PV-systeem

<<< recenter

<<<111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights

ouder >>>

---

19 augustus 2013: The Solar Future NL V bijdrage Polder PV beschikbaar. Al heb ik inmiddels al tien - deels zeer uitgebreide - artikelen gewijd aan de informatie die ik tijdens de TSF NL V conferentie in Eindhoven heb gepresenteerd, af en toe krijg ik verzoeken voor de power point presentatie van die dag.

Ik heb net toestemming verkregen van de organisatie, SolarPlaza, waarvoor dank. Vandaar dat de oorspronkelijk alleen voor aanwezigen beschikbare PP file inmiddels voor u is te downloaden (link onderaan). Daarbij deze kanttekeningen:

Kijk voor achtergronden van The Solar Future, en relevante informatie over de presentaties en sprekers in mei s.v.p. op de TSFNL site. Let ook op de volgende reeds aangekondigde The Solar Future Nederland (deel 6), en reserveer die datum alvast: 22 mei 2014. Polder PV zal, als alles goed gaat, weer acte de présence geven. Let op "upcoming events" bij organisator SolarPlaza.

Power point presentatie Polder PV voor The Solar Future Nederland V, 23 mei 2013 (NB: 1,33 MB).

---

19 augustus 2013: "Grootste dak-installatie Europa" niet fysiek grootste, wel in ander opzicht? Er werd weer eens een "grootste PV-installatie op een dak" gemeld, dus Polder PV speurde even op het internet. Dat was een koud kunstje, ik kwam al rap op de website van de Duitse project ontwikkelaar Wirsol.

Die hebben in het oostelijk van Mannheim gelegen Heddesheim, op twee enkele honderden meters lange hallen van een nieuw, duurzaam gebouwd logistiek centrum, "multicube rhein-neckar" (in 2012 door het in Frankfurt/Main zetelende Union Investment overgenomen), een installatie geplaatst van 8,1 MWp, bestaande uit ruim 33.000 modules. Het gebouw heeft al voordat het eind 2012 werd opgeleverd de hoogste laudatio "Gold" ("ecologisch efficiënt") gekregen van de DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachthaltiges Bauen e.V.).

Zou je terugrekenen, kom je op een maximale module grootte van 245 Wp, dus mogelijk zijn zonnepanelen (merk onbekend) met nog een iets lager nominaal vermogen ingezet (een tegenwoordig gangbaar vermogen is 250 Wp).

^^^ BingMaps beeld (lokatie) van het nagelneue logistieke complex in Heddesheim, Baden-Württemberg (oostelijk van Mannheim). Twee enorme hallen van een paar honderd meter lengte die - later - geheel met PV-modules werden "bestückt", zoals de Duitsers zeggen. In het industriegebied zuidwestelijk van het complex zijn talloze grote PV-installaties op industriële daken te zien. Doodnormaal in het met EEG vergoedingen gezegende Duitsland. Nauwelijks voorkomend in Nederland op die schaal...

De hallen, met een gezamenlijke oppervlakte van 11 hectare (cf. Wirsol) of 103.000 m² (cf. gebouw exploitant Pfenning Logistics) zijn langwerpig van vorm en staan, volgens de lokatie foto op BingMaps (boven) ongeveer WZW/ONO georiënteerd. Byzonder is, dat het hier om een "bijna O/W" installatie gaat, de modules zijn tegen elkaar aan gezet en "kijken" dus naar de windrichtingen van de lengteas van de gebouwen (dus of naar WZW of naar ONO). Hiermee kan een enorme oppervlakte bezet worden, en veel stroom worden gegenereerd. Veel meer dan wanneer voor - bijvoorbeeld - een "klassieke" opstelling op frames was gekozen, bij deze gebouwen "normaal gesproken" op ZZO gericht. Een groot nevenvoordeel van dit soort al lang economisch profijtelijke oplossingen is, dat de productie "piek" midden op de dag wordt voorkomen, en dat er gemiddeld genomen op zo'n lokatie een veel stabielere totaal productie mogelijk is, wat als muziek in de oren van netbeheerders moet klinken.

Wirsol claimt dat met deze installatie er per jaar 5.171 ton CO2 uitstoot wordt vermeden, en dat de jaarlijkse opbrengst gelijk zou zijn aan het verbruik van 1.846 "families". Als we dat verbruik op 3.500 kWh/jaar zouden stellen, zou deze "bijna oost/west" installatie een jaarproductie hebben van 6,46 miljoen kWh (= 6,46 GWh). Wat zou betekenen dat de specifieke opbrengst zou neerkomen op 798 kWh/kWp.jaar. Let wel, voor een "bijna oost/west" installatie, wat ook vanwege de relatief hoge instraling in "noordelijk zuid-Duitsland" een mooie waarde is. Op basis van de gepubliceerde dakfoto is de hellingshoek van de modules laag, mogelijk slechts zo'n 10-15 graden.

Als genoemde jaaropbrengst klopt, wordt er kennelijk door Wirsol gerekend met een vermeden uitstoot van maar liefst 800 gram CO2/kWh (voor het noorden van Baden-Württemberg). Dat is fors hoger dan de 608 gram/kWh "afgeleverd aan de eindverbruiker" waarmee in het (binnenkort te updaten) Protocol Monitoring "Hernieuwbare Energie" Update 2010 DEN voor NL wordt gerekend. De cruciale vraag is dan: waar ligt dat aan?

^^^
Foto van een van de twee grote daken. Let goed op
de module configuratie ("bijna oost/west" oriëntatie).

© Wirsol (dit bericht)

Uiteraard is deze installatie beslist niet de "größte kristalline Aufdach-Solaranlage Europas", zoals Wirsol onterecht claimt. Dat blijft onveranderd, en door geen enkele andere "installatie" uitgedaagd, het in 2009 opgeleverde, reusachtige terminal complex Loghidden City van Katoen Natie op de westoever van de Schelde (Oost-Vlaanderen, België). Die heeft volgens de laatste stand van zaken bijna 28 MWac capaciteit liggen op zo'n 17 dicht bij elkaar liggende loodsen van het omvangrijke logistieke vastgoed, mogelijk iets van 29-30 MWp [DC] generator capaciteit betreffend. De "afstand" tussen die loodsen (gemeten via Google Maps: 35-40 meter, delen zelfs slechts 25 meter van elkaar verwijderd) kan geen "maat" zijn om Loghidden City uit te sluiten van "de grootste" te zijn, want de afstand tussen de twee loodsen waarop Wirsol de modules in Heddesheim heeft gelegd bedraagt zelfs zo'n 65 meter...

Wel is het zo dat, volgens Wirsol, het de "grootste zelfverzorging" dak-installatie zou kunnen betreffen. Volgens Karl-Martin Pfenning van de gelijknamige logistieke onderneming zou "een deel" van de totale stroombehoefte door het eigen complex geproduceerd kunnen worden. Jammer genoeg wordt de dekking van het eigenverbruik niet aangegeven (nogal gevoelige informatie, kennelijk). Dus eigenlijk is ook die claim van Wirsol - bij het ontbreken van harde info over deze en andere installaties - vooralsnog een vraagteken.

Dat laat onverlet: het is toch maar weer mooi gebouwd, in het al lang over haar "hoogtepunt" zijnde Duitsland. Sterker nog: in minder dan vier weken werd het systeem door Wirsol aangelegd, alle 33.000 modules. Eind juli ging de installatie aan het net. En dus kan dit forse PV-systeem (factor 3,5 maal zo groot dan "grootste NL installatie", Floriade dak, uit 2002) de komende twintig jaar en de resterende 5 maanden van 2013 een Einspeise Vergütung verwachten van minimaal 10,44 Eurocent/kWh (tabel update zie PPV 31 juli 2013). En als het logistieke centrum een hogere kWh prijs zou betalen voor klassieke "afname" van haar leverancier: dan wordt via het "momentane eigenverbruik" op die momenten die hogere prijs "gescoord" als "vermeden uitgaven". Volgens EnergyMatters zijn dergelijke installaties, afhankelijk van de omstandigheden, ondanks alle feed-in inperkingen, in veel landen al binnen een paar jaar tijd "terugverdiend", zeker als er een hoge prijs voor de kilowatturen wordt betaald.

Wirsol heeft overal op de aardbol al 400 MW aan PV-installaties gerealiseerd, tot op de Malediven en België aan toe (inderdaad: niet in Nederland). Er is vast ruimte genoeg voor meer, en dat gaat in toenemende mate gebeuren bij bedrijven die een hoog stroomverbruik hebben, en zoveel mogelijk daarvan van het eigen dak kunnen/willen gaan betrekken...

Persbericht Wirsol (14 aug. 2013)
EnergyMatters (19 aug. 2013)

BingMaps link (daken nog zonder zonnepanelen, let op dat in het industriegebied bij uitzoomen al behoorlijk veel grote andere daken van forse PV-installaties zijn voorzien...)

Opening "multicube rhein-neckar" logistiek centrum (19 april 2013)
Feiten overzicht mr-n

---

13 augustus 2013: PV in NL update 10. Klimaatmonitor update medio juli: grafieken per gemeente, provincie, en landsdeel. Ik had tijdens de vorige uitgebreide en kritische evaluatie van geregistreerde zonnestroom installaties en capaciteit in Nederland al enkele opmerkingen gemaakt over het eind juli gepubliceerde kaartje en enkele gegevens van Netbeheer Nederland. Een eerste poging van de netbeheerders in Nederland, om "per postcodegebied" het vermogen aan PV-capaciteit wat in het - onvolledige, doch rap met nieuwe PV-installaties gevulde - PIR register voorkomt een enigszins "regionale betekenis" te geven.

Gebruikelijke onzin (houdt het dan nooit eens op?)
Op basis van dat kaartje werden vervolgens weer de nodige onzinnige opmerkingen door diverse persbureaus gemaakt, die geen harde cijfermatige data hebben en waar ook geen eigen onderzoek naar de complexe PV-wereld wordt gedaan. En waarbij bijvoorbeeld in onderhavig geval overhaaste conclusies werden getrokken over gebieden die "veel zonne-energie zouden opwekken". Waarmee kennelijk werd gedoeld op opvallende postcode gebieden op het kaartje van N.N. waar het om opgestelde capaciteit in met name grote, uitgestrekte gemeentes in Overijssel en in Noord Brabant ging. En de donkere "vlekken" dus nogal groot uitvielen in vergelijking met soortgelijke vlekken (postcode gebieden) in kleine gemeentes. Voorbeelden van de missers in korte, in de haast geschreven artikeltjes waren "Overijssel produceert meeste schone energie" (Nieuws.nl, 31 juli 2013, die energie productie van al dat moois daar is echter helemaal niet bekend...) resp. "In Noorden weinig zonnepanelen" (Dagblad van het Noorden, 1 augustus 2013). De laatste claimde zelfs dat Noord-Brabant en Overijssel "veruit de hoogste concentraties zonnepanelen kennen".

Echter, bij grondige analyse van gegevens uit de Klimaatmonitor databank (waar de eerste resultaten van het PIR register van Netbeheer Nederland en EDSN inmiddels bij zitten ingesloten), blijkt dat, op basis van dat feitenmateriaal, die vermeend "hoogste concentratie" als die wordt gerelateerd aan het aantal inwoners of als deze naar oppervlakte eenheid van de betreffende gemeentes of provincies wordt terug gerekend niet houdbaar is. Niet als het om de "hoogste concentratie per regio" gaat. Maar scoren andere gemeentes resp. provincies met die wezenlijker vergelijkings-maatstaffen (nog) hoger.

NIET "Overijssel of Noord-Brabant" doen "het" het beste op het gebied van bij Klimaatmonitor geregistreerde PV-capaciteit in bovenstaande figuur. Ze staan wel relatief hoog in de rangorde, wat logisch is, omdat het daar om vaak grote boerenbedrijven gaat. Met name in Brabant komen zeer grote hokdier bedrijven voor (zie StatLine link met grootste omzetten hebbende bedrijven), met name in de Peel. En in Overijssel er een zeer voortvarend pakket ondersteunings-maatregelen uit de verdiende Essent verkoop inkomsten is ingezet. Met name uit de eerste "zonnepanelen voor asbest regeling" (3,3 MWp alleen agrarische bedrijven), en twee groter tender regelingen waar in totaal ook nog eens ruim 300 (vaak boeren-)bedrijven aan meededen (totaal volume van alleen die 2 tender regelingen, met particulieren en bedrijven: 11,6 MWp).

Utrecht? Ja, Utrecht!
Maar desondanks is in bovenstaande grafiek de vaak compleet genegeerde, relatief kleine, heftig geurbaniseerde provincie Utrecht in het midden des lands de big winner. Tenminste, als je het vermogen gaat relateren aan de oppervlakte van de betreffende provincie (hier uitgedrukt in kWp opgesteld PV-vermogen per 10 vierkante kilometer). Zelfs Limburg staat in dit overzicht nog vóór Provincie Overijssel en het bijna gelijk presterende Noord-Brabant (én Zuid-Holland!) op de prestatie ladder. Zelfs met vlag en wimpel... Zeeland is met Friesland hekkensluiter, daar moet dus nog heel veel gaan gebeuren (zeker in Friesland, wat "hoge ambities" heeft op het gebied van zonnestroom).

Daarnaast gingen sommige claims in pers artikelen over "energieproductie". Daar gaat dat veelvuldig gekopieerde kaartje van Netbeheer Nederland helemaal niet over. Het ging om opgestelde capaciteit. Over de fysieke productie uit al dat opgestelde vermogen weten we byzonder weinig. Ook al lijkt zelfs Netbeheer Nederland dat met hun korte artikel te willen suggereren.

Weer even rechtzetten
Bij Omroep Brabant ging het zelfs helemaal mis met de begrippen toen er over die "93.000 zonnepaneelinstallaties" werd duimgezogen: "Die leveren samen een vermogen op van 347 megawatt. Dat is genoeg stroom voor ongeveer tweehonderdduizend huishoudens." Hooggeschatte redacteuren van O.B.: "347 megawatt" betreft de veronderstelde geaccumuleerde capaciteit, ook wel "opgesteld vermogen" (van de PV-generator, de gelijkstroom leverende zonnepanelen dus). Die "capaciteit" aan PV-systemen zou puur theoretisch bezien op enig moment een actueel vermogen van 347 MW kunnen leveren (DC-zijdig of AC-zijdig, wat fundamenteel verschillend is omdat er nog allerlei systeemverliezen optreden bij de omzetting van DC >> AC stroom). Maar hoogstwaarschijnlijk gedurende het grootste deel van de dag veel minder, en meestal elke seconde wisselend bovendien (en 's nachts: nul komma niks). Als O.B. zou rekenen met een gemiddelde van 3.500 kWh stroomverbruik per huishouden per jaar, zouden 200.000 huishoudens op jaarbasis een volume van 700 GWh aan kostbare elektriciteit verbrassen. Als u dáár mee zou rekenen, zou de genoemde capaciteit van 347 MW[p] een specifieke jaaropbrengst van 700.000/347 = 2.017 kWh/kWp halen volgens het spectaculaire cijfer gegoochel van O.B. Hooggeschatte redactie van O.B.: dat is rabiate lulkoek, het is polderkolder van de ergste soort. Je mag blij zijn als je in Nederland de 1.000 kWh/kWp.jaar gaat halen (en voor de zeer goede orde, ja: er zijn talloze installaties die dat inderdaad produceren, maar beslist GEEN 2.000 kWh/kWp.jaar...).

Nieuwe PPV analyse
Polder PV, die al enkele malen over de fascinerende, doch moeilijk toegankelijke data uit de Klimaatmonitor databank heeft geschreven, heeft zich weer eens op die detail data gegooid. En daar een hele pagina grafieken uit tevoorschijn getoverd waarbij zowel het aantal daar geregistreerde PV-installaties (beter: "adressen"), als het daarmee gepaard gaande opgestelde STC vermogen in detail is uitgewerkt. En wel voor de niveaus gemeente, provincie, en voor "landsdeel" (noord-, oost-, west-, resp. zuid-Nederland).

Uit die forse hoeveelheid gegevens komen hele andersoortige "best presterende" entiteiten op het gebied van capaciteit of aantallen PV-installaties (gemeente, provincie, of landsdeel) tevoorschijn, dan de vaak van niets wetende pers uit haar duim weet te zuigen. Die dat dan ook doen zonder stevige onderbouwing.

Polder PV presenteert voor u het volgende heftige stukje cijfermatige arbeid omtrent de stand van zaken rond zonnestroom capaciteit en aantallen installaties per regio in ons polderlandje:

Klimaatmonitor en zonnestroom in Nederland: regionale segmentatie per 17-7-2013

• #9 Statistiek revisie zonnestroom NL: PIR en Klimaatmonitor in het licht van CBS cijfers (2 augustus 2013)
• #8 Polder PV even door het stof: foutje herstellen (2 juni 2013)
• #7 Nieuwste PV statistiek cijfers van Netbeheer Nederland in historisch en actueel perspectief (2 juni 2013)
• #6 Hoe doen we het t.o.v. de buurlanden? (28 mei 2013)
• #5 Liggen de ambtenaren te slapen? (27 mei 2013)
• #4 Video presentatie TSF NL V Polder PV (27 mei 2013)
• #3 Nieuwe grafieken, gebaseerd op meest recente CBS data voor zonnestroom (26 mei 2013)
• #2 Tweet van de week (25 mei 2013)
• #1 De anekdote achter de nieuwste CBS cijfers voor zonnestroom in Nederland (25 mei 2013)

---

7 augustus 2013: Geen voorlopige maatregelen EC m.b.t. vermeend illegale subsidies PV-producten China, onderzoek voortgezet. Ik was al een beetje verbaasd dat gisteren geen nieuws rond de parallel aan de "anti-dumping" zaak rond zonnepanelen lopende onderzoekingen rond (vermeende) oversubsidiëring van Chinese overheden was te vinden ("anti-subsidies" zaak). Vandaag publiceerde de Europese Commissie een persbericht waarbij gesteld wordt dat er in die parallelle zaak géén "voorlopige maatregelen" genomen zouden hoeven worden. Waarbij er verwezen wordt naar de (vermeende) wegname van de "schade aan de EU PV-sector" door de overeenkomst met Chinese exporteurs en de Kamer van Koophandel daar bij de "anti-dumping" zaak. Een standpunt dat overigens fel door de Europese PV-industrie vertegenwoordigd onder EU ProSun wordt bestreden...

Dat laat onverlet dat het onderzoek naar die (vermeende) illegale subsidies gewoon door zal gaan. De EC laat duidelijk doorschemeren dat het in dit stadium niet nemen van "voorlopige" maatregelen in de subsidie zaak geen enkele inhoudelijke uitspraak of oordeel daarover omvat. Dit parallelle onderzoek naar dezelfde producten loopt verder, en dat is geheel in lijn met zowel de EU wetten als met de internationale afspraken en ondertekende uitgangspunten binnen de WTO akkoorden.

Afhankelijk van de resultaten van het onderzoek naar vermeende illegale subsidies, zullen de bevindingen daarvan geïntegreerd worden in het nieuwe beleid n.a.v. de per 6 augustus wettelijk gestarte maatregelen vanwege de geconcretiseerde anti-dumping zaak. N.a.v. die dumping zaak zijn er commentaren van diverse partijen gekomen. Deze zullen worden verwerkt, en met de nog tot stand te komen bevindingen binnen het subsidie onderzoek tot een voorlopig, geïntegreerd oordeel worden gesmeed, waarbij beide onderzoekslijnen als een geheel zullen worden beschouwd. Dit oordeel zal worden gepubliceerd en staat wederom open voor commentaar van belanghebbende partijen.

Met die laatste commentaren wordt het definitieve oordeel van de EC opgesteld, en als daar uit definitieve heffingen zouden volgen (wat nog steeds niet vaststaat), moet het hele proces uiterlijk 5 december 2013 zijn afgerond.

Een separaat lopende zaak m.b.t. "solar glass", het speciale glas wat voor PV-modules wordt gebruikt (ook hier weer zowel een anti-dumping als een anti-subsidie onderzoek) wordt geheel apart behandeld en heeft geen directe relatie met de huidige dumping cq. subsidie affaires rond de zonnepanelen zelf, en de cellen en wafers die daar aan ten grondslag liggen. Sowieso betreft het bij dat speciale glas veel kleinere marktvolumes dan de nu in een stroomversnelling gekomen belangrijkste zaak rond modules, cellen en wafers.

Eerdere berichten Polder PV:

EC akkoord met "minnelijke schikking" De Gucht, Official Journal publicatie (3 augustus 2013)
Nieuw memo De Gucht met extra informatie "defusing" handelsconflict met China (30 juli 2013)
"Minnelijke schikking" Europese Commissie en Chinese handelsministerie (27 juli 2013)
EU Regulation No. 513/2013 gepubliceerd (5 juni 2013)
De Gucht: "redelijk en verstandig besluit" (5 juni 2013)
Per 6 maart registratie Chinese import EU (5-6 maart 2013)
EU importheffingen strijd in cruciale fase (21 februari 2013)
Eerste bericht EU onderzoek op Polder PV (14 september 2013)

http://trade.ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=958 (persbericht EC, 7 augustus 2013)

---

5 augustus 2013: CertiQ update juli 2013. Op 1 augustus verscheen het laatste CertiQ rapport met de data van gecertificeerde productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen inclusief zonnestroom. Gelukkig weer een licht opgaande lijn na het diepepunt van vorige maand toen er slechts 4 nieuwe PV-installaties (SDE) werden gerapporteerd. Er werden 40 nieuwe SDE systemen voor deze categorie gerapporteerd t.o.v. het vorige maandrapport, met een gezamenlijk vermogen van 2,04 MWp, en dus een gemiddelde systeemgrootte van 51 kWp.

Dat zijn dus waarschijnlijk voor een groot deel boerderij installaties e.d. geweest, waarvan we er veel zien opdoemen de laatste twee jaar. Die kunnen vaak wel op een of meerdere daken makkelijk dik 200 modules van elk 250 Wp kwijt.

Alle nieuwe gegevens zijn wederom op de marktcijfers pagina voor Nederland ingevoegd door Polder PV, met nieuwe grafieken:

PV-markt Nederland in grafieken: CertiQ update juli 2013

---

3 augustus 2013: Europese Commissie akkoord met "minnelijke schikking" De Gucht, Official Journal publicatie. In een korte persverklaring werd gisteren op de handels-sectie van de website van de Europese Commissie (EC) kond gedaan van een voor Commissaris De Gucht gunstige uitslag. De Commissie is akkoord met de gedane voorstellen voor een "minimum prijs" voor Chinese import zonnepanelen (en -cellen en -wafers), met "bijna" unanieme ondersteuning van de leden staten. Wie er buiten dat cryptische "bijna" segment valt is niet bekend gemaakt, dus dat blijft gissen.

Let wel: het gaat daarbij dus om een minimum prijs - die door EU ProSun met kracht van de hand gewezen wordt omdat die veel te laag zou zijn en alsnog de doodsteek voor de overgebleven PV-producenten in Europa zou betekenen. Dit zal ongetwijfeld de al aangekondigde gang van deze lobby organisatie naar het Europese Hof doen versnellen en kracht bijzetten. Ook moet duidelijk worden gemaakt dat die minimum prijs uitsluitend geldt voor de Chinese export bedrijven die de overeenkomst hebben ondertekend. Alle andere bedrijven die geen handtekening hebben gezet, zullen onherroepelijk geconfronteerd worden met de automatisch per 6 augustus 2013 ingaande heffingen van gemiddeld 47,6% (variatie heffing: 38,3-67,9%).

Er zijn inmiddels twee officiële publicaties in het Official Journal van de EU verschenen, vandaag 3 augustus (datering beide regelingen op 2 augustus 2013). (1) De geformaliseerde "undertaking" (code nummer 2013/423/EU), die de "afspraken voor een minimum prijs" zou vastleggen tussen de Europese Unie en de Chinese exporteurs onder leiding van de Chinese Kamer van Koophandel, CCCME. En (2) De "formele wijziging" van de op 4 juni 2013 gepubliceerde regeling (EU No. 513/2013) waarin de per 6 augustus vastgestelde importheffingen werden vastgelegd, en een eerste, lage (11,8%) "coulance heffing" per 6 juni 2013. Die "wijziging", een "regulation" met code nummer 748/2013, geeft de formele inbedding van de overeenkomst onder (1) in de wetgeving van de EU weer, en de effecten ervan op de eerder vastgestelde heffingen die per 6 augustus in zouden gaan.

(1) "Undertaking"
Zeer opvallend aan de overeenkomst met de Chinese Kamer van Koophandel is, dat er in de officiële publicatie in het geheel géén specificatie wordt vermeld over de "afgesproken bodemprijs" voor Chinese import modules. Ook worden geen specifieke minimum bedragen genoemd voor zonnecellen en de daar aan ten grondslag liggende wafers. Voor zonnepanelen gingen nogal wat geruchten rond dat de bodemprijs op 56 Eurocent/Wp (of: tussen 55 en 57 Eurocent/Wp) zou zijn vastgelegd, maar dat wordt in deze publicatie dus niet bevestigd.

Er wordt een artikel gewijd aan de kennelijke onmogelijkheid om vast te stellen minimumprijzen via indexatie te koppelen aan grondstof prijzen, en dat voor het vaststellen daarvan daarom werd geput uit informatie uit databases van Bloomberg en van pvXchange. Echter, om een practische uitvoering te kunnen garanderen zouden de Chinese exporteurs een gezamenlijk aanbod hebben gedaan met een uniforme minimum prijs. Zowel voor zonnepanelen als voor genoemde componenten (cellen resp. wafers). Om zgn. "company channelling" te voorkomen zou het "geboden volume" wat onder het aanbod zou gaan vallen vergelijkbaar zijn aan de huidige export prestatie van de betrokken ondernemingen (om te voorkomen dat andere bedrijven onder de vlag van de aanbieders hun hardware via het "beschermde kanaal" zouden kunnen afzetten).

Wel wordt in de publicatie gemeld dat de afspraak is beklonken, en wordt een lange lijst met vaak bekende namen toegevoegd van bedrijven die genoemde overeenkomst hebben ondertekend. Alle bekende grote namen uit China staan daar op. Een typische afwezige is het bij veel Nederlandse leveranciers bekende Sunrise Solartech. Het zal u wellicht niet verbazen: dat is het bedrijf waar ik al eerder melding van kreeg dat ze een productie lokatie in Maleisië zouden openen om onder de aangekondigde heffingen voor Chinese import modules uit te komen. En dat is inmiddels geschied, zoals een aankondiging voor start productie per 15 juli jl. op hun website laat zien (bericht 27 juni 2013). Nota bene: in mijn enorme leverancierslijst van partijen actief op de Nederlandse markt tel ik er dik dertig (!) die modules van deze producent in hun portfolio hebben (of: hadden)...

Op de lijst exporteurs zijn eventuele dochterbedrijven van dezelfde concerns bij elkaar gegroepeerd. Zo heeft het ook in olie en gas actieve conglomeraat GCL (wat ook polysilicon produceert) maar liefst 8 dochterbedrijven onder hetzelfde "export nummer" (TARIC code) staan. Als je de feitelijke zelfstandig opererende bedrijven en grotere holdings bij elkaar optelt, kom ik op 97 bedrijven en -conglomeraten met meerdere dochters in die lijst.

EC concludeert dat op basis van het niet gespecificeerde aanbod van de Chinezen, de huidige export prijzen, en het niveau van de "voorlopige" heffing, dat het aanbod de primaire bron van ergernis, de "schade aan de EU zonne-industrie zou wegnemen".

Controle
Een groot vraagteken was nog wel hoe alles gecontroleerd zou gaan worden. Onder punten 9 en 12 van het document wordt gesteld dat de CCCME regelmatig gedetailleerde rapporten aan de EC zou gaan doen toekomen over de verkopen van de partijen die de overeenkomst hebben ondertekend. EC stelt dat door de aldus geboden monitoring, de actieve rol van de CCCME, de ondersteunende rol van de Chinese overheid, en het "vangnet" in de vorm van het afgesproken (maar ook niet met name genoemde) "maximale" = huidige export volume van de tekenende partijen, het risico op misbruik ("circumvention") beperkt blijft. En zelfs dat de "noodzaak" van een verzekerde afzet in de EU daarbij een dominante rol speelt.

Om uitgesloten te worden van de per 6 augustus per definitie ingaande heffingen, moeten de Chinese exporteurs die de overeenkomst hebben ondertekend aan enkele voorwaarden voldoen (zie verderop).

In de laatste sectie van het document wordt gemeld dat er nog geen reacties van "interested parties" is gekomen op het voorstel. Ik neem aan dat, indien de kemphanen EU ProSun en Afase daar ook mee worden bedoeld, de Commissie ongetwijfeld nog formele en (zeer) gepeperde reacties zal kunnen verwachten, gezien eerdere heftige uitlatingen van beide partijen. Als met "interested parties" met de geformaliseerde voorstellen van EC alleen de Chinese aanbieders worden bedoeld, zou je met de stellingname dat er "geen reacties" zouden zijn gekomen kunnen concluderen dat deze partijen een voor hen zeer gunstige deal gesloten lijken te hebben.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Aanhef van de "definitieve" regeling m.b.t. de anti-dumping heffingen en de vrijstelling voor Chinese
bedrijven die een (niet gespecificeerde) "minimum" prijs zullen vragen voor hun PV-producten.
Zie link onderaan.

(2) Aanpassing oorspronkelijke regeling
Met deze officiële "Regulation" wordt de oorspronkelijke, 513/2013, van begin juni, gewijzigd. Deze wijziging heeft het volgnummer 748/2013 gekregen. Deze is nodig om "technische wijzigingen" aan te brengen als gevolg van de hierboven besproken "undertaking" met CCCME en aangesloten Chinese bedrijven.

Statistiek import noodzaakt nieuwe, sector-specifieke wijze van volume bepaling
De eerste technische wijziging is interessant, omdat voor het goed controleren van de "gereguleerde" import (zoals afgesproken en geformaliseerd in de "undertaking"), er een nieuwe wijze van registratie nodig is bij de douane. Gebruikelijk daar is "tonnage", maar dat is voor zonnepanelen, cellen en wafers een volstrekt niet gangbare en oneigenlijke wijze van import klassificatie.

EC heeft nu een nieuwe wijze van uitdrukken voor de douane inklaring vastgelegd voor deze product groepen: Bovenop "tonnage" komt de verplichting om op de inklaringspapieren "het aantal stuks" te vermelden en/of het "vermogen in Watt", zodat de volumes van de afzonderlijke producten (zonnepanelen, zonnecellen, en wafers) exact bekend zijn. De voorschriften worden gebonden aan bepaalde productgroepen, gedefinieerd in zogenaamde TARIC codes.

Voorts is een tabel met op 6 augustus ingaande heffingen voor betreffende ondernemingen uit de oorspronkelijke regeling licht gewijzigd. Heffingen die niet zullen worden opgelegd als aan de "undertaking" wordt voldaan en de douane formaliteiten onder die condities correct zullen verlopen.

Vervolgens worden vier artikelen toegevoegd, het oorspronkelijke artikel 4 wordt hernummerd als nr. 8.

Art. 4 behelst een verplichte maandelijkse melding van elk EU land, van het aantal en het vermogen van voor vrije circulatie door de douane vrijgegeven zonnepanelen, -cellen en -wafers en hun oorsprong aan de EC. Hiertoe zijn specifieke TARIC codes voor Chinese import vallend onder de "regeling met de EC" opgesteld.

Art. 5 regelt de verplichte melding van "aantallen" en "vermogen" in de daartoe opgenomen velden in de officiële douane verklaring van de betrokken importeur van de hardware, de EU in.

Art. 6 regelt de "condities" waaronder de producten van de ondertekenaars van de regeling met de EC zonder heffingen mogen worden ingeklaard en vrijgegeven voor verkoop in de EU. Die condities zijn:

2013/423/EU (officiële publicatie EU: "undertaking", overeenkomst EU vs. Chinese exporteurs van zonnepanelen, -cellen en -wafers, echter zonder exacte prijsstelling en afgesproken "volume")
748/2013 (officiële pubicatie EU: "amending Regulation no. 513/2013" - de gewijzigde regeling waarmee de op 5 juni vastgestelde anti-dumpheffingen worden bekrachtigd, en de uitzonderingspositie voor de in de hierboven weergegeven "undertaking" vastgelegde Chinese bedrijven - onder voorwaarden - wordt bevestigd)

Commentaar PV-Magazine 1 (2 augustus 2013)
Commentaar PV-Magazine 2 (2 augustus 2013)
DW.de (Engelstalige samenvatting, 2 augustus 2013)
Financial Times (interessante analyse van de positie van De Gucht in de titanen-strijd, lees ook de kritische commentaren, 30 juli 2013)

Eerste reacties MOFCOM (Chinese Handelsministerie) en CCCME (KVK China op dit dossier):
Shen Danyang (5 aug. 2013 - commentaar zegsman: "... it is very normal to have trade friction for China and EU")
Gezamenlijk statement CCCME en 4 industrie associaties (2 aug. 2013)

---

2 augustus 2013: PV in NL update 10. Statistiek revisie zonnestroom Nederland: PIR en Klimaatmonitor in het licht van CBS cijfers.

Polder PV graaft diep naar de werkelijk relevante cijfers op het gebied van zonnestroom in Nederland n.a.v. een recente publicatie van Netbeheer Nederland. Het gepubliceerde PV-vermogen in het zogenaamde PIR register blijkt volstrekt niet compatibel met het laatst gepubliceerde CBS cijfer voor eind 2012, waardoor vraagtekens over de accuraatheid en volledigheid bij alle datasets blijven bestaan. Polder PV rafelt de voorhanden zijnde accumulatie statistieken in twee gedetailleerde, bijgewerkte grafieken (aantallen en vermogen van PV-systemen in NL) voor u uit elkaar en geeft een uitgebreide toelichting.

Introductie
Er was in komkommertijd weer de nodige reuring ontstaan over (vermeende) statistieken over zonnestroom capaciteit in ons - op dat vlak - slecht georganiseerde landje. Dit n.a.v. een allereerste kaartje voortgekomen uit de pogingen van de netbeheerders om de opgestelde PV-capaciteit in het land zo goed mogelijk "vast te stellen". Of ze in die eerste moedige poging zijn geslaagd mag u zelf beoordelen na het lezen van dit artikel. Terzijde: ook Netbeheer Nederland lijkt, net als de NOS (die ook het kaartje gebruikte, maar daarbij net zo makkelijk niet ter zake doende thermische zonnecollectoren liet zien), maar niet in staat te zijn om een fysieke scheiding aan te brengen tussen de totaal verschillende fenomenen "zonnestroom genererende PV-systemen" (die in het PIR register worden bijgeschreven), en "thermische zonnecollector installaties" (die in het PIR register niets te zoeken hebben).

^^^
Screenshot van het korte artikel van Netbeheer Nederland van 30 juli,
met onderaan stukje van het nu al "beroemde kaartje" met PV-vermogen
per postcodegebied volgens het PIR register. En erboven een foto van
een beroemde thermische zonne-collector installatie in
Almere Noord die daar niet in zal voorkomen.

"Thermisch" niet vertegenwoordigd
Op de foto in het artikel van NN staat een shot van het 520 thermische zonnecollectoren tellende "Zoneiland" van Vattenfall/NUON in het Noorderplassen gebied van Almere. U kunt er vergif op innemen, dat die 9,75 terajoule/jaar zonnewarmte op het stadswarmte net invoedende installatie NIET in het voor decentrale elektriciteit producerende systemen bedoelde PIR register staat, nooit op het elektriciteitsnet zal worden "ingevoed", en dus ook NIET op het veelvuldig gekopieerde kaartje in dat artikel zal zijn vertegenwoordigd... Ook de eind van 2012 volgens CBS opgestelde ruim 127.000 zgn. "afgedekte" thermische zonnecollector systemen in Nederland (met opp. van max. 6 m²) staan niet in het PIR register, evenals de grotere broertjes of zwembad installaties ("niet afgedekt") waarvan de aantallen niet bekend zijn. Op energieleveren.nl staat dan ook expliciet de frase "Uw netbeheerder heeft deze gegevens nodig om het elektriciteitsnet optimaal te beheren" vermeld...

Polder PV bemoeit zich al jaren met die ongrijpbare (zonnestroom) statistieken, en weet er stapsgewijs wel meer "vat" op te krijgen, al blijft het lastige materie. Kennelijk worden de "bevindingen" van Polder PV wel op waarde geschat, zoals bleek uit het artikel over de vergelijking tussen de ontwikkelingen in België en Nederland in een "fact-check" artikel in NRC-Next (30 april 2013, ook leuke discussie daar). En voor de tweede keer mocht de webmaster tijdens The Solar Future V op 23 mei 2013 in het Evoluon komen uitleggen wat de laatste stand van zaken was op het gebied van nationale PV statistieken, voor een professioneel gezelschap uit de sector (video New Energy.TV, verslag laatste statistiek bevindingen hier).

Een ieder die claimt het allemaal beter te weten, mag natuurlijk contact met me opnemen, dan gaan we eens gezellig sparren.

Hoe moeten we de laatste bevindingen van de netbeheerders eigenlijk plaatsen in de met information overload geplaagde thuismarkt? Daarvoor heb ik twee nieuwe grafieken gemaakt met de laatste gegevens, bijgewerkte en herziene exemplaren van de twee die ik tijdens The Solar Future heb laten zien op 23 mei jl. Met data van de netbeheerders, maar ook met gegevens afkomstig van andere bronnen. En die zijn essentieel om de laatste data uit het PIR register van de netbeheerders op waarde te schatten. Vooral de inmiddels weer flink ge-upgrade data in de Klimaatmonitor databank (formeel nu vallend onder het "beton ministerie", Rijkswaterstaat / Ministerie van Infrastructuur en Milieu) is een belangrijk hulpmiddel daarbij. Polder PV berichtte er al enkele malen over (31 juli 2010, 26 december 2012, 4 juni 2013). En hij gebruikte die door de bank genomen in Nederland slecht bekende gegevens ook al tijdens zijn presentatie in Eindhoven, eerder dit jaar (tot in detail uitgewerkt en besproken op 2 juni 2013).

Aantallen installaties

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In deze grafiek van onder naar boven, vooral gefocust op de rechter zijde de volgende data sets:

SDE
In grasgroen het aantal door Klimaat Monitor geregistreerde door Agentschap NL afgegeven aantal overgebleven (!) beschikkingen voor SDE subsidies (NB: daar zitten MEP installaties dus niet bij, voor laatste MEP + SDE jaarverslag, zie website Agentschap NL). Dit is een "voortschrijdende accumulatie" van de per "jaargang" in Klimaatmonitor apart weergegeven cijfers. Het laatste getal, 10.948, is van status datum 24 mei 2013, en zal zoals alle getallen daar met elke volgende update wijzigen*.

Uit die beschikkingen moeten uiteindelijk keiharde realisaties voor genoemde SDE projecten gaan komen. Uit het verleden is bekend dat een dramatisch grote hoeveelheid beschikkingen sowieso nooit kon worden ingevuld (zie o.a. getallen in de NL PV markt feiten update). Die grote hoeveelheden zinloos verzet ambtelijk werk worden echter niet in de Klimaatmonitor databank bijgehouden, alleen diegenen die nog over zijn. Ook daarna kan het nog mis gaan. In de lichtgroene curve is het aantal fysiek gerealiseerde SDE installaties weergegeven volgens de Klimaatmonitor opgaves. Die bleef op status datum 25 mei 2013 steken op 9.980 stuks, dus 91% van de overgebleven hoeveelheid beschikkingen. Er zijn er al vele duizenden door de papiershredder gegaan: niets mee gedaan om diverse redenen, nadat in een eerder stadium het veelvoud daarvan hetzelfde lot tegemoet ging aan aanvragen die het stadium "beschikking" niet eens hebben bereikt...

* Voor SDE 2013 zijn nog geen beschikkingen toegevoegd, die wordt momenteel nog uitgeplozen door Agentschap NL, vanwege de gebruikelijke budget overschrijding - momenteel aangevraagd voor bijna 3,9 miljard Euro voor de hele regeling (zie overzicht). Voor zonnestroom is de SDE 2013 status 11 juli 2013: 306 aanvragen, waarvan tot nog toe er 234 zijn beschikt (plm. 40 MWp vermogen).

CertiQ (MEP + SDE)
Vervolgens krijgen we de langer geleden gestarte donkergroene lijn, en dat is de geaccumuleerde geregistreerde hoeveelheid MEP + SDE installaties in het register van TenneT dochter CertiQ. MEP stelt weinig voor, dat waren volgens de laatste data in het hierboven genoemde jaarverslag nog maar 521 projecten (moet status zijn geweest begin april 2008, start van de SDE regeling). Daar bovenop zijn tot de laatste update van 1 juli 2013 nu zo'n 10.975 (MEP + SDE) - 521 = 10.454 SDE projecten geregistreerd bij CertiQ (aandeel MEP in aantallen: bijna 5%). Deze data volgen uit de maandrapportages die ik al jaren bijhoud, en voor de historische gegevens de update die ik in mei 2013 kreeg van CertiQ (bespreking). De lijn is voor 2013 gestreept weergegeven omdat er natuurlijk nog maandrapportages (en een voorlopig en gereviseerd jaaroverzicht) gaan komen voor dit jaar.

Nationale Subsidie Regeling
Vervolgens zien we twee in magenta weergegeven datapunten. Die betreffen de aantallen installaties voor de vanwege het Lenteakkoord in de markt "gegooide" Nationale Subsidie Regeling ("NSR") voor particulieren. De bekende, extreem frequent op internet gelinkte "regeling" die Agentschap NL sedert de officiële start op 2 juli 2012 uitvoert, en die op zijn einde begint te lopen vanwege naderende - definitieve - budget uitputting (uitvoerige documentatie op Polder PV). Het onderste punt komt van het eerste in de Klimaatmonitor data weergegeven aantal voor het kalenderjaar 2012, zijnde 34.834 installaties. Dat is "Aantal gerealiseerde aanvragen subsidieregeling zonnepanelen particulieren" met status datum 5 juni 2013, volgens Klimaatmonitor. In april dit jaar had AgNL mij nog laten weten dat er in 2012 35.407 installaties zouden zijn gerealiseerd (grafiek 1 op NSR pagina Polder PV). Dat is dus iets naar beneden bijgesteld in de KM databank (-1,6%). Data voor 2013 ontbreken vooralsnog in dat overzicht.

Het bovenste, met dikke rand weergegeven punt in de kolom voor het jaar 2013 komt van AgNL's laatste update van 25 juli 2013: 84.220 aanvragen (die meestal vrijwel direct met een beschikking worden "gezegend" als de invoer gegevens geen rare dingen bevatten). Dat is de totale hoeveelheid die de regeling vanaf 2 juli 2012 tm. die status datum heeft opgeleverd, dus in 389 dagen tijd (gemiddeld genomen een respectabel aantal van 217 per dag over die periode).

PIR / Netbeheer Nederland
Vervolgens zien we rechtsboven in beeld twee donkerblauwe data punten. Dat zijn twee afzonderlijke opgaves vanuit het Productie Installatie Register (geen wettelijk verplichte opgave, er wordt inmiddels wel stevig druk op decentrale producenten uitgeoefend door de netbeheerders). Dat register, wat wordt bijgehouden door de door bijna niemand gekende administratieve organisatie EDSN (vroeger: B'con), wordt sinds eind 2011 gevoed vanuit de steeds expicieter gepromote website www.energieleveren.nl. Het onderste afgebeelde datapunt komt wederom uit de Klimaatmonitor databank, waarvan ik de eerste registraties van "PIR" installaties reeds op 5 juni jl. heb waargenomen. Die registratie was toen nog onvolledig, met behoorlijk veel gaten. Kennelijk waren toen nog steeds de data van de grootste netbeheerder, Liander, niet voorhanden. Inmiddels wel, alle gemeente "velden" zijn nu ingevuld voor 2013. Die cijfers hebben een status datum van 28 mei 2013.

Op genoemde eerste KM status datum zou het PIR register 80.696 installaties hebben bevat (onderste blauwe datapunt). Ik had van Netbeheer Nederland en later Enexis voor mijn Solar Future presentatie op 23 mei 2013 nog als laatste voorlopige cijfers de volgende opgaves: 52.221 installaties op 28 februari 2013 (eerste bericht over resultaten PIR, zie artikel Netbeheer Nederland van 28 februari 2013), resp. "ongeveer 70.000 stuks" op 1 mei 2013 (Enexis opgave). Daar zijn dus in ruim drie weken tijd in die maand weer dik 10.000 exemplaren bijgekomen (NB: niet noodzakelijkerwijs in die periode beschikt door Agentschap NL, waarschijnlijker is dat het om achterstallig onderhoud van de PIR database is gegaan). Dat het snoeihard is gegaan met de bijschrijvingen toont onderstaand plaatje, wat ik van data van Enexis heb gereconstrueerd, die ik ook in Eindhoven heb laten zien (met dank aan Enexis voor de toestemming!):

Data: © Enexis

In deze grafiek zijn de aantallen inschrijvingen van zonnestroom producerende installaties in het PIR register te zien in - uitsluitend - het netgebied van Enexis, volgens ijkdatum 1 mei 2013. In de linker kolom de al respectabele stapel van 21.351 (nieuwe) inschrijvingen in kalenderjaar 2012, rechts tot 1 mei 2013 de bijschrijvingen in het huidige jaar, tot en met april. Als we de eerste vier maanden van die jaren met elkaar vergelijken, zien we een explosieve ontwikkeling, voor een aanzienlijk deel te wijten aan de inschrijvingen als gevolg van de uitvoering van de "Nationale Subsidie Regeling" voor particulieren (uitgevoerd door AgNL). De 2.761 inschrijvingen in jan.-apr. 2012 werden een fors grotere hoeveelheid van 10.880 stuks in dezelfde vier maanden in 2013: een stijging van 294%. In andere woorden: de eerste 4 maanden in 2013 liet een bijna vier maal zo groot nieuw aantal inschrijvingen zien dan in dezelfde periode in het voorgaande jaar (2013 t.o.v. 2012 1e 4 maanden: 394%). Tot en met april 2013 werd het grootste volume in die laatste maand bijgeschreven, 4.227 nieuwe PV-systemen.

Het bovenste blauwe datapunt rechtsboven in de eerste grafiek is uit de flink over de tong gaande publicatie van Netbeheer Nederland, van 30 juli 2013. Daar werd in een lijstje met in het PIR register ingeschreven installaties inmiddels voor zonnestroom een hoeveelheid van 93.233 stuks opgegeven. Alweer ruim 12 en een half duizend stuks meer dan voor 28 mei 2013 in de Klimaatmonitor databank was opgegeven, 15,5% meer. En dat is allemaal nog lang niet het einde uiteraard.

Ik heb recent berekend dat voor het volledige budget voor de NSR regeling uitgevoerd door AgNL er een potentieel ligt van ruim 90.200 installaties.

Daar bovenop moeten nog alle andere systemen in Nederland worden geteld. En dat zijn er beslist meer dan de maximaal 96.598 die er in de laatste update van de Klimaatmonitor staan vermeld (onder het veld met de totalen, "Bekende adressen/lokaties met PV-panelen"). Die update, met status datum 17 juli 2013, omvat nu de volgende dossiers, waarbij er zou zijn "ontdubbeld" en er dus in het uiteindelijke totaal resultaat een verzameling unieke adressen moet resulteren:

1. Novem-projecten (vaak uit vorige eeuw, begin 21e eeuw)
2. EPR-verklaringen (Energie Premie Regeling, begin 21e eeuw)
3. Sunpower-adressen van REMU (voorloper van Eneco)
4. Sunpower-adressen van Energierent (bedrijf in Noord-Holland wat later ook post-sale service van de Sunpower acties van NUON moest afvangen)
5. Sunpower-adressen van EWR (voorloper van NUON, o.a. Leiden incl. Polder PV)
6. SDE-beschikkingen (nationaal sinds 1 april 2008)
7. Productie Installatie Register (PIR), samenwerkende netbeheerders (sinds eind 2011 actief, in 2013 in versnelling gegaan met promotie)

Andere "dossiers" en alle buiten deze "regelingen" vallende installaties (dat kunnen er behoorlijk veel zijn) staan NIET in de Klimaatmonitor database als mensen zich nooit bij het PIR register hebben aangemeld (heel veel mensen met volautomatisch salderende Ferrarismeters betreffend). Hun aantal kent niemand, ook Netbeheer Nederland niet.

"Alle installaties"
Zoals hierboven al aangegeven, er is ook een "verzamel lijstje" in de Klimaatmonitor databank met alle adressen bij elkaar waar zonnepanelen door de beheerders zijn "gekend", en waarbij er volgens hen op gelet is dat er is "ontdubbeld". Op hetzelfde adres kan er bijvoorbeeld onder een "andere regeling" zijn uitgebreid. Ik ken mensen met een oude onder de EPR regeling gekochte set zonnepanelen die later met een SDE beschikking een forse uitbreiding hebben gedaan (die op een aparte bruto productie meter aangesloten moest worden vanwege de absurde subsidie voorwaarden).

Uit dat (nog steeds onvolledige!) "verzamel lijstje" heb ik de gele curve helemaal bovenaan in de grafiek samengesteld. Daarbij valt meteen op dat van 2005 tot en met 2007 de data ontbreken (toen was de facto afgezien van "standaard salderen van zonnestroom" geen enkel [nationaal] incentive systeem actief, afgezien van extreem kort durende, verspreide, totaal willekeurig in de markt gegooide gemeentelijke regelingetjes). Het gat heb ik met een rechtlijnige stippellijn overbrugd. In 2012 stijgt de curve explosief - uiteraard vooral vanwege de Nationale Subsidie Regeling (die ik een cadeautjes kermis van staatswege ben gaan noemen). Deze is "verlengd" tot in 2013. Met als voorlopig eindpunt, status datum 17 juli 2013, 96.598 adressen met "een" (of meer) PV-installatie(s). Dat ligt dus alweer wat hoger dan het "voorlopig laatste getal" van wat de netbeheerders in het PIR register hebben staan (93.233), wat dus meteen al logenstraft dat genoemd register "de meest actuele" cijfers zou kunnen bieden die bekend zijn in ons land. Het loopt op dit vlak sowieso al achter, en op andere vlakken waarschijnlijk nog veel meer.

De eerder voor 1 mei dit jaar voorspelde "100.000 systemen" (Enexis aan Polder PV in mail wisseling, op basis van een hypothetische aanname dat het PIR register "mogelijk" zo'n 70% van het totaal zou kunnen bevatten) is met dat voorlopige eind getal in de Klimaatmonitor databank dus nog niet bereikt, maar dat hoeft ook nog steeds niks te zeggen. Het kan in werkelijkheid al vele duizenden installaties hoger liggen dan die "magische" grens. En de beste argumenten daarvoor komen van het geaccumuleerde vermogen wat (ook) is geregistreerd.

---

Opgesteld geregistreerd vermogen zonnestroom installaties NL

Op dezelfde wijze als voor de "aantallen" PV-installaties in de vorige sectie, gaan we nu naar het opgestelde "vermogen" kijken. Dat gaat in Nederland altijd over de zonnepanelen "generator", dus het gezamenlijke STC vermogen van de per systeem aanwezige zonnepanelen (in wattpiek of kWp). Daarbij wordt nooit gekeken naar de specifieke, module afhankelijke "flashdata", maar naar het zogenaamde "sticker vermogen" inclusief de binnen de module serie toegepaste "tolerantie op dat vermogen" (zie ook basics). Zo heeft een PV-installatie met tien modules van ("sticker") 240 Wp een systeem vermogen van 2,4 kWp (2.400 Wp). Maar het kan ook best (maximaal) 2.520 Wp zijn als alle panelen een "plus" tolerantie van max. 5% blijken te hebben. Met dat laatste wordt bij (nationale) statistieken geen rekening gehouden.

Met als zeer belangrijke toevoeging de CBS gegevens (die géén "aantallen systemen" bijhoudt, maar wel, tot op zeker detailniveau, aan eindverbruikers verkocht vermogen) krijgen we de volgende grafiek voor de accumulatie van de opgestelde capaciteiten.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Wederom gaan we deze complexe grafiek van "rechtsonder naar linksboven" afwerken.

Vermogen SDE
Eerst komen we drie groen gekleurde lijnen m.b.t. de SDE (en MEP) tegen, die zoals u inmiddels duidelijk moet zijn geworden, een steeds minder belangrijk deel van de totale fysieke implementatie heeft gekregen, alle geschreeuw rond die regeling in Den Haag ten spijt.

Wederom in een grasgroene curve de overgebleven beschikte capaciteit voor de SDE regeling zoals geregistreerd door Klimaatmonitor, status datum 24 mei 2013. Vanaf de start van de regeling in april 2008 groeide het "overgebleven beschikte vermogen" (NB, al exclusief vele megawatten teloor gegane beschikkingen!!) naar een voorlopig laatste niveau van 114,3 MWp. Waarbij SDE 2013 nog niet is toegevoegd. De laatste status van de nog niet afgesloten revisie van de aanvragen is dat er voor minimaal 63 MWp is aangevraagd (bij 884 miljoen Euro overschrijding van het aangevraagde budget voor gehele SDE 2013...), en er inmiddels minimaal 40 MWp reeds is toegekend (status AgNL: 11 juli 2013).

Bij het zien van de werkelijk geregistreerde realisatie van beschikt SDE vermogen volgens Klimaatmonitor, ziet u dat die lichtgroene lijn vanaf 2010 flink achterblijft bij de hierboven genoemde curve voor het beschikte volume. De curve eindigt op een niveau van slechts 56,1 MWp, 49% van het "beschikte volume" op die status datum (24/25 mei 2013) in dezelfde database. Kennelijk lopen ze in de Klimaatmonitor databank flink achter op wat daadwerkelijk al is geregistreerd door CertiQ (zie volgende besproken, donkergroene curve). Dit komt omdat er kennelijk nogal wat vertraging zit tussen het rapporteren van die capaciteit door Agentschap NL. Opvallend is dat wat de aantallen installaties betreft de twee hier voor genoemde groene lijnen dicht bij elkaar liggen (eerste grafiek). Dit betekent waarschijnlijk dat er vrij weinig "grote" installaties tussen zouden kunnen zitten die nog niet in de Klimaatmonitor databank zijn bijgeschreven.

Duidelijk afwijkend van de voorgaande curve is die van de fysieke realisatie van gecertificeerde (van een geijkte bruto productiemeter voorziene) zonnestroom capaciteit zoals geregistreerd bij CertiQ, die de eerste partij is die harde gegevens krijgt over de netkoppeling en productie van de SDE installaties (ze moeten immers gecertificeerde kilowatturen verwerken). Daarbij wel natuurlijk wederom de aantekening, dat deze derde, donkergroene curve, zowel oudere (doch veelal relatief grote) MEP installaties, als (veel meer, uit begintijd vaak ook kleinere) SDE systemen bevat. Ook deze lijn is gevoed met de laatste (historische) gegevens die ik van CertiQ kon krijgen (status 1 mei 2013), en de laatste cijfers uit het MEP + SDE rapport voor 2012. Daaruit volgt een opvallend "glooiende" lijn (na vrijwel stilstand in de jaren 2005-2008 weer groeiend), cumulerend in een totaal, fysiek gerealiseerd vermogen van 82,0 MWp op ijkdatum 1 juli 2013 (laatst door mij verwerkte CertiQ maandrapport: juni 2013). Uiteraard zal daar nog e.e.a. gaan bijkomen in 2013, maar de vooruitzichten zijn vrij somber m.b.t. de progressie, gezien de trage ontwikkeling die ik uitgebreid heb gedocumenteerd. Het juli rapport is zojuist gepubliceerd - er zijn maar 40 nieuwe installaties bijgeschreven, met ruim 2 MWp nieuw vermogen. Dat zet nog steeds niet veel zoden aan de dijk.

Opvallend is dat voor eind 2012 er al 75,8 MWp fysiek geaccumuleerde realisatie van (MEP + SDE) gecertificeerd PV vermogen is gedocumenteerd door CertiQ. Trekken we daar volgens de laatst bekend geworden historische CertiQ data voor 1 april 2008 (start SDE, accumulatie vermogen van MEP installaties 12,3 MWp) van af, houden we 63,5 MWp over voor alleen SDE systemen, eind 2012. Dat ligt niet ver verwijderd van, maar is wel hoger dan de in Klimaatmonitor (waarschijnlijk afhankelijk van vertraagd vrijkomende gegevens van AgNL) opgegeven 56,1 MWp voor SDE in de laatste update (optelling volumes SDE jaar"rondes" 2008 tm. 2012, 24 mei 2013). Uitgaande van de 63,5 MWp overgebleven realisatie van SDE installaties volgens CertiQ, is dat een magere 56% geweest van het overgebleven beschikte SDE vermogen tm. SDE 2012 bekend op 24 mei 2013 volgens Klimaatmonitor (114,3 MWp).

Vermogen NSR
Voor de per 2 juli 2012 ingevoerde Nationale Subsidie Regeling (NSR) zijn wederom 2 datapunten bekend, en ingevoerd in de vermogen-grafiek (magenta). Het onderste, een gerealiseerd vermogen van 101,8 MWp, is afkomstig uit de Klimaatmonitor update met status datum 5 juni 2013. In april dit jaar had AgNL mij nog laten weten dat er in 2012 een vermogen van 103,5 MWp aan PV-installaties zou zijn gerealiseerd (getal ook gepresenteerd tijdens The Solar Future op 23 mei jl.). Ook dat getal is dus iets naar beneden bijgesteld in de KM databank (wederom -1,6%, net als voor de oorspronkelijk opgegeven aantallen installaties, zie boven). Data voor 2013 ontbreken nog.

Het bovenste, met dikke rand weergegeven punt heb ik met een simpel sommetje ontleend aan AgNL's laatste update van 25 juli 2013: 84.220 aanvragen waren er toen bekend (meestal snel met een "beschikking" gezegend). En met de gemiddelde data over 2012, in casu het aangevraagde systeem-gemiddelde van 2,92 kWp (vermoedelijk weinig gewijzigd in 2013), kom je dan op een waarschijnlijk aangevraagd vermogen van bijna 246 MWp uit voor die laatste status update ("waarschijnlijk", vandaar het toegevoegde sterretje). Dat zou in 389 dagen zijn aangevraagd, wat zou betekenen dat er gemiddeld genomen elke dag in die periode ongeveer 632 kWp zou zijn geclaimd.

Gaarne goed notie nemen van het feit dat die bijna 246 MWp "NSR" installaties in 389 dagen tijd al een volume betreft wat drie maal het sinds 2003 gecertificeerde vermogen is, geaccumuleerd bij CertiQ (laatste donkergroene datapunt)!

Vermogen PIR
De volgende "reeks" bevat weer twee datapunten, donkerblauw in de grafiek, met meldingen van vermogen geaccumuleerd in het PIR register van de netbeheerders in ons land.

De eerste "volledige" status update met het vermogen voor het PIR register is gedateerd op 28 mei 2013 bij Klimaatmonitor: toen zou er al 305,3 MWp aan PV-capaciteit in het register hebben gestaan (onderste blauwe datapunt). NB: op 1 mei 2013, dus een kleine maand eerder, had ik, voor een eerste afschatting van netbeheer voor mijn presentatie in Eindhoven, vernomen dat het traject ergens tussen de 300 en 350 MWp zou kunnen liggen, op basis waarvan ik toen nog een schatting had gemaakt van grofweg 340-390 MWp aan capaciteit in heel Nederland (begin mei 2013, dus inclusief de door niemand gekende hoeveelheid NIET in het PIR register zittende, door mij op een conservatief niveau afschattende installaties). Allereerste zeer grove schattingen van "400 tot zelfs 450 MWp in PIR register" (communicaties per e-mail tussen Polder PV met Netbeheer Nederland en Enexis, april 2013), bleken al snel op een vergissing te berusten. Er bleken diverse installaties in het register te staan met een paar nullen teveel, en daar is later e.e.a. in opgeschoond. Hier zitten zeker nog mogelijke foutenbronnen waarvan de omvang echter niet bekend is.

In ieder geval bleek uit de communicatie met Enexis dat in hun deel van het PIR register al 153 MWp aan PV-vermogen aanwezig zou zijn begin mei 2013, en dat ze daar redelijk zeker van zijn (deze netbeheerder heeft het meeste werk gemaakt van de PIR / PV statistieken, zie ook het eerder getoonde diagram met nieuwe aantallen installaties). Enexis heeft volgens het Energie Trends 2012 rapport 32,5% van alle elektrische aansluitingen in Nederland. Er moet echter voorzichtig omgegaan worden met het "plat" vermenigvuldigen met een factor 3 om voor begin mei 2013 met een "suggestief" volume van zo'n 460 MWp in het hele PIR register te komen. Want de verdeling van installaties kan best in bepaalde netgebieden qua percentage hoger zijn dan in regio van andere netbeheerders. Bijna heel Overijssel ligt bijvoorbeeld in Enexis gebied (kaartje), en dat is de actiefste provincie geweest bij de implementatie van PV in de periode 2010-2012 (26,4 MWp volgens eigen opgaves). Ook Noord Brabant en Limburg (veel PV projecten, vooral ook forse installaties op boerderijen in NB) zouden de balans voor Enexis fors in hun "voordeel" kunnen hebben doen doorslaan.

Het bovenste blauwe datapunt rechtsboven in de grafiek, "meest actuele vermogen in PIR register", is wederom afkomstig uit de publicatie van Netbeheer Nederland, van 30 juli 2013. Daar werd voor het PIR in totaal een vermogen van 346,649 MWp opgegeven (waarmee, met het aantal van 93.233 installaties ook de gemiddelde installatiegrootte van PV-systemen in dat register kon worden bepaald, 3,72 kWp). Dat logenstraft al direct de eerder genoemde foutieve eerdere aanname ("first estimate") van 400 tot zelfs 450 MWp begin mei, want de nieuwe, fors aangepaste opgave twee maanden later ligt op een (veel) lager niveau. Maar hij is wel in lijn met de eerder gemelde 305,3 MWp voor eind mei bij Klimaatmonitor. 41,3 MWp of 13,5% meer vermogen dan die twee maanden oudere status. Ook die bijna 347 MWp "PIR vermogen" is echter beslist niet het totale vermogen in Nederland op dat moment, on the contrary. Dat wordt meteen al duidelijk uit het verloop van de laatste twee curves.

Vermogen "alle installaties" - probleem doemt op aan horizon
Uit het onvolledige "verzamel lijstje" (de hier boven genoemde 7 "dossiers") voor "alle" installaties in de Klimaatmonitor databank heb ik wederom de gele curve ingevoegd in de grafiek. Ook hier ontbreekt weer het vermogen in de periode 2005-2007 (weergegeven met gele stippellijn). Maar duidelijk is dat sinds de SDE werd ingevoerd in 2008, de Chinese modules in grote volumes ook in Nederland werden gedumpt, er enorm veel inkoop acties werden opgezet, en gemeentes en provincies gek werden en cadeautjes begonnen uit te delen, dat het heel erg hard is gegaan met de totale afzet, met name in 2012 ("een volkomen krankzinnig jaar"). Dat is goed zichtbaar aan de gele "totale Klimaatmonitor vermogen" curve, die zeker vanaf 2011 hard de hemel in schiet.

Het laatste punt van die gele Klimaatmonitor curve, status datum 17 juli 2013, laat een geaccumuleerd vermogen zien van bijna 340 MWp, bijna evenveel als het laatste getal uit het PIR register van de netbeheerders (347 MWp, hoogste blauwe datapunt). Maar, nogmaals: die Klimaatmonitor totaal curve laat slechts het resultaat zien van 7 (forse) dossiers. En dat omvat nog steeds niet "alles". M.a.w.: zelfs als de hoogste actuele PIR waarde (blauwe datapunt) als "ongeveer gelijk" wordt gesteld aan het laatste Klimaatmonitor cijfer, kan dat niet als "het totale PV-vermogen in heel Nederland" worden gezien op dat moment. Er ontbreekt een forse hoeveelheid vermogen. Het duidelijkst is dat te zien aan de voorlopige resultaten van het enige nationale instituut wat "officiële", tot in het buitenland geciteerde statistieken publiceert. Natuurlijk: het Centraal Bureau voor de Statistiek, met vestigingen in Den Haag en in Heerlen.

Vermogen CBS incompatibel met resultaat PIR
CBS publiceert helaas geen "aantallen" installaties. Maar wel tot op zeker detail niveau "geaccumuleerd" vermogen en afzet aan eindverbruikers, gesplitst in de categorieën "autonoom" (zeer slecht bekend marktsegment), "netgekoppeld energiebedrijven", resp. "netgekoppeld rest". Het laatste segment is zonder meer het grootste, en omvat zowel PV-capaciteit in de grote residentiële sector, als de zeer sterk toenemende volumes die de laatste jaren op boerderijen, bedrijven, gemeentehuizen, etc. worden aangelegd.

Ik heb in de tweede grafiek het totale geaccumuleerde PV-vermogen gepubliceerd door CBS (als "eindejaars-volumes") in de laatste, donker oranje curve geplot, ik had hem ook al tijdens The Solar Future getoond, maar toen nog zonder het die ochtend (23 mei 2013) gepubliceerde eerste (ruwe) cijfer voor 2012. Dat kwam pas in de allerlaatste dia die ik vroeg die ochtend nog snel in de presentatie kon proppen (zie New-Energy.tv video). Kristalhelder is dat die laatste curve boven alle andere lijnen uit steekt en dat er bij CBS dus continu meer vermogen als "afgezet aan eindverbruikers" bekend is dan in alle andere vormen van registratie is opgeslagen. In de periode 2003 tm. 2008 is er zelfs een aanzienlijk "gat" met de "totale" curve van Klimaatmonitor. Wat voor mij al bewijs is, dat in de laatste dataset, ondanks de toevoegingen dit jaar (totaal nu "7 dossiers"), er een aanzienlijk volume heeft ontbroken, in 2003 bijna 37 MWp!

Vanaf de SDE jaren (2008 ff.) wordt het "gat" tussen de dan twee sterk stijgende curves een stuk kleiner, minimaal 17,5 MWp in 2010. Maar ook daarna wijken de curves weer fors uit elkaar. In 2012 is het verschil alweer opgelopen naar een niveau van 114 MWp, een verschil wat de helft bedraagt van het geaccumuleerde vermogen van de 7 dossiers bij Klimaatmonitor in dat jaar!

En nu komt dus de crux. Het laatste, nog zeer voorlopige eindcijfer van het CBS voor 2012 is ruim 340 MWp. Die eerste ruwe schatting is gebaseerd op een in februari 2013 door mij aan hen gestuurde lijst met 460 aanbieders van zonnepanelen en -systemen. Echter, mijn huidige lijst bevat alweer een spectaculair aantal van 871 aanbieders, alweer 89% meer (ik ben nog niet klaar met inventariseren...). Veel van die bedrijven waren minstens al in 2012 of eerder al actief op de markt en hebben dus - relevante - volumes kunnen verkopen. Mijn conclusie is: die "340 MWp eindejaars-accumulatie in 2012" van het CBS moet een absoluut minimum voorstellen. Waarschijnlijk wordt dat vermogen later in het jaar, als CBS mijn nieuwe lijst(en) heeft kunnen verwerken, nog "behoorlijk" hoger (hoeveel is nog onduidelijk). Ergo: die oranje curve moet nog een eindje hoger gaan eindigen in 2012.

Back to the future
Nu gaan we terug naar de nieuwe "gevonden" resultaten voor zowel het totaal in de Klimaatmonitor databank (gele curve, status 17 juli 2013), als het laatste cijfer van Netbeheer Nederland voor het PIR register (status 30 juli 2013). Deze voorlopig laatste cijfers komen bijna overeen, het verschil is marginaal. Als we er van uitgaan dat het CBS haar werk correct heeft uitgevoerd, kunnen die laatst genoemde datasets echter absoluut NIET de actuele stand van zaken weergeven. Want als ook die datasets "correct" zouden zijn, zou er in 6½-7 maanden tijd (eind 2012 tot en met medio/eind juli 2013) een volume van slechts zeven megawattpiek PV vermogen zijn bijgebouwd. Als u de progressie van de Nederlandse markt in de tweede grafiek - ontwikkeling vermogen PV - bekijkt, weet u dat zo'n scenario vrijwel onwaarschijnlijk, in krachtiger taal polderkolder is. Het is gewoon onmogelijk.

Met de trends in het eerste half jaar van 2013, zou er in Nederland per maand al minimaal 15 MWp moeten zijn afgezet door meer dan 850 leveranciers van zonnepanelen en -systemen (in 7 maanden tijd dus minimaal dik 100 MWp). En als, zoals ik heb voorspeld tijdens The Solar Future, bij "geen ongelukken in de markt", en een minimale "markt verdubbeling in 2013" zou dat zelfs kunnen oplopen naar ongeveer 30 MWp per maand (in 7 maanden tijd ver over de 200 MWp). Met het minimale eindejaars-volume van 340 MWp in 2012 (volgens CBS), zou je dan eind juli 2013 al op een absolute bodem van 540 MWp geaccumuleerd vermogen moeten zitten. Als de marktreactie op de importheffingen problematiek relatief "lauw" zal zijn, zal het veel meer kunnen gaan worden.

Zowel PIR als Klimaatmonitor geven echter slechts een geaccumuleerd vermogen tussen de 340 en 350 MWp te zien medio/eind juli 2013. Dat is compleet onverenigbaar met het geschetste "voorstelbare" groeiscenario, en totaal incompatibel (dik 200 MWp verschil!) met de 340 MWp accumulatie van het CBS voor eind 2012. Hetzij kloppen de cijfers van het CBS in het geheel niet (wat ongetwijfeld een zeer interessante vragen storm in de Tweede Kamer zou kunnen veroorzaken, als dat bewaarheid zou worden). Of, en dat lijkt me waarschijnlijker: zowel de (totale) cijfers in Klimaatmonitor, als het laatste, reeds veelvuldig in de media geciteerde maar zeer slecht "begrepen" getal voor het PIR register, zijn nog steeds een zware onderschatting van het werkelijk aanwezige vermogen in ons land. Als dat laatste klopt, "missen" we nog (wellicht vele) tientallen megawattpieken vermogen in die databases. En moet het gepubliceerde leuke kaartje van Netbeheer Nederland ook in dat licht worden bezien. Anders kan het enorme "gat" met het laatste bekende CBS cijfer niet worden verklaard...

• #9 Klimaatmonitor in perspectief: praktijkvoorbeeld Overijssel (4 juni 2013)
• #8 Polder PV even door het stof: foutje herstellen (2 juni 2013)
• #7 Nieuwste PV statistiek cijfers van Netbeheer Nederland in historisch en actueel perspectief (2 juni 2013)
• #6 Hoe doen we het t.o.v. de buurlanden? (28 mei 2013)
• #5 Liggen de ambtenaren te slapen? (27 mei 2013)
• #4 Video presentatie TSF NL V Polder PV (27 mei 2013)
• #3 Nieuwe grafieken, gebaseerd op meest recente CBS data voor zonnestroom (26 mei 2013)
• #2 Tweet van de week (25 mei 2013)
• #1 De anekdote achter de nieuwste CBS cijfers voor zonnestroom in Nederland (25 mei 2013)

"Zonne-energie staat op de kaart" (artikel van Netbeheer Nederland, 30 juli 2013, met een leuk kaartje met "in het PIR register geaccumuleerd vermogen aan zonnestroom installaties" in het lage land aan de Noordzee)

http://www.klimaatmonitor.databank.nl (veel van de hier gepubliceerde gegevens ontleend aan deze lastig toegankelijke databank)

---

1 augustus 2013: Omhoogklimmend uit het dal ... productie juli in orde. Na enkele maanden hevig schrikken voor de duizenden nieuwkomers met zonnepanelen (althans, degenen die al het nodige wisten van productie van zonnestroom), was juli 2013 een hele opluchting. Want eindelijk werd er flink bovengemiddeld gescoord met al het mooie nieuwe zonnepanelen spul op het dak. Zelfs bij een prehistorisch beest als Polder PV, die met zijn ouwe "shellmeuk", zoals de webmaster zijn prima functionerende kristallijne museumstukken wel eens ondeugend klassificeert, zaten we eindelijk weer (fors) boven die vervelende zwarte "gemiddelde" lijn:

Voor alleen 2013 t.o.v. de langjarige gemiddeldes (januari tot en met juli bekend voor 2013):

Duidelijk is te zien dat juli 2013 eindelijk de negatieve trend in een lange reeks eerder dit jaar heeft doorbroken, en daarmee het tweede halve jaar prima is begonnen. De productie afgelopen 31 dagen lag op een niveau van 129 kWh voor de langjarig aanwezige 1,02 kWp deelgroep (specifieke opbrengst 126 kWh/kWp in juli 2013). Dat is 5,7% boven het langjarige gemiddelde voor die maand (122 kWh). Let ook op dat door deze productie, in het geval van deze deelinstallatie van Polder PV, de gemiddelde maandopbrengsten voor de maanden mei tot en met juli zo'n beetje op hetzelfde niveau zijn komen te liggen, met een vrijwel "vlakke top" van de zwarte curve als gevolg.

In de reeks 2002-2013 komt juli 2013 voor deze deelgroep op de vierde plaats te staan, vlak voor 2004. De beste maand "ever" die wij hebben gemeten sinds we in 2000 met 4 panelen begonnen, was juli 2006, toen een record opbrengst van 149,1 kWh met deze deelgroep werd gehaald, 22% boven het langjarige gemiddelde. Voor een animatie/interactief plaatje van het verloop in die record maand, zie bericht van 31 juli 2006.

M.b.t. de totale productie sinds 1 januari, blijft 2013 nog wel een zorgenkindje. Want tm. juli is de productie voor de getoonde deelgroep nog slechts 600 kWh geweest. Dat is de op 2 na slechtste plaats in de serie vanaf 2002 (volledig bemeten jaren voor deze groep). Dat was natuurlijk te wijten aan de serie behoorlijk sombere maanden maart tm. juni 2013. Alleen 2012 (583 kWh) resp. 2005 (578 kWh) deden het nog slechter in die 7 eerste maanden. We mogen dus hopen dat de resterende 4 maanden nog wat extra kunnen gaan inhalen, waarbij uiteraard de hoop vooral op deze zomermaand, augustus is gericht. Die heet niet voor niks "oogstmaand", dus laten we hopen dat hij die naam dit jaar weer gaat waarmaken.

Productie gegevens van al onze zonnepanelen in juli 2013, kWh = absolute opbrengst; achteraan specifieke opbrengst in kWh/kWp:

31 juli 2013: Duitsland: nieuwe invoedings-vergoedingen. Op basis van de eerste vaststelling van het toegevoegde vermogen aan PV-installaties in juni was Bundesnetzagentur wettelijk verplicht om nieuwe invoedingsvergoedingen vast te stellen voor de komende drie maanden, op basis van het - fel bestreden - herziene Erneuerbare Energien Gesetz.

Die nieuwe vergoedingen volgen uit berekeningen op basis van het toegevoegde vermogen in de laatste 12 kalendermaanden, dus van juli 2012 tot en met juni 2013. Daarbij moet ook gezegd worden dat het tot en met mei 2013 om gecorrigeerde volumes gaat die iets afwijken van de oorspronkelijke. Het gaat niet om aanzienlijke afwijkingen, de grootste is de bijstelling voor juli 2012, 3,7% minder dan oorspronkelijk opgegeven door het Agentur. Gemiddeld genomen over de voor juni 2013 opgevoerde 11 maanden (juni = nieuw, geen bijstelling) was de afwijking t.o.v. de originele opgaves slechts -0,7% (afwijking totale vermogen toevoeging in 12 maanden incl. juni 2013: gemiddeld -0,8%).

In blauw de accumulatie van getoonde 12 kalendermaanden uit oorspronkelijke maand rapportages, met bijbehorende afwijking van de optelling t.o.v. gecorrigeerde waarden links. In rood de gemiddelde afwijking per maand van juli 2012 tot en met mei 2013.

In totaal zou er met de gecorrigeerde waarden in die 12 kalendermaanden er bijna 4.990 MWp nieuw PV-vermogen zijn bijgekomen in heel Duitsland (bijna 5 GWp). Dat is bijna 1.500 MWp meer dan de "afgesproken" (zeg maar: door Altmaier van BMU "voorgeschreven") corridor van 2.500 - 3.500 MWp per jaar. En dus resulteert een "strafkorting" bovenop de vastgestelde 1% degressie per maand. Omdat de overschrijding in het traject "meer dan 1.000 MW" (en minder dan 2.000 MW) valt, is die extra "strafkorting" in het gereviseerde EEG al eerder vastgesteld op een extra 0,8%.

Derhalve zal de komende drie maanden augustus, september en oktober er een maandelijkse degressie in gang worden gezet van 1,8% voor alle nieuwe installaties die vanaf de eerste van elke maand worden gemeld bij het Agentur ("fysieke netkoppeling en inbedrijfname aangetoond"). Een dergelijke maandelijkse degressie gold overigens ook al vanaf mei 2013, bepaald via vergelijkbare berekeningen.

Dat leidt tot de volgende vergoedingen tabel.

Deze tabel met data van Bundesnetzagentur, heb ik tot de volgende grafiek omgewerkt:

In deze grafiek de vergoedingen die zijn vastgesteld door Bundesnetzagentur op basis van de geldende EEG Wetgeving, en de vastgestelde capaciteitsgroei in de voorgaande periodes. Duidelijk is dat de vergoedingen met de maandelijkse degressies verder omlaag blijven gaan (tempo afhankelijk van bijbouw in voorgaande periode).

Voor 1 april 2012 en voor de nieuw vastgestelde FIT vergoedingen voor nieuwe PV-installaties aan het net gekoppeld per 1 augustus 2013 heb ik de data er bij gezet. Voor een installatie tm. 10 kWp krijg je vanaf netkoppeling 1 aug. 2013 van de regionale netbeheerder 20 jaar (plus traject tm. 31 december 2013) 14,8 Eurocent/kWh voor alle netinvoeding uitbetaald. Voor installaties tm. 40 kWp 14,04 ct/kWh, idem tm. 1.000 kWp 12,52 ct/kWh, en zowel voor dak installaties als systemen op vrijeveld lokaties (met bouwvergunning, niet agrarische bestemming) tm. 10 MWp nog maar 10,25 ct/kWh.

Nieuwe installaties tm. 10 MWp aan het net gekoppeld per 1 oktober 2013 breken voor het eerst door de "magische" 10 Eurocent/kWh barrière (blauwe stippellijn) heen met een vergoeding van nog maar 9,88 Eurocent/kWh. Dat is al ver beneden de EEG vergoedingen voor wind off-shore.

Toegevoegd
Volgens Bundesnetzagentur zou er eind juni 2013 een totaal zonnestroom vermogen (STC capaciteit) zijn geaccumuleerd van 34.186 MWp. Dat is een factor 99 maal het vermogen wat er in het (onvolledige) PIR register van de Nederlandse netbeheerders zou staan volgens de status quo op 31 juli 2013.

http://www.bundesnetzagentur.de (data uitwerking: Peter J. Segaar / www.polderpv.nl)

---

31 juli 2013: Duitsland in juni - 309 MWp nieuwbouw zonnestroom installaties. Ook al wordt het absoluut geen record jaar meer bij de oosterburen, en gaan ze het lang vast gehouden kampioens-stokje dit jaar overgeven aan China of Japan (of wellicht USA?) wat de nieuwbouw van PV-installaties betreft, doorgaan doen ze nog steeds met bouwen. Volgens de laatste cijfers van Bundesnetzagentur was de kleinste gemelde / ingeschreven installatie in juni - slechts 180 Wattpiek "klein", een paneel met een micro-inverter? - in Scharbow, Mecklenburg-Vorpommern. De grootste installatie was 9,99 MWp groot, in dezelfde deelstaat, nabij het dorp Domsühl, op 39 kilometer oostelijk van Scharbow. Zeg maar, een veld vol met 40.000 zonnepanelen met een vermogen van 250 Wp per stuk.

Grotere installaties dan 10 MWp worden als geheel niet meer via het EEG vergoedingensysteem ondersteund (wel het max. 10 MWp deel), en zijn dan ook (vrijwel) niet meer gebouwd sinds september 2012 (laatste "coulance" mogelijkheid om nog binnen het EEG systeem in die ordegrootte gerealiseerd te krijgen in Duitsland). Dat is een van de belangrijkste redenen, waarom de totale capaciteitsuitbouw zo dramatisch is gezonken bij de oosterburen, omdat juist die gigantische projecten grote hoeveelheden megawatten toevoegden aan de marktvolumes (grootste bekende: Neuhardenberg 145 MWp).

Grote uitzondering op die regel (die zijn er altijd) is een net opgeleverde installatie, "Bürgersolarpark Staats", van 13,6 MWp, door IBC Solar, in Stendal (Sachsen-Anhalt). Maar die komt dus onder de capaciteit voor juli te vallen. Met dank voor de tip, M. Lenzen!

Nieuw gemelde aantallen PV-installaties tot en met juni 2013. Het niveau lag vrijwel op dat van mei, ruim 11 en een half duizend nieuwe PV-systemen (groene kolom, zie linker Y-as). In totaal in het eerste half jaar nu geaccumuleerd: bijna 66.000 nieuwe installaties in 2013 (gele kolom juni, zie daarvoor rechter Y-as).

Vergelijkbaar plaatje als het vorige, nu de capaciteit (STC vermogen zonnepanelen) in MWp betreffend. In juni kwam er iets minder capaciteit bij dan in mei, en lag het ongeveer op het maandgemiddelde van 300 MWp (juni: 309 MWp). Photon had in hun dagelijkse newsletter al een vroege "scoop" op 10 juni van het Bundesumweltministerium vernomen, toen was er nog sprake van 310 MWp. De vraag is wat met de maandelijkse degressies, en met de gevolgen van de "minnelijke schikking van De Gucht" (anti-dumping maatregelen) met het verloop gaat geschieden. Mogelijk volgt een "markt halvering op jaarbasis". De accumulatie lag eind juni op 1,8 GWp in 2013, dat was in 2012 nog 4,4 GWp...

Gemiddeld genomen hadden de 11.627 inschrijvingen met 309 MWp in juni een installatie grootte van 26,6 kWp per stuk.

Maand vergelijking laatste vijf jaar
De vergelijking van juni met de vier voorgaande jaren ziet u hieronder in een door mij gemaakte grafiek met de laatst bekende data van Bundesnetzagentur. Let daarbij op dat eventuele revisies die niet worden gepubliceerd op hun website daarin niet zijn verwerkt (officieel "definitieve" cijfers worden pas na veel onderzoek gepubliceerd in de pas heel laat gepubliceerde "EEG Statistik" rapportages).

Duidelijk zijn de twee enorme bijplaatsings-pieken te zien. Een in juni 2010 (vlak voor een lang van tevoren geplande degressie van de invoedings-vergoedingen - tabel). En eentje in juni 2012, toen de laatste rush op enorme vrijeveld installaties nog onder de oude condities van begin dat jaar (mits bouwvergunning al in de zak begin maart) zich manifesteerde. Dat uitte zich vooral in een gigantische vermogens-piek, veroorzaakt door de vele grote - meestal vrijeveld - installaties die toen voor het eind van de maand en masse werden afgerond (301 aanmeldingen > 1 MWp per stuk met gezamenlijk vermogen van 1,1 GWp).

Juni 2013 is wat dat betreft natuurlijk een zeer bescheiden maand geweest, wat aantallen betreft een factor 2,2 maal zo weinig dan het vijfjarige gemiddelde. En wat vermogen betreft zelfs een factor 3,3. Het is al langer duidelijk dat Duitsland over haar hoogtepunt heen is bij de nieuwbouw. Toch is het nog steeds in een maand tijd bijna evenveel vermogen als Nederland sinds de negentiger jaren heeft geaccumuleerd. Dat dan weer wel.

Kwartaal
We kunnen nu ook een vergelijking gaan maken van het tweede kwartaal over de afgelopen jaren (april, mei en juni bij elkaar genomen). Daartoe deze nieuwe grafiek:

Het tweede kwartaal in de afgelopen vijf jaar. Na een aarzelende start in 2009 (eerste jaar dat Bundesnetzagentur wettelijk verplicht alle EEG installaties moest gaan registreren) explodeerde de bijbouw in het tweede kwartaal in 2010, vooral veroorzaakt door de enorme nieuwbouw in juni 2010. 2011 zakte weer wat in, 2012 had weer een hoog niveau, en in 2013 is het niveau onder dat van QII in 2011 gezakt. Als er geen verbetering komt in het politieke klimaat in Duitsland (wat ook sterk zal afhangen van de komende verkiezingen), zal het verder bergafwaarts gaan. Het gemiddelde van het tweede kwartaal in deze vijf jaar tijd, 1,65 GWp, is ruim het dubbele van de 810 MWp gemiddeld voor QI (zie grafiek op overzichtspagina 2013). In Duitsland heeft dat voor een groot deel te maken met de winterse omstandigheden in het eerste kwartaal, zoals langdurige sneeuwbedekking, wanneer daken "terra non grata" zijn, en boringen voor de funderingen voor vrije-veld installatie wegens vorst ook niet goed zijn uit te voeren. Later in het jaar wordt die vaak "koude start" ruimschoots gecompenseerd, zoals het plaatje voor QII duidelijk laat zien. Daarbij worden maxima in de nieuwbouw voor een groot deel bepaald door de heersende feed-in condities en, vooral, de politiek afgedwongen schoksgewijze wijzigingen daarin.

Meer resultaten hoop ik een volgende keer op de verzamel pagina Duitsland 2013 (vorige maand geheel ververst) te kunnen presenteren.

http://www.bundesnetzagentur.de

---

30 juli 2013: Nieuw memo De Gucht met extra informatie "defusing" handelsconflict met China. Op 29 juli verscheen een extra memo van Commissaris voor de Handel van de Europese Commissie, in aanvulling op het voorgaande, met daarin de aankondiging van de "minnelijke schikking" met de Chinese producenten van zonnepanelen, cellen, en wafers (besproken op 27 juli).

De Gucht heeft het inmiddels over "signed commitments" van een "groot" aantal Chinese PV module exporteurs. Hij stelt dat 30% van de huidige Chinese exporteurs de overeenkomst niet zouden hebben ondertekend. Volgens de New York Times zouden van 140 Chinese exporteurs er 50 niet op de "amicable deal" zijn ingegaan, wat zelfs bijna 36% zou zijn. Die laatstgenoemden gaan dus heffingen riskeren tussen de 37,2% ("meegewerkt met EU") tot zelfs 67,9% ("niet meegewerkt") per 6 augustus aanstaande. Nota bene: bij de Chinese markt specialist Enfsolar.com staan er momenteel nog 509 module producenten uit dat land in hun overzicht. Echter, de "status" van veel van die bedrijven is volstrekt onduidelijk. Veel van die bedrijven zouden al (technisch) failliet of werkeloos kunnen zijn, of maken niet voor de - netgekoppelde - EU markt geschikte modules.

Hij stelt dat de vraag binnen Europa al lang veel groter was dan de interne productie en stelt dat er dus importen nodig blijven. Maar wel "zonder de eigen industrie te beschadigen". Sterker nog, hij stelt dat met deze overeenkomst "de beschadigende effecten van de dumping zullen worden geëlimineerd, en dat de EU industrie volledig zal herstellen". En dat het inwisselen van de per 6 augustus ingaande heffingen voor een "minimum Chinese module prijs inclusief volume cap" hetzelfde effect zou hebben.

Markt split
De overeenkomst is alleen geldig voor de participerende (schriftelijke toezegging gemaakt hebbende) Chinese ondernemingen, en slechts "tot een bepaald niveau". Dat niveau wordt zelfs niet in dat tweede memo genoemd, maar uit het vorige bericht werd al duidelijk dat het op maximaal 7 GWp gelegd zou zijn. Alle import die daar bovenop komt, zal ook met het reeds vastgestelde, per 6 augustus ingaande gemiddelde heffing niveau van 47,6% worden geconfronteerd. Zelfs van de ondertekenaars van de huidige overeenkomst. Over de controle van die boven de gestelde (tijdens de presentatie nog niet numeriek benoemde) "cap" uitstijgende import volumes wordt vooralsnog gezwegen. De Gucht suggereerde dat die volumes wel getraceerd konden worden, maar er moet zeer nauwkeurig worden bijgehouden wat er al in een jaar tijd zal zijn binnengekomen uit China om te voorkomen dat die "cap" een loos dreigement zal blijken.

Er vindt feitelijk een soort "market-split" plaats: tot (en met) 7 GWp minimum import prijs en (verondersteld) "vrij spel" voor Europese producenten zolang ze aan de interne markt behoefte zouden kunnen voldoen. Erboven: volledige competitie, maar nog steeds bescherming voor oversupply/dumping uit China via de per 6 augustus ingaande forse heffingen.

Duur en 2e onderzoek
Op vragen uit het publiek (dame van persbureau dpa news en vervolgens iemand van Bloomberg) hoe lang de regeling zou duren antwoordde De Gucht 2 en een half jaar, tot eind 2015. Ook reageerde hij positief op de vraag of het onderzoek - en eventuele actie voortvloeiend uit - de parallelle "subsidy case" nog plaatsvond (vermeende illegale subsidies van Chinese autoriteiten, dus naast de dumping-praktijken die zijn aangetoond). Wel stelde hij dat het geen zin had om dat als een "autonoom" traject te laten lopen, maar dat de resultaten van wat er nu in de nu actieve "anti-dumping case" is afgesproken met een (grote) groep Chinese exporteurs geïntegreerd moesten worden in het oordeel in de vermeende illegale subsidie zaak. De Gucht noemt op het eind van de pers bijeenkomst nog wel dat een eventueel oordeel in die "subsidie zaak" anders kan komen te luiden dan de uitkomst in de huidige "anti-dumping zaak", maar dat die hem niet kan doorkruisen. Daarbij ook rekening houdend met de in EU wet vastgelegde zogenaamde "lesser duty rule" (laagste uitkomst is bepalend voor de uiteindelijke "duty" die moet worden opgelegd, als er parallel 2 of meer onderzoeken zijn). Uiterlijk 6 augustus moet ook dat oordeel volgens de richtlijnen van het onderzoek duidelijk zijn.

Reactie producenten vertegenwoordiger heftig
EU ProSun, die de productie sector vertegenwoordigt, is furieus over het bereikte "akkoord" in de "dumping-case", en gaat sowieso naar het Europese Hof om de overeenkomst aan te vechten. Zij zijn van mening dat De Gucht slechte zaken heeft gedaan, dat er al 15.000 banen zijn verdwenen in Europa, en dat door deze deal de laatste producenten in Europa het onderspit zullen gaan delven. Een stellingname die door De Gucht in zijn laatste memo wordt ontkend. Sterker nog: hij stelt dat de gevonden "oplossing" een voorbeeld kan zijn voor andere (dreigende) handelsconflicten met wereldmacht China.

ProSun stelt in twee fors aangezette persberichten dat De Gucht niet in het belang van de Europese industrie heeft gehandeld, maar dat hij kennelijk de onderhandelingen zo spoedig mogelijk achter de rug wilde hebben. ProSun stelt dat diverse malen de EU wetten met voeten zouden zijn getreden, en dat het akkoord niet stand zal houden voor het Europese Hof. ProSun stelt dat alleen al de "transitie periode", met slechts 11,8% anti-dumping "coulance heffing" illegaal geweest zou zijn (ook dat ontkende De Gucht).

ProSun haalt "Regulation 1225/2009" (pdf link onderaan) aan, waarbij het "inwisselen" van anti-dump heffingen voor een "minimum prijs afspraak" voor de geïmporteerde producten alleen maar mag geschieden als die prijs "voldoende" is om de schade aan de getroffen tak van industrie te verwijderen. ProSun stelt dat een niveau tussen 55 en 57 Eurocent/Wp (kennelijk nog steeds niet helemaal duidelijk) op het huidige "dumping niveau" van Chinese modules zou liggen (NB: ik krijg nog dagelijks aanbiedingen met "special offers customs cleared" in de 50-55 cent range, en soms zelfs onder 50 Eurocent/Wp, dus al klaar liggend in Rotterdam). Ook de (veronderstelde) 70% van de "verwachte" Europese PV-marktafzet wordt bekritiseerd. De afspraken zouden behelzen dat Chinese producenten "gegarandeerd" op dat niveau een enorm volume van de EU markt zouden kunnen blijven claimen, met de zegen van de Europese Commissie. ProSun stelt dat dit illegaal is en een overtreding van Europese wetgeving.

Sterker nog, de organisatie stelt dat de actie van De Gucht tot een "unsatisfactory price undertaking" heeft geleid die de door hen aangekondigde gang naar het Europese Hof noodzakelijk zou hebben gemaakt. En dat de directeur generaal van handel in de EC "immense schade" heeft berokkend aan de onderliggende principes van bescherming van eigen industrieën in Europa. De gang van zaken, en het voorbeeld wat zou zijn gesteld binnen deze dumping affaire, zou ook "devastating" zijn voor andere takken van industrie (staal, auto's), die met vergelijkbare vormen van "gesubsidieerde dumping" worden geconfronteerd.

"False data"
In het persbericht van 29 juli gaat ProSun nog verder: de Europese Commissie zou van "verkeerde data" zijn uitgegaan. De verwachting zou zijn dat de EU markt in 2013 10 GWp zou zijn. Volgens EPIA GMO 2013-2017: 9,7 GWp "business-as-usual", 16,8 GWp "policy-driven". Het laatste scenario is met de talloze zeer heftige ingrepen in de feed-in regimes in de EU zelfs bij grove benadering compleet onwaarschijnlijk. Het eerste is echter meer plausibel, met gehalveerde en gedecimeerde marktontwikkeling in voormalige kampioenen BRD en Italië...

EU heeft met haar acties "70% van die 10 GWp", dus 7 GWp, zo'n beetje "cadeau gedaan" aan de Chinezen, op hetzelfde prijsniveau waarop ze nu al afzetten in de EU. ProSun noemt het zelfs "China's planeconomie die producten voor dump prijzen aanbiedt". De overige 30% zou dan verdeeld moeten worden tussen de (overgebleven) producenten uit EU, Korea, Japan, en andere landen in een "vrije competitie". Dit wordt beslist niet als een acceptabel akkoord gezien die door EC gezien lijkt te worden "in het voordeel van de EU industrie", of uit het oogpunt van "eerlijke competitie".

Zegsman Nitzschke heeft het ook nog over de massieve import (getallen ontbreken) van reeds custom-cleared modules die geheel zonder "duties", of met slechts marginale heffing ("coulance" heffing van 11,8% tm. 5 augustus) zijn ingeklaard. Alleen die volumes al zouden tot nieuwe insolventies en tot meer banenverlies leiden.

Volgens ProSun heeft de Commissie zelfs op 4 juni nog de productie capaciteit van de EU producenten geschat op 9,74 GW (zie document, tabel 4-a, bron Europressedienst, zie ook commentaar onderaan, "Pikant"). Echter, ProSun zelf claimt dat de jaarlijkse fysieke productie slechts ongeveer 4 GW zou zijn, wat te maken heeft met het feit dat de bezettingsgraad onder de helft van die productie capaciteit is gevallen. En dat heeft - onuitgesproken door EU ProSun - natuurlijk ook een (bekend veronderstelde) reden: de "onterecht gesubsidieerde, gedumpte overproductie" uit China.

EU ProSun besluit haar laatste persbericht van 29 juli met haar aankondiging van de stap naar het Europese Hof in Luxemburg, "to end market-rigging by the European Commission and China". Ook al beweerde De Gucht in de pers presentatie dat EU ProSun "no case" zouden hebben, of hij er in geslaagd is om - zoals de angelsaksische media het formuleren - het conflict te "defusen" (van de lont te ontdoen), mag met deze gang van zaken ernstig worden betwijfeld. Zeker wat EU ProSun betreft. Al heeft hun tegenpool Afase in een eerder stadium al laten weten dat een slecht resultaat wat hen betreft erger is dan de (al dan niet vermeende) "kwaal". De Gucht reageerde tijdens de pers presentatie op vragen over de uiteenlopende standpunten van EU ProSun en Afase, waarbij de ene partij het vastgestelde minimum te laag vond, en de andere partij te hoog. Hij deed dat hoog oplopende conflict over de vastgestelde minimum prijs af als "in politics there is a good chance that you are more or less in the right middle"...

De Gucht hoopt dat zijn "draft" op 2 augustus door de Europese Commissie zal worden aangenomen.

Pikant
Ondertussen is er een "fact-check" gaande bij de PV-markt data provider Europressedienst in opdracht van de Europese Commissie, n.a.v. vraagtekens die gerezen zouden zijn over de "validiteit" ervan. Afase vermoedt dat er nauwe banden zijn tussen die organisatie en EU ProSun, en dat er reden is om te geloven dat de cijfermatige onderbouwing van de "case dumping" op drijfzand zou kunnen berusten. Dat zeggen ze natuurlijk niet zo, maar de intentie is er beslist.

De oorlog woedt dus voort. Installatiebedrijven, projectontwikkelaars en logistieke ondernemingen versus de zonnepanelen, cellen en wafer fabrikanten van Europa. Althans: wat er van dat laatste nog over is... Met de Europese Commissie daar tussenin als pispaal.

Als De Gucht gelijk heeft, gaan ook de EU producenten (en natuurlijk de Afase klanten) kennelijk een florissante toekomst tegemoet. Als EU ProSun gelijk heeft, is the end nigh voor hen, en kunnen de Afase aanhangers blijven profiteren van blijvend (te) goedkope dump uit het vermaledijde China...

Productiekosten
Volgens twee recente studies zou het verschil tussen de huidige pure productiekosten van Chinese module fabrikanten en anderen 12-16 dollarcent per Wp zijn, afhankelijk van de bron (NB: alle andere kosten zoals marges, transport binnenland > zeehaven, valuta effecten, verzekeringen, zeetransport etc.) buiten beschouwing latend). Aldus een artikel op het de website van het goed geïnformeerde IWR.de. Dat zou neerkomen op een verschil van 9-12 Eurocent per Wp met de huidige koers. Volgens een studie van GTM Research zouden de kosten voor productie in China tm. 2017 van 50 (NB: 2010 nog $1,10) naar 35 dollarcent kunnen gaan zakken, een verder verwachte daling van 30% in ruim 4 jaar tijd. Dat kan natuurlijk alleen maar realiteit worden als er ondertussen een levensvatbare business-case voor de sector blijft bestaan, met doorgaande verkopen om de ontwikkelingen, research en apparatuur renovaties en nieuwkoop te kunnen bekostigen. En natuurlijk niet te vergeten: om de enorm opgelopen schulden bergen van de laatste jaren te kunnen afbetalen (!!).

De analisten van het Taiwanese TrendForce zouden met een iets hoger huidig prijsniveau rekenen van 54 dollarcent per Wp voor de goedkoopste Chinese modules (41 €ct/Wp), en 66 dollarcent (50 €ct/Wp) voor productie elders. Ook daar moeten alle andere kostprijs verhogende elementen nog bij voordat er in bijvoorbeeld Rotterdam ingeklaard kan worden...

Er zou in het eerste half jaar mondiaal bezien volgens eerste cijfers 15 Gigawatt aan modules zijn verscheept, waarvan ca. 9 GW (60%) in China geproduceerd.

Memo De Gucht (29 juli 2013, "Statement by EU Trade Commissioner Karel De Gucht on the amicable solution in the EU-China solar panels case")
Persconferentie De Gucht (29 juli 2013, video)

Persbericht EU ProSun (27 juli 2013, eerste reactie op voorstel De Gucht; pdf download)
Persbericht EU ProSun (29 juli 2013, "EC hanteert verkeerde data"; pdf download)

Regulation 1225/2009 van de EU Voluit: "COUNCIL REGULATION (EC) No 1225/2009 of 30 November 2009 on protection against dumped imports from countries not members of the European Community (codified version)" (pdf)

http://www.eco-business.com/news/exclusive-eu-questions-data-solar-dispute-china (30 juli 2013, onderzoek EC naar validiteit data van Europressedienst)

Streit um Strafzölle für Solarmodule aus China wird weitergehen (Energynet.de, 30 juli 2013)
The Standard (29 juli 2013, Hong Kong, "Dark days for small solar firms", reactie sterk verschillend van die in NYT)
The New York Times (28 juli 2013, "Grumbling All Around After Solar Panel Deal" diverse dubieuze stellingnames in artikel, zoals met het veronderstelde "lage" aandeel van zonnestroom in de elektriciteitsproductie in EU, wat in 2012 al 2,6% bedroeg voor EU27, 6,7% voor Italië, 5,6% in Duitsland, 10 landen >1% in vergelijking met de 0,25% in USA. Relatie EU en USA zou onder spannning komen te staan vanwege de door EC uitonderhandelde "deal"...)

---

27 juli 2013: "Minnelijke schikking" Europese Commissie en Chinese handelsministerie - details nog onduidelijk. Ruim een week voordat de datum zou verstrijken voordat heftige "voorlopige heffingen" op Chinese zonnepanelen (en cellen- en wafers) zouden worden ingevoerd (6 augustus a.s., momenteel geldt een "coulance" of "provisional" heffing van 11,8%), lijken de kemphanen er eindelijk - en redelijk op tijd - uit te zijn.

Zo meldt Karel De Gucht, EU-Commissaris voor Handel, in een memo, vandaag gepubliceerd. Er werd al wekenlang stevig onderhandeld tussen de Commissie en China, waarbij al lang duidelijk was dat werd aangestuurd op een voor beide partijen "acceptabele" oplossing van het flink uit de klauwen lopende conflict. Wat niet om "zomaar" een onschuldig handeltje gaat, maar - in 2011 - een waarde vertegenwoordigde van 21 miljard Euro aan import van zonnepanelen uit China, de EU in. Het grootste handelsconflict wat de EU tot nog toe heeft gehad qua economische omvang.

Het streven naar zo'n "amicable solution" uitte De Gucht trouwens al in zijn perspresentatie op de dag voorafgaand aan de officiële publicatie van de aangekondigde heffingen (4 juni 2013, bespreking Polder PV en Memo van De Gucht). Dus echt nieuw is dat niet. Het gaat natuurlijk om "de content" ervan. Wat houdt die "minnelijke schikking" zoals dat in het laatste memo van 27 juli staat omschreven feitelijk in?

(Bodem) prijsverbintenis i.p.v. anti-dump heffing
Er wordt volgens dat memorandum een zogenaamde "prijsverbintenis" aangegaan, een mogelijkheid die ook expliciet in de EU-wetgeving is opgenomen als optie voor het oplossen van een dergelijk (omvangrijk) handelsconflict. En ook binnen de wereldhandelsorganisatie, WTO, als legitiem instrument is voorzien. Het wordt gezien als een "alternatieve maatregel". Waarbij een "heffing" (zeg maar: "boete voor aangetoond illegaal geacht gedrag") wordt vervangen door een "minimale prijsverbintenis" voor dezelfde gewraakte goederen. Een "minimum prijs", dus, voor import van zonnepanelen, zonnecellen, en wafers (basisproducten voor kristallijne zonnecellen) uit China de EU in. Waarbij in de toelichting uitdrukkelijk wordt gesteld dat hiermee beslist niet de intentie wordt uitgesproken om "prijzen op te leggen op een bepaald niveau", maar dat voorkomen moet worden dat die prijzen door de vastgestelde bodem zakken. Hiermee wordt beoogd om de "effecten van de onrechtmatige dumping weg te werken". Hierbij zou de EC de verbintenis moeten kunnen controleren en tegelijkertijd ook de zekerheid van een voldoende aanbod op de eigen binnenmarkt moeten kunnen garanderen.

Beide partijen hebben een dergelijke schikking gezocht, en kennelijk nu ook gevonden. Met die "schikking" hoopt De Gucht dat er een "stabilisatie" van de Europese markt "van zonnepanelen" zal komen, en dat de "schending van" de Europese industrie als gevolg van de aangetoonde dumping door Chinese producenten tot een einde zal komen. Er zou een "nieuw marktevenwicht" kunnen ontstaan die gepaard zou gaan met "duurzame prijzen".

Het aanbod is kennelijk aan de Europese Commissie gedaan door nog niet met name genoemde Chinese exporteurs voor wie de Chinese Kamer van Koophandel als onderhandelingspartner is opgetreden. Het Chinese persbureau noemt de volledige naam van die KVK, "China Chamber of Commerce for Import and Export of Machinery and Electronic Products" (CCCME). Het voorstel wordt in overleg met het adviescomité van de Lidstaten door De Gucht voorgelegd aan de Europese Commissie. Exporteurs die deze minimum prijsafspraken niet willen (of kunnen) nakomen, zullen alsnog met de per ingang van 6 augustus vastgelegde voorlopige anti-dumping heffingen worden geconfronteerd.

Er zou bij het "aanbod" rekening zijn gehouden met de "eigen en unieke" omstandigheden op de PV markt, waarbij ook de "evolutie" (prijzen? technieken? nieuwe afzet markten?) van de laatste jaren in de voorstellen zou zijn verwerkt. Bij het aanbod zou er een "evenwicht" zijn tussen 2 door de Europese Commissie geeiste aspecten: een eind aan de onrechtmatige dumping, en een situatie die toelaat dat er een "stabiel aanbod van zonnepanelen op de EU-markt" zal komen.

Wijd verbreid is de opvatting dat de Europese Unie met zo'n soort "compromis" (let wel: voor het grootste handelsconflict in hun historie) wil voorkomen dat er een hele serie andere conflicten uitgevochten zou moeten gaan worden, en dat de afzet van EU producten in de tweede grootste afzetmarkt na de USA gevaar zou kunnen gaan lopen. Een op de website van het Chinese Handelsministerie MOFCOM staande aankondiging van onderzoek naar vermeende dumping van Europese wijn op de Chinese markt is een zeer duidelijke vingerwijzing in deze richting (er zijn er meer).

Inhoudelijk
Details over de wetstechnische aspecten van de aangekondigde overeenkomst zullen pas beschikbaar komen nadat de Europese Commissie haar zegen heeft gegeven aan de voorstellen. Kennelijk moeten juristen zich nog over de nodige lastige details gaan buigen, het gaat immers over een heleboel geld, en de toekomst van de eigen PV-industrie. De EU kan zich in crisistijd geen grote blunders veroorloven.

Meer inhoudelijke details worden helaas niet gegeven in het memo van De Gucht. Maar een altijd dicht bij de machthebbers opererend en goed geïnformeerd persbureau als Reuters (wat trouwens de laatste tijd in een omineus daglicht staat omdat hun nieuws een steeds groter gehalte aan "klimaatscepsis" lijkt te krijgen na de aanstelling van een "sceptische" redacteur) wist kennelijk al wat meer van de genoemde details. Ook andere bronnen zoals Tagesschau kwamen er mee. Let wel: de EC heeft zich hierover nog niet officieel uitgesproken!

Enkele uitspraken rond dit veelbesproken dossier:

Chinese ministerie van Handel: "...deal which showcased pragmatic and flexible attitudes from both sides and the wisdom to resolve the issue". (cf. Xinhuanet.com)

Shen Danyang (Min. of Commerce zegsman): "...to solve PV trade friction, helps to maintain an open, cooperative, stable and sustainable development of China-EU economic and trade relations, in line with the common interests of both sides." Deze zegsman stelt in die wat gebrekkige Google vertaling trouwens ook "European PV industry downstream [ensuring] good cooperation and mutual high degree of integration". Dat lijkt sterk te verwijzen naar eerder geuite beschuldigen dat de Europese lobbyclub die de heffingen op Chinese import modules met een heftige campagne van de hand wees, Afase, sterke banden met de Chinese productie sector zou hebben. (CCCME site, Google translation)

Dennis Gieselaar, CEO van Oskomera Solar Power Solutions, en bestuurslid van Afase in het bericht "A Bad EU-China deal would benefit no one.": "An agreement based on unreasonable minimum prices would be a complete lose – lose situation". (site Afase)

EU ProSun, in een eerder, hard oordeel over procedure van China om polysilicon import uit USA met heffingen te confronteren, en over ontduiking van internationale handelsakkoorden: "The Chinese Government is the Al Capone of world trade", en "Mafia behaviour from the Middle Kingdom". (pdf bericht ProSun site)

"Thunderstorm", contribuant onder bericht Tagesschau (BRD): "ein Sieg Chinas über die EU. Man hat sich über den Tisch ziehen lassen". (reacties draad op Tagesschau)

Opvallend lijstje

In het plaatje hierboven toon ik een screendump van een klein stukje van de "Affiliate Members" lijst van Afase dd. 14 mei 2013 (uit het archief van Polder PV).

Ronduit opvallend is het feit dat in die oudere ledenlijst van Afase nog de 100 procent Chinese, of qua productie capaciteit grotendeels in China opererende giganten Trina, Yingli Green Energy, en Canadian Solar als "affiliate member" prijkten, al stonden ze onder de landen verwijzing Zwitserland, Duitsland en Canada vermeld. Dat waren volgens Photon (april 2012) achtereenvolgens de 5e, 4e, resp. de 7e grootste zonnecellen fabrikanten ter wereld in het record jaar 2011. Op de huidige lijst van Afase is van hun aanwezigheid niets meer te bespeuren... De vraag is waarom ze van die lijst zijn verdwenen, wat hun invloed was en eventueel nog steeds zou kunnen zijn op de standpunten van Afase. Wier huidige ledenlijst (782 deelnemers, waarvan 166! uit Nederland, bijna evenveel als "solar champion" Duitsland met 175) vooral "downstream" ondernemingen bevat (import, [groot]handel, systeem leveranciers, en installatie bedrijven, en nog enkele vreemde eenden in de bijt).

In de Board of Directors van Afase zitten drie leden, twee ervan uit ... het kleine Nederland, te weten Peter Desmet van groothandel Solar Clarity (Weesp NH) en Dennis Gieselaar van Oskomera Solar Power Solutions (co-founder van de beroemde Oskomera Group, Deurne NB). Daarnaast is de Duitser Thorsten Preugschas, CEO van de internationale projectontwikkelaar Soventix (hoofdkantoor in Duisburg) lid van die Board.

Oorlog gecontinueerd - op een ander niveau
Met betrekking tot een "eventuele normalisering" die het gevolg zou kunnen zijn van de "amicable" solution die inmiddels zou zijn afgesproken - maar nog niet geformaliseerd - tussen de EC en China zou ik vooralsnog voorzichtig zijn. De industriële PV belangen organisatie EU ProSun (die "volwaardige" heffingen en/of compensaties wil van de Chinezen), die in navolging van de "anti-dumping" organisatie Afase, haar persberichten inmiddels (ook) van de nodige chilipeper en sambal van de vurigste klasse heeft voorzien, rept al van een nog lang niet afgelopen strijd. Ze stellen in een heftig aangezet persbericht van 17 juli, dat sparring partner Afase "must stop talking nonsense". Dat het een pure Chinese lobbyclub zou zijn, en dat zelfs met de huidige prijsniveau's tijdens de "coulance fase" (11,8% heffing, aanvankelijk per 6 augustus automatisch overgaand in fors hogere bedragen - 38,3 tot zelfs 67,9% "duty rates") - die al een stuk hoger liggen dan tijdens de "dumping" tijd - de Chinese producenten nog steeds onder kostprijs zouden (blijven) dumpen. De Chinese Kamer van Koophandel zou al gezegd hebben dat de "duties" makkelijk waren op te vangen - juist omdat ze zo laag zouden zijn. ProSun stelt dat een werkelijk competitieve markt nog steeds een illusie is onder de huidige voorstellen, en dat een gevaarlijk monopolie bij de productie van zonnecellen/panelen zou ontstaan wat dodelijk zou zijn voor de mondiale markt.

Daarbij wordt ook een forse sneer gegeven naar Afase die stelde dat juist de (voorlopige, zeer lage, 11,8%) heffing de grote Duitse project ontwikkelaar Gehrlicher Solar de insolventie in zou hebben geduwd (zie persbericht Gehrlicher van 9 juli 2013). Een stellingname die fel wordt bestreden door ProSun, die stelt dat sinds 2011 de Europese markt is gehalveerd zonder dat er sprake was van heffingen van de EU, en ondanks de massaal geïmporteerde ("gedumpte") Chinese PV-modules. De laatst bekende cijfers van EPIA voor 2011 en 2012 zijn voor Europa: netkoppeling nieuwe installaties 22,4 resp. 17,2 GW, het meest waarschijnlijke "business-as-usual" scenario voor 2013: 9,7 GW (Global Market Outlook 2013-2017).

ProSun stelt dat juist de dumping van massale hoeveelheden Chinese zonnepanelen ervoor zou hebben gezorgd dat de politieke support in Europa voor de diverse (typen) feed-in regimes sterk is verminderd (een gevaarlijke trend die nog steeds voortduurt), en dat die "change of policy" de werkelijke driver zou zijn van de sterk afgenomen nieuwbouw van PV-capaciteit. Wat grote projectontwikkelaars zoals Gehrlicher in de gevarenzone zou hebben gebracht. Woordvoerder Nitzschke (ook aanwezig tijdens een debat tijdens The Solar Future V in Eindhoven, eind mei) stelt koel: "Het is duidelijk dat niet iedereen een halvering van de verkopen zal overleven". Ergo: hij werpt als woordvoerder namens ProSun de handschoen verre van zich, dat Gehrlicher door die marginale prijsverhoging van 11,4% de nekslag zou zijn gegeven.

Over de recente "filing for insolvency" van de "pure" Duitse PV-module producent Conergy in de moderne lokatie in Frankfurt-Oder zijn nog geen "harde woorden" gevallen tussen de twee strijdende belangen organisaties. Dat kan nog gaan komen. Conergy heeft een "bewogen" historie achter de rug, dat is zeker, maar de laatste tijd leek het weer wat beter te gaan. Totdat...

In conclusie: De oorlog zal dus waarschijnlijk nog wel een tijd continueren. Mogelijk straks niet meer tussen de Europese Unie en China. Maar waarschijnlijker tussen de kemphanen Afase en EU ProSun...

Nagekomen
Een brief die Aedes, e-Decentraal, Natuur & Milieu, Vereniging Eigen Huis, en Woonbond naar de EC hadden verstuurd met het verzoek de anti-dumping heffingen niet door te laten gaan is - zoals was te verwachten - naar de spreekwoordelijke prullenbak verwezen. Info, zie bericht op website VEH (25 juli 2013).

Eerdere berichten Polder PV:

EU Regulation No. 513/2013 gepubliceerd (5 juni 2013)
De Gucht: "redelijk en verstandig besluit" (5 juni 2013)
Per 6 maart registratie Chinese import EU (5-6 maart 2013)
EU importheffingen strijd in cruciale fase (21 februari 2013)
Eerste bericht EU onderzoek op Polder PV (14 september 2013)

Bronnen:

EU Rapid press service (Memo Karel De Gucht, 27 juli 2013, Nederlandstalige versie)
CCCME (Chinese Kamer van Koophandel, 27 juli 2013 - jaar in Engelse vertaling foutief weergegeven als "2009", aparte tijdsaanduiding er boven klopt wel)
Photovoltaik.eu (BRD, 27 juli 2013)
Reuters (UK, 27 juli 2013)
Tagesschau (BRD, 27 juli 2013)
Xinhuanet (China, 27 juli 2013)

Afase (Europese lobbyclub tegen heffingen op Chinese modules, 27 juli 2013)

(EU ProSun had nog geen eigen persbericht n.a.v. de berichtgeving van 27 juli op hun site staan)

Photon (26 juli 2013, al vroeg erbij met nog onbevestigde geruchten waarbij de basisprijs op 57 Eurocent/Wp vastgesteld zou zijn, en ProSun dat nog steeds een blamage vindt, en dreigt met een bodemprocedure bij het Europese Hof in Luxemburg)

---

27 juli 2013: Tweet van de week. Tijdens het sorteren van mail in mijn omvangrijke archief kwam ik een "oudje" tegen, een reply op opmerkingen van een zonnepanelen leverancier in onze provincie, medio februari van het nog jonge jaar 2012. Kennelijk heb ik aardige voorspellende eigenschappen opgedaan in de loop der jaren, want ze kwamen in 2012 aardig uit. Zie mijn Tweet, en vooral, de leuke reactie daarop:

https://twitter.com/AmelieVe/status/361141447497498625

Voor de goede orde: degene die reageerde werkt voor branche organisatie Holland Solar (maar twittert onder persoonlijke titel). De Nederlandse zonne-energie branche-organisatie had aanvankelijk nog maar 100 MWp geschat voor 2012, stelde dat later bij tot 125 MWp (wat werd bericht aan EPIA en zelfs het internationale energie agentschap, IEA, die het getal allebei zonder meer overnamen). En deed er nog een klein schepje bovenop toen het ook al veel te weinig schattende Nationaal Actieplatform Zonnestroom via KEMA op 21 maart 2013 een cijfer produceerde (HS "ging" toen voor 145 MWp, nog steeds minimaal 50 te weinig...).

Lees ook Polder PV's anecdotische bijdrage over de totstandkoming van de eerste ruwe CBS cijfers voor 2012...

---

26 juli 2013: Eerste zomerse "berenklus" afgerond: ontwikkeling tariefcomponenten elektriciteit. Het werd de hoogste tijd voor een update van mijn tariefcomponenten overzichten voor energie. Dat is altijd een tijd vretende, hersencel slopende "berenklus". Want het gaat om bezopen ingewikkelde materie, met een complex aan tarief componentjes die o.a. door voortdurend flipperkast beleid in Den Haag tot een onwaarschijnlijke, en ogenschijnlijk onontwarbare jungle heeft geleid. Zeker als je, zoals de webmaster van Polder PV, de "historische ontwikkeling" op een rijtje wil krijgen.

Ik heb op diverse pagina's in de financiële sectie van Polder PV al meermalen op unieke wijze grafisch e.e.a. uitgediept over diverse aspecten van die onwaarschijnlijk ingewikkelde kermis aan energie tarieven en de wijzigingen daarin. Zeker voor zonnestroom opwekkers die zich serieus bezig willen houden met het veelvuldig over de tong gaande (doch uitzonderlijk slecht begrepen) fenomeen "terugverdientijd" is het essentieel om exact te weten waar het over gaat bij dat zogenaamde "terugverdienen". Er worden immers al jaren lang, zelfs door zogenaamde "specialisten", absurde blunders mee gemaakt, en ik heb daar al meermalen felle polemieken aan gewijd, ondersteund door knallhart feiten materiaal. Zie o.a. deze uitgebreide analyse van 13/14 februari 2012 (paragraaf "Het grootste pijnpunt..." en verder). En een vervolg gedateerd 22 mei 2012, waarin de CAGR methodiek wordt uitgewerkt in relatie tot de stroomprijs ontwikkeling.

Recent heb ik een zoveelste poging gedaan om "ietwat versimpeld" in een paar grafieken uit te leggen waar het precies om draait bij dat "terug verdienen". En, heel erg belangrijk, waar het daarbij absoluut niet om draait. Namelijk: vastrechten en vaste teruggave post energiebelasting hebben nul en generlei invloed, zowel niet bij "opwekken van zonnestroom", als bij "besparen op elektriciteit", of bij een - veel voorkomende - combinatie van beide.

Maar nu wordt het echt tijd voor "een grote grafiek update". Want de tarieven voor de tweede helft van 2013 zijn bekend sinds begin juli, de verwachting is dat er voor de "standaard variabele tarieven" niks meer gaat veranderen dit jaar, dus we kunnen de "historische tarief reeksen" tot en met 2013 gaan afronden. Ik heb hier al dagen werk in zitten, met name om het materiaal zo duidelijk mogelijk grafisch uit te beelden, en dat van een hoge informatie dichtheid te voorzien. Zoals in onderstaand plaatje, een van vele (nieuwe) grafieken.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Voor detail uitleg, zie de volledig herziene grafiek pagina. Dit plaatje is er een uit een complete
jaar reeks die in de vorm van een interactieve grafiek ter beschikking is gesteld voor
het geïnteresseerde publiek.

Copyright © Peter J. Segaar / www.polderpv.nl

Uiteraard, het gaat op Polder PV al jaren lang met name over zonnestroom, wordt daarbij uitgebreid aandacht besteed aan alle componenten die belangrijk zijn voor een compleet begrip van de ontwikkelingen van "de elektriciteitsprijs". Die uit vele componenten bestaat, die in de compleet hernieuwde grafiek pagina van Polder PV volledig uit elkaar gerafeld worden en - hopelijk op begrijpelijke wijze - geïntegreerd tot een "totaal plaatje".

Interactief
Wederom een interessante "nieuwkomer" is een volledig muis gestuurde interactieve grafiek met de veranderende uitgesplitste jaarkosten voor vijf "verbruiksgroepen" in hetzelfde plaatje. U ziet het laatste exemplaar van die interactieve grafiek - dat voor 2013 - in het plaatje hierboven. De interactieve grafiek vindt u op de hier onder gelinkte uitgebreide en herziene elektriciteit tarieven pagina (de "oude" financiën - deel 5). Deze toont duidelijk de soms dramatische veranderingen in de "wijze van tariffering", zoals het verdwijnen van de variabele transport component, de explosieve toename van de energiebelasting geheven per kilowattuur, en de hoge impact hebbende niet-saldeerbare nieuwe vastrecht post "capaciteitstarief", die ook nog eens hard is gegroeid sinds de invoering per 1 januari 2009.

"7% stroomprijs stijging" hoax definitief afgeserveerd
Ook wordt uit dit overzicht en andere gegevens voor de zoveelste maal kristalhelder, dat van een "jaarlijkse groei van de stroomprijs van 7% of meer" (massaal zonder enige notie van de onzin ervan rondgetoeterd in de media, en, erger nog, ook in de PV-sector zelf) in het geheel géén sprake is. Zelfs als je alle posten mee rekent in de totale "kosten en baten" voor elektra (inclusief alle vastrechten en de teruggavepost energiebelasting die echter ook voor gas compenseert), kom je in de periode 2002-2013 op een stijging uit van gemiddeld 3,2% per jaar (CAGR methode). Kijk je uitsluitend naar de enige voor zonnestroom opwekkers en bespaarders relevante posten, de all-in kWh prijs met uitsluitend de variabele componenten, is de gemiddelde stijging in die periode zelfs slechts 2,7%/jaar (CAGR) geweest. Met daarbij ook nog de niet uit te vlakken notitie dat er diverse malen periodes zijn geweest dat die stroomprijs zelfs is gedaald, in de periode 2009-2010 zelfs dramatisch. En de laatste 3 jaar (ondanks de stijging van de BTW per 1 oktober 2012) zo'n beetje lijkt te zijn gestabiliseerd.

Ik zou willen zeggen: neem er rustig de tijd voor, en als u fouten denkt te zien in het gepresenteerde, hoor ik die uiteraard gaarne van u. Polder PV tracht bij de constructie van dit essentiële basismateriaal zo zorgvuldig mogelijk te werk te gaan, maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Alvast dank voor uw eventuele feedback!

Gepland zijn verder updates cq. nieuwe overzichten voor met name de tarieven voor gas, en een update voor de tarieven voor stadswarmte. Ook de SDE heffing en de ontwikkeling daarvan staat op de rol, het voorbereidende werk is reeds lang achter de rug. Voor de afronding van e.e.a. heb ik nog wel tijd nodig (en een lege hersenpan). Geduld is een schone saeck...

Gedenk die gedenkwaardige uitspraak van topman Vattenfall...
Tot slot nog even een tale-telling citaat van de topman van het ooit "trotse" energie concern Vattenfall-NUON, Øystein Løseth. Die recent waarschijnlijk tot zijn grote leedwezen moest mededelen dat er weer een paar miljard Euro afgeschreven kon worden van "zijn" bedrijf. En dat Vattenfall zichzelf in twee delen gaat splitsen. Een Scandinavisch deel (vermoedelijk goed in de slappe was zittend en met een behoorlijk goed perspectief). En een continentaal-Europees deel waarvan u niet gek moet staan te kijken dat dit voor een habbekrats van eigenaar gaat veranderen - voor de gek die er instinkt... Op de NOS video deze uitspraak van Løseth (twee woorden tussen vierkante haken door mij toegevoegd om de bedoeling duidelijk te maken):

"We have seen low electricity prices ... we don't think they [high prices] will come back in quite a while..." Øystein Løseth, CEO Vattenfall, NOS, 24 juli 2013 (link)

Het grappige is, dat bovenstaande "tweet" van mij, al snel werd "geretweet" door een bekend Nederlands bedrijf in PV-zaken die het op een na grootste zonnestroom project in Nederland heeft gerealiseerd (en vele andere). En die in 2006 in een bizarre, de nodige reuring veroorzakende actie een rendementsberekening liet zien met "spectaculaire" - en ook toen al volstrekt ongeloofwaardige - voorspellingen over de ontwikkeling van de prijs van elektriciteit. Waaronder als uitgangspunt een "jaarlijkse stijging van de elektriciteitskosten" van ... 16% (!). Een van de uitkomsten van de resulterende "voorspellingen" was dit:

(voor volledige tabel zie hier, 31 okt. 2006)

In rood omcirkeld de "resulterende" elektriciteitsprijs die volgens die "prognose" uit 2006 voor het huidige jaar 2013 gemiddeld zou "gaan gelden". Een ronduit spectaculaire 70,7 Eurocent per kilowattuur. Met daarbij de aantekening (toen al door mij gesuggereerd bij andere vergelijkbare hilarische prognoses), dat er ondanks die "prognose" nog steeds geen revolutie en/of stormloop op het Ministerie van Economische Zaken of het Binnenhof heeft plaatsgevonden.

De bikkelharde realiteit, hooggeschatte mooi-weer profeten is, dat het door jullie geciteerde grote (inmiddels zware verliezen lijdende) energie concern in 2013 voor een grijs continu tarief contractje gemiddeld genomen (2 jaarhelft tariefstellingen) een all-in (saldeerbare) variabele kWh prijs rekent van slechts 22,85 Eurocent. Inclusief de dominante Staats-post energiebelasting, de SDE heffing, en 21% BTW. Een factor 3,1 maal zo lage tariefstelling dan die ronduit onwaarschijnlijke, bijna 71 Eurocent in bovenstaand overzichtje. Zoals toen al door mij gesuggereerd: dat soort onzinnige hyper-optimistische "terugverdientijd" berekeningen konden ook toen al bijgestookt worden in de dichtstbijzijnde biomassa verbrander. "Gelukkig" stond bij die oorspronkelijke tabel dat er geen "rechten" ontleend konden worden aan die toverballen berekening...

Daarbij, tot slot, wel zo eerlijk om te vermelden dat mijn tweet over deze "kwestie" werd "geretweet" door datzelfde bedrijf. Zeer sportief, waarvoor dank!

"Alles" wat u over ontwikkeling elektriciteitsprijs en -componenten wilde weten

---

23 juli 2013: Weer paar komkommertijd slippertjes bij NRC. Met mijn partner en een stel vrienden was ik het afgelopen weekend heerlijk aan het varen in de Biesbosch toen ik een stukje las in de weekend uitgave van de NRC die door een van hen was meegenomen. De zaterdag/zondag editie van 20/21 juli 2013. Het artikel had als titel "Frustraties bij Energiewende". Zowel in Duitsland, waar het die naam 100% verdient, en waar het thema gewoon is uitgevonden en voor een reeds respectabel deel ingevuld, von wegen hartes Arbeit. Als in Nederland, waar dat begrip zelfs ronduit schaamteloos door de Tweede Kamer is gebruikt, terwijl ons land bij de verduurzaming van de energievoorziening al lang spreekwoordelijk is afgekoppeld van de trein genaamd Europa, als "hopeloos geval".

Het stuk gaat over de enorme productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen in Duitsland, en de hoofdpijn die dat de gevestigde fossiel-nucleaire sector aldaar bezorgt. Gek genoeg wordt er wel van zeer lage stroomprijzen gerept (bedoeld wordt: de beursprijs, waarbij op 22 juli, extreem zonnig, 4 uur lang de "piek-prijs" even hoog was als de "basis-prijs"). Maar het enorme voordeel voor de nationale Duitse industrie wordt niet benoemd: die kan de productieprocessen overdag, bij de laagste stroomprijzen op de spotmarkt, voor een prikkie laten draaien. Tot de gigantische bruinkolengraafmachines van het, volgens het artikel, zogenaamd "getroffen" RWE (alsmede Vattenfall) aan toe. Apparaten die per stuk evenveel elektriciteit zouden verbruiken als een kleine stad (eigen documentatie RWE): 200.000 kWh verbruik per dag, het equivalent van het gemiddelde dagelijkse stroomverbruik van bijna 21.000 huishoudens...

(1) Blunder
In het NRC stukje is in de 2e kolom de grootste blunder te vinden, waar het gaat over de zogenaamde EEG Umlage, de opslag die de Duitse stroomgebruikers betalen en waarvan de verschilkosten tussen de wettelijk verplichte invoedings-vergoedingen voor alle EEG modaliteiten en de beursprijs (verkoop EEG stroom op de beurs door de hoogspannings-netbeheerders) wordt betaald. Hierbij wordt expliciet gesteld: "huishoudens die zelf energie opwekken, zoals met zonnepanelen op hun dak, vallen erbuiten". Dat nota bene, terwijl voor het gemak in hetzelfde artikel even "vergeten" lijkt te worden dat diezelfde, zonet genoemde gigantische Schaufelradbagger juist géén Umlage hoeven te betalen, ook al zijn ze onderdeel van een van de smerigste vormen van de opwekking van elektriciteit die er bestaat, de bruinkolen dagbouw en alles wat daarmee samenhangt...

Die stellingname is rabiate lulkoek. Alle particulieren met een (meestal dakvullende) PV-installatie in Duitsland betalen gewoon mee aan die Umlage. Ze hebben immers een klassieke, standaard netmeter voor de afname van elektriciteit in huis. Waarover alle "belastingen" en de niet aan de Staat, maar aan de leverancier betaalde EEG Umlage worden afgerekend, die deze uiteindelijk wettelijk verplicht afdraagt aan de overkoepelende netbeheerders. En ze hebben daarnaast een separate Einspeise Meter (die ze zelfs in eigen beheer kunnen exploiteren!) waarover de Einspeise Vergütung van de op het net ingevoede eigen zonnestroom opwek (merendeel van de oudere honderdduizenden installaties: alles het net op) door de regionale netbeheerder wordt betaald. Fysiek gescheiden van de "afname van stroom" via de klassieke netmeter. De uitkering over die separate netinvoeding is ook geen "staatssubsidie", want volledig buiten de Rijksbegroting om lopend, en via de kasstromen van de vier grote ÜNB's, de hoogspannings-netbeheerders kortgesloten met het Umlage afdrachten circuit. In Intermediair van 30 mei 2007 heeft Mark van Baal al eens geschreven over die aparte Einspeise meter (artikel "Zonne-energie in Duitsland rendabel"). Polder PV bericht er al vele jaren over. De auteur van het NRC artikel had beslist moeten weten wat voor kapitale blunder hij hier had gemaakt. De "afname" en de "invoedings" stromen zijn fysiek van elkaar gescheiden in Duitsland. Alle momenteel 1,3 miljoen eigenaren van zonnestroom installaties met een standaard afname meter betalen gewoon die Umlage mee, net als de rest van de particulieren in Duitsland die (nog) geen zonnepanelen op het dak hebben laten schroeven.

Derhalve is de suggestie in het artikel "steeds minder mensen betalen een steeds hogere stroomprijs" ook misleidend. Alle nieuwe PV-eigenaren betalen (ook) mee, ook al gaat de trend bij nieuwe installaties toe naar een zodanige dimensionering dat inmiddels ongeveer een derde van de opbrengst bij zowel particulieren als bij bedrijven zelf wordt verbruikt binnen het eigen pand. De klassieke stroomkosten voor particulieren zouden momenteel ongeveer 27 cent/kWh bedragen, de invoedings-vergoeding op het net bedraagt voor kleine residentiële installaties nog maar 15,07 cent/kWh, aldus brance-organisatie BSW-Solar (zie details bij BNAg). Over alle "niet zelf opgewekte" elektriciteit, die van de "standaard afname meter" moet blijven worden betrokken, worden alle belastingen, en tevens de EEG Umlage afgerekend. Al die nieuwe zonnestroom opwekkers blijven meebetalen, al is het wel stapsgewijs minder, naarmate ze er beter in slagen om zelf opgewekte zonnestroom direct te verbruiken (salderen zoals in Nederland is in Duitsland een onbekend fenomeen).

Ook de "echte" nieuwe subsidieregeling voor de aanschaf van accu-systemen voor de opslag van (onder anderen) zelf opgewekte zonnestroom (KfW programma Erneuerbare Energien "Speicher") zal in dat beeld nog weinig verandering brengen. Tot nog toe is voor die regeling, die 1 mei 2013 startte er voor zo'n 700 systemen een aanvraag gedaan. In die maand zijn er echter alweer bijna 12.000 nieuwe PV-installaties gerealiseerd, de eerste vijf maanden waren het er alweer 54.000 (overzicht 2013). Photon heeft tot twee maal toe berekeningen gedaan aan netgekoppelde PV-installaties en tijdelijke opslag van zonnestroom in accu's, en komt nog niet tot een economisch acceptabele "business-case" voor kleinere PV-installaties. En met name in de winterperiode zal het met qua capaciteit bescheiden, maar nog steeds prijzige opslag systemen nooit lukken om voor langere tijd "onafhankelijk" van het net te worden. Dan wordt er nog steeds voor een aanzienlijk deel van de behoefte (juist in de donkerste maanden van het jaar) stroom uit het net getrokken. En daarover worden alle belastingen en heffingen gewoon betaald, net zoals het hele jaar 's nachts, als opslag van de opwek overdag niet voldoende blijkt te zijn.

(2) Storend
Consistent wordt in het hele NRC stuk de vaak gemaakte fout "energie = elektriciteit" gemaakt. Dat is niet hetzelfde, elektriciteit is weliswaar een substantiële, maar "slechts" een van de drie componenten van de energie voorziening (die ook uit motorbrandstoffen en warmte bestaat). Het gaat daardoor helemaal fout als de auteur Duitsland vergelijkt met Nederland: "... wil geen enkele politicus zich branden aan de Energiewende die inmiddels 25 procent duurzame energie heeft opgeleverd". En direct aansluitend: "Nederland, met nu nog slechts 4 procent duurzame energie...". Feit: in het geval Duitsland was volgens de laatst bekende cijfers in 2012 22,9% van het nationale stroomverbruik afkomstig uit hernieuwbare bronnen (pdf BMU). Volgens hetzelfde document was 10,4% van het eindverbruik aan warmte afkomstig uit hernieuwbare bronnen, en 5,5% van het motorbrandstof verbruik (grootste deel uit biodiesel). Van het totale eindverbruik aan energie ("alle modaliteiten") was in dat jaar volgens BMU 12,6% afkomstig uit hernieuwbare bronnen in Duitsland. Dus waar die "25% duurzame energie" voor Duitsland in het NRC artikel vandaan komt mag Joost weten...

Voor Nederland zaten we in 2012 op een schandalig lage 4,42% van het eindverbruik wat uit "hernieuwbare" bronnen zou komen (StatLine). Vergeet daarbij niet dat voor het onderdeel elektriciteit biomassa bijstook in fossiele kolencentrales al bijna een kwart van de vermeende "productie uit hernieuwbare bronnen" beslaat. Dat is in Duitsland volstrekt ondenkbaar, en valt dan ook uitdrukkelijk niet onder het aangehaalde, al dertien jaar lang geldende EEG vergoedingen systeem.

(3) "Plotseling"???
Hoogst merkwaardig ook zijn de suggestieve opmerkingen "... kampt Duitsland met de onverwachte gevolgen van de abrupte overstap naar duurzame energie", en "De Duitse duurzame sprong komt al doende tot stand, zonder alomvattend plan". Alsof de Duitsers van de ene op de andere dag "doet u mij nu maar ff 12,6% duurzaam" of "volgend jaar hebben we 22,9% van het stroomverbruik uit groene bronnen" zouden hebben gesuggereerd of hebben willen suggereren. De Duitsers zijn daar al vele jaren lang consequent, uiteraard met de daarbij behorende tegenslagen die geen enkele megalomane "plannenmaker" kan voorzien, mee bezig. Waarbij de aanzetten zelfs al vóór het in het jaar 2000 ingevoerde EEG van Hermann Scheer en de zijnen waren gegeven middels diverse varianten van de Einspeisegesetze. En die in ieder geval bij elektriciteit en ook bij warmte (tijdelijk iets versneld door de invoering van een specifiek daarvoor opgetuigd, nog niet zeer effectief Erneuerbare Energien Wärmegesetz vanaf 2009) tot een continu opgaande lijn van het totale resultaat hebben geleid. Dus niks "stel en sprong", "plotseling", en "zonder alomvattend plan".

De Duitse EEG wetgeving (uitsluitend bedoeld voor de productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen!) zit grondig in elkaar en daar is door velen diepgaand over nagedacht, ook bij de diverse heftige revisies ervan. Of, zoals dat in de laatste jaren in extreme mate is geschied, er is zwaar politiek over gelobbied in een oorlogs-zuchtige stemming. Ik ben benieuwd hoe NRC een planmatige ontwikkeling van het extreem ingewikkelde complex genaamd de energiesector in, pak hem beet, twintig jaar voor zich ziet in een "moderne westerse democratie". En of ze wellicht suggereert dat daarbij geen "ongelukken" of "forse beleidswijzigingen" kunnen geschieden. In tijden dat het ene na het andere politieke bewind "op democratische wijze bepaald" elkaar in rap tempo afwisselt... Of NRC wil mogelijk een wat "stalinistischer" model, met de daarbij behorende "rigide planning" over vele jaren waar niet van zou mogen worden afgeweken...

(4) "Subsidie"? Neen, geen "subvention"
Ook het felle reacties uitlokkende "subsidie" komt weer eens uit de koker gerold in het NRC stukje. "Gaten worden gestopt met subsidies", wordt gesuggereerd m.b.t. de situatie in Duitsland. Ik weet niet welke "gaten" de auteur het over heeft, daar wil ik van af wezen. Maar "subsidies" zijn het al helemaal niet, omdat, zoals de auteur enigszins lijkt te hebben begrepen, de stroomverbruikers (inclusief alle PV-opwekkers met een verbruiksmeter in huis) de verschilkosten betalen tussen de vergoedingen en de beursverkoop opbrengsten. Dat gaat buiten de extreem politiek gevoelige rijksbegroting om, en het Europese Hof moest er zelfs aan te pas komen om het Duitse EEG als een "niet onwettig systeem van ondersteuning" te verklaren, wat ook niet gezien kon worden als Staatssteun, lees: "subsidie" (wat een doodzonde heet te zijn in de EU).

Vrijstellingen EEG Umlage
Een heel ander thema is de oppervlakkig aangestipte grootschalige vrijstelling (Engels: "waiver") van een enorme hoop stroom vretende bedrijven, van het betalen van de al genoemde EEG Umlage, die dit jaar al is opgelopen tot een schokkende hoeveelheid van 1.691 stuks (bericht met gelinkt Excel overzicht op blog.stromhaltig.de). En die met z'n allen een hoeveelheid stroom verbruiken van ruim 94 TWh/jaar, waar dus géén opslag over betaald hoeft te worden. Dat is vergelijkbaar met een stroomverbruik van ... 27 miljoen huishoudens (met een verbruik van 3.500 kWh/jaar), die genoemde EEG Umlage wel degelijk moeten betalen (alle zonnestroom opwekkers incluis)... In die lange lijst "vrijgestelden" komen vieze bedrijven voor als de bruinkolencentrales van Vattenfall, en diverse dochters van ExxonMobile. Maar ook Wacker Chemie in Sachsen is present. De wereldvermaarde producent van grote hoeveelheden solar-grade silicium, de basis van kristallijne zonnecellen, met vestigingen in Nünchritz in Sachsen, en in Burghausen in Beieren.

Pikant is ook de aanwezigheid van (dochters van) de Duitse PV-producenten Antec (CdTe producent), Avancis (dunnelaag CIS - na verlaten Shell: onderdeel van Saint-Gobain, die ook meerdere malen apart met glasfabrieken staat vermeld), Bosch Solar (gaat afscheid nemen van PV), Crystalox (een andere Si producent, die echter 1 juli jl. aankondigde via een management buy-out hun Bitterfeld productie lokatie te verkopen), Hanwha (Koreaans conglomeraat wat zonnecellen producent Q-Cells grotendeels heeft overgenomen), Malibu, Masdar, Schüco, Schott, Sovello (technisch failliet, productie opgegeven), en Sunways. In die lange lijst vinden we verder ook bijvoorbeeld grote Duitse slachterijen, dochters van het in Eindhoven hoofdkantoor hebbende mega-vlees concern VION Holding NV horen bij die vrijgestelden.

Met name betreffende die ook door talloze strijders in de Duitse duurzame energie sector (!) fel bestreden uitzonderingspositie van grote stroomvretende bedrijven zijn al bezwaren van "illegale staatssteun" geuit waar de huidige Europese Commissie inmiddels al onderzoek naar doet. Maar met het EEG systeem an sich (vergoedingen voor HE producenten te betalen door netbeheerders; betalingen verschil marktprijs door stroomklanten) heeft dat specifieke bezwaar niets te maken. Als de EC bevindt dat die uitzonderingen voor stroom vretende bedrijven geschrapt zouden moeten worden, blijft de kern van het EEG nog steeds overeind.

KLIK op foto voor uitvergroting

Erlasee solar park, noord Beieren.
Ooit eventjes "de grootste", maar dat is al lang geschiedenis...

(5) Tot slot nog een foto bijschrift
Uiteraard staat er weer eens een leuke foto in het artikel (een andere dan bovenstaande, die door mij is vastgelegd). En wel van de al in de herfst van het jaar 2006 opgeleverde fraaie 12 MWp grote vrije-veld installatie op het Weingut Erlasee noordwestelijk van Arnstein in noord-Beieren. Wat toen de grootste installatie (met dubbelzijdige "trackers") ter wereld heette te zijn. Daar is de webmaster van Polder PV tijdens een grote fietstocht München-Roermond nog "eventjes" langs gefietst met zijn partner (foto reportage). Vreemd dat in het NRC artikel als bijschrift bij de foto wordt gemeld dat er "wordt gebouwd aan wat het grootste zonnepark ter wereld moet worden". Want het grootste, onder een hoofdaannemer vallend zonnestroompark van Duitsland werd, nadat er al de nodige projecten eventjes "de grootste" mochten heten, 6 jaar later in Sachsen afgerond. En dat heeft een spectaculaire omvang van 145 MWp, heet Neuhardenberg, en had bij de oplevering dus al de twaalfvoudige capaciteit t.o.v. het oude (en met dure SOLON Movers uitgeruste) Erlasee "parkje". SOLON werd in december 2011 insolvent en werd grotendeels opgekocht door het UAE-Indische bedrijf Microsol.

Big, bigger, biggest
Neuhardenberg is het grootste, "als geheel" opgeleverde project in Duitsland. Maar het wordt alweer ver overschaduwd door First Solar's Aqua Caliente dunnelaag CdTe moloch in westelijk Arizona (USA), opgeleverd medio september 2012. Waarbij 5,2 miljoen modules zijn opgebouwd met een totaal vermogen van 250 MW (AC), en een uitbreiding van nog eens 40 MW (AC) is gepland (project beschrijving en eerdere korte bericht op Polder PV). Daarbij vergeleken is Erlasee in Duitsland al lang "een dwergje" geworden. Er zijn elders, waar veel ruimte is, al plannen voor PV-projecten van vele honderden megawatten, met het grootste megalomane exemplaar - voorlopig - in Griekenland (slordige 10 GW, te bouwen in secties van 2 GW ... Zie Wikipedia link). Van plannen voor een enorme uitbreiding van het noord-Beierse Erlasee tot "de grootste PV-centrale ter wereld" is mij niets bekend...

Tot zover deze bijdrage in komkommertijd. Over tot de orde van de dag.

Postma, R. (2013). Frustraties bij Energiewende. - NRC Weekend, za 20 juli & zo 21 juli 2013: p. 5.