15 december 2022: Bijstellingen voor zonnestroom capaciteit data CBS 2020 (definitief) en 2021 (nader voorlopig), 1e data eerste half-jaar 2022 - grafische analyse. Het CBS heeft als vanouds in een separate tabel over zonnestroom nieuwe cijfers voor de opgestelde capaciteit van PV installaties in Nederland gepubliceerd, zoals de gewoonte in de afgelopen jaren (peildatum: 15 december 2022). Er is een extra correctie voor 2020 doorgevoerd, en ook een forse aanpassing voor 2021. De op 7 maart gerapporteerde eerste afschatting voor de eindejaars-accumulatie in 2021, 14.249 MWp is inmiddels opgeschroefd naar 14.911 MWp, resulterend in een definitieve jaargroei van 3.882 MWp voor 2020, en een nog nader voorlopige aanwas van 3.803 MWp in 2021, volgens de officiële boeken van het CBS. De berekende jaarproductie voor beide jaren is ook aangepast, 8.568 GWh in 2020, en 11.495 GWh in 2021. Voor het eerste half-jaar van 2022 is een eerste voorlopige schatting afgegeven, waarbij met een groei van 1.946 MWp een niveau van 16.857 MWp aan ge-accumuleerd volume zou zijn bereikt, eind juni. Er zouden medio 2022 al 1,92 miljoen PV installaties zijn geaccumuleerd, het grootste deel daarvan is op woningen te vinden. De verwachting is dat de cijfers voor 2021 en 2022 nog wel zullen worden bijgesteld in latere revisies, zoals in alle afgelopen jaren is geschied.

De voorlopige cijfers geven ook aan, dat reeds een vijfde van het totaal aantal woningen eind 2021 een PV systeem op het dak heeft liggen in Nederland. In de projecten markt lijkt enige afkoeling op te treden.

(a) Zonnestroom capaciteit - absolute cijfers

(b) Markt evoluties PV markt - updates

(c) Gemiddelde capaciteit per installatie

(d) Segmentaties naar hoofd type installatie - eindejaars-cumulaties

(e) Segmentaties naar hoofd type installatie - evolutie van de jaargroei cijfers

(f) Segmentatie naar categorie "groot/klein" resp. "veld/rooftop"

(g) Productie zonnestroom

Bronnen

(a) Zonnestroom capaciteit - absolute cijfers

Het CBS heeft voor 15 december een update doorgevoerd van de tabel "Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio" †. Dit soort type wijzigingen vinden elk jaar plaats. De cijfers voor 2020 zijn inmiddels "definitief" geworden, en t.o.v. de update van 31 mei dit jaar nogmaals met 159 MWp opgehoogd. Voor 2021, nog steeds met "nader voorlopige cijfers", is de wijziging, zoals vaker bij dit soort eindejaars-opgaves, substantieel, er is namelijk alweer 493 MWp toegevoegd aan de EOY accumulatie bekend op 31 mei dit jaar. Dit zou voorlopig resulteren in een jaargroei van 3.803 MWp, wat alweer een flink lager verschil is met het nu nieuw vastgestelde groeicijfer voor 2020 (definitief, 3.882 MWp). Waarbij het in theorie nog steeds mogelijk is, dat de jaargroei in 2021 alsnog, bij een latere wijziging, iets boven het volume voor 2020 zou kunnen gaan komen. Zoals eerder werd gesuggereerd in het begin 2022 gepubliceerde Nationale Solar Trendrapport 2022 van DNER. We gaan echter uit van de nu bekende "officiële data", waarmee we de bekende, al jaren door Polder PV gepubliceerde evolutie tabel met de aangepaste resultaten voor 2020 en 2021 kunnen aanvullen.

Voor de tweede maal in de statistiek geschiedenis heeft het CBS nu ook een nog zeer voorlopige eerste afschatting voor de status medio 2022 gegeven. Ook die vindt u in onderstaande - aangepaste - tabel terug.

New methodology CBS data developed as of year 2012; YOY growth 2012 uncertain !
Growth in 2011, 2012 according to "old methodology" CBS

In deze bijgewerkte tabel weer in de eerste kolom het kalenderjaar, in de 2e het allereerste officiële EOY accumulatie cijfer wat het CBS (ooit) heeft gepubliceerd voor het betreffende jaar, in de derde kolom het meest recent gepubliceerde (actuele) cijfer voor dat jaar. In de vierde kolom het verschil percentage tussen de eerste en de laatst bekende officiële opgaves. En in de laatste kolom de uit de meest recente data volgende jaargroei in het betreffende jaar.

Nieuw toegevoegd in rood de aangepaste EOY resp. jaargroei (YOY) capaciteiten voor 2020 (159 MWp meer bij EOY en YOY t.o.v. update van 31 mei 2022). Voor het nu "definitief vastgestelde" jaar 2020, is de eindejaars-accumulatie, 11.108 MWp, inmiddels maar liefst 8,8% hoger bijgesteld dan oorspronkelijk door het CBS afgeschat (10.213 MWp), een historisch positief record in de statistiek historie. Dit definitieve cijfer ligt 3,6% hoger dan de afschatting in het Nationaal Solar Trendrapport 2022 van DNER (zie de website van Solar Solutions).

De aangepaste EOY capaciteit voor 2021 (14.911 MWp, een flinke toename van 493 MWp t.o.v. de status update van 31 mei jl.), is nu alweer 4,6% hoger (662 MWp !) dan de oorspronkelijke CBS opgave van 14.249 MWp. En ook al 3,9% hoger dan de claim in boven genoemd NST 2022 van DNER.

In de laatste kolom vinden we de resulterende nieuwe jaargroei. 3.803 MWp toename van de capaciteit in 2021 (nader voorlopig), wat nog maar 2% lager ligt dan de definitief vastgestelde jaargroei, van 3.882 MWp, in 2020. De verwachting is, dat de in rood weergegeven cijfers voor 2021 nog zullen worden aangepast in latere updates. Het zou dus theoretisch mogelijk zijn, dat de jaargroei in 2021 alsnog iets hoger zou kunnen zijn geworden dan in 2020, maar dat zullen we pas later weten als het CBS ook voor 2021 "definitieve" cijfers vaststelt.

Tot nog toe zijn de uit de CBS data volgende nieuwste jaargroei cijfers voor 2020 en 2021 inmiddels alweer 11,2% resp. 4,7% hoger dan de afschattingen in boven genoemd NST 2022 van DNER.

Dat dit soort soms forse aanpassingen worden doorgevoerd bij het CBS, heeft deels te maken met het feit, dat met name in het SDE dossier van RVO er nog veel wijzigingen en aanvullingen worden gepubliceerd, omdat daar geen "actuele stand van zaken" bekend is. Veel informatie, zeker ook voor (zeer) grote projecten als grote rooftops en zonneparken, die al lang geleden netgekoppeld zijn opgeleverd, komt pas zeer laat beschikbaar, hier kunnen soms vele maanden overheen gaan. Polder PV komt regelmatig nieuw door RVO vastgestelde "opleveringen" uit de jaren 2020 en 2021 tegen, die bij voorgaande (CBS) updates nog helemaal niet bekend (konden) zijn. Al deze late toevoegingen leiden tot - soms forse - aanpassingen in de RVO registraties. En die worden vervolgens weer gebruikt door het CBS om cijfers uit voorgaande jaren aan te passen. In 2020 ging het om een aanzienlijk volume van 895 MWp t.o.v. de allereerste afschatting door het CBS. In 2021 is er nu al 662 MWp meer volume bekend dan tijdens de eerste schatting op 7 maart.

2022 eerste resultaten

Onderaan toegevoegd in de tabel is de eerste publicatie van het half-jaar cijfer voor 2022, dus de status aan het eind van juni. De eerste maal dat zoiets gebeurde, was eind 2021 voor het eerste half-jaar van dat jaar. CBS geeft voor het eind van het eerste half-jaar van 2022 een geaccumuleerde capaciteit op van 16.857 MWp, wat al 1.946 MWp meer volume is dan het nieuwe EOY cijfer voor 2021 (14.911 MWp). Als je dat volume zou verdubbelen, zou, puur theoretisch, de totale jaargroei op zo'n 3,9 GWp kunnen gaan uitkomen, in 2022. Normaliter worden er veel grote projecten (rooftops, zonneparken) vooral aan het eind van het jaar opgeleverd, maar er is de laatste tijd met name in de projecten markt de nodige vertraging vanwege alle problemen, waarvan netcapaciteit een van de meest dwingende is. Het hangt dus van meerdere factoren af, of de tweede jaarhelft ongeveer even veel volume als in de eerste helft zou hebben opgeleverd. Gezien het feit dat het met de eerste half-jaar cijfers om nog zeer voorlopige gaat, en er veel volume pas heel laat bijgeschreven zal gaan worden in de statistieken, zijn hier nog geen harde uitspraken over te doen. Wel is het bemoedigend om te zien, dat ook in 2022 er waarschijnlijk een hoog volume gerealiseerd zal zijn, wat niet onder doet voor het (nu definitieve) volume van 2020. Hoe groot de uiteindelijke verschillen zullen gaan worden horen we veel later pas.

† Bij CBS verschijnen tegenwoordig verschillende tabellen over zonnestroom. Soms zijn de capaciteit en/of zonnestroom productie opgaves niet synchroon, al zijn de verschillen meestal niet zeer groot. Bij navraag bij een medewerker over een discrepantie tussen 2 verschillende PV tabellen kreeg Polder PV eerder in 2022 de volgende reactie daarover:

"De tabellen die je noemt worden niet helemaal via dezelfde weg gemaakt. Het verschil dat je ziet in het vermogen en de productie is het gevolg van tussentijdse afrondingen bij de zonnestroomcijfers in de tabel van 16 juni; voor aantallen speelt dit probleem natuurlijk niet. Je zou dus kunnen zeggen dat de tabel van 31 mei de juiste (zonder tussentijdse afrondingen) cijfers bevat. Wij zullen bij de volgende update van de tabellen dit beter in de gaten houden zodat er geen inconsistenties tussen onze tabellen ontstaan".

Voetnoot wat dat laatste betreft, van Polder PV: dat is in de huidige serie updates van 15 december 2022 dus weer niet gelukt, ik heb al meerdere discrepanties tussen verschillende tabellen ontdekt.

(b) Evoluties volumes PV markt - updates

In deze eerste grafiek toon ik de evolutie van de aantallen PV projecten zoals het CBS die heeft gereconstrueerd uit diverse databases, met de meest recente cijfers voor het eerste half-jaar van 2022 als gearceerde kolommen helemaal rechts toegevoegd. De data voor 2020 zijn gewijzigd en definitief, die voor 2021 zijn ook aangepast, maar nog nader voorlopig. Opvallend is, dat het aantal nieuwe projecten (oranje kolommen, met de rechter Y-as als referentie), gedomineerd door residentiële installaties, blijft door stijgen, van 321.623 nieuwe installaties in 2020, naar inmiddels alweer 341.313 exemplaren in 2021. Ondanks de al zeer grote bestaande volumes, wederom een stijging van 6,1% van het nieuwe jaar volume t.o.v. de aanwas in 2020, na de al grote toename van 17,2% bij de jaargroei in 2020 t.o.v. die van 2019 (grijze curve, referentie: linker Y-as). In 2020 is de stijging t.o.v. de aanwas in 2019, met de nu definitieve cijfers, opgelopen naar 17,2%. Eind 2021 waren er, met de huidige, nog voorlopige cijfers, alweer 1,725 miljoen PV installaties in Nederland (EOY resultaten in blauwe kolommen, rechter Y-as als referentie), waarvan het grootste deel natuurlijk residentiële installaties omvat (zie ook verder). Medio 2022 zou dat, met nog zeer voorlopige data, alweer verder zijn opgelopen naar 1,92 miljoen PV installaties in Nederland, een overweldigende hoeveelheid.

Goed is om hierbij te beseffen, dat de Duitse branche organisatie BSW Solar tm. eind 2021 "slechts" ruim 2,2 miljoen (verplicht) bij het Bundesnetzagentur gemelde / ingeschreven PV installaties heeft geteld. Toen 28% meer dan Nederland had, maar wel bij het volle besef, dat Duitsland ruim 4 en een half maal zoveel inwoners telt. Ergo: een ronduit opmerkelijke prestatie voor Nederland.

In deze tweede grafiek is de boven getoonde tabel met de capaciteits-groei van PV in Nederland verbeeld in kolommen. In blauw wederom de eindejaars (EOY) capaciteit, in oranje de daar uit volgende jaargroei (YOY) volumes (referentie: rechter Y-as). In het laatste kolommen-paar (gearceerd) zijn de eerste data voor medio 2022 opgenomen. In blauw de aangepaste eindejaars-capaciteit, nu definitief voor eind 2020 op 11.108 MWp gekomen. Eind 2021 staat nu, met nog een nader voorlopig resultaat, alweer op 14.911 MWp. Mogelijk dat, in een eventueel latere update van het CBS, Nederland net over de 15 GWp "geholpen" kan gaan worden, eind dat jaar ?

In oranje de uit de bekende data afgeleide jaargroei. Definitief 3.883 MWp voor het "record jaar" 2020. En, later mogelijk nog bij te stellen, 3.802 MWp voor 2021, nog maar 2,1% minder dan in het voorgaande jaar. De nog zeer voorlopige data voor het eerste half-jaar van 2022 wijzen op een aanwas van 1.946 MWp. Als de groei in de 2e jaarhelft ongeveer even hoog zou zijn dan in de eerste, en cijfers niet meer zouden wijzigen, zou heel 2022 een groei tegemoet kunnen zien van bijna 3,9 GWp, ongeveer even hoog als in record jaar 2020. Maar omdat er nog veel onzekerheden zijn rond de (actuele) cijfers, is deze opmerking als pro memori te beschouwen, er kan nog veel gaan wijzigen in de cijfers, net als in afgelopen jaren.

In grijs zijn de verschillen in jaargroei van jaar x t.o.v. de aanwas in jaar x-1 weergegeven, in procent (linker Y-as). 2020 deed het uitstekend, met een aanwas van 48% t.o.v. de groei in 2019. Omdat de jaargroei voor 2021 (nu nog) iets lager is van die in 2020, ligt het percentage op minus 2% t.o.v. de aanwas in recordjaar 2020.

In vergelijking met de eerste grafiek (aantallen projecten), valt vooral op, dat bij een toegenomen hoeveelheid nieuw toegevoegde installaties, de capaciteits-toename juist wat is terug gevallen in 2021, t.o.v. 2020. Het is mogelijk dat dit veroorzaakt wordt door een combinatie van twee factoren: (a) de residentiële markt groeit nog steeds op een zeer hoog niveau door (die hoge aantallen nieuwe projecten veroorzaakt), en (b) mogelijk zijn er de nodige grote, reeds in 2021 gerealiseerde projecten nog niet doorgedrongen tot de data bestanden van de gremia die het CBS raadpleegt (met name het SDE dossier bij RVO). Als dat klopt, en die data worden later toegevoegd, heeft dit waarschijnlijk een behoorlijk positief effect op de gerealiseerde capaciteit in 2021. Er is inmiddels inderdaad een forse hoeveelheid voorheen nog onbekende capaciteit toegevoegd aan het jaarvolume van 2021, maar we moeten afwachten op de laatste revisies van het CBS, of het verschil alsnog licht positief kan worden t.o.v. de aanwas in 2020. Als deze verwachting niet wordt gerealiseerd, zou 2021 het eerste jaar sedert 2014 worden, waarbij er (iets) minder nieuwe capaciteit geplaatst zou zijn dan in het voorgaande jaar. Zelfs al zou dat uitkomen, is een groei van, nu al bekend, ruim 3,8 GWp, zonder meer zeer respectabel te noemen voor een klein land als Nederland ! En dit gaat herhaald worden in 2022, ondanks alle bestaande problemen in de PV markt.

(c) Gemiddelde capaciteit per installatie

In deze derde grafiek geef ik de evolutie van een afgeleide parameter, de systeemgemiddelde capaciteit aan het eind van elk kalenderjaar (blauwe kolommen), en bij de nieuwe jaarvolumes (oranje kolommen). Deze is berekend uit de waarden in de vorige twee grafieken. We zien bij de eindejaars-accumulatie een continue vergroting van de gemiddelde capaciteit per installatie, wat de voortdurende schaalvergroting in de PV markt goed illustreert. Deze evolueert van 3,56 kWp EOY 2012 tot, voorlopig, alweer 8,64 kWp, EOY 2021. Waarbij men zich goed dient te realiseren, dat eind dat jaar al bijna 1,6 miljoen, gemiddeld "zeer kleine" residentiële systemen van elk een paar kWp, zwaar "drukken" op dat gemiddelde in dat jaar.

Medio 2022 is het systeemgemiddelde vermogen weer flink verder toegenomen, naar, voorlopig, 8,78 kWp (gearceerde kolom helemaal rechts).

Bij de jaargroei volumes zien we een nog steviger progressie in de loop van de jaren, met twee maal een "terugval". In 2013 was bij de nieuwe projecten het systeemgemiddelde nog 4,33 kWp, wat toenam tot 6,21 kWp bij de nieuwe projecten in 2016. Daarna was er een tijdelijke terugval naar 5,46 kWp, om echter in 2018 alweer fors te stijgen naar 8,25 kWp. Die stijging zette stevig door in 2019 (9,54 kWp) en in 2020 (12,07 kWp bij de nieuwe projecten). In 2021 was er echter weer, met de al flink gereviseerde resp. bijgepluste cijfers, een behoorlijke terugval. Met de nog nader voorlopige cijfers voor dat jaar, viel dat namelijk terug naar 11,14 kWp. Dit kan in latere herzieningen van de cijfers bij het CBS beslist nog opwaarts worden gecorrigeerd voor dat jaar, maar het lijkt een bevestiging van het begin van een afkoeling in de projecten markt, waar immers de grootste installaties in worden gerealiseerd, van soms vele tientallen MWp in omvang.

Deze "negatieve trend" lijkt verder doorgezet in het eerste half-jaar van 2022. We horen al regelmatig van problemen bij de grotere projecten, en we zien aan het systeemgemiddelde vermogen van alle projecten dan ook een verdere teruggang, naar, voorlopig, nog maar 9,99 kWp per stuk. Daarmee zijn we op een niveau bij de nieuwbouw volumes gekomen wat ligt tussen de waarden in 2019 en 2020.

In deze vierde grafiek geef ik alleen de systeemgemiddelde capaciteit ontwikkeling bij uitsluitend de residentiële systemen weer (categorie "woningen") volgend uit de basis data gepubliceerd door het CBS. Ook hier is een schaalvergroting zichtbaar. Bij de eindejaars-accumulatie (EOY, blauwe kolommen) groeit dat systeemgemiddelde continu door, van 2,56 kWp in 2012, naar, voorlopig, 3,67 kWp in 2021. Om verder aan te groeien naar alweer 3,76 kWp in de eerste, nog zeer voorlopige data voor het eerste half-jaar van 2022.

Bij de nieuwe jaarvolumes is er eerst een lichte stijging, van 3,31 kWp naar 3,41 kWp bij de nieuwe residentiële installaties in 2013 - 2014, dan zakt het gemiddelde licht in, naar 3,19 kWp in 2017. Om daarna weer fors verder te stijgen, via 3,79 kWp in 2019, naar 4,07 kWp per woning bij de nieuwe installaties in 2020. In 2021 was in de vorige update nog een een lichte teruggang te bespeuren, maar de nieuwste CBS data laten duidelijk een verdere progressie zien, naar installaties van gemiddeld 4,16 kWp gemiddeld. Hieraan is weer te zien dat actuele CBS data met prudentie genoten moeten blijven worden, een "ogenschijnlijke trend" kan met nieuwe updates ook weer omslaan in het tegendeel.

Er is een zeer opvallende toename van het nieuwe gemiddelde project vermogen in de woning sector te zien in de laatste kolom voor de eerste jaarhelft van 2022, gemiddeld maar liefst 4,52 kWp per huis. Ook dat cijfer kan natuurlijk nog wijzigen, maar het is wel gebaseerd op al een enorme hoeveelheid nieuwe installaties. Dat zou er op kunnen wijzen dat er mogelijk steeds grotere woningen van forse installaties worden voorzien, die het gemiddelde flink opjagen, als er veel van worden opgeleverd. En/of het gemiddelde vermogen per paneel in de residentiële sector blijft verder toenemen. Zouden we van al gangbare 400 Wp PV modules uitgaan, zou laatstgenoemde systeemgemiddelde van 4,52 kWp een gemiddelde installatie omvang van ruim 11 dergelijke moderne zonnepanelen per woning kunnen inhouden.

(d) Segmentaties naar hoofd type installatie - eindejaars-cumulaties

In deze separate set grafieken worden de segmentaties naar hoofd-type installatie getoond. Hierbij maakt het CBS onderscheid tussen PV op "woningen" (rode curve), resp. de sector "economische activiteiten" (blauwe curve, hier ook wel, verkort "bedrijven" genoemd). Het is goed om te beseffen, dat het CBS in de toelichting tot de betreffende tabel stelt: "Installaties op woningen worden tot bedrijfsinstallaties gerekend wanneer er informatie uit de bronbestanden beschikbaar is die duiden op bedrijfsactiviteiten". Dit betekent onherroepelijk, dat ook alle installaties bij (bekende) ZZP-ers, hetzij full-time, hetzij part-time, niet in de categorie "woningen" valt, maar in de categorie "economische activiteiten". Dat verklaart meteen ook de reeds hoge aantallen projecten die in die categorie worden gesignaleerd, al gaat het CBS daar verder niet op in. Daarbij s.v.p. niet vergeten, dat volgens het CBS er in het tweede kwartaal van 2022 al 1,2 miljoen ZZP-ers waren waarvoor de werkkring als zelfstandige als "hoofdbaan" wordt beschouwd. Die werken voor het grootste gedeelte thuis, en eventuele PV generatoren op die woningen worden dus automatisch door het CBS onder "economische activiteiten" geschaard. Een dergelijke toebedeling is er waarschijnlijk ook voor de aangemelde zonnepanelen van een bewonersvereniging zoals de onze in Leiden. Ook dat wordt gezien als een "economische activiteit", die bij de Kamer van Koophandel onder de categorie "overige dienstverlening" valt.

De grafiek laat zien dat de aantallen residentiële PV systemen enorm zijn gegroeid in 9 jaar tijd, van ruim 71 duizend in 2012, tot een al spectaculaire hoeveelheid van 1,59 miljoen stuks, in 2021 (voorlopige cijfers). De Compound Annual Growth Rate (CAGR) voor deze periode is gemiddeld ruim 41% per jaar (!). De aanwas voor residentieel ging rap verder, eind juni 2022 was het totaal alweer op 1,78 miljoen installaties op woningen gekomen.

De bedrijfsmatige markt (blauwe curve) groeit ook, maar natuurlijk veel minder hard, en met een lichte versnelling in 2019, waarna de toename weer wat afvlakt. De aantallen in deze categorie zijn toegenomen, van bijna 9 en een half duizend stuks in 2012, naar een volume van ruim 135 duizend exemplaren, eind 2021. Hiervan is de CAGR een stuk minder, maar nog steeds respectabel te noemen: gemiddeld 34,4% groei per jaar. Eind juni 2022 zouden er alweer zo'n 145 duizend projecten in de "bedrijfs-sector" zijn geaccumuleerd.

In de zwarte curve vinden we de totale volumes terug (rood + blauw). Met een aanwas van bijna 81 duizend projecten in 2012, tot al bijna 1,73 miljoen PV projecten, eind 2021. De CAGR voor dat totaal volume komt voor die negen jaar op een hoog percentage van gemiddeld 40,5% per jaar. Veel landen zullen nogal jaloers zijn op zo'n hoge CAGR over een dergelijke lange periode ! Met de eerste resultaten voor medio 2022 toegevoegd, zouden we eind juni 2022 al in totaal zo'n 1,92 miljoen PV projecten in Nederland hebben gehad (datapunt helemaal rechts bovenin, in de grafiek).

Marktpenetratie PV op woningen

Kijken we alleen naar het woning segment, en halen we bij bovenstaande cijfers ook die voor het totale woning bestand, was voor eind 2020 / begin 2021 de markt penetratie al 15,9%. Met het inmiddels bekende aantal woningen, eind 2021, 8,046 miljoen exemplaren (CBS tabel), is de penetratie van woningen met PV op het totaal bestand verder opgelopen tot maar liefst 19,8%. In andere bewoordingen: al een vijfde van het aantal woningen zou eind 2021 reeds een PV systeem hebben gehad in Nederland, een opmerkelijke prestatie. Dit zal medio 2022 alweer flink verder zijn opgelopen, de residentiële markt blijft namelijk als kool groeien.

Sterk verschillend van de grafiek voor de aantallen installaties, zijn in deze vervolg grafiek de volumes voor de capaciteiten geplot. Hier is de evolutie compleet verschillend, als we de twee grote marktsegmenten bekijken. De PV capaciteit op woningen groeit beslist, en blijvend, hard door, van ruim 182 MWp eind 2012, naar 5.830 MWp, eind 2021 (en een groei van 1.341 MWp in dat jaar). Wat resulteert in een respectabele CAGR van gemiddeld 47,0%/jr over die periode van 9 jaar (rode curve). Maar het marktsegment "economische activiteiten", waartoe alle bedrijfsmatige, institutionele en/of utiliteit volume, maar ook de zonneparken op veld / in het water horen, is véél harder gegroeid. Van 105 MWp eind 2012 (minder dan residentieel) naar al een spectaculair volume van 9.081 MWp, eind 2021. Een factor 1,6 maal zo veel dan het residentiële volume. Wat resulteert in een CAGR van gemiddeld 64,1% per jaar over die lange periode ! Eind 2018 / begin 2019 heeft dit marktsegment dat van de residentiële markt ingehaald, en is opvallend verder gegroeid, de curves lopen steeds meer uit elkaar.

De combinatie van deze twee flink gegroeide deelmarkten, zichtbaar in de zwarte curve, geeft enorme volume groei te zien van de totale nationale markt. Van 288 MWp in 2012, naar ruim 14,9 GWp, eind 2021. Resulterend in een CAGR van 55,1% gemiddeld per jaar over die negen jaar lange periode. De jaloezie van veel landen om ons heen, zal nog groter worden, als ze dergelijke groeicijfers zien...

Kijken we naar de progressie van de aandelen van de twee grote marktsegmenten, is dat van deelmarkt "economische activiteiten" flink gestegen, van ruim 42% in 2017, naar al bijna 61% van totaal volume in 2021. Daarmee is het de nieuwe "dragende zuil" geworden van de Nederlandse zonnestroom markt. Tot en met 2018 was dat het residentiële marktsegment.

In het eerste half-jaar van 2022 zijn de verhoudingen nauwelijks gewijzigd. Bij een accumulatie van 6.668 MWp residentieel, en 10.189 MWp voor de bedrijfs-sector, is het aandeel van laatstgenoemde op het totale volume (16.857 MWp) nauwelijks minder geworden, zo'n 60,4% van het totaal volume. Er is een lichte "pas op de plaats", vooral veroorzaakt door de problemen rond de netinpassing. In principe is er geen probleem voor woningen op dat punt, installaties op een kleinverbruik aansluiting (max. 3x 80 Ampère) moeten door de netbeheerder geaccepteerd worden.

Opvallend is, dat de Europese branche organisatie Solar Power Europe (SPE), in haar medio december 2021 gepubliceerde EU Market Outlook for Solar Power 2021-2025, een accumulatie van slechts 13,1 GWp heeft gegeven voor 2021. Het CBS zit met haar nieuwe schatting voor dat jaar, met waarschijnlijk nog enkele bijstellingen te verwachten, daar nu alweer 1,8 GWp (14%) boven ! De cijfer leverancier van SPE lijkt de Nederlandse branche organisatie Holland Solar te zijn, die toen dus al de eigen gerealiseerde markt volumes structureel onderschatte. Medio deze maand zou er een nieuwe "Outlook" moeten gaan verschijnen bij de Europese branche organisatie.

Uit de voorgaande twee grafieken kunnen we weer eenvoudig de evolutie van de systeemgemiddelde capaciteit afleiden voor de twee deelmarkten, en voor de totale volumes. Deze zijn getoond in de derde grafiek van deze sub-reeks. Het residentiële systeemgemiddelde heeft zich positief ontwikkeld, maar neemt vrij traag toe. Van gemiddeld 2,56 kWp in 2012 naar 3,67 kWp in 2021. En, voorlopig, verder naar 3,76 kWp medio 2022. De ontwikkeling bij de niet-residentiële markt is daarentegen explosief verlopen. Aanvankelijk nog met een systeemgemiddelde capaciteit van "slechts" 11 kWp in 2012. Maar dat begon met name vanaf 2017 (23,2 kWp) flink toe te nemen. Eind 2021 is het al gevorderd tot 67,0 kWp gemiddeld. Medio 2022 heeft de schaalvergroting verder toegeslagen, en is het gemiddelde alweer 70,4 kWp geworden, voor de bijna 145 duizend niet residentiële projecten die het CBS heeft gevonden. Alle projecten bij elkaar (zwarte curve) geeft een evolutie te zien van gemiddeld 3,6 kWp in 2012, tot 8,6 kWp in 2021, en 8,8 kWp medio 2022. Uiteraard drukt de enorme hoeveelheid kleine residentiële projecten in het totaal volume dit gemiddelde voor alle projecten. Maar het is desondanks in het eerste half-jaar van 2022 toch weer met 2,3% toegenomen.

Nieuwe prognoses voor eind 2022

Op basis van de historische trends heb ik ook weer twee grafieken gemaakt met daarin geplot prognoses voor de mogelijke eindejaars-volumes voor 2022.

In bovenstaande grafiek is de eerder getoonde evolutie voor de aantallen installaties in de twee grote deelmarkten gebruikt voor een extrapolatie met behulp van "best-fit" polynomen met Excel, tot eind 2022 (vertikale stippellijn). Voor de residentiële (rood) en totaal markt (zwart) is een vierdegraads-polynoom gebruikt, voor de licht onder druk staande bedrijfsmatige projecten markt (blauw) een derdegraads-polynoom.

De extrapolaties komen neer op ongeveer 1,9 miljoen residentiële installaties eind dit jaar. Wat waarschijnlijk ergens in het eerste kwartaal van 2023 zal leiden tot het overschrijden van de 2e piketpaal, 3 jaar na het bereiken van de de eerste (1 miljoen installaties op woningen ergens eind februari 2020). En voor markt segment "economische activiteiten" (blauwe curve), op zo'n 155 duizend stuks, eind 2022. Voor de totale volumes komt de voorlopige extrapolatie op ruim 2 miljoen installaties, eind 2022 (zwarte curve).

In navolging van de extrapolatie grafiek voor de aantallen installaties (voorgaande diagram) hierboven dezelfde opzet, maar nu voor de mogelijke evolutie van de capaciteiten van de deelmarkten en de totaal volumes. Hierin is meer onzekerheid, mede vanwege de restrictieve situatie bij de overvolle Nederlandse distributie netten. Ik zie de laatste 2 jaar heel erg veel projecten veel kleiner uitgevoerd worden dan waarvoor capaciteit is beschikt, dus hier kan beslist een lichte afkoeling van de ontwikkeling het gevolg van zijn.

Desondanks heb ik wederom op basis van snijpunten voor eind 2022 potentiële capaciteits-volumes ge-extraheerd uit de prognose curves. Ook hiervoor gebruik makend van vierdegraads-polynomen, om aan de conservatieve kant te blijven bij de schattingen voor de projecten markt en de totalen. Voor de zich nog voortvarend ontwikkelende residentiële markt heb ik een iets optimistischer 3e graads "best-fit" polynoom gebruikt voor de afschatting.

Voor het residentiële marktsegment komt het potentiële volume op alweer zo'n 7,7 GWp, eind 2022, een stuk optimistischer dan in de vorige afschatting in het voorjaar (zo'n 7,0 GWp). Bij het segment "economische activiteiten" is het volume mogelijk zo'n 10,7 GWp, een stuk pessimister dan de 12 GWp waar eerder van uit werd gegaan. Voor het totale marktvolume (zwarte extrapolatie curve) kom ik op ongeveer 18,3 GWp, eind van 2022. De verwachting is, naar analogie van eerdere bijstellingen, dat met name de data voor het segment "economische activiteiten" door het CBS nog wat opgeplust kunnen gaan worden. Wat betekent, dat genoemde cijfers aan de lage kant zouden kunnen zitten.

De "10 GWp" piketpaal is voor het totaal volume ongeveer in het derde kwartaal van 2020 behaald. Voor het segment "economische activiteiten" zou dat punt al voor de helft van 2022 gepasseerd kunnen zijn.

Op basis van het zeer onzekere verdere groeipad, zou de nieuwe piketpaal van 20 GWp in de Nederlandse (totale) markt ongeveer in de tweede jaarhelft van 2023 behaald kunnen worden, maar dat is met nogal wat wishful thinking omgeven.

Een ander opvallend punt is, dat voor eind 2021 het voorlopige CBS cijfer voor het bedrijfsmatige segment nu 9,08 GWp is. Kijken we naar de meest recent door Polder PV afgeschatte accumulatie voor de capaciteit van bij TenneT dochter CertiQ ingeschreven gecertificeerde installaties, zou in dat dossier "slechts" zo'n 7,79 GWp zijn geaccumuleerd, eind 2021. Dat zou betekenen dat er bijna 1,3 GWp aan bedrijfsmatige projecten capaciteit niet in het CertiQ dossier zou zitten, maar daar buiten zou vallen. Of dit enorme volume allemaal toegerekend zou moeten gaan worden aan, bijvoorbeeld, kleine bedrijfsmatige installaties bij thuis werkende ZZP-ers is echter een vraag die niet eenvoudig is te beantwoorden. De activiteit in de Nederlandse markt is op alle fronten zo extreem, dat niet duidelijk is waar dat grote volume dan wel "gezocht" zou moeten worden.

(e) Segmentaties naar hoofd type installatie - evolutie van de jaargroei cijfers

In deze paragraaf wordt, vergelijkbaar aan de situatie bij de eindejaars-accumulaties (paragraaf d), ditmaal een drietal grafieken getoond m.b.t. de evolutie van de jaarlijkse toenames van PV volumes per groot marktsegment.

In deze eerste grafiek de evolutie van de jaarlijkse aanwas cijfers voor de aantallen installaties in het marktsegment "woningen" (rode kolommen), resp. "economische activiteiten" (blauwe kolommen), en de totale volumes (zwarte kolommen). Er is een enorme progressie te zien, van elk jaar weer toenemende aantallen bij de woningmarkt, op een lichte terugval in zowel 2014 als 2016 na. Globaal genomen groeiden de jaarvolumes van 75 duizend nieuwe installaties in 2013, tot al 307 duizend in 2020 (definitief), en van 322 duizend nieuwe (!) projectjes op woningen in 2021 (nader voorlopig cijfer). In het segment economische activiteiten is het niveau véél lager, maar schijn bedriegt, want de daarmee gepaard gaande capaciteiten zijn al veel groter geworden dan in de woningmarkt, de laatste jaren (zie volgende grafiek). De jaarlijkse nieuwe volumes namen in dit marktsegment toe (met uitzondering voor een kleine dip in 2014), van 9 duizend nieuwe projecten in 2013, tot 35 duizend nieuwe installaties in 2019. Vervolgens viel, wat de aantallen betreft, het niveau terug naar 14 duizend (2020, definitief), resp., voorlopig, ruim 19 duizend nieuwe projecten in 2021.

De totale volumes groeiden globaal genomen, van 84 duizend nieuwe projecten in 2013, tot 322 duizend nieuwe projecten in 2020 (definitief), tot 341 duizend nieuwe installaties, als voorlopig resultaat voor de marktgroei in 2021. Ergo: een ruim vier maal zo groot marktvolume, 8 jaar later. De relatieve groei van de totale jaarvolumes was achtereenvolgens in 2019 33% hoger dan de toename in 2018, bijna 18% hoger in 2020 t.o.v. de aanwas in 2019, en bijna 6% hoger in 2021 t.o.v. de toename in 2020, met de huidige data.

Als we ervan uitgaan, dat de 2e jaarhelft van 2022 vergelijkbare aantallen nieuwe projecten zou hebben opgeleverd als de nu eerst bekende (voorlopige) nieuwe aanwas in de eerste jaarhelft, zou de toename kunnen neerkomen op totaal zo'n 390 duizend installaties, wat wederom een flinke toename zou kunnen opleveren van ruim 14%, bij de jaarlijkse aanwas.

Het aandeel van de woningmarkt bij de jaarlijkse groeicijfers, is voor de aantallen nieuwe projecten per jaar relatief stabiel gebleven: van 93% in 2017, 88% in 2019, tot ongeveer 94-95% in de jaren 2020 - 2021.

Het beeld bij de jaarlijkse groeicijfers van de PV capaciteiten ("opgesteld nominaal generator vermogen") is compleet anders dan bij de aantallen in de voorgaande grafiek. Hier was aanvankelijk ook de residentiële sector (rode kolommen) bepalend voor de totale markt, met jaarlijkse groei van 249 MWp in 2013 tot 301 MWp nieuw vermogen in 2015. In 2016 werd dat volume voor het eerst ingehaald door het segment "economische activiteiten" (na een trage start met 114 MWp in 2013, blauwe kolommen), met een verhouding 289 / 320 MWp. In 2017 wist de residentiële markt zich tijdelijk te herstellen, waarbij de verhoudingen op 420 / 355 MWp kwamen te liggen. Vanaf 2018 is het pleit echter definitief beslecht. Waar de residentiële markt bij de aantallen nieuwe projecten dominante recordhouder is gebleven, heeft de sector economische activiteiten sedert dat jaar definitief (veel) meer capaciteit nieuw opgeleverd, 1.051 MWp, tegenover 647 MWp residentieel. De groei ging daarna onvervaard door, van 1.709 MWp nieuw volume in 2019, naar een nieuw record volume van alweer 2.630 MWp nieuw vermogen in 2020. Dit was in de vorige update van het voorjaar van 2022 nog 2.570 MWp, en is dus substantieel verder verbeterd.

Met de ook bijgestelde, maar nog nader voorlopige cijfers voor 2021 is er nog steeds sprake van een duidelijke terugval, maar deze is wat minder scherp dan in de vorige update. Momenteel is een nieuwbouw volume van 2.461 MWp bekend in de projecten markt in dat jaar. Dat was nog 2.274 MWp in de update van het voorjaar van 2022, dus substantieel meer volume. De verhoudingen 2021/2020 lagen in de vorige update nog op bijna 89%, in de huidige update is die verhouding bijgetrokken naar 94%. Het verschil tussen de 2 jaargangen is kleiner geworden, en kan eventueel nog kleiner worden als cijfers voor 2021 later verder worden bijgesteld.

De residentiële sector wist zich al die jaren goed te handhaven, op een wat lager niveau, met in 2021 inmiddels 89 MWp meer toegevoegd volume dan in 2020 (1.252 MWp nieuw in 2020, definitief, 1.341 MWp nieuw in 2021, nader voorlopig). Ook al is de verhouding bedrijfsmatig / residentieel in 2021 wat kleiner geworden, duidelijk blijft in ieder geval, dat in het bedrijfsmatige segment nog steeds véél meer capaciteit nieuw is geplaatst dan in de woningmarkt. In 2020 was het aandeel van het bedrijfsmatige segment nog 68% t.o.v. het totale nieuwe volume, in 2021 is het wat gedaald naar een aandeel van 65%.

Bij de totale aanwas cijfers (zwarte kolommen) is het zeer hard gegaan in deze 8 jaren. Van 363 MWp nieuw in 2013, een lichte dip in 2014, en continue aanwas naar 776 MWp nieuw in 2017. Dan een enorme versnelling, van 1.698 MWp nieuw in 2018, een jaargroei van 2.617 MWp in 2019, naar een nieuw jaar record van 3.883 MWp in 2020. Met de huidige cijfers, is de aanwas in 2021 voorlopig terug gevallen naar 3.802 MWp, 2,1% minder nieuwe capaciteit dan in 2020. Dat is al heel wat minder dan de 6,8% voor de inmiddels achterhaalde cijfers in de voorjaars-rapportage dit jaar.

Wat de verhoudingen in aanwas cijfers tussen de twee deelmarkten betreft, was de ratio economische activiteiten : woningen in 2013 nog een factor 1 : 2,18. In 2020 was dat compleet omgeslagen, naar een verhouding 2,10 : 1. In 2021 is dat met de voorlopige data iets terug gevallen, naar een verhouding 1,84 : 1. In 2021 heeft het bedrijfsmatige segment al een aandeel van 65% bij de jaargroei gekregen. In 2017 was dat aandeel nog maar 46%. Bij de aanwas van het totaal volume in 2020 is een factor 10,7 maal zoveel nieuwe capaciteit gerealiseerd dan in 2013, in 2021 viel dat wat terug naar een factor 10,5.

2022 1e resultaat

Helemaal rechts in de grafiek vinden we de nog zeer voorlopige data voor het eerste half-jaar van 2022. Hier zien we wel een duidelijke aanwijzing, dat er een veel ongunstiger verhouding tussen de bedrijfsmatige markt en de - flink doorgroeiende - residentiële installaties is opgetreden. Met 1.108 MWp nieuw bedrijfsmatig en 838 MWp nieuw residentieel vermogen, is de verhouding verder omlaag gegaan, naar 1,32 in faveure van het bedrijfs-segment. Duidelijk is in ieder geval, dat de residentiële markt weer iets van haar achterstand heeft goed gemaakt, maar ze zal voorlopig beslist veel kleiner blijven dan de grote projecten markt, wat de capaciteit toenames betreft.

Voor enkele vraagtekens m.b.t. cijfers over de Nederlandse markt in de EU Market Outlook 2021-2025 van Europese branche organisatie Solar Power Europe, verwijs ik gaarne naar mijn bevindingen in het artikel van 7 juni 2022.

In deze laatste grafiek van het trio "jaargroei cijfers" is het systeemgemiddelde vermogen (in kWp) van de nieuwe volumes per kalenderjaar uitgezet voor de 2 deelmarkten (woningen rood, economische activiteiten blauw) en het totaal volume (zwart). Het gemiddelde systeem vermogen bij huishoudens (woningen) is toegenomen, van 3,31 kWp bij de nieuwe projecten in 2013, naar 4,07 kWp in 2020. Met de nader voorlopige cijfers voor 2021 is dat inmiddels verder gestegen naar 4,16 kWp, een wijziging t.o.v. de vorige update, toen dat gemiddelde lager was geworden dan in het voorgaande jaar. In het eerste half-jaar van 2022, is dat gemiddelde verder toegenomen, naar 4,52 kWp per residentieel systeem.

Bij de gemiddelde capaciteit van de installaties in het segment "economische activiteiten" is de trend heftig geweest. Na een trage start, met gemiddeld 13,2 kWp per nieuwe installatie in 2013, groeide het systeemgemiddelde vermogen rap naar 37,3 kWp bij de nieuwe installaties in 2016. Viel het iets omlaag naar 34,1 kWp in 2017, groeide weer stevig door naar 73,7 kWp in 2018. Om weer flink omlaag te gaan naar 49,2 kWp in 2019. Dan volgt een explosieve ontwikkeling, naar een systeemgemiddelde capaciteit van maar liefst 185,0 kWp bij de nieuwe bedrijfsmatige projecten in 2020. Dat record is nog verder verbeterd t.o.v. de situatie in het voorjaar van 2022, toen dit nog op 161,9 kWp gemiddeld lag.

Vervolgens is er weer een - voorlopige - terugval naar nog steeds een zeer respectabel gemiddelde van 128,2 kWp bij de nieuwkomers in 2021. Dat is wel iets minder hoog dan de 134,4 kWp in het status overzicht van eind mei dit jaar. Van jaar tot jaar is er bij het systeemgemiddelde vermogen van de nieuwkomers in de bedrijfsmatige projecten markt sowieso de nodige fluctuatie te zien. Deze parameter is ook behoorlijk gevoelig voor wijzigingen in de primaire CBS data.

Dit soort tijdelijke fluctuaties is echter nauwelijks terug te zien, als we alle installaties bij elkaar optellen (zwarte kolommen). Hierbij neemt de gemiddelde capaciteit gemiddeld genomen toe, met lichte "dips" (2017 en 2021). In 2013 was het nog 4,3 kWp gemiddeld, in record jaar 2020 werd het hoogste niveau bereikt, van 12,1 kWp per installatie. Volgens de nader voorlopige cijfers voor de nieuwe projecten in 2021 is het systeemgemiddelde vermogen weer iets afgekoeld, naar 11,1 kWp. Deze trend zette door met de eerste data voor het eerste half-jaar van 2022: de gemiddelde systeemgrootte van alle installaties is weer terug op een niveau van 10 kWp "rond". Door de enorme hoeveelheden kleine residentiële systemen in het totaal, worden de forse fluctuaties in de sector economische activiteiten flink afgezwakt, en zijn ze slecht terug te zien in het gemiddelde van de totale populatie.

(f) Segmentatie naar categorie "groot/klein" resp. "veld/rooftop"

In de betreffende tabel is nog geen update te vinden van segmentaties naar "grote" resp. "kleine" installaties, of "veld" versus rooftop systemen. De laatste update daarvoor is van 15 augustus 2022, dus daar moeten we nog even op wachten. Voor de laatste stand van zaken zie mijn eerste analyse, en het detail overzicht van de CBS cijfers, gepubliceerd eind oktober dit jaar (inleiding, volledige analyse).

(g) Productie zonnestroom

In een separate tabel ("Hernieuwbare energie, productie en vermogen") houdt het CBS de productie cijfers voor hernieuwbare en niet hernieuwbare bronnen bij in de Nederlandse elektriciteits-markt. Ook deze tabel is op 15 december 2022 gewijzigd, en daarin vinden we voor zowel de jaren 2020 als 2021 nieuwe data, die ik hieronder weergeef. Nogmaals moet hierbij de disclaimer, dat in andere tabellen van het CBS, licht afwijkende data teruggevonden kunnen worden, die met een andere wijze van tabel samenstelling, afrondingsverschillen e.d. hebben te maken. Het is het CBS kennelijk nog steeds niet gelukt, om al deze "eind" gegevens volledig te harmoniseren. Een gewaarschuwd mens telt hierbij uiteraard voor twee, vandaar dat ik altijd de bron vermeld, waar de cijfers uit afkomstig zijn.

De door het CBS berekende jaarlijkse zonnestroom productie, van 1998 tm. 2021. Data voor 2020 en 2021 zijn vernieuwd, de rest is hetzelfde gebleven. De productie van zonnestroom nam de van 2019 tm. 2021 toe, van 5.399 GWh, via 8.568 GWh, naar alweer een volume van 11.495 GWh, in 2021 (nader voorlopige cijfers). Daarmee is het relatieve aandeel zonnestroom productie in het binnenlandse stroomverbruik alweer gestegen, van 4,42% in 2019, via 7,10% in 2020, naar voorlopig 9,39% in 2021. Relateren we de productie aan de netto elektriciteitsproductie (exclusief eigenverbruik van o.a. gas en kolencentrales), zouden we al op een aandeel zonnestroom van 9,69% van totaal zitten.

Er is ook reeds een voorlopig schatting voor de zonnestroom productie gegeven voor het eerste, zeer zonnige half-jaar van 2022. Dat zou al op een niveau liggen van 8.712 GWh, wat al meer productie zou zijn dan voor heel 2020 is berekend door het CBS. De verwachting is dat ook dit cijfer nog wel gewijzigd zal gaan worden.

Voor een recent uitgewerkt overzicht van de door het CBS berekende maand productie cijfers en bijbehorende grafieken voor zonnestroom, zie het artikel over de CBS cijfers van 7 september jl. Deze grafiek is bijgewerkt tm. de productie van september in deze tweet van Polder PV (5 december 2022).

Polder PV zal in een later stadium dieper ingaan op de meest recente CBS data voor de PV markt.

Bronnen

Intern (Polder PV):

De "ultimate" CBS zonnestroom statistiek update - eerste voorlopige detail resulaten voor heel kalenderjaar 2021. Segmentaties naar provincie, gemeentes, RES sub-regio, omvang en type PV installatie (20 oktober 2022), en detail analyse

Vervolgonderzoek CBS "regionale zonnestroomcijfers" leidt tot aangekondigd vervolgonderzoek. Bevindingen leiden tot vele vragen - en weinig concrete antwoorden (31 januari 2022, met nagekomen vervolgonderzoek onderaan besproken, 8 september 2022)

Record zonnestroom productie eerste half jaar 2022 - CBS vs. Energieopwek.nl cijfers (7 september 2022)

Eerste (geringe) bijstelling CBS cijfers stroom uit hernieuwbare bronnen en zonnestroom capaciteit over het jaar 2021 - grafische analyse (7 juni 2022)

CBS cijfers 2021 II - details zonnestroom en context t.o.v. andere hernieuwbare bronnen (8 maart 2022)

Eerste CBS cijfers stroom uit hernieuwbare bronnen en zonnestroom capaciteit over het jaar 2021 (7 maart 2022)

De "ultimate" CBS zonnestroom statistiek update - 2019 definitief, 2020 nader voorlopige, en reeds eerste voorlopige detail resulaten medio 2021. Segmentaties naar provincie, gemeentes, RES sub-regio, omvang en type PV installatie (introductie 30 december 2022, en link naar de detail analyse met data tm. H1 2021)

Wederom opwaardering gerealiseerde PV capaciteit voor kalenderjaar 2020 door CBS - nog eens 233 MWp toegevoegd: jaargroei naar 3.724 MWp, accumulatie 10,95 GWp (12 december 2021)

Extern (CBS):

Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen (update 15 december 2022)

Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio (update 15 december 2022

---

6 december 2022: Sinterklaas surprise november rapport CertiQ 2022 - record maandelijkse toevoeging van 461 MWp †. En nieuwe records bij 12 maand periodes, voor zowel nationale zonnestroom productie, import, als export van GvO's *.

Na de duidelijke afkoeling van de bijgeschreven volumes gecertificeerde PV capaciteit bij TenneT dochter CertiQ in het afgelopen jaar, kwam november, zoals in eerdere jaren ook is geschied, met een verrassing. Ondanks het feit dat voor 7 van de 11 maanden in 2022 er minder nieuwe capaciteit werd ingeschreven bij CertiQ, dan in dezelfde periode in 2021, heeft november 2022 een nieuw record bijschrijving te pakken, van maar liefst 461,1 MWp.

Het aantal ingeschreven zonnestroom projecten** bij CertiQ is wel in beperkte mate toegenomen, naar 32.924 exemplaren, waardoor de systeemgemiddelde capaciteit van de toevoegingen een nieuw record bereikt in november (gemiddeld 2.440 kWp per nieuw ingeschreven project). De gemiddelde systeemcapaciteit van alle ingeschreven PV installaties bij CertiQ is, door de zeer forse toevoeging in november, ook stevig verder gegroeid, naar bijna 288 kWp. Bij de uitgave van garanties van oorsprong (GvO's) voor zonnestroom is in de 12 maanden tm. oktober 2022 wederom een record geboekt met, voorlopig, 8.191 GWh. Met de reeds 465 GWh geboekte productie in oktober 2022 werd 48% meer gecertificeerde zonnestroom productie gehaald, dan in eerste instantie gerapporteerd voor oktober 2021. Ook de import van zonnestroom certificaten, Nederland in, over een periode van 12 maanden incl. november, was, met een volume van 2.882 GWh, wederom een record. Tevens werd een record gevestigd bij de export van zonnestroom GvO's. Voor de 12 maanden tm. november werd een nieuwe piketpaal van 1.097 GWh gezet, de 3e maal dat er meer dan 1 TWh aan zonnestroom GvO's werd ge-exporteerd in een periode van 12 aaneengesloten maanden. In deze analyse wordt voor het CertiQ volume wederom een prognose gedaan voor het mogelijk gerealiseerde CertiQ volume, eind van 2022, en voor medio 2023, op basis van de meest recent beschikbare informatie. Er is een nieuwe berekening gedaan van de jaargroei volumes in 2019 tm. 2021, op basis van de meest recente, geactualiseerde progressie grafiek van CertiQ. Het verschil tussen de jaargroei cijfers 2020/2021, is met alle correcties inmiddels weer iets neerwaarts bijgesteld, naar 220 MWp. Momenteel staat de teller op 2.380 MWp groei in 2020, en een toename van 2.160 MWp in 2021.

Het overzicht met de cijfers over november 2022 (en voor de Garanties van Oorsprong, GvO's, tm. oktober 2022) verscheen bij CertiQ op 6 december 2022.

In de detail analyse hier op volgend wordt ingegaan op de wijzigingen en aanvullingen, deels grafisch verbeeld.

† Helaas bleek er in de publieke rapportage van CertiQ weer eens een monumentale fout te zijn geslopen. Het capaciteits-volume aan het eind van de maand bleek niet, zoals in onderstaand artikel is besproken, 9.474,6 MWp te zijn geworden. Want het eindejaarsvolume in het december rapport rept van slechts 9.324,0 MWp. Derhalve: de ingave van capaciteit in het november rapport blijkt incorrect te zijn geweest. Zie de analyse en bespreking van de december 2022 rapportage !

** "Projecten" hier gelijk te stellen aan "inschrijvingen bij CertiQ". Dit kan deels gaan om meerdere deel installaties op een en hetzelfde adres en/of bedrijfs-complex. Vaak gaat het daarbij om separate SDE beschikkingen, waarvoor vereist is dat ze allen een eigen bemetering hebben, tenzij daarvoor afspraken zijn gemaakt met RVO. Er zijn de nodige lokaties met meer dan 1 SDE beschikking, Polder PV heeft daar honderden voorbeelden van in zijn eigen project dossier.

1. Ontwikkeling van aantallen gecertificeerde zonnestroom installaties

Nieuwe aantallen installaties in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de linker Y-as. In december 2020 werd, na diverse behoorlijk hoge nieuwbouw cijfers in voorgaande maanden, en na het tussentijdse record in juli (589 netto nieuw), in de laatste kalendermaand wederom een nieuw record niveau met de (netto) bijschrijvingen bereikt bij CertiQ, 616 nieuwe exemplaren (geel omrand data punt rechtsboven in de grafiek). Vanaf januari 2021 viel het nieuwe volume bij de aantallen fors terug, grofweg wisselend rond de 300 nieuwe projecten per maand. Pas in december werd meteen het maandrecord voor dat jaar gevestigd, met 459 nieuwe projecten. In januari 2022 viel dit echter weer sterk terug, naar nog maar (netto) 225 nieuwe projecten. Februari scoorde niet veel hoger, met netto 258 nieuwe aanmeldingen, en maart en april deden het ook weer slechter, met nog maar 234 resp. 232 exemplaren. Pas in mei werd het tot dan hoogste niveau in 2022 gehaald, met 264 nieuwe projecten. Juni viel weer tegen, met maar 219 exemplaren. Juli kon aan deze magere groei, met 232 nieuwe projecten, niet veel veranderen. Sterker nog, augustus tot en met november gaven nog maar een netto groei van 171, 169, 182, resp. 189 nieuwe projecten te zien. Desondanks, werd in november een record volume aan nieuwe capaciteit toegevoegd (zie verder).

De accumulatie is te zien aan de blauwe kolommen curve in bovenstaande grafiek. In de september 2019 rapportage is de grens van twintigduizend gecertificeerde zonnestroom projecten overschreden, in november 2021 werd de 30.000 piketpaal gepasseerd. Het totaal is inmiddels, met november 2022 toegevoegd, uitgekomen op, voorlopig, 32.924 exemplaren. Duidelijk is, dat de accumulatie curve minder steil wordt - wat het aantal nieuwe projecten betreft is de markt na de hoge groei in 2020 weer beduidend aan het afkoelen.

Voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand. Normaliter werden jaarcijfers later bijgesteld, zoals ook voor voorgaande jaren is geschied (zie revisies voor de jaren 2018 en 2019, met de daar aan gelinkte gedetailleerde analyses). Die revisies worden echter niet meer gepubliceerd, en dus moest er naar een andere reconstructie techniek worden overgestapt. Zie daarvoor een eerste poging in paragraaf 9 in de analyse van het december 2021 rapport. Deze reconstructies worden in de meest recente analyse gecontinueerd en geactualiseerd. Al snel na publicatie van de officiële maandrapportages bij CertiQ, kunnen de waarden per maand namelijk al flink bijgesteld worden (analyse 4 november 2020). In de maandrapport besprekingen van, en de primaire grafieken bij Polder PV, wordt altijd dié inhoud als referentie aangehouden, en vergeleken met oudere maand rapportages, om in ieder geval die trends op een gelijkwaardige wijze met elkaar te kunnen vergelijken.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De nieuwe volumes gerealiseerde projecten per maand zijn vanwege de enorme stapel aan SDE beschikkingen die al werd uitgevoerd in 2020 t.o.v. 2019 weer sterk toegenomen, ondanks de fikse beperkingen a.g.v. de Covid pandemie. Dit is te zien aan de horizontale stippellijnen, die het maandgemiddelde per kalenderjaar weergeven. 2021 kwam daarbij iets lager uit dan 2019 (bruine resp. gele stippellijn, 339 resp. 350 netto nieuw aantal installaties per maandrapport). 2020 blijft ongeslagen kampioen, met maar liefst 445 nieuwe installaties gemiddeld per maand, volgens de maandrapportages (blauwe stippellijn).

2022 is, met slechts 225, 258, 234, 232, 264, 219, 232, 171, 169, 182 en 189 nieuwe installaties in de eerste 11 maand rapportages, weer op een bescheiden niveau teruggekeerd (weergegeven in magenta kolommen, inmiddels gemiddeld 216 stuks per maand = stippellijn). Bij de capaciteit ligt die verhouding echter heel anders, zie paragraaf 2.

Tót 2018 was er een verwarrende periode van 4 jaar waarbij ook tijdelijk negatieve groei optrad, vanwege een combinatie van lang durende her-registratie verplichtingen, en mogelijk "natuurlijke uitval" bij CertiQ.

Ook deze volumes (evenals die voor de capaciteiten) zullen achteraf nog worden bijgesteld door wijzigingen in de primaire database van CertiQ. Deze revisies kunnen zowel positief (capaciteit 2015-2018, eerste jaar rapport 2020), als negatief uitpakken. In 2019 is bijvoorbeeld de bijstelling voor de capaciteit in negatieve zin uitgepakt, zoals we hebben gezien bij de jaarcijfers.

In 2020 zijn in de 12 maandrapporten 5.335 nieuwe projecten opgetekend door CertiQ. Een nieuw jaar record, wat 27,2% boven het kalenderjaar volume van de maandrapportages in 2019 (4.195 projecten) is komen te liggen. 2021 heeft in totaal in de maandrapportages 4.073 nieuwe projecten opgeleverd, 24% lager dan in 2020. 2022 zal, met de huidige aantallen (2.375 nieuwe projecten in de 1e 11 maanden) daar ver onder blijven.

Revisies van de historische cijfers lieten, op basis van de actuele grafiek in het december 2021 rapport, zien, dat met de toen geldende status quo, de groei van het aantal nieuwe projecten in heel 2021 ongeveer 45% lager lag dan de aanwas in 2020 (3.049 t.o.v. 5.551 nieuwe installaties). De nieuwe jaargroei volumes voor 2021 zijn inmiddels echter wederom licht gewijzigd. Zie daarvoor paragraaf 6.

2. Capaciteit evolutie van gecertificeerde zonnestroom installaties

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor september 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast.
Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage ! Ook voor juli 2019 is het aanvankelijk op 1 augustus 2019
verschenen maandrapport na interventie door Polder PV fors neerwaarts gecorrigeerd in een later gereviseerde versie.
Als klap op de vuurpijl resulteerde uit het april 2020 rapport een bizarre negatieve maandgroei van -108,5 MWp,
a.g.v. een "drie-nullen correctie" van een eerder (?) foutief ingegeven installatie door een netbeheerder. Ook het cijfer in januari 2021 is door een foute
entry van een netbeheerder veel te hoog uitgepakt. Dit is gecorrigeerd in februari, waardoor die maand een zeer lage "artificiële groei" laat zien.
De nieuwe record waarde voor november 2022 (461,1 MWp) is niet onmogelijk, gezien historische hoge cijfers voor deze maand, in recente jaren.

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al langere tijd om opvallende, gemiddeld substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Met name in 2018, 2019, 2020 en 2021. In november van 2019 werd een lang ongebroken nieuwe record toevoeging van maar liefst 409,9 MWp geregistreerd. Het maandgemiddelde (horizontale stippellijn) eindigde voor de maandrapportages op 142 MWp in dat jaar, in 2020 en 2021 is dat gemiddelde verder toegenomen van 158 naar 191 MWp.

Desondanks is, op basis van de revisie van de maandrapport cijfers (paragraaf 9), de uitkomst voor het hele jaar nogal anders geworden dan gedacht: In 2020 is met de update van de geactualiseerde CertiQ grafiek in het oktober 2022 rapport namelijk al een substantieel hogere jaargroei geconstateerd dan in 2021, een verhouding van, momenteel 2.390 MWp in 2020, en 2.150 MWp in 2021. Hierbij moet ook de disclaimer, dat, net als voor 2020, de cijfers voor 2021 alsnog verder kunnen gaan wijzigen in latere revisies van CertiQ.

2022 begon in de historische reeks bemoedigend, met 166,7 MWp in januari, 199,3 MWp in februari, waarbij het eerste kwartaal voorlopig werd afgesloten met een relatief beperkt volume van 159,7 MWp nieuwe capaciteit in maart. April 2022 viel tegen, met slechts 92,5 MWp, minder dan de helft van de 194 MWp in april 2021 en zelfs lager dan de aanwas in april 2019. Mei 2022 krabbelde weer op, met een toevoeging van, 231,2 MWp. Het tweede hoogste niveau voor die maand, maar nog wel 16% lager dan de toename in mei 2021. Juni liet een iets bovengemiddelde groei zien van 199,2 MWp, wat echter wel 23% lager lag dan de 259,2 MWp aanwas in juni 2021. Juli viel fors tegen, met maar 117,0 MWp (netto) nieuwbouw. Weliswaar 18% hoger dan het nog lagere volume van 95,5 MWp in juli 2021, maar beduidend lager dan het record voor die maand, 207,6 MWp, in juli 2020. Ook augustus bleef "ondermaats" presteren, met 143,5 MWp 15% lager dan in dezelfde maand in 2021 (en by far minder dan de hoge toevoeging in augustus 2019). September liet gelukkig weer een vrij hoge groei zien van 189,0 MWp, wat een factor 2,2 maal het niveau in september 2021 was. Maar het lag beduidend lager, ruim 26%, dan het record nieuwbouw voor die maand, in september 2020 (256,9 MWp). In oktober 2022 volgde weer een relatief bescheiden volume van 97,6 MWp aan nieuw bijgeschreven capaciteit. Dat is slechts 48% van de toename in oktober 2021 (205,1 MWp). Het niveau ligt wel iets boven de bijschrijving in oktober 2019 (87,3 MWp).

Tot slot, had Sint Nicolaas toch nog een leuke surprise voor ons, en werd in november 2022, ondanks het blijvend lage aantal nieuwe bijschrijvingen (zie hier boven), een nieuwe record bijschrijving van 461,1 MWp aan PV capaciteit toegevoegd aan het wat onzekere jaar 2022. Dat is ruim 12% hoger dan het vorige record, ook voor november, in 2019. Dit compenseert aardig voor de soms wat tegenvallende bijschrijvingen in voorgaande maanden, in het huidige jaar.

De 11 eerste rapportages in 2022 hebben momenteel, inclusief record maand november, 2.057 MWp toegevoegd, t.o.v. 2.041 MWp in jan. - nov. 2021. Was het verschil tm. oktober nog bijna 13% minder dan in jan. - okt. 2021, is dat met 1 maandrapport toegevoegd, inmiddels dus 0,8% méér dan in de eerste 11 maanden van 2021. De eerder gesignaleerde licht neerwaartse trend in de projecten markt lijkt hiermee dus weer gebroken, en is sprake van minimaal een stabilisatie als we het over het totaal van de 1e 11 maanden hebben. Wel blijft het nog steeds zo, dat in 7 van de 11 maandrapportages in 2022 de nieuwe volumes lager waren, dan door CertiQ gepubliceerd voor 2021. Diverse beperkingen spelen hierbij een blijvende rol, zoals de aanwezige netcapaciteit, personeelsgebrek, grondstof prijzen, en hardware leveringsproblemen.

3. Gemiddelde capaciteit nieuwe PV installaties november 2022 - nieuw historisch record

Als we uitgaan van de CertiQ cijfers zoals nu gepubliceerd, deze als "correct" beschouwen, relatief weinig uitstroom van verwijderde projecten in de data bestanden veronderstellen, en de maandelijkse netto toevoegingen in de rapportages voor november 2022 combineren met de toegevoegde capaciteiten in die maand, resulteert dit in een nieuw record cijfers. Met deze 2 data komen we namelijk op een gemiddeld systeem vermogen van 2.440 kWp per stuk bij de 189 nieuwkomers. Deze berekende waarde breekt het oude record voor de nieuwe toevoegingen, in de reeds lang achter ons liggende maand, oktober 2015, toen ook een zeer hoog resultaat werd gehaald. Dat was toen 2.305 kWp gemiddeld, bij een toevoeging van netto slechts 8 nieuwe projecten, dus sowieso waarschijnlijk "niet representatief", ook voor dat lang vervlogen jaar. Voor november 2022 betekent dit afgeleide gemiddelde bij de capaciteit een gemiddelde omvang van zo'n 6.099 zonnepanelen à 400 Wp per nieuw project. Zeer grote PV installaties dus, het is zeer waarschijnlijk dat daar meerdere zonneparken bij hebben gezeten. Ook is het nog steeds mogelijk dat er foute, veel "te grote", entries binnenkomen bij CertiQ, die (nog) niet zijn opgemerkt, zie de disclaimer aan het begin van dit artikel. Maar ik ga er van uit dat de controles op dergelijke fouten flink zijn opgeschroefd, en dat echt gekke anomalieën er wel op tijd uit worden gehaald bij de TenneT dochter.

Het evoluerende systeemgemiddelde bij de totale accumulatie in het CertiQ dossier is in november, mede vanwege deze zeer forse toevoeging, ook flink verder toegenomen. Zie paragraaf 8.

4. Kwartaal cijfers CertiQ maandrapportages - 2e resultaat QIV 2022 bekend

Groeicijfers per kwartaal volgens de oorspronkelijke maandrapportages. Het record volume per kwartaal is tot nog toe al in QIV 2020 gerealiseerd, met 874 MWp.

2021 liet een sterk wisselend beeld zien, met hoge toevoegingen in het 2e (728 MWp) resp. 4e kwartaal (672 MWp), gebaseerd op de maand rapportages. Voor 2022 zijn de eerste 6 maand rapportages cq. het eerste half jaar inmiddels bekend. 167, 199, resp. 160 MWp, totaal 526 MWp in het eerste kwartaal, 2,8% lager dan de 541 MWp in QI 2021. Maar wel al 73% hoger dan de 304 MWp toegevoegd in het hele eerste kwartaal in eerste Covid jaar 2020. En 68% hoger dan hetzelfde kwartaal in het "normale" jaar 2019 (314 MWp).

Het tweede kwartaal van 2022 liet een bijna identiek totaalbeeld zien als het voorgaande, met een aanwas van 523 MWp. Dit is sterk achtergebleven bij het record volume van QII 2021 (728 MWp), 28% minder volume. Het derde kwartaal komt op 450 MWp, beduidend lager dan in de vorige drie kwartalen, maar wel 27% meer dan in het tegenvallende derde kwartaal van 2021 (354 MWp). Gezien de huidige, moeilijke markt omstandigheden, leek de markt afkoeling dan ook structureler te gaan worden, eerder dit jaar.

Achteraan is als gearceerde kolom de accumulatie van de 1e 2 maanden voor QIV 2022 te zien. Na de zeer bescheiden toevoeging van slechts 98 MWp in oktober, gevolgd door het record van 461 MWp in november (toch een "positieve verrassing", die de claim in de voorgaande analyse heeft gelogenstraft), is het totaal resultaat gelukkig alweer een flink volume van 559 MWp geworden, met nog 1 maand te gaan. Wat al hoger is dan de totale volumes in de eerste drie kwartalen van 2022. Als we met het maandgemiddelde in de eerste 11 maanden van 2022 zouden rekenen voor december, ongeveer 187 MWp, zou QIV in theorie op zo'n 746 MWp kunnen komen. Rekenen we alleen met het gemiddelde over de eerste tien maanden, 160 MWp, zou die potentiële cumulatie bij zo'n 719 MWp blijven steken. Als dat zou uitkomen, zou het laatste kwartaal ongeveer op de derde plaats komen in de CertiQ historie, na QIV 2020, resp. QII 2021.

5. Half-jaar cijfers CertiQ maandrapportages - 2e half-jaar flink bijgetrokken

Groeicijfers per half-jaar. De Y-as geeft de nieuw gerapporteerde capaciteiten in MWp, volgens de maandrapportages in de getoonde half-jaren. Op de X-as per kolom de resultaten van de 6 maand rapportages uit de half-jaren (HI = jan. tm. juni; HII = juli tm. december) sinds 2010, tot en met 2e half-jaar van 2021, en, achteraan, de accumulatie van HI 2022, en de eerste gecumuleerde resultaten voor HII 2022, waar aan alleen nog december ontbreekt (gearceerd).

Het tweede half-jaar van 2020 heeft een nieuwe record capaciteit van 1.432 MWp laten zien, temidden van de mondiale Covid19 pandemie. Daarna zijn de halfjaar volumes in de maand rapportages stapsgewijs afgenomen, van 1.269 MWp in HI 2021, naar nog maar 1.026 MWp in de tweede jaarhelft van vorig jaar. Het eerste half jaar van 2022 deed het marginaal beter, met 1.049 MWp nieuwbouw.

Als we met de gemiddelde toevoeging van 187 MWp voor de eerste elf maanden zouden rekenen, en dat toevoegen aan het resultaat voor HII 2022, zou dat half jaar kunnen uitkomen op 1.195 MWp, beduidend hoger dan in de voorgaande twee half-jaren, en dik 16% hoger dan in HII 2021. Maar nog behoorlijk ver verwijderd van de 2 record half-jaren, HII 2020, resp. HI 2021.

De in de vorige analyse uitgesproken verwachting dat de 2e jaarhelft mogelijk niet in de buurt van de 1 GWp nieuwe capaciteit toevoeging zou kunnen gaan komen op basis van de historische trend, is gelukkig niet uitgekomen. En dat alleen maar door de spectaculaire capaciteit toevoeging in het november rapport.

6. Kalenderjaar cijfers CertiQ maandrapportages & jaar-revisies - tm. november 2022, inclusief revisie 2019, eerste jaar rapport cijfers 2020 en 2021, en meest recente herzieningen

Voor beschouwing van een vorige versie van deze grafiek, zie onder de bespreking van het april maand rapport van 2021. Nieuwe kalenderjaar volumes volgend uit de oorspronkelijke maand rapportages zijn hier weergegeven in lichtblauwe kolommen. De volumes die volgen uit de later verschenen oorspronkelijke, dan wel gereviseerde jaar rapportages zijn getoond in de donkerblauwe kolommen. Normaliter werden gearceerde kolommen later nog bijgesteld door CertiQ. Zoals in een vorige analyse besproken in paragraaf 9, worden er echter geen gereviseerde jaaroverzichten meer gepubliceerd door CertiQ, en moeten we de actuele cijfers proberen te reconstrueren. De gearceerde kolom voor 2020 is in ieder geval het gevolg van het verschil tussen het EOY volume in het gereviseerde jaar rapport voor 2019, en dat in het later niet meer gereviseerde eerste jaar rapport voor 2020. De kolom voor 2021 is het verschil tussen de EOY volumes in de twee niet meer gereviseerde jaar rapportages voor de jaren 2020 en 2021.

Het op basis van de maandrapportages bereikte niveau voor 2021, 2.295 MWp, is 21% hoger dan de 1.897 MWp voor 2020 in de maandrapportages over dat jaar. En bijna 13% hoger dan het jaargroei cijfer in het eerste (niet meer gereviseerde) jaar rapport over 2020 (2.036 MWp). Het verschil tussen de jaar rapport cijfers is in 2020 en 2021 veel minder groot, 2.036 MWp in 2020, en 2.101 MWp in 2021 (3,2%), maar ook dat is gebaseerd op alweer achterhaalde cijfers. Helemaal rechts zien we, gearceerd, het nog zeer voorlopige gecumuleerde resultaat voor 2022 staan (jan. - nov.), 2.057 MWp. Waar alleen nog de december rapportage aan moet worden toegevoegd.

Ook voor dat laatste cijfer geldt, dat de afschatting op basis van de historische trend in de vorige analyse leidde tot de aanname, dat de totale jaargroei onder de 2 GWp zou kunnen blijven steken, inmiddels void is te verklaren. Met de spectaculaire volumes uit het november rapport is er namelijk al bijna 2,1 GWp (alleen gecertificeerde capaciteit) bereikt. Dat zou bij toevoeging van een "gemiddeld" volume in december nog kunnen doorstijgen naar zo'n 2,2-2,3 GWp. Als dat uitkomt, zou 2022 zelfs het resultaat voor 2021 (in de maandrapportages: 2.295 MWp) kunnen gaan evenaren.

Revisie oudere jaargroei cijfers (ctd.)

In deze grafiek heb ik wederom twee opnieuw berekende jaarvolumes getoond, op basis van de in elk CertiQ maandrapport getoonde meest actuele grafiek, in 2 rood gekleurde horizontale lijnstukken. Ditmaal gebruik makend van de door CertiQ getoonde actuele evolutie grafiek in het november 2022 rapport. De methode daarvoor heb ik toegelicht in paragraaf 9 van de analyse van het december 2021 rapport. Deze reconstructie methode is ingezet, omdat er géén herziene jaaroverzichten meer zijn verschenen bij CertiQ (sedert kalenderjaar 2020), en "officiële" gewijzigde historische cijfers voor die jaren vooralsnog ontbreken.

Met deze meest recente extrapolaties komt het jaarvolume voor de gecertificeerde capaciteit voor 2020 uit op 2.380 MWp (eerdere reconstructies: 2.390 MWp, 2.330 MWp, 2.360 MWp, 2.370 MWp, 2.540 MWp, 2.350 MWp, 2.310 MWp, 2.350 MWp, 2.360 MWp, resp. 2.550 MWp), en voor 2021 inmiddels op 2.160 MWp (voorgaande rapportages: 2.150 MWp, 2.180 MWp, 2.150 MWp, 2.110 MWp, 1.930 MWp, 2.070 MWp, 2.110 MWp, 1.828 MWp, 1.970 MWp, 1.855 MWp, resp. 1.588 MWp). Nog steeds / wederom wijken deze meest recente jaargroei cijfers sterk af van de volumes die volgen uit de accumulaties van zowel de maandrapport data, als van die gebaseerd op de jaar rapportages. Momenteel is de nu actueel bekende jaargroei in het CertiQ dossier in 2021 ruim 9% lager geweest dan in 2020. In de vorige analyses was dat nog 10%, 6%, 9%, daarvoor 11%. Het verschil is dus weer iets afgenomen. Afhankelijk van de bijstellingen in het december maandrapport en eventuele revisies van die cijfers, kan dat weer toenemen, of kleiner gaan worden.

Met de meest actuele stand van zaken lijkt, bij de capaciteitstoename voor het jaar 2020 16,9% meer vermogen te zijn gerealiseerd dan was af te leiden uit de (voorlopige) jaaroverzichten. Voor 2021 is dat momenteel slechts 2,8% meer t.o.v. het voorlopige jaaroverzicht (huidige revisie op basis van grafiek in november 2022 rapportage CertiQ). Bij de aantallen nieuwe projecten per jaar zijn deze relatieve verschillen 14,5% positief voor 2020, resp. 0,3% negatief voor 2021. De absolute jaargroei van de aantallen projecten zou in de huidige status update neerkomen op zo'n 5.480 exemplaren voor 2020, resp. 3.800 nieuw in 2021, een duidelijke afname van de groei tussen deze 2 jaren.

Met name de cijfers voor 2021 kunnen in een later stadium nog fors worden bijgewerkt.

7. Accumulatie van gecertificeerde PV capaciteit

De trendlijn in de grafiek is sedert de mei 2020 update, als gevolg van de aanvankelijk tegenvallende cijfers in 2020 (incl. de negatieve groei in april anomalie), aangepast t.o.v. het exemplaar in de voorgaande versies. De polynoom "best fit" curve is vervangen door een voortschrijdend gemiddelde trendlijn, waarbij het gemiddelde resultaat van de laatste drie maanden wordt weergegeven. De rode lijn laat, op enkele kort durende anomalieën na, een voortdurende flinke progressie zien. Vertikale blauwe stippellijnen geven vanaf de bespreking van de november 2020 rapportage het snijpunt van de bereikte 1.000 MWp piketpalen ("een GWp") met deze curve weer. De zevende piketpaal is eind november 2021 gepasseerd, de achtste piketpaal werd in het rapport van april 2022 gehaald, de negende in de rapportage van oktober. Met de toevoeging van de 11e maandrapportage van 2022 staat er nu bij CertiQ inmiddels alweer een geaccumuleerd gecertificeerd vermogen genoteerd van 9.474,6 MWp aan PV capaciteit. Waarschijnlijk zal in het eerste kwartaal van 2023 de "eerste 10 GWp" in dat omvangrijke dossier zijn opgenomen.

Het inmiddels alweer bereikte volume van bijna 9,5 GWp in het CertiQ rapport van november 2022 is een factor 431 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al ruim 73 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. Deze fenomenale groei in de solar projecten markt is een van de grootste problemen voor de netbeheerders geworden, de laatste jaren. Voor een nieuwe prognose voor eind 2022, en medio 2023, gebaseerd op o.a. dit diagram, zie de grafiek in paragraaf 9.

De verdere progressie hangt wederom van onzekere factoren af, met name de voortwoekerende netcapaciteit problemen, en de beschikbaarheid van kundig en gekwalificeerd technisch personeel. De SDE portfolio's zijn echter nog dermate groot (analyse 1 oktober 2022 update alhier), dat we nog veel volume kunnen gaan verwachten in de komende jaren, ondanks de ook al gesignaleerde, massieve uitval van beschikkingen voor zonnestroom projecten. Gezien de krappe tijdvensters waarbinnen SDE beschikte projecten gebouwd dienen te worden, en ondanks een jaar respijt vanwege de pandemie, is 2021 sowieso een prima jaar geworden. Zeker op het gebied van de realisatie van grotere, SDE "+" en "++" gesubsidieerde projecten. 2022 zal, afhankelijk van de toevoeging in december, vermoedelijk op een vergelijkbaar niveau uitkomen.

8. Evolutie systeemgemiddelde capaciteit bij accumulaties CertiQ dossier

Met de aanhoudend sterke groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, bleef jaren lang ook de gemiddelde projectgrootte fors groeien in de cijfers van CertiQ. In twee korte periodes was er even een terugval (voorjaar 2020, en in februari 2021).

Er zijn eerder al twee piketpalen gepasseerd, in maart 2019 werd een gemiddelde van 100 kWp gehaald, in januari 2021 ging het al over de 200 kWp heen (bovenste 2 horizontale stippellijnen). De toename van het systeemgemiddelde was hoog in 2020-2021, toen vele grote projecten werden toegevoegd. Weliswaar was de groei in 2022 minder sterk, en vlakte deze duidelijk af in de eerste tien maanden van 2022, maar bleef het systeemgemiddelde verder toenemen. Met "surprise maand november", welke een record nieuw vermogen, bij een blijvend bescheiden aantal nieuwe installaties toevoegde, is het eind van die maand het totale gemiddelde inmiddels weer sterk verder aangetrokken. Naar een niveau van 287,8 kWp. Het eind lijkt nog steeds niet in zicht.

Het maximale niveau eind november 2022 is een hoge factor van bijna 49,6 maal het gemiddelde begin 2010. En een factor van 19,2 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+", resp. SDE "++" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, onderste horizontale blauwe stippellijn). Ook in deze grafiek is, vanwege de trendbreuk begin 2020, afgestapt van een polynoom trendlijn, en is deze vervangen door een voortschrijdend gemiddelde lijn, met gemiddelde waarden van de laatste drie maanden (rode curve).

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoeging in de november 2022 rapportage lag die maand op een record hoog niveau, van 2.440 kWp (paragraaf 3). Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten normaliter (veel) lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven.

Daarbij dient men niet te vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele [overgebleven] aantallen per grootte categorie in het eerste jaar overzicht van 2020, en, ditto, met een andere categorie indeling, in het 1e overzicht voor 2021). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer. In een recent gevonden FAQ post van de TenneT dochter (Hoelang is mijn inschrijving voor mijn productie-installatie geldig?), wordt zelfs gerept van het volgende, over de geldende inschrijf duur van PV projecten:

"Uw inschrijving is 5 jaar geldig vanaf de datum van uw vaststellingsovereenkomst. Deze datum kunt u vinden in MyCertiQ. Een uitzondering geldt voor zonne-installaties met een vermogen van maximaal 0.015 MW. Deze installaties staan voor onbepaalde tijd ingeschreven, tenzij u CertiQ verzoekt om deze uit te schrijven."

Dit betekent dat, als de eigenaar van genoemde kleine PV projecten waarvan de SDE subsidie termijn is verlopen, géén actie onderneemt, de ooit geregistreerde (residentiële) installatie gewoon in de bestanden van CertiQ aanwezig zal blijven. Overigens vallen hier óók enkele grotere projecten onder, die tijdelijk van een gat in de wetgeving gebruik hebben kunnen maken onder de oudste SDE regelingen. Waar onder het Klepperstee veldproject in het Zuid-Hollandse Ouddorp, met tientallen SDE 2009 beschikkingen.

9. Totaal CertiQ volume - nieuws m.b.t. revisie cijfers en extrapolatie tm. november 2022

Voor een uitgebreide analyse van gereviseerde cijfers voor de afgelopen twee jaren (2020 en 2021), zie paragraaf 9 in de bespreking van het december 2021 rapport.

Op basis van de actuele grafiek in het november 2022 rapport van CertiQ heb ik de voor die jaren geldende eind cijfers (EOY) opnieuw bepaald, met behulp van de eerder besproken lay-over techniek. Deze heb ik reeds getoond en besproken in paragraaf 6; ze geven het meest actuele resultaat aan voor die jaren. De verwachting is dat deze resultaten nog lang niet definitief zijn, en met elk maandrapport nogmaals zullen worden bijgesteld. Die zullen dan ook in komende analyses direct worden meegenomen.

Nieuwe extrapolatie, voor eind 2022, en medio 2023, op basis van maandrapportages

Hier onder ga ik opnieuw, wat alleen het CertiQ volume betreft (!), met een laatste extrapolatie, in op het accumulatie potentieel voor eind 2022. En een eerste, grove raming, voor medio 2023. Dit, n.a.v. de groei bij de accumulatie van de capaciteit, inclusief de toevoegingen in de laatste maandrapporten. Vanaf de versie van juni 2022 wordt slechts een periode vanaf december 2015 getoond. De complete reeks tot en met mei 2022 is in de betreffende analyse voor die maand weergegeven.

Extrapolatie voor eind 2022

De huidige grafiek is weer enigszins verschillend van het vorige exemplaar (status update okt. 2022), vooral vanwege de forse impact van de record capaciteit toevoeging in de november rapportage. Het aanvankelijk zeer forse verschil tussen de eindejaars-volumes voor 2020 volgens het december rapport van dat jaar (5.123 MWp, blauw omkaderd), en de nieuw gereconstrueerde laatste omvang voor het eindejaars-volume, inmiddels 5.630 MWp, i.p.v. de eerder getoonde 5.317 MWp in het eerste jaaroverzicht voor 2020 (groen, gestreept omkaderd), is gestabiliseerd. Het verschil tussen de twee waarden is in 2021 een stuk kleiner, 7.418 MWp volgens het 1e jaaroverzicht, en zo'n 7.790 MWp in de huidige reconstructie van de meest recente evolutie grafiek van CertiQ (stabiel gebleven). De verschillen tussen genoemde waardes zijn nu 507 MWp voor 2020, resp. 372 MWp voor 2021. Voor de kalenderjaren tm. 2019 zijn gereviseerde jaar rapportages voorhanden, hun "eindwaarden" zijn weergegeven met de gesloten groene diamantjes.

In een nieuwe, "conservatieve" lineaire extrapolatie voor de mogelijke accumulatie in het CertiQ register, eind 2022 (zwarte lijn), heb ik in deze laatste korte termijn prognose wederom eind 2018 als begin referentie genomen (eerste vertikale blauwe stippellijn), en via het laatste maand resultaat, november 2022, lineair ge-extrapoleerd naar eind 2022 (EOY '22, 2e vertikale blauwe stippellijn). Met deze extrapolatie komen we aan het eind van het huidige jaar inmiddels op een mogelijke accumulatie van zo'n 9.625 MWp uit, weergegeven rechts van de rechter Y-as. Dat is een forse 325 MWp meer dan in de voorlaatste reconstructie, vooral vanwege de hoge impact van de toevoeging in de november rapportage.

Ten tweede. Gaan we uit van de best fit trendlijn door de maand resultaten, een (conservatieve) 3e graads polynoom (rode curve), en bepalen we daarvan het snijpunt met genoemde blauwe stippellijn, komen we op zo'n 9.425 MWp uit (trend omlaag buigend). Gecombineerd met bovenstaande, gaan we voor het "minimale" niveau voor eind dit jaar voorlopig uit van ruim 9,5 GWp als gemiddelde.

Gaan we nu uit van een "redelijk conservatieve" trendlijn door de (herziene en/of aangepaste) eindejaars-volumes in de groene curve (3e graads polynoom berekend door Excel), zou de extrapolatie voor EOY 2022 inmiddels grofweg neerkomen op zo'n 10.850 MWp, zo'n 50 MWp meer dan in de vorige extrapolatie. Het gemiddelde van deze 2 prognoses geeft voor eind 2022 een potentieel van 10,19 GWp aan gecertificeerde PV-capaciteit, een stuk hoger dan in de vorige afschatting (10,05 GWp).

Omdat met name voor 2021 en 2022 er nog steeds het nodige aan volume kan worden bijgeplust, is het "zoekgebied" voor het te verwachten volume eind 2022 in het bovenste deel van de ovaal met gestippelde rand in de grafiek. Wel neemt de waarschijnlijkheid van zeer hoge waarden af, met nog maar 1 maand rapportage te gaan voor 2022.

Eerste grove extrapolatie voor medio 2020

Naar analogie van de afschatting voor eind 2022, hierbij ook een aller-eerste, grove indicatie, wat op basis van historische trends, het opgestelde zonnestroom genererende vermogen medio komend jaar zou kunnen gaan worden bij CertiQ (eind juni 2023). Daarvoor heb ik de derde vertikale blauwe stippellijn als referentie genomen. De snijpunten bevinden zich dan op 10,6 GWp (rechtlijnige extrapolatie), 10,1 GWp (3e graads polynoom, veel hoger resultaat bij 4e graads), resp. 12,4 GWp (op basis van bijgestelde jaargroeicijfers van CertiQ). Gezien de flink problematisch markt omstandigheden voor "snelle realisatie" van grote hoeveelheden grote solar projecten, houd ik het voorlopig op een conservatieve schatting van zo'n 10,3 GWp, medio 2023.

Verder moet men zich natuurlijk blijven beseffen, dat CertiQ al enige tijd het grootste zonnestroom dossier in Nederland omvat. Maar dat dit alles nog exclusief de residentiële, nieuwbouw, huur- en andere marktsegmenten is, die niet, of nauwelijks zijn vertegenwoordigd in het - omvangrijke - CertiQ dossier. We zullen later aan de hand van nieuwe cijfers van het CBS meer zicht krijgen op de totale marktgroei in Nederland. Voor de meest recente data van peildatum eind mei, zie het artikel van Polder PV, van 7 juni jl.

10. Gecertificeerde zonnestroom productie tm. oktober 2022 - lagere maand opbrengsten, maar wederom record volumes bij productie en GVO uitgifte in 12 maanden tijd

De "gemeten" producties van gecertificeerde zonnestroom worden door CertiQ ook in hun maand rapportages weergegeven, en wel over de daar aan voorafgaande maand. Dit zijn, wederom, altijd minimum inschattingen, omdat er vaak nog de nodige productie cijfers "na worden geleverd". De grootste volumes zijn wel al bekend, in de rapportage maand, volgend op de verslag-maand.

^^^
Voor totale presentatie vanaf 2003, zie de tm. juli 2022 bijgewerkte grafiek in het betreffende rapport

Omdat al lange tijd in deze grafiek voor 2014 er nauwelijks meer iets was te zien, heb ik een paar updates geleden de weergegeven periode flink verkort. Vanaf de analyse van het aug. 2022 rapport worden alleen de data sedert eind 2012 getoond, waardoor een "mooier" beeld ontstaat bij met name de progressie van de uitgegeven garanties van oorsprong voor gecertificeerde zonnestroom (blauwe curve). In magenta is de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteit in de CertiQ databank weergegeven (volgens maandrapportages). Eindigend op 9.075 MWp in het november 2022 rapport (geel omrand punt rechtsboven, referentie: linker Y-as). De productie curve is sedert het laatste dieptepunt, in december 2021 voorlopig een volume van 94,4 GWh (43% hoger dan december 2020) weer, als vanouds, rap gegroeid tot en met de zomer van 2022. Een beperkte stijging naar 115,1 GWh in januari (het was volgens het KNMI dan ook een vrij sombere maand). En al een fors hoger volume van 264,6 GWh in februari.

Maart brak alle records voor het eerste kwartaal, met 705,1 GWh, 78% hoger dan de eerst gepubliceerde cijfers voor maart 2021 (396 GWh). Ook april pakte hoog uit, met 818,3 GWh. Ook mei zette een nieuw record volume neer, van ruim 1.017 GWh. Zoals de verwachting was, is dat alweer naar de 2e plaats verwezen in de update van juli 2022, met een volume van 1.125,8 GWh voor de maand juni (blauw data punt met rode rand, rechtsboven in de grafiek). Dat is 37% meer dan de 822,5 GWh genoteerd voor juni 2021. Goed om te beseffen dat dit uitsluitend het gecertificeerde volume betreft, en dat dit nog opwaarts zal worden bijgesteld.

De verwachting uitgesproken in het juli rapport, dat de gecertificeerde productie voor die maand nog hoger zou kunnen gaan uitpakken, is echter gelogenstraft. Juli 2022 heeft inmiddels een lager niveau van 1.026,2 GWh gehaald. Onduidelijk is, waar dat aan ligt, de maand was zeer zonnig en er zou meer capaciteit aan het net moeten zijn gekoppeld. Mogelijk is, vanwege de vakantie, een deel van de wel bereikte productie cijfers, nog niet gearriveerd bij CertiQ, en worden die data later bijgeplust. Of er is iets anders aan de hand. Een van de zaken die in ieder geval vaker zal gaan optreden, is curtailment van productie in overbelaste netregio's, hier zijn echter geen publieke cijfers van beschikbaar.

Niet geheel verrassend, is het resultaat, voor augustus 2022, weer een stuk hoger dan dat voor juli, maar liefst 1.068,2 GWh, 63% hoger (!) dan de productie in die maand in het voorgaande jaar. Dat komt natuurlijk, omdat augustus dit jaar "extreem zonnig" was in de terminologie van het KNMI. En zelfs bij het oude PV systeem van Polder PV toen een record voor die maand werd gehaald. Dit heeft ook zijn weerslag gekregen in de resultaten in eerste instantie ontvangen door CertiQ, vandaar het "2e piekje" dit jaar.

De verwachting dat de curve vanaf september steil omlaag zou gaan is uiteraard ook uitgekomen. Er werd een volume van 695,1 GWh voor september, resp. 464,6 GWh voor oktober, aan gecertificeerde productie voor die maanden opgegeven. Voor oktober was dat maar liefst 48% hoger dan het volume in oktober 2021. Zoals verwacht kon worden, is het ruim 33% minder dan het niveau in september 2022.

De producties in de winterse december maanden worden elk jaar steeds hoger, zoals rechts onderaan de grafiek goed is te zien. Ook dit is een onherroepelijk gevolg van de enorme toename aan opgestelde capaciteit, waarvan de productie in de winter, hoe laag ook, wordt toegevoegd aan dat van de bestaande populatie.

De essentie van deze curve is vergelijkbaar met de berekende (totale) nationale productie, zoals Martien Visser van En-Tran-Ce die regelmatig publiceert op Twitter. Een recent exemplaar werd door hem op 6 oktober geopenbaard. Het verschil is, dat bovenstaande grafiek gebaseerd is op volledig gecertificeerd en geijkt bemeten installaties, met een volume wat al het grootste deel van de totale markt bevat. Wel moet daar nog e.e.a. aan meetwaarden aan worden toegevoegd, revisies van die cijfers van voorgaande jaren vinden we nog wel terug in de jaaroverzichten die de TenneT dochter publiceert.

Totale gecertificeerde jaarproducties zonnestroom in 2020 en 2021

Zie hiervoor, en over eerste bespiegelingen over de totale "groene" en "grijze" stroomproductie in 2020, de uitgebreide bespreking in het januari rapport 2021. Ook in het detail overzicht van het eerste jaar rapport van 2021 ben ik dieper ingegaan op de groene stroom productie, import en export van GvO's. Het allereerst gepubliceerde gecertificeerde productie cijfer voor 2020 was voor zonnestroom bijna 3.749 GWh. In het eerste jaaroverzicht voor 2021 is dat opwaarts bijgesteld naar 3.937,4 GWh, 5% meer. Met deze bijstelling is de aanwas in 2020 t.o.v. de gecertificeerde productie in (voormalig record) jaar 2019 (2.047 GWh), nu al ruim 92%. Mogelijk kan dit nog wat hoger worden, maar het verschil is nu al respektabel te noemen. Zeker als we ons realiseren met welke problemen de installatiebedrijven werden geconfronteerd in het eerste Covid19 jaar 2020.

Volgens de nog zeer voorlopige opgave van de hoeveelheid afgegeven GvO's voor Nederlandse gecertificeerde zonnestroom tm. december 2021, is er alweer een kalenderjaar record volume van 5.632 GWh aan productie middels certificaten vastgelegd in 2021. Dat is alweer iets meer dan de 5.605 GWh gepubliceerd in het 1e jaar rapport over 2021, maar dat bevatte dan ook nog niet de productie in december. Genoemde 5.632 GWh is alweer 34% meer productie dan in 2020 (gereviseerde cijfers). En kan beslist nog fors meer gaan worden, als nog niet bekende data van geregistreerde PV projecten bij CertiQ aangemeld gaan worden. Een eerste teken aan de wand is het jaarverslag van CertiQ, waarin alweer gerept wordt van 5,9 TWh "issuance" van zonnestroom certificaten in 2021 (Annual Report 2021, zie download pagina). Wel is vreemd, dat in hetzelfde jaarverslag 3,8 TWh voor 2020 wordt verondersteld, wat niet in lijn is met de ruim 3,9 TWh vermeld in het eerste jaaroverzicht van 2021 voor dat jaar. Mogelijk betreft dat een - byzondere - neerwaartse bijstelling van de eerder gepubliceerde cijfers.

De tot nog toe geregistreerde productie van de twaalf maanden tot en met oktober 2022 laat alweer een nieuw, wederom opvallend record volume voor de maand rapportages zien van 8.191 GWh (bijna 8,2 TWh). De netto nationale stroom productie was in 2021 ongeveer 118 TWh (lager dan in 2020, zie CBS tabel), zonnestroom is dus structureel impact aan het maken in de Nederlandse elektriciteits-mix, en het aandeel zal verder blijven toenemen.

11. Andere cijfers zonnestroom certificaten CertiQ

GvO import

CertiQ publiceert ook separate import- en export cijfers van GvO's voor zonnestroom. Door eerder gerapporteerde problemen met de registraties daarvan (verdwenen nieuwsberichten op de website), zijn de import cijfers mogelijk niet representatief voor de laatste maanden van 2021. In november dat jaar was het niveau relatief laag, slechts 25,5 GWh. In december is dat plots 410,5 GWh geworden, toen een record. Januari 2022 gaf echter alweer een nóg hoger volume te zien (mogelijk deels vanwege administratief inhaalwerk), 520,6 GWh. In februari viel het niveau weer terug naar 303,9 GWh. En groeide vervolgens in maart weer aan naar 361,3 GWh. In april klapte het volume in, er werd nog maar voor 1 GWh geïmporteerd (!). In mei was het 38 GWh, om weer toe te nemen tot 161 GWh in juni. Juli en augustus zaten, met bijna 152 resp. 102 GWh, alweer flink lager, maar in september ging het weer fors omhoog, naar 456 GWh. Oktober en november lieten bescheiden importen zien, van 169 GWh, resp. 207 GWh zien. Het hoogste volume in 2020, 94,1 GWh, werd genoteerd in mei van dat jaar. Het laagste niveau in 2021 was slechts 0,7 GWh in april.

GvO export

Gelijktijdig met de import van GvO's voor zonnestroom, werden er in november 2022 ook weer zonnestroom GvO's ge-exporteerd, uit Nederland, naar buitenlandse opkopers onder de Europese paraplu. Na de hoge volumes in de eerste maanden van 2022, bereikte dat in juni een dieptepunt van slechts 11,1 GWh. In juli tm. oktober trok dat, gemiddeld genomen, weer flink aan, naar ruim 118, 156, 160, 152, resp. 101 GWh. Het export maandrecord werd gevestigd in september 2021 (176,9 GWh).

12 maand accumulaties

Voor de accumulaties van de laatste 12 maanden nam de import fors toe, van 418 GWh (juli 2021), naar, alweer, een nieuw record volume van 2.882 GWh in november dit jaar. Bij de 12 maandelijkse accumulatie voor de export werd, ook in november, ook alweer een nieuwe record volume, van 1.097 GWh gehaald. Waarmee het, na augustus en oktober dit jaar, de derde maand in de CertiQ geschiedenis is, waarbij er in de afgelopen periode van 12 maanden voor meer dan 1 TWh aan zonnestroom GvO's is verhandeld richting het buitenland. In september lag dat volume iets lager (bijna 993 GWh).

Afgezien van mogelijke fouten bij de ingaves bij CertiQ, komt de balans tussen de import- en export volumes van GvO's voor zonnestroom, na enkele maanden met positieve balansen, in april 2022 weer neer op een negatief volume van 12 GWh minder aan certificaten ge-importeerd dan het land uit ge-exporteerd. In mei was het weer krap positief, 4 GWh, in juni alweer fors hoger, 149 GWh. In juli was het nog maar 33 GWh. In september 2021 was er een negatief record van 170 GWh (meer export dan import), in januari een record overschot (ruim 428 GWh). Bij de 12-maandelijkse accumulaties is tm. november 2022 weer een record positief resultaat van 1.785 GWh behaald (meer import dan export). Waarmee het oude record van 1.771 GWh overschot in oktober 2018 inmiddels naar de annalen van de zonnestroom historie is verwezen. In juli 2021 lag dat 12 maandelijks voortschrijdend gemiddelde nog op een record negatief niveau van -161 GWh (meer export dan import in die periode).

GvO maandgemiddeldes

De langjarige maandgemiddeldes voor de zonnestroom GvO's in de periode januari 2016 tm november 2022 waren als volgt: 96,2 GWh/mnd (import) resp. 32,5 GWh/mnd (export). Dus blijvend veel meer (netto) import dan export, waarmee een nog steeds relatief klein deel van de dominant fossiele stroom consumptie "administratief wordt vergroend".

Januari 2022 blijft voorlopig de maand met de hoogste import volumes van zonnestroom GvO's (521 GWh), voor de export is dat nog steeds september 2021 (177 GWh). Bij de voortschrijdende 12-maand accumulaties is de record maand inmiddels november 2022 (import, 2.882 GWh), en, wederom, november 2022, met een geaccumuleerde export van 1.097 GWh. Als we de "balans" van import minus export volumes van zonnestroom certificaten in een aaneengesloten periode van 12 maanden berekenen, zien we sedert het eerste datapunt (maart 2015) een zeer grote spreiding. Variërend van 1.785 GWh (november 2022 en 11 maanden daar aan voorafgaand) positief, tot 161 GWh negatief (meer export dan import van zonnestroom GvO's in die periode) voor juli 2021 en de daar aan voorafgaande 11 maanden.

Eind november 2022 was de "voorraad" van nog niet aangesproken GvO's bij CertiQ (van groot naar klein: wind, biomassa, zon, water, en [nihil] geothermie GvO's) 20,79 TWh, weer wat lager dan de 21,36 TWh in het voorgaande maandrapport. Dat blijft, desondanks, een opvallend hoog volume t.o.v. de 117,9 TWh verbruik in 2021 (CBS data), bijna 18% van dat totaal. Die enorme voorraad blijft een aanzienlijke marktwaarde aan "groenheid" vertegenwoordigen. Zeker in de extreem volatiele energie markt van vandaag de dag. Een feit wat slechts weinigen in ons land beseffen. Opvallend is hierbij, dat het volume op voorraad liggende zonnestroom certificaten inmiddels een stuk hóger is geworden dan dat voor biomassa, en het verschil tussen die 2 typen certificaten zelfs verder is opgelopen t.o.v. het vorige rapport (4.766 t.o.v. 4.497 GWh in oktober; 4.750 t.o.v. 4.363 GWh in november).

12. Status thermische zonne-energie

Er is sedert de juli rapportage langere tijd geen wijziging geweest in het gecertificeerde thermische zonne-energie vermogen. Ten opzichte van de oktober rapportage is er nu wel 1 nieuwe installatie bijgekomen (totaal 50 stuks). En is het thermische vermogen gestegen van 52,9 naar 53,2 MWth. Dus mogelijk een toevoeging van een thermische zonne-installatie van 0,3 MWth betreffend. De totale thermische capaciteit in het CertiQ register is inmiddels weer flink toegenomen, van 3.769 naar 3.798 MTth, en blijft gedomineerd worden door biomassa projecten die warmte "uit hernieuwbare bronnen" produceren (toegenomen naar 3.186 MWth, bijna 84% van totaal volume "warmte" projecten).

13. Jaarverslagen en jaaroverzichten

Voor cijfers uit het jaarverslag over 2020 zie paragraaf 12 in de analyse van maart 2021.

Voor links naar besprekingen van de jaaroverzichten van 2020 en 2021, en de maandoverzichten vanaf 2021, zie bronnen overzicht hier onder.

---

Eerdere analyses van maandrapportages 2021-2022 op Polder PV

Huidige rapportage: november 2022

Oktober 2022
September 2022
Augustus 2022
Juli 2022
Juni 2022
Mei 2022
April 2022
Maart 2022
Februari 2022
Januari 2022

December 2021
November 2021
Oktober 2021
September 2021
Augustus 2021
Juni & juli 2021
Mei 2021
April 2021
Maart 2021
Februari 2021
Januari 2021

Detail analyse eerste jaar rapport 2021 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (2 februari 2022)

Detail analyse eerste jaar rapport 2020 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (6 maart 2021)

Bronnen:

Jaarverslagen CertiQ

Statistische overzichten CertiQ (per maand)

NB: de website van CertiQ is volledig vernieuwd op 20 september 2021. Aanvankelijk waren alleen de maandrapportages van 2021 toegankelijk. Eind oktober 2021 werden weer alle maandrapportages beschikbaar gemaakt via downloadbare zip-files per kalenderjaar, vanaf 2004 (archief pagina).

Zie ook:

"Grafiek van de dag", 6 december 2022, van Martien Visser (Hanzehogeschool Groningen) - voortschrijdende capaciteiten van bij CertiQ bekend zonnestroom resp. windturbine vermogen (met signaal dat al enige tijd het PV vermogen groter is dan het ingeschreven nominale windturbine vermogen). Uiteraard kunnen deze capaciteiten slechts moeilijk met elkaar vergeleken worden als je het over potentiële energie output wilt hebben, vanwege de wezenlijk verschillende capaciteits-factoren van deze 2 renewables. De getoonde grafiek laat slechts een periode van januari 2016 tm. november 2022 zien. Polder PV heeft voor zonnestroom de volledige reeks bij CertiQ, vanaf december 2003 (zie eerste grafiek in bovenstaand artikel).

---

---

17 november 2022: Oktober rapport CertiQ 2022 - afkoeling projecten markt gecontinueerd, relatief laag volume nieuwe toegevoegde capaciteit, 98 MWp. Nieuwe records bij 12 maand periodes, voor zowel nationale zonnestroom productie, import, als export van GvO's *.

Het grootste zonnestroom dossier van Nederland continueert de al eerder gesignaleerde afkoeling bij de registratie van nieuwe PV projecten (182), en een weer relatief laag toegevoegd volume aan nieuwe capaciteit (98 MWp). Dat laatste is minder dan de helft dan de bijschrijving in oktober 2021. De maandgemiddeldes voor de eerste 10 maanden van 2022 liggen nog steeds ver onder die voor de voorgaande drie jaren bij de nieuwe aantallen projecten, en inmiddels weer op vergelijkbaar niveau als voor heel 2020, maar beduidend lager dan in 2021, voor de capaciteit. Voor 7 van de 10 maanden in 2022 is er minder nieuwe capaciteit ingeschreven bij CertiQ, dan in dezelfde periode in 2021.

Het aantal ingeschreven zonnestroom projecten** bij CertiQ is toegenomen naar 32.735 exemplaren. De gemiddelde systeemcapaciteit van alle ingeschreven PV installaties bij CertiQ is verder gegroeid, naar ruim 275 kWp. Bij de uitgave van garanties van oorsprong (GvO's) voor zonnestroom is in de 12 maanden tm. september 2022 een zoveelste record geboekt met, voorlopig, 7.990 GWh. Met de reeds 695 GWh geboekte productie in de vrij zonnige maand september 2022 werd 32% meer gecertificeerde zonnestroom productie gehaald, dan in eerste instantie gerapporteerd voor september 2021. Ook de import van zonnestroom certificaten, Nederland in, over een periode van 12 maanden incl. oktober, was, met een volume van 2.700 GWh, wederom een record. Tevens werd een record gevestigd bij de export van zonnestroom GvO's. Voor de 12 maanden tm. oktober werd een nieuwe piketpaal van 1.090 GWh gezet, de 2e maal dat er meer dan 1 TWh aan zonnestroom GvO's werd ge-exporteerd in een periode van 12 aaneengesloten maanden. In deze analyse wordt voor het CertiQ volume wederom een prognose gedaan voor het mogelijk gerealiseerde CertiQ volume, eind van 2022, op basis van de meest recent beschikbare informatie. Er is een nieuwe berekening gedaan van de jaargroei volumes in 2019 tm. 2021, op basis van de meest recente, geactualiseerde progressie grafiek van CertiQ. Het verschil tussen de jaargroei cijfers 2020/2021, is met alle correcties inmiddels weer verder opwaarts bijgesteld, naar 240 MWp. Momenteel staat de teller op 2.390 MWp groei in 2020, en een toename van 2.150 MWp in 2021.

Het overzicht met de cijfers over oktober 2022 (en voor de Garanties van Oorsprong, GvO's, tm. september 2022) verscheen bij CertiQ op 16 november 2022.

In de detail analyse hier op volgend wordt ingegaan op de wijzigingen en aanvullingen, deels grafisch verbeeld.

** "Projecten" hier gelijk te stellen aan "inschrijvingen bij CertiQ". Dit kan deels gaan om meerdere deel installaties op een en hetzelfde adres en/of bedrijfs-complex. Vaak gaat het daarbij om separate SDE beschikkingen, waarvoor vereist is dat ze allen een eigen bemetering hebben, tenzij daarvoor afspraken zijn gemaakt met RVO. Er zijn de nodige lokaties met meer dan 1 SDE beschikking, Polder PV heeft daar honderden voorbeelden van in zijn eigen project dossier.

1. Ontwikkeling van aantallen gecertificeerde zonnestroom installaties

Nieuwe aantallen installaties in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de linker Y-as. In december 2020 werd, na diverse behoorlijk hoge nieuwbouw cijfers in voorgaande maanden, en na het tussentijdse record in juli (589 netto nieuw), in de laatste kalendermaand wederom een nieuw record niveau met de (netto) bijschrijvingen bereikt bij CertiQ, 616 nieuwe exemplaren (geel omrand data punt rechtsboven in de grafiek). Vanaf januari 2021 viel het nieuwe volume bij de aantallen fors terug, grofweg wisselend rond de 300 nieuwe projecten per maand. Pas in december werd meteen het maandrecord voor dat jaar gevestigd, met 459 nieuwe projecten. In januari 2022 viel dit echter weer sterk terug, naar nog maar (netto) 225 nieuwe projecten. Februari scoorde niet veel hoger, met netto 258 nieuwe aanmeldingen, en maart en april deden het ook weer slechter, met nog maar 234 resp. 232 exemplaren. Pas in mei werd het tot dan hoogste niveau in 2022 gehaald, met 264 nieuwe projecten. Juni viel weer tegen, met maar 219 exemplaren. Juli kon aan deze magere groei, met 232 nieuwe projecten, niet veel veranderen. Sterker nog, augustus tot en met oktober gaven nog maar een netto groei van 171, 169, resp. 182 nieuwe projecten te zien.

De accumulatie is te zien aan de blauwe kolommen curve in bovenstaande grafiek. In de september 2019 rapportage is de grens van twintigduizend gecertificeerde zonnestroom projecten overschreden, in november 2021 werd de 30.000 piketpaal gepasseerd. Het totaal is inmiddels, met oktober 2022 toegevoegd, uitgekomen op, voorlopig, 32.735 exemplaren. Duidelijk is, dat de accumulatie curve minder steil wordt - wat het aantal nieuwe projecten betreft is de markt na de hoge groei in 2020 weer beduidend aan het afkoelen.

Voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand. Normaliter werden jaarcijfers later bijgesteld, zoals ook voor voorgaande jaren is geschied (zie revisies voor de jaren 2018 en 2019, met de daar aan gelinkte gedetailleerde analyses). Die revisies worden echter niet meer gepubliceerd, en dus moest er naar een andere reconstructie techniek worden overgestapt. Zie daarvoor een eerste poging in paragraaf 9 in de analyse van het december 2021 rapport. Deze reconstructies worden in de meest recente analyse gecontinueerd en geactualiseerd. Al snel na publicatie van de officiële maandrapportages bij CertiQ, kunnen de waarden per maand namelijk al flink bijgesteld worden (analyse 4 november 2020). In de maandrapport besprekingen van, en de primaire grafieken bij Polder PV, wordt altijd dié inhoud als referentie aangehouden, en vergeleken met oudere maand rapportages, om in ieder geval die trends op een gelijkwaardige wijze met elkaar te kunnen vergelijken.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De nieuwe volumes gerealiseerde projecten per maand zijn vanwege de enorme stapel aan SDE beschikkingen die al werd uitgevoerd in 2020 t.o.v. 2019 weer sterk toegenomen, ondanks de fikse beperkingen a.g.v. de Covid pandemie. Dit is te zien aan de horizontale stippellijnen, die het maandgemiddelde per kalenderjaar weergeven. 2021 kwam daarbij iets lager uit dan 2019 (bruine resp. gele stippellijn, 339 resp. 350 netto nieuw aantal installaties per maandrapport). 2020 blijft ongeslagen kampioen, met maar liefst 445 nieuwe installaties gemiddeld per maand, volgens de maandrapportages (blauwe stippellijn).

2022 is, met slechts 225, 258, 234, 232, 264, 219, 232, 171, 169 en 182 nieuwe installaties in de eerste 10 rapportages, weer op een bescheiden niveau teruggekeerd (weergegeven in magenta kolommen, inmiddels gemiddeld 219 stuks per maand = stippellijn). Bij de capaciteit ligt die verhouding echter heel anders, zie paragraaf 2.

Tót 2018 was er een verwarrende periode van 4 jaar waarbij ook tijdelijk negatieve groei optrad, vanwege een combinatie van lang durende her-registratie verplichtingen, en mogelijk "natuurlijke uitval" bij CertiQ.

Ook deze volumes (evenals die voor de capaciteiten) zullen achteraf nog worden bijgesteld door wijzigingen in de primaire database van CertiQ. Deze revisies kunnen zowel positief (capaciteit 2015-2018, eerste jaar rapport 2020), als negatief uitpakken. In 2019 is bijvoorbeeld de bijstelling voor de capaciteit in negatieve zin uitgepakt, zoals we hebben gezien bij de jaarcijfers.

In 2020 zijn in de 12 maandrapporten 5.335 nieuwe projecten opgetekend door CertiQ. Een nieuw jaar record, wat 27,2% boven het kalenderjaar volume van de maandrapportages in 2019 (4.195 projecten) is komen te liggen. 2021 heeft in totaal in de maandrapportages 4.073 nieuwe projecten opgeleverd, 24% lager dan in 2020.

Revisies van de historische cijfers lieten, op basis van de actuele grafiek in het december 2021 rapport, zien, dat met de toen geldende status quo, de groei van het aantal nieuwe projecten in heel 2021 ongeveer 45% lager lag dan de aanwas in 2020 (3.049 t.o.v. 5.551 nieuwe installaties). De nieuwe jaargroei volumes voor 2021 zijn inmiddels echter wederom gewijzigd. Zie daarvoor paragraaf 6.

2. Capaciteit evolutie van gecertificeerde zonnestroom installaties

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor september 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast.
Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage ! Ook voor juli 2019 is het aanvankelijk op 1 augustus 2019
verschenen maandrapport na interventie door Polder PV fors neerwaarts gecorrigeerd in een later gereviseerde versie.
Als klap op de vuurpijl resulteerde uit het april 2020 rapport een bizarre negatieve maandgroei van -108,5 MWp,
a.g.v. een "drie-nullen correctie" van een eerder (?) foutief ingegeven installatie door een netbeheerder. Ook het cijfer in januari 2021 is door een foute
entry van een netbeheerder veel te hoog uitgepakt. Dit is gecorrigeerd in februari, waardoor die maand een zeer lage "artificiële groei" laat zien.

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al langere tijd om opvallende, gemiddeld substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Met name in 2018, 2019, 2020 en 2021. In november van 2019 werd een nieuwe record toevoeging van maar liefst 409,9 MWp geregistreerd. Het maandgemiddelde (horizontale stippellijn) eindigde voor de maandrapportages op 142 MWp in dat jaar, in 2020 en 2021 is dat gemiddelde verder toegenomen van 158 naar 191 MWp.

Desondanks is, op basis van de revisie van de maandrapport cijfers (paragraaf 9), de uitkomst voor het hele jaar nogal anders geworden dan gedacht: In 2020 is met de update van de geactualiseerde CertiQ grafiek in het oktober 2022 rapport namelijk al een substantieel hogere jaargroei geconstateerd dan in 2021, een verhouding van, momenteel 2.390 MWp in 2020, en 2.150 MWp in 2021. Hierbij moet ook de disclaimer, dat, net als voor 2020, de cijfers voor 2021 alsnog verder kunnen gaan wijzigen in latere revisies van CertiQ.

2022 begon in de historische reeks bemoedigend, met 166,7 MWp in januari, 199,3 MWp in februari, waarbij het eerste kwartaal voorlopig werd afgesloten met een relatief beperkt volume van 159,7 MWp nieuwe capaciteit in maart. April 2022 viel tegen, met slechts 92,5 MWp, minder dan de helft van de 194 MWp in april 2021 en zelfs lager dan de aanwas in april 2019. Mei 2022 krabbelde weer op, met een toevoeging van, 231,2 MWp. Het tweede hoogste niveau voor die maand, maar nog wel 16% lager dan de toename in mei 2021. Juni liet een iets bovengemiddelde groei zien van 199,2 MWp, wat echter wel 23% lager lag dan de 259,2 MWp aanwas in juni 2021. Juli viel fors tegen, met maar 117,0 MWp (netto) nieuwbouw. Weliswaar 18% hoger dan het nog lagere volume van 95,5 MWp in juli 2021, maar beduidend lager dan het record voor die maand, 207,6 MWp, in juli 2020. Ook augustus bleef "ondermaats" presteren, met 143,5 MWp 15% lager dan in dezelfde maand in 2021 (en by far minder dan de hoge toevoeging in augustus 2019). September liet gelukkig weer een vrij hoge groei zien van 189,0 MWp, wat een factor 2,2 maal het niveau in september 2021 was. Maar het lag beduidend lager, ruim 26%, dan het record nieuwbouw voor die maand, in september 2020 (256,9 MWp).

Tot slot, in oktober 2022 volgde weer een relatief bescheiden volume van 97,6 MWp aan nieuw bijgeschreven capaciteit. Dat is slechts 48% van de toename in oktober 2021 (205,1 MWp). Het niveau ligt wel iets boven de bijschrijving in oktober 2019 (87,3 MWp).

De 10 eerste rapportages in 2022 hebben momenteel 1.596 MWp toegevoegd, t.o.v. 1.828 MWp in dezelfde periode in 2021, bijna 13% minder. Hiermee is ook bij de capaciteit de eerdere gesignaleerde licht neerwaartse trend gecontinueerd in de projecten markt. In 7 van de 10 maandrapportages zijn de nieuwe volumes lager dan door CertiQ gepubliceerd voor 2021. Welke van de vigerende grote problemen daarbij de hoofdrol lijkt te spelen (beperkingen aanwezige netcapaciteit, personeelsgebrek, grondstof prijzen, hardware leveringsproblemen, etc.), is nog niet duidelijk, al spelen netproblemen een steeds duidelijker rol bij de vertragingen in de uitbouw. Zie daarvoor de uitgebreide NOS rapportage over die problematiek, van 3 oktober jl., en het bericht van vandaag, met aankondiging van hoogspanningsnet beheerder TenneT, dat er een enorm potentieel van 40 Gigawatt aan nieuw aan te sluiten vermogen voor geplande wind- en zonneparken in de pijplijn zou zitten. Waarschijnlijk is echter de combinatie van alle huidige problemen de drijvende kracht voor het "afkoelen" van de nieuwe markt volumes.

3. Gemiddelde capaciteit nieuwe PV installaties oktober 2022

Als we uitgaan van de CertiQ cijfers zoals nu gepubliceerd, deze als "correct" beschouwen, relatief weinig uitstroom van verwijderde projecten in de data bestanden veronderstellen, en de maandelijkse netto toevoegingen in de rapportages voor oktober 2022 combineren met de toegevoegde capaciteiten in die maand, resulteert dit in een gemiddeld systeem vermogen van, ditmaal relatief bescheiden, 536 kWp per stuk bij de nieuwkomers. Dit is relatief laag in de reeks cijfers voor dit jaar, in september lag het nog zeer hoog, op 1.118 kWp. Voor oktober 2022 betekent dit afgeleide gemiddelde bij de capaciteit een gemiddelde omvang van zo'n 1.240 zonnepanelen à 400 Wp per nieuw project, een redelijk grote PV installatie.

Het evoluerende systeemgemiddelde bij de totale accumulatie in het CertiQ dossier is in oktober wel verder toegenomen. Zie paragraaf 8.

4. Kwartaal cijfers CertiQ maandrapportages - 1e resultaat QIV 2022 bekend

Groeicijfers per kwartaal volgens de oorspronkelijke maandrapportages. Het record volume per kwartaal is tot nog toe al in QIV 2020 gerealiseerd, met 874 MWp.

2021 liet een sterk wisselend beeld zien, met hoge toevoegingen in het 2e (728 MWp) resp. 4e kwartaal (672 MWp), gebaseerd op de maand rapportages. Voor 2022 zijn de eerste 6 maand rapportages cq. het eerste half jaar inmiddels bekend. 167, 199, resp. 160 MWp, totaal 526 MWp in het eerste kwartaal, 2,8% lager dan de 541 MWp in QI 2021. Maar wel al 73% hoger dan de 304 MWp toegevoegd in het hele eerste kwartaal in eerste Covid jaar 2020. En 68% hoger dan hetzelfde kwartaal in het "normale" jaar 2019 (314 MWp).

Het tweede kwartaal van 2022 liet een bijna identiek totaalbeeld zien als het voorgaande, met een aanwas van 523 MWp. Dit is sterk achtergebleven bij het record volume van QII 2021 (728 MWp), 28% minder volume. Het derde kwartaal komt op 450 MWp, beduidend lager dan in de vorige drie kwartalen, maar wel 27% meer dan in het tegenvallende derde kwartaal van 2021 (354 MWp). Gezien de huidige, moeilijke markt omstandigheden, lijkt de markt afkoeling dan ook structureel te gaan worden.

Achteraan is als gearceerde kolom het eerste resultaat voor QIV 2022 te zien, oktober bracht slechts 98 MWp in. Als dat in de laatste 2 maanden ook zo bescheiden zou blijven, wordt het laatste kwartaal in de historische reeks een slecht presterende vertegenwoordiger. Het is niet te verwachten dat er zeer sterk positieve verrassingen uit de goochelhoed komen in de laatste 2 maand rapportages.

5. Half-jaar cijfers CertiQ maandrapportages - 2e half-jaar blijvend op laag niveau

Groeicijfers per half-jaar. De Y-as geeft de nieuw gerapporteerde capaciteiten in MWp, volgens de maandrapportages in de getoonde half-jaren. Op de X-as per kolom de resultaten van de 6 maand rapportages uit de half-jaren (HI = jan. tm. juni; HII = juli tm. december) sinds 2010, tot en met 2e half-jaar van 2021, en, achteraan, de accumulatie van HI 2022, en de eerste gecumuleerde resultaten voor HII 2022 (gearceerd).

Het tweede half-jaar van 2020 heeft een nieuwe record capaciteit van 1.432 MWp laten zien, temidden van de mondiale Covid19 pandemie. Daarna zijn de halfjaar volumes in de maand rapportages stapsgewijs afgenomen, van 1.269 MWp in HI 2021, naar nog maar 1.026 MWp in de tweede jaarhelft van vorig jaar. Het eerste half jaar van 2022 deed het marginaal beter, met 1.049 MWp nieuwbouw.

Zoals hier boven reeds gesignaleerd, lijkt het er op, dat we inmiddels met een afkoelende projecten markt hebben te maken vanwege de blijvende, structurele problemen bij de realisatie van grote(re) PV installaties. Wel staan er in de projecten overzichten van Polder PV de nodige, reeds grotendeels gebouwde forse zonneparken klaar om aan het net gekoppeld te worden, dus mogelijk kan in de tweede helft van 2022 e.e.a. nog steeds worden "recht gebreid". Dat is echter nog steeds geen gegeven, het kan ook gaan tegenvallen, wat met het resultaat voor oktober geïllustreerd lijkt te worden. Het nieuwe volume voor juli tot en met oktober, totaal 547 MWp, is in ieder geval niet bemoedigend. Ook al kunnen er nog de nodige grotere zonneparken voor het jaareinde worden opgeleverd, het lijkt niet waarschijnlijk dat de 2e jaarhelft ook maar in de buurt van de 1 GWp nieuwe capaciteit toevoeging zal gaan komen. Grofweg zo'n 750 MWp zou een logischer niveau zijn, om een eerste richting aan te geven.

6. Kalenderjaar cijfers CertiQ maandrapportages & jaar-revisies - tm. oktober 2022, inclusief revisie 2019, eerste jaar rapport cijfers 2020 en 2021, en meest recente herzieningen

Voor beschouwing van een vorige versie van deze grafiek, zie onder de bespreking van het april maand rapport van 2021. Nieuwe kalenderjaar volumes volgend uit de oorspronkelijke maand rapportages zijn hier weergegeven in lichtblauwe kolommen. De volumes die volgen uit de later verschenen oorspronkelijke, dan wel gereviseerde jaar rapportages zijn getoond in de donkerblauwe kolommen. Normaliter werden gearceerde kolommen later nog bijgesteld door CertiQ. Zoals in een vorige analyse besproken in paragraaf 9, worden er echter geen gereviseerde jaaroverzichten meer gepubliceerd door CertiQ, en moeten we de actuele cijfers proberen te reconstrueren. De gearceerde kolom voor 2020 is in ieder geval het gevolg van het verschil tussen het EOY volume in het gereviseerde jaar rapport voor 2019, en dat in het later niet meer gereviseerde eerste jaar rapport voor 2020. De kolom voor 2021 is het verschil tussen de EOY volumes in de twee niet meer gereviseerde jaar rapportages voor de jaren 2020 en 2021.

Het op basis van de maandrapportages bereikte niveau voor 2021, 2.295 MWp, is 21% hoger dan de 1.897 MWp voor 2020 in de maandrapportages over dat jaar. En bijna 13% hoger dan het jaargroei cijfer in het eerste (niet meer gereviseerde) jaar rapport over 2020 (2.036 MWp). Het verschil tussen de jaar rapport cijfers is in 2020 en 2021 veel minder groot, 2.036 MWp in 2020, en 2.101 MWp in 2021 (3,2%), maar ook dat is gebaseerd op alweer achterhaalde cijfers. Helemaal rechts zien we, gearceerd, het nog zeer voorlopige gecumuleerde resultaat voor 2022 staan (jan. - okt.), 1.596 MWp. Waar nog 2 maand rapportages aan moeten worden toegevoegd.

Als de groei in het laatste kwartaal constant zou blijven, zou de totale jaargroei theoretisch bezien onder de 2 GWp blijven steken, grofweg zo'n 1,9 GWp (alleen gecertificeerde capaciteit). Wel werden regelmatig in de laatste maanden van voorgaande jaren behoorlijk grote netgekoppelde zonneparken opgeleverd, die de maandelijkse capaciteit toevoegingen flink kunnen aandikken. Bovendien worden oudere cijfers later nog steeds herzien, meestal in opwaartse richting. Daar tegenover staat, dat er ook nog tal van onopgeloste problemen zijn, zoals de zeer serieuze netcongestie, en gebrek aan kundig personeel in de zonnestroom markt in Nederland. Indien deze problemen blijven aanhouden, zal het groeitempo beslist verder gedrukt worden.

Revisie oudere jaargroei cijfers (ctd.)

In deze grafiek heb ik wederom twee opnieuw berekende jaarvolumes getoond, op basis van de in elk CertiQ maandrapport getoonde meest actuele grafiek, in 2 rood gekleurde horizontale lijnstukken. Ditmaal gebruik makend van de door CertiQ getoonde actuele evolutie grafiek in het oktober 2022 rapport. De methode daarvoor heb ik toegelicht in paragraaf 9 van de analyse van het december 2021 rapport. Deze reconstructie methode is ingezet, omdat er géén herziene jaaroverzichten meer zijn verschenen bij CertiQ (sedert kalenderjaar 2020), en "officiële" gewijzigde historische cijfers voor die jaren vooralsnog ontbreken.

Met deze meest recente extrapolaties komt het jaarvolume voor de gecertificeerde capaciteit voor 2020 uit op 2.390 MWp (eerdere reconstructies: 2.330 MWp, 2.360 MWp, 2.370 MWp, 2.540 MWp, 2.350 MWp, 2.310 MWp, 2.350 MWp, 2.360 MWp, resp. 2.550 MWp), en voor 2021 inmiddels op 2.150 MWp (voorgaande rapportages: 2.180 MWp, 2.150 MWp, 2.110 MWp, 1.930 MWp, 2.070 MWp, 2.110 MWp, 1.828 MWp, 1.970 MWp, 1.855 MWp, resp. 1.588 MWp). Nog steeds / wederom wijken deze meest recente jaargroei cijfers sterk af van de volumes die volgen uit de accumulaties van zowel de maandrapport data, als van die gebaseerd op de jaar rapportages. Momenteel is de nu actueel bekende jaargroei in het CertiQ dossier in 2021 10% lager geweest dan in 2020. In de vorige analyses was dat nog 6%, 9%, daarvoor 11%. Het verschil is dus weer toegenomen. Afhankelijk van de bijstellingen in komende maandrapportages kan dat weer toenemen, of kleiner gaan worden.

Met de meest actuele stand van zaken lijkt, bij de capaciteitstoename voor het jaar 2020 17,4% meer vermogen te zijn gerealiseerd dan was af te leiden uit de (voorlopige) jaaroverzichten. Voor 2021 is dat momenteel slechts 2,3% meer t.o.v. het voorlopige jaaroverzicht (huidige revisie op basis van grafiek in oktober 2022 rapportage CertiQ). Bij de aantallen nieuwe projecten per jaar zijn deze relatieve verschillen 14,5% positief voor 2020, resp. 0,3% negatief voor 2021 (in vorige rapportage nog licht positief verschil). De absolute jaargroei van de aantallen projecten zou in de huidige status update neerkomen op zo'n 5.480 exemplaren voor 2020, resp. 3.800 nieuw in 2021, een duidelijke afname van de groei tussen deze 2 jaren.

Met name de cijfers voor 2021 kunnen in een later stadium nog fors worden bijgewerkt.

7. Accumulatie van gecertificeerde PV capaciteit

De trendlijn in de grafiek is sedert de mei 2020 update, als gevolg van de aanvankelijk tegenvallende cijfers in 2020 (incl. de negatieve groei in april anomalie), aangepast t.o.v. het exemplaar in de voorgaande versies. De polynoom "best fit" curve is vervangen door een voortschrijdend gemiddelde trendlijn, waarbij het gemiddelde resultaat van de laatste drie maanden wordt weergegeven. De rode lijn laat, op enkele kort durende anomalieën na, een voortdurende flinke progressie zien. Vertikale blauwe stippellijnen geven vanaf de bespreking van de november 2020 rapportage het snijpunt van de bereikte 1.000 MWp piketpalen ("een GWp") met deze curve weer. De zevende piketpaal is eind november 2021 gepasseerd, de achtste piketpaal werd in het rapport van april 2022 gehaald. Met de toevoeging van de 10e maandrapportage van 2022 staat er nu bij CertiQ inmiddels alweer een geaccumuleerd gecertificeerd vermogen genoteerd van 9.013,5 MWp aan PV capaciteit. En is ook de negende piketpaal net bereikt.

Het inmiddels alweer bereikte volume van 9,01 GWp in het CertiQ rapport van oktober 2022 is een factor 410 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al bijna 70 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. Deze fenomenale groei in de solar projecten markt is een van de grootste problemen voor de netbeheerders geworden, de laatste jaren. Voor een nieuwe prognose voor eind 2022, gebaseerd op o.a. dit diagram, zie de grafiek in paragraaf 9.

De verdere progressie hangt wederom van onzekere factoren af, met name de voortwoekerende netcapaciteit problemen, en de beschikbaarheid van kundig en gekwalificeerd technisch personeel. De SDE portfolio's zijn echter nog dermate groot (analyse 1 oktober 2022 update alhier), dat we nog veel volume kunnen gaan verwachten in de komende jaren, ondanks de ook al gesignaleerde, massieve uitval van beschikkingen voor zonnestroom projecten. Gezien de krappe tijdvensters waarbinnen SDE beschikte projecten gebouwd dienen te worden, en ondanks een jaar respijt vanwege de pandemie, is 2021 sowieso een prima jaar geworden. Zeker op het gebied van de realisatie van grotere, SDE "+" en "++" gesubsidieerde projecten. 2022 zal waarschijnlijk wat lager gaan uitpakken.

8. Evolutie systeemgemiddelde capaciteit bij accumulaties CertiQ dossier

Met de aanhoudend sterke groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, bleef jaren lang ook de gemiddelde projectgrootte fors groeien in de cijfers van CertiQ. In twee korte periodes was er even een terugval (voorjaar 2020, en in februari 2021).

Er zijn eerder al twee piketpalen gepasseerd, in maart 2019 werd een gemiddelde van 100 kWp gehaald, in januari 2021 ging het al over de 200 kWp heen (bovenste 2 horizontale stippellijnen). De toename van het systeemgemiddelde was hoog in 2020-2021, toen vele grote projecten werden toegevoegd. Weliswaar was de groei in 2022 minder sterk, en vlakte deze duidelijk af in de eerste tien maanden van 2022, maar bleef het systeemgemiddelde verder toenemen. Om eind oktober 2022 te culmineren in 275,3 kWp. Het eind lijkt nog steeds niet in zicht.

Het maximale niveau eind oktober 2022 is een hoge factor van bijna 47,5 maal het gemiddelde begin 2010. En een factor van 18,4 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, onderste horizontale blauwe stippellijn). Ook in deze grafiek is, vanwege de trendbreuk begin 2020, afgestapt van een polynoom trendlijn, en is deze vervangen door een voortschrijdend gemiddelde lijn, met gemiddelde waarden van de laatste drie maanden (rode curve).

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoeging in de oktober 2022 rapportage lag die maand op een flink hoger niveau van 536 kWp (paragraaf 3). Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten normaliter (veel) lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven.

Daarbij dient men niet te vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele [overgebleven] aantallen per grootte categorie in het eerste jaar overzicht van 2020, en, ditto, met een andere categorie indeling, in het 1e overzicht voor 2021). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer. In een recent gevonden FAQ post van de TenneT dochter (Hoelang is mijn inschrijving voor mijn productie-installatie geldig?), wordt zelfs gerept van het volgende, over de geldende inschrijf duur van PV projecten:

"Uw inschrijving is 5 jaar geldig vanaf de datum van uw vaststellingsovereenkomst. Deze datum kunt u vinden in MyCertiQ. Een uitzondering geldt voor zonne-installaties met een vermogen van maximaal 0.015 MW. Deze installaties staan voor onbepaalde tijd ingeschreven, tenzij u CertiQ verzoekt om deze uit te schrijven."

Dit betekent dat, als de eigenaar van genoemde kleine PV projecten waarvan de SDE subsidie termijn is verlopen, géén actie onderneemt, de ooit geregistreerde (residentiële) installatie gewoon in de bestanden van CertiQ aanwezig zal blijven. Overigens vallen hier óók enkele grotere projecten onder, die van een gat in de wetgeving gebruik hebben kunnen maken onder de oudste SDE regelingen. Waar onder het Klepperstee veldproject in het Zuid-Hollandse Ouddorp, met tientallen SDE 2009 beschikkingen.

9. Totaal CertiQ volume - nieuws m.b.t. revisie cijfers en extrapolatie tm. oktober 2022

Voor een uitgebreide analyse van gereviseerde cijfers voor de afgelopen twee jaren (2020 en 2021), zie paragraaf 9 in de bespreking van het december 2021 rapport.

Op basis van de actuele grafiek in het oktober 2022 rapport van CertiQ heb ik de voor die jaren geldende eind cijfers (EOY) opnieuw bepaald. Deze heb ik reeds getoond en besproken in paragraaf 6; ze geven het meest actuele resultaat aan voor die jaren. De verwachting is dat deze resultaten nog lang niet definitief zijn, en met elk maandrapport nogmaals zullen worden bijgesteld. Die zullen dan ook in komende analyses direct worden meegenomen.

Nieuwe extrapolatie, voor eind 2022, op basis van maandrapportages

Hier onder ga ik opnieuw, wat alleen het CertiQ volume betreft (!), met een laatste extrapolatie, in op het accumulatie potentieel voor eind 2022. Dit, n.a.v. de groei bij de accumulatie van de capaciteit, inclusief de toevoegingen in de laatste maandrapporten. Vanaf de versie van juni 2022 wordt slechts een periode vanaf december 2015 getoond. De complete reeks tot en met mei 2022 is in de betreffende analyse voor die maand weergegeven.

Extrapolatie voor eind 2022

De huidige grafiek is, wederom, niet wezenlijk verschillend van het vorige exemplaar (status update sep. 2022). Het aanvankelijk zeer forse verschil tussen de eindejaars-volumes voor 2020 volgens het december rapport van dat jaar (5.123 MWp, blauw omkaderd), en de nieuw gereconstrueerde laatste omvang voor het eindejaars-volume, inmiddels 5.640 MWp, i.p.v. de eerder getoonde 5.317 MWp in het eerste jaaroverzicht voor 2020 (groen, gestreept omkaderd), is gestabiliseerd. Het verschil tussen de twee waarden is in 2021 een stuk kleiner, 7.418 MWp volgens het 1e jaaroverzicht, en inmiddels zo'n 7.790 MWp in de huidige reconstructie van de meest recente evolutie grafiek van CertiQ. De verschillen tussen genoemde waardes zijn nu 517 MWp voor 2020, resp. 372 MWp voor 2021. Voor de kalenderjaren tm. 2019 zijn gereviseerde jaar rapportages voorhanden, hun "eindwaarden" zijn weergegeven met de gesloten groene diamantjes.

In een nieuwe, "conservatieve" lineaire extrapolatie voor de mogelijke accumulatie in het CertiQ register, eind 2022 (zwarte lijn), heb ik in deze laatste korte termijn prognose wederom eind 2018 als begin referentie genomen (eerste vertikale blauwe stippellijn), en via het laatste maand resultaat, oktober 2022, lineair ge-extrapoleerd naar eind 2022 (EOY '22, 2e vertikale blauwe stippellijn). Met deze extrapolatie komen we aan het eind van het huidige jaar inmiddels op een mogelijke accumulatie van zo'n 9.300 MWp uit, weergegeven rechts van de rechter Y-as. Dat is 80 MWp minder dan in de voorlaatste reconstructie.

Ten tweede. Gaan we uit van de best fit trendlijn door de maand resultaten, een (conservatieve) 3e graads polynoom (rode curve), en bepalen we daarvan het snijpunt met genoemde blauwe stippellijn, komen we vrijwel op hetzelfde niveau uit (trend omlaag buigend). Gecombineerd met bovenstaande, gaan we voor het "minimale" niveau voor eind dit jaar voorlopig uit van 9,3 GWp.

Gaan we nu uit van een "redelijk conservatieve" trendlijn door de (herziene en/of aangepaste) eindejaars-volumes in de groene curve (3e graads polynoom berekend door Excel), zou de extrapolatie voor EOY 2022 inmiddels grofweg neerkomen op zo'n 10.800 MWp, stabiel sedert de vorige extrapolatie. Het gemiddelde van deze 2 prognoses geeft voor eind 2022 een potentieel van 10,05 GWp aan gecertificeerde PV-capaciteit, iets lager dan in de vorige prognose (10,09 GWp).

Omdat met name voor 2021 en 2022 er nog steeds het nodige aan volume kan worden bijgeplust, is het "zoekgebied" voor het te verwachten volume eind 2022 in het bovenste deel van de ovaal met gestippelde rand in de grafiek. Wel neemt de waarschijnlijkheid van hoge waarden af, met nog maar 2 maand rapportages te gaan voor 2022.

Ook moet men blijven beseffen, dat CertiQ al enige tijd het grootste zonnestroom dossier in Nederland omvat. Maar dat dit alles nog exclusief de residentiële, nieuwbouw, huur- en andere marktsegmenten is, die niet, of nauwelijks zijn vertegenwoordigd in het - omvangrijke - CertiQ dossier. We zullen later aan de hand van nieuwe cijfers van het CBS meer zicht krijgen op de totale marktgroei in Nederland. Voor de meest recente data van peildatum eind mei, zie het artikel van Polder PV, van 7 juni jl.

10. Gecertificeerde zonnestroom productie tm. september 2022 - start richting winterse opbrengsten, en wederom record volumes GVO uitgifte in 12 maanden tijd

De "gemeten" producties van gecertificeerde zonnestroom worden door CertiQ ook in hun maand rapportages weergegeven, en wel over de daar aan voorafgaande maand. Dit zijn, wederom, altijd minimum inschattingen, omdat er vaak nog de nodige productie cijfers "na worden geleverd". De grootste volumes zijn wel al bekend, in de rapportage maand, volgend op de verslag-maand.

^^^
Voor totale presentatie vanaf 2003, zie de tm. juli 2022 bijgewerkte grafiek in het betreffende rapport

Omdat al lange tijd in deze grafiek voor 2014 er nauwelijks meer iets was te zien, heb ik een paar updates geleden de weergegeven periode flink verkort. Vanaf de analyse van het aug. 2022 rapport worden alleen de data sedert eind 2012 getoond, waardoor een "mooier" beeld ontstaat bij met name de progressie van de uitgegeven garanties van oorsprong voor gecertificeerde zonnestroom (blauwe curve). In magenta is de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteit in de CertiQ databank weergegeven (volgens maandrapportages). Eindigend op 9.014 MWp in het oktober 2022 rapport (geel omrand punt rechtsboven, referentie: linker Y-as). De productie curve is sedert het laatste dieptepunt, in december 2021 voorlopig een volume van 94,4 GWh (43% hoger dan december 2020) weer, als vanouds, rap gegroeid tot en met de zomer van 2022. Een beperkte stijging naar 115,1 GWh in januari (het was volgens het KNMI dan ook een vrij sombere maand). En al een fors hoger volume van 264,6 GWh in februari.

Maart brak alle records voor het eerste kwartaal, met 705,1 GWh, 78% hoger dan de eerst gepubliceerde cijfers voor maart 2021 (396 GWh). Ook april pakte hoog uit, met 818,3 GWh. Ook mei zette een nieuw record volume neer, van ruim 1.017 GWh. Zoals de verwachting was, is dat alweer naar de 2e plaats verwezen in de update van juli 2022, met een volume van 1.125,8 GWh voor de maand juni (blauw data punt met rode rand, rechtsboven in de grafiek). Dat is 37% meer dan de 822,5 GWh genoteerd voor juni 2021. Goed om te beseffen dat dit uitsluitend het gecertificeerde volume betreft, en dat dit nog opwaarts zal worden bijgesteld.

De verwachting uitgesproken in het juli rapport, dat de gecertificeerde productie voor die maand nog hoger zou kunnen gaan uitpakken, is echter gelogenstraft. Juli 2022 heeft inmiddels een lager niveau van 1.026,2 GWh gehaald. Onduidelijk is, waar dat aan ligt, de maand was zeer zonnig en er zou meer capaciteit aan het net moeten zijn gekoppeld. Mogelijk is, vanwege de vakantie, een deel van de wel bereikte productie cijfers, nog niet gearriveerd bij CertiQ, en worden die data later bijgeplust. Of er is iets anders aan de hand. Een van de zaken die in ieder geval vaker zal gaan optreden, is curtailment van productie in overbelaste netregio's, hier zijn echter geen publieke cijfers van beschikbaar.

Niet geheel verrassend, is het resultaat, voor augustus 2022, weer een stuk hoger dan dat voor juli, maar liefst 1.068,2 GWh, 63% hoger (!) dan de productie in die maand in het voorgaande jaar. Dat komt natuurlijk, omdat augustus dit jaar "extreem zonnig" was in de terminologie van het KNMI. En zelfs bij het oude PV systeem van Polder PV toen een record voor die maand werd gehaald. Dit heeft ook zijn weerslag gekregen in de resultaten in eerste instantie ontvangen door CertiQ, vandaar het "2e piekje" dit jaar.

De verwachting dat de curve vanaf september steil omlaag zou gaan is uiteraard ook uitgekomen. Er werd een volume van 695,1 GWh aan gecertificeerde productie voor die maand opgegeven. Dat is 32% hoger dan het volume in september 2021. Maar, zoals verwacht kon worden, is het ook al 35% minder dan het (zeer hoge) niveau in augustus 2022.

De producties in de winterse december maanden worden elk jaar steeds hoger, zoals rechts onderaan de grafiek goed is te zien. Ook dit is een onherroepelijk gevolg van de enorme toename aan opgestelde capaciteit, waarvan de productie in de winter, hoe laag ook, wordt toegevoegd aan dat van de bestaande populatie.

De essentie van deze curve is vergelijkbaar met de berekende (totale) nationale productie, zoals Martien Visser van En-Tran-Ce die regelmatig publiceert op Twitter. Een recent exemplaar werd door hem op 6 oktober geopenbaard. Het verschil is, dat bovenstaande grafiek gebaseerd is op volledig gecertificeerd en geijkt bemeten installaties, met een volume wat al het grootste deel van de totale markt bevat. Wel moet daar nog e.e.a. aan meetwaarden aan worden toegevoegd, revisies van die cijfers van voorgaande jaren vinden we nog wel terug in de jaaroverzichten die de TenneT dochter publiceert.

Totale gecertificeerde jaarproducties zonnestroom in 2020 en 2021

Zie hiervoor, en over eerste bespiegelingen over de totale "groene" en "grijze" stroomproductie in 2020, de uitgebreide bespreking in het januari rapport 2021. Ook in het detail overzicht van het eerste jaar rapport van 2021 ben ik dieper ingegaan op de groene stroom productie, import en export van GvO's. Het allereerst gepubliceerde gecertificeerde productie cijfer voor 2020 was voor zonnestroom bijna 3.749 GWh. In het eerste jaaroverzicht voor 2021 is dat opwaarts bijgesteld naar 3.937,4 GWh, 5% meer. Met deze bijstelling is de aanwas in 2020 t.o.v. de gecertificeerde productie in (voormalig record) jaar 2019 (2.047 GWh), nu al ruim 92%. Mogelijk kan dit nog wat hoger worden, maar het verschil is nu al respektabel te noemen. Zeker als we ons realiseren met welke problemen de installatiebedrijven werden geconfronteerd in het eerste Covid19 jaar 2020.

Volgens de nog zeer voorlopige opgave van de hoeveelheid afgegeven GvO's voor Nederlandse gecertificeerde zonnestroom tm. december 2021, is er alweer een kalenderjaar record volume van 5.632 GWh aan productie middels certificaten vastgelegd in 2021. Dat is alweer iets meer dan de 5.605 GWh gepubliceerd in het 1e jaar rapport over 2021, maar dat bevatte dan ook nog niet de productie in december. Genoemde 5.632 GWh is alweer 34% meer productie dan in 2020 (gereviseerde cijfers). En kan beslist nog fors meer gaan worden, als nog niet bekende data van geregistreerde PV projecten bij CertiQ aangemeld gaan worden. Een eerste teken aan de wand is het jaarverslag van CertiQ, waarin alweer gerept wordt van 5,9 TWh "issuance" van zonnestroom certificaten in 2021 (Annual Report 2021, zie download pagina). Wel is vreemd, dat in hetzelfde jaarverslag 3,8 TWh voor 2020 wordt verondersteld, wat niet in lijn is met de ruim 3,9 TWh vermeld in het eerste jaaroverzicht van 2021 voor dat jaar. Mogelijk betreft dat een - byzondere - neerwaartse bijstelling van de eerder gepubliceerde cijfers.

De tot nog toe geregistreerde productie van de twaalf maanden tot en met september 2022 laat alweer een nieuw, zelfs opvallend record volume voor de maand rapportages zien van 7.990 GWh (bijna 8 TWh). De netto nationale stroom productie was in 2021 ongeveer 118 TWh (lager dan in 2020, zie CBS tabel), zonnestroom is dus structureel impact aan het maken in de Nederlandse elektriciteits-mix, en het aandeel zal verder blijven toenemen.

11. Andere cijfers zonnestroom certificaten CertiQ

GvO import

CertiQ publiceert ook separate import- en export cijfers van GvO's voor zonnestroom. Door eerder gerapporteerde problemen met de registraties daarvan (verdwenen nieuwsberichten op de website), zijn de import cijfers mogelijk niet representatief voor de laatste maanden van 2021. In november dat jaar was het niveau relatief laag, slechts 25,5 GWh. In december is dat plots 410,5 GWh geworden, toen een record. Januari 2022 gaf echter alweer een nóg hoger volume te zien (mogelijk deels vanwege administratief inhaalwerk), 520,6 GWh. In februari viel het niveau weer terug naar 303,9 GWh. En groeide vervolgens in maart weer aan naar 361,3 GWh. In april klapte het volume in, er werd nog maar voor 1 GWh geïmporteerd (!). In mei was het 38 GWh, om weer toe te nemen tot 161 GWh in juni. Juli en augustus zaten, met bijna 152 resp. 102 GWh, alweer flink lager, maar in september ging het weer fors omhoog, naar 456 GWh. Oktober liet een bescheiden import van 169 GWh zien. Het hoogste volume in 2020, 94,1 GWh, werd genoteerd in mei van dat jaar. Het laagste niveau in 2021 was slechts 0,7 GWh in april.

GvO export

Gelijktijdig met de import van GvO's voor zonnestroom, werden er in oktober 2022 ook weer zonnestroom GvO's ge-exporteerd, uit Nederland, naar buitenlandse opkopers onder de Europese paraplu. Na de hoge volumes in de eerste maanden van 2022, bereikte dat in juni een dieptepunt van slechts 11,1 GWh. In juli tm. oktober trok dat weer flink aan, naar ruim 118, 156, 160, resp. 152 GWh. Het export record werd gevestigd in september 2021 (176,9 GWh).

12 maand accumulaties

Voor de accumulaties van de laatste 12 maanden nam de import fors toe, van 418 GWh (juli 2021), naar, wederom, een nieuw record volume van 2.700 GWh in oktober dit jaar. Bij de 12 maandelijkse accumulatie voor de export werd, ook in oktober, het nieuwe record volume van 1.090 GWh gehaald. Waarmee het, na augustus dit jaar, de tweede maand in de CertiQ geschiedenis is, waarbij er in de afgelopen periode van 12 maanden voor meer dan 1 TWh aan zonnestroom GvO's is verhandeld richting het buitenland. In september lag dat volume iets lager (bijna 993 GWh).

Afgezien van mogelijke fouten bij de ingaves bij CertiQ, komt de balans tussen de import- en export volumes van GvO's voor zonnestroom, na enkele maanden met positieve balansen, in april 2022 weer neer op een negatief volume van 12 GWh minder aan certificaten ge-importeerd dan het land uit ge-exporteerd. In mei was het weer krap positief, 4 GWh, in juni alweer fors hoger, 149 GWh. In juli was het nog maar 33 GWh. In september 2021 was er een negatief record van 170 GWh (meer export dan import), in januari een record overschot (ruim 428 GWh). Bij de 12-maandelijkse accumulaties is tm. oktober 2022 weer een positief resultaat van 1.610 GWh behaald (meer import dan export), wat niet heel ver meer is verwijderd van het record van 1.771 GWh overschot in oktober 2018. In juli 2021 lag dat 12 maandelijks voortschrijdend gemiddelde nog op een record negatief niveau van -161 GWh (meer export dan import in die periode).

GvO maandgemiddeldes

De langjarige maandgemiddeldes voor de zonnestroom GvO's in de periode januari 2016 tm oktober 2022 waren als volgt: 94,8 GWh/mnd (import) resp. 31,6 GWh/mnd (export). Dus blijvend veel meer (netto) import dan export, waarmee een nog steeds relatief klein deel van de dominant fossiele stroom consumptie "administratief wordt vergroend".

Januari 2022 blijft voorlopig de maand met de hoogste import volumes van zonnestroom GvO's (521 GWh), voor de export is dat nog steeds september 2021 (177 GWh). Bij de voortschrijdende 12-maand accumulaties is de record maand inmiddels oktober 2022 (import, 2.700 GWh), en, wederom, oktober 2022, met een geaccumuleerde export van 1.090 GWh. Als we de "balans" van import minus export volumes van zonnestroom certificaten in een aaneengesloten periode van 12 maanden berekenen, zien we sedert het eerste datapunt (maart 2015) een zeer grote spreiding. Variërend van 1.771 GWh (oktober 2018 en 11 maanden daar aan voorafgaand) positief, tot 161 GWh negatief (meer export dan import van zonnestroom GvO's in die periode) voor juli 2021 en de daar aan voorafgaande 11 maanden.

Eind oktober 2022 was de "voorraad" van nog niet aangesproken GvO's bij CertiQ (van groot naar klein: wind, biomassa, zon, water, en [nihil] geothermie GvO's) 21,36 TWh, weer een stuk lager dan de 22,77 TWh in het voorgaande maandrapport. Dat blijft een opvallend hoog volume t.o.v. de 117,9 TWh verbruik in 2021 (CBS data), ruim 18% van dat totaal. Die enorme voorraad blijft een aanzienlijke marktwaarde aan "groenheid" vertegenwoordigen. Zeker in de extreem volatiele energie markt van vandaag de dag. Een feit wat slechts weinigen in ons land beseffen. Opvallend is hierbij, dat het volume op voorraad liggende zonnestroom certificaten inmiddels een stuk hóger is geworden dan dat voor biomassa (4.766 t.o.v. 4.497 GWh).

12. Status thermische zonne-energie

Er is sedert de juli rapportage geen wijziging geweest in het gecertificeerde thermische zonne-energie vermogen (cumulatie nog steeds 52,9 MWth). De totale thermische capaciteit in het CertiQ register is inmiddels weer iets afgenomen, van 3.772 naar 3.769 MTth, en blijft gedomineerd worden door biomassa projecten die warmte "uit hernieuwbare bronnen" produceren (iets afgenomen naar 3.183 MWth, ruim 84% van totaal volume "warmte" projecten).

13. Jaarverslagen en jaaroverzichten

Voor cijfers uit het jaarverslag over 2020 zie paragraaf 12 in de analyse van maart 2021.

Voor links naar besprekingen van de jaaroverzichten van 2020 en 2021, en de maandoverzichten vanaf 2021, zie bronnen overzicht hier onder.

---

Eerdere analyses van maandrapportages 2021-2022 op Polder PV

Huidige rapportage: oktober 2022

September 2022
Augustus 2022
Juli 2022
Juni 2022
Mei 2022
April 2022
Maart 2022
Februari 2022
Januari 2022

December 2021
November 2021
Oktober 2021
September 2021
Augustus 2021
Juni & juli 2021
Mei 2021
April 2021
Maart 2021
Februari 2021
Januari 2021

Detail analyse eerste jaar rapport 2021 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (2 februari 2022)

Detail analyse eerste jaar rapport 2020 van CertiQ (zonnestroom). Zie ook introductie (6 maart 2021)

Bronnen:

Jaarverslagen CertiQ

Statistische overzichten CertiQ (per maand)

NB: de website van CertiQ is volledig vernieuwd op 20 september 2021. Aanvankelijk waren alleen de maandrapportages van 2021 toegankelijk. Eind oktober 2021 werden weer alle maandrapportages beschikbaar gemaakt via downloadbare zip-files per kalenderjaar, vanaf 2004 (archief pagina).

<<< recenter

181 180 179 178 177 176 175 174 173 172 171 170-161 160-151 150-141 140-131 130-121 120-111 110-101 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights

ouder >>>