Zonneparken in Nederland - statistieken

17 augustus 2021: Status update van zonneparken in Nederland. Er wordt veel geschreven over grondgebonden zonneparken, maar als het om harde cijfers gaat wordt veel in het ongewisse gelaten. Dat heeft deels te maken met het feit dat een gevalideerde, complete centrale registratie van PV projecten van Rijkswege ontbreekt, én dat marktpartijen in Nederland er met de pet naar gooien met de rapportage van harde, verifieerbare data. Polder PV presenteerde meermalen gedetailleerde overzichten van de status bij de overheid (SDE gesubsidieerde projecten, volgens RVO data), en, in augustus 2019 in een grote sectie van zijn toenmalige project overzicht. In januari 2021 presenteerde ik een eerste grote update met al de nodige eerste resultaten voor het jaar 2020.

Naar analogie van de zeer uitgebreide detail analyse voor alle zonnestroom capaciteit volgens de officiële CBS cijfers (intro en analyse), geef ik in dit overzicht, voor het eerst op een aparte pagina opgenomen, de huidige status van mijn meest recente bevindingen op het gebied van de Nederlandse zonneparken, met als peildatum 12 augustus 2021. Waarbij de waarschuwing geldt, dat er van enkele projecten nog steeds het nodige onduidelijk is over hun status van netkoppeling rond de jaarwisseling 2020-2021*, en van meerdere projecten die het eerste half jaar beslist al fysiek opgeleverd kunnen zijn, maar waarover nog geen uitsluitsel is gegeven. Zolang er geen duidelijke uitspraak is gepubliceerd over levering van (groene) stroom, staan die projecten, zelfs al zijn ze al maanden geleden "gebouwd", nog steeds op de "pending" lijst van Polder PV, en zijn ze nog niet tot de gros-lijst met "realisaties" doorgedrongen.

Zeker voor projecten opgeleverd rond de jaarwisseling is het essentieel om te weten te komen wannéér die netkoppeling heeft plaatsgevonden, omdat voor de statistieken uitsluitend die datum telt, voor een correcte toewijzing aan een "jaar van oplevering". Vaak komen we pas achteraf te weten, wannéér een specifiek zonnepark daadwerkelijk de eerste zonnestroom is gaan leveren, en dus, aan welk kalenderjaar het toegewezen "mag" worden. Maar dit kost allemaal tijd. Waarschijnlijk zijn de cijfers voor 2019 al aardig geconsolideerd; de volumes voor 2020 kunnen nog wel wat wijzigen. Uiteraard zijn de cijfers voor 2021 nog slechts zeer voorlopig, en zal hier sowieso in de tweede jaarhelft nog zéér veel volume bij gaan komen.

Ook moet altijd in het achterhoofd gehouden worden, dat rapportages en berichten over cijfers over zonneparken in Nederland vaak zo slecht en onnauwkeurig zijn, dat zelfs ooit gepubliceerde capaciteiten alsnog achteraf gewijzigd kunnen worden, als recentere informatie noopt tot aanpassing. Dit gebeurt bij Polder PV, ook bij talloze rooftop projecten, regelmatig met oudere "records". En daarmee wijzigen dus ook historische cijfers in de grafieken. Vandaar dat dergelijke overzichten altijd een "moving target" blijven, er vinden regelmatig aanpassingen plaats.

---

Inhoudsopgave

(1) Status klassieke grondgebonden zonneparken nieuw opgeleverd per kalenderjaar

In mijn project overzicht tot en met 12 augustus 2021 vinden we de volgende klassieke grondgebonden zonneparken terug, waarbij talloze details van alle parken bekend zijn bij Polder PV, en andere niet bekende zijn afgeschat op basis van wel bekende data. Polder PV heeft een schat aan ervaring opgedaan bij de beschouwing van dergelijke projecten, en heeft een enorm data bestand opgebouwd van referenties, foto's, en andere info. Data kunnen regelmatig wijzigen, op basis van nieuwe inzichten en nagekomen informatie, deze wordt continu verwerkt in het actuele projecten overzicht van Polder PV. Hierbij dient nogmaals duidelijk te worden gesteld, dat bij RVO genoemde volumes voor onder SDE regimes gesubsidieerde projecten (de meeste, maar beslist niet alle !), meestal uitsluitend de beschikte capaciteit betreft. En heel vaak niet de fysiek opgeleverde capaciteit, die (veel) hoger of (veel) lager kan zijn uitgepakt. Polder PV heeft die essentiële informatie wel. Polder PV is verder ook "project gericht". Er zijn talloze projecten met meerdere SDE beschikkingen (zelfs bij veel rooftop projecten !), die lumpt Polder PV onder de specifieke lokaties waarvoor die toekenningen zijn afgegeven. Het is dus een "echte" inventarisatie, niet een die uitsluitend van losse beschikkingen uitgaat, die een vals beeld van de realiteit geven. Van het grootste deel van de zonneparken heeft Polder PV ook - soms uitgebreid - fotografisch materiaal, satelliet beelden, en veel detail info tot zijn beschikking. Daarnaast heeft Polder PV al vele tientallen zonneparken zelf bezocht op de fiets, door heel Nederland, en veel extra fotografische documentatie opgebouwd. Regelmatig worden daar voorbeelden van op Twitter gezet ( te volgen via https://twitter.com/Polder_PV ).

Technische voetnoten

Een belangrijke technische voetnoot betreft de fysieke afgrenzing van de capaciteit. Hierbij de Regionale Energie Strategie insteek volgend, heb ik voor de huidige analyse alle projecten van 15 kWp of groter geïnventariseerd. Alle kleinere projecten zijn hier dus niet in meegenomen. Die kent Polder PV echter beslist wel voor een behoorlijk deel. Separaat zijn in een projecten map grondgebonden installaties kleiner dan 15 kWp opgenomen, dit zijn er inmiddels al een paar honderd. Meestal is er niets over dergelijke projecten gepubliceerd. Polder PV komt ze fysiek in het veld, op foto's van bedrijven, en/of op satelliet foto's tegen.

Ook moet hier worden gezegd, dat het laatste jaar vaak door RVO capaciteiten van beschikte SDE projecten neerwaarts worden bijgesteld, omdat veel projecten kleiner worden uitgevoerd dan waarvoor ze een subsidie beschikking hebben ontvangen. Echter, daar staat tegenover, dat het bijna nooit gebeurt, dat voor projecten, die groter worden opgeleverd dan waarvoor ze (een) SDE beschikking(en) hebben verkregen, er een opwaartse aanpassing volgt door RVO. Waardoor klakkeloos uitgaan van RVO data een nogal riskante onderneming is geworden om fysiek opgeleverde capaciteiten te kunnen bepalen. Daarvoor is veel meer extra detail kennis nodig. Regelmatig verschijnen er "kaartjes" op het internet, met blind gekopieerde RVO data, die dus slechts een beperkt deel van de "waarheid" laten zien. In de overzichten van RVO staan ook de nodige elementaire fouten en domweg blunders, die bijna niemand - behalve Polder PV - ziet of corrigeert. Zie ook de eerste foto in dit overzicht.

In de grafieken toon ik verder uitsluitend de volumes aan "klassieke" grondgebonden zonneparken, inclusief de exemplaren op afvalbergen, grond depots, e.d. Alle andere projecten, zoals drijvende zonneparken, PV projecten op geluidswallen / barrières, carports en daarvan afgeleide "vrij zwevende", niet gebouwgebonden projecten zitten niet bij die optelsommen, en worden in paragraaf 8 in dit artikel kort geïnventariseerd, om het totaal plaatje over de "niet klassiek gebouwgebonden" projecten compleet te maken. Hierover worden bijna nooit afschattingen gepubliceerd, omdat bijna niemand de projecten kent, en dus ook niet kan segregeren. Vaak is ook absoluut niet duidelijk of dergelijke projecten wél of juist niét onder de categorie "zonneparken" worden geschaard (zelfs bij het CBS niet !), Polder PV heeft die - nauwkeurige - informatie beslist wel, want die staan allemaal uitgesplitst in zijn project overzichten.

Grafiek nieuwbouw zonneparken YOY

Voor een eerdere versie van deze grafiek, zie ook het exemplaar van 4 januari 2021

In bovenstaande grafiek de evolutie van drie variabelen m.b.t. de feitelijk nieuw opgeleverde grondgebonden zonneparken, vanaf 2011, per kalenderjaar (YOY). Twee oude projecten uit 2001 zijn uit de database verwijderd. Een kleine veldopstelling bij Hoek van Holland is nooit "terug gevonden" op recente satellietfoto's, en het oude project bij de waterzuivering van Annen in Drenthe is bij nadere beschouwing niet als zuivere grond-opstelling, maar als "byzonder rooftop" systeem ingedeeld. In de subcategorie (betonnen daken van) reinwaterkelders.

De data per jaar kunnen zelfs nog wijzigen voor oudere jaren. Die wijzigingen zijn meestal een gevolg van verbeterde inzichten in de opgestelde capaciteiten op basis van nieuwe informatie, als die nauwkeuriger is dan de vaak karige oudere info. De cijfers in de grafiek geven de meest recente inzichten van Polder PV weer, waarvoor alles is gedocumenteerd, per individueel project.

Omdat er, voor zover de kennis van Polder PV reikt, langdurig niets is geschied op het gebied van grondgebonden zonneparken sensu stricto, begint de grafiek ditmaal in 2011, toen het kleine pilot veld systeem van Acrres van de Landbouwuniversiteit van Wageningen in het buitengebied van Lelystad werd opgeleverd. En wat tot op de dag van vandaag actief is. Zie ook een oudere productie resultaten bespreking van Polder PV, begin 2013.

In oranje kolommen in de grote grafiek zijn de nieuwe capaciteiten per jaar getoond, met aanvankelijk zeer lage toevoegingen per jaar, maar met een enorme groei sinds de 81 MWp nieuwbouw in 2017. Wat al bijna een verdubbeling was t.o.v. de 44 MWp in 2016. In 2018 kwam er een bijna 5 en een half maal zo groot nieuw volume bij, 438 MWp. 2019 liet in de meest recente data van Polder PV 498 MWp nieuwbouw aan zonneparken zien, 14% meer. Dat bijgestelde volume is 3% minder dan de 514 MWp in de vorige update van begin dit jaar. 2020 is inmiddels behoorlijk geconsolideerd, maar kan later beslist nog enigszins wijzigen, als capaciteiten van, met name, grotere zonneparken nog worden aangepast. Het nieuw opgeleverde volume in dat jaar is nu in ieder geval al een spectaculaire, ruim 1 GWp, 1.050 MWp. Dat is al heel wat meer dan de eerder gemelde, nog zeer voorlopige 893 MWp in de 4 januari update. En het is momenteel een factor 2,1 maal het nieuwbouw volume in 2019, en steekt nog met kop en schouders boven alles uit.

Ik heb ook, om een prognose voor het huidige jaar te kunnen doen, meer in detail gekeken naar de verdeling van de opleveringen per maand, kwartaal, en halfjaar, in 2020. Die verdeling was, t.o.v. het totale jaarvolume, als volgt: QI 21%, QII 14%, QIII 27%, resp. QIV 38%. Hieruit volgt, dat in de tweede jaarhelft veruit het grootste volume aan (vaak grotere) grondgebonden PV projecten is opgeleverd, bijna 65%, terwijl de eerste jaarhelft maar 35% aandeel heeft gehad. Ook in 2021 zullen we gaan zien, dat in de tweede jaarhelft het hoogste vermogen aan grondgebonden projecten opgeleverd zal gaan worden.

2021 is natuurlijk nu nog maar "ruim halverwege", bovendien zijn van diverse reeds gebouwde zonneparken nog geen berichten bekend over fysieke netkoppeling. Ergo, er zit "nogal" wat volume in de pijplijn. Omdat Polder PV echter strict de policy van de Europese branche organisatie Solar Power Europe volgt, dat een project pas meetelt voor de statistieken, als het fysiek aan het net is gekoppeld, en daadwerkelijk stroom levert, is er nog een relatief bescheiden volume anno 12 augustus "gescoord". En wel, bijna 382 MWp (laatste, gearceerde kolom). Dit volume zal uiteindelijk véél groter gaan worden. Hoe groot, zal juist van de reeds gemelde datum van fysieke netkoppeling van veel grote projecten gaan afhangen. En veel daarvan zal pas (veel) later bekend gaan worden. Dit kan echt heel lang duren, Polder PV vindt soms jaren na aansluiting daadwerkelijk info over een project, wat soms zelfs tot gevolg heeft dat een project in een eerder of later kalenderjaar als "aangesloten" moet worden beschouwd. Vandaar dat de jaarvolumes van eerdere jaren nog steeds niet 100 procent zeker zijn.

In de inset (kleine deelgrafiek linksboven) zijn de met de genoemde capaciteiten gepaard gaande nieuwe jaarlijkse aantallen grondgebonden PV projecten (dus niet "SDE beschikkingen" of iets dergelijks) afgebeeld (blauwe kolommen). Tot en met 2017 was de groei van die aantallen gestaag, en bijna rechtlijnig, tussen de 1 (2011 nieuw) en 28 nieuwe projecten / zonnepark "sites" in 2017. In 2018 was er een verdrievoudiging, tot 86 nieuwe zonneparken dat jaar. Nieuw in 2019 zijn er tot nog toe 105 exemplaren terug gevonden, 22% meer dan in 2018. In 2020 zijn, met een nog beslist niet definitieve afschatting, alweer 149 exemplaren nieuw bijgebouwd en aan het net gekoppeld. Een voorlopig record, wat 43% boven het nieuwe niveau in 2019 ligt. Er zijn daarnaast wel al 57 netgekoppelde veld-installaties bekend in 2021 (gearceerde kolom), nog niet eens de helft t.o.v. de toename in 2019. Dit zal echter, zoals reeds gesteld, nog sterk in positieve zin gaan wijzigen, er zal nog heel erg veel project volume toegevoegd gaan worden aan 2021, dit zijn nog slechts zeer premature resultaten voor het huidige jaar. Ik breng u daarbij ook in herinnering, dat in 2020 het overgrote volume pas in de tweede jaarhelft werd gerealiseerd / opgeleverd, wat die conclusie verder versterkt.

Systeemgemiddelde capaciteit nieuwe projecten

Uit de capaciteiten en de aantallen projecten zijn, als vanouds bij Polder PV, de belangrijke systeemgemiddelde capaciteiten berekend van de nieuw per kalenderjaar gebouwde projecten. De evolutie ervan is in de grote grafiek afgebeeld als een grijze curve, met aparte bijbehorende Y-as (linker-zijde). Zoals was te verwachten, groeit die gemiddelde capaciteit sterk, van 463 kWp in 2015, tot 5,1 MWp in 2018, ruim 11 maal zo groot. In 2019 is er een lichte terugval van de nieuwe capaciteit per project, naar 4,7 MWp. Die tijdelijke terugval werd echter alweer door een nieuw record, gemiddeld 7,0 MWp per grondgebonden installatie, in 2020 al naar het korte termijn geheugen verbannen. De eerste 57 installaties bekend in 2021 zitten daar, met gemiddeld 6,7 MWp per project, niet ver van af. Echter, nieuw opgeleverde projecten, alsmede wijzigingen in de aan dit jaar "definitief" toe te wijzen populatie zullen hier beslist nog een flink effect op gaan krijgen, afhankelijk wat die zullen zijn. Maar dat het gemiddelde project vermogen hoog zal komen te liggen staat buiten kijf, de schaalvergroting bij de zonnestroom projecten is immers nog steeds op alle fronten bezig in Nederland. Vanwege de nog zéér onzekere status voor het jaar 2021, is de grijze curve in het laatste segment gestippeld weergegeven.

Er is, tot slot, ook nog een aparte categorie, waarvan het (exacte) jaar van oplevering, ondanks detail navorsingen, nog niet bepaald kon worden. Het betreft bijna allemaal kleinere oudere projectjes, maar wel beslist grondgebonden exemplaren. Het zijn er in mijn huidige update 21, met een totale capaciteit van slechts 445 kWp, en een systeemgemiddelde van 21 kWp. Echt kleine projecten dus, het "grootste" omvat 182 door Polder PV "getelde" zonnepanelen. Maar in het energie jargon van de RES regio's, tellen die beslist ook mee voor hun - zware - taak om "35 Terawattuur" aan elektriciteit uit hernieuwbare bronnen op land in 2030 voor elkaar gebokst te hebben. En die horen dan ook, hoe klein ze ook zijn, beslist in dit overzicht thuis. De meeste instanties kennen talloze van dit soort kleine (en ook de nodige grotere) zonneparkjes helemaal niet, en die zult u dan ook tevergeefs in publieke overzichten zoeken.

1 van diverse voorbeelden van "foute" registratie van zonneparken bij RVO. Dit door Fries ontwikkelaar GroenLeven gebouwde exemplaar op de vuilstort Wolderspoor in het oosten van gemeente Groningen staat al lang met een 20% te lage capaciteit genoteerd in de RVO overzichten, in werkelijkheid is er echter ruim 12 MWp opgeleverd. Het project was kort, na Sunport Delfzijl, in het najaar van 2017 het op-1-na-grootste van Nederland, maar werd al rap aan het eind van dat jaar door nog grotere projecten ingehaald. Byzonder is, dat een deel van de capaciteit wordt gebruikt in een experiment om van zonnestroom via elektrolyse waterstof te maken, en dat in te zetten voor de energievoorziening van lokaal vervoer. Door het reliëf hebben de op de vuilstort gebouwde tafels een duidelijke "kromming", zoals goed te zien op de foto, die een jaar na ingebruikname van het project is gemaakt door Polder PV.

Markt-impact groei zonneparken bij de nieuwe jaarvolumes

De impact van zonneparken bij de nieuwbouw is al zeer sterk is gegroeid in de laatste jaren, en zal een significante impact krijgen, bovenop de al massaal ontwikkelde hoeveelheden op de daken. Dat laat ik zien in onderstaande, aangepaste tabel, waarbij ik gebruik heb gemaakt van de laatste CBS "totaal" cijfers op dit gebied (status update 9 juli 2021), en mijn nieuwbouw cijfers voor uitsluitend de "klassieke" grondgebonden zonneparken. Dit is een update van de tabel getoond in mijn overzicht van januari 2021. Voor de grotere volumes heb ik afgerond op "hele MWp".

Nieuw jaarvolume (YOY)	Nieuw volume zonneparken PPV (MWp)	Nieuw volume NL cf. CBS (MWp)	Aandeel ZP's op totaal volume (%)
2014	0,53 †	358	0,15%
2015	8	519	1,5%
2016	44	609	7,2%
2017	81	776	10,5%
2018	438 †	1.698	25,8%
2019	498 †	2.617	19,0%
2020*	1.050 †	3.491 **	30,1%
2021	382 *	onbekend	--

Met † heb ik in de tweede kolom aangegeven dat volgens de meest recente inzichten, met de meest actuele data, de geaccumuleerde capaciteiten van klassieke grondgebonden zonneparken, voor het betreffende jaar, zijn gewijzigd sedert de vorige update. Hiermee zijn voor die jaren ook de relatieve percentages weergegeven in de laatste kolom (licht) gewijzigd. De status voor 2019 is voor de CBS cijfers definitief, maar voor 2020 nog steeds "nader voorlopig". Het reeds fors aangepaste nieuwe totale jaarvolume van het CBS is voor dat jaar met twee sterretjes aangegeven in de tabel. Het kan beslist ook nog zo zijn dat de cumulatie voor de capaciteit van grondgebonden zonneparken in de projectsheets van Polder PV nog enigszins kan wijzigen voor met name de recentere jaren.

Afgezien van bovenstaande: met de huidige cijfers lijkt er weer een eerste historische gebeurtenis het licht te hebben gezien in Nederland. In 2020 is voor het eerst een nieuw jaarvolume van meer dan 1 GWp aan klassiek grondgebonden zonneparken gerealiseerd (1.050 MWp).

Voor 2021 zijn er uiteraard nog in het geheel geen data van het CBS. Die volgen vermoedelijk in eerste, nog zeer ruwe versie, in het voorjaar van 2022. En ook de status van (netgekoppelde) zonneparken medio augustus 2021 is nog zeer onzeker, omdat veel informatie nog ontbreekt. Maar in ieder geval staat de nog zeer voorlopige, met zekerheid netgekoppelde aanwas aan zonneparken voor dit jaar reeds in het betreffende veld genoteerd, 382 MWp *. Daar komt uiteraard nog zeer veel volume bovenop, ook omdat naar verwachting, de tweede jaarhelft weer een zeer hoog volume nieuwbouw zal gaan opleveren.

We zien aan de aandelen van de nieuwbouw aan zonneparken per kalenderjaar, dat dit rap is toegenomen, van verwaarloosbaar in 2014, via 1,5% in 2015, 7,2% in 2016, en 10,5% in 2017, tot al bijna 26% in toenmalig record jaar 2018. In 2019 lijken de nieuw toegevoegde zonneparken iets aan betekenis ten opzichte van het totaal volume te hebben ingeboet, met een aandeel van 19%. In 2020 is dat inmiddels, ook al zijn de data nog niet definitief, alweer een nieuw record niveau geworden van 30% van de totale nieuwe capaciteit die in heel Nederland is geplaatst. Wat dus nog steeds in dat jaar voor de overgrote meerderheid op daken is geplaatst. Daarnaast blijft de boodschap overeind, dat reeds "een zeer significant volume" in de Nederlandse zonnestroom markt "in het veld" is gerealiseerd in 2020. Wat een belangrijke boodschap aan de bevolking is: "als je dit (in het geheel) niet wilt, moet je die dertig procent aan capaciteit 'ergens anders' vandaan zien te toveren, e pronto !". Bovendien met de reminder: alle andere reeds gerealiseerde, meer exotischer installaties zoals drijvende zonneparken etc., zijn hier nog niet in meegerekend (zie verderop).

---

(2) Grondgebonden PV projecten aantallen en capaciteiten - accumulaties EOY

In de tweede grafiek geef ik de status weer van de accumulaties van de aantallen en capaciteiten van grondgebonden zonneparken aan het eind van elk kalenderjaar (EOY), en het daar van afgeleide systeemgemiddelde van die geaccumuleerde volumes. Alles, wederom, met de meest recent beschikbare data in de overzichten van Polder PV. Hierin is meteen alweer een "historische piketpaal" weergegeven.

Grafiek accumulatie zonneparken EOY

Uiteraard is de snelle toename van de evolutie van de grondgebonden zonneparken in Nederland ook bij de eindejaars-accumulaties (EOY) zeer duidelijk zichtbaar. Volgens de deels bijgestelde detail data verzameld door Polder PV, groeiden de volumes van 135 MWp EOY 2017, via 573 MWp EOY 2018, door naar 1.071 MWp EOY 2019. Die eerste GWp werd in de status update van 8 december 2019 reeds aangekondigd door Polder PV.

In 2020 ging er alweer een zeer dikke schep bovenop. Met de huidige, aangepaste data, is al een niveau bereikt van ruim het dubbele niveau, bijna 2.121 MWp. Dat is al 7% hoger dan de nog zeer voorlopige 1.986 MWp in de vorige update, en de tweede "Gieg" is dus al binnen een jaar bereikt, zoals in de vorige update reeds werd gesuggereerd door Polder PV.

2021 is nog lang niet duidelijk, omdat nog veel info over reeds gebouwde zonneparken ontbreekt (met name de voor deze overzichten essentiële status van de netkoppeling), en er een enorme hoeveelheid in bouw zijnde capaciteit (deels) voor het jaareinde zal worden opgeleverd volgens plannen van diverse project ontwikkelaars. Voor dat laatste, zeer grote volume, zal de fysieke netkoppeling vóór of ná het jaareinde, doorslaggevend zijn aan welk jaar die projecten toegewezen zullen moeten worden. Ze hebben een grote invloed op de totaal volumes die geboekt moeten gaan worden, met name voor de "niet-residentiële" markt, die al een tijdje de grootste van allemaal is geworden.

Mijlpaal - 2,5 GWp zonneparken

Op peildatum 12 augustus 2021 staat er in ieder geval een geaccumuleerd volume van 2.502,4 MWp in de sheets van Polder PV. De nieuwe mijlpaal, 2,5 GWp aan grondgebonden zonneparken, werd op 10 augustus dit jaar in de projecten sheet van Polder PV bijgeschreven. En de volstrekt toevallige veroorzaker van die historische "marker", was een van de inmiddels al talloze op rioolwaterzuiverings-installaties aangelegde kleinere zonneparkjes. Die ik in de tweet van 10 augustus reeds aankondigde. Het ging hierbij om het zonnepark van ruim 2 en een half duizend zonnepanelen op het terrein van RWZI Coevorden van Waterschap Vechtstromen. Wat op de getoonde Google Maps (GM) foto nog in aanbouw was, maar wat volgens de RVO data van juli 2021 reeds opgeleverd zou moeten zijn. GM foto's zijn zelden actueel, en tonen dus oudere situaties, de actualiteit van de foto's kan per regio sterk verschillen. Er staan ook nog 3 windturbines rond de lokatie van deze RWZI.

Gezien de enorme, onder diverse SDE subsidie regimes beschikte volumes voor zonneparken, zullen volgende piketpalen van 3 en 4 GWp niet heel erg lang op zich laten wachten. Maar deze wilde ik toch graag melden, want het toont een nieuwe realiteit in de Nederlandse solarmarkt. Grondgebonden zonneparken horen er inmiddels helemaal bij, en brengen zeer substantiële volumes in die met geen mogelijkheid zijn uit te gummen, noch door - vooralsnog volstrekt fictieve - alternatieven zijn in te ruilen. Er is geen enkele andere "optie" die met zo'n hoog tempo zulke grote hoeveelheden duurzaam productie vermogen, en dus een hoog, snel te realiseren fysiek productie- en CO2 reducerend potentieel, kan leveren. Tegen een zeer acceptabele "prijs".

Zonneparken domineren grootste projecten overzicht (realisaties) & capaciteit verhouding t.o.v. grootste rooftop projecten

In mijn grote projecten spreadsheets kan ik goed bepalen wat de verhouding is tussen de grootste opgeleverde zonneparken in Nederland, en de grootste gerealiseerde rooftops. Tot en met nummer 32 in de "single-site" lijst zijn de grootste allen hetzij grondgebonden veld-installaties, hetzij, in 3 gevallen, drijvende zonneparken. Deze hebben een geaccumuleerd vermogen van 1.392 MWp (incl. drijvende zonneparken), resp. 1.294 MWp voor de 29 exclusieve veld-opstellingen. Als we in de lijst naar de grootste rooftop projecten kijken, en we nemen daarvan de eerste 32 exemplaren, is het totale vermogen daarvan slechts 243 MWp. Kijken we naar uitsluitend de 29 grootste dak-systemen, is het zelfs maar 231 MWp.

Dit betekent, dat de 32 grootste non-rooftop single site projecten al een capaciteit hebben die een factor 5,7 maal het opgestelde vermogen is dan dat van de 32 grootste rooftop projecten. Kijken we exclusief naar de veld-opstellingen, is het gezamenlijke vermogen van de 29 grootste daarvan nog steeds een factor 5,6 maal dat van de 29 grootste rooftops. Dat betekent, dat het vrijwel onmogelijk zal zijn, om "potentieel van veld-opstellingen op land" in te ruilen voor (af te dwingen !) potentieel op grote industriële daken. Dat gaat nooit lukken, het verschil in gemiddelde omvang van deze 2 typen projecten verschilt enorm, en realisatie van grote rooftop projecten in korte tijd kunt u wel helemaal op uw buik schrijven. Ze worden wel degelijk aangelegd, maar het volume wat ingebracht wordt door grote rooftops is doodgewoon véél kleiner dan de grote hoeveelheden capaciteit die worden gerealiseerd in veld-opstellingen. Als je om wat voor reden dan ook, de veld-opstellingen fors zou willen afremmen, snij je diep in eigen vlees, want het wordt onmogelijk om een hoog tempo te houden bij de pas gestarte energietransitie (in dit geval: duurzame elektra).

Overigens is het grootste gerealiseerde rooftop project de VE Commerce Campus van de Heylen Groep op het Trade Port Noord van Venlo, wat met ruim 18 MWp sedert juni 2020 volgens eigen zeggen 's werelds grootste rooftop project zou zijn, gebouwd op "1 dak". Dergelijke zeer grote projecten zijn echter relatief dun gezaaid, de meeste installaties op grote daken zijn véél kleiner.

Ter vergelijking: de omvang van het grootste opgeleverde zonnepark, Vloeivelden Hollandia op de grens van Nieuw-Buinen en 1e Exloërmond (gemeente Borger-Odoorn, Drenthe) zou 120 MWp zijn, een factor 6,7 maal zo groot. Alleen al bij de eerste honderd grootste gerealiseerde single-site projecten zitten in de verzameling van Polder PV al 78 veld-opstellingen, die ruim 85% van het totaal volume van 2.232 MWp claimen, 8 drijvende zonneparken (bijna 8% van dat volume), waarna er nog maar 14 grote rooftops overblijven, met een aandeel van nog geen 7% van de totale capaciteit voor de honderd grootste projecten. De boodschap: de hoge volumes inbrengende grote projecten, die essentieel zijn voor het behalen van doelstellingen onder de lokale RES opdrachten, worden compleet gedomineerd door veld-opstellingen, met op afstand ook nog eens drijvende zonneparken.

En nog een mijlpaal - 500 zonneparken

Wat de aantallen grondgebonden veld projecten geaccumuleerd aan het eind van elk jaar betreft (inset in de grafiek, linksboven), was er een gestage stijging tm. 87 installaties, eind 2017, en trok de markt vervolgens stevig door, met EOY 2018 173 van dergelijke veldopstellingen, en eind 2019 al 278 exemplaren, elk groter of gelijk aan 15 kWp.

Covid jaar 2020 was een zeer belangrijk jaar voor zonneparken, het volume nam met een record hoeveelheid van nog eens 149 exemplaren toe tot 427 projecten, een groei van 54%. Daar zijn in bovenstaande grafiek in de laatste, gearceerde kolom, de 57 nieuwe exemplaren in 2021 alweer aan toegevoegd, maar zoals gezegd gaat daar nog veel bij komen de rest van het jaar. In ieder geval zaten we op 12 augustus 2021 met zekerheid al minimaal op 484 "klassieke" grondgebonden projecten op Nederlands grondgebied. In de hier direct boven getoonde grafiek(en) heb ik de volumes met jaar van netkoppeling onbekend trouwens niet meegenomen, omdat niet bekend is aan welk jaar die toegevoegd zouden moeten worden. Die moeten in ieder geval wel bij bovengenoemd volume worden opgeteld, omdat het om bewezen fysieke realisaties gaat. Zoals we eerder al zagen, gaat het daarbij echter om beperkte hoeveelheden (21 projecten, 445 kWp). Dat betekent, dat we op 12 augustus al op 505 gerealiseerde zonneparken zijn uitgekomen in Nederland. Ik heb zelfs bijgehouden welk exemplaar de 500e toetreder was tot mijn zonnepark spreadsheet. Dat was het kleine exemplaar op het sanerings-terrein van de oude MBI betonfabriek te Raalte (zie artikel de Stentor van 16 september 2020). Deze werd op 7 augustus jl. reeds bijgeschreven in de projecten sheet van Polder PV omdat RVO het project inmiddels met een "ja" vinkje heeft gezegend.

Dit alles is uiteraard ook nog exclusief de byzondere "Caribische gebiedsdelen" die tot het Koninkrijk der Nederlanden horen. De zonneparken daar zijn hier niet verder in deze beschouwing betrokken. Voor een voorbeeld, zie het exemplaar op Sint Eustatius.

In de grote grafiek is wederom het verloop van de systeemgemiddelde capaciteit van de eind van elk jaar geaccumuleerde zonneparken getoond (grijze streepjeslijn, met aparte Y-as, links). Afgezien van de niet erg "representatieve" periode 2011-2014, met marginale volumes inclusief lichte terugval in 2014, is de groei van de gemiddelde capaciteit van alle projecten continu doorgezet. Van 253 kWp eind 2015, via 1,6 MWp eind 2017, 3,3 MWp eind 2018, naar al 3,9 MWp eind 2019. Aan het eind van 2020, zou de systeemgemiddelde capaciteit al opgelopen kunnen zijn naar 5,0 MWp. Ruim drie maal het gemiddelde drie jaar eerder. Met de eerste toevoegingen voor 2021 is dat alweer verder bijgeplust naar gemiddeld 5,2 MWp per project. Een duidelijke aanwijzing, dat de grotere zonneparken een flinke impact gaan krijgen op de totale volumes. 5,2 MWp is het equivalent van al 13 duizend moderne zonnepanelen à 400 Wp, bij een oppervlakte claim van gemiddeld ruim 5 hectare. Gezien het feit dat er enkele grote zonneparken in bouw zijn, zou dat gemiddelde eind van dit jaar wellicht nog hoger kunnen gaan worden. Maar dat is ook afhankelijk van de gerealiseerde volumes van de kleinere grondgebonden projecten die ook opgeleverd zullen zijn aan het eind van het jaar.

Vergelijking EOY status zonneparken bij Polder PV met cijfers van het CBS en andere bronnen

In mijn zonnepark update van 8 december 2019, en later in de analyses van 22 juni 2020, en die van 5 januari 2021, heb ik reeds uitgebreid stilgestaan bij de verschillen tussen de nauwkeurige data van Polder PV op het gebied van zonneparken, en de sterk daarbij achterlopende data van zowel RVO (uitsluitend SDE beschikkingen), resp. het CBS, waar veel volume nog steeds onbekend is. In de huidige update gaan we opnieuw vergelijken met de meest recente data van het nationale statistiek instituut. We doen dit, uiteraard, voor de eindejaarsvolumes, want het CBS publiceert nog steeds geen tussentijdse cijfers of overzichten. Uiteraard treden er ook bij de nieuwe jaarvolumes verschillen op, die zijn / worden afgeleid van de EOY cijfers. Het CBS heeft geen tabel met de evolutie over de jaren in 1 overzicht, wat de door hen gesuggereerde volumes aan zonneparken betreft.

CBS rekent drijvende zonneparken mee bij "veld" installaties

Het oudere cijfer voor 2017 komt uit de CBS tussen rapportage van 26 april 2019. Het aangepaste cijfer voor 2018 (533 MWp) en een voorlopige afschatting voor 2019 vinden we in de reeds eerder door Polder PV besproken CBS maatwerktabel van juni 2020 terug. Nieuwe cijfers voor zowel 2019 ("nader voorlopig"), als nog zeer voorlopige data voor 2020, zijn te vinden in de nieuwe Statline tabel "Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio", die op 9 juli 2021 werd gepubliceerd. Hier werd het eerdere cijfer voor 2019, 894 MWp, reeds opgehoogd naar ruim 1.039 MWp. Daarbij moet meteen een heftige disclaimer: Ten eerste geeft het CBS aan dat daar alleen (zonneparken) van "groter dan 15 kWp" worden getoond (project categorie in hun vocabulaire "groot vermogen"), waarmee kleine exemplaren van "exact 15 kWp" buiten beeld zouden kunnen geraken. Maar de grootste verrassing hier is in de toelichting te vinden, waar onder genoemde categorie "groot vermogen" volgens het CBS dient te worden verstaan: "Het groot vermogen is verder uit te splitsen naar zonnestroom op dak en op land (veld). Installaties op binnenwateren worden gerekend tot veldinstallaties". Kennelijk rekent het CBS dus floating solar (in Nederland tot nog toe op 1 experiment op de Noordzee na, exclusief op zandwinningplassen en andere "binnenwateren" geplaatst) ordinair tot de véél grotere, door Polder PV daar hard van gescheiden categorie van de fysieke grond (niet zijnde "water") gebonden "veld" opstellingen. En rekent dus in principe, als ze tenminste alle installaties daadwerkelijk zou kénnen, "te veel vermogen" toe aan hun gekunstelde "veldopstelling categorie". Ik kom daar later in deze analyse, in paragraaf 8, nog op terug, maar voor de vergelijking met mijn harde data, hanteer ik in onderstaande tabel dus genoemde volumes aan zogenaamde "veld-opstellingen volgens het CBS".

Genoemde gekunstelde CBS data heb ik in rood in onderstaande tabel, kolom 2, toegevoegd, achter mijn waarnemingen die op exacte project data voor uitsluitend grondgebonden veld-opstellingen (niet zijnde floating solar of anderszins) zijn gebaseerd, en die al stelselmatig groter zijn dan wat CBS "kent". De totale markt cijfers zijn ook op 9 juli 2021 gereviseerd door het CBS, die vindt u in de hoofdsectie van mijn uitgebreide detail analyse van hun data tm. 2020, en deze zijn in de derde kolom opgenomen.

De qua volumes kleine categorie met onbekend jaar van oplevering in de project sheets van Polder PV, is vanaf 2016 bij de EOY accumulaties geteld, omdat het bijna uitsluitend oudere projectjes betreft die op satellietfoto's van dat jaar al aanwezig waren. Dit maakt, gezien de bijgeschreven geringe volumes, vrijwel niets uit voor de resulterende eindstanden.

Eind van kalenderjaar (EOY)	Accumulatie zonneparken PPV (MWp), links In rood (rechts) lage opgaves CBS !		EOY volume NL cf. CBS (MWp)	Aandeel ZP's op totaal volume cf. cijfers Polder PV (%)
2014	2,2 †		1.008	0,2%
2015	10 †		1.526	0,7%
2016	54 †		2.135	2,5%
2017	135 †	(98)	2.911	4,7%
2018	573 †	(533)	4.609	12,4%
2019	1.071 †	(1.039)	7.226	14,8%
2020**	2.121 †	(1.955)	10.717	19,8%
status 12 aug. 2021	2.503	(onbekend)	10.078*	19,7%

Data van Polder PV gemarkeerd met † zijn licht gewijzigd t.o.v. de status van januari 2021. De EOY status voor 2019 is voor CBS "definitief", en behoorlijk aangepast t.o.v. de voorgaande update van het statistiek instituut. CBS data voor 2020 zijn, ondanks al een forse wijziging eerder dit jaar, nog steeds een zeer voorlopige afschatting. De weergegeven accumulatie van het volume aan "klassieke" zonneparken aan het eind van dat jaar door Polder PV is waarschijnlijk al behoorlijk nauwkeurig, maar kan zeker nog enigszins worden aangepast (zie 2e grafiek, criterium is datum netkoppeling). 2021 is nog verre van compleet, daar worden pas begin 2022 eerste ietwat vollediger cijfers van verwacht.

Ook aan de relatieve aandelen van de eindejaars-accumulatie van de capaciteit aan zonneparken (laatste kolom), is het forse tempo te zien van de versnelling van de betekenis van dergelijke projecten. In 2014 nog marginaal, 0,2% van het totale eindejaars-volume, tot 12,4 procent in 2018. Dit betreft een 2e neerwaartse bijstelling t.o.v. een voorgaande update (aanvankelijk nog 13,1%). Ondanks de tijdelijk verminderde impact van zonneparken bij de jaargroei in 2019 (vorige tabel), is het aandeel voor het geaccumuleerde volume eind dat jaar al gestegen naar 14,8% met de bijgestelde CBS en PPV data. Met nog zeker cijfermatige aanpassingen te verwachten voor 2020, zitten we eind van dat jaar, met de meest actuele Polder PV data, en het huidig gecommuniceerde eindejaarsvolume voor de hele markt van het CBS, wel al op bijna 20%, een vijfde van het totaal aanwezige volume in ons land ....

CBS loopt achter bij Polder PV (repeat modus)

In de tweede kolom zien we de verschillen tussen de hard vastgestelde minimale volumes van, uitsluitend, de grondgebonden zonneparken in de projecten sheet van Polder PV, in relatie tot de in rood weergegeven, veel lagere cijfers van het CBS. Die, zo lijkt uit de recente toelichting van het data instituut, óók (bijvoorbeeld ?) door Polder PV separaat gehouden floating solar projecten zou moeten omvatten, en dus een "overschatting" zou moeten inhouden. Het statistiek instituut kent aan het eind van de jaren 2017 tm. 2019 tot nog toe slechts 73% (2017), 93% (2018), 97% (2019), resp. 92% (2020) van de wel al (lang) bij Polder PV bekende volumes aan zonneparken.

Bij de aantallen projecten heb ik dat ook nog even gecheckt. Voor de jaren 2017 en 2018 kwam het CBS destijds met 22 zonneparken in 2017, resp. 65 in 2018. Polder PV heeft voor die jaren momenteel in totaal, al exclusief 108, resp. 194 grondgebonden zonneparken van 15 kWp of groter staan (!). Later zijn de verschillen wel bijgetrokken, met dien verstande, dat in de CBS cijfers ook niet klassieke veldopstellingen meegenomen lijken te zijn, en dus altijd overschattingen betreft. Voor 2019 "kent" CBS nu 206 projecten, waarbij Polder PV al zeker 299 klassieke grondgebonden projecten heeft genoteerd. Eind 2020 "vindt" het CBS 436 projecten, Polder PV heeft voor dat jaar "al" 448 exemplaren staan. Exclusief floating solar, geluidswal, vrijstaande carport projecten e.d.

1 van de inmiddels al veel zonnepark projecten op afvalbergen. Dit onderhavig exemplaar op een voormalige vuilstort onder beheer van Bodemzorg in het Limburgse Bocholtz (gemeente Simpelveld). Een rijke ondergroei is al kort na de oplevering in de zomer van 2020 ontstaan, in weerwil van onzin regelmatig geventileerd op internet dat zonneparken "ecologische dead-zones" zouden zijn. Duidelijk onderbuik uitspraken door lieden die - kennelijk - nog nooit 1 zonnepark hebben bezocht. Het park bevat moderne multikristallijne 120 half-cels zonnepanelen en heeft een omvang van dik anderhalve MWp. Een van de 125 reeds gerealiseerd in de project categorie 1-5 MWp. Foto genomen tijdens fietsvakantie tussen Maastricht (L.) en Arnhem (Gld), in juni 2021.

---

(3) Zonneparken per grootteklasse

In onderstaande derde grafiek heb ik alle tot nog toe door mij gevonden en geklassificeerde "klassieke" grondgebonden zonneparken onderverdeeld in de al langer door Polder PV gehanteerde grootte categorie indeling. Zo wordt duidelijk waar de grootste volumes zitten, en welke klasse het meest bijdraagt aan de onstuimige groei in deze belangrijk geworden marktsector in Nederland. De overige typen "veld" installaties zoals de drijvende zonneparken, vrijstaande carports e.d., zitten hier wederom niet bij, zie daarvoor paragraaf 8.

Polder PV onderscheidt 7 grootteklassen vanaf 15 kWp. Er zijn waarschijnlijk honderden kleinere projectjes die buiten de scope van deze analyse vallen, en die vrijwel onbenoemd blijven in de pers. Polder PV probeert die wel bij te houden in een apart overzicht. Het zijn vaak toevalstreffers gevonden tijdens fietstochten zoals dit exemplaar op Nieuwjaarsdag, en deze sjieke tijdens onze laatste fietsvakantie in Noord-Brabant. Of ontdekt tijdens scans van satellietfoto's, toevallige "encounters" op websites van installateurs, e.d. Soms vinden we de kleinere installaties op vrij onverwachte plekken (voorbeeld). In de grafiek gaat het echt om "het grotere werk" vanaf 15 kWp, en laten we het kleine grut dus links liggen. Dit recent ontdekte exemplaar in Gelderland mocht gezien de strenge rand-condities nog net mee, en zit dus reeds in dit overzicht.

Bij de aantallen, in de inset linksboven, blauwe kolommen, ligt het zwaartepunt links, bij de categorieën 50 tot 500 kWp (123 projecten) en 1 tot 5 MWp (125 exemplaren), met een "gat" in de kennelijk niet erg populaire grootteklasse 500-1.000 kWp (slechts 54 stuks), wat waarschijnlijk te maken heeft met een combinatie van hoge grondkabel en aansluitkosten in relatie tot de berekende financiële opbrengsten voor dergelijke projecten. Natuurlijk vinden we ook een hoog aantal bij de kleinste categorie, installaties op de grond van 15 tot 50 kWp, 89 stuks. Ook die kleine categorie wordt vaak compleet over het hoofd gezien in de pers, en zelden inhoudelijk benoemd.

We vinden verder al een opmerkelijk aantal van 78 klassieke grondgebonden systemen in de al grote categorie 5 tot 15 MWp (percelen tot grofweg zo'n 15 hectare). De twee grootste project categorieën, 15-30 MWp, resp. groter of gelijk aan 30 MWp, hebben 17 resp. 19 realisaties staan (2 resp. 4 meer dan in de update van begin dit jaar).

Aantallen en onzekerheden

In de grote grafiek vinden we twee parameters terug, de opgestelde nominale capaciteit die met bovengenoemde aantallen projecten gepaard gaat in MWp accumulatie per categorie (oranje kolommen, linker Y-as als referentie), resp. het daadwerkelijk getelde, door installateurs opgegeven, of "onderbouwd berekende" aantal zonnepanelen per project (gecumuleerd per grootteklasse, groene kolommen, aparte Y-as, rechts, in duizend-tallen). Polder PV gaat daarbij niet over een nacht ijs, en gebruikt diverse tools om een zo betrouwbaar mogelijke afschatting te geven van gerealiseerde volumes, als daar geen expliciete opgaves voor zijn gedaan. En doet dat voor elk project afzonderlijk.

Het is helaas op dit punt in Nederland een grote chaos bij opgaves voor dergelijke projecten. En het wordt verder verergerd door het feit dat in veel omgevingsplannen weliswaar cijfers worden genoemd in de planning, maar dat nog in een zeer laat stadium door projectontwikkelaars een compleet ander module type wordt aangeschaft dan oorspronkelijk gepland, met meestal een hoger vermogen, zodat het aantal panelen ook flink minder wordt. Project data gepubliceerd op websites spreken elkaar soms tegen, en zijn vaak totaal verouderd. Ook wordt er vaak, de "goeden" daargelaten, ongelofelijk aan gerotzooid met opgaves van project vermogens, ik vind soms meerdere opgaves voor een en hetzelfde project terug, bij verschillende betrokken partijen, en de pers maakt er vervolgens een nog grotere puinhoop van, als ze energie eenheden niet begrijpen, en vervolgens cryptografische cijfers op het net smijten, waar niemand meer uit kan komen. Het heeft geen enkele zin om hier met een natte vinger met "mogelijk gemiddelde paneel vermogens" te werken. Dat heeft de kwaliteit van het schieten met een kanon op een mug, maar het wordt beslist wel gedaan in sommige kringen. De module vermogens-range waaruit gekozen kan worden is immers extreem groot. Tegenwoordig is zo'n beetje alles mogelijk tussen de 270 Wp en vér over de 400 Wp, en wordt ook daadwerkelijk aangelegd. De eerste zonneparken met module vermogens over de 500 Wp zijn ook reeds gesignaleerd bij Polder PV. Bij grote aantallen panelen kun je hier vér over de schreef gaan met het geschatte project vermogen, dat kan vele megawatten schelen bij de uitkomst !

Ook de regelmatig gepubliceerde opgave "aantal huishoudens" slaat helemaal nergens op, omdat er nooit bij wordt verteld, van wat voor (vermeende) gemiddelde verbruik er uit wordt gegaan, met welke specifieke opbrengst er dan wel wordt gerekend, en wat "dus" de geclaimde opgestelde project capaciteit dan wel zou moeten zijn. Dit is rekenen met onbekende variabelen in een black box, en u kunt er vergif op innemen, dat de uitkomsten bagger zullen blijken te zijn. Helaas zijn dergelijke zinloze, en niets-zeggende opgaves er dermate diep ingesleten in Nederland, dat ze blind op het net worden gegooid, zonder feitelijke project data te publiceren. Dit maakt het zo duivels lastig om harde data boven tafel te krijgen van veel opgeleverde installaties.

Hier is dus echt veel ervaring nodig, om te proberen te achterhalen wat er daadwerkelijk is opgeleverd, aan de hand van geschreven en beeldende informatie. Ik vraag regelmatig zaken na, als de informatie te basaal of zelfs afwezig is, en soms krijg ik gedetailleerde antwoorden over opleveringen, waarvoor grote dank aan betrokkenen. Wat heel erg helpt om zaken scherp te krijgen. Hier wordt dus beslist geen "generieke alles over 1 kam scheren methodiek" gebruikt, maar een project specifieke afschatting, waarbij met alle bekende factoren van het betreffende project rekening wordt gehouden. Polder PV stelt op basis van nieuwe informatie regelmatig aantallen zonnepanelen en project vermogens bij in zijn overzichten. Vandaar ook, dat historische cijfers af en toe wijzigen in de diagrammen gepresenteerd door Polder PV. Vaak gaat het, bij de geaccumuleerde volumes, gelukkig niet om zeer grote aanpassingen bij de totale volumes, maar per project zijn de aanpassingen soms fors.

Capaciteiten per categorie

In de grote grafiek zien we dat, i.t.t. bij de aantallen projecten, hier het zwaartepunt van de capaciteiten en aantallen panelen per grootteklasse duidelijk aan de rechterzijde ligt, bij de grotere projecten. Met name categorieën 5-15 MWp per installatie (accumulatie 712 MWp), en de grootste klasse >= 30 MWp (totaal 1.060 MWp, inmiddels de eerste deelcategorie met meer dan 1 GWp) steken ver boven de rest uit. Laatstgenoemde grootste klasse claimt dus al ruim 42% van het totaal volume van 2.503 MWp aan klassieke grondgebonden zonneparken. Het zou waanzin zijn om die categorie uit te sluiten vanwege onderbuik gevoelens over grond claims, het totale areaal reeds geclaimd blijft ondanks de forse groei van de volumes, nog steeds marginaal. En wordt in rap tempo met groene en blauwe rand- en tussenzones voorzien, om de lokale biodiversiteit te helpen verhogen, met een scala aan extra maatregelen. De "tussenklasse", projecten per stuk tussen de 15 en 30 MWp, heeft tot nog toe 353 MWp verzameld. Deze wordt gevolgd door project categorie 1 tot 5 MWp (acccumulatie 307 MWp). De kleinste drie categorieën hebben zeer geringe verzamelde vermogens van, achtereenvolgens 2 MWp (projecten van 15 tot 50 kWp), 27 MWp (ditto, 50 tot 500 kWp), en 40 MWp (idem, 500 tot 1.000 kWp). En stellen dus op het totaal, hoe belangrijk dergelijke kleinere projectjes voor de betrokken partijen (ondernemers, coöperaties) ook zijn, relatief weinig voor, gezamenlijk minder dan 3% van het totale volume. De "meters" worden duidelijk gemaakt door de grootste project categorieën !

Het aantal zonnepanelen bij deze categorieën telt op tot 8 duizend in de kleinste categorie, 979 duizend bij projecten tussen 1 en 5 MWp, 2,3 miljoen bij installaties tussen 5 en 15 MWp, 1,1 miljoen in de op een na grootste categorie, en al een spectaculair volume van bijna 3 miljoen zonnepanelen bij de grootste zonneparken vanaf een opgesteld vermogen van, elk, 30 MWp. Het nu bekende grootste project, het Vloeivelden Hollandia complex in Nieuw-Buinen / Eerste Exloërmond in NO Drenthe (gepland 120 MWp, meerdere beschikkingen, en in september 2020 op de fiets bezocht door Polder PV), is begin 2021 ook opgeleverd, en zelfs op 21 mei formeel geopend door Koning Willem-Alexander. Al blijven er nog wel wat vraagtekens rond de exact opgeleverd capaciteit van dat momenteel nog grootste "netgekoppelde" project van Nederland. Ontwikkelaar Solarfields heeft een aansluiting geregeld met de Avebe productie lokatie in Gasselternijveen, 4 kilometer verder noordwaarts, waar een groot deel van de opgewekte stroom wordt verbruikt.

Alle 505 klassieke grondgebonden zonneparken bij elkaar hebben in mijn gedetailleerde projecten overzicht al ruim 7,6 miljoen zonnepanelen staan.

---

(4) Zonneparken per provincie

In de status update van begin dit jaar was nog veel onduidelijk over de volumes aan zonneparken voor 2020, en de regionale segmentatie daarvan. En is dat vrij kort behandeld. Omdat nu al veel meer info op tafel ligt, kunnen we gedetailleerder daar naar gaan kijken, met als uitgangspunt bovenstaande nieuwe grafiek. Die op een vergelijkbare wijze is opgezet als de exemplaren die ik voor diverse SDE subsidie beschikking overzichten heb gemaakt (zie laatste exemplaar in overzicht van SDE voorjaarsronde 2019).

In de status update van 12 augustus 2021 vinden we, met de 505 reeds netgekoppeld opgeleverde zonneparken, en een verzameld volume van 2.503 MWp, de volgende sets kampioenen terug. Van 1 klein zonnepark projectje kon nog geen lokatie of provincie aanduiding worden gevonden, zie laatste kolom in de grafiek.

Bij de aantallen klassieke grondgebonden zonneparken >= 15 kWp: