak in dunbevolkte gebieden met een historisch verklaarbare "krappe netcapaciteit". Voor recente voorbeelden bij Enexis: NO NL resp. zuid NL.

Het inmiddels alweer bereikte volume van 6.491,3 MWp in het rapport van juli 2021 is een factor 295 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al ruim 50 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. Voor een nieuwe prognose voor eind 2021, gebaseerd op dit diagram, zie de grafiek in paragraaf 9.

CertiQ vs. RVO

Recent heeft Polder PV in detail uit de doeken gedaan wat de resterende beschikte, resp. gerealiseerde volumes aan zonnestroom projecten onder de SDE - SDE "+" regimes zijn geweest, volgens de opgegeven of bijgestelde beschikte hoeveelheden, in de RVO status update van 1 juli 2021. Het geaccumuleerde volume aan "ingevulde beschikte capaciteit" was op die peildatum bij RVO opgelopen tot 6.108 MWp.

CertiQ komt nu in het juni rapport (status begin juli 2021) met fysiek gerealiseerd (= niet gelijk aan beschikt volume !) 6.392 MWp PV capaciteit voor (gecerticificeerde) zonnestroom. Dat volume is inclusief een onbekend, waarschijnlijk gering volume "niet SDE gesubsidieerde" PV projecten*. De zeer recente update van RVO ligt dus alweer, wat beschikte volumes betreft, 284 MWp achter op de harde realisatie cijfers van CertiQ tm. eind juni 2021. Dit soort forse, tot soms zelfs extreme verschillen zal niet verdwijnen, het niveau van het gesignaleerde verschil verandert immers per status update van een van de beide instanties. Meestal lopen de RVO updates ver achter bij de CertiQ data.

Voor meer beschouwingen over dit onderwerp, zie de update van december 2020.

* NB: Hardnekkige claims, dat de CertiQ databanken alleen maar projecten "met SDE+ subsidie" (beschikkingen) zouden bevatten kloppen absoluut niet. Een groot volume bij de aantallen betreft kleine projecten met oude SDE beschikkingen, zoals hier ook voor de zoveelste maal gemeld. Maar daarnaast zijn er ook projecten zónder SDE of SDE "+" (dan wel, inmiddels, zelfs SDE "++") subsidie, die via diverse groencertificaten platforms instromen. Het aantal of het volume daarvan (in MWp) is echter niet publiekelijk bekend, omdat dat onderscheid in de CertiQ data niet wordt gemaakt. Dit is recent expliciet bevestigd door een medewerker van CertiQ (pers. comm. met Polder PV). Voor een overzicht van hoeveelheden door CertiQ geturfde projecten per grootteklasse, zie ten eerste de revisie van de jaarcijfers voor 2019, in detail geanalyseerd door Polder PV. Een update met de eerste resultaten voor 2020 is inmiddels ook reeds beschikbaar, alhier. Laatstgenoemde cijfers zullen echter later nog worden bijgesteld in een gereviseerd jaar rapport.

8. Evolutie systeemgemiddelde capaciteit bij accumulaties CertiQ dossier

Met de aanhoudend sterke groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, bleef jaren lang ook de gemiddelde projectgrootte fors groeien in de cijfers van CertiQ. Maar daar is in het voorjaar van 2020 tijdelijk de klad in gekomen, sedert de toen historische piek in februari 2020 (159,5 kWp). Al in maart van dat jaar kregen we te maken met een "unicum", de gemiddelde systeemcapaciteit van het totale geaccumuleerde volume nam af. Door continue instroom van behoorlijk veel nieuwe projecten, maar beperkte hoeveelheden nieuwe capaciteit, én de daar op volgende "april anomalie" (negatieve capaciteits-groei), is het systeemgemiddelde voor het eerst in zeer lange tijd een korte periode achteruit gegaan. Vanaf mei 2020 is er weer een toename te zien, en belandde dit eind juni op 156,6 kWp per project. Eind juli hadden we een nieuw record te pakken, 161,4 kWp, ondanks ook een record bij het aantal nieuw geregistreerde projecten. Vanwege de voortdurende toevoegingen van grote volumes nieuwe projecten, met ook weer veel capaciteit, in augustus 2020 tm. januari 2021, blijkt dat record begin dit jaar in de accumulatie cijfers wederom fors te zijn verbeterd. De gemiddelde systeem capaciteit van alle bij CertiQ aangemelde dan wel overgebleven gecertificeerde installaties is namelijk verder gestegen naar 204,3 kWp per project.

Toen kwam echter het februari rapport, met zwaar tegenvallende toegevoegde capaciteit, en wederom kregen we een herhaling van de geschiedenis: het systeemgemiddelde vermogen van alle gecertificeerde PV projecten nam weer tijdelijk iets af naar 201,8 kWp. Echter, vanwege de "normale hoge groei" in maart tot en met juni, is dat alweer gerepareerd, zoals in een vorige analyse voorspeld. Het juli rapport bracht "relatief weinig" nieuw volume in, met relatief kleine projecten, waarmee het gemiddelde van alle installaties bekend bij CertiQ nagenoeg stabiliseerde t.o.v. de voorgaande maand. Eind juli is het gemiddelde per installatie wel weer net aan terechtgekomen op het nieuwe record niveau van 224,8 kWp.

Het maximale niveau eind juli 2021 is een hoge factor 38,8 maal het gemiddelde begin 2010. En een factor 15 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, horizontale blauwe stippellijn). Ook in deze grafiek is, vanwege de trendbreuk begin 2020, afgestapt van een polynoom trendlijn, en is deze vervangen door een voortschrijdend gemiddelde lijn, met gemiddelde waarden van de laatste drie maanden (rode curve). Na een korte neerwaartse buiging tm. juni, is deze weer omhoog gebogen a.g.v. de forse toevoegingen aan capaciteit in de rapportages van juli 2020 tm. januari 2021. De tegenvallende inbreng in het februari 2021 rapport leidde tot slechts een tijdelijke afzwakking van de hellingshoek van de rode lijn.

In het maand rapport van maart 2019 is de gemiddelde systeemgrootte bij de accumulatie aan gecertificeerde PV installaties bij CertiQ voor het eerst boven de 100 kWp gekomen. In het december rapport van 2019 is de 150 kWp grens gepasseerd. Met de update voor januari 2021 is ook bij deze afgeleide parameter de tweede belangrijke "piketpaal" bereikt: de gemiddelde project omvang is inmiddels de 200 kWp reeds ver voorbij.

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoeging in de juni 2021 rapportage lag die maand weer op een zeer hoog niveau, 891 kWp, in juli was het veel lager, 252 kWp (paragraaf 3). Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten normaliter een stuk lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven. Daarbij s.v.p. niet vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele [overgebleven] aantallen per grootte categorie in het eerste jaar overzicht van 2020). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer.

9. Totaal CertiQ volume - extrapolatie tm. eind 2021, inclusief versie "revisie jaar cijfers"

De verwachting, dat Nederland in 2019 weer een record jaar tegemoet zou gaan zien, is met de pas laat in 2020 gepubliceerde, gereviseerde cijfers voor de projecten markt - in casu CertiQ data - volledig uitgekomen. Hetzelfde geldt, voor sommigen wellicht een verrassing, voor Covid jaar 2020. Een belangrijke vervolg vraag blijft luiden: hoe "groot" wordt het CertiQ volume in het nieuwe jaar 2021 ?

Lange tijd werd er in 2019 - voor wie dat aandurfde - over mogelijk 2 GWp nieuwbouw voor heel Nederland gesproken, inclusief de gecertificeerde volumes (bijna uitsluitend SDE projecten), en de grote volumes aan residentiële en niet, of anderszins gesubsidieerde projecten. De groei is substantieel hoger geworden dan "slechts" 2 GWp". De eerste CBS publicatie kwam op 2.402 MWp uit. Het allerlaatste, nogmaals bijgestelde jaargroei cijfer voor 2019 is inmiddels alweer 2.617 MWp, 8,9% hoger.

De alweer flink bijgestelde cijfers voor 2020 zijn inmiddels ook al bekend: 10.717 MWp eindejaars-volume, nieuwbouw in 2020 voorlopig 3.491 MWp. Voor uitvoerige details van de meest recente CBS cijfers voor 2019, en de ook alweer fors bijgestelde, doch nog zeer voorlopige cijfers voor 2020, zie mijn gedetailleerde overzicht, gepubliceerd eind juli 2021 (introductie alhier).

Hier onder ga ik, wat alleen het CertiQ volume betreft (!), met een nieuwe extrapolatie, in op het accumulatie potentieel voor, nu voor het eerst, eind 2021. Dit, n.a.v. de groei bij de accumulatie van de capaciteit, inclusief de toevoegingen in de laatste maandrapporten.

Extrapolaties voor medio en eind 2021

In de laatste bespreking van de resultaten van CertiQ, tm. mei 2021, kwam ik nog met een prognose van 6.210 MWp accumulatie voor medio 2021. Met het net verschenen juni rapport blijkt CertiQ te zijn uitgekomen op 6.392 MWp, 3% hoger. Mijn verwachting was dus "conservatief".

In een nieuwe, "conservatieve" lineaire extrapolatie voor de mogelijke accumulatie in het CertiQ register, eind 2021 (zwarte lijn), heb ik in deze nieuwe korte termijn prognose in eerste instantie eind 2018 als begin referentie genomen (eerste vertikale blauwe stippellijn), en via het laatste maand resultaat, juli 2021, lineair ge-extrapoleerd naar eind 2021 (EOY '21, 2e vertikale blauwe stippellijn). Met deze extrapolatie komen we eind dit jaar inmiddels op een mogelijke accumulatie van zo'n 7.300 MWp uit, weergegeven rechts van de rechter Y-as.

Ten tweede. Gaan we uit van de best fit trendlijn door de maand resultaten, een (conservatieve) 3e graads polynoom (rode curve), en bepalen we daarvan het snijpunt met genoemde blauwe stippellijn, komen we op een niveau uit van ongeveer 7.500 MWp.

Middelen we deze 2 relatief conservatieve scenario's uit, zouden we op een voorlopige "educated guess" voor het geaccumuleerde CertiQ volume, eind 2021, komen van ongeveer 7.400 MWp. Dat is ongeveer 4% minder dan de in een vorige update gemelde 7,7 GWp die toen werd afgeschat. Het "zoekgebied" voor het te verwachten volume, eind dit jaar, bevindt zich in de ovaal met gestippelde rand.

Ik heb ditmaal afgezien van het melden van het resultaat van de trendlijn door de (gereviseerde) jaar rapport data, omdat die extrapolatie op onrealistisch hoge niveaus uitkomt gezien de trendmatige cijfers in de maand rapportages. We zullen pas begin 2022 gaan zien wat een eerste afschatting van CertiQ zal zijn voor het huidige jaar, en hoe sterk dat zal afwijken van een prognose ver vooruit op basis van het bijgestelde cijfer voor EOY 2020.

Zou het eindejaars-volume inderdaad rond de 7,4 GWp gaan uitkomen in 2021, zou de jaargroei dit jaar kunnen neerkomen op bijna 2,1 GWp in uitsluitend het CertiQ dossier. Wat inmiddels al een tijdje het grootste PV volume (capaciteit) bevat van alle registraties. Dit is dus nog exclusief de residentiële, nieuwbouw, huur- en andere marktsegmenten, die niet, of nauwelijks zijn vertegenwoordigd in het - omvangrijke - CertiQ dossier. Buiten kijf staat in ieder geval dat 2021 grote volumes zal gaan opleveren, die, wederom, "ongekend" zijn in de Nederlandse PV historie.

10. Gecertificeerde zonnestroom productie tm. juni 2021 - wederom nieuw productie record

De "gemeten" producties van gecertificeerde zonnestroom worden door CertiQ ook in hun maand rapportages weergegeven, en wel over de daar aan voorafgaande maand. Dit zijn, wederom, altijd minimum inschattingen, omdat er vaak nog de nodige productie cijfers "na worden geleverd". De grootste volumes zijn wel al bekend, in de rapportage maand, volgend op de verslag-maand.

In bovenstaande grafiek in magenta de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteit in de CertiQ databank, cumulerend in, voorlopig, 6.491,3 MWp in het juli 2021 rapport (geel omrand punt rechtsboven, referentie: linker Y-as). Na het - voorlopige - productie record van 508,7 GWh in juni 2020 zijn de maandelijkse producties, op augustus na, stapsgewijs verder omlaag gegaan. En blijken hun winterse laagtepunt in de maand december 2020 weer te hebben bereikt, op een niveau van 66,2 GWh. Dit heb ik aangegeven met de "vijfde blauwe pijl" rechtsonder in de grafiek. Wel is deze hoeveelheid al 43% hóger dan de gemelde uitgifte in het maandrapport van december 2019 (46,2 GWh). De belangrijkste oorzaak is natuurlijk de enorme hoeveelheid nieuwbouw, die in de tussentijd allemaal on-line is gegaan, en waarvoor grote hoeveelheden extra volumes GvO's zijn, en met terugwerkende kracht, nog worden afgegeven door CertiQ. Ondanks het feit dat december natuurlijk de minst productieve maand is in het jaar.

Na deze bekende "december dip" schoten de volumes reeds uitgegeven certificaten weer omhoog. In januari al 94,0 GWh, 42% meer dan in december 2020. In februari is er door CertiQ alweer een uitgifte geregistreerd van 202,1 GWh in die winterse maand. Dat, ondanks het feit dat veel PV systemen mogelijk zo'n week lang door sneeuw bedekt zouden kunnen zijn geweest tm. medio februari. Maart gaf alweer 396 GWh, en achter elkaar volgden de records elkaar snel op. April met 608,5 GWh, mei met 690,3 GWh, en tot nog toe eenzaam aan top in de CertiQ historie, heeft juni 2021 inmiddels het record alweer naar een hoger plan gebracht, met 822,5 GWh (blauw data punt met rode rand, rechtsboven in de grafiek). Dat is ruim 19% meer dan in mei dit jaar. En het is een spectaculaire 62% hoger dan het voor juni 2020 gemelde niveau (508,7 GWh). De eerder door Polder PV geventileerde hoge verwachtingen voor de mogelijke producties van gecertificeerde installaties in de zomerse maand rapportages zijn dan ook uitgekomen.

Totale gecertificeerde jaarproductie, grijze en groene stroom 2020

Zie hiervoor, en over eerste bespiegelingen over de totale "groene" en "grijze" stroomproductie in 2020, de uitgebreide bespreking in het januari rapport 2021. Ook in het detail overzicht van het eerste jaar rapport ben ik dieper ingegaan op de groene stroom productie, import en export van GvO's. Met het allereerste gecertificeerde productie cijfer voor 2020, wat later nog een stuk opwaarts zal worden bijgesteld (momenteel: bijna 3.749 GWh), was de aanwas t.o.v. de gecertificeerde productie in (record) jaar 2019 nu al 75%. Dit gaat nog hoger worden, maar is nu al respektabel te noemen, zeker als we ons realiseren met welke problemen de installatiebedrijven werden geconfronteerd in Covid19 jaar 2020. De verwachting was dat deze lijn in 2021 voortvarend verder zou worden voortgezet. De eerst genoteerde gecertificeerde producties in de eerste zes maand rapporten laten dit in ieder geval al zeer goed zien.

11. Andere cijfers zonnestroom certificaten CertiQ

CertiQ geeft ook al jaren per maandrapport een cumulatie van alleen de gecertificeerde, van Garanties van Oorsprong (GvO's) voorziene duurzame producties van de laatste 12 maanden op, per modaliteit. Daarvoor is voor zonnestroom alweer het in voorgaande rapporten (opnieuw) gebroken record verder aangescherpt. Er werd maar liefst 4.816 GWh aan gecertificeerde productie in een jaar tijd genoteerd (25% meer dan de 3.865 GWh compleet gemeten in 2020, van kernsplijter Borssele). Ten opzichte van die cumulatie in het voorgaande maandrapport is het verschil weer toegenomen tot alweer een historisch hoogtepunt, van 342 GWh. Daarmee werd het vorige record (juni 2020, verschil met voorgaand rapport 300 GWh), naar de annalen verwezen.

CertiQ publiceert ook separate import- en export cijfers van GvO's voor zonnestroom. Die waren in juni en juli dit jaar een hoge 80,5 resp. 37,9 GWh import. Het hoogste volume in 2020, 94,1 GWh, werd genoteerd in mei van dat jaar, in 2021 was dat tot nog toe februari (85,6 GWh).

Daarnaast werden ook relatief hoge volumes van 50,7 GWh (juni) resp. 43,5 GWh (juli) voor ge-exporteerde zonnestroom certificaten gepubliceerd. In oktober 2020 was dat nog een record volume van 90,1 GWh. Voor de accumulaties van de laatste 12 maanden waren de hoeveelheden in 2021 441,4 resp. 417,8 GWh (import in juni resp. juli). Bij de 12 maandelijkse accumulatie voor de export werd een nieuw record niveau van 580,9 GWh bereikt in juni, in het juli rapport was dat iets lager, 579,2 GWh. Het nieuwe record voor juli verwijst dat van mei 2021 alweer naar de geschiedenisboeken.

Een ander record volgde in juli, na een alweer verbroken record in juni. In juli werd het hoogste negatieve verschil tussen import en export van GvO's voor zonnestroom bereikt: 161,3 GWh aan GvO's mínder geïmporteerd dan geëxporteerd in een periode van 12 maanden tijd. In de meeste gevallen is het verschil positief, meer import dan export van zonnestroom GvO's over die periode van een jaar. In maart dit jaar werd een toen nog record negatief verschil van 30,1 GWh bereikt, wat nu dus alweer ruim is ver-vijfvoudigd.

De langjarige maandgemiddeldes in de periode januari 2016 tm juli 2021 waren als volgt: 69,8 GWh/mnd (import) resp. 17,2 GWh/mnd (export). Dus blijvend veel meer (netto) import dan export, waarmee een nog steeds relatief klein deel van de dominant fossiele stroom consumptie "administratief wordt vergroend".

De maand met de hoogste import van zonnestroom GvO's was, vanaf de eerste rapportages in 2014, juli 2016 (310,0 GWh, al lang ongewijzigd), de hoogste export vond plaats in oktober 2020 (90,1 GWh). De voortschrijdende 12-maand accumulaties vonden hun hoogtepunten in oktober 2018 (import, 1.830,7 GWh), resp. juni 2021 (export, 580,9 GWh, zie hierboven). Als we de "balans" van import minus export volumes van zonnestroom certificaten in een aaneengesloten periode van 12 maanden tegen elkaar afzetten, zien we sedert het eerste datapunt (maart 2015) een zeer grote spreiding. Variërend van 1.771 GWh (oktober 2018 en 11 maanden daar aan voorafgaand) positief, tot, inmiddels, 161,3 GWh negatief (meer export dan import van zonnestroom GvO's in die periode) voor juli 2021 en de daar aan voorafgaande 11 maanden.

In juli was de "voorraad" van nog niet aangesproken GvO's bij CertiQ (van groot naar klein: wind, biomassa, zon, water) weer fors toegenomen tot een blijvend hoog volume van 22,03 terawattuur (april: 20,77 TWh). Vergeet daarbij niet, dat het totale stroomverbruik van Nederland rond de 120 TWh per jaar ligt. Dat is dus het equivalent van ruim 18% van dat totaal. Die enorme voorraad vertegenwoordigt een aanzienlijke marktwaarde aan "groenheid" ...

12. Jaarverslag 2020

Voor cijfers uit het jaarverslag over 2020 zie paragraaf 12 in de analyse van maart 2021.

Eerdere analyses van maandrapportages 2021 op Polder PV:

Juni 2021 is in de huidige update samen met juli besproken (rapport verscheen een maand later dan normaal)

Mei 2021
April 2021
Maart 2021
Februari 2021
Januari 2021

Detail analyse eerste jaar rapport 2020 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (6 maart 2021)

Bronnen:

Jaarverslag CertiQ 2020 (8 maart 2021)

Publicatie Jaarverslag 2020 (samenvatting jaarverslag 2020, 7 maart 2021)

Statistische overzichten CertiQ (per maand)

• SDE 2009 1 beschikking minder, 3 kWp (waarschijnlijk residentieel)
• SDE 2017 I 53 beschikkingen minder, 36,9 MWp (hierbij vermoedelijk - ook - veel neerwaarts bijgestelde beschikkingen !)
• SDE 2017 II 5 beschikkingen minder, 26,1 MWp (idem)
• SDE 2018 I 6 beschikkingen minder, 17,7 MWp (idem)
• SDE 2018 II 99 beschikkingen minder, 44,0 MWp (idem, hoogste aantal beschikkingen verloren gegaan in deze update)
• SDE 2019 I 42 beschikkingen minder, 47,0 MWp (idem, hoogste capaciteits-verlies per regeling in deze update)
• SDE 2019 II 65 beschikkingen minder, 34,1 MWp
• SDE 2020 I wederom 31 beschikkingen afgevoerd, 10,1 MWp

De uitval betreft in totaal 302 beschikkingen (in vorige update nog 817 stuks), met 210,4 MWp aan verdwenen / reeds afgeboekte beschikte capaciteit (in de vorige update veel hoger, 451,3 MWp). De volumes zijn gelukkig veel lager dan in de voorgaande updates van RVO. Wel is het weer SDE 2019 I met het hoogste verlies aan capacteit, bij de aantallen beschikkingen is het ditmaal SDE 2018 II. In eerdere updates waren het vooral de twee SDE 2017 rondes die grote verliezen hebben geleden, de grote klappen werden daarna vooral aan de twee SDE 2018 rondes toebedeeld. Dit is later verschoven naar met name de SDE 2019 I, die in een vorige update kreeg te maken met heftige uitval.

Wederom een correctie anomalie
Een ander opvallend detail is dat onder SDE 2016 II er t.o.v. de vorige update geen wijziging is geweest in het aantal beschikkingen, maar dat, zeer byzonder, er 5,55 MWp aan capaciteit extra is bijgeschreven (!). Dit is zeer ongebruikelijk bij RVO. In een vorige update was er een enorm neerwaartse bijstelling van een groot floating solar project in Tynaarlo (Drenthe), waarbij maar liefst 14,8 MWp werd afgeschreven van de project beschikking. Ik ben wederom in de detail lijsten gedoken, en moet nu concluderen dat een deel van die enorme negatieve correctie weer ongedaan is gemaakt voor dat project. De "beschikte" capaciteit is nu weer opgewaardeerd, van 8,4 naar 15,1 MWp, een verschil van 6,7 MWp. Wat, in combinatie met meer gebruikelijke neerwaartse bijstellingen bij andere beschikkingen binnen die regeling, genoemde resterende 5,55 MWp "in de plus" verklaart. Bij Polder PV was al langer bekend dat het Tynaarlo project later is uitgebreid, vandaar waarschijnlijk deze "tweede correctie" bij RVO. Zo'n correctie blijft echter byzonder, want van alle projecten die ik ken, die beslist groter zijn uitgevoerd dan dat er is beschikt door RVO, volgt juist géén (opwaartse) correctie in de beschikkingen lijsten, alleen neerwaartse correcties worden doorgevoerd !

Ook hieruit blijkt weer, dat er altijd zeer zorgvuldig naar de verschillen tussen "oorspronkelijke toegekende" volumes, "overblijvend beschikt" vermogen, respectievelijk de "fysiek gerealiseerde" capaciteit van projecten / beschikkingen gekeken moet blijven worden. Als je tenminste van de fysieke realiteit wilt uitgaan, en niet van het fictieve "beschikte" universum bij RVO. Die realiteit is namelijk het enige wat echt telt ...

Weliswaar zijn in de huidige update gelukkig weer geen totaal records bij de verliezen opgetreden, maar de pijn blijft er niet minder om. De in absolute zin opgetreden records waren beiden voor april 2020, met 1.376 afgevoerde beschikkingen, en een verwijderd volume van maar liefst 608 MWp. Vanaf januari 2019 zijn achtereenvolgens 160, 101, 74 MWp, 257 MWp (update november 2019), 473 MWp (update januari 2020), een record van 608 MWp (update april 2020), 353 MWp (update juli 2020), 382 MWp (update september 2020), 346 MWp (update januari 2021), resp. 451 MWp (update april 2021) verloren gegaan. En nu dus alweer ruim 210 MWp daar bovenop. Een blijvend groot, nieuw verlies aan voormalig met subsidie toekenningen beschikt PV volume. Om u een idee te geven van de impact daarvan: gerekend met moderne PV modules van 330 Wp (plm. 1,62 m²) per stuk, hebben we het, wat het verlies in de huidige, laatste update betreft, alweer over een niet gerealiseerd potentieel van 638 duizend zonnepanelen, met een gezamenlijke oppervlakte van zo'n 103 hectare ... (in een periode van bijna 3 maanden tijd).

Uitval percentages
Voor de voorjaars-ronde van SDE 2017 is het uitval percentage inmiddels opgelopen tot 30,4% (715 MWp) van de (oorspronkelijk) beschikte capaciteit. In de update van jan. 2020 was dat in absoluut volume de grootste verliezen lijdende regeling geworden. De najaars-regeling van SDE 2017 heeft inmiddels 466 MWp aan verloren gegane (beschikte) capaciteit. Echter, vanwege ronduit massieve verliezen in eerdere updates, heeft de voorjaars-ronde van SDE 2018 al enige tijd de rouwvlag overgenomen, en "met stip", verder in de mast gehesen. Momenteel is, met het nieuwste verlies in de huidige update, onder die regeling nu reeds ruim 770 MWp afgeschreven, goed voor 45% van het oorspronkelijk beschikte totaal volume (1.710,2 MWp). Ook bij de aantallen project beschikkingen is SDE 2018 I al sedert de april versie van 2020 "negatief kampioen": er zijn er in totaal alweer 1.849 afgeschreven door RVO, 49% van de oorspronkelijk beschikte hoeveelheid van 3.774 exemplaren. Wat al (veel) meer is dan de massale uitval bij 2 van de drie oude SDE regelingen, waarbinnen vooral residentiële en zeer kleine andere PV projectjes werden gerealiseerd (SDE 2009 en SDE 2010, zie tabel). De SDE 2017 najaars-regeling volgt op dit punt op de voet, met al een uitdunning van 1.673 project beschikkingen (ruim 42% van oorspronkelijk beschikte aantallen), en mogelijk nog wat te gaan op dat vlak. De voorjaars-ronde van SDE 2017 zit inmiddels in totaal, met 1.467 verloren gegane beschikkingen ook al op ruim 33% verlies t.o.v. het oorspronkelijk toegekende aantal. SDE 2018 II volgt met 1.347 exemplaren (bijna 31%), SDE 2019 I met 1.187 stuks (een kwart t.o.v. oorspronkelijk beschikt volume).

Procentueel bezien t.o.v. de oorspronkelijke beschikte volumes zijn vooral de eerste drie SDE "+" regelingen flink in de min geraakt: 43-69% verlies bij de aantallen, 55-74% bij de beschikte capaciteiten. Daarbij is het in absolute zin echter om véél lagere volumes gegaan dan bij de latere SDE 2016 - 2020 I regelingen.

Voor de forse uitval onder SDE 2017 was eerder al gewaarschuwd, door Siebe Schootstra op Twitter (m.b.t. SDE 2017 en 2018, en later wederom m.b.t. SDE 2018). Dit in verband met een geclaimd slecht business model voor bedrijven met hoog eigenverbruik van via een SDE beschikking gegenereerde hoeveelheid zonnestroom, waarvoor lagere subsidie bedragen dan voor directe net-invoeding zijn gaan gelden (rooftop projecten). Polder PV is benieuwd of de reeds heftige gematerialiseerde aderlatingen nog langer zullen aanhouden in latere updates. De signalen zijn hier met name voor de voorjaars-regeling van SDE 2018 niet best, gezien de al grootschalige uitval die we tot nog toe hebben gezien. Daar zijn echter nog maar 189 exemplaren van over, met een totale capaciteit van 300 MWp die nog moeten worden ingevuld, dus heel erg veel groter kan het totaal verlies niet echt meer worden.

De ronduit schokkende 1.400 MWp afvoer onder de twee SDE 2018 regimes, vermeerderd met de forse uitval bij de 2 SDE 2017 regelingen, 1.181 MWp, bovenop de ook al aanzienlijke verliezen onder beide voorgaande SDE 2016 regelingen (totaal 441 MWp), en de 532 MWp voor de 2 SDE 2019 regimes, is in ieder geval beslist slecht nieuws, ook voor Den Haag. Alle moeite die voor de hier dus definitief afgevoerde projecten is gedaan, honderden miljoenen Euro's aan SDE subidie toezeggingen, alle duur betaalde ambtelijke tijd (en consultancy uitgaven voor ontwikkelaars) die hiermee zinloos is verspild: dat alles is voor niets geweest...

Ruim 4,6 miljard Euro misgelopen
Bovendien is het voor de branche organisatie ook zeer slecht nieuws, zeker in de huidige crisis tijd, met nog ongewisse middel-lange termijn gevolgen van de Corona pandemie, flinke problemen bij de uitvoering van - vaak enorme - project portfolio's, grote krapte op de arbeidsmarkt voor gespecialiseerd - en kundig - personeel, rap om zich heen grijpende problemen met net-capaciteiten, en snel verslechterende financiële situaties bij veel betrokken bedrijven. Alle beschikte (overgebleven) PV projecten tm. SDE 2020 I hebben een maximale subsidie claim van, inmiddels, bijna 15,2 miljard Euro (over een periode van max. 15 jaar exclusief "banking year"). In de versie van 2 april 2021 was het overgebleven maximale subsidie bedrag tm. SDE 2020 I nog bijna 15,4 miljard Euro, waarmee alweer een "waarde" van maximaal 228 miljoen Euro in minder dan een kwartaal tijd is verdampt voor de sector. Het verlies in de voorgaande update was zelfs veel hoger, (maximaal) 491 miljoen Euro.

Oorspronkelijk is er vanaf SDE 2008 tot en met SDE 2020 I voor zonnestroom maximaal voor zo'n 19,8 miljard Euro aan subsidie toekenningen uitgegeven door RVO en haar voorgangers (2e grafiek in historisch overzicht artikel van 5 oktober 2020). De zonne-energie branche, en de talloze niet aangesloten binnenlandse en buitenlandse organisaties die ook PV projecten ontwikkelen, hebben nu al voor ruim 4,6 miljard Euro aan (maximaal haalbare) subsidie beschikkingen voor fotovoltaïsche capaciteit laten liggen. Daar hadden mooie dingen mee gedaan kunnen worden, de afgelopen jaren ...

More troubles ahead
Zie voor commentaar op mogelijke extra / nieuwe problemen de paragraaf in de update van 2 april 2021.

1 augustus 2021: Maandproducties juni en juli 2021 bij Polder PV. In het huidige artikel presenteer ik weer de twee laatste maandelijkse zonnestroom producties van de deelsystemen van het oude PV systeem van Polder PV.

Onze installatie bestaat uit verschillende deelsystemen, die separaat gemonitord kunnen worden vanwege de al sinds het begin aanwezige, inmiddels compleet "verouderde" micro-inverters van het Nederlandse fabrikaat OK4E-100, destijds door NKF geproduceerd. Deze kunnen individueel uitgelezen worden, voor de tijd van introductie (begin dit millennium) toen nog "vrij revolutionair". Voor beknopte omschrijving van de huidige installatie, zie de inleiding in het bericht van 1 april dit jaar.

Maand producties deelsystemen - juni en juli 2021

In de tabel is te zien dat juni een bovengemiddelde productie liet zien, terug gerekend naar het generator vermogen binnen de onderscheiden deelgroepen tussen de 120 en ruim 127 kWh/kWp in die maand. Wat 2,6% boven het langjarige gemiddelde ligt (122 kWh/kWp voor het kernsysteem van 1,02 kWp in juni). Het KNMI bestempelde juni als "Zeer warm, nat en zonnig", met 247 zonuren tegenover het langjarige gemiddelde van 214 uren (gemiddelde over 1991-2020). Onze referentie periode voor het langjarig gemiddelde voor juni is voor het 1,02 kWp deelsysteem de periode 2002 - 2021.

Juli viel behoorlijk tegen, bleef met specifieke producties van 103 tot 108 kWh/kWp op duidelijk ondergemiddelde waarden steken, en kwam, wat het totaal resultaat betreft voor alle panelen, zelfs fors onder het resultaat voor juni uit, ruim 15% (!). Het langjarige gemiddelde van het kernsysteem van 1,02 kWp ligt voor juli op ruim 121 kWh/kWp, daar zit juli 2021 bijna 13% onder. Al is het niet de laagste waarde. Vorig jaar juli hadden we, vanwege de forse hitte toen, de nodige "drop-outs" van enkele micro-inverters, waardoor toen een "historisch lage" opbrengst werd gehaald. Dit kan beslist ook een rol hebben gespeeld in juli dit jaar, al was het weer sowieso veel grilliger, met veel regen (denk aan de overstromingen in Zuid-Limburg, Duitsland en in de Ardennen), en regelmatig bewolking. KNMI had nog geen maandoverzicht klaar staan bij publicatie van dit artikel, dat voeg ik later mogelijk nog toe. Zie ook observaties van Boonstra, verderop.

De hoge waarde voor de Kyocera modules, 108 kWh/kWp in juli, is altijd al het hoogst geweest, en wijkt daarmee in positieve zin van de rest van de installatie af. In die maand lag de specifieke productie 4% boven dat van alle panelen bij elkaar.

In het laatste kolommen blok zien we de geaccumuleerde producties in de eerste zeven maanden van dit jaar. Met specifieke opbrengsten tussen de 601 en 639 kWh/kWp. Zoals we verderop zullen zien, ligt de totale productie van het 1,02 kWp kern-systeem in die eerste 7 maanden op een gemiddeld niveau.

Alle maandopbrengsten 1,02 kWp kern installatie PPV

In deze al vele jaren bijgehouden maand grafiek zijn de resultaten voor juni en juli 2021 opgenomen, voor het 1,02 kWp kern systeem van Polder PV. 2021 is met een rode kleur weergegeven. Juni zit met 125,1 kWh 2,5% boven het langjarige gemiddelde voor die maand (122,0 kWh). Juli 2021 ligt bij Polder PV's kern installatie op een bijna historisch laagtepunt, daarbij juli 2020 (vanwege problemen met micro-inverters) nog iets "voor" zich latend: met 105,9 kWh uitkomend op bijna 13% onder de gemiddelde 121,4 kWh. De hoogste producties ooit werden bereikt in juli 2006 (149,1 kWh), resp. de "Corona mei maand" 2020, met een spectaculaire 150,8 kWh. Producties vóór oktober 2001 zijn slechts van de eerste 4 panelen afkomstig, en niet representatief voor de output van het uit tien modules bestaande kern systeem. Oktober 2010 was ook niet representatief omdat het complete systeem toen grotendeels was uitgeschakeld wegens een forse dakrenovatie. De producties in die niet representatieve maanden zijn niet opgenomen in de langjarige gemiddeldes.

In deze tweede grafiek heb ik de eerdere jaren weggelaten, om de maandelijkse producties van de laatste vier jaar beter met elkaar te kunnen vergelijken. Zelfs in die vrij korte periode fluctueren de maandelijkse producties aanzienlijk, met name in de zomerse maanden. Maar zelfs een winterse maand als februari laat forse wijzigingen in de output zien, wat is terug te voeren op een combinatie van sterk wisselend gemiddeld weer in die maand, en de buitentemperatuur: als het gemiddeld zeer zonnig is, én de temperatuur is nog steeds relatief laag, zullen PV installaties bovenmatig goed presteren (vanwege de negatieve temperatuur coëfficiënt van het nominale vermogen van de silicium zonnecellen). In de zomer loopt de gemiddelde omgevingstemperatuur al rap op tot ver boven de 25 graden waar op de nominale STC waarde van PV modules is bepaald, en worden eventuele extremen bij langdurig zonnig weer wat gedempt. Met uiteraard ook uitzonderingen, als het echt langdurig zonnig is, zoals in mei 2020 en juli 2018. De lage productie in juli 2020 is in ieder geval bij Polder PV een "artefact" geweest, we hadden toen last van flinke uitval van enkele oude micro inverters, als gevolg van hittestress. Twee van die apparaatjes heb ik in augustus dat jaar vervangen voor reserve exemplaren.

Goed is te zien dat juni 2021 "bovengemiddeld" scoort, en juli beduidend "sterk ondergemiddeld". Als "zomerse maanden" in een jaar structureel ondergemiddeld scoren, heeft dit meestal een significant negatief effect op de te verwachten totale jaarproductie, omdat in die maanden gemiddeld genomen zonder meer de hoogste producties worden behaald. Omdat ook mei al duidelijk ondermaats presteerde, hoeven we geen hoge jaarproductie te verwachten, de subgemiddelde waarden in mei en juli kunnen niet meer "goed gemaakt" worden later dit jaar, zo is de verwachting.

In deze grafiek wederom de geaccumuleerde productie van ons 1,02 kWp kern systeem per kalenderjaar, waarbij alleen de productie in de eerste zeven maanden (januari tm. juli) is getoond. We zien dat 2021, nadat mei al was tegengevallen, en slecht presterend juli daar overheen is gekomen, inmiddels ondergemiddeld zit wat de cumulatieve opbrengst betreft. Met 620 kWh inmiddels 1,6% procent ónder het langjarige gemiddelde van 630 kWh (achterste, oranje kolom en horizontale groene lijn). En in de historische - representatieve - reeks vanaf 2002 op de 14e plaats komend (dit was nog de 7e plek in de accumulatie tm. mei). Boven alles uitstekend blijft bij Polder PV het jaar extreem zonnige jaar 2003, wat 15% hoger dan het langjarige gemiddelde scoort in die 7 maanden. Eerdere hoog scorende jaren, tm. mei nog 2011 en 2002, zijn bij de accumulatie tm. juli duidelijk terug gevallen naar meer gemiddelde posities, 2006 en 2018 staan nu op plaatsen 2 en 3. 2005 bleef op een zeer laag niveau van 578 kWh steken, omdat we toen geconfronteerd waren met langdurige (eerste) uitval van micro-omvormers. In mei van dat jaar is de hele installatie omgebouwd door de leverancier, vanwege de aanhoudende problemen bij de micro-inverters die buiten onder de panelen hingen. Die zijn toen allemaal naar binnen in huis verplaatst bij Polder PV.

In deze grafiek toon ik de per kalenderjaar accumulerende producties van maand tot maand, de grafiek is bijgewerkt tm. juli 2021. De cumulatie eindigt voorlopig iets boven het midden van alle jaarcurves, maar al ver onder de jaarproductie tm. juli in 2020. Zelfs al zou het zeer zonnig worden in de 2e jaarhelft, het is niet de verwachting dat 2021 hiermee hoog zal eindigen bij Polder PV. 2003 was een exceptioneel jaar, met extreem veel zon, en zeer hoge opbrengsten bij Polder PV (NB: de micro-inverters, die toen allemaal prima werkten, hingen toen ook, natuurlijk goed geventileerd, buiten onder de zonnepanelen). 2010 is niet representatief vanwege de dakrenovatie in het najaar. Het slechtst presterende "normale" jaar was 2012, met maar 885 kWh voor het kern-systeem, 83% van de record opbrengst in 2003 (1.070 kWh).

Tweakers / Boonstra grafieken juni - juli 2021

Anton Boonstra heeft een serie grafieken gemaakt voor zowel de instraling (KNMI), als de productie cijfers van een forse verzameling residentiële PV installaties uit de PV Output database, voor juni en juli 2021. Zie onderaan voor links naar de afzonderlijke verbeeldingen !

Instraling

In juni 2021 varieerde de horizontale instraling volgens de KNMI cijfers op provinciaal niveau tussen de 164,7 (verrassend, Zeeland !) en 179,1 kWh/m² (Friesland), landelijk gemiddeld 173,4 kWh/m². De waarden lagen, afgezien van Zeeland, wat een duidelijke, en door de afwijking byzondere negatieve anomalie van minus 6,7% toonde, allemaal boven de instraling in juni 2020. En wel, tussen de 2,0% (Noord-Brabant) en zelfs 11,0% meer in Drenthe. Landelijk gemiddeld was er 3,4% méér instraling dan in juni 2020. Waarbij Zeeland dus echt zeer significant afwijkt van die trend.

Boonstra liet daarnaast ook een kaartje zien voor de totale instraling in het eerste half jaar van 2021, dus cumulaties van januari tm. juni. Deze varieerde tussen 578 kWh/m² in Drenthe en 626 kWh/m² in Zeeland, met een landelijk gemiddelde van 601 kWh/m². Dat lag toen nog wel 9,5% ónder het niveau van het eerste half jaar van 2020, wat immers in het voorjaar zeer lang extreem zonnig was, met opmerkelijk blauwe luchten (samenvallend met start van de Corona pandemie). In Flevoland werd de hoogste negatieve afwijking gemeten, minus 11,2%.

In juli 2021 lagen de instralingsniveaus wederom grotendeels een stuk lager, dan in dezelfde maand in 2020. De absolute waarden lagen tussen de 143,2 kWh/m² (Gelderland) en 164,5 kWh/m² (Friesland) in, landelijk was het gemiddeld 150,0 kWh/m². De verschil percentages t.o.v. juli 2020 waren weer opvallend heterogeen. Deze lagen tussen de, wederom byzonder, minus 10,3% in normaliter zonnig Zeeland, via -1,8% in Flevoland, tot een opvallende positieve 5,8% in Friesland. Alle vier provincies in NO Nederland staken wat dat betreft, met positieve verschil cijfers, duidelijk boven de rest van het land uit. Landelijk was het verschil minus 3,0% t.o.v. de instraling in juli 2020.

Producties

Boonstra gaf uiteraard ook weer de gemiddeldes van de gemeten, en op PV-Output.org weergegeven productie data van honderden residentiële installaties op.

In juni 2021 lag de gemiddelde specifieke opbrengst van 1.170 PV-installaties tussen de 126 kWh/kWp (wederom, Zeeland !) en 133 kWh/kWp (Groningen en Drenthe), met gemiddeld voor Nederland op 129,9 kWh/kWp. Dat was 2,7% hoger dan de gemiddelde opbrengst in juni 2020, dus een iets lager niveau dan het verschil bij de instraling (zie hiervoor).

In juli 2021 werd door Boonstra het gemiddelde bepaald van 1.157 (residentiële) projecten, waarbij de output varieerde tussen de 106 kWh/kWp (Utrecht) tot 120 kWh/kWp in het aanpalende Noord-Holland. Landelijk was het gemiddelde 111,6 kWh/kWp, wat volgens Boonstra 4,7% lager lag dan de gemiddelde opbrengst in juli 2020. Dat is ook een stuk lager dan het verschil niveau bij de gemeten instraling door de KNMI weerstations. En het is fors lager dan de hierboven gemelde 129,9 kWh/kWp voor juni (14%).

Onze oude kern installatie produceerde in juni, met 125 kWh/kWp, niet geheel vreemd, 4,6% onder het provinciale gemiddelde (Zuid-Holland 131 kWh/kWp). In juli was dat verschil iets hoger (PPV 106 kWh/kWp, gemiddelde Zuid-Holland 112 kWh/kWp, 5,4% onder provinciale gemiddelde). Maar ondanks de hoge leeftijd (grootste deel installatie 20-21 jaar oud), en de totaal achterhaalde efficiëntie van de oude micro-inverters, doet het Polder PV systeem het beslist nog volstrekt acceptabel.

Klimaatakkoord productie data

Voor juni heeft Klimaatakkoord, gebruikmakend van de data achter het energieopwek.nl portal van En-Tran-ce (Martien Visser) op 1 juli reeds een bericht gepubliceerd. Er werd in juni 34% elektriciteit uit hernieuwbare bronnen geproduceerd, in juni 2020 was dat nog 28% (in mei 2021 36%). Ondanks relatief weinig progressie bij wind door de nodige windstille dagen, is vooral door de toename van enorm veel PV capaciteit de berekende productie van zonnestroom fors toegenomen.

17,9% van de stroom productie kwam al uit de omzetting van zonlicht in juni, by far de grootste "hernieuwbare" component (biomassa 7,5%, wind op land en op zee beiden 4,1%). De berekende productie van zonne-energie (inclusief een fractie aan thermische productie voor warmte) kwam neer op 6,1 PJ in juni. Zou je dat exclusief toerekenen aan zonnestroom productie, zou dat neerkomen op zo'n 1.694 GWh aan elektriciteit, ruim 40% van de maximale jaarproductie van kerncentrale Borssele. De ambitie van het Klimaatakkoord is 70% van de stroomvraag gedekt uit hernieuwbare bronnen in 2030.

Het eerste half jaar liet een totale productie van energie (stroom + warmte) uit hernieuwbare bronnen zien van 132 petajoule, wat 14% hoger was dan in de eerste jaarhelft van 2020. Biomassa is nog steeds de grootste contribuant, maar haar relatieve betekenis zal minder worden, vooral door harde groeiers als zon en - met vertraging - wind.

Voor juli was er nog geen bericht tijdens publicatie van dit artikel, dat voeg ik toe als het wordt gepubliceerd.

Energieopwek.nl

Op energieopwek.nl hadden we meteen de eerste dag van juni al een eerder gemeld nieuw record te pakken van 8,89 GW output midden op de dag (resulterend in een volstrekt fictief reken-gemiddelde van 3,32 GW over de hele dag). Dat werd later die maand net niet meer ge-evenaard, wel volgden op 7 (8,67 GW) en 13 juni (8,84 GW) nog hoge waarden, maar vaak ook veel lagere extremen. In juli kon alleen de 17e nog een beetje in de buurt komen, met max. 8,74 GW midden op de dag. Alleen 18 en 22 juli kwamen nog boven de 8 GW uit, de overige dagen zaten, ook door deze maand vaak optredende bewolking en (enorme) hoosbuien, op veel lagere niveaus. Daarmee lijken de kansen verkeken om boven het record van 1 juni uit te komen dit jaar. In augustus liggen de output waarden vaak fors lager, door de combinatie van accumulatie warmte (negatieve factor bij zonnestroom productie), lagere zonnestanden en kortere dagen.

Intern: Zonnestroom productiedata Polder PV sedert maart 2000

Extern (Anton Boonstra bijdrages op Twitter, 1 juli, resp. 1 augustus 2021):

Horizontale instraling KNMI weerstations per provincie juli 2021

Zonnestroom producties PV Output installaties in juni 2021 (1.170 installaties)

Horizontale instraling KNMI weerstations per provincie in periode januari tm. juni 2021

Horizontale instraling KNMI weerstations per provincie juni 2021

Klimaatakkoord (berichten met productie grafieken):

Zon breekt records in juni (1 juli 2021, producties in juni 2021)

Juni 2021. Zeer warm, nat en zonnig (1 juli 2021, KNMI maandrapport juni 2021)

En verder:

Tweet Martien Visser 31 juli 2021 (in juli 2021 zou 1,5 TWh aan zonnestroom zijn geproduceerd, ruim 15% van de nationale stroomvraag, "marktwaarde 100 miljoen Euro")

Tweet Martien Visser 30 juli 2021 (op 29 juli 2021 dag record combinatie wind + zonnestroom, berekend 174 GWh, 55% van NL-se elektra vraag = 11% van energie vraag)

22 juli 2021: De "ultimate" CBS zonnestroom statistiek update - 2019 definitief, 2020 voorlopige detail resulaten. Segmentaties naar provincie, gemeentes, RES sub-regio, omvang en type PV installatie. Polder PV heeft de definitieve CBS cijfers voor zonnestroom capaciteit voor 2019, en de voorlopige voor 2020 inmiddels weer volledig op een rijtje gezet en in vele grafieken gesegmenteerd, n.a.v. het verschijnen van nieuwe data van het statistiek instituut op 9 juli 2021. In de grafieken wordt de enorme groei van de markt op allerlei mogelijke wijzen geïllustreerd en onderbouwd, en trends geduid. Eerder verschenen al updates met de nationale trends en de totaal cijfers (artikelen met "definitieve" cijfers voor 2019, en nieuwe data voor 2020). Het huidige overzicht is in grote lijnen vergelijkbaar opgezet als de detail analyse van de data van 10 december 2020, tot en met 2019, wat eind dat jaar integraal is gepubliceerd door Polder PV.

Wederom komen in het nieuwste overzicht de lagere gebieds-niveaus aan bod: segmentaties voor provincies, en voor gemeentes. En voor de tweede maal ook voor de RES (sub-)regio, wat nu wat uitvoeriger wordt uitgelicht. Nieuw zijn segmentaties naar de omvang van PV projecten, namelijk installaties tm. 15 kWp ("klein"), resp. installaties groter dan 15 kWp ("groot"). En, heel erg belangrijk wordend, een onderverdeling van de rooftop versus de veld projecten in laatstgenoemde grotere categorie. Afhankelijk van de getoonde parameter, zijn er zowel op provinciaal vlak, als op het niveau van RES sub-regio als gemeentes wederom diverse, soms zelfs forse wijzigingen opgetreden. Ook in diverse volgordes in de ratings die worden getoond. Dit is, wederom, vooral op het gebied van de opgestelde capaciteit geschied, en bij daar van afgeleide parameters, zoals opgesteld vermogen per inwoner. Wat een zoveelste teken aan de wand is, dat de schaalvergroting van de grotere projecten op alle niveaus is doorgedrongen.

Belangrijk is het, om te wijzen op het feit dat de cijfers tot en met 2019 als "definitief" zijn opgegeven door het CBS. Al zijn ze t.o.v. iets eerder dit jaar gepubliceerde cijfers toch nog licht aangepast. Deze meest recente cijfers heb ik gebruikt voor de analyses. Voor 2020 zijn de cijfers nog "voorlopig", een eerste forse aanpassing aan het totale jaar volume hebben we alweer achter de rug (er werd maar liefst een halve GWp aan capaciteit toegevoegd aan de eerst gepubliceerde cijfers ...). Die kunnen dus beslist nog worden aangepast, zoals in het verleden altijd is geschied met eerdere jaargangen. In de grafieken is kalenderjaar 2020 derhalve met 1 sterretje aangegeven, daarbij de CBS notatie volgend.

De belangrijke grafiek sectie met de van de accumulaties afgeleide jaargroei cijfers met de provinciale segmentaties is uiteraard ook volledig nieuw doorgerekend, en de resultaten grafisch verwerkt. Een van de belangrijkste, gewijzigde grafieken vindt u hier onder weergegeven.

^^^
Een van de nieuw gereviseerde PV statistiek grafieken gemaakt op basis van de recent gepubliceerde CBS cijfers (9 juli 2021).
Verdeling van de nieuwe jaarlijkse PV capaciteit per provincie, vervolgd over de jaren 2012 tm. 2020*.

Noord-Brabant, al langer kampioen bij de accumulaties, is ook alleenheerser bij de jaarlijkse groei volumes, en heeft haar positie in de huidige update in 2020 verder verstevigd. Ze voegde in dat jaar 518 MWp nieuwe PV capaciteit toe. Groningen bezet hier een hoge, 4e positie (1 plek hoger dan in 2019), wat voor een belangrijk deel het gevolg is van ingebruikname van (zeer) grote zonneparken als het 110 MWp grote Vlagtwedde project van Powerfield. De volgorde van de provincies is soms gewijzigd, afhankelijk van de getoonde parameter. In dit exemplaar, bijvoorbeeld, zijn de provincies Drenthe en Utrecht, resp. Flevoland en Zeeland van plaats gewisseld t.o.v. de update van december 2020. Er is ook een zeer kleine categorie waarvan de capaciteit nog niet toegewezen kon worden aan een bepaalde provincie (dunne oranje segment helemaal bovenaan de kolommen). Zie link onderaan deze introductie, voor meer grafieken, info, en gedetailleerde besprekingen.

Voor de accumulatie volumes zijn ook de zogenaamde Compound Annual Growth Rates bepaald. Over de door CBS getoonde cijfer periode (2012-2020*) is deze voor de aantallen installaties maar liefst gemiddeld bijna 43% per jaar geweest (gedomineerd door de groei in het woning segment). En voor de capaciteit evolutie is de groei zelfs gemiddeld ruim 57% per jaar geweest, waarbij met name de groei in de niet-woning markt het grootste stempel heeft gedrukt. Met voor alleen dat segment zelfs een gemiddelde groei van 67%/jaar.

Grootste "officiële" sector volume - energievoorziening (incl. zonneparken)

Een andere piketpaal die hier benoemd mag worden is het feit, dat mede door flinke toevoegingen van capaciteit t.o.v. de voorgaande update, nu de sector energievoorziening voor het eerst de sector landbouw is gepasseerd. Eind 2020 stond volgens de laatste cijfers reeds 1.969 MWp als zodanig "geoormerkt" in de CBS statistieken, de landbouw, voormalig kampioen, zou slechts 1.409 MWp hebben geaccumuleerd. Er rijzen hier wel problemen, want het CBS gaat uit van eigenaarschap bij PV projecten, en er zijn veel verschillende partijen die dat kunnen claimen. Dat geschiedt trouwens ook bij nogal wat rooftop-projecten, er zijn bedrijven die met lease van daken grote solar portfolio's hebben gerealiseerd.

Aantallen en capaciteiten vliegen de pan uit

Zowel op het vlak van aantallen installaties, gedomineerd door de residentiële markt, als de capaciteiten, is het in 2020 zeer hard gegaan en zijn meestal record nieuwbouw cijfers bereikt. Wat aantallen installaties betreft zijn er al 1,37 miljoen projecten geaccumuleerd eind 2020, waarvan 1,24 miljoen exemplaren op woningen zouden liggen. De groei heeft een nieuw record volume bereikt, met 307 duizend installaties in dat jaar. Opvallend is, dat het aantal nieuwe installaties in de bedrijfs-sector ("economische activiteiten", dus sensu lato te interpreteren), met zo'n 25 duizend exemplaren nieuwe in 2020, fors is gedaald t.o.v. de aanwas van zo'n 35 duizend exemplaren in 2019. De capaciteit evolutie laat echter een compleet ander beeld zien.

Bij de opgestelde capaciteit is de verhouding eind 2020 verder richting de bedrijfs-sector verschoven. In 2018 waren de eindejaars-volumes nog 2.281 MWp op bedrijven, resp. 2.329 MWp op woningen. In 2019 werden de verhoudingen al omgedraaid, met 3.989 MWp op bedrijven, en "slechts" 3.236 MWp op woningen. Die verhouding is nog sterker geworden in het voordeel van de bedrijfs-sector, met de voorlopige cijfers voor 2020: 6.388 MWp bedrijven, versus 4.329 MWp voor woningen.

Het netgebied van Enexis wordt door alle ontwikkelingen op het gebied van zonnestroom het zwaarst "belast" van allemaal. Eind 2020 zou er al bijna 5 GWp aan PV capaciteit zijn geaccumuleerd, geen enkele andere netbeheerder komt in de buurt (Alliander had toen nog "maar" 3,4 GWp staan).

Bij de nieuwbouw per jaar zagen we deze trend al in 2018 omslaan, toen er in 1 jaar tijd al veel meer volume in de niet-residentiële sector werd bijgebouwd, dan op woningen. In 2019 en 2020 is deze trend in versnelde mate gecontinueerd, zoals onderstaand exemplaar uit de compleet herziene sectie "nieuwbouw grafieken" laat zien, incl. de meest recente cijfers voor 2019, en de voorlopige voor 2020:

^^^
Diagram uit een serie gereviseerde grafieken met de nieuwbouw cijfers per jaar,
in onderhavig geval de toenames van de PV-capaciteiten in MWp.

Goed is te zien dat in 2018 voor het eerst (veel) meer capaciteit werd toegevoegd in de sector bedrijven, dan - traditioneel - op woningen, een trend die in 2019 en 2020 is gecontinueerd. Het gebeurde eerder ook al in 2016, maar toen slechts op bescheiden schaal. De nieuwbouw volumes zijn flink toegenomen sedert 2015, en vanaf 2018 zelfs massief gestegen. De totale nieuwe jaarcapaciteit (zwarte kolommen) is ruimschoots verdubbeld in 2018 (1.698 MWp), en in 2020 nogmaals verdubbeld naar 3.491 MWp. Vooral de groei van de categorie "bedrijven" is opmerkelijk, van 1.051 MWp in 2018, naar 2.399 MWp nieuw in 2020 er bij, een factor 2,3 maal zo groot. De toename van het jaarvolume in de woning markt was in 2019-2020 veel bescheidener, maar gezien de grote volumes die sowieso al werden afgezet, nog steeds hoog. In 2020 werd voor het eerst meer dan 1 GWp nieuw volume in de residentiële markt afgezet, een historische piketpaal.

Ontwikkelingen bij gemeentes en provincies

Op gemeentelijk niveau zijn diverse verschuivingen zichtbaar, sommige zelfs behoorlijk groot. Utrecht (Ut.) blijkt, met de nieuwste cijfers voor 2019, al sedert dat jaar kampioen (vlak voor Amsterdam), met het aantal installaties (accumulatie: 20.094 PV projecten). Groningen staat op de derde plek.

Bij de capaciteit per gemeente is er wederom een flink stel wijzigingen geweest, grotendeels veroorzaakt door de opleveringen van grote zonneparken. Stonden in 2018 Emmen (Dr), Borsele (Zld), en Noordoostpolder (Fl) bovenaan, werd de volgorde in de top drie in 2019 Midden-Groningen (Gr), Emmen (Dr) en Amsterdam (NH). Amsterdam werd echter in 2020 alweer verdrongen door Stadskanaal (Gr), bijna exclusief vanwege een nieuw groot zonnepark van ruim 100 MWp op hun grondgebied. Natuurlijk is de belangrijkste reden dat Midden-Groningen, eind 2020 al met bijna 185 MWp aan PV capaciteit, zo hoog is gekomen, de netkoppeling van het in 2019 grootste PV project van Nederland, het gelijknamige zonnepark van 103 MWp te Sappemeer. In 2019 én in 2020 volgden de plaats-wisselingen elkaar snel op, sterk afhankelijk van de implementatie van met name grote projecten als zonneparken.

Relatieve verschillen tussen gemeentes

Bij de relatieve verhoudingen komen weer andere gemeentes in de ratings bovendrijven. Bij het aantal PV installaties per 10.000 inwoners is het Friese Harlingen kampioen, met 1.793 installaties per 10.000 inwoners nog voor het Drentse Westerveld en, ex aequo, Midden-Drenthe en het Friese Ooststellingwerf.

Bij de opgestelde PV capaciteit gerelateerd aan het aantal inwoners komen we de volgende drie nieuwe kampioenen tegen: Westerwolde (Gr, 4,8 kWp per inwoner gemiddeld, het gevolg van ingebruikname van het toen grootste nieuwe zonnepark Harpel-Vlagtwedde), Stadskanaal (Gr), en wederom Ooststellingwerf (Fr). Het grootste deel van de hoog in de lijst staande gemeentes heeft allemaal zonneparken in gebruik genomen in 2020 (en/of eerder al).

Verder is opmerkelijk, dat door de enorme groei van de PV capaciteit in ons land, Nederland in 2019 reeds op de 2e positie is beland bij de maatvoering Wattpiek per inwoner in de Europese Unie. Die is inmiddels in 2020 verder verstevigd tot een ronduit respectabel niveau van 616 Wp/inwoner. Alleen Duitsland moeten we nog voor laten gaan binnen de EU.

De CBS sectie wordt afgesloten met nieuwe, via de Klimaatmonitor databank verkregen fraaie kaartjes van de verdeling van de aantallen PV installaties en PV capaciteit in de Nederlandse gemeentes, voor de jaren 2017 tm. 2020. Hiermee is de enorme groei van zonnestroom in Nederland goed in geografische context te volgen. Een voorbeeld voor de capaciteit evolutie vindt u hier onder.

PV capaciteit per gemeente (in kWp), per deel-kaartje in 15 grootte klassen (zie legenda). Kaartjes / data © Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) via grafiek generator Klimaatmonitor, selecties en samenstelling Polder PV. Resultaten voor 2020 zijn "voorlopig", die voor eerdere jaargangen zijn "definitief".

Nieuw - RES kaartjes en opmerkelijke top performer in eigen provincie

Eerder heb ik voor 2019 voor het eerst ook twee grafieken gemaakt voor de capaciteit volumes in de zogenaamde "RES" regio, waarbij de Klimaatakkoord doelstellingen voor 2030 concreet moeten worden ingevuld binnen de "Regionale Energie Strategie" aanpak. Deze grafieken sectie heb ik inmiddels verder uitgebreid, met onderverdelingen in de PV capaciteit trends bij de RES sub-regio's in de jaren 2018 tm. 2020, voor de opgestelde capaciteit, ditto voor de capaciteit bij "kleine" installaties tm. 15 kWp, voor de capaciteit bij de grotere installaties (> 15 kWp per stuk). En voor de door het CBS berekende jaarlijkse producties van het totaal aan wind- en zonnestroom, die gebruikt worden voor het toetsen van het behalen van de RES / Klimaatakkoord doelstellingen. Eind 2020 zou reeds 18 TWh van de in 2030 benodigde 35 TWh zijn gehaald, maar ondertussen worden de ambities alweer aangescherpt, dus dat gaat nog spannend worden.

Bij de verhouding Wp per inwoner blijft ook in de RES sub-regio indeling nog steeds dezelfde "King Of Solar" overeind, die alle andere regio naar de onderste regionen verwijst. Het Zuid-Hollandse eiland Goeree Overflakkee, wat sinds 2018 vooral door realisatie van slechts 2 grotere zonneparken deze opmerkelijke plek heeft verworven, en door toevoeging van een derde groot exemplaar in 2020 (Middelharnis) deze positie verder heeft aangescherpt. Er staat in die (sub-) regio al 2.538 Wp gemiddeld per inwoner aan opgesteld zonnestroom vermogen (zie grafiek hier onder). En dan vergeten we voor het gemak ook de flinke hoeveelheid windturbines die daar ook al staan opgesteld.

Groningen en Drenthe volgen met 1.456 resp. 1.199 Wp/inwoner op zeer grote afstand van Goeree-Overflakkee. De hekkensluiters zijn allemaal sterk verstedelijkte RES sub-regio, met hoge inwoner aantallen, de dichtst bevolkte regio. Ditmaal is de hoofdstad Amsterdam onderaan ge-eindigd, met slechts 147 Wp/inwoner. Het gemiddelde voor alle veertig RES sub-regio ligt eind 2020 op 698 Wp/inwoner (zwarte streepjeslijn).

^^^
Grafiek met de belangrijke ratio Wp per inwoner. RES (sub-)regio Goeree-Overflakkee is hier "Einsam am Spitze", en zal dat voorlopig nog wel even blijven ...

Nog steeds blijken er af en toe statistiek problemen terug te vinden in de nieuwste cijfers van het CBS, die niet lijken te rijmen met de realiteit. Zo wordt bijvoorbeeld de status van Veendam bij de capaciteit m.b.t. het eerste grote zonnepark daar nog steeds een jaar te vroeg weergegeven, en is deze belangrijke fout nog steeds niet hersteld. Een nieuwe omissie is het zonnepark op het voormalige kolencentrale terrein van Borsele in Zeeland. Die lijkt door het CBS voor 2020 compleet over het hoofd te zijn gezien, en moet nog aan de statistieken worden toegevoegd (waardoor diverse ratings flink beïnvloed zullen gaan worden).

De RES sectie wordt in mijn omvangrijke detail analyse afgesloten met twee kaartjes die ik ook uit de Klimaatmonitor databank heb "getrokken".

Nieuwe segmentaties

Tot slot, heeft het CBS twee andersoortige sub-segmentaties mogelijk gemaakt door nieuwe cijfers te produceren voor de jaren 2019 en 2020. Op basis van die cijfers heb ik een acht-tal nieuwe grafieken gemaakt, met segmentaties van het aantal installaties resp. het opgestelde PV vermogen naar omvang van de installaties (kleinere projecten tm. 15 kWp resp. grotere installaties), per jaar. En, een zeer interessante, segmentatie van de grote > 15 kWp installaties naar "type". Volgens de CBS indeling projecten op daken resp. "in het veld". Waarbij het CBS een ruimere definitie hanteert van "veld-opstelling" dan Polder PV doet, maar PPV desondanks eind 2020 al meer volume heeft staan in zijn overzicht grondgebonden projecten sensu stricto, dan het CBS voor haar "ruimer gedefinieerde" categorie aangeeft. Polder PV heeft, met alle "veld installaties" inclusief floating solar en andere sub-categorieëen, al 17% meer capaciteit als netgekoppeld opgeleverd staan, voor eind 2020. CBS kent veel kleinere projecten niet, zo lijkt het. Hier onder toon ik een van deze nieuwste grafieken.

^^^
Een van de 8 nieuwe grafieken met nieuwe segmentaties die Polder PV heeft gemaakt. Onderhavig exemplaar is de segmentatie tussen de totale capaciteit van de grotere PV installaties (per stuk groter dan 15 kWp) op dak (linker kolom), en de categorie "in het veld", waartoe het CBS (o.a. ?) ook de floating solar projecten rekent (rechter kolom). In deze grafiek de situatie voor 2020, met de totale capaciteiten in MWp, per segment (4.188 MWp grote projecten op daken, links, 1.955 MWp voor veld installaties vlg. richtlijn van het CBS, rechts). Er is ook een exemplaar voor 2019 gemaakt, in de detail analyse worden de verschillen door Polder PV geduid.

Polder PV duidt waar mogelijk, zoals gebruikelijk, de trends en de afwijkingen, en legt uit wat de grafieken ons zoal vertellen. De complete verzameling, de nieuwste "ultimate CBS update", vindt u via onderstaande link op een aparte webpagina. Deze heb ik ook direct vanaf de homepage gelinkt, omdat hierin "de meest actuele" CBS cijfers zijn te vinden voor zonnestroom.

Disclaimer: de door Polder PV gemaakte grafieken en analyses van zonnestroom statistieken zijn gebaseerd op publiek beschikbare data afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De analyses zijn compleet onafhankelijk van de data verstrekker tot stand gekomen. Het CBS onderschrijft de strekking van dit afgeleide werk niet, noch stemt ze in met de inhoud daarvan.