Totaaloverzichten

Maandelijks aandeel in jaaropbrengst*

*relative monthly share of year yield (average of 2002-2009; 2011-2023; 2010 excluded due to roof renovation)

update datum grafiek: januari 2024
Bevat gemiddelde data van 2002 tot en met 2009 + 2011-2023

(version Jan. 1, 2012 here, Jan. 1, 2014 here, Jan. 1, 2015 here, Jan. 1, 2016 here, Jan. 1 2017 here,
Jan. 1 2018 here, Jan. 1 2019 here, Jan. 1 2020 here, Jan. 1 2021 here, Jan. 1 2022 here, and Jan. 2 2023 here)

In deze grafiek worden de resultaten getoond voor de periode dat we het hele jaar een werkende PV-installatie hadden, uitgaande van het langjarig in bedrijf zijnde "kern" systeem van 1,02 kWp (10 zonnepanelen). Omdat de eerste 4 modules pas in maart 2000 werden geplaatst, en de 6 stuks 108 Wp modules pas in oktober 2001, is dus gekozen vanaf 2002 de reële productie gegevens (cumulatieve maandopbrengst, daadwerkelijke productie) van de zonnestroom installatie in deze grafiek op te nemen. De uitbreidingen van nog eens 2 Shell Solar modules in augustus 2007, en 2 stuks (Kyocera) in april 2010 zijn in deze grafiek niet meegenomen. Ook een later nog verkregen ander Shell Solar paneel, wat af en toe wanneer het zonnig wordt op het terras wordt gezet "voor wat extra zonneprik", wordt hier verder niet in meegenomen. Het gaat in dit diagram om de impact die de totale maandproductie heeft op de jaaropbrengst van een "representatieve, niet in de tijd (fundamenteel) gewijzigde PV-installatie". Een systeemuitbreiding onder vergelijkbare condities is in principe niet relevant (wel als er significant andere opstellings-condities zoals sterk afwijkende oriëntaties op schuine daken zouden zijn).

Een jaar uitgezonderd: 2010

Ook is in deze grafiek het voor Polder PV "niet-representatieve jaar" 2010 (wederom) niet meegenomen. In oktober van dat jaar is namelijk voor het grootste deel van de tijd onze complete PV-installatie afgekoppeld geweest van het net, en kon er slechts met veel kunst- en vliegwerk een "redelijke benadering" van de gemiste opbrengsten vastgesteld worden (en ook niet meer dan dat). Zie ook stukje op de highlights pagina, met verwijzing naar eerdere artikelen over die eenmalige "toestand" alhier. Ook moest de "1 oktober meterstand" voor alle omvormers worden geïnterpoleerd omdat we toen op vakantie waren. Omdat door deze combinatie van factoren de onnauwkeurigheden m.b.t. de feitelijke verdeling van de opbrengsten van zowel september als oktober 2010 niet nauwkeurig genoeg konden worden vastgesteld, zou daardoor opname van het jaar 2010 in bovenstaande grafiek een te grote onzekerheid cq. "verstoring" kunnen gaan geven. Vandaar dat ik heb besloten om het jaar 2010 niet in deze gemiddelde resultaten op te nemen.

2011 tot en met het inmiddels afgesloten jaar 2023 zijn uiteraard wel weer in de cijfers opgenomen, in die jaren heeft het systeem de hele tijd gewerkt en zijn er geen al te gekke of byzondere dingen gebeurd. Of kon er redelijk rap worden ingegrepen, als er wel iets mis ging, zoals bij de door hittestress bevangen micro-inverters in juli 2020. Wel is er in 2023 wat extra problematiek van een slechte verbinding bijgekomen, maar dat soort "verouderings-verschijnselen" horen er natuurlijk wel bij, bij een in de tijd "slijtend" productie systeem. Derhalve geeft de hierboven weergegeven grafiek een representatief beeld van de gemiddelde verdeling van de maandproducties over het jaar, zoals die gelden voor de praktijk condities bij Polder PV.

Deze grafiek geeft voor Polder PV, 7 kilometer uit de zonrijke Zuid-Hollandse kust gelegen, met 30 graden hellingshoek, en betreffende module groep een paar graden oostelijk van zuid gericht, op open frames, de relatieve opbrengst per maand t.o.v. de jaaropbrengst, en vervolgens deze relatieve percentages gemiddeld over de gemonitorde periode. Hierbij is verder geen rekening gehouden met in het verleden opgetreden eventuele kleine storingen (1 omvormer tijdelijk buiten werking), omdat de impact van die storingen op jaarbasis al gering zijn, en al helemaal over de hier gepresenteerde lange monitoring periode waarover alles wordt uitgemiddeld. Als er al "storingen" zijn bij Polder PV, worden die meestal rap (binnen een dag of twee, exclusief vakanties) ontdekt door regelmatige systeem check-ups, en worden eventuele problemen (tijdelijke uitval van individuele micro-inverters, andere problemen zijn we tot nog toe sinds het jaar 2000 niet tegengekomen) snel verholpen.

De basisgegevens zijn ontleend aan de cumulatieve maandopbrengsten tabel die u in de "highlights-sectie" van Polder PV terugvindt. De resulterende maandelijkse aandeel percentages vindt u in onderstaand tabelletje (overzicht 2002 tot en met 2009 plus 2011 tm. 2023, linker kolom). Ook heb ik de stand van zaken van 7 eerdere periodes weergegeven, waaruit geringe verschuivingen blijken.

De kolommen vermelden de aandelen van de maandopbrengst in het jaartotaal, in procenten.

Duidelijk wordt uit zowel de tabel als de grafiek dat er een gelijkmatige verdeling is over het jaar heen in de vorm van een stompe parabool (beter: "halve sinus"), dat mei tot en met juli bij Polder PV de productiefste maanden zijn (met april een opvallende goede vierde, op de voet gevolgd door augustus), en dat in de wintermaanden slechts beperkte hoeveelheden kWh geoogst kunnen worden (niet vreemd, doch hierbij nogmaals in de praktijk vastgesteld). Er zijn tussen de aandelen per maand t.o.v. de jaartotalen subtiele verschillen te zien t.o.v. de situaties in de voorgaande jaren. En t.o.v. 2005 (laatste kolom), toen het betreffende "kern" systeem de 3 eerste kalenderjaren had gedraaid. De grootste verschillen tussen de eerste en de laatste kolom zijn opgetreden bij de maand aandelen van mei (0,8 procentpunt hoger dan tm. 2005), oktober (idem, maar 0,8 procentpunt láger, dan tm. 2005), september (0,7 procentpunten lager) en april (0,5 procentpunten hoger dan tm. 2005). Andere wijzigingen zijn minder opvallend dan wel lager.

Ook valt weer op dat juni al geruime tijd niet meer het grootste procentuele aandeel van de jaar opbrengst heeft (tm. 2005), maar dat mei dat al langer is geworden. En vanaf 2020 zelfs duidelijk de leiding heeft gekregen, met inmiddels 0,3 procentpunt voorsprong op juni en zelfs een half procentpunt op juli. Ik vermoed dat dit deels te maken heeft met toegenomen hittestress bij de al zeer oude, weinig efficiënte OK4E-100 micro-inverters die, in huis hangend, in de zomer maanden behoorlijk heet kunnen worden. In mei is het meestal wat koeler dan in de zomerse maanden juni tm. augustus. Dit is echter speculatie, en lastig hard te maken.

Uit bovenstaande tabel kunnen nog enkele data worden geëxtraheerd.

Verdeling over de kwartalen (stand tm. eind 2023):

NB: afrondingsverschil kan optreden bij cumulaties

De percentages zijn slechts licht verschoven t.o.v. de reeksen tot en met 2022, 2021, 2020, 2019, 2018, 2017, 2016, en 2015, die in voorgaande jaren werden opgemaakt. Duidelijk blijft, dat in onze situatie het tweede kwartaal veruit de hoogste productie van zonnestroom genereert, gevolgd door het derde kwartaal.

Tot slot nog enkele andere gegevens, ontleend aan de cijfers tm. 2023:

• De maanden maart tot en met september hebben een aandeel van gemiddeld 82,0% van het jaartotaal.
  
  
• De maanden juni tot en met augustus hebben een aandeel van gemiddeld 38,1% van het jaartotaal.
  
  
• De beste maanden zijn - momenteel (incl. 2023) - mei, met 13,5%, op enige afstand gevolgd door juni (13,2%) en juli (13,0% aandeel van het gemiddelde jaartotaal). NB: dit was tot en met 2009 voor Polder PV nog de maand juni (toen op hetzelfde niveau als mei). Het zal afhangen van de zonkracht in een bepaald jaar welke van die twee maanden net aan een voorsprong zal gaan nemen. Juni zou in een extreem zonnige maand mogelijk ook net een gooi naar de eerste positie kunnen doen, maar omdat het vaak een warme maand is, die de behoorlijk inefficiënt werkende, al behoorlijk oude OK4 micro-inverters in ons systeem regelmatig "hittestress" brengt, én het rendement van de kristallijne zonnepanelen onder druk zet, kunnen de totale resultaten in de zomerse maanden best relatief blijven "tegenvallen". De verschillen tussen de drie belangrijkste productie maanden (mei - juni - juli) blijven echter relatief gering.
  
  
• De slechtste maand is - en blijft - december met een aandeel van gemiddeld maar 1,7% van het jaartotaal.
  

Deze gegevens kunnen als leidraad dienen voor vergelijkbaar opgestelde systemen (vrijwel onbeschaduwde, op ongeveer zuid gerichte, plm. 30 graden hellingshoek bezittende, goed natuurlijk geventileerde PV-installaties) in de relatief zonstraling rijke kustprovincies van Nederland. Er kunnen uiteraard, sterk afhankelijk van de systeem componenten en de lokale condities, diverse factoren van invloed zijn op de relatieve aandelen per maand. Zoals bij gebruik van consoles (dichte kunststof bakken) met slechte ventilatie, met name op zwarte, met asfaltpapier beklede (platte) daken zonder grind. De verwachting is dat er een opbrengst drukkende opwarming van de modules kan plaatsvinden als de lokale omstandigheden tot hoge temperaturen leiden. Met name in de voor de jaaropbrengst zo belangrijke "warme zomermaanden". Het zou dus kunnen betekenen dat, onder ongunstige opstellingscondities, de hoogte van de zomermaand kolommen dan lager zal worden en de andere kolommen iets hoger. Dat zal een ieder voor zich moeten zien te bepalen, maar: voorkomen is beter dan genezen.

Een andere factor die uiteraard ook niet vergeten mag worden, is dat het Polder PV systeem al behoorlijk bejaard aan het worden is. Potentiële degradatie factoren bij de zonnecellen, bij de sealing van de panelen, bij de bekabeling en verbindingen, en, vooral ook, bij de status van de volkomen achterhaalde micro-inverters, zullen hier in toenemende mate een rol kunnen gaan spelen in de algehele systeem performance. In 2023 hebben we hiervan de eerste gevolgen gezien (laagste jaarproductie in de geschiedenis van de installatie, excl. dak renovatie jaar 2010).

Vooruitgang

In de omvormer technologie zijn zeer flinke sprongen voorwaarts gemaakt sinds begin deze eeuw. Omvormers zijn véél efficiënter geworden, zetten een aanzienlijk deel van de aangeboden DC stroom effectief om in de voor het huishouden benodigde "AC-prik", worden (daardoor) veel minder heet, en dit heeft tot gevolg dat de systeemverliezen een stuk lager zullen zijn in moderne installaties. Dit kan ook gevolgen hebben voor met name de "stressvolle" lichtrijke en zomerse maanden, wanneer de hoogste vermogens en de hoogste dagopbrengsten worden behaald. Het zou kunnen betekenen dat in recent gekochte installaties, de aandelen van de zomerse maanden nog wat hoger zouden kunnen komen te liggen. Maar nogmaals: altijd zullen systeemspecifieke eigenschappen en lokale condities de doorslag geven op het eindresultaat. Vergeet daarbij ook eventuele kabel verliezen niet, die verschillend kunnen zijn, afhankelijk van de set-up, en, met name, de lengtes tussen de zonnepanelen en de omvormers. Als je dat allemaal in beschouwing neemt, is feitelijk geen enkel PV-systeem probleemloos "een-op-een" met een ander te vergelijken.

Haal het maximale uit uw installatie op jaarbasis

Gezien de enorme invloed van de periode maart tot en met september, maar zeker de periode mei tot en met augustus, is het voor een ieder die zonnepanelen zou willen (laten) installeren belangrijk om vast te stellen dat er in ieder geval in die periode(s) van het jaar bij voorkeur in het geheel géén, of slechts kortdurend (marginaal) beschaduwing op de geplande lokatie is. Zeker bij keuze voor systemen met lange strings (meerdere PV-modules in serie gekoppeld), kan lokale beschaduwing, vooral ook bij beruchte "lijnvormige" schaduwen als die van vlaggenmasten, ventilator pijpjes, boven het systeem hangende kabels, e.d., of horizontale partiële beschaduwing door bijvoorbeeld dicht bij het systeem staande buurdaken (of, bij aan gevel gemonteerde modules: overhangende dakranden) flink aan opbrengst op jaarbasis gaan kosten.

Uiteraard heeft de techniek op het vlak van micro-inverters (bijvoorbeeld Enphase) en zogenaamde optimizers (in korte tijd populair geworden, zelfs bij grote installaties: SolarEdge) niet stil gestaan: er zijn diverse alternatieven voorhanden die in problematische dak situaties toch een (sub-)optimale opbrengst kunnen halen. Ook, in de al zeer populair geworden varianten op "oost-west" georiënteerde installaties, op zowel zadeldaken als platte daken. Maar het zal altijd een "aanpassing" blijven aan die situatie.

Wel zullen heel andere overwegingen de plaatsing van zogenaamde "suboptimale" installaties gaan bevorderen. Dit heeft vooral te maken met beschikbare netcapaciteit, in tijden dat er werkelijk onvoorstelbaar grote volumes aan PV worden afgezet. Oost-west gerichte systemen vermijden hoge "middag pieken", en zijn dus gewenst om met name in congestie gebieden al te grote problemen te vermijden. De netbeheerders zullen u er dankbaar voor zijn, en ook oost-west systemen zijn al lang rendabel te exploiteren. Met name bij plat dak installaties is hier veel "eer te behalen".

Vergelijking met het laatste volledig bemeten jaar - 2023

In onderstaande grafiek de relatieve aandelen van elke maand voor het afgesloten jaar 2023 (paars), afgezet tegen de langjarige gemiddelde percentages in de hele reeks volledig bemeten jaren, 2002-2009 en 2011 tm. 2023 (geel). Voor de originele maandelijkse productie data voor dit deel-systeem in kilowatturen, zie het vorige artikel.

2023 (paars)

De eerste jaarhelft van 2022 gaf opnieuw enkele forse afwijkingen per maand te zien, t.o.v. de langjarige gemiddelde waardes (geel). Het jaar startte iets bovengemiddeld, met in januari, 2,8% van totale jaaropbrengst, 0,3 procentpunten van het jaar aandeel hoger dan "normaal", 2,5%). Februari lag, met 5,0% van de jaaropbrengst, 0,2 procentpunt ook iets hoger dan langjarig gemiddeld. Maart presteerde duidelijk ondermaats (zeker in vergelijking met record maart in 2022), met 7,6%, 1,3% procentpunt minder dan langjarig gemiddeld 8,9%, iets lager dan eind vorig jaar). Ook april presteerde sub-optimaal (11,7% t.o.v. gemiddeld 12,1%). Vervolgens hebben we de 2 meest positieve uitschieters van het jaar te pakken, mei met 14,3% (t.o.v. 13,5% langjarig gemiddeld), en, vooral, zonnig juni, met 15,5% dominant dit jaar, maar liefst 2,3 procentpunt meer dan het langjarige gemiddelde.

In juli zakte het aandeel weer duidelijk onder het jaarlijkse gemiddelde, 12,4 t.o.v. 13,0%. Augustus en september zaten er iets boven, 11,9 om 11,8%, resp. 9,6 om 9,4%. In het laatste kwartaal zien we weer negatieve trends terugkeren, met 5,1 om 6,1% voor oktober, 2,9 om 3,0% in november, en een laag aandeel van 1,4% bij een langjarig gemiddelde van 1,7% voor de laatste maand, zwaar verregend december 2023.

Met name het hoge aandeel van juni op de jaaropbrengst, duidelijk hoger dan het aandeel voor normaliter de gemiddeld hoogst productieve maand mei, valt in 2023 op als grootste "positieve outlier" van alle maanden. Maart was de grootse tegenvaller.

Percentages in geselecteerde periodes

Als we naar de verdeling van de jaarhelft aandelen kijken, komen we voor 2017 op 54,7 / 45,3 % voor jaarhelften I en II. In zowel 2018 als in 2019 is die verhouding echter weer iets bijgetrokken: 54,6% productie in de eerste, en 45,4% in de tweede jaarhelft, t.o.v. de output in het hele kalenderjaar. In 2021 nam dat verschil weer toe, met een ratio 55,0 / 45,0%, maar werd het weer iets kleiner in 2022, met een ratio 54,9% / 45,1% tussen de beide half-jaren. In 2023 zitten we weer op het niveau van 2021.

Bij vergelijkingen van eigen productie resultaten met deze specifiek voor Polder PV systeem gemaakte grafiek dient altijd een waarschuwing in acht te worden genomen. Sterke afwijkingen van de hellingshoek, oriëntatie t.o.v. het zuiden, en microklimaat aberraties (hoge stofbelasting, of bijv. mogelijk extra instraling en/of verkoelende effecten indien systeem vlak bij een groot wateroppervlak staat), kunnen nogal wat impact hebben op de procentuele verdeling tussen de maanden bij andere PV installaties. Globaal zal het beeld wel vergelijkbaar zijn, maar op detail niveau kunnen beslist afwijkingen worden vastgesteld voor de eigen installatie.

Voor de al frequent toegepaste "oost-west" installaties (met name op platte daken, waarvan de penetratie op grote daken al byzonder hoog is, en zelfs ook al "ingeburgerd" bij vrije-veld projecten) verwijs ik gaarne naar een prachtige, klassieke zomer (dag-)curve van zo'n systeem, die zo in een studieboek voor installateurs kan worden opgenomen (tweet Polder PV van 22 januari 2016). Uiteraard gaat het in dergelijke, al vrijwel usance geworden installatie configuraties, om een nogal afwijkende verdeling van de productie per dag (per oriëntatie), en zal dit ook de nodige impact kunnen hebben op de productie verdeling over het jaar. Al helemaal, als dergelijke systemen niet "pal oost-west" staan, maar bijvoorbeeld, zoals ik al talloze malen heb gezien, bijvoorbeeld OZO/WNW of WZW/ONO. Om maar niet te spreken over een toenemend aantal installaties die zelfs (bijna pal) "zuid-noord" zijn opgesteld.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2022

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met het nieuwste exemplaar tm. 2023 (grafiek hier boven) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2022. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 2 januari 2023.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2021

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met het nieuwste exemplaar tm. 2022 (grafiek hier boven) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2021. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 5 januari 2022.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2020

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met het nieuwste exemplaar tm. 2021 (grafiek hier boven) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2020. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 3 januari 2021.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2019

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met het nieuwste exemplaar tm. 2020 (grafiek hier boven) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2019. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 9 januari 2020.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2018

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met het nieuwste exemplaar tm. 2019 (grafiek hier boven) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2018. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 2 januari 2019.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2017

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met de voorgaande exemplaren de situatie tot en met 2017 zien. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 3 januari 2018.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2016

In deze grafiek laat ik ter vergelijking met de voorgaande exemplaren de situatie tot en met 2016 zien. U zult marginale, en minder subtiele verschillen zien. Voor commentaar op de verschillen in deze grafiek, zie mijn artikel van 10 januari 2017.

Eerdere vergelijking met het volledig bemeten jaar 2015

In deze laatste grafiek laat ik ter vergelijking met de recentere exemplaren tm. 2016, 2017, 2018 2019 (grafieken hier boven getoond) de oude situatie tot en met het voorgaande jaar zien, 2015. Voor commentaar op de verschillen in deze laatste grafiek, zie mijn artikel van 25 januari 2016.

Voor de relatieve aandelen van de seizoensopbrengsten verdeeld over het jaar, heb ik voor de periode tot en met 2009 een uitvoerig overzicht gemaakt voor de 4x 93 Wp module groep en daarbij alle inverter defecten uitgefilterd. Zie de grafiek sectie "Seizoenen door de jaren heen". Deze sectie wordt niet meer ververst.

Bron:

Maandelijkse productie resultaten bepaald op basis van meet data Polder PV sedert maart 2000.