Nieuws P.V. pagina 70

meest recente bericht boven

16 januari 2011 - 28 januari 2011

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

28 januari 2011: Met een gerust hart naar Gent? Soladin 600 terug! Vandaag ontving Polder PV toch weer verrassend snel een - volgens de e-mail van Mastervolt - "refurbished" Soladin 600 omvormer. Het apparaat zat in de originele doos en zag er erg nieuw uit. Volgens sommigen zou het zelfs een geheel nieuw apparaat kunnen zijn. Het serienummer begint met AO (twee letters, bij ons begint de rest van de code met - waarschijnlijk - een "nul", verwarrend als je die karakters naast elkaar op het etiket ziet staan).

^^^ Links de doos die DHL afleverde. Goed verpakt, volledig gecodeerd, en er in ook nog eens een volledig verpakte, ogenschijnlijk nieuwe Soladin 600. Ernaast de e-mail met "refurbished" in de tekst, met de sticker van Kiala. Rechts goede lectuur voor in de trein morgen. "Eine Solare Welt" van Frank H. Asbeck. De CEO van het wereldberoemde, grote PV-bedrijf, het Duitse SolarWorld wat de hele kristallijne divisie van Shell heeft opgeslokt. Het Nederlandse bedrijf wat een jaar of acht geleden de multikristallijne modules heeft geleverd waar deze Soladin 600 inmiddels weer op is aangesloten...

DHL kwam het goed verpakte pakket op 27 januari in de ochtend afleveren, ik heb het apparaat pas tegen de avond geïnstalleerd zonder problemen. Al heb ik nog geen power gezien omdat het waarschijnlijk al te donker was. Dus ik hoop dat het apparaat gewoon normaal opstart morgen, want we gaan richting Gent, naar Intersolution, en een paar dagen daar de stad bekijken.

^^^ Sticker van de nieuw ogende Soladin 600. Serienummer beginnend met "AO", omvormer ontworpen door Mastervolt, en gemaakt (natuurlijk) in de "PRC" - Peoples Republic of China...

Al met al ben ik zelf redelijk tevreden over het verloop van de actie. Nadat ik de oude omvormer bij het Kiala punt had ingeleverd op 14 januari jl. hadden we binnen twee weken (zelfs 13 dagen) een nieuwe omvormer in huis. Niet iedereen heeft even goede ervaringen met de actie, op GoT ("Gathering Tweakers") werd er af en toe flink gemopperd. Maar na de vreselijk lang durende, en allerbelabberst verlopen Sunpower® renovatie acties bij Polder PV, kon die wel tegen een stootje. Hopen maar dat als we uit Gent terugkeren, er de nodige kilowattuurtjes op het nieuwe blauwe Soladin beestje zullen staan "genoteerd" (het weer zal prima zijn, gezien de voorspelling).

Ongebruikelijk moment bij Polder PV: twee Soladin 600 omvormers in huis. Eentje was een leenexemplaar die ik van een aardige installateur tijdelijk mocht gebruiken zolang er hier een "gevreesd gat" was in de productie als gevolg van de recall actie van Mastervolt. En die binnenkort weer retour gaat. De tweede is de nieuwe omvormer voor de gemeenschappelijke voorzieningen hier, die als het goed is morgen weer "aan de bak" gaat, als wij in de trein zitten, richting Gent... Kortom: vooralsnog omruil actie geslaagd! >>>

Uiteraard hoopt Polder PV nu wel van enige nieuwe recall gevrijwaard te blijven. Ik heb kopzorgen genoeg gehad hier...

Nagekomen 4 februari 2011
Andere Soladin 600 beztiters hebben blijkbaar minder geluk gehad. Die hadden nog niet zulke oude eigen exemplaren ingestuurd binnen de Recall actie en kregen letterlijk met "factory refurbished" stickers voorziene Soladin's retour gestuurd, mogelijk oudere apparaten dan die werden ingeleverd... Zie:

http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/35473322#35473322 (en daarop volgende discussie verdeop in het forum)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/35482352#35482352 http://fitzcarraldo.xs4all.nl/display/solar/Refurbished...

Eerdere MV omruil actie berichtgeving:

Eerste bericht: achtergronden van de omruil actie (5 januari 2011)
Tweede bericht: omruil actie voor iedereen met een "verkeerde" Soladin, plus meer tips (7 januari 2011)
Derde bericht: 1e verzendbevestiging ontvangen (12 januari 2011)
Vierde bericht: kWh/bedrijfsuren teller nieuwe apparaat op 0 (15 januari 2011)

Lees ook: vergelijking productie resultaten identieke PV-systemen met OK4 resp. Soladin 600 omvormers en achtergronden van renovatie acties (bericht 13 januari 2011).

http://www.soladin.nl/recall
Zie ook verrassende mededeling van Mastervolt op de website van ODE (26 januari 2011)

27 januari 2011: Het gaan weer leuke tijden worden. Iedereen weer een beetje wakker aan het worden vanuit de diepe winterdip? Time to act! De zon begint weer uitbundig te schijnen, zoals vandaag, het is ijzig koud, en dat is goed voor het gros van de paneeltjes. Want daar zitten silicium zonnecellen in, en die hebben de merkwaardige eigenschap dat ze een "negatieve temperatuurcoëfficiënt" hebben waar het het afgegeven vermogen en de openklem spanning betreft. En een "positieve" coëfficiënt voor de kortsluitstroom. En wat betekent dat in eenvoudige boerenlieden taal? Dat uw zonnecellen en dus uw zonnepanelen het onder deze omstandigheden heel erg goed doen, hoe kouder hoe beter. Let wel: als het om de afgegeven vermogens gaat (bij idealiter loodrechte zonnestand, wat nu natuurlijk juist nog een vrij beperkende factor is). Dit is natuurlijk ook niet hetzelfde als "hoogste energie opbrengst op een dag", want dat zal meestal pas in de zomer met de langste zonnige dagen voorkomen. Dat is, zeg maar: continu "hoog" vermogen maal de factor tijd dat die situatie voortduurt. Die is doorslaggevend voor een hoge energie opbrengst gemeten in kilowatturen. De eenheid zegt het al... Wattjes zijn slechts een momentane waarde [eenheid: Joule per seconde], maar een [liefst zo lang mogelijk voortdurende] hoge output in Watt is altijd lekker om te zien, zie de foto...

De hoogste vermogens treden op bij loodrechte instraling gecombineerd met lage omgevingstemperaturen en als het even kan extra reflecterende witte bewolking (die natuurlijk op het moment suprême niet voor de zon zelf zit), goede ventilatie van de zonnepanelen, mogelijk een net gevallen regenbuitje wat de paneeltjes verder heeft afgekoeld in afwachting van het soppûh geblazen moment... Dat alles gaat steeds vaker voorkomen naarmate het voorjaar naderbij snelt. De eerste krokussen stonden alweer te "klokken" hier, dus dat gaat weer kwijlen worden met de "afgegeven vermogens". En uiteraard "my dick is bigger than yours" posts op GoT plaatsen... Voor de goede orde: vandaag was het hoogste geregistreerde AC vermogen voor alle 13 oude OK4 omvormertjes bij elkaar 779 Watt om 12h51. 0,583 kWh/kWp. Mooie waarde voor een nog relatief laag staande zon. Kan alleen nog maar beter gaan worden.

Hier onder het "bewijs". Een leuk plaatje van mijn nieuwste "speeltje". Een alleraardigst display wat ik zomaar ietwat verbouwereerd kreeg uitgereikt van de pakketten bezorger, vlak voor Kerst vorig jaar. Afkomstig van Oskomera Solar Power Solutions uit Deurne, omdat ze dat blijkbaar nog ergens hadden liggen slingeren en er niks mee deden. En ik had toevallig nog een digitale kWh meter op een DIN-rail, van het PVSAT project, met een S0 puls uitgang. En daar paste het apparaat zonder problemen op. Eventjes de essentiële parameters in "programmeren", en laten lopen maar...

Visi'sol® heet dit display, van het bedrijf Otronic. Het maakt gebruik van een zendertje in een soort trafo met stekker, ook het display heeft zo'n ding, en kan elders in huis worden opgehangen. Ik ben nog aan het testen en heb er een verbruiksmeter tussen gezet om te kijken of het sluipverbruik niet uit de klauwen giert (het apparaat staat constant aan, en Polder PV is zeer kritisch met dat soort potentiële sluipers, dus: meten geblazen!. Data getoond vanaf linksboven: tijd, datum, dagtotaal, cumulatie kWh opbrengst sinds start. In het midden links in grote letter/cijfers actueel AC vermogen in Watt (opname 's avonds, dus alle omvormers uit), en een fraai grafiekje wat in kolommen het verloop over de hele dag toont. De dunne parabool lijkt de "maximaal haalbare" vermogenscurve in de zomer, maar dat moet ik nog checken. Het was vandaag prachtig zonnig weer met ijzige oostenwind vanaf een uur of elf, en dat is goed te zien aan de volautomatisch opgebouwde curve (zwarte kolommen naast elkaar). Linksonder een symbool wat aangeeft dat er contact is met het zendertje. NB: op dit display zit momenteel 4x 93 Wp + 2x 108 Wp en 2x 50 Wp Kyocera's (laatste in serie op 1 OK4 omvormer) geschakeld, dus 688 Wp. Specifieke dagopbrengst voor deze deelgroep in het systeem was dus 1,6/0,688 = 2,33 kWh/kWp. Niet slecht voor een winters dagje, en stokoude paneeltjes en omvormertjes...

Oskomera: hartstikke bedankt, maar ik ga natuurlijk niet alleen maar lovende stukjes schrijven. Want daarvoor moeten jullie wel op 200% blijven presteren (of Nederland helemaal vol bouwen met de beste zonnestroom systemen die d'r zijn, dat mag ook...).

http://otronic.de/cms/front_content.php?idcat=41 (webpagina Visi'Sol bij Otronic)
http://www.photovoltaikforum.com/datenlogger-f5/ertragsueberwachung-mit-visisol-von-otronic-t1362.html

27 januari 2011: Citaat van de week. N.a.v. mijn analyse over de "big deal" tussen het BMU en BSW-Solar in Duitsland ontving ik per e-mail het volgende citaat wat ik u niet wil onthouden:

Waarvan akte...

En met dank aan de afzender voor deze verfrissende reactie...

27 januari 2011: Desinvestering van 10 miljard Euro? Vattenfall schrijft half miljard Euro op activiteiten af. Er is al uitgebreid voor gewaarschuwd in het verleden, maar diep in kernenergie en bruinkolen zittend Zweeds staatsbedrijf Vattenfall wilde blijkbaar dolgraag de Nederlandse energieboer NUON overnemen (nu nog steeds "formeel" in handen van de gemeentes en provincies, maar die verliezen stapsgewijs het nu al voor 49% in bezit van Vattenfall gekomen eigendom, zoals contractueel is vastgelegd). Ze hebben een absurd hoge prijs betaald, zo blijkt. En moeten nu boeten. Vattenfall moet 500 miljoen Euro afschrijven over de "overgenomen activiteiten", zoals dat in mooie bewoordingen heet. Rammelende kerncentrales in Duitsland (Vattenfall), de dunnelaag zonnecelfabriek van Helianthos nog steeds zonder "strategische partner" om de boel op commercieel niveau te brengen. Windpark Harry Kroonenberg afbreken na het beruchte "turbine wiek op snelweg incident". Een trieste situatie.

Polder PV zit nog steeds als gebonden warmteklant bij die holding, en betaalt zich ongans aan - inmiddels alweer met 7,3% gestegen - vastrechten, het meeste "energie geld" blijft nog steeds naar dat onverkozen Zweedse staatsbedrijf vloeien ("vrije markt mijn grootje!"). En provincie Gelderland, grootaandeelhouder van NUON die goud geld heeft gekregen voor de "verkoop van de eeuw", strooit lustig met dat lekkere geld rond. Waarmee bijvoorbeeld lokaal "byzonder geinige" zonnestroom projecten worden gerealiseerd. Zo is daar 630 kWp aan import OEM amorfe Si paneeltjes op de platte daken van 6 ondernemingen op het bedrijventerrein van 's-Heerenberg gerealiseerd (project pagina Pfixx). Zie ook de compilatie video. En is de grootste PV-installatie van de laatste jaren in Nederland (...) op de vuilnisbelt van Azewijn uit de grond gestampt met gelijksoortige laag vermogen (50 Wp) hebbende panelen. 1,8 MWp in totaal, schoon aan de haak (project pagina wederom bij het trotse Pfixx uit 's-Heerenberg). En wie weet wat er nog meer aan gaat komen, (deels) gefinancierd met lucratieve "NUON verkoop gelden".

Voor zover bekend worden die projecten verder niet door/onder de SDE regeling ondersteund (een groot deel van de stroom van Azewijn gaat linea recta naar de stroom vretende ovens van de baksteenfabriek van Den Daas in de buurt, zie de interessante video). Er wordt nergens gesproken over geijkte bruto productie meting, aanmelding bij CertiQ, groencertificaten of wat dies meer zei (wel over "interne verrekening van stroom afzet naar andere bedijven"). Dus al die duurzame elektriciteit (totale prognose van die projecten 2,19 GWh/jaar) zal, als dit inderdaad zo is geregeld, mogelijk formeel niet eens in aanmerking gaan komen voor een "bijdrage aan de invulling van de nationale klimaatdoelstellingen en groei van gecertificeerd bemeten duurzame energie productie". In andere bewoordingen: Den Haag moet nog steeds zijn stinkende best gaan doen om "meters te maken" en die armzalige verplichting van Europa om in het niet zo heel ver weg liggende jaar 2020 aan die onbereikbaar lijkende "14%" (duurzame energie, niet alleen stroom!) te geraken...

Zo kan het dus ook...

Polder PV is erg benieuwd wat Vattenfall straks met de variabele en vaste energie tarieven gaat doen. Wellicht was dit bij hen natuurlijk al lang bekende nieuws wel de reden dat ze stiekem zowel het vastrecht levering voor elektra (stijging 13,1%), als dat voor gas (stijging 10,4%) fors omhoog hebben gekrikt per 1 januari 2011. Zonder dat er ook maar een haan bij het in Nederland rijkelijk aanwezige energie journaille naar heeft gekraaid, over deze zoveelste plundering van de weerloze eindverbruiker ...

... behalve ik dan ...

... met hartelijk dank aan de provincies en gemeentes dat ze NUON hebben verpatst op mijn kosten (de vastrechten levering die ik betaal bij Greenchoice worden namelijk ontleend aan de tariefstelling van Vattenfall/NUON in ons verzorgingsgebied) ...

http://www.fd.nl/artikel/21293911/vattenfall-moet-fors-afboeken-nuon

27 januari 2011: Status zonnestroom markt Duitsland volgens BSW-Solar. De branche-organisatie bij wereldkampioen duurzame energie/PV Duitsland is byzonder actief geweest de laatste tijd (zie ook vorige artikel). En dat is natuurlijk ook nodig, want ze moeten politieke spitsroeden lopen, en laten zien dat de branche snoeiharde resultaten laat zien, anders zijn ze reddeloos verloren. De existentie en het toekomst perspectief van een grote industriële branche staat op het spel, dus an die Arbeit voor de lobbyisten!

Een van de vele (vaak byzonder interessante, bomvol cijfers staande) documenten die recent opnieuw is gereviseerd (mijn voorlaatste download was met gegevens van augustus 2010) is het "Faktenpapier" over de PV-branche. Ook daarin weer de nodige duizelingwekkende getallen waarvan Polder PV vindt dat iedere nuchtere Nederlander die op zijn/haar netvlies zou moeten laten inwerken. Wel met enkele noodzakelijke rand bemerkingen, het is immers materiaal gepubliceerd door een branche-organisatie. En die cijfers moet je altijd met de nodige prudentie tot je nemen. Desondanks blijven ze spectaculair.

Status PV-markt Duitsland eind 2010 (volgens BSW-Solar). Met ernaast enkele getallen die in het overzicht van augustus 2010 werden opgegeven. Gaat 'ie:

	Gegevens (deels uit grafieken)	Status jan. 2011	Status aug. 2010
	In Duitsland nieuw bijgeplaatste PV-capaciteit 2009 (1)	3.806 MWp	+ 3.800 MWp*
	In Duitsland nieuw bijgeplaatste PV-capaciteit 2010* (2)	+ 7.000 MWp
	Eind 2009 geaccumuleerde PV-capaciteit (3)	9.785 MWp	+ 9.800 MWp*
	Eind 2010 geaccumuleerde PV-capaciteit* (4)	+ 17.000 MWp
	Stroomproductie uit PV-systemen eind 2009	6.578 GWh	6.578 GWh
	Stroomproductie uit PV-systemen eind 2010*	+ 12.000 GWh
	Aandeel in bruto stroomverbruik Duitsland 2010/2020*/[2050]*	2%/10%/[k.a.]	2%/10%/50%
	Vermeden uitstoot CO2 in 2009	3,497 mln ton	+ 3,5 mln ton
	Vermeden uitstoot CO2 in 2010*	+ 6,379 mln ton
	Aantal voltijds-werkplaatsen veroorzaakt door PV (5)	133.000 (2010)	63.000 (2009)
	Aantal PV-ondernemingen (incl. installatie en toeleveranciers)	+ 10.000
	Waarvan cellen-, modules-, en componenten producenten	> 200
	Waarde creatie door PV in Duitsland 2010* (6)	+ € 10 miljard
	Macro-economisch profijt door PV tot 2030* (7)	€ 56-75 miljard
	Export quote van PV-industrie 2004/2009/2010*/2020* (8)	14/47/50/80%
	Totaal belasting inkomsten door toepassing PV-technologie (9)	€ 1,5 miljard

* Prognoses BSW-Solar; "k.a." = "keine Angabe", cijfer niet (meer) gegeven.
Data: © BSW-Solar/www.solarwirtschaft.de (meest recent: januari 2011)

Opmerkingen Polder PV:

(1) Volgens gecorrigeerde cijfers van het Bundesnetzagentur (correcties voor o.a. maanden oktober-december 2009, publ. 21 oktober 2010) kwam het herziene totaal voor 2009 (voorlopig) op 3.802 MWp.

(2) Schattingen voor 2010 lopen sterk uiteen, van 6,9 GWp (Sarasin, november 2010), tot wel 9,5 GWp (Übertragungsnetzbetreiber, maar ook de Umweltrat) of zelfs 10 GWp (Photon).

(3) Volgens Photon netmanager statistieken vermeerderd met de (gecorrigeerde) bijbouw cijfers volgens Bundesnetzagentur (zie punt 1) kom ik op 9.817 MWp eind 2009. De Zeitreihe spreadsheet van BMU van juli 2010 stelt 9.800 MWp voor eind 2009.

(4) Uitgaande van het sommetje onder (3) en een prognose van 8 GWp bijbouw voor 2010, zou ik voorlopig uitkomen op zo'n 17.800 MWp, eind 2010.

(5) Volgens kritische analyses van het BMU ministerie, gepubliceerd in september 2010, zou het aantal voor alleen PV in 2009 zijn uitgekomen op 64.700 arbeidsplaatsen. Zie ook bespreking Polder PV.

(6) In versie augustus 2010 werd nog specifiek vermeld de omzet van de PV-industrie in 2009 (9 miljard Euro), en die voor de toeleverende sector in 2009 (2 miljard Euro), met een "waarde creatie aandeel voor Duitsland zelf van ruim 65%". Deze formulering is niet meer terug te vinden in het recentste overzicht.

(7) Moeilijk vertaalbaar, typisch Duits begrip: "Volkswirtschaftlicher Nutzen".

(8) 2009 getal (export quote 47%) is uit augustus 2010 versie. Uit dat laatste overzicht een interessante export verdiensten van de hele PV-sector (incl. toeleveranciers) van 0,27 miljard Euro in 2004 en 5,6 miljard Euro in 2009. Die verdiensten zullen fors omhoog moeten als er serieuze afzetproblemen in eigen land gaan komen. Dat is ook uitdrukkelijk de bedoeling van BSW-Solar, ook te zien aan de "gewilde" export quote van 80% voor 2020 (in het augustus 2010 overzicht stond nog een tussen doelstelling van 70% voor 2013 vermeld).

(9) In een separaat tabelletje door BSW-Solar nader uitgesplitst: belastingen ten goede komend aan de "Bund" (staatsinkomsten) 519 miljoen Euro in 2010, die voor de deelstaten ("Bundesländer") 511 miljoen Euro in 2010, en voor de gemeentes (denk daarbij bijvoorbeeld aan pacht inkomsten voor grote zonnestroom centrales!) 429 miljoen Euro in 2010. In totaal 1.459 miljoen Euro. NB: dat zijn cijfers van onderzoeksbureau Roland Berger/Prognos. Die claimen dat 46 procent hiervan directe belastingen zijn en 54% indirecte of "geïnduceerde" belastingen door toepassing van PV-technologie.

Laten we hopen dat de tegenstanders van verdere rappe uitbouw van zonnestroom capaciteit dit soort getallen (en ook die van deze pagina) ook eens leren meenemen in hun vaak extreem eenzijdige "kosten (maar geen baten???) analyses"...

Tot slot nog een paar andere wetenswaardigheden:

Module productie
BSW zet zwaar in op verdere groei van de eigen module productie in Duitsland. Waarvan steeds meer geëxporteerd zal moeten gaan worden, zeker als BSW vol blijft houden dat er "maar" een markgroei van zo'n 3,5 GWp in eigen land zou mogen plaatsvinden per jaar (met nu al 52% van de afzet uit het Verre Oosten komend, en bijna tien procent uit andere landen...). De (fysieke???) module productie was volgens een grafiekje in de marktdata pdf 15 MWp in 2000, 219 MWp in 2005, en de voorlopige schatting voor 2010 is 3.200 MWp. Photon echter komt in hun januari 2011 nummer voor 2010 op nogal afwijkende cijfers voor de nationale productie van PV-modules (ook nog uitgesplitst naar kristallijne resp. dunnelaag modules): 2.478 MWp daadwerkelijke outpout op een productie capaciteit van in totaal 3.249 MWp. Dat zou bijna 23% minder zijn dan de BSW opgave! Heeft BSW in dat grafiekje wellicht "verwachte module productie" verwisseld voor "verwachte productie capaciteit"??? Dan zouden de Photon en BSW cijfers namelijk aardig met elkaar in overeenstemming zijn...

Voor 2011 voorspelt Photon een fysieke productie van 3.459 MWp op een uitgebouwde capaciteit van 4.358 MWp. BSW Solar voorspelt wat langer vooruit: ze willen in 2020 een "Modulproduktion" van 8.600 MWp hebben in eigen land. T.o.v. hun cijfer voor 2010 (3.200 MWp) zou dat bijna een factor 2,7 betekenen, maar wel in 10 jaar tijd. Wat, gezien de absurde bijbouw volumes in het Verre Oosten (met vele honderden MWp per uitbouwstap, jaar na jaar, bij diverse grote producenten), een bescheiden, maar gezien de marktomstandigheden misschien niet eens zo'n onverstandige prognose lijkt...

Omvormer productie
Gelukkig is en blijft Duitsland voorlopig nog steeds ongeslagen marktleider op het gebied van de productie van technisch veeleisende en complexe apparatuur als omvormers. Waar ook in eigen land steeds zwaardere eisen aan worden gesteld (blindvermogen kunnen leveren, voor grotere systemen op afstand door netbeheer afschakelbaar, etc.). Veruit ongeslagen wereldkampioen blijft natuurlijk SMA, die in ieder geval volgens Photon (jan. 2011) een capaciteitsuitbreiding tegemoet gaat van zo'n 7.500 MW in 2010 naar 12.000 MW in 2011 (waarvan 1 GW in de U.S.A.), en volgens het vaktijdschrift zelfs een fysieke productie (uitlevering) van zo'n 10 GW aan nieuwe omvomers zou moeten kunnen gaan realiseren in het huidige jaar (2011) ...

^^^ Hoogst curieus plaatje uit het overzicht "Statistische Zahlen der deutschen Solarstrombranche (Photovoltaik)" van januari 2011, van branche-organisatie BSW-Solar. Niet alleen vanwege het bizarre gebruik van de "eenheid MWp" voor het aangeven van "bij de fabrikanten te produceren totale vermogen aan omvormers" (wat normaliter in MW geschreven zou dienen te worden, en dan nog kan worden onderscheiden in "maximaal/minimaal/gemiddeld aan te sluiten DC vermogen", dan wel, "maximaal/minimaal/gemiddeld af te geven AC vermogen"). Maar vooral ook vanwege de verbijsterend lage prognose voor het verre jaar 2020, 19.900 MW. Daar waar het door de bank genomen extreem goed ingelichte vakblad Photon voor het huidige jaar (2011) al een fysieke productie van 19.693 MW aan nieuwe omvormers heeft voorspeld in Duitsland. Wil BSW-Solar "nulgroei" in negen jaar tijd, of hebben ze blunders gemaakt met deze grafiek??? En dan heb ik het nog niet eens over de geprognosticeerde absurd lage afzet in eigen land in 2020. Een jaar waarin "consumer end-price grid-parity" al lang weer geschiedenis zal zijn (ook voor Duitsland), en verwacht mag worden dat er nog veel grotere volumes goedkope PV-systemen - omvomers incluis - afgezet zullen kunnen worden. Zelfs in het eigen land, wat al in het peperdure jaar 2006 volgens de eigen gepubliceerde cijfers 2.899 MWp aan nieuwe PV-systemen (STC capaciteit van de generator, dus het aangesloten "standaard" geteste DC vermogen aan zonnepanelen) heeft afgezet... ... of is BSW-Solar al voorschot aan het nemen op de zelfs op het vlak van de omvormers al rap de markt betredende concurrentie uit het Verre Oosten en verwachten ze zelfs op dat vlak over een paar jaar in het stof te moeten gaan bijten??? Wie het weet mag het zeggen... Plaatje © BSW-Solar/www.solarwirtschaft.de (download 24 jan. 2011).

BSW-Solar voorspelt in hun ietwat curieuze grafiek (waar voor "produktion" een eenheid van MWp staat, die uitsluitend voor nominaal PV-module vermogen zou mogen worden gebruikt...) voor 2010 een totale Duitse omvormer productie van 11.000 MW. Waarvan al 4.620 MW geëxporteerd zou zijn (42% export quote). In 2020 zou het productie volume moeten zijn gestegen naar 19.900 MW (stijging met factor 1,8) waarvan nog maar een schrikbarend laag aandeel van slechts 2.388 MW (!) in eigen land zou moeten worden afgezet... En dat in tijden dat PV-systemen waarschijnlijk bij wijze van spreken in de bouwmarkt te koop zouden kunnen staan voor een prikkie...

Het zal u niet verbazen, Photon denkt op een iets ander niveau, en publiceerde in het januari nummer van 2011 een fysieke productie van 12.278 MW (11,6% hoger dan BSW opgave) op een capaciteit van 18.314 MW voor 2010. En voor dit jaar (2011) een uitlevering van al 19.693 MW op een gegroeide productie capaciteit van maar liefst 26.088 MW. Die verwachte productie voor 2011 ligt nog maar 207 MW onder het fysieke volume waarvan BSW stelt dat de omvormer fabrikanten in Duitsland in het jaar ... 2020 zouden gaan produceren (19.900 MW). U begrijpt uit deze cijfers wellicht dat het niet vreemd is dat Photon en BSW nog steeds regelmatig heftig met elkaar in de clinch liggen...

Laagspanning, laagspanning, laagspanning...
Tenslotte nog een leuke uitsmijter. BSW-Solar geeft ook een staatje van het spanningsniveau waarop de - volgens hen - inmiddels tot 840.000 PV-installaties aangezwollen hoeveelheden in de BRD* zijn aangesloten. Er wordt namelijk in Duitsland nogal eens gesteggeld over zogenaamd dreigende "Netzcollaps" (o.a. door de heer Köhler van de diep in de hoogspannings-"leer" zittende Dena, heftig en beargumenteerd bestreden door Photon in hun December en Januari uitgaves**) als gevolg van de enorme uitbouw van zonnestroom capaciteit. Dat lijkt pas echt een storm in een glas water, want het overgrote merendeel van de Duitse zonnestroom capaciteit is op de laagste spanningsniveau's gekoppeld, daar waar de meeste stroom direct weer wordt verbruikt (in de steden, dorpen, boerderijen, etc.). En wel vooral tijdens de "pieklast", wanneer de meeste zonnestroom wordt geproduceerd. Die langzaam stapsgewijs "opschakelt" richting die "pieklast" in de ochtend-uren, en langzaam weer stapsgewijs "afschakelt" in de middag-uren. Dus niet, zoals zo vaak wordt gesuggereerd: van het ene op het andere moment (voor de totale opgestelde capaciteit) van "niets" naar "vol vermogen" en weer plotsklaps terug. PV-systemen zijn immers, decentraal als ze zijn, over een gigantische oppervlakte verspreid met vaak zeer verschillende, lokale weerscondities... Meer dan voldoende tijd voor bestaande, regelbare centrales om stapsgewijs de veranderende, na lokale consumptie overblijvende invoedings"last" bij te benen.

Het door BSW-Solar gepresenteerde staatje laat een verdeling zien van 97,9% op laagspanningsnetten (NS - "Niederspannung"), 0,7% op MS/NS, 1,4% op MS ("Mittenspannungsnetz"), en respectievelijk minder dan 0,02% op HS/MS, en minder dan 0,01% op HS ("Hochspannungsnetz", denk bijvoorbeeld aan Straßkirchen 55 MWp op 110 kilovolt in oost Beieren, er zit een zeer grote verbruiker vlakbij, de papierfabriek in Plattling...). De hoogste spanningsniveau's (HöS/HS resp. HöS) zijn vooralsnog terra incognita voor PV aansluitingen. Waar je je al druk om kunt maken. Dit alles gaat pas bij veel grotere uitbouw volumes een rol spelen, maar er wordt al hard aan oplossingsrichtingen gewerkt.

* In een korte analyse van de eerder gepubliceerde cijfers door BSW-Solar en de bijbouw volumes geregistreerd door Bundesnetzagentur kwam Polder PV op 12 november 2010 op "slechts" zo'n driekwart miljoen installaties. Het huidige getal van BSW-Solar is dus alweer zo'n 12% hoger...

** O.a. in een door Köhler abrupt afgebroken telefonisch interview, wat in de december 2010 issue door Photon is gepubliceerd onder de titel "Schreiben Sie: Ich bin ein Idiot", verder beargumenteerde analyses van de begrenzing van het output vermogen van omvormers onder de titel "Warum nur 30 Gigawatt" (door Dena als maximaal "haalbaar" geacht zonnestroom vermogen in Duitsland, zie ook pdf van dat artikel bij Photon), en een analyse van de 564 pagina's tellende "Dena-Netzstudie II", onder de titel "Praktisch wertlos"...

http://www.solarwirtschaft.de/ (website van BSW-Solar, met veel info)

27 januari 2011: Deal tussen Röttgen (BMU) en Cramer (BSW-Solar, SMA): nieuwe degressie PV-tarieven per 1 juli 2011. Het zat er al een tijdje aan te komen. Door de sterk verhitte marktafzet van zonnestroom installaties in 2010 in Duitsland (nog steeds niet bekend hoeveel totaal) "moest" er iets gebeuren. Om te voorkomen dat het politieke vertrouwen in de sector definitief verloren zou gaan, heeft de branche organisatie BSW, onder leiding van voorman Günther Cramer van de grootste omvormer fabrikant ter wereld, SMA, en tevens voorzitter van BSW-Solar, een diepe knieval gemaakt. Om de dreiging van een alles vernietigende harde "cap" op de markt te voorkomen (gewild door steeds meer politici die door talloze belangen groeperingen worden plat gebeld om zo spoedig mogelijk een einde te maken aan het Duitse zonnestroom avontuur), is een compromis voorstel gedaan. Na ongetwijfeld zeer intensieve onderhandelingen zijn BSW en het Milieuministerie BMU onder leiding van CDU man Norbert Röttgen tot overeenstemming gekomen om alweer een nieuwe "marktgroei afhankelijke" degressie van de invoedings-tarieven voor zonnestroom per 1 juli 2011 in te laten gaan. Lees: alweer een nieuwe aanpassing van het al ruim tien jaar succes hebbende Duitse EEG, nog vrij kort na de voorgaande ingrepen in 2009. Waarschijnlijk om geen slapende honden wakker te maken wordt het echter gepresenteerd als het "naar voren in de tijd halen" van de toch al uit EEG Novelle 2010 volgende nieuwe degressie van minimaal 9% die per 1 januari 2012 pas in zou gaan. Maar er is geen enkele garantie dat, als de marktgroei dit jaar alweer extreem veel hoger dan (nu) verwacht zal blijken te zijn, dat niet alsnog alweer in 2012 er fors extra geknepen zal worden in de dan geldende, alweer veel lagere tarieven voor nieuwe PV-installaties.

Opvallend aan de persberichten is dat het BMU zelf claimt dat er in 2010 "slechts" 7.000 MWp bijgekomen zou zijn en dat het totale geaccumuleerde netgekoppelde PV-vermogen zou zijn blijven steken op "slechts" 17 GWp eind van het jaar. Of BMU meer weet dan het Bundesnetzagentur (BNA), die pas de bijbouw statistieken tot en met oktober heeft gepubliceerd, blijft onduidelijk. Veel analisten verwachten namelijk dat er 8 of zelfs meer dan 9 GWp zou zijn afgezet in 2010. Wat de politieke spanning alleen nog maar groter zal maken. De invoeding van de enorme nieuwe hoeveelheid zonnestroom moet immers ook weer allemaal door de kWh verbruikers worden opgehoest. Het blijft daarom afwachten op de door BNA te publiceren statistieken (ik kijk bijna elke dag op hun site, recentere gegevens dan die voor oktober 2010 zijn mij nog niet bekend).

Achtergronden
Het voert hier te ver om alle achtergronden door te lichten van de recentste "mega-deal" tussen BSW en BMU, er is immers byzonder veel spraakwater gevloeid in het afgelopen jaar over de extreem hard groeiende zonnestroom markt in Duitsland. Er is continu heftige dynamiek in die markt, er wordt zeer veel gepubliceerd over de toekomst van het EEG in Duitsland. En er worden gigantisch dikke en dure rapporten geschreven om een of ander "gelijk" aan te tonen. Om alle details daarover te vertellen zou je boeken kunnen vullen, en dat ga ik niet doen. Ik verwijs u daarvoor graag naar de uitmuntende websites van Photovoltaik.eu, die van BMU, hun geweldige Erneuerbare Energien site, die van de branche organisatie BSW, en van de zeer actief lobbyende en geweldige analyses schrijvende, in Aachen zetelende Solar-Energie Förderverein SFV (allemaal bomvol dikke studies, grafieken, prognoses, argumenten, etc.). En natuurlijk, niet te vergeten, the best of all: het vaktijdschrift Photon, waar zeer frequent diepgaand wordt gerapporteerd over de politieke achtergronden, de continue manipulaties, de consensus, en de snoeiharde cijfers. Vakjournalist Christoph Podewils bericht het meest consistent daarover, in zijn weergaloze, nauwkeurige stijl, met zeer gevoelige antennes voor de politieke achtergronden. Ook Sonne Wind Wärme, een ander populair en diepgravend tijdschrift (waar ik af en toe een presentie exemplaar van ontvang), is zeer goed geïnformeerd en rapporteert regelmatig kritische stukken over de ontwikkelingen rond de beroemdste hernieuwbare energie wetgeving op onze planeet, het EEG. Eigenlijk is het aantal handige bronnen over de evolutie van die wetgeving en de gevolgen ervan al niet meer bij te houden. Google is your best friend, so they say... (ik kreeg later een leuke extra link doorgespeeld, voor de doordenkers die Duits kunnen lezen...)

Vandaar hier het door mij vrij vertaalde en nader ge-expliceerde "lijstje" met de (voorlopige) afspraken die tussen BMU en BSW zijn gemaakt, volgens de gezamenlijke persberichten. Uiteraard zijn dit nog slechts voorstellen, waar het Duitse parlement (en in theorie gezien recente verwikkelingen, tot op zekere hoogte wellicht ook nog de Eerste Kamer, de Bundesrat) nog zo zijn eigen ideeën over kan spuien. We zullen gaan zien de komende tijd. Duidelijk is wel dat het volgen van de ontwikkelingen steeds lastiger wordt, door de vele complicaties van bijstellingen die afhankelijk zijn van de te verwachten marktgroei - en de voorspelbare paniek reacties bij de politiek als die marktgroei ondanks alle ingrepen toch maar weer lustig weiter geht... Het volgende plaatje van BSW moet u dan ook maar eens goed voor gaan zitten (zie ook uitleg verderop):

^^^ Hoe hoger de impact van de bestaande regelingen, hoe ingewikkelder en grotere effecten hebbend de "ingrepen" worden van de politiek om te voorkomen dat de zonnestroom markt niet gaat "ontsporen" (in hun bewoordingen). Een ogenschijnlijk chaotisch plaatje. Met een ingewikkelde boodschap. Polder PV doet in de volgende analyse een poging tot uitleg. NB: "Vorziehung" is "het naar voren brengen" (in de tijd). © BSW-Solar, Deutschland (download from this web page)

(1) Extra degressie vervroegd
Het variabele deel (in ambtelijke taal "glijdend" dan wel "ademend deksel" genoemd, auf Deutsch "atmender Deckel") van de pas voor 1 januari 2012 voorziene verlaging van de invoedingstarieven voor zonnestroom ("degressie") zal naar voren in de tijd worden gehaald en op 1 juli 2011 worden vastgepind. Daarmee zullen de voor 2012 voorziene degressies al in de tweede jaarhelft van 2011 gaan gelden (let wel, als vanouds: uitsluitend voor dan nieuwe aan het net gekoppelde installaties, ALLE eerder aangesloten PV-systemen blijven hun 20+ -jarige invoedingsrechten behouden).

(2) Plafond alweer 1 GWp hoger
Het vorig jaar verbazingwekkende nieuwe "politiek gewilde maximale uitbouw plafond" van 6.500 MWp/jaar (was nog kort daarvoor slechts 3.500 MWp...) wordt alweer opgehoogd naar 7.500 MWp. Wordt de "te berekenen" marktgroei dit jaar desondanks toch weer hoger dan dat "ademende deksel" van 7,5 GWp, gaat er nog eens 3% extra bovenop de degressie "generator" worden gestapeld ("extra strafkorting op nieuw invoedingstarief"). Voor alle berekende bijbouw volumes van 1.000 MWp meer dan het aanvankelijke "doelcorridor" van 3,5 GWp voor 2011 zal er 3% "strafkorting" van de nieuwe tarieven gaan komen. Met die extra 3% voor de verhoging van de "maximale marktcap" (feitelijk een aanpassing van de wet tekst voor EEG Novelle 2009) zijn er in totaal 5 "drie-procent kortingen" in te voeren, afhankelijk van de daadwerkelijk vastgestelde markgroei.

(3) 1 juli max. 15% minder
Als gevolg van deze gestaffelde degressie bepaling kan dus bij een te bepalen marktvolume van meer dan 7,5 GWp, de per 1 juli 2011 geldende nieuwe degressie van alle invoedingstarieven voor zonnestroom producerende installaties uiteindelijk maximaal 15% gaan bedragen. NB: dit is dus alweer bovenop de stapeling van de in voorafgaande periodes al reeds gerealiseerde degressies. Deels afhankelijk van installatie categorie: per 1 jan. 2009 8-10%, per 1 jan. 2010 9-11%, per 1 jul 2010 8-13%, per 1 okt. 2010 3%, per 1 jan. 2011 13%. Wordt de 3.500 MWp "berekende jaar marktgroei" door wat voor omstandigheden dan ook niet gehaald, zal er per 1 juli 2011 geen nieuwe degressie worden geïmplementeerd, maar gaat pas 1 januari 2012 de standaard degressie in.

(4) Marktvolume 2011
Dat "marktvolume voor 2011" wordt wederom, net als vorig jaar, op geheel kunstmatige wijze "berekend". Daarbij zal de door het Bundesnetzagentur (BNA) vast te stellen groei van nieuwe installatie capaciteit in de maanden maart, april en mei 2011 ("Bemessungs-zeitraum") worden opgeteld, en het resultaat met vier worden vermenigvuldigd om een "kunstmatige jaargroei" van 12 maanden te verkrijgen. Dit dient al in juni 2011 te geschieden, om de degressie per 1 juli 2011 vast te stellen. NB: de fysiek bij BNA geregistreerde marktgroei was in deze 3 maanden in 2009 nog slechts 320,5 MWp, en in 2010 (revisie BNA) nog 1.358,6 MWp, wat de kunstmatig bepaalde "jaartotalen" op basis van de bekende gegevens voor die jaren op 1,3 resp. 5,4 GWp zou hebben gebracht. Echter, omdat module prijzen nog steeds omlaag blijven gaan, en potentiële investeerders beslist (terecht) het "gevoel" zouden kunnen krijgen dat het in Duitsland anno 2011 "now or never" zou kunnen gaan worden met de te verwachten rentabiliteit van nieuwe PV-installaties (en/of de politieke ondersteuning daarvoor), zou een nieuwe stormloop op zonnepanelen in het komende voorjaar/vroege zomer beslist niet ondenkbaar kunnen zijn, met deze nieuwe aankondigingen op het netvlies. Wat tot gevolg zou kunnen hebben, dat het uiteindelijke rekensommetje voor 2011 beslist boven die (ogenschijnlijk onbereikbare) "7.500 MWp" uit zou kunnen gaan komen. De grens ligt dan bij 7.500/4 = 1.875 MWp voor genoemde drie maanden. Komt het door BNA te registreren volume in die periode daar boven, gaat het "maximale nachtmerrie scenario", 15% extra degressie per 1 juli 2011, gelden.

(5) 2012
De basis degressie die sowieso in EEG Wet (Novelle 2010) is vastgelegd, is voor 1 januari 2012 9%. Deze wordt, i.t.t. het "variabele" deel, niet ook "naar voren in de tijd" gehaald. Met de "naar voren gehaalde" maximale 15% degressie per 1 juli 2011 en de standaard 9% degressie per 1 januari 2012 zal maximaal t.o.v. 1 januari 2011 een totale degressie van 24% in 1 jaar tijd worden gerealiseerd bij de meest extreme marktgroei. Op de geschetste wijze hoopt het BMU al te explosieve ontwikkelingen in dit jaar al bij voorbaat af te remmen en de gegarandeerd daarmee gepaard gaande zeer forse impact op de door alle Duitse stroomconsumenten te betalen EEG Umlage op de kWh tarieven op voorhand in te perken. Zowel het BMU (politiek verantwoordelijk voor de uitvoering van het EEG), als de zonne-energie branche organisatie BSW-Solar zijn als de dood dat door een extreme oververhitting van de afzet markt in eigen land er zowel een politieke als sociale vertrouwensbreuk zal gaan komen die tot ondenkbare en onvoorspelbare gevolgen zou kunnen leiden. De branche organisatie wil door deze ingrepen oververhitting van de eigen markt voorkomen, en stelt zich als middellange termijn doel, en dan moet u goed lezen, "die Umlage für Solarstrom auf rund 2 Cent/kWh zu begrenzen". Daar staat dus niet dat "de EEG Umlage" op dat niveau zou moeten komen (want dat omvat ook alle vergoedingen voor, voornamelijk, windenergie en biomassa, nu nog de twee grootste posten). Maar dat dus het aandeel van zonnestroom in het totaal die 2 cent niet mag overstijgen. Het kan best betekenen, bij succesvolle verdere uitbouw van windenergie en biomassa, dat de totale Umlage fors hoger dan de 4 Eurocent/kWh zou kunnen gaan worden (zoals al voorspeld door de 4 grote netbeheerders). Maar dat zegt BSW-Solar er liever niet bij...

Of al deze plannen en de uitwerking daarvan ook allemaal zullen gaan helpen zal vooral van de prijsontwikkeling van de modules en complete systemen gaan afhangen. Want die zullen maatgevend zijn voor de ontwikkeling op de Duitse markt. Die nog steeds niet van een fysieke "cap" zal worden voorzien. Want daarvan zijn de gevolgen helemaal niet te overzien. Een "cap" zal in ieder geval desastreuze gevolgen voor de verdere systeemprijs ontwikkeling en innovatie gaan hebben, en zelfs CDU Minister Röttgen lijkt ervan overtuigd dat dat de slechtst denkbare richting is voor de toekomst van de eigen zonnestroom sector. Ook in deze zaken kan het Duitse parlement natuurlijk nog afwijkende voorstellen gaan doen.

(6) Tijdelijk uitstel vrijeveld systemen
Wederom vanwege het argument "langere tijd nodig voor planning en realisatie", worden zogenaamde vrijeveld installaties met iets minder stekelige handschoenen (zo u wilt: met een iets minder scherpe - of is het botte - bijl) behandeld door het BMU. Voor deze grote systemen gaan de nieuwe, "naar voren gehaalde" degressies pas in per 1 september 2011 i.p.v. per 1 juli. Wat het effect hiervan zal zijn is ook nog niet goed te duiden. Sowieso is deze categorie zeer significant uitgekleed door de Duitse regering, omdat ondanks felle protesten uit de sector, ze het in hun "wijsheid" hebben besloten om per 1 juli 2010 alle nieuwe vrije-veld installaties "op voormalige akkerbouwgronden" (ook al blijken die door lokale omstandigheden nog zo onrendabel te exploiteren voor andere doeleinden) niet meer te ondersteunen onder EEG condities. Ze zijn weliswaar niet "bij wet verboden", maar feitelijk zijn ze, onder de huidige marktomstandigheden, "economisch bezien dood" gemaakt. Ik moet de eerste investeerder nog zien die onder die omstandigheden het nog aandurft een zeer riskant groot PV-avontuur op een oude akker (met bouwvergunning) te beginnen: want hij zal alle opgewekte elektriciteit op de Leipziger Strombörse moeten verkopen, of hij zal een groenestroom boer moeten vinden die voor een "lucratieve" prijs zonnestroom zal gaan afnemen. Dat zie ik nog niet gebeuren. Maar: wat niet is kan nog komen...

(7) Tale-telling rekenvoorbeeld
Wat zou de consequentie kunnen zijn van deze nieuwe forse degressies op het tarief voor de "populairste" categorie, als we naar de relevante 82 miljoen burgers kijken in Duitsland? Dan draait het om de categorie "tot en met 30 kWp" voor dak-installaties. Die heeft momenteel een invoedingstarief van 28,74 Eurocent/kWh. Stel dat het ergste scenario bewaarheid gaat worden, en de marktgroei ook dit jaar weer alle vorige (recente) records zal gaan slaan, ondanks de pogingen van BMU/BSW de uitslaande zonnestroom brand te blussen met forse ingrepen in de tarieven. Dan zou per 1 juli 2011 met de voorziene 15% extra degressie een nieuwe dak-installatie genoegen moeten gaan nemen met een invoedingstarief van 28,74 - (0,15 * 28,74) = 24,43 Eurocent/kWh. En burgers, boeren en buitenlui die eventjes zaten te slapen en pas vanaf 1 januari 2012 een systeem zullen gaan plaatsen zouden in het "aller-ergste" scenario (9% degressie in het nieuwe jaar, resulterend in max. 24% degressie in een jaar tijd) nog maar kunnen rekenen op een invoedingstarief van 24,43 - (0,09 * 24,43) = 22,23 Eurocent/kWh! Dat ligt al onder sommige huidige consumenten tarieven bij grote energieboeren in Nederland (Vattenfall/NUON "CO2 OK Stroom" variabel enkeltarief per 1 jan. 2011: 22,54 Eurocent/kWh all-in). Maar wel: een vaste periode van 20+ jaar, onveranderd invoedingstarief, en niet met talloze onzekerheden omgeven "saldering" zoals in ons land... Uiteraard dit alles bij de meest heftige marktgroei die kan plaatsvinden. Maar vergeet niet dat Philippe Welter van Photon een uitbouw voor 2011 van 15 GWp tot de "mogelijkheden" heeft bestempeld. En Photon zit er door de bank genomen meestal niet zo extreem ver naast in vergelijking met de branche organisatie...

(8) And what's more - groene afnemers gaan ook meebetalen
Een bestaande regeling betreft een zogenaamd "Grünstromprivileg". Leveranciers die tot nog toe namelijk voor hun totale afzet al minstens 50 procent EEG stroom leverden, waren tot nu toe vrijgesteld om de EEG Umlage in rekening te brengen (let wel: voor hun totale levering, dus ook voor het buiten het EEG deel vallende restant!). Het voorstel is nu om die vrijstelling op te heffen en de totaal in rekening te brengen Umlage ook voor de betreffende klanten te beperken tot maximaal 2,0 Eurocent/kWh, ook ingaande op 1 juli 2011. Omdat per 1 januari 2011 de EEG Umlage al omhoog is geschroefd van 2,047 naar 3,53 Eurocent/kWh, is namelijk de verwachting dat van deze constructie vaker gebruik gemaakt zal gaan worden door slimme leveranciers. Dit zou tot onacceptabele "meename effecten" kunnen leiden. En het heeft een nadelig effect op de EEG Umlage zelf, omdat het gevolg daarvan zal zijn dat de totale op te brengen EEG "kosten" last over een minder groot aantal eindverbruikers omgerekend zou gaan worden. Het BMU wil koste wat kost een verdere onacceptabele "kunstmatige" stijging van die EEG Umlage door dit soort effecten voorkomen, en stelt daarom die verplichte maximale 2,0 Eurocent/kWh voor de betreffende klanten in. Dit komt neer op een EEG Umlage niveau wat in 2010 gold. Verder zal sowieso de bestaande "Grünstromprivilege" regeling kritisch tegen het licht worden gehouden en eventueel op termijn in Wet worden gewijzigd indien nodig.

Voorlopige conclusies
Aldus de "gezamenlijke" voorstellen. Die nog allemaal door het Duitse parlement zullen moeten. En dat zal moeilijk genoeg worden. Want er zijn al aardig wat politieke kopstukken die dit nog maar "het begin" vinden, en meer ingrepen lijken te willen. Sterker nog: van dik hout zaagt men planken ingrepen. Zoals totale afschaffing van financiële ondersteuning voor zonnestroom, zoals een (atoom minnende???) CSU man, Hans-Peter Friedrich recent nog uit zijn mond liet vallen. De bondsregering adviserende Umweltrat wil zelfs een harde marktcap, zo schijnt gedestilleerd te kunnen worden uit een 680 pagina's tellend epistel waarbij het Duitse beleid m.b.t. zonnestroom scherp wordt veroordeeld. Ook volgens die Umweltrat zou er namelijk in 2010 9,5 GWp zijn gerealiseerd, i.t.t. de 7 GWp die BMU en BSW nog steeds claimen. Vaktijdschrift Photon gooide als vanouds weer wat (bio?) olie op het vuur en publiceerde zowel in hun tijdschrift, als op hun website een ongetwijfeld de nodige tongen losmakend kort interview met de Amerikaanse projectontwikkelaar Matt Cheney. Die vindt namelijk dat de tot het kookpunt gestegen Duitse markt nu maar eens flink moet worden afgekoeld. Met ijswater. En wel door de invoedingstarieven te halveren tot een niveau van zo'n 15 Eurocent/kWh, "en kijken wat er dan gebeurt". Gewenst tijdstip van die door hem gewenste ingreep? Per direct... (zie interview).

U begrijpt: de zonnestroom revolutie verkondigers zijn van dit alles uiteraard not amused, en willen juist een versnelling, hard op weg naar "100% erneuerbaren". Een van velen, Udo Möhrstedt, CEO van het bekende IBC Solar AG in SWW, op 24 januari jl.: "Energiewende nicht gefährden", en "Wir sind eindeutig der Meinung, dass Deutschland einen Zubau von 6 Gigawatt pro Jahr braucht und dieser zur Erreichung unserer Klimaziele auch notwendig ist".

Alles bij elkaar nemend, en herhalend wat ik al vaker heb gezegd: Duitsland gaat waarschijnlijk "het beslissende jaar" in voor zonnestroom in het byzonder, en "die Erneuerbaren" in het algemeen. Waarbij definitief duidelijk zal gaan worden of ze de wereldkampioen status die ze terecht ruim tien jaar lang op hun palmares hebben mogen bijschrijven blijven verdienen door verdergaande mega-uitbouw. Of dat ze door politiek gekonkel, fossiel-nucleair lobby gesaboteer, selectieve "kosten" benoeming (en "baten" vergeten mee te nemen in de selectieve vergelijkingen), en ambtelijke chaos veroordeeld zullen gaan worden tot een jaarlijkse bijbouw van slechts 3,5 GWp. Peanuts, en: een onvergeeflijk laag groeitempo...

Voorspelling Polder PV
Als bovengenoemde voorstellen in essentie door zowel het parlement (Bundestag) als langs de Senaat (Bundesrat) worden geloodsd, voorspelt Polder PV voor dit jaar (2011) de volgende "politiek veroorzaakte stormlopen": hoge aanmeldings-cijfers van zonnestroom installaties bij BNA eind juni (grootste stormloop vanwege mogelijk 15% degressie), eind augustus (grote vrijeveld installaties), resp. eind december (vanwege 9% degressie per 1 januari 2012, tenzij de politiek nog meer ingrepen aankondigt). Hoe hoog die stormlopen zullen gaan worden? Das steht in die Sternen geschrieben...

http://www.bmu.de/pressemitteilungen/aktuelle_pressemitteilungen/pm/46935.php (persbericht van 20 januari 2011 met aankondiging gezamenlijke overeenkomst tussen BMU ministerie en branche organisatie BSW-Solar)
http://tinyurl.com/4kewgxa (verkorte link naar het persbericht van BSW-Solar van 20 juni 2011, met hun standpunt over "de deal met BMU")
http://www.dgs.de/2720.0.html (24 jan. 2011: standpunt van de Deutsche Gesellschaft für Sonnenenergie e.V. "Gematigd positief" over de plannen, maar ook: "Ein weiterer jährlicher Zubau von 4 bis 6 GW ist möglich und wahrscheinlich mit der Konsequenz, dass im Jahr 2020 ca. 70 GW Photovoltaik am Netz sein werden.")
http://www.sfv.de/artikel/stellungnahme_des_sfv_zur_vorgesehenen_weiteren_verguetungsabsenkung.htm (de Solar-Energie Förderverein Aachen gaat er als vanouds zeer goed beargumenteerd hard tegenaan, en neemt eigen stellingnames t.o.v. de dreigende sterke vertraging van de gerealiseerde marktgroei in Duitsland...)

25 januari 2011: Cimmaron Solar Facility 30 MWp van bison biefstukken exploitant en CNN creator Ted Turner on full power. Ras entrepeneur en filantroop Ted Turner, ikoon van het Amerikaanse zakenleven, oprichter van CNN, groot grondbezitter (tot in Argentinië aan toe), exploitant van ruim 50.000 bisons (en hun vlees), en met heel erg veel andere palmares op zijn naam, denkt groot. Bij zijn vele activiteiten is zijn aandacht ook steeds meer op duurzaamheid en grootschalige energie opwekking gericht. Een van "zijn" pas in gedeeld bezit verworven kindjes, de Cimmaron Solar Facility van 30 MWp gebouwd op land in zijn bezit, een van de grootste zonnestroom centrales van de Verenigde Staten, is inmiddels 100 procent on-line gekomen en produceert zonnestroom on full power. Zie ook het smaakmakertje van 8 juli 2010.

Het is een van de vele projecten waarbij de beroemde First Solar dunnelaag CdTe modules zijn ingezet, die een lage temperatuur coëfficient hebben* en dus uitmuntend geschikt voor hete regio zoals Colfax County in het noordwesten van New Mexico. Gesitueerd in de vlakte aan de voet van de Sangre de Cristo Mountains, een voorgebergte van de Rocky Mountains. Een half miljoen dunnelaag modules zijn daar in nette, strakke rijen neergezet, vlak naast (of eigenlijk: op) een van Ted's vele bezittingen, de Vermejo Park Ranch tussen de kleine nederzettingen Cimmaron (The Telegraph: "a genuine Wild West town on the Santa Fe Trail"), en Springer, bijna 100 kilometer NO van het beroemde Las Vegas.

^^^ Luchtfoto van de 30 MWp Cimmaron PV-plant in Colfax County, NM (U.S.A.). Linksonder de hoogspannings-aansluiting (speciaal gebouwd). Photo © Tri-State Generation and Transmission Association, Inc. (this web page)

Het project is ontworpen en ontwikkeld door First Solar zelf in samenwerking met stroom afnemer Tri-State uit Denver (het project ligt in het verzorgingsgebied van Springer Electric Cooperative, onderdeel van dat bedrijf), en het in Atlanta hoofdkantoor houdende Southern Company, een groot energiebedrijf met 4,4 miljoen klanten in het zuid-oosten van de U.S.A. Het door First Solar ontwikkelde project "in one of the sunniest parts of the country" werd al in maart 2010 gekocht door de nieuwe eigenaars Turner Renewable Energy (onderdeel van Ted Turner Enterprises, Inc. - TEI), en Southern Company. De eerste modules werden echter pas op 9 juni 2010 gemonteerd tijdens een korte openings-plechtigheid. First Solar blijft verantwoordelijk voor de operatieve ondersteuning en onderhoud. Voor de afzet van de grote hoeveelheid zonnestroom is een 25-jarige zogenaamde "power purchase agreement" (PPA) afgesloten met Tri-State and Transmission Association, een soort van collectieve non-profit inkoop organisatie die zo'n anderhalf miljoen consumenten in 44 coöperaties bedient in 4 staten incl. New Mexico.

Met de "duurzame insteek" moet wel een potje zout genomen worden wat de co-eigenaar Southern Company betreft, voor wie dit de eerste commerciële hernieuwbare energie producerende centrale is. Want in het First Solar persbericht werd CEO Tom Fanning geciteerd met de tenenkrullende opmerking (bij het officieel 100% in werking treden van een van de duurzaamste stroom centrales van de U.S.A.): "Renewables, along with new nuclear, increased energy efficiency, 21st century coal technology and additional natural gas, all will be crucial to meeting this nation’s growing energy demand". En dat zijn allemaal beslist geen "duurzame", nog "hernieuwbare", en al helemaal niet "toekomstgerichte" opties die Fanning daar eventjes in een adem noemt met de "renewables". Bazen van grote energiebedrijven hebben wel vaker een handje van dat gemanipuleer van de publieke opinie. En: er is geen enkele "garantie" dat de stroomconsumptie altijd zal blijven stijgen (zelfs niet het in diepe crisis zittende U.S.A.). Zeker niet als die goed in die zin verstopte optie "energy efficiency", als er "besparing" mee wordt bedoeld, grootschalig wordt aangepakt. Want nog steeds blijft de niet benodigde, zo u wilt "vermeden" energieconsumptie de goedkoopste en de beste vorm van "duurzaam" energie beleid. Zeker in een energie verspillend, inefficiënt werkend land als de Verenigde Staten...

Project details:

	Cimmaron Solar Facility, Colfax County, New Mexico (U.S.A.).
	Ontwikkeling, bouw en systeem management: First Solar, Inc.
	Partnership/(nieuwe) eigenaren: Turner Renewable Energy en Southern Company.
	300 dagen zon gemiddeld per jaar op deze lokatie, volgens kaartje NREL ongeveer 6-6,5 kWh/m².dag op een getilt vlak zonnepaneel per dag instraling vangend.
	Capaciteit PV-centrale nominaal (STC): 30 MWp.
	500.000 CdTe dunnelaag First Solar modules.
	Frames op ramfundamenten, modules in 3 rijen landscape boven elkaar.
	364 acre oppervlakte = 147,3 hectare (4,9 hectare/MWp of 204 kWp/ha).
	300 mensen voor opbouw van de centrale ingezet; start bouw werkzaamheden maart 2010, start module opbouw 9 juni 2010. Exploitatie: 2 man, en beveiligingspersoneel.
	"Commercially available" 25 november 2010; eerste (commerciële) productie van elektriciteit: begin december 2010.
	Volledig on-line/full power 24 januari 2011.
	Productie "genoeg voor stroomverzorging van 9.000 [Amerikaanse] huizen of 18.000 inwoners". TriState claimt 60.000 MWh/jaar (60 GWh/jaar), wat neer zou komen op een rekenfactor cq. "respectabel" stroomverbruik van 6.667 kWh/jaar per huis...
	Specifieke jaaropbrengst berekend uit opgegeven capaciteit en opwek cijfers: 2.000 kWh/kWp.jaar...
	Geprognosticeerde vermijding CO2 uitstoot: 45.000 ton/jaar.
	Stroomverkoop aan leden van Tri-State Generation and Transmission Association.
	Geschatte bouwkosten (The Telegraph): 250 miljoen dollar (huidige koers: 183,9 miljoen Euro, wat een exceptioneel hoog bedrag zou zijn voor een 30 MWp First Solar installatie...). Overname prijs door Turner/Southern: niets van bekend gemaakt...

Nog niet genoeg gehad?
Bekijk dan de SEIA pdf [update 16 dec. 2010] met alle grote zonnestroom en concentrating solar power projecten "in operation", "under construction", en/of "under development" in de Verenigde Staten. Alles bij elkaar genomen, inclusief een klein deel reeds operationele PV- resp. CSP centrales (233 MWp PV en 433 MW CSP, daarvan 310 MW [72%] voor het beroemde, al uit 1987-1991 stammende Kramer Junction project), komt die verbijsterende hoeveelheid in de pijplijn zittende capaciteit al op 13.968 MWp aan zonnestroom (PV) centrales, en 10.898 MW aan CSP centrales. Totaal bijna 25 Gigawatt aan nieuw zonne-energie centrale vermogen wat donkergroene elektriciteit zou kunnen gaan produceren "in the near future". Of al die projecten ook daadwerkelijk zullen worden gerealiseerd is nog onduidelijk. De Verenigde Staten gaan immers door een zeer diepe crisis heen. Maar als het aan de Amerikaanse ondernemersgeest zou liggen, gaan al die projecten uit de grond geramd worden en misschien nog wel veel meer. Eerst nog eventjes het benodigde kapitaal bij elkaar zien te scoren. Misschien dat Top Entrepeneur en bizonvlees handelaar Ted Turner nog wat leuke financiële truukjes kan laten zien, over de overname kosten van de Cimmaron plant is immers niets bekend gemaakt...

* Temp. coëfficient First Solar modules: minus 0,25% per graad Celsius temperatuurstijging minder vermogen dan de STC waarde; kristallijn silicium modules zitten vaak in de range -0,4 tot -0,45%)

http://investor.firstsolar.com/phoenix.zhtml?c=201491&p=irol-newsArticle&ID=1519083&highlight= (oplevering 24 januari 2011)
http://investor.firstsolar.com/phoenix.zhtml?c=201491&p=irol-newsArticle&ID=1402123&highlight= (15 maart 2010; First Solar verkoopt Cimmaron project aan Turner/Southern)
http://www.southerncompany.com/news/news_cimarron.aspx (webpagina over het project van co-exploitant, energiebedrijf Southern Company, met een paar leuke foto's)
http://www.telegraph.co.uk/earth/8075872/Americas-240-acre-sun-farm.html (21 oktober 2010; leuk geschreven en zeer informatief, uitvoerig artikel met achtergronden van Charles Laurence in de Britse The Telegraph)
http://www.tristategt.org/greenpower/cimarron.cfm (met gelikte simulatie video en fraaie foto's van werkzaamheden aan de PV-centrale)
http://www.youtube.com/watch?v=4qUyIP4JJHk (diverse video's van het project op YouTube van Tri-State)

http://www.tedturner.com (website van media tycoon/entrepeneur/filantroop Ted Turner)

http://www.seia.org/galleries/pdf/Major%20Solar%20Projects.pdf (voor de categorie: nog niet genoeg gehad: pdf van 1,69 MB van de Solar Energie Industries Association/SEIA. Met alle commerciële grote PV- en CSP centrales en plannen daarvoor in de U.S.A. Bijna 25 GW aan capaciteit, waarvan inmiddels operationeel 233 MWp aan PV centrales en 433 MW aan CSP projecten)

Tot slot:
Warren, C., Levitin, M. & Siemer, J. (2011). Pilotprojekt. Eine Solaranlage auf dem Weißen Haus wird zur Staatsaffäre. - Photon 1/2011: 24-30. Er komt [weer] een zonne-energie centrale op het Witte Huis van Obama, al zijn details daarover zo'n beetje Staatsgeheim. Wie weet, kan WikiLeaks straks uitkomst bieden...

24 januari 2011: Jaarlijkse PV-systeem prijsdalingen bij wereldkampioen Duitsland. Op het zeer goed ingelichte Haustechnikdialog forum een bericht over de middels anonieme, elektronische enquêtes verkregen data over gemiddelde prijsdalingen van de netto systeemprijs van geïnstalleerde zonnestroomsystemen, van 24 januari 2011. Die dalingen zijn aan de ene kant schokkend (voor de betrokken leverende partijen), maar aan de andere kant broodnodig om de enorme stapeling aan degressie stappen in Duitsland bij te kunnen houden en te leveren all-in systemen nog voor een interessante, economisch houdbare en scherpe prijs aan te kunnen bieden aan de eindverbruikers.

Ik heb de cijfers in het artikel even in een grafiekje uitgezet, wat de zeer dynamische trend goed weergeeft:

Deze tale-telling cijfers komen deels (2009 en 2010) voort uit een on-line bevraging via het portal Photovoltaikumfrage® van PhotovoltaikZentrum - Michael Ziegler (Triefenstein), met voor deze analyse (2010 inschrijvingen) 2.758 aanmeldingen over geheel Duitsland. De prijzen voor de eerdere jaren komen van de Deutsche Gesellschaft für Sonnenergie e.V. (DGS). Het betreft hier trouwens installaties tot 100 kWp. Het betreffende on-line forum heeft ondertussen ook weer de deuren geopend om in het huidige jaar (2011) voor aan het net gekoppelde zonnestroom systemen in de Bondsrepubliek zo representatief mogelijke "gerealiseerde all-in systeemprijzen" boven tafel te krijgen (aparte webpagina). Het mag duidelijk zijn aan bovenstaande grafiek: de al in EEG Novelle 2010 voorgeschreven extra degressie percentages (8-11% per 1 juli 2010, 3% per 1 oktober 2010, 13% per 1 januari 2011) hebben hun duidelijke weerslag gehad op de systeemprijzen in het jaar 2010: die zijn alweer aanzienlijk omlaag gegaan (blauwe kolommen in de grafiek, bijbehorende getallen op linker Y-as). De groene kolommen (getallen op rechter Y-as) geven het percentage weer dat de gemiddelde systeemprijs t.o.v. het voorgaande jaar is gedaald, de "YOY fall of system price".

Als je het verschil uitrekent tussen de gemiddelde prijzen in heel 2010 (2.740 Euro/kWp*, dat was volgens het bericht in het eerste halfjaar nog 2.950 Euro/kWp, dus alweer 7,12% er van af) en die van 2006, zit je al op een gigantische "gerealiseerde" marktprijs daling van 45,2% (!) in vier jaar tijd, gemiddeld 11,3% per jaar... Iemand nog een 11 procent goedkopere kolencentrale of kernsplijter in de aanbieding, lately??? Politiek en maatschappelijk gewilde en gerealiseerde prijsdalingen, dus. En blijkbaar kan "de sector" het (in Duitsland) nog net aan bijbenen. Althans: tot in 2010 (gezien de afzet van ergens tussen de 7 en 9,5 GWp, nog niet bekend). Of dat ook het geval zal zijn na nog eens 13% degressie per 1 januari 2011, en alweer een waarschijnlijker wordende nieuwe extra degressie halverwege dit jaar moet nog blijken. Dit laatste, gezien blijkbaar uitkristalliserende onderhandelingen tussen het milieu ministerie BMU (die over uitvoering en implementatie van het Duitse EEG gaat) en de brancheorganisatie BSW-Solar:

Dat "die Duitse PV-sector" het echter zwaar voor de kiezen gaat krijgen blijkt uit enkele andere cijfers in het Haustechnikdialog artikel. Want ook werd gevraagd naar enkele andere karakteristieken zoals het land van herkomst van de in Duitsland bij de "solarteurs" (systeemaanbieders/installatiebedrijven) gekochte PV-modules. Niet schrikken:

Conclusie: nog geen 40% van de in Duitsland gekochte cq. geplaatste PV-modules lijkt volgens dit onderzoek nog maar van eigen bodem afkomstig te zijn, en al ver over de 50% komt uit het Verre Oosten. Of de in het artikel genoemde benodigde betere marketing concepten voor de Duitse leveranciers ook het gewenste effect zullen gaan krijgen moet ook kritisch worden bezien. Want onder extreme verdergaande kostendruk, is het niet ondenkbaar dat in de komende tijd enkele Duitse bedrijven het niet meer zullen "trekken" om nog lager te zakken met de module prijzen. Wat zal kunnen betekenen dat een nog groter aandeel aan in Duitsland te plaatsen nieuwe modules dit jaar van de andere kant van de aardbol zal gaan komen...

Zie voor de prijsontwikkeling ook de beroemde module prijs grafiek op de website van Solarbuzz, waaruit duidelijk wordt dat de voortdurend dalende gemiddelde prijs voor "single buy" modules al onder de 3 Euro/Wp gaat zakken in Europa. NB: de normaal gesproken veel grotere afgenomen volumes zijn uiteraard nog veel scherper geprijsd, maar de grafiek geeft zeer goed de enorme prijsdump weer (lees de disclaimer op die site). Zeker op de middellange termijn bezien voor een groeiend aantal bedrijven wat continu worstelt met de extreme prijsdruk een zonder meer zorgwekkende ontwikkeling...

* Die gemiddelde 2.740 Euro/kWp (voor alle installaties tot 100 kWp in heel 2010) komt goed overeen met de laatste cijfers van Photon (januari 2011 issue), die voor all-in systeemprijzen tot de volgende bevindingen kwam (gemeten periode april-november 2010): tm. 10 kWp 2.838-3.073 Euro/kWp (1 uitschieter naar boven), 10-30 kWp 2.746-3.024 Euro/kWp, resp. voor installaties van 30-100 kWp 2.273-2.744 Euro/kWp.

http://tinyurl.com/4msqu6s (verkorte link naar het artikel op Haustechnikdialog van 24 januari 2011)
http://www.photovoltaikumfrage.de/ (website waar systeemkopers hun informatie kwijt kunnen waaruit geanonimiseerde trends in de Duitse markt kunnen worden geëxtraheerd)

24 januari 2011: Crisis? What crisis? Op z'n Grieks... De Financial Times had een leuk nieuwtje. Het door diepe crises geplaagde Griekenland - bakermat van onze "superieure beschaving" - gaat leuk uitpakken met zonnestroom. Althans, dat hopen we dan maar, want al jaren lang staan er in dat extreem zonnige land een dikke 3 GigaWattpiek (!!!) aan PV-projecten in even zovele ambtelijke burelen te verstoffen en dus ook al die jaren geen zonnestroom op te wekken (zie mijn al oude bericht van 26 januari 2009, twee jaar geleden...). Het land is natuurlijk niet voor niets in een diepe crisis beland, je kunt ook onder een verpletterend teveel aan ambtenarij bezwijken...

Afijn, blijkbaar begint er wel iets in de edele hersenpannen van de Griekse overheids beambten door te dringen. Es wird hochste Zeit! De premier Papandreou, de Baas van deze zonnige, mediterrane natie, heeft volgens de FT namelijk een leuk spetterproject met "hoge internationale aandachtswaarde" gepresenteerd. Een 600 miljoen (van ons geleende ???) Euro's kostende 200 MWp PV-centrale*, 's werelds grootste volgens het bericht**. En dat fraaie systeem gaat niet ergens bij/in Athene worden gerealiseerd, maar helemaal in het barre noorden van Griekenland. Ultra symbolisch natuurlijk, in Kozani, 125 kilometer westelijk van Thessaloniki in de provincie Macedonia. Waar 40 procent van de Griekse elektriciteit wordt gemaakt. In een van de meest vieze, massale hoeveelheden CO2 uitbrakende centrales die er bestaan op onze planeet: de 1.585 (1.595?) MW bruinkolen verbrander Agios Dimitrios (zie een foto vanaf de grond). De bedoeling schijnt te zijn dat een stukje afgeschreven dagbouwmijn "grond" ("verschroeide aarde" in mijn beleving) bedekt zal gaan worden met deze leuke duurzame start-up in het in diepe recessie zittende land. Ook zou aan dit megaproject een eigen productie installatie voor zonnepanelen verbonden moeten gaan worden.

Volgens het hoofd van het staatsbedrijf Public Power Corporation zouden voor dit project "internationale partners" worden gezocht om samen te werken met de volle dochter PPC Renewables. Het schijnt dat het van de net opgeleverde 70 MWp grote Rovigo (Italië) PV-centrale bekende SunEdison (volle dochter van U.S.A. halfgeleider concern MEMC) een poging heeft gedaan tot samenwerking, maar dat die deal is afgeketst. Uiteraard staan er Chinese en Duitse bedrijven te trappelen van ongeduld om aan dat moois te mogen meewerken (en veel modules dan wel zonnecellen te kunnen gaan leveren).

De reuzen installatie zou (deels) van start moeten gaan in 2013, en er is al (essentiële!) hoogspannings-infrastructuur aanwezig vanwege het bruinkool stokende monster Agios Dimitrios. Net als voor een vier maal zo klein project van 50 MWp wat bij Megalopolis (what's in a name...) in het hart van de zuid-Griekse Peloponnissos wordt ontwikkeld. Ook daar gaat het om een lokatie in het treurige "post-WWIII-landschap" van ex-bruinkool dagbouw.

Ietwat eufemistisch wordt gesteld dat Griekenland "achterligt" bij Spanje en Italië bij de ontwikkeling van een eigen PV-markt. De bittere realiteit is natuurlijk, dat het al jaren lang een grote wanprestatie levert. Volgens EurObserv'ER barometer zou er in dat land namelijk eind 2009 nog maar 55 MWp aan zonnestroom vermogen zijn geaccumuleerd (inclusief autonome installaties). Spanje had toen al 3.520 MWp bij elkaar uit de grond geramd (voornamelijk in 2007-2008, daarna is ook die markt in elkaar geklapt). Italië had eind 2009 al 1.032 MWp. En in het laatstgenoemde land is er alleen al in 2010 volgens de eerste voorlopige cijfers [iSuppli] alweer een enorme hoeveelheid van 1.900 MWp bij gekomen. En dat is natuurlijk niet slechts één door Berlusconi en/of de Italiaanse Staat gedicteerde reuzen installatie geweest. Dat waren er vele duizenden.

Dus ik wens de heer Papandreou veel succes met zijn megaproject. Echte revoluties op het gebied van zonnestroom worden vooral door vele tienduizenden burgers en het participerende bedrijfsleven gedragen. Mits er een excellent in Wet vastgelegd vast vergoedingen systeem is, en alle bureaucratie al van meet af aan is geëlimineerd. Knoop die s.v.p. in uw oren...

* 3 Euro/Wp, in Duitsland zou zo'n installatie veel goedkoper gebouwd kunnen worden, want daar worden al grote systemen rond de 2,5 Euro/Wp gerealiseerd...

** Er wordt gerefereerd naar het 80 MWp project Sarnia van Enbridge in Ontario, Canada, waarbij moet worden opgemerkt dat op de beroemde PVResources site van Denis Lenardic er voor dat project vooralsnog een ongeverifieerde grotere capaciteit van 97 MWp staat vermeld. Dat, terwijl het momenteel mij bekende grootste project het uit drie tegen elkaar liggende delen bestaande 80,7 MWp Finsterwalde monster is in Brandenburg, Oost-Duitsland. Overigens was ook dat ... voormalig bruinkolen dagbouw afgravings-gebied (bericht 14 september 2009). Van de door Lenardic gegeven Montalto di Castro 84,2 MWp centrale in Italië heb ik ook nog geen zeer duidelijke harde project-data gezien (ook niet in de projecten "track record" pagina van Sunpower zelf). Sunpower repte in hun persbericht van 27 december 2010 over een totaal vermogen van 85 MWp, waarvan 51 MWp (44 MW "on an alternating current basis") inmiddels alweer direct is doorverkocht aan internationale investeerders. Zie ook het interessante "andere" rating lijstje bij Leonardo-Energy.org die ook op de te verwachten fysieke jaarproductie van de grootste PV-monsters heeft gesorteerd. Waarbij Montalto di Castro het beste uit de bus komt met 140 GWh/jaar aan productie. Uiteraard zijn er meer grote projecten in voorbereiding, en 2013 is nog ver weg. Zeker voor de Grieken, die eigenlijk nog "moeten beginnen"...

http://www.ft.com/cms/s/0/f5cf790c-2558-11e0-93ae-00144feab49a.html#axzz1Bx0Mrlna (bericht over het monsterproject van 21 januari 2011)

24 januari 2011: Skip de maan, en breng voldoende schijnwerpers mee... In de pers wordt af en toe hijgerig de meest absurde onzin uitgekraamd over hoge risico's voor brandweerlieden bij branden in/op panden waarop (grote) zonnestroom installaties liggen. Polder PV had een zo'n slecht geïnformeerd bericht in de Telegraaf al tijdens komkommertijd in 2010 van alle kanten op zijn merites beoordeeld en genadeloos en onderbouwd becommentarieerd. Let wel: risico's zijn er altijd, en nooit helemaal uit te sluiten, maar met een goed geïnformeerde brandweer, voldoende afstand bij het spuiten, en toekomstige maatregelen om (grote) zonnestroom installaties op eenvoudige wijze stroomveilig af te schakelen, gaan die risico's beheersbaar worden. Niet/nauwelijks van toepassing in Nederland (onze markt blijft absurd klein, risico's zijn en blijven hier vooralsnog marginaal), maar wel in bijvoorbeeld Duitsland, Italïe, en mogelijk in Vlaanderen. Grote markten, behoorlijk wat grote en veel kleinere installaties, al heel veel afgezet en al jaren werkend. Spanje reken ik hier even niet mee, de overgrote meerderheid van het daar opgestelde vermogen bevindt zich in gigantische vrije-veld installaties ver van de gebouwde omgeving.

Een van de hardnekkigste mythes was dat 's nachts er ook - voor brandweerlieden - dodelijke stromen zouden kunnen komen uit (grote) PV-systemen. Was het niet vanwege de (volle) maan, dan wel door de grote schijnwerpers die brandweerkorpsen inzetten om te assisteren bij het blussen. De Duitsers zijn in alles grondig, dus liet de Berner Fachhochschule Technik und Informatik dat gewoon, nuchter als ze zijn, in de harde praktijk testen. Want het gaat daar niet om uit de duim gezogen fabeltjes, maar om de meetbare harde werkelijkheid. Een Duitser meet zogezegd elke scheet. Het vaktijdschrift Photon rapporteerde over de bevindingen in de januari 2011 issue.

De resultaten waren voor nuchtere, niet door volksmennerij te beïnvloeden mensen redelijk voorspelbaar.

Maanlicht misschien? Vergeet het maar. Met gevoelige meetapparatuur kon onder de volle maan volgens de beroemde projectleider Heinrich Häberlin een "Restleerspannung" (openklem spanning, Voc) van 1-2% worden gemeten. De kortsluitstroom bedroeg slechts een 2 miljoenste deel van de waarde onder STC testcondities*. Conclusio:

Schijnwerpers dan? Neem er veel van de krachtigste exemplaren mee, wie weet gaat het dan met heel veel moeite lukken er iets van een "relevante" stroom uit te persen, uit uw mega-installatie. Er werd een test gedaan met krachtige schijnwerpers met een vermogen van 2 kilowatt en 2 test zonnestroom installaties van 5 en 20 kWp; ook de afstand van de schijnwerpers tot de module vlakken werd gevarieerd. Genoemde installatiegrootte is voor Duitsland het marktsegment "particulier" tot en met kleinere installaties op boerenschuren. De meest talrijke installatie grootte, en dus de meest relevante. Häberlin: Voc steeg tot zo'n 60% van het STC vermogen, maar de kortsluitstroom bereikte nog steeds maar enkele promilles t.o.v. de STC waarden. En pas als de stroomsterkte hoog is, zullen er risico's op (fatale) schokken zijn. Bovendien: grote zonnestroom installaties zullen nooit volledig (met maximale intensiteit) beschenen worden met het type gebundelde licht wat uit dat soort schijnwerpers komt, slechts een klein deel (het door brand getroffen deel) zal verlicht worden. Häberlin concludeert: als je echt significante stroomsterktes onder dat soort nachtelijke omstandigheden wilt genereren, zul je een aardige batterij hoog-vermogen schijnwerpers tegelijk moeten gaan inzetten (die de complete PV-installatie uniform moeten beschijnen om significante effecten te genereren). Op basis van de verkregen metingen wordt nu gesuggereerd om schijnwerpers op minstens 17 meter afstand van de brandhaard op te stellen, dan zijn de risico's wat dat specifieke aspect betreft in ieder geval minimaal (maar nooit nul, "hoogstens risico op een kleine schok"). Training en voorlichting van alle brandweer personeel is veel belangrijker, en zal enige rest risico's tot het absolute minimum beperken (brandweer lieden hebben continu met "risico's" te maken, en doen er alles aan om die zo klein mogelijk te houden). Dit alles geldt uiteraard met name in volgroeide markten met al gigantisch veel PV-installaties van significante omvang. Nederland behoort daar nog lang niet toe, niet met een groei van slechts 10-20 MWp per jaar.

Ergo: weer eentje voor de categorie broodjes @@p van collega Wouterlood. Hetzelfde zal helemaal gelden voor de "gloed" van hellevuren zoals die woedden bij de gigantische brand op het Moerdijk terrein, pas geleden (voor de ramptoeristen: fotomateriaal). Die zal ook nauwelijks effect hebben op stroomproductie van enige betekenis uit een PV-installatie op een brandend pand. Zo is de inschatting van Polder PV na het lezen van het Photon stuk.

Wel bij deze direct een advies aan rampen-geile TV-ploegen: laat voor de zekerheid uw dikke powerbeams ter vastlegging van het brandende (leed)vermaak gewoon thuis, en neem genoegen met die ene, op 20 meter afstand staande brandweer schijnwerper. Is ruim voldoende en zo te lezen in Photon maximaal veilig voor de ingezette moedige mensen van de rampenbestrijdingsdienst...

Waarschuwing: daarmee betekent het nog steeds niet dat er in het geheel geen gevaren zijn, zoals reeds uitvoerig door mij gedocumenteerd in mijn eerste analyse. Ook de broodtekst van het uitvoerige, 10 pagina's lange nieuwste artikel in Photon over de materie is daar zeer duidelijk over, met name door brand beschadigde DC kabels tussen de generator (de zonnepanelen zelf) en de huisaansluiting zijn een potentieel veiligheidsrisico voor de brandweerlieden.

De brandweer is samen met de PV-sector en partijen die hardware kunnen leveren (in het Photon artikel worden er al 10 partijen genoemd, waaronder het in Rotterdam hoofdkantoor hebbende bedrijf Santon International BV) intensief in overleg om nieuwe installaties zo effectief mogelijk te kunnen afschakelen in het geval van brand. Om de risico's van hoge gelijkstromen zo veel mogelijk uit te bannen. Santon heeft bijvoorbeeld de "Fireman Switch" ontwikkeld. Standaardisatie is in dit premature stadium echter nog een complete illusie. Wie weet over enkele jaren een mogelijke "retrofit" van oudere installaties, al zal dat mogelijk een kostbare zaak worden, en is het misschien verstandig om pas eventuele ingrepen te eisen vanaf een bepaalde systeemgrootte. Hoe groter het systeem, hoe groter de risico's, particulieren met oude installaties moet je met zo'n mogelijk heftige ingreep niet lastig vallen. Zeker in Nederland niet, want daarvoor dienen eerst alle andere barrières op onze "micromarkt" te worden opgeruimd.

Preventie bijft ook hier het toverwoord. Zorg ervoor dat u brandveilig leeft, en zet s.v.p. risicovolle apparaten die 24 uur per dag zinloos stroom staan te trekken (vergeet al die vreselijke trafo's niet) UIT. Dan is er al veel gewonnen.

En als u meer wilt weten over het thema kunt u twee door Photon georganiseerde conferenties bezoeken: 15 februari 2011 "1. PV Safety Conference" in San Francisco (met name markt U.S.A.), en de "2. PV Safety Conference" op 13 april 2011 in Berlijn. Aanmeldingen bij www.photon-expo.de.

Uitgebreide bronnen opgave, zowel elektronisch, als tijdschrijft artikelen, in mijn (bij nieuwe referenties ververste) artikel van 17 augustus 2010. Alle geciteerde tijdschrift artikelen zijn bij Polder PV in te zien. Contact.

Bron:
Beneking, A. (2011). Löschen mit Risiko. Die Feuerwehr fordert von der Solarbranche ein "Not-Aus" für Photovoltaikanlagen. - Photon 1/2011: 90-100. Uitgebreide update in het vakblad voor zonnestroom - oplossingsrichtingen voor fysieke schakelmogelijkheden voor de brandweer om PV-installaties bij incidenten op eenvoudige wijze uit te schakelen.

http://www.photon.de/news_archiv/details.aspx?cat=News_Archiv&sub=Praxis&pub=1&parent=3014 (elektronische versie van het "maan en schijnwerpers" stukje, 24 januari 2011)

* Zie ook mijn artikel "Domper voor maanzieke PV-liefhebbers" van 22 oktober 2010...

24 januari 2011: Update Vlaanderen PV-markt - voorlopig 2010 320,1 MWp nieuwe registraties bij VREG. Polder PV heeft eindelijk de volledige update voor de ontwikkelingen op de Vlaamse PV-markt afgerond. U had al een tipje van de sluier gekregen in mijn proloog op de cijfers van CertiQ voor Nederland in het bericht van 6 januari 2011. Hierbij ook de voorlopige cijfers voor de marktgroei in 2010, die is uitgekomen op 320,1 MWp, met ruim 28 duizend nieuwe PV-installaties. Veel zal afhangen van de "definitie" van die marktgroei door VREG, want een fors contingent van de systemen uit de "overgangsregeling" die eind 2009 nog geen omvormer hadden, maar tot en met eind februari 2010 nog de tijd kregen om "definitief te worden opgeleverd", zullen door sommigen (waaronder BelPV) zeer waarschijnlijk allemaal tot "geplaatst in 2009" zijn gerekend. Mogelijk vanwege politieke motieven (BelPV gaat voor 2010 uit van een marktgroei van mogelijk 180 MWp inclusief een klein december piekje). Maar misschien ook wel puur een definitie kwestie. En: de VREG cijfers kunnen nog (fors) worden bijgesteld, als alle gegevens zijn verwerkt. Daar kan nog lange tijd overheen gaan. Voorlopig doen we het met de voorlopige cijfers. Het zijn de enige mij tot nu toe bekende officiële getallen.

Polder PV volgt strict de "officiële" data van VREG, zoals die tot nu toe in de vorm van het jaarverslag 2009 en de maandrapporten in 2010 zijn gepubliceerd. Misschien een leuke grafiek om hier alvast te brengen is mijn pure tongue-in-cheek prognose voor het bereiken van de eerste GigaWattpiek in Vlaanderen, als er met de maandelijkse groeicijfers van de afgelopen anderhalf jaar rekening wordt gehouden (wat natuurlijk beslist geen representatief beeld van de komende ontwikkelingen hoeft te geven!). Just for the fun of it:

In deze voorspelling zijn de maandresultaten (accumulaties van gecertificeerde PV-systemen in MWp) van VREG achter elkaar gezet en is een trendlijn in de vorm van een "goed passende" derdegraads polynoom gebruikt om een poging te doen te voorspellen wanneer ongeveer de 1 GWp aan accumulatie bereikt zou kunnen worden in Vlaanderen, met de huidige trend als basis. Uiteraard is dit puur spielerei, want het ligt in de verwachting dat verdere groei een stuk matiger zal zijn door de vele degressie stappen die zijn aangekondigd. Groei zoals in 2009 is een illusie, als de systeemprijzen niet fors lager zullen gaan worden, al zal er beslist nog groei van enige omvang blijven. Dus het hier voorspelde "een Gieg punt" ergens in oktober van dit jaar is waarschijnlijk een solar dream not coming true, zo is de inschatting van Polder PV. Ik krijg natuurlijk heel graag ongelijk, en wens het de zonnestroom minnende Vlamingen van harte toe!

Voor de harde resultaten en complete grafische bewerking met interactieve figuren, gelieve te bezoeken:

22 januari 2011: Grootste PV-centrale van Noord Nederland (265 kWp*) officieel geopend - in Drenthe**. Ik had al wat karige gegevens bij elkaar gescharreld vanwege eerdere berichtgeving, maar echt veel details had ik nog niet gevonden. En nog steeds zijn weinig specifieke projectgegevens bekend. Het gaat om het gisteren officieel door provinciaal gedeputeerde T. Klip-Martin (VVD, zie deze pagina) "geopende" PV-dak op een loods van het Waterschap Velt en Vecht, aan de Zetelveenweg in Sleen (provincie Drenthe). Er werd in een artikel van 3 december 2009 in het Dagblad van het Noorden al over gerept, waarbij het al langere tijd bestaande 180 kWp project met monokristallijne modules op de reinwater kelder in Annen bij Waterleidingbedrijf Drenthe werd gebruikt als referentie (productie daar volgens hun website [link niet meer beschikbaar] 150.000 kWh/jaar, een specifieke opbrengst van slechts 833 kWh/kWp.jaar, zie foto Leidraad PV AgNL 2010). Maar de plannen van Velt en Vecht (V. en V.) zijn al van veel langer geleden, zoals in het bericht van 7 februari 2005 (!! NB: verkeerde datum in dat bericht!). Wat al rept van specifiek geschikt zijn van het 2.100 vierkante meter grote dak op het fonkelnieuwe gebouw voor fotovoltaïsche zonnepanelen. Met daarbij de tale-telling frase: "Het wachten is nu op het moment dat de rijksoverheid weer subsidies gaat verstrekken voor de aanleg van zonnepanelen". Al in een eerder stadium (2004) waren plannen voor zo'n PV-installatie verworpen, omdat het enige destijds "levensvatbaar te achten" concept, een lease-constructie via een "derde partij" als te risicovol werd ingeschat voor V. en V. zelf, mochten eventueel geprognosticeerde stijgingen van de elektriciteitsprijzen tegen gaan vallen...

De hoop op subsidie is later slechts gedeeltelijk in vervulling gegaan, en dan nog met geluk: het Waterschap heeft slechts een beschikking SDE 2009 "groot" van maximaal 100 kWp verkregen, en dat was bij lange na niet voldoende voor de veel grotere geplande, "vol-dak" installatie. Gelukkig sprong de provincie Drenthe - onder voorwaarden - bij voor het toen nog geplande resterende 140 kWp gedeelte, en kon het project alsnog doorgang vinden.

Het PV-initiatief van V. en V. is door alle financieringsperikelen sowieso vertraagd (typisch Nederland, alles duurt hier op "duurzaam" gebied absurd lang en demotiveert investeerders). Ook moest er internationaal worden aanbesteed. Deze hernieuwbare energie opwekkende PV-installatie is gerealiseerd onder de MJA-3 "meerjaren afspraken" met de Nederlandse overheid onder het hoofdstuk energiebesparingsmaatregelen. Op 27 oktober 2009 werd er definitief besloten [pdf] tot de installatie door V. en V., met een destijds nog spectaculair budget van € 1.385.000 uit de bestemmingsreserve maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Aanvankelijk werd nog gerekend op slechts 240 kWp "dakvullend" (pdf memo met quick scan berekeningen van het bekende, al een tijdje door energiebedrijf Eneco van de failliete Econcern boedel overgenomen adviesbureau Ecofys). Het werden er uiteindelijk volgens website van de uitvoerder 264 kWp*, maar de monitoring site Metecontrol claimt 265 kWp, wat we hier zullen aanhouden...

^^^ Aparte foto van het 265 kWp PV-dak tijdens de openings-ceremonie bij [kunstmatig] avondlicht. De enige mooie en scherpe overzichtsfoto die ik tot nu toe kon vinden van het PV-dak. Uitsnede. Foto © Guids Hansman van Stichting Sleen Web, van fotopagina.

Bij de opening was ook het bekende Solar Team Twente aanwezig die weer met hun zelf te bouwen "solar scheurijzer" mee gaat doen aan de World Solar Challenge in Australië. Velt en Vecht overhandigde aan het team een cheque voor de sponsoring van 100 zonnecellen op deze raceauto, een zeer mooie geste! Verder was de bekende RTL weervrouw Helga van Leur aanwezig, en volgens een bericht op GoT directeur "energie en duurzaamheid", Bert de Vries van EL&I die volgens de poster op GoT het huidige (geweldige???) beleid van dat ministerie scheen te verdedigen en geclaimd zou hebben dat PV "de komende decennia nog niet rendabel zou worden" .

Opmerkingen Polder PV: Hmmm. Heb ik iets gemist, of is het voormalige EZ soms "bekeerd"? En: wat is een "toeleveringsleverancier" eigenlijk??? Of zou hiermee bedoeld worden dat "de BV Nederland" zich uitsluitend onledig zou moeten gaan houden met het maken van hardware voor de productie van duurzame energie producerende apparatuur, verschepen we vervolgens de hele zooi naar het buitenland, en gaan wij ons vervolgens arm kopen aan bakken vol schimmige groencertificaatjes omdat we in eigen land van EL&I zelf niks groens fysiek mogen opwekken????

Afijn, dat alles mag de pret verder niet drukken. We weten in Nederland dat we met fenomenale tegenkrachten hebben te maken. Lees ook maar eens deze polderiaanse bijdrage over het zoveelste staaltje schandalige minachting van zonne-energie door een medewerker "namens dat ministerie", op een door het Duitse Bundeswirtschaftsministerium betaalde bijeenkomst in Utrecht... We moeten ons van al die belachelijke prietpraat en van dat continue gesaboteer van onze toekomst door belangenbehartigers van de fossiele orde natuurlijk helemaal niets aantrekken, maar gewoon doorgaan met bouwen van (veel) zonnestroom moois. Want ergens gaat er iets knappen. De tegenstanders bevinden zich op een zinkend schip, en dat weten ze. Vandaar dat ze regelmatig de meest rabiate onzin en flauwekul zitten uit te kramen. Ze kunnen blijkbaar niet tegen hun verlies...

^^^ Foto in de avondschemering van voren (zuidzijde). © Waterschap Vecht en Velt (deze pdf).

De gegevens die ik inmiddels te pakken kon krijgen van het V. en V. project (Polder PV stelt het op prijs als u meer detail info heeft en/of duidelijke foto's van dak, omvormers, of ander fraais, mail me)*:

	Lokatie: Het gebouw ligt hemelsbreed op ongeveer 8 kilometer afstand, WZW t.o.v. het station van Emmen (ZO Drenthe), aan de Zetelveenweg ten ZW van het dorp Sleen. Zie Google Maps link.
	Eigenaar/exploitant: Waterschap Velt en Vecht (gezeteld in Coevorden).
	PV-systeem van 264,735 kWp (vlg. Meteocontrol portal 264,74 en berekening aantal modules x nominaal vermogen), 1.856 m² volgens Meteocontrol portal (2.000 vierkante meter volgens uitvoerder).
	Momenteel de grootste PV-installatie van Noord-Nederland, voor 180 kWp "Annen".
	Bouw begonnen na bouwvak 2010, oplevering 15 oktober 2010; ingebruikname datum 2 november 2010.
	1.431 multikristallijne stuks Yingli Solar YL-185 zonnepanelen, nominaal vermogen 185 Wp plus of min 3%, en een module rendement van 14%.
	21 x Power-One Aurora PVI-12.5-OUTD/-S inverters verdeeld in 4 groepen (Aurora is een Amerikaans bedrijf uit het Californische Camarillo).
	Inverter groepen opgebouwd als volgt: I 97,125 kWp, 525 stuks Yingli op 7 omvormers II 34,965 kWp, 189 stuks Yingli op 3 omvormers III 97,68 kWp, 528 stuks Yingli op 8 omvormers IV 34,965 kWp, 189 stuks Yingli op 3 omvormers
	Opdak systeem op metalen felsendak middels kruisverband alu opbouw constructie. Gebouw is de werkplaats en tevens districtskantoor van V. en V. (waterzuivering op hetzelfde terrein) wat in februari 2005 al werd opgeleverd.
	Dak iets oost van zuid georiënteerd. Dakhelling vrij laag, geschat op 15-20 graden (zie foto op deze blog van "Harrie Oude Hampsink").
	Systeem project manager, installateur, beheer en onderhoud: VolkerWessels Telecom in samenwerking met het van de PV-installatie op het duurzame TNT kantoor in Veenendaal bekende zusterbedrijf DEC.
	Verwachte productie volgens dit bericht: 200.000 kWh/jaar: dat is een absurd lage specifieke opbrengst van slechts 758 kWh/kWp.jaar, waar Polder PV grote vraagtekens bij zet! (in eerder bericht wordt zelfs gerept van maar 194.000 kWh bij "235 panelen").
	Opbrengst zou ongeveer een derde deel van het stroomverbruik van de relatief kleine waterzuiverings-installatie van Sleen moeten kunnen dekken.
	Investeringssom € 876.418 (hierin is reeds een "Klimaat Uitvoeringssubsidie" ter hoogte van € 145.000 van de provincie Drenthe verwerkt): 3.320 Euro/kWp (VenV begroting 2010), hier komt nog "onderzoek plaatsing zonnepanelen" bij, wat voor 2009 voor € 4.524 in de boeken staat. Het budget bij V. en V. was voor dit project per 1 januari 2010 nog 1,53 miljoen Euro (...).
	Totale projectkosten inclusief 15-jarig (SDE periode!) onderhoudscontract bijna een miljoen Euro: een voor zo'n relatief eenvoudige, middelgrote installatie heftige 3.788 Euro/kWp. Photon inventariseert de Duitse marktprijzen continu, in de Januari 2011 issue lag de all-in systeemprijs voor installaties tussen de 30 en 100 kWp [10 data gebruikt] iets boven de 2.500 Euro/kWp (en die voor grotere installaties natuurlijk nog lager) ...
	1 SDE beschikking "SDE 2009 categorie groot", goed voor max. 100 kWp. In 2011 goed voor een voorlopig subsidiebedrag van 40,6 Eurocent/kWh, per 1 april 2012 nog met terugwerkende kracht bij te stellen door EL&I ambtenaren. V. en V. rekent gedurende de 15 jaar exploitatie op een "resultaat" van 385.000 Euro uit de te verkrijgen subsidiegelden. Die zijn echter van tevoren onbepaalbaar, dus dat moet nog worden afgewacht.
	Inmiddels is er een (goed werkende) live monitoring toegankelijk voor het (belastingen betalende) publiek die hebben meebetaald aan deze installatie (provinciale subsidies, SDE Staats-subsidie). Meteocontrol systeem met afstand monitoring en gebruikmakend van op het dak geplaatste referentie cellen. Portal was bereikbaar via deze link. Helaas niet meer beschikbaar!

Tot slot, om in perspectief te blijven: dit is een van zeer weinig "grote" installaties die de laatste jaren in Nederland werden gerealiseerd, waarvoor zonder meer de complimenten. In de installatie lijst > 10 kWp van 1 januari 2011 van de Vlaamse VREG telde ik echter al 274 registraties van projecten van 250 kWp of hoger, waarvan 46 stuks groter dan 1.000 kWp. De grootste single-unit registratie is de 4,7 MWp Heusden-Zolder vrijeveld installatie, het grootste, eind 2009 al op daken gerealiseerde project (inmiddels 90% geregistreerd bij VREG) is Katoen Natie. 40 MWp, waarvan al 27,5 MWp op één lokatie, "Loghidden City" (Schelde Westoever/Kallo-Kieldrecht). Conclusie: Nederland heeft nog een gigantische inhaal"race" voor de boeg...

Later toegevoegd (link verslag plus foto pdf op Velt en Vecht website, vetdruk Polder PV):

Zoals ik elders al op het GoT forum schreef: Voor mij al lang geen "verrassing" meer... Volgens mij is het daar zelfs nooit "in" geweest. Mogelijk zelfs in de categorie: "not done" ... by anyone ...

Citaat Velt en Vecht in de pdf:

* Toevoegingen en correcties op basis van info Meteocontrol portal dd. 4 mrt. 2011. NB: link VolkerWessels verdwenen, er wordt op site opvolger VWTelecom nu weer van "250 kWp" gerept, terwijl uitvoerende dochter DEC ... "240 kWp" claimt ...

Bronnen (NB: diverse berichten op de website van V. en V. waren in het gelinkte artikel niet goed gedateerd. Correcte data waren op de overzicht pagina te vinden met links naar zonnepanelen bij V. en V, helaas niet meer beschikbaar)

http://www.veltenvecht.nl/actueel/nieuws/@220949/pagina/ (25 januari 2011, beter laat dan nooit: verslag van de "oplevering zonnepanelen werkplaats Sleen" met bijgesloten pdf met foto's en impressie)

http://oudehampsink.wordpress.com/2011/01/22/grootste-zonnepanelendak-van-drenthe-ligt-in-sleen/ (22 januari 2011, blogsite met paar mooie foto's, o.a. een van zijkant van het gebouw. Citaat: "De installatie in Sleen is goed voor ruim 30 jaar lang gratis stroom.")
http://www.coevordenhuisaanhuis.nl/?n_id=178745&s_id=556&autostart=1 (22 januari 2011 nieuwsbericht, en fotoserie van de inhuldiging - die deels onder een grauwe hemelkoepel, deels in het donker lijkt te hebben plaats gevonden)
http://www.sleen.nu/nieuws/2011/bericht/2960/zonnepanelen-in-gebruik-genomen (21 januari 2011, kort verslag van de feestelijke opening van het project)
http://www.sleen.net/2011/VeltenVecht/ (foto's van de openingsceremonie, van Guido Hansman)
Diverse foto's van de opbouwfase van het PV-project zijn ook op de VolkerWessels Telecom website te vinden in de sectie solar
http://www.sleen.nu/nieuws/2011/bericht/2950/zonnepanelen-op-de-werkplaats-van-velt-en-vecht (18 januari 2011, korte vooruitblik op de feestelijkheden)

http://www.dec-energy.nl/?projecten#Velt_en_Vecht (fotopagina van uitvoerder DEC van VolkerWessels Telecom met paar projectfoto's, die eind 2010 al op de website stond, zonder datum)
http://www.veltenvecht.nl/algemene_onderdelen/zoeken/@198692/pagina/ (21 september 2010, eerste zonnepanelen geplaatst op dak)
http://www.veltenvecht.nl/actueel/nieuws/@191308/pagina/ (8 juli 2010, datum in bericht klopt niet: enkele kerngegevens van het medio 2010 ondertekende contract met VolkerWessels)
http://www.veltenvecht.nl/algemene_onderdelen/zoeken/@162293/pagina/ (8 december 2009, met links naar o.a. artikel in Dagblad van het Noorden met foto van het "overvleugelde", al lang bestaande 180 kWp project in Annen, van de waterleidingmaatschappij Drenthe)
http://www.veltenvecht.nl/algemene_onderdelen/zoeken/@151185/pagina/ (27 oktober 2009, datum van besluit tot aanleg van de PV-installatie in opdracht van V. en V.; hier de vergaderstukken onder het kopje 10, "Plaatsen zonnenpanelen op dak steunpunt Sleen". Met name de memo bijlage bevat zeer interessante detail informatie, en berekeningen)
http://www.veltenvecht.nl/algemene_onderdelen/zoeken/@52287/pagina/ (15 oktober 2007, datum in bericht klopt niet: vette meevaller van 27,9 miljoen euro extra dividend van de Nederlandse Waterschapsbank zou gebruikt gaan worden voor "zonnepanelen op het dak van het regiokantoor in Sleen")
http://www.veltenvecht.nl/algemene_onderdelen/zoeken/@3487/pagina/ (7 februari 2005, datum in bericht klopt niet; oplevering van het gebouw al in februari 2005: Hoofdaannemer Bouwbedrijf Kampman BV uit Hardenberg en architect Bear uit Gouda realiseerden het "op de zon gebouwde" object waar [veel] later de zonnepanelen daadwerkelijk op werden gerealiseerd)

Nagekomen**
Velt en Vecht is gefuseerd met Waterschap Regge en Dinkel in Almelo, de nieuwe combinatie heet: Waterschap Vechtstromen (artikel DHVN 3 sep. 2012). De links naar Velt en Vecht, en ook anderen werken helaas niet meer, ik heb deze in grijs weergegeven (meeste niet meer op andere wijze traceerbaar) ...

22 januari 2011: En alweer concurrentie van een olieboer bij PV-module productie voor (o.a.) Nederland... In een kort bericht in het Photon nummer van januari 2011 werd gewag gemaakt van het feit dat de nog diep in oliederivaten zittende Franse onderneming Total SA in noord-oost Frankrijk, in het Département Moselle een module fabriek gaat bouwen met 2 productielijnen met een jaarlijkse productiecapaciteit van elk 25 MWp. Hierop zouden per jaar 200.000 kristallijne modules (van nog onbekend type) kunnen worden geproduceerd. Het project in het plaatsje Porcelette (NW. van St. Avold, onder de rook van de kolengestookte centrale Emile Huchet...) zou volgens Photon Elifrance gaan heten*, kost in eerste instantie een slordige 10 miljoen Euro, en de eerste lijn zou eind 2011 in bedrijf genomen moeten worden, waarna de tweede in 2012 zou moeten volgen. Met als perspectief werkgelegenheid voor 80 werknemers in deze zwaar door werkeloosheid getroffen regio (Lorraine). Volgens een Franse blog zou een vorig project voor de productie van silicium wafers zijn gestuit, en is er nu in plaats daarvan voor module productie gekozen.

Deze strategisch in Frankrijk gekozen lokatie, vlakbij Luxemburg en het lucratieve Duitsland (Saarbrücken, Mannheim is niet ver weg) lijkt niet voor niets te zijn gekozen. Want volgens Photon zou de productie zijn bedoeld voor Duitsland, Frankrijk en ... de Benelux landen. Daar hoort Nederland natuurlijk ook bij, al hebben we hier een blijvend aan ketens gebonden marginale afzetmarkt. En we hebben Solland Solar - wat met de nog steeds niet in commerciële productie gestarte Sunweb® modules (inmiddels in samenwerking met Schott Solar) te koop staat. En we hebben nog een productie lokatie van Ubbink Solar (die weer/nog modules maakt in Doesburg). En ex-Ubbink medewerker van Laarhoven is in Kerkrade al zeer ambitieus met hoogwaardige modules begonnen met Solar Modules Nederland. En Gosse Boxhoorn gaat ook serieus aan het werk met zijn nieuwste initiatief Alinement, gezellig naast de fabriek van zijn vorige werkgever Solland...

Total SA is beslist geen onbekende in zonnestroom land. Ze participeren namelijk al voor de helft in wereldberoemde bedrijven als het in hoog aanzien staande Belgische Photovoltech, en het ook al beroemde module productie bedrijf Tenesol (die als enige ter wereld al een tijd een 60 MWp module productie faciliteit op het Afrikaanse continent heeft draaien, in Zuid-Afrika). Mogelijk is de druk op de slinkende olie activiteiten reden om "dan maar" in die lucratieve zonnepaneeltjes verder te gaan? Dat ik dat nog mag meemaken tijdens mijn leven!

* Op de website van een gelijkluidend Frans PV-bedrijf wat zetelt in Saint-Etienne in Rhône-Alpes echter geen indicatie van deze activiteit in noord Frankrijk...

http://blogerslorrainsengages.unblog.fr/2010/09/18/total-change-son-projet-pour-porcelette/

22 januari 2011: Ietwat vertraagd openingsfeestje ... maar dan heb je ook wat: Köthen II. Al een "lange" tijd geleden (lang in termen van zonnestroom, de markt ontwikkelt zich immers razendsnel) had ik u bericht over twee forse PV projecten in het Oost-Duitse Köthen. Juwi rondde eind 2008 al, naast de wereldberoemde 40 MWp Waldpolenz installatie, ook hun 14,75 MWp dunnelaag CdTe (First Solar) project af op die "Ehemaliger Militärflugplatz Köthen". Een aan de Koude Oorlog herinnerend, op mijn militaire pilotenkaart aangeven oord niet ver verwijderd van het inmiddels fors geherstructureerde zenuwcentrum van voormalig marktleider Q-Cells - op het gebied van kristallijne celtechnologie in Thalheim (bericht van 22 december 2008). Gezien op wat er zou volgen ben ik die al lang in bedrijf genomen juwi installatie "Köthen I" gaan noemen.

<<< Foto van de officiële "Spatenstich" zoals die in het oorspronkelijke persbericht van RGE Energy verscheen, gedateerd 19 augustus 2009... © RGE Energy AG/Deutsche Eco AG (2009)

Bijna een jaar later, op 14 november 2009, berichtte ik u over enkele leuke foto's die ik ontving van Frans Koekoek uit Raalte, van de opbouwfase van een nog veel groter project op hetzelfde voormalige vliegveld. Een 45 of mogelijk zelfs 46 MWp installatie uit de koker van de destijds nog RGE Energy AG hetende projectontwikkelaar, die toen al flink uitpakte in de pers, te beginnen op 28 mei 2009, gevolgd door een bericht van de eerste spade in de grond op 19 augustus 2009 (zie foto hierboven). Project partner BP Solar verkondigde op dezelfde dag trots dat de door hen te leveren 205.000 stuks kristallijne modules geleverd zouden gaan worden met een unieke "opbrengstgarantie". Waarbij de wereldberoemde (destijds nog niet zo veelgeplaagde) olieboer in financiële zin op zou moeten draaien voor eventueel geleden "minder opbrengsten" t.o.v. de te verwachten productie van 42 miljoen kWh/jaar. Dit zeker voor die tijd forse PV-park, wat ik "Köthen II" ben gaan noemen, zou eind 2009 moeten zijn opgeleverd ... en toen werd het heel erg lang stil.

© Foto 2009 Frans Koekkoek, Raalte (voor meer foto's zie artikel). Opbouw van Köthen II/RGE Energy AG, nu Deutsche Eco AG geheten. Wat er nu uiteindelijk voor modules op deze frames zullen zijn gemonteerd is nu nog steeds niet duidelijk, want over BP Solar wordt niet (meer) gerept, en er is niets over te vinden op de BP (Solar) websites op internet...

Ik wissel af en toe gegevens uit over dit soort "grote" zonnestroomparken met Denis Lenardic van PVResources.com. Deze vlijtige Sloveen probeert bij te houden wat er aan grote zonnestroom centrales wordt gebouwd op onze mooie blauwe planeet, en presenteert deze en talloze andere gegevens op zijn bekende website. Al zal hij dat vanaf dit jaar alleen nog maar voor de echt grote zonnestroom beesten blijven doen, zoals hij aangaf in een e-mail aan Polder PV eind vorig jaar. Ook bij hem ontbreekt de tijd om al dat "kleine grut van een paar MWp/installatie" bij te blijven houden... Denis wist na mijn vragen over de status van "Köthen II" ook al niets over dat project te melden, en had de installatie zelfs een tijd lang weer uit zijn rating list met de grootste projecten ter wereld verwijderd omdat hij geen respons kreeg van de ontwikkelaar, RGE Energy AG...

... en nu, plotsklaps, verscheen daar een op 14 januari 2011 gedateerd persbericht van dat bedrijf op de Photon website (via de e-mail nieuws-service), wat gisteren omgedoopt is in Deutsche Eco AG, dat vandaag, 22 januari 2010, "Richtfest" is op die oude militaire landings/startbaan. Om het feit te vieren dat er eind 2010 "22 MWp fertiggestelt und and das öffentliche Stromnetz angeschlossen" zou zijn. Wat dus betekent dat nog steeds maar de helft van de destijds met de nodige tamtam aangekondigde 45/46 MWp is opgeleverd. Dat er voor die - nog maar 22 MWp - niet gerekend zal kunnen worden op de eind 2009 nog lucratieve Einspeise Vergütung van 31,94 Eurocent/kWh, maar, indien de aanmelding bij Bundesnetzagentur tussen 1 oktober en 31 december 2010 heeft plaatsgevonden, mogelijk nog maar op een vergoeding van "slechts" 25,37 Eurocent/kWh, 20 jaar lang. Dat is wel maar liefst bijna 21% minder aan te verwachten inkomsten... En: als de sinds 1 juli 2010 geldende optie "conversie terrein" zal zijn gehonoreerd (zie mijn EEG invoedingstarieven tabel). En natuurlijk: met nog 23 of 24 MWp te gaan, voor een nu nog geldend tarief van maximaal 22,07 Eurocent/kWh. Of de projectontwikkelaar moet het geluk hebben gehad om voor de begin 2010 nog geldende tarieven voor vrijeveld installaties te kunnen hebben geclaimd, wat de "schade" voor het eerste 22 MWp gedeelte beperkt zou kunnen hebben tot ((31,94 - 28,43)/31,94) * 100% = ongeveer 11%. Voor zo'n groot project beslist een forse financiële aderlating, als de geplande [BP Solar] modules "te duur" blijken te zijn ingekocht. Als er tenminste daadwerkelijk BP Solar modules zijn geplaatst, want daarover is geen enkele aanwijzing meer te vinden...

Deutsche Eco AG brengt ook vol trots het bericht naar buiten dat dit "visionaire" project (een van vele) "prijswinnaar" is in de nationale "365 Orte im Land der Ideen" campagne die door de Deutsche Bank is opgezet. Zie het berichtje van 24 juli 2010 op de betreffende website. Bij het "Richtfest" van vandaag zal de prijs worden uitgereikt en zal, zoals gebruikelijk, de burgermeester van Köthen, en de minister president van de Oost-Duitse deelstaat Sachsen-Anhalt acte de présence geven.

Er wordt echter niets prijsgegeven over de reden van de voor dit soort kapitaal-intensieve projecten ongebruikelijk lange periode van realisatie (van slechts ongeveer de helft van het geprojecteerde volume), en wordt over de aanvankelijke "hoch-rangige" projectpartner BP Solar helemaal niets gezegd in het persbericht. Op de website van het inmiddels tot Deutsche Eco AG omgedoopte bedrijf is afgezien van de twee gesignaleerde oude persberichten nog steeds niets te vinden over het enorme project. Merkwürdig...

Laat verder onverlet dat er weer 22 MWp aan het net is gegaan in een enkel deelprojectje, daar in Oost-Duitsland. Juwi Solar GmbH is meestal niet zo geheimzinnig over de te verwachten productiecijfers, en gaf in hun persbericht van 19 december 2008 voor hun 14,75 MWp "Köthen I" dunnelaag project 13 miljoen kWh/jaar op als potentie. Dat is een specifieke opbrengst van 881 kWh/kWp.jaar (let wel: dit is diep in het hart van Oost-Duitsland, een gedeelte van Duitsland wat veel minder zonlicht invangt als de topgebieden in het zuiden). Als we een vergelijkbare specifieke opbrengst voor de eerste 22 MWp van het kristallijne "Köthen II" project van RGE zouden nemen (uitgangspunt zelfde hellingshoek en oriëntatie, wat wel lijkt te kloppen gezien de mij ter beschikking staande foto's), zou dat gedeelte alweer 19,4 GWh per jaar kunnen gaan produceren vanaf 1 januari 2011. Dat is 42% van de tussen 1 juli 2001 en 1 januari 2011 in Nederland door CertiQ uitgegeven garanties van oorsprong voor alle gecertificeerde zonnestroom (cijfers). De geplande productie voor het oorspronkelijke 45 MWp plan werd aanvankelijk geschat op 42,48 GWh/jaar (pdf BP.com site), wat zou neerkomen op een verwachte specifieke opbrengst van zelfs 944 kWh/kWp.jaar. Deutsche Eco AG is echter niet zo mededeelzaam over de jaarproductie op hun site*...

Dus mij hoor je niet "klagen" over de progressie in Duitsland. Integendeel. Nu maar hopen dat een volgend groot PV-project bij Deutsche Eco AG wat rapper gerealiseerd zal kunnen gaan worden...

"Köthen II" staat inmiddels bij Denis Lenardic in ieder geval weer vermeld op PVResources.com. Als 22 MWp installatie, veilig in de "eerste 50" lijst. Met als toevoeging: "2010-2011 to be expanded to 45 MW".

^^^ Kaartje bij het oorspronkelijke persbericht op de website van BP.com. Niet duidelijk is welk deel van dit projectplan de eind 2010 afgeronde 22 MWp omvat. Zuid is onderaan, de 14,75 MWp CdTe dunnelaag centale van juwi bevindt zich gezien het bekende fotomateriaal waarschijnlijk rechtsboven in de noord-oosthoek van het complex. © 2009 BP.com (map linked on this press communication)

* Deutsche Eco heeft voor kleinere projecten zeer interessante projectgegevens via dit webportal beschikbaar. Die deels ook interactief kunnen worden weergegeven. Een 560,7 kWP grote First Solar CdTe dunnelaag installatie genaamd "KOGEP 13 Koethen Geflügelfarm" in dezelfde gemeente heeft bijvoorbeeld in 2010 een respectabele specifieke opbrengst van ongeveer 900 kWh/kWp opgeleverd. Dat betekent mogelijk dat het "Köthen II" vrije veld project minstens op dat niveau zou kunnen worden ingeschaald, omdat de op open frame opstellingen gemonteerde modules waarschijnlijk beter geventileerd zullen zijn (al is de temperatuurcoëfficiënt voor First Solar modules beter dan die voor kristallijne modules). Of de 944 kWh/kWp.jaar zullen worden gehaald, zoals geclaimd in het BP.com persbericht van destijds, is nog niet duidelijk.

http://www.photon.de/newsletter/document/37607.pdf (persbericht van "RGE Energy AG", nog niet omgedoopt in Deutsche Eco AG, van 14 januari 2011 met de "Richtfest" aankondiging voor de eerste opgeleverde 22 MWp, op 22 januari 2011. Bericht is nog niet in deze vorm beschikbaar op de website van Deutsche Eco AG, en er is - nog - niets nieuws over "Köthen II" op hun website te vinden...)

http://en.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6then_Solar_Park (dit bericht op Wikipedia kan niet kloppen, want het claimt "The solar park was connected to the grid in 2009" ... De info komt dan ook vanaf een site die het waarschijnlijk ook weer verkeerd heeft geïnterpreteerd)

NOOT: Op de website(s) van BP Solar is, hoogst curieus, en ietwat verontrustend, verder ook niets nieuws over "Köthen" te vinden, ook niet als je naar "Koethen" zoekt, of RGE, of Deutsche Eco. Wat de vraag doet rijzen: welke PV modules zijn daar nu echt geïnstalleerd, in "Köthen II"??? Het enige bericht wat ik na wat extra zoeken heb gevonden is het originele persbericht, op de BP.com site zelf, van 19 augustus 2009. Hierbij ook een zeer duidelijk kaartje van het totale projectplan met luchtfoto, met daarop ook het bedoelde multikristallijne BP Solar 322ON 220 Wp module. Anyone? ...

21 januari 2011: "Mag niet?" Ja hoor, mag wel! De webmaster van Polder PV was weer eens op de moestuin vandaag om de prachtige hoeveelheid door moedertje natuur geheel gratis "gemaakte" compost van onze eigen tuin af te graven en op de desbetreffende akkertjes te kruien. Van onze vriend en mede tuin eigenaar had ik reeds te horen gekregen dat er een huis "vol zonnepanelen" was gesignaleerd op de fietsroute naar de tuin. Vandaag nam ik uiteraard de camera mee. Ik fotografeerde dit fraaie (?) tafereel vanaf de met hoge bomen omzoomde, drukke doorgaande weg, de Oranje Nassaulaan in zuid Warmond:

Wellicht dat er meteen wat mensen gaan lopen stuiteren dat dit geld verspilling is, en dat "dit niks op zal leveren". Ik ben zeer zeker benieuwd naar de opbrengsten van dit zeker bij lagere zonnestanden fors beschaduwde grote systeem van 20 multikristallijne zonnepanelen, wat volgens de plattegrond zo'n beetje op ZO gericht zou moeten zijn, bij een relatief steile hellingshoek van het dak van, naar schatting, zo'n 45 graden. Wat volgens de bekende instralingsschijf tussen de 90 en 95% van maximale instraling zou moeten geven. Niets zal het uiteraard nooit worden, maar hoeveel dan wel, dat zou interessant zijn om te weten te komen. Daar moet je sowieso een jaar lang voor meten om enige indicatie te krijgen.

Als het om 175 Wp multikristallijne modules zou gaan, zou hier een nieuwe 3,5 kWp installatie zijn gerealiseerd, wat in theorie dus een "potentiële SDE 2008 kandidaat" zou kunnen zijn (die regeling was gemaximeerd op 3,5 kWp, en er is nog tot ver in 2012 tijd om tot realisatie over te gaan). Maar ook daarvan is verder niets bekend. Het is een grote, prijzige villa in een sjiek wijkje met "Engelse landhuis architectuur". Dus de eigenaar zal niet op een centje meer of minder [hebben] hoeven kijken.

Voor kritische PV-watchers zou er een te makkelijk en te snel oordeel: "Mag niet!"* kunnen klaarliggen voor deze zonnestroom installatie. Zo'n "oordeel" is echter niet terecht. En bovendien: u heeft daar helemaal niks mee te maken, wat u er ook van zult vinden. Deze eigenaar zal zonnestroom bakken, en zal (fors) minder stroom uit het net cq. van de - mogelijke - kolen/gasstook boer gaan betrekken. En dat is al een dikke plus. Nu de gemeente Warmond nog zo gek zien te krijgen dat ze de bomen op de voorgrond wat gaan "toppen". Maar ik denk dat ze dat niet voor elkaar gaan krijgen (is ook een mooi bomenlaantje, en dat moet vooral zo blijven).

Vooralsnog geeft Polder PV het predikaat "Ja hoor, mag [beslist] wel!" af. Want elke zonnestroom installatie is er een, en dat is toch al een prestatie van formaat op onze bekrompen markt. De een wat minder productief dan de ander. Maar dat geeft zelfs voor de doorgewinterde PV-liefhebber niks. Uw auto "presteert" immers ook compleet anders dan een willekeurig ander stuk milieuvervuilend oliederivaat-gestookt blik. Toch? Nou dan! Niet zeuren, maar een blij gezicht trekken als u voor deze installatie langs fietst, met de duimen omhoog!

* Het typisch Hollandse fenomeen "mag niet" wordt regelmatig op heerlijke wijze uit de doeken gedaan door de Indiase architect Ashok Bhalotra tijdens lezingen over zijn prachtige architectonische hoogstandje Stad van de Zon in Heerhugowaard. Om te illustreren dat we in dat opzicht eigenlijk een achterlijk volkje zijn, en dat we ons als duurzame burgers helemaal niets moeten aantrekken van die naar droogstoppels riekende vijftiger jaren spruitjescultuur...

19 januari 2011: Kaarten derde editie van PV-beurs Intersolution Gent 27-29 januari 2011. Polder PV gaat eind januari weer naar de bekende Intersolution zonnestroom beurs in Flanders Expo (Hal 1) in Gent, Oost Vlaanderen. Mede mogelijk gemaakt op uitnodiging van de heer Breet van www.zonnepaneel.org (NB: PPV betaalt de reis en verblijf daar echter zelf). Waarvoor uiteraard hartelijk dank (de meeste bezoekers van deze PV-vakexpositie worden op deze wijze uitgenodigd).

De heer Breet heeft nog enkele uitnodigingen over voor deze beurs. En stelt nu via deze oproep op Polder PV deze kaarten beschikbaar voor serieus geïnteresseerden. Uiteraard geldt ook voor deze mensen dat reis- en verblijfskosten voor rekening zijn van de ontvanger.

Alleen serieuze reacties naar de heer Breet zelf, via maarten at pbreet punt nl (aan elkaar geschreven met het bekende apenstaartje i.p.v. "at"). Reageren tot uiterlijk 23 januari 2011. Wie het eerst komt, die het eerst maalt.

Gent is prima met het openbaar vervoer te bereiken, de webmaster van PPV reist weer met de trein en tram. Het beursterrein van Flanders Expo (sinds 2009 voorzien van een forse, 10 miljoen Euro kostende 1,87 MWp dunnelaag triple-junction amorf Si PV-installatie) ligt iets ten zuiden van Gent, bezuiden de Ringvaart (bereikbaarheid info hier). U kunt het beste de tram (lijn 1) vanaf station St. Pieters nemen voor het laatste stukje. Voor de tijden van "De Lijn", zie deze link.

U kunt ook proberen om via Intersolution zelf aan toegangskaarten te komen. Zie daarvoor deze webpagina.

Nagekomen 21 jan. 2011: Polder PV ontving nog eens drie uitnodigingen per post. Gaarne voor deze drie exemplaren contact opnemen met de webmaster zelf. Alleen voor serieuze kandidaten.

http://www.intersolution.be
http://www.flandersexpo.be/nl/Over-Flanders-Expo/News/zonnepanelen (persbericht van 8 december 2009)

Voor een bespreking van de eerste Intersolution [2009] op Polder PV, zie deze pagina.

17 januari 2011: CertiQ - laatste voorlopige maandcijfer voor 2010 bekend. Polder PV had alweer een tijdje de laatste cijfers voor de "gecertificeerde" zonnestroom installaties van CertiQ in huis. Ik heb deze vandaag geheel verwerkt en wederom in grafieken "vertaald". Een van de meest opvallende is dit exemplaar, wat ik kon afronden omdat nu alle - let wel, nog steeds voorlopige - maandcijfers voor heel 2010 bekend zijn geworden:

In deze figuur is het vooral belangrijk te kijken naar de progressie in het nieuw aantal bij CertiQ bekend geworden (ingeschreven) PV-systemen (blauwe kolommen, gemiddelde in gearceerde blauwe kolom achteraan): slechts 2.740 stuks in een heel jaar tijd (1,7 nieuwe installaties per 10.000 inwoners). Wat nog iets minder is dan in 2009! Het geeft in een oogopslag weer hoe slecht "stimulerend" de SDE regeling is (waar immers uitsluitend "gecertificeerde", bij CertiQ aangemelde PV-systemen uit volgen). In Vlaanderen (2,7 maal zo weinig inwoners dan in Nederland) werden volgens de laatste cijfers van VREG namelijk in 2010 maar liefst ruim 28.000 nieuwe volledig geijkt bemeten PV-installaties geregistreerd, ruim 44 nieuwe (vaak veel grotere) installaties per 10.000 inwoners. Dat is een verpletterende factor 25 verschil bij de vergelijking van de relatieve cijfers (die het meest relevant zijn)...

De bij CertiQ nieuw in 2010 bijgeschreven hoeveelheid capaciteit is wel toegenomen, van bijna 6 MWp (2009) tot bijna 11 MWp (2010), iets minder dan een verdubbeling, terwijl de potentie natuurlijk enorm veel groter was. Het verschil wordt vooral veroorzaakt door een paar "grote" projecten (o.a. Maatschap Boon in Zeewolde, 300 kWp, met drie SDE beschikkingen "groot", ongeveer evenveel als 100 "beschikkingen klein" van elk 3 kWp). En natuurlijk het feit dat er een groeiend aantal SDE 2009 beschikkingen daadwerkelijk zijn ingevuld het afgelopen jaar (in 2009 zelf zijn met name zeer kleine SDE 2008 beschikkingen gerealiseerd, die gemaximeerd zijn op 3,5 kWp, terwijl in SDE 2009 toekenningen met een projectgrootte van max. 100 kWp hebben gezeten). Aan het "gestabiliseerde" aantal nieuwe registraties bij CertiQ is te zien dat de particuliere markt wat de SDE betreft ondanks alle politieke geronk en "reparaties" van de verpletterende ambtelijke regelgeving chaos, nauwelijks verbeterd blijkt te zijn en is "gestabiliseerd op een zwaar tegenvallend niveau". Wat natuurlijk al die tijd in de sterren stond geschreven (en Polder PV eind 2007 al zo'n beetje heeft voorspeld qua te verwachten impact van de stifling bureaucratic SDE).

In de figuur vindt u ook in de vorm van groene kolommen de progressie in de door CertiQ per jaar afgegeven "Garanties van Oorsprong" voor de fysiek en geijkt bemeten productie van zonnestroom. Ook daaruit is te concluderen dat de administratie daarvan gruwelijk bij de realiteit achterloopt, want het lijkt Polder PV vrij onwaarschijnlijk dat in 2009 er fysiek minder zonnestroom gecertificeerd zal zijn geproduceerd, dan CertiQ tot nu toe heeft geregistreerd. Voor het jaar 2010 is er wel aardig wat aan certificaten losgekomen, maar ook het aan dat jaar toegekende volume (10,7 GWh) stelt natuurlijk bitter weinig voor als je de met honderden GWh tot Terawatturen zonnestroom productie strooiende buurlanden beschouwt...

Afijn, de sectie "CertiQ cijfers Nederlandse zonnestroom" is weer bijgewerkt. Het in 2010 nieuw toegevoegde volume van de "niet gecertificeerde" installaties, in 2009 goed voor zeker 40 procent van de volledige afzet volgend uit de cijfers van het CBS en CertiQ, is echter nog totaal onbekend. Dus een goed onderbouwde inschatting van de totale marktgroei vorig jaar is nog helemaal niet te maken. Tenzij we uitgaan van wederom 40% van het gerealiseerde volume buiten de SDE om gerealiseerd (mijn inschatting: dat zal best fors meer kunnen zijn geweest). Want dan zouden we moeten rekenen op 16,5 MWp "niet-gecertificeerd" en een totale gerealiseerde marktafzet van zo'n 27,5 MWp voor heel 2010 (2009 volgens CBS: 10,7 MWp waarvan 10,6 MWp netgekoppeld). We zullen het gaan zien. CBS zal helaas pas ergens in het voorjaar cijfers beschikbaar hebben, en definitieve cijfers zullen nog veel langer op zich laten wachten...

De volledige update "Nederland en gecertificeerde zonnestroom" volgens analyse door Polder PV vindt u hier:

16 januari 2011: Bella Italia 2010: Grande Finale Fotovoltaica. De onvermoeibare marktanalisten van iSuppli (en elders) hebben het byzonder zwaar. Overal op deze aardkloot wordt onnoemelijk veel geproduceerd aan hardware voor de zonnestroom business, de eindverbruikers en kapitaalkrachtige investeerders gillen als magere speenvarkens om meer, meer, meer. En er zijn inmiddels, na de politiek gedreven slecht doordachte, en binnen no-time door laffe politici de nek omgedraaide "boom" in Spanje in 2008, weer enkele afzetmarkten flink aan het overkoken. De PV-modules worden goedkoper en goedkoper, het aantal afzetmarkten groeit met de dag, de industriële ontwikkeling maakt mede daardoor verdere reuzenstappen middels enorme uitbreidingen van capaciteit, met steeds betere productie apparatuur en voortgaande technologische perfecties (die de kostenreductie Euro/Wp of Dollar/Wp alleen maar verder versnelt). Daarbij komt dat een groeiend legioen aan analisten steeds betere en nauwkeuriger prognoses weet te maken waar de beste "afzet omstandigheden" zullen zijn of komen. En steeds meer investeerders, groot en klein, worden verliefd op "interessante" PV-projecten die vaste inkomsten kunnen gaan genereren over lange tijd (vaak 20 jaar, soms zelfs langer, zoals in UK). Het resultaat van dat alles: een steeds groter wordend gekkenhuis op de "markten die er toe doen", omdat iedereen die zich goed heeft geïnformeerd zich daar als een bende piranha's op werpt zodra de "sluizen" (lees: de invoedingstarieven vastgesteld bij Wet) open gaan... Wereldmarkt Duitsland was u al lang bekend, natuurlijk. Polder PV rapporteert over die waanzinnige markt al jaren, als enige in Nederland tot in zeer groot grafisch detail door eigen onderzoek en analyse.

Maar er zijn andere landen aan een flinke inhaal race bezig. Italië mepte wat dat betreft wederom alle anderen niet genaamd Duitsland van zich af, en bezet inmiddels ongetwijfeld "met stip" de tweede plaats (nog ver) onder übermeister Deutschland voor het jaar 2010. Berlusconi land gooide er namelijk volgens de laatste cijfers van iSuppli (die ook nog steeds geen "harde waarheid" zijn, maar wel door grondig onderzoek worden ondersteund) een slordige 1,9 GWp nieuwe PV-installaties tegenaan in dat jaar, terwijl dat volume in het voorafgaande jaar nog "maar" 720 MWp was. Een markgroei die hoger ligt dan een factor 2 en een half.

iSuppli geeft een leuk grafiekje en enkele getallen met de kwartaal cijfers voor Bella Italia:

Graph from article on Italian PV-market development by © iSuppli, now part of IHS, Inc. (NYSE: IHS).

Lang niet alle getallen worden gegeven door iSuppli, wel die voor het vierde kwartaal 2009 (288 MWp), en het derde (487 MWp) resp. laatste kwartaal van 2010, waarin volgens iSuppli een nieuw record voor Italië werd gevestigd: 975 MWp. 239 procent meer dan in het laatste kwartaal van 2009. De andere getallen werden in dit grafiekje zonder hulplijnen niet weergegeven, maar Polder PV haalde een grote screendump van het plaatje binnen als achtergrond figuur in Excel, zette er een doorzichtige grafiek met de wel bekende 3 data overheen, liet de boel zo goed mogelijk over elkaar heen passen, en kon op deze wijze een redelijke benadering van de andere getallen genereren op basis van de best passende cijfers, en met een terugrekening op basis van de opgegeven totale nieuwbouw voor het hele jaar. Het resultaat is weergegeven in een benadering van de percentages van de jaarvolumes (terugrekenend naar "100 procent" voor het jaartotaal), met alleen de door iSuppli opgegeven "harde" waarden apart vermeld. Door deze tweevoudige interpolaties kunnen de percentages iets afwijken van de werkelijk bij iSuppli bekende waardes, die verder niet zijn gepubliceerd:

Duidelijk is in ieder geval dat het laatste kwartaal van vorig jaar in Italië tot een ongekende bijbouw heeft geleid voordat de volgende tarief periode in zou gaan (ongeveer de helft van het nieuwe jaarvolume). Dat ligt weliswaar nog steeds ver onder de 3.136 MWp die Duitsland er in het tweede kwartaal van 2010 bijplaatste, maar het komt al aardig in de buurt van het vorige kwartaal record in Duitsland, en dat was 2.331 MWp in Q4 van 2009 (het resultaat voor Q4 2010 in Duitsland is nog steeds niet bekend, en zou alweer een nieuw wereldrecord kunnen zijn geweest).

Italiaans perspectief 2011 ff.
iSuppli voorspelt dat de trend zich, na een korte dip in het eerste kwartaal, versneld door zal zetten in 2011, en dat er dit jaar wederom een verdubbeling zou kunnen gaan plaatsvinden, met zo'n 3.900 MWp nieuwe afzet. De Italiaanse regering had al besloten tot het derde "Conto Energia" wat per 1 januari 2011 is in gegaan, en wat een zeer complexe stapeling van degressies laat zien van de invoedingstarieven die achtereenvolgens zullen gaan gelden vanaf 1 januari, 1 mei, en 1 september. Gevolgd door verdere tarief verlagingen (van elk 6%) per 1 januari 2012 en 2013. Er wordt daarbij ook nog eens onderscheiden in "simpele op-dak" systemen, "gedeeltelijk geïntegreerde" installaties, en tot slot "architectonisch geïntegreerde PV-hoogstandjes" (de laatsten met de hoogste deeltarieven). Wat met alle andere variabelen een verpletterend spectrum aan te onderscheiden tarief situaties genereert... Desondanks blijven de daardoor voorgestelde tarieven, die alleen al in 2011 tot een maximale degressie van in totaal 27,5% zullen kunnen gaan leiden, blijvend lucratief. In Italië is een specifieke opbrengst van zo'n 1.300 kWh/kWp.jaar goed mogelijk, uiteraard fors hoger dan de grofweg 850-1.000 kWh/kWp.jaar in Nederland (bij optimale plaatsings-condities). iSuppli rekent met een zogenaamde "internal rate of return" (IRR) van maar liefst 15-18% bij voor Italië geldende geïnstalleerde systeemprijzen van slechts 2.500 tot 2.800 Euro/kWp. Het zal u niet verbazen: investeerders, groot en klein, staan met goed gevulde beurzen te trappelen aan de zonnige poorten van Italië.

Voorbeeld: het invoedingstarief voor kleine, simpele "op-dak" installaties van 1-3 kWp zal gaan dalen van 38,4 (per 1 jan.) naar 33,3 Eurocent/kWh (per 1 sep. 2011). En dat voor twintig jaar lang. Dat zijn omstandigheden waar we in Nederland nog steeds alleen maar van mogen blijven dromen van Den Haag. Alles is bij ons immers gemaximeerd, maximaal 15 jaar onzekere, onvoorspelbare subsidies, alle tarieven wijzigen per jaar, er is een "basiselektriciteitsprijs" die al voor op 100 kWp gemaximeerde installaties is overschreden, en de systeemprijzen liggen hier veel hoger. Lees: klein bier cq. prutswerk (en: feitelijk is de aangekondigde SDE "+" al terra non grata voor PV geworden in NEEderland...).

Wolkjes aan de Italiaanse horizon
Er zijn uiteraard wel wat kleine wolkjes aan de lucht verschenen. Er zou namelijk voor 2020 "slechts" 8 GWp aan geaccumuleerd zonnestroom vermogen zijn vastgesteld als doel voor heel Italië. Voor de komende drie jaar (2011-2013) zou er "maar" 3,5 GWp bij mogen komen in verband met de invoering van het derde Conto Energia (NB: daarvan zou 300 MWp "gebouw-geïntegreerd" moeten zijn en 200 MWp zou moeten bestaan uit hoog-renderende concentrating photovoltaic installaties, CPV). Als we de nu gerealiseerde omvang van "conventionele" installaties (met een beetje BIPV) hier naast houden (16 januari 2011, de "Contatore fotovoltaico" op de homepage van GSE), 2.612 MWp geregistreerde installaties* (en nog heel erg veel in de wachtlijst), en die 3,5 GWp voor het 3e Conto Energia voor 2011-2013 daar bij optellen komen we al op een te realiseren geaccumuleerd volume van 6,1 GWp eind 2013. Dan zou er nog maar 1,9 GWp overblijven voor de hele periode 2014-2020 (7 jaar!), nog geen 271 MWp/jaar (ongeveer het nieuwbouw volume in het laatste kwartaal van 2009). En dat in een tijd dat de moduleprijzen nog verder onderuit zullen zijn gegaan, en investeerders helemaal verlekkerd klaar zullen staan om bakken met geld te investeren in dat land aan nagelneue PV-systemen en reuzen installaties. U begrijpt: er staan weer de nodige modieuze Italiaanse schoenen klaar die nu al staan te "wringen" dat het een lust is. Dat gaat in geen enkel geval met elkaar in overeenstemming worden gebracht, zelfs door Meester Goochelaar Berlusconi niet...

Het tweede donkere wolkje betreft het zeer waarschijnlijke scenario wat elders al in de praktijk is gebracht (EEG Novelle 2010 in Duitsland, bijvoorbeeld), namelijk een mogelijk besluit van de Italiaanse regering tot extra degressie stappen als ze vinden dat het allemaal veel te hard gaat op de eigen afzetmarkt. iSuppli stelt echter dat zo'n noodzakelijke in wet te formuleren wijziging niet zomaar ingevoerd kan worden en dat het wel tot het derde kwartaal kan gaan duren voordat het politieke proces dat stadium kan hebben bereikt. Omdat de daartoe noodzakelijke harde cijfermatige onderbouwing bij marktwaakhond GSE vele maanden tijd kost om op te stellen, zou ook in dat opzicht al te veel politieke haast met het verder omlaag brengen van de invoedingstarieven fors vertraagd kunnen worden. In de tussentijd kan elke inversteerder met het huidige wettelijke kader en de nu geldende zeer lucratieve tariefstellingen gerust zijn/haar gang gaan, en zal dat ook gegarandeerd gaan geschieden in tijden van overproductie en goedkope, goede PV-modules...

* Nagekomen (19 jan. 2011): in een voorbeschouwing op het februari nummer van het vakblad Photon wordt voor de Italiaanse markt gerept van "Drei Gigawatt, wir zählen noch" als tussenstand, met dus uitzicht op nog meer (Italiaanse collega's van Photon zijn zich ongans aan het tellen). Februari 2011 weten we waarschijnlijk meer... (Bron: Photon 1/2011: p. 162).

Bronnen:

Eleuteri, S. (2010). Ende der Hängepartie. In Italien herrscht endlich Sicherheit über die Solarstromförderung ab 2011. - Photon 9/2010: 20-21.

http://tinyurl.com/6blr46l (verkorte link naar het artikel "Italian solar installations soar in Q4, setting stage for blowout 2011", van analist Henning Wicht van iSuppli, 3 januari 2011)
http://it.wikipedia.org/wiki/Conto_energia (Italiaanse Wikipedia site over de eerste 2 Conto Energia regelingen met alle tarieven, voorwaarden, etc.)