PV-systeem

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

3 januari 2021: Stadswarmte tarieven vliegen de pan uit - situatie bij Vattenfall. Er zijn al heel wat woorden vuil gemaakt aan de spectaculaire stijgingen van gas- en elektriciteits-prijzen die Europa overvallen door een complex aan factoren. Die ga ik hier natuurlijk niet over doen. Maar wel met betrekking tot de stadswarmte beprijzing. Klanten van een warmtenet hebben immers 0,0 "keus", en kunnen nergens anders heen, tenzij ze met heel veel moeite definitief afscheid nemen van de warmte aansluiting, met alle risico's en kosten van dien. Het gros van de afnemers heeft geen enkele mogelijkheid om zo'n stap te zetten, waaronder de vele duizenden huurders die voor zo'n dramatische beslissing ook nog eens de verhuurder op hun weg vinden, die bij vertrek "herstel van de oude situatie" zal afdwingen, met rampzalige financiële consequenties (definitieve afsluitkosten dictaat ACM: bijna 2.900 Euro, herstelkosten na vertrek: vult u zelf maar in).

Het probleem met stadswarmte is tweezijdig. Ten eerste zijn daar de immer wurgende, niet nationaal "socialiseerbare" vastrechtkosten, die torenhoog zijn, en zeker voor kleinbehuisden en andere lage verbruiken kennende afnemers de grootste kostenpost vormen. Om het overdrachtelijk te stellen: zonder de radiator kranen te hebben getoucheerd, en zonder een druppel warm water te hebben verbruikt, moeten de afnemers elk jaar desondanks al vele honderden Euro's vastrecht aan hun onverkozen monopolist afdragen. Zuinigheid wordt op dit cruciale punt in het geheel niet beloond, om het lief te zeggen.

Ten tweede: het tarief voor de Gigajoule (GJ) prijs van stadswarmte is nog steeds kunstmatig gekoppeld aan de "marktwaarde" van gas (waarvoor ACM het gemiddelde neemt van de tarieven die de 10 grootste leveranciers per 1-1-2022 hanteren). En u begrijpt waar het daar massaal fout gaat: vanwege de extreme stijgingen van de gasprijzen (NB: voor nieuwe contracten en contracten met variabele tariefstelling), wordt de GJ prijs ook "meegesleurd" de hoogte in. Of het lokale net nu op gas wordt gestookt of niet, die tarieven gaan overal "sky-high".

Voor de tariefstellingen van Vattenfall voor Leiden e.o. heeft Polder PV de belangrijkste componenten grafisch voor u weergegeven, over de periode van de laatste 10 jaar.

Er worden in deze grafiek 4 componenten weergegeven. Het variabele tarief per GJ (kolommen) heeft als referentie de rechter Y-as (in EUR), alle "vastrecht" en "compensatie" componenten (lijnvormige curves) hebben de linker Y-as als referentie (in EUR/jaar). Let op dat het "nulpunt" van de X-as voor genoemde "vastrecht" posten boven de onderzijde ligt, om ook de compensatie post (blauwe curve onder de X-as) te kunnen weergeven in dezelfde grafiek.

Het variabele GJ tarief (rood-geel gekleurde kolommen) is in de periode 2013 - 2016 stapsgewijs gedaald, van EUR 25,41 naar EUR 21,57, daarna weer gestegen naar EUR 26,15 (2019), waarna het weer langzaam daalde naar EUR 25,51 in 2021, en zo'n beetje op het niveau van de eerste jaarhelft van 2013 uitkwam. Zoals hierboven reeds aangegeven volgde vervolgens een enorme prijs explosie, het nieuwe tarief in (heel kalenderjaar) 2022 is nu opeens EUR 39,41/GJ. Dat is een spectaculaire 54,5% hoger dan het tarief in 2021. Maar het is wel, zoals al aangekondigd, veel minder extreem verhoogd, dan ACM als "maximum" formeel had "moeten" gedogen (27% minder dan ACM niveau, wat op een compleet astronomisch max. tarief van EUR 53,95/GJ uitkwam na hun berekeningen ...). Er is maar een remedie tegen deze krankzinnige verhoging: wees extreem voorzichtig met het opendraaien van uw radiator kranen, en doe liever een extra trui aan of leg een plaid op uw schoot als uw langdurig achter de computer zit. Anders zult u zich te pletter schrikken als aan het eind van 2022 / begin 2023 de nota over 2022 zal worden opgemaakt ... (zie ook de tweede grafiek hier onder)

Berekend met de Compound Annual Growth Rate methodiek (CAGR), is het GJ tarief in de periode 2013 (eerste helft) en 2022 gestegen met gemiddeld 5,0% per jaar. Waarvan, uiteraard, de meest recente extreme verhoging in 2022 de doorslaggevende factor is geweest.

Grossieren in vastrechten

In de magenta curve is de totale "vastrecht load" weergegeven. Die bestaat uit de stapeling van de volgende posten.

(1) "Gebruiksonafhankelijk tarief", ook wel, kort "vastrecht". In 2022 ook gestegen, met 3,34%, van EUR 478,60 naar het maximale door ACM vastgestelde tarief van EUR 494,58/jaar.

(2) "Meettarief" voor aflezen en onderhoud aan de warmtemeter, wederom naar de "max" van ACM toerekenend, gestegen van EUR 26,83 naar EUR 27,47/jaar in 2022, een stijging van 2,39%.

(3) "Huur afleverset verwarming en warm tapwater (geïntegreerd)", voor de huur van het overdracht station van de warmte naar uw woning, door velen al jaren gekwalificeerd als de "afzetset", waarvoor de huur véél te hoog is (zie o.a. deze recente tweet). Deze steeg desondanks door, van EUR 125,50 naar alweer EUR 131,16, een toename van maar liefst 4,51% (ook hier: de max. toelaatbare verhoging van ACM doorgevoerd).

(4) De vierde post is alweer een hele byzondere. Het is namelijk een gesuggereerde "korting" van Vattenfall. Deze post werd in 2017 geïntroduceerd om te maskeren dat het bedrijf het maximale totale tarief (componenten 1 tm. 3) van ACM had overgenomen. Met de introductie van die niet gereguleerde (!) "korting" zetten ze tijdelijk het totale vastrecht tarief dat jaar op hetzelfde niveau als in 2016 vast (toen EUR 465,65). Die "korting" post liep op tot een "teruggaaf" van EUR 146,38 in 2020 (wederom om daarmee het verhoogde tarief van 2019 een jaar langer kunstmatig te stabiliseren). Maar in 2021 werd 'ie alweer flink lager, 125,54 EUR, waarmee voor het eerst in de geschiedenis onze totale vastrecht "load" over de vijfhonderd Euro werd (EUR 505,39). Het niveau van die "korting" post is gehandhaafd met de nieuwe tariefstelling voor 2022.

Vanwege de door ACM toegestane verhogingen, blijft daardoor de totale vastrecht "load" (posten 1 tm. 4) voor iedereen, ongeacht het verbruik, of u met een dubbel salaris in een groot huis woont, of dat u een armlastige student bent die op een paar tiental vierkante meters oppervlak in een studentenkamer vertoeft, enorm hoog. Anno 2022 is die vastrecht "load" voor iedereen een heftige EUR 527,67 geworden (in 2021 nog EUR 505,39), die u hoe dan ook al kwijt bent, zonder dat u een druppel warm water heeft verbruikt. Ten opzichte van het totaal tarief in 2021 is dat alweer een verhoging van 4,41%. De totale groei van deze sowieso altijd al hoge vastrecht post is tussen 2013 en 2022 volgens de CAGR methodiek alweer gemiddeld 3,8% per jaar geweest.

Kookgas "special" voor, o.a., Stevenshof bewoners (Leiden)

In onze wijk de Stevenshof in Leiden, hebben we het byzondere fenomeen, dat er een "dun uitgevoerd" lagedruk gasnet ligt waarmee het al sedert de bouw van de wijk, eind tachtiger jaren, mogelijk is om "kookgas" te gebruiken, wat nog steeds het gros van de inwoners doet. Het betreft een lagedruk net, met de kleinste gasmeters die er bestaan (met capaciteit G1,6, de meeste huishoudelijke meters voor woningen met gas gebruik voor ruimteverwarming, warm tapwater en kookgas, hebben een capaciteit van G4 tot G6). Sinds 2005 betalen we, vanwege de - onverwachte - gevolgen van de marktliberalisering voor elektra en gas, naast "gas vastrechten binnen het stadswarmte gebeuren", óók nog eens vastrechten voor het hebben van genoemde kookgas aansluiting. Zowel aan de netbeheerder, als, voor de zogenaamde "back-office" kosten, bij de leverancier (ook wel "vastrecht levering" genoemd). De vaste kosten voor netbeheer, in onze regio Liander, zijn in de grafiek weergegeven als de bruine curve boven de X-as, de tarieven zijn direct van de officiële tariefbladen van deze netbeheerder gehaald, die eind van elk jaar op de website van Liander worden gepubliceerd (2022: zie deze link).

Dit zogenaamde "captar" tarief geldt al enige jaren voor een ieder die in zijn/haar verbruikshistorie onder de 500 m³ per jaar blijft. Dus ook voor huishoudens die al langer geleden een warmtepomp hebben aangeschaft en voor veeleisende winterse dagen kort teruggrijpen op een nog aanwezige cv ketel. Deze captar post, een samenstelling van meerdere vastrechtkosten inclusief de "meetdienst", is vanaf 2013 licht gedaald, van EUR 121,22 naar EUR 106,99 in 2016, en is daarna tm. 2021 weer toegenomen naar EUR 146,54, en daalde weer iets (plm. 1,3%) in de nieuwe tariefstelling voor 2022: EUR 144,68 per jaar. Gemiddeld genomen, is tussen 2013 en 2022, het captar tarief voor kookgas, 2,0% per jaar toegenomen (CAGR berekening).

Om aan het beruchte "Niet Meer Dan Anders" principe te voldoen heeft Vattenfall, na een zeer verwarrende beginperiode, waar Polder PV uitgebreid over heeft geschreven (warmte special, gestart in NUON soap 1), de net zo beruchte "kortingspost" in het leven geroepen, waarmee deze dubbele vastrecht "load" voor huishoudens met een combinatie van stadswarmte en (kook)gas aansluiting gecompenseerd zou moeten worden. Vanuit de klant bezien is het pure compensatie van die bizarre, onverkozen situatie, en zo blijft Polder PV het dan ook benoemen.

Uit de grafiek die deze compensatie post weergeeft, de blauwe curve onder de X-as ("negatief tarief"), blijkt al direct dat deze een ander "gedrag" vertoont dan de eerder genoemde curve voor de aan Liander (via de gas leverancier) te betalen kookgas vastrechten. Vervolgen we de exacte tariefstellingen in de loop van de tijd, zien we dat in de getoonde periode in 2013 de compensatie nog boven het Liander tarief lag (15-30%), in 2014 ruim 17% lager was, van 2015 tm. 2017 er weer boven (25 tot ruim 7%), maar vanaf 2018 constant onder het aan Liander te betalen bedrag (bijna 3% in 2018, ruim 8% in 2021, en ruim 7% in 2022). Kijken we over de hele periode 2013-2022, is er een negatieve CAGR van deze compensatie post van minus 1,3% gemiddeld per jaar. Per jaar wordt dus gemiddeld genomen steeds iets minder gecompenseerd dan er aan Liander door de aangeslotene wordt betaald.

Totale kosten - berekeningen voor 6 verschillende verbruiks-profielen

Tot slot laat ik in deze stadswarmte special een grafiek zien met het resultaat van berekeningen die per jaar de totale kosten voor het hebben van een stadswarmte aansluiting in Leiden e.o. bij Vattenfall* tonen. Ik heb hierbij de volgende - deels fictieve - verbruiks-categorieën gebruikt:

In deze grafiek de totale jaarkosten voor het variabele GJ verbruik met daarbij opgeteld de totale vastrecht "load" (inclusief een niet gereguleerde "korting Vattenfall"), voor 6 verbruiksprofielen, tussen de 9 en 90 Gigajoule warmteverbruik per jaar. In onderhavig geval is dat dominant ruimteverwarming, plus warm tapwater. Kookgas zit hier uiteraard niet bij, sommige inwoners die ooit zo'n aansluiting hadden, zijn al overgestapt op een vorm van elektrisch koken (Polder PV inductie al sedert april 2018). Lang niet al die huishoudens hebben echter een formele "afsluiting" van die gas aansluiting doorgevoerd. Sommige nieuwe bewoners weten zelfs helemaal niet van het bestaan van zo'n aansluiting, als ze daar nooit op zijn gewezen ...

Voor drie jaren heb ik de afzonderlijke berekende totaalkosten voor alle zes de verbruiks-profielen getoond, voor het eerste half jaar van 2013 (in dat jaar waren er 2 tariefstellingen), voor 2021, en voor de nieuwe tarieven in 2022. Aan de laatste set van zes kolommen ziet u de enorme toenames van de jaarkosten, met name voor de "veelverbruikers", die immers, bovenop het ook weer verhoogde vastrecht voor de stadswarmte aansluiting, in 2022 echt de Hoofd Prijs (met kapitalen geschreven) gaan betalen, vanwege de extreme stijging van het GJ tarief.

Waar het bij de "zeer matige verbruikers" tussen de 6 en 15 GJ/jaar nog "relatief meevalt", verhogingen van 147 tot 231 Euro op de jaarnota tussen 2021 en 2022, is dat voor veel kleinbehuisde huishoudens met een relatief bescheiden verbruik van 25 GJ/jaar al fors slikken geblazen. Met 370 Euro meer af te dragen aan de warmte monopolist uit Zweden. Voor de verondersteld gemiddelde gebruikers met 35 GJ/jaar op de meter begint het al byzonder pijnlijk te worden, met 509 Euro meer te betalen dan in 2021. Flinke verbruikers met 50 GJ op de teller, moeten 717 Euro extra aftikken aan de warmte leverancier. En de "grote verbruikers" onder de standaard tariefstelling van Vattenfall, mogen een half maandsalaris extra uitbetalen aan het Zweedse staatsbedrijf. Een riante 1.273 Euro extra, totaal te betalen: EUR 4.075 dit jaar...

Relatieve toenames en vastrecht load

Met bovenstaande bizarre cijfers, worden de totale jaarlasten over de 6 genoemde verbruiks-categorieën ten opzichte van het beslist niet "goedkope" jaar 2021 in 2020 maar liefst 20,1% (9 GJ/jaar) tot zelfs 45,5% hoger bij de verbruikers met 90 GJ/jaar op de teller. Bij "gemiddelde" verbruikers (35 GJ/jaar) betreft de toename van de jaar rekening 35,9% in het nieuwe jaar.

Het aandeel vastrecht op het totale jaarbedrag, wat in 2020 in forse mate "lijdt" onder de zeer sterk verhoogde variabele kosten, blijft echter onverminderd hoog voor met name de kleinbehuisde laag-verbruikers: 59,1% voor categorie 9 GJ/jaar, 34,6% voor kleinbehuisde huishoudens met 25 GJ/jaar, een blijvend forse 27,5% voor verondersteld "gemiddelde" huishoudens met 35 GJ/jaar. En nog steeds 12,9% voor de grootverbruikers met 90 GJ/jaar op de jaarnota.

Bronnen

Intern (Polder PV)

Stadswarmte dossier tm. 2015 op Polder PV

Grafieksectie stadswarmte tm. 2015 op Polder PV

Verbruiksgrafieken stadswarmte tm. 2020 op Polder PV (per maand, per jaar)

Extern

Tarieven stadsverwarming Vattenfall (januari 2022, zie onder "Tarieven 2022 per regio")

Maximale warmte tarieven volgens ACM (samenvatting nieuwe maximale tarieven voor stadsverwarming 2020)

Tarievenbesluit warmteleveranciers 2022 (ACM, 23 december 2021)

ACM waarschuwt warmteleveranciers tarieven niet onnodig te verhogen (nieuwsbericht ACM, 23 december 2021)

Tarieven 2022 voor consumenten (nieuwe tarieflijsten netbeheerder Liander, voor gas en elektra, datasheets vanaf 2017)

---

• Introductie
• Energiebelasting op aardgas
• SDE heffing ("ODE") op aardgas verbruik
• Cumulatie heffingen energiebelasting, ODE, én btw voor aardgas 2012 tm. 2019 kleinverbruik
• Energiebelasting op elektra verbruik
• SDE heffing ("ODE") op elektra verbruik
• Cumulatie heffingen energiebelasting, ODE, én btw voor elektra 2012 tm. 2019 kleinverbruik
• Teruggaaf energiebelasting
• Disclaimer
• Bronnen / verder lezen

Bronnen

Intern:

Klimaatakkoord tariefwijzigingen elektra tm 2028 (17 september 2019. Geplande - mogelijke - tarief evolutie van de energiebelasting op elektriciteit n.a.v. de invulling van het Klimaatakkoord, tot en met het kalenderjaar 2028)

Extern:

Jaarmutatie consumentenprijsindex; vanaf 1963 (status 9 jan. 2020. CBS Open Data, tm 2019, tariefstelling 2019 nog niet definitief)

Belastingplan 2020 (dossier nr. 35.302, Eerste Kamer, aangenomen 17 dec. 2019, alle documentatie)

Wet fiscale maatregelen Klimaatakkoord (dossier 35.304, Eerste Kamer, aangenomen 17 dec. 2019, alle documentatie. Bevat nieuwe tarieven voor energiebelasting én SDE heffing)

Belangrijkste wijzigingen belastingen 2020. Van ons allemaal. Voor ons allemaal (17 dec. 2019. Min. Fin., totaal overzicht belastingen en wijzigingen daar in voor het jaar 2020, pdf, 24 pagina's)

Tabellen tarieven milieubelastingen (Belastingdienst / Min. Fin., tarieven energiebelastingen en SDE heffingen 2013 tm. 2020)

Wet belastingen op milieugrondslag (geldend per 1 jan. 2020, inclusief wijzigingen in Wet fiscale maatregelen Klimaatakkoord. Met name paragraaf VI, "Energiebelasting")

---

10 september 2019: Gemiddelde elektriciteit en gas verbruiken & aandeel stadswarmte Nederlandse huishoudens - status tm. 2018.

Wederom vroeger dan in de update van vorig jaar, werden al begin augustus door het CBS nieuwe - doch voorlopige - data gepubliceerd over 2018. En wel, voor de gemiddelde elektra- en gas verbruiken van huishoudens, en - tm. 2017 - het aandeel van stadswarmte aansluitingen op het totaal. Polder PV heeft de nieuwe data wederom, samen met die van voorgaande jaren, inclusief eerder al terug gevonden data vanaf 2004, bij elkaar in twee grafieken gezet om de historische trends zichtbaar te maken. Voor gas is de grafiek met langere trends uitgebreid met de laatste twee jaar, en met de belangrijke temperatuur correctie curve (data Compendium voor de Leefomgeving). Wederom is kristalhelder uit de gepresenteerde gegevens, dat Nederlandse huishoudens netto steeds minder elektriciteit en gas uit de betreffende netten zijn gaan verbruiken. Een trend die zich, ondanks soms bizarre claims van het tegendeel, al vele jaren aftekent.

Elektriciteit

NB: data voor 2005 en 2007 niet bekend.

Deze grafiek is een samenstelling van data uit meerdere CBS tabellen. Aanvankelijk die met kerngetallen van wijken en buurten. Gelumpt van 2004-2008, 2009-2012, en daarna per jaar apart gepubliceerd in het inmiddels verdwenen Statline portal (is vervangen door Open Data portal). Er is daarnaast ook een aparte verzamel tabel beschikbaar (Energieverbruik particuliere woningen), die echter slechts in de laatste update (dezelfde) data verstrekt over de periode 2010-2018 (zie bronnen, onderaan). De data van de ontwikkeling van de opgestelde capaciteit aan zonnestroom genererende installaties op woningen zijn uit het meest recente overzicht van het CBS, tot stand gekomen met de compleet nieuwe cijfer methodiek, waar het data instituut al een tijdje op is overgestapt.

De cijfers voor 2018 zijn nog niet definitief. De eerdere cijfers worden verondersteld wel "definitief" te zijn. In eerdere versies gepubliceerde kleine wijzigingen zijn in bovenstaande grafiek (en die voor gas, zie verderop) opgenomen. Voor elektra was bijvoorbeeld het gemiddelde verbruik voor vrijstaande woningen in 2010 opgeschroefd van 4.550 naar 4.600 kWh/jaar. In de grafiek zijn ook data voor het jaar 2012 toegevoegd voor de separate categorieën huurwoning en eigen woning (voorheen: koopwoning).

Let op: de rechter Y-as loopt van 1.000 tm. 5.000 kWh/HH.jaar (netto stroom verbruik, onder aftrek van onbekend volume direct in eigen huis verbruikte zonnestroom, en op het net gezette overschotten). Dit om de verschillen tussen de diverse huishouden types zo goed mogelijk "uit elkaar te trekken", en de curves niet te dicht op elkaar gepropt te krijgen. Er zijn natuurlijk al de nodige huishoudens die op jaarbasis een "netto nul" (verbruiks-) nota hebben. Zo saldeert Polder PV het bescheiden 1.100-1.200 kWh/jaar verbruik in een 2-persoons huishouden al enkele jaren helemaal weg met de eigen zonnestroom opwek - en houdt hij nog een beetje elektra uit de zonnepanelen over. Maar dat zijn nog vrij uitzonderlijke gevallen, en die kunnen beslist niet met "gemiddeldes" van grote populaties Nederlandse huishoudens worden vergeleken. Daarvan zijn er trouwens, begin 2019, al ruim 7,9 miljoen, volgens het CBS.

Sterke afname netto stroom verbruik bij huishoudens
Over de hele linie genomen is het gemiddelde stroomverbruik per huishouden sedert de zichtbare "maxima" in 2010-2011 behoorlijk sterk afgenomen in 7-8 jaar tijd, bij alle typen huishoudens. Het gemiddelde, weergegeven door de dikke zwarte lijn, viel terug van 3.300 kWh/HH.jr in 2009-2010 naar nog maar 2.790 kWh/HH.jr in 2018. Weer een behoorlijke 2,4% minder dan de 2.860 kWh/jr in 2017. T.o.v. de "startwaarde" van 3.250 kWh in 2004 is de netto stroom consumptie van het net ruim 14% minder geworden (update tm. 2017: 12%). En zal, bij toenemende besparing gecombineerd met eigen opwek van zonnestroom, verder omlaag gaan.

Om aan te geven waarom een groot deel van het weergegeven totale residentiële stroomverbruik zo sterk is gedaald, heb ik de nieuwe CBS data voor de historische geaccumuleerde volumes van residentiële PV installaties ook weergegeven (linker Y-as, MWp, oranje curve, cijfers vóór 2012 zijn in die nieuwe reeks niet bekend). Uiteraard is het cijfer voor 2018 nog zeer voorlopig, en zal dat nog wel worden gewijzigd. Het laatste lijn segment is derhalve gestippeld weergegeven. T.o.v. de voorgaande update, zijn de destijds voor 2017 gepubliceerde cijfers immers ook al opwaarts bijgesteld: 2,5% meer voor de aantallen woningen met zonnepanelen, resp. 1,8% meer voor de daarmee gemoeide opgestelde capaciteit (in tabellen CBS weergegeven in kWp).

Wel is kristalhelder dat het volume aan residentiële PV projecten zeer hard is gegroeid sedert 2012, en dat er nog steeds een versnelling zichtbaar is. En dat dit - naast besparingsmaatregelen - de belangrijkste oorzaak is geweest van een forse reductie van de hoeveelheden elektra die door huishoudens van het net zijn afgenomen. Al die huishoudens hebben een substantieel deel van de zelf opgewekte zonnestroom in eigen huis geconsumeerd, en overschotten op het net gezet (gesaldeerd op hun jaar-nota's). Waardoor de netto netafname van alle huishoudens bij elkaar flink is gereduceerd.

De "maximale" gemiddelde waarde in deze grafiek is 4.600 kWh/HH.jr in vrijstaande woningen in 2011 geweest, maar ook daar heeft een forse erosie plaatsgevonden. Het verbruik in die "rijkeluis" categorie was anno 2018 nog maar 3.970 kWh/HH.jr, bijna 14% minder (2017 nog 4.040 kWh/jaar).

Er is een kleine afwijking van de neergaande "globale" trends bij de categorie "tussenwoning" te zien (kleine tussentijdse stijging in 2013), maar ook daarna gaat daar de trend weer verder omlaag. Het kan ook een statistisch artefact zijn, maar dat is niet zeker. Wel is opvallend dat in die categorie woning, voorheen slechts iets boven het totaal gemiddelde liggend, sedert 2013 beduidend meer stroom wordt gebruikt dan gemiddeld. Maar "uiteraard" nog wel lager dan bij een hoekwoning.

Eigen versus huurwoningen
"Huurwoningen" (blauw gestreept) resp. "Eigen woningen" (vanaf tabel 2016 verving dat laatste het eerder gebruikte "Koopwoningen"; bruin gestreept) werden aanvankelijk sedert 2013 apart opgevoerd in het Statline portal van CBS. In de tabel over 2017 werd daar ook nog 2012 aan toegevoegd. Koopwoningen zitten gemiddeld flink boven het gemiddelde (zwarte continue lijn). In 2018 (3.250 kWh/HH.jr) lag dat ruim 16% boven dat totaal gemiddelde niveau (2.790 kWh/HH.jr). Huurwoningen zitten met hun stroomverbruik zelfs op een aanzienlijk niveau lager (2018: 2.170 kWh, ruim 22% onder het totaal gemiddelde). Huurders zijn - vaak noodgedwongen - zuinig, zijn vaak klein behuisd, en hebben gemiddeld genomen (veel) minder elektrische apparatuur dan mensen in koopwoningen. Ook uit dat oogpunt, zouden huurders op handen gedragen moeten worden door welke regering dan ook die energiebesparing als heilig doel ziet, om versneld aan de "klimaat doelen" te geraken ...

Potentiële trendbreuk nog niet zichtbaar
Bij dit alles is nog niet gerekend met een mogelijke - gezien de afgebeelde trends vooralsnog theoretische - zeer significante stijging van het gebruik van elektrische auto's, warmtepompen, e.d. We zullen moeten afwachten hoe hard die ontwikkelingen daadwerkelijk zullen gaan. En, bijvoorbeeld, welk deel van het "gebruik" van elektra voor auto's straks uit het eigen bemeten stopcontact zal gaan komen. Een groot deel zal bij veel intensieve e-auto gebruikers namelijk "elders" worden getankt, en dat telt niet mee voor het verbruik zoals hier weergegeven. Bij warmtepompen is het natuurlijk echt "in-house" verbruik, en dat kan een enorme boost opwaarts gaan geven, als de elektrificering van de warmtevraag echt "los" gaat komen.

Daar zijn beslist aanwijzingen voor. Onder de sedert 2016 geldende ISDE subsidie regeling, zijn warmtepompen zowel bij bedrijven als bij huishoudens zonder meer de populairste categorie. In 2019 is het aandeel van warmtepompen op de totale subsidie claim al gestegen naar 21,7% bij particulieren, en nog eens 53,2% in de zakelijke markt (status 2 sep. 2019, gezamenlijk: bijna driekwart van totaal budget claim; statistieken ISDE RVO alhier). Het tempo van de subsidie aanvragen ligt in 2019 in ieder geval beduidend hoger dan in de voorgaande jaren. Op basis van de trend van de cijfers bij RVO voorspelt Polder PV dat de 1e of 2e week van oktober het budget van ISDE 2019 alweer opgesoupeerd zal zijn. Tenzij, net als in het voorgaande jaar, Min. EZK, alsnog budget gaat bij-plussen. Er werd destijds aan het eind van de rit nog eens 8 miljoen Euro extra gereserveerd voor ISDE 2018, om alle aanvragen te kunnen bedienen. Maar dat was pas vanwege overschrijding van het budget (ook toen 100 miljoen Euro) in december. Nu dreigt dat al ruim twee maanden eerder te gaan geschieden.

In de stroom verbruik cijfers voor 2018 lijkt in ieder geval van de "komende warmtepomp renaissance" nog steeds, net als in 2017, niets van terug te zien. Daarvoor is het totale volume warmtepompen waarschijnlijk, ondanks de flink gestegen nieuwe verkoop cijfers, nog te marginaal, en/of maskeert de nog veel grotere vlucht van zonnestroom bij particulieren het waarschijnlijke meerverbruik in de residentiële sector vanwege de geïnstalleerde warmtepompen.

Statistiek warmtepompen
De meest recente cijfers van het CBS hebben het over ingebruikname volumes van bijna 23.000 warmtepompen in woningen in 2015, bijna 38.000 in 2016, ruim 48.000 in 2017, en al ruim 63.000 in 2018 (voorlopig cijfer). Hier staan lage uit-gebruikname volumes tegenover (ruim 700, ruim 1.100, ruim 3.500, resp. ruim 3.700). Dit heeft uiteindelijk geleid tot eindejaars-accumulaties (EOY) van, achtereenvolgens, ruim 143 duizend, bijna 180 duizend, ruim 224 duizend, respectievelijk, EOY 2018, 283.840 warmtepompen. Op het totaal aantal huishoudens in Nederland, 7,9 miljoen, is die nieuwbouw, ondanks de behoorlijke aantallen, natuurlijk nog "zeer beperkt" (3,6%). Het totaal aantal warmtepompen in de gebouwde omgeving zou EOY 2018 opgelopen zijn tot bijna 553 duizend exemplaren, waarvan het aandeel in woningen dus ruim 51% is.

Houdt rekening met nieuwe cijfers
In honderden publicaties op internet wordt door zowel de pers, als de PV branche zelf, zeer frequent, de stroomproductie van een willekeurig zonnestroom systeem vergeleken met het vermeende "equivalente stroomverbruik" van een xx aantal huishoudens. Al wordt vaak ook onterecht "energieverbruik" opgegeven, wat uiteraard veel méér is, dan alleen elektra (namelijk: ook warmte, motorbrandstoffen, etc.). Bij het stelselmatig terugrekenen van dergelijke opgaves, heb ik gemerkt, dat er een gigantische spread in het "veronderstelde gemiddelde stroomverbruik per NL huishouden" wordt gehanteerd, die geen enkele reëele basis heeft. Ik heb opgaves gezien die variëren tussen volumes iets beneden de 3.000, tot soms 4.000 of zelfs fors meer (!) kWh per huishouden per jaar. Opgaves tussen de 3.250 en 3.500 kWh zie ik zeer vaak terug. U ziet aan bovenstaande grafiek, dat dit onzin is, als het over "totaal gemiddelde verbruiken per huishouden" zou moeten gaan. Het door CBS geregistreerde gemiddelde netto huishoudelijke netverbruik is al structureel vér onder de 3.000 kWh/jaar beland. Een factor waar u rekening mee moet houden, als u dergelijke (veronderstelde) "gemiddelde huishoudelijke verbruiken" terug ziet, overal op het wereldwijde web.

Niet gemeten zonnestroom opwek niet verdisconteerd
De residentiële opwekking van zonnestroom wordt in ons land niet, zoals in andere landen fysiek gemeten, en is dus feitelijk niet bekend. Er werd in het verleden regelmatig een slag naar productie cijfers geslagen, gebouwd op lemen voeten met hulp van diverse, altijd discutabele aannames. De wijze waarop de zonnestroom productie wordt berekend, is recent echter beslist heel wat professioneler geworden, dus de verwachting is, dat hier een flinke kwaliteitsslag gemaakt zal gaan worden. De schattingen zullen heel wat beter gaan worden (voor nieuwe methodologie van het CBS, zie bespreking Polder PV).

M.b.t. bovenstaande cijfers omschreef het CBS de niet bekende, doch fysiek opgewekte zonnestroom volumes als volgt, in de laatste jaren.

Info kader versie 2015:

Info kader versies 2016-2017:

Dezelfde tekst als hierboven, verschijnt in de "pop-up" venstertjes in de Open Data statistieken van CBS vanaf 2018.

Geconcludeerd lijkt te kunnen worden, dat het totale eigen verbruik gemiddeld genomen hoger moet zijn dan wat netbeheerders "uitlezen", er wordt in-house immers een deel van de eigen opgewekte stroom direct verbruikt. Dat wordt uiteraard niet zichtbaar op de jaarnota, is niet bij netbeheer bekend (zelfs niet bij gebruik van slimme meters), en dat kan het CBS dan ook nooit "te weten" komen. U moet zichzelf trouwens niet rijk rekenen op dit punt: het fysieke aandeel direct in huis verbruikte zonnestroom valt in de meeste huishoudens flink tegen. Je mag blij zijn, in een gemiddelde situatie, dat je 30% van je eigen opwek direct verbruikt. Opmerkelijk op dit punt is, dat nota bene de Belastingdienst in een zeer recent document, waar Polder PV wat eenheden gebruik (lees: misbruik) weer ernstige kritiek op had, zeer expliciet iets vergelijkbaars aangeeft:

"Er wordt uitgegaan van 2/3 omdat uit ervaringscijfers blijkt dat zonnepanelen gemiddeld genomen voor 2/3 deel gebruikt worden voor het leveren van stroom aan het energiebedrijf en voor 1/3 deel voor direct privéverbruik van stroom" (pagina 4/5 van "Vragen en antwoorden over btw-heffing bij particulieren met zonnepanelen", downloadbaar pdf, 5 sep. 2019)

In veel gevallen zal het beslist nog minder kunnen zijn, zeker in kleine huishoudens met een aardig PV systeem op het dak (om ongeveer evenveel stroom op jaarbasis op te wekken als er wordt verbruikt), met nauwelijks "grote stroom gebruikers". De meeste mensen zijn dan ook nog eens overdag niet thuis, en dan staan er weinig apparaten aan... En zelfs bij al zeer lang energie cq. elektra-zuinige huishoudens als Polder PV, waarvan de webmaster wél continu thuis werkt, gaan grote hoeveelheden van de opwek van de qua dimensie zeer bescheiden PV generator (1,34 kWp) maandenlang netto het net op, zoals zichtbaar in de bekende opwek / verbruik grafiek ...

Ook in de hierboven getoonde opmerkingen van het CBS het feit dat gemeenschappelijk stroomverbruik in flats e.d., gemeten over een aparte aansluiting, natuurlijk ook niet meegenomen wordt in het "gemiddelde huishoudelijk verbruik", vastgesteld over het hele land. Dat is logisch, want het gaat om een totaal ander "soort" aansluiting, en bovendien kunnen die verbruiken van complex tot complex aanzienlijk verschillen (hoeveelheid verlichting, al of niet aanwezig zijn van grote andere stroom verbruikers zoals liften, oprijlaan verwarming parkeerkelders (!), centrale warmtepompen, e.d.). Dit uitgangspunt zal trouwens complicaties gaan geven in situaties waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van de veelbesproken "Stroomverdeler" van LENS uit Amsterdam. Waar stroom af name en invoeding over zowel residentiële meters, als exemplaren die aan de centrale voorzieningen in appartementen complexen zijn gekoppeld, kan plaatsvinden. Hoe dergelijke complexe stroom verbruiken cq. opwek situaties in CBS cijfers terecht zullen komen is vooralsnog totaal onduidelijk.

Andere cijfers
En-Tran-Ce laat op haar website energieopwek.nl continu vermogens-output cijfers zien voor o.a. zonnestroom (gehele populatie, dus niet alleen huishoudens). Die berekend zijn met hulp van instralingsgegevens van alle KNMI meetstations. Het portal hanteert daarbij echter wel een opgestelde capaciteit per maand die zeer grof afgeschat moet worden, omdat daarover nog steeds, hoogst ergerlijk, géén officiële cijfers bestaan in ons land. Per maand wordt op basis van dit portal over behaalde energie productie cijfers verhaald op de Energieakkoorser.nl site (voor update van juli 2019, zie dit bericht). De bedoeling is dat deze integraal opgenomen wordt in het Klimaatakkoord portal.

Poging afschatting impact zonnestroom opwek
Zoals we hierboven hebben gezien, zou er eind 2018 bij huishoudens een zeer respectabel volume van 2.307 MWp aan zonnestroom capaciteit zijn geaccumuleerd. Hoeveel energie produceert dat volume en wat is de impact daarvan? Daar kun je allemaal sophisticated modellen op loslaten, maar we gaan dat hier zeer kort door de bocht doen voor een grove afschatting. Er wordt alweer enkele jaren gerekend met een "mogelijke" gemiddelde specifieke opbrengst van 875 kWh/kWp.jaar, wat zelfs als leidraad in het laatste Protocol Monitoring "Hernieuwbare" Energie wordt gebruikt door RVO, CBS, en andere partijen. Ook al denk ik dat het, gezien ervarings-cijfers, en ook vanwege de toenemende instraling in Nederland, veel te laag ligt, we nemen een conservatief rekenscenario, en gaan daar van uit. Dan komen we, als we uitgaan van "2.307 MWp EOY 2018 voor het hele jaar 2019 volop producerend", op een potentiële zonnestroom productie van dik 2 TWh van uitsluitend de residentiële systemen in 2019 (NB: dat is ongeveer de helft van de totale jaar productie van kernsplijter Borssele*). Voor de ongeveer 7,9 miljoen huishoudens begin 2019, zou dat neerkomen op een gemiddelde van plm. 256 kWh residentiële zonnestroom productie per huishouden in 2019 (dus inclusief alle huishoudens die nog geen zonnepanelen hebben). Dat zou ongeveer 9% van het gemiddelde elektrische jaarverbruik per huishouden in NL (2.790 kWh/HH.jr in 2018) kunnen zijn, volgens de hier boven getoonde grafiek. Nog steeds "een relatief beperkt", maar wel snel stijgend effect op het totaal volume.

* Bij nader inzien schat Polder PV de (huidige) jaarproductie van kerncentrale Borssele al een tijdje te hoog in. Volgens Wikipedia, die de oorspronkelijke jaarverslag cijfers van eigenaar EPZ aanhaalt, is de totale jaarproductie de laatste jaren een stuk lager, door o.a. langere buitengebruik-stellingen van de centrale. Sedert 2010 is de productie veel lager geweest, met als dieptepunt 2013, met slechts 1,92 TWh output. Het langjarige gemiddelde over de periode 2009-2018 is volgens de Wikipedia opgaves slechts 3.535 GWh/jaar geweest, ruim 88% van de veronderstelde 4 TWh/jaar ...

---

Gas

Gas is dat "spul" waar we zo snel mogelijk van af zouden moeten. Althans als je sommige politici en "warmtenetten" bevorderende bobo's bij de monopoloïde warmte bedrijven zou moeten geloven. Welnu, ook daarin nemen huishoudens al langer het initiatief. Het aandeel gas in het totale energieverbruik (excl. vervoer) bij huishoudens is, dank Slochteren, weliswaar hoog, maar al lang, gemiddeld genomen, ook wat energetisch verbruik betreft, dalend, zie grafiek PBL. Ook als je de achterliggende Excel tabel op de PBL site bekijkt, met inmiddels data tm. 2018, zie je dat het gemiddelde verbruik van gas in de decades 1990-1999, 2000-2009, en (deels bekend) 2010-2018 is afgenomen: per inwoner gemiddeld omlaag van 25,3 via 21,8 naar 18,8 GJ/jaar. Zie ook grafiek verderop voor de hele serie.

Wat die dalende lijn betreft, is het bij het gas verbruik altijd gecompliceerder dan bij elektra. Want het gebouw-gebonden verbruik van die energie modaliteit wordt in extremo bepaald door de warmte vraag. En zelfs in "redelijk" geïsoleerde woningen, komen twee strenge wintermaanden in een stookseizoen nu eenmaal hard aan. Dan wordt er gewoon flink gestookt, en stijgt het gemiddelde jaarverbruik door die korte, maar heftige stook periode, navenant. Daar heeft eventueel op gas of elektrisch koken vrijwel geen invloed op, dat gaat om een fractie van de volumes die naar ruimteverwarming toe gaan (CLO hanteert als vuistregel 78% ruimteverwarming, de rest voor tapwater + koken). Vandaar dat de "gas grafiek" een veel grilliger verloopt kent dan die voor elektra, met "pieken" en "dalen" (maxima en minima in de reeks getalsmatig in de grafiek weergegeven voor drie curves). Koude jaren geven een verbruiks-piek te zien, warme jaren een dal. Maar globaal genomen gaan ook bij de CBS data van 2004 tm. 2018 de verbruiken gemiddeld omlaag. Wat het totaal gemiddelde (zwarte getrokken lijn, en bijbehorende lineaire trendlijn) betreft, van 1.700 m³/HH.jr in 2004 naar 1.270 m³/HH.jr in het, volgens KNMI het vijfde zeer warme jaar op rij, 2018 (2,4% hoger dan de 1.240 m³/HH.jr in 2017). Een vermindering van maar liefst 25%, een factor 1,6 hoger dan de "score" bij elektra in dezelfde periode (ruim 16%).

Uiteraard kan elke eventuele toekomstige winterperiode met langdurige koude in dat plaatje tijdelijk roet in het eten gaan gooien, maar de vraag is of die langdurig koude winters nog wel (frequent) op gaan treden, in een klimaat waarbij de poolkappen smelten waar je bij staat. En de gemiddelde atmosferische temperaturen over lange periodes het ene record na het andere breken. Na het record warme jaar 2014 steeg het verbruik in 2015 en 2016, maar in 2017 en 2018 is de consumptie min of meer gestabiliseerd. De algemene trend blijft staan: de verbruiken gaan gemiddeld genomen fors omlaag, weergegeven door de drie in de grafiek opgenomen lineaire trendlijnen (stippellijnen voor vrijstaande woningen, appartementen, en totaal gemiddelde voor alle woning typen). Het hoogste gemiddelde verbruik in deze grafiek, uiteraard weer bij "die grote vrijstaande woningen", was 3.100 m³/HH in 2010. Een jaar waarvan KNMI claimde: "het eerste jaar sinds 1996 dat duidelijk beneden het langjarig gemiddelde van 9,8 °C eindigt. In grote delen van Europa was 2010 koud. Gemiddeld over de hele wereld behoort het afgelopen jaar echter tot de warmste drie sinds 1850". Maar zelfs bij die grote vrijstaande huizen daalde het gemiddelde verbruik naar "nog maar" 2.210 m³/HH in 2018. Een daling t.o.v. die "piek" van maar liefst 29%.

Het laagste gesignaleerde gemiddelde in alle reeksen lag sedert 2004 bij de appartementen, op slechts 800 m³/HH in 2014. Volgens KNMI "het warmste jaar sinds het begin van de regelmatige temperatuurmetingen in 1706". Wel is het effect van een kouder jaar bij genoemde vrijstaande huizen groter dan in huurappartementen, te zien aan de hellingshoek van de curves. Wat logisch is: er moet veel meer vloeroppervlak worden verwarmd in zo'n huis, dan in een meestal zeer bescheiden appartementje van slechts een paar tientallen vierkante meters. Dat scheelt enorm in het absolute verbruik als er eenmaal gestookt gaat worden.

De verwachting is dat ook in de al zeer weinig gas verbruikende woning categorie, appartementen, gemiddeld genomen het verbruik ook weer lager gaat worden. Zeker ook als isolatie in de huursector en bij andere hoogbouw eigenaren met appartementen versterkt ter hand genomen gaat worden. De laatste jaren vaak gestimuleerd middels de STEP subsidies (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties via RVO). Die per 1 februari 2019 alweer werd vervangen door een nieuw subsidie systeem, de "RVV Verduurzaming huurwoningen". Maar ook dat was van korte duur wegens doorslaand succes: per 1 juli 2019 ging ook die poort dicht bij RVO ...

Overall, zal de fikse daling bij alle curves te maken hebben met drie zaken: (1) steeds efficiëntere gas boilers, met steeds hogere rendementen; (2) steeds beter geïsoleerde woningen, die sowieso minder gas stook nodig hebben voor een vergelijkbaar (doch sterk persoons-afhankelijk) comfort niveau; (3) gemiddeld genomen steeds hogere gemiddelde jaar temperaturen vanwege klimaat verandering. Daar bovenop kan actief besparings-gedrag bij de betreffende bewoners een extra push geven aan het omlaag dringen van het gas-verbruik. Dit gedrag kan echter niet "afgedwongen" worden, en zal per huishouden (sterk) kunnen verschillen.

Opvallend is tot slot, dat het relatieve verschil t.o.v. het gemiddelde voor huur- resp. koopwoningen kleiner is dan bij elektra. Beide categorieën liggen dicht tegen dat gemiddelde aan, met koopwoningen er licht boven, huurwoningen er iets onder. Dat komt, omdat bij warmte door de bank genomen de "keus" of "de wil" om niet, dan wel zeer beperkt te stoken relatief klein is. Er zijn niet echt veel huishoudens zoals Polder PV die bewust zéér kritisch weinig "stoken". Echter, bij de ronduit verpletterende keuze uit elektrische (hulp) middelen voor wat voor doel dan ook, ontstaan vanzelf wel grote verschillen. Ook m.b.t. de "intensiteit" van het gebruik van dergelijke apparaten bij verschillende huishoudens. Vaak vinden we "nogal" veel stroom slurpende apparaten bij gezinnen in grotere (koop) woningen, en die apparaten worden ook vaak intensief gebruikt. Vandaar dat het verschil tussen die twee woning categorieën (koop- vs. huurwoning) bij gas veel kleiner is dan bij de optie elektra.

Normeren
Om de soms forse verschillen tussen koude en warme jaren te compenseren, worden verbruiks-cijfers bij warmte cq. gas verbruik soms ook wel "genormeerd", zodat jaren onderling beter met elkaar vergeleken kunnen worden. Op de website van het Compendium voor de Leefomgeving (CLO; samenwerkingsverband van CBS, PBL, RIVM en WUR), is op de inmiddels geactualiseerde web-pagina Energieverbruik door huishoudens, 1990-2018, als enige een grafiek te vinden ("Huishoudelijk energieverbruik per inwoner", 2e tabblad "Per inwoner 1990-2018"), waarin het aardgas verbruik temperatuur-gecorrigeerd wordt vertoond. Ondanks die correctie, en een daardoor gemiddeld wat hoger liggende resultante curve, zien we ook daar een opvallende daling van het gasverbruik per inwoner. Sedert het maximum in 1996 (30,41 GJ "absoluut" = temp. gecorrigeerd 28,34 GJ) heeft deze afgeleide curve het voorlopig laagste niveau van 19,40 GJ in 2015 laten zien.

Het absolute dieptepunt bij de werkelijk gemeten waardes was 2014, met 15,91 GJ. In dat "uitzonderlijk warme en zeer zonnige" jaar 2014 werd de hoogste temperatuur correctiefactor toegepast (1,404). In 1996, wat een zeer langdurige, koude winter kende, werd de laagste correctiefactor geïmplementeerd (0,913; NB: in de reeks 1990-2018 had alleen 2010 ook een correctie factor lager dan 1, de andere jaren zaten allemaal boven de 1). Het laatst bekende jaar, 2018, zat met een temperatuur-gecorrigeerd jaarverbruik van 19,54 GJ (corr. factor 1,221) op een niveau wat bijna 20% lager lag dan het langjarige gemiddelde (temp. gecorrigeerd) over de periode 1990-2018. Een structurele verbetering, dus.

Ik heb de data van het CLO, die een veel langere reeks tonen dan de nu beschikbare primaire CBS data, ook in een grafiek gezet, om de verschillen tussen de brondata ("actueel verbruik huishoudens") en van de temperatuur-gecorrigeerde cijfers zichtbaar te maken.

In deze grafiek het daadwerkelijke huishoudelijke gasverbruik in GJ/jaar van 1990 tm. 2018, weergegeven in de dikke bruine curve. Het daarvan door CLO afgeleide temperatuur-gecorrigeerde jaarverbruik in blauw. Let op dat de Y-as is weergegeven voor de range 13 tm. 32 GJ/jaar. De langjarige gemiddeldes (1990-2018) worden door bijpassend gekleurde horizontale streepjeslijnen weergegeven, en zijn gemiddeld 22,07 GJ/jaar voor "werkelijk verbruik" resp. 24,28 GJ/jaar voor "temperatuur-gecorrigeerd jaarverbruik".

Voor beide curves zijn ook via Excel lineaire trendlijnen berekend, weergegeven in bijpassend gekleurde stippellijnen. Beide curves tonen duidelijk een sterke neerwaartse trend. De trendlijn voor de werkelijk gemeten waarden heeft een iets sterkere (negatieve) hellingshoek, dan die voor de temperatuur-gecorrigeerde waarden. Waarschijnlijk omdat er zeer lage waarden zijn vastgesteld in 2011 en in de jaren 2014-2018. Die pieken zijn sterk genormaliseerd / afgevlakt in de gecorrigeerde curve, soms zelfs afwezig. Het is duidelijk dat de waarden in de gecorrigeerde curve de laatst bekende vijf jaren onder de gemiddelde trendlijn liggen.

---

Stadswarmte

Tot slot nog enkele opmerkingen over het door CBS / Statline opgevoerde "percentage woningen met stadsverwarming", in de bekeken periode van 2004-2018. Ook daarin zijn eerder - relatief bescheiden - "historische correcties" verschenen, voor de jaren 2010-2013. Met name de verschillen voor 2010 en 2011 waren opvallend (0,6 resp. 0,5 procentpunt hoger dan eerder gedacht).

Het percentage bleef, met de nieuwe cijfers, tm. 2009 op 4% hangen, steeg in 2010 plots naar 4,6%, schommelde iets omlaag en weer omhoog naar 5,1% in 2012. Het aandeel daalde vervolgens naar 4,8% in 2014, en steeg vervolgens 1 jaar tijd fors door naar 5,5% in 2015. Dit bleef even hoog in 2016, in 2017 werd tot nog toe het hoogste niveau van 5,6% bereikt. Er is helaas nog geen cijfer voor 2018 beschikbaar. De forse stijging in 2015 is opmerkelijk, omdat het verzet tegen gebonden stadswarmte, met o.a. de torenhoge vastrecht tarieven, de laatste jaren sterk is toegenomen. Wat zijn culminatie heeft gekend in een zwaar bevochten schikking tussen de spraakmakende Stichting Reeshofwarmte en Essent warmte opvolger Ennatuurlijk. En in Utrecht, door met name de briljante acties van Stichting Stadsverarming, tot de spreekwoordelijke "ernstige verlegenheid" bij de gemeente, en het zweet in de bilnaad van lokaal warmte distributeur Eneco heeft geleid.

Er zullen ongetwijfeld nog meer toestanden rond stadswarmte blijven opflakkeren, zo lang als de vastrecht "load" zo extreem zwaar blijft. Met name voor de al dan niet gedwongen zuinige huishoudens (vooral huurders in kleine appartementen). Stadswarmte wordt zwaar gepusht vanuit belanghebbende kringen, en u kunt er vergif op innemen dat er steeds meer ruimte voor wordt gecreëerd in een al aangekondigde "verbrede SDE subsidie systematiek", mogelijk al per 2020. Als dat gaat lukken, zullen, al dan niet gedwongen, steeds grotere volumes voormalige "gas" huishoudens, aan een warmtenet worden gekoppeld. En ze zullen daarvoor een hoge prijs gaan betalen.

Verbruiksdata stadswarmte: onbekend
Tot slot: er worden géén verbruiksdata voor stadswarmte gepubliceerd door het CBS. Ze zijn "niet bekend". In de "Nationale Energie Verkenning 2017" van ECN / PBL wordt het geformuleerd als: "De hoeveelheid warmte die door aangesloten woningen in een jaar wordt afgenomen van de stadsverwarming is niet beschikbaar". Dat is natuurlijk te bezopen voor woorden, want die data zijn uiteraard beslist voorhanden. Anders kunnen de warmte leveranciers geen nota's voor hun klanten, noch eigen jaarcijfers opmaken. Maar kennelijk mogen we ze niet te weten komen, want misschien zijn die cijfers wel te schokkend voor woorden (?). Voor verdere discussie hierover, zie onder een voorgaande artikel (data tm. 2016).

Voor een laatste "officiële" stand van zaken rond het hete thema stadswarmte, gelieve u voorlopig te richten op het begin juni 2019 verschenen rapport van CBS / ECN part of TNO, "Warmtemonitor 2017". Zie link onder het bronnen lijstje.

Cijfer verschillen
Voor korte bespreking van het kort opflakkerende Haagsche vuurtje over de verschillen in energie verbruiks-cijfers tussen het CBS en het Planbureau voor de Leefomgeving rond de jaarwisseling 2018/19, zie het voorgaande artikel.

---

Bronnen:

"Energieverbruik particuliere woningen; woningtype en regio's". Update van 6 augustus 2019, verzameling cijfers 2010-2018. Enig "minpuntje": 2009 en eerdere jaargangen staan niet in deze tabel, wel in de klassieke "Kerncijfers wijken en buurten" serie, eerste versie van 2009, en oudere exemplaren (zie hier onder).

"Kerncijfers wijken en buurten 2018" CBS - nog geen data voorhanden

"Kerncijfers wijken en buurten 2017" CBS update van 26 juli 2019. Selectie Polder PV: energie, Nederland totaal

"Kerncijfers wijken en buurten 2016" CBS update van 18 oktober 2017. Selectie Polder PV: energie, Nederland totaal

Open Data / Statline CBS. Verzameling oudere tabellen, waar onder diverse met energie verbruik cijfers huishoudens (opgenomen vanaf 2004 in grafieken in dit artikel)

Leveringen van elektriciteit en aardgas via het openbare net (onderzoek omschrijving CBS)

Energieverbruik particuliere huishoudens 2017 (CBS, 29 januari 2019, actualisering van hier onder weergegeven uitgebreide artikel)

Energieverbruik van particuliere huishoudens (CBS, 6 april 2018, uitgebreid, geïllustreerd achtergrond artikel over complexe materie)

Warmtemonitor 2017 (CBS, 4 juni 2019, "officiële" status rond stadswarmte tot en met kalenderjaar 2017. In opdracht van RVO samengesteld met "ECN part of TNO")

Energieverbruik door huishoudens, 1990-2018. Compendium voor de Leefomgeving (CBS status augustus 2019)

Latere toevoeging: voetnoot jaarproductie kerncentrale Borssele (dd. 9 okt. 2019)

---

16 januari 2019: Schokgolven door de stadswarmte tarieven. © Peter Segaar / www.polderpv.nl

Zoals reeds gevreesd vanwege de volstrekt kunstmatige koppeling tussen de gas tarieven, en die van stadswarmte (zelfs als je in een warmtenet zit vastgekoppeld waar gas geen issue is), én de hier onder reeds vermelde extreme verhogingen van zowel de energiebelasting op gas, als die van de SDE heffing ("ODE") op hetzelfde spul, gaan de warmte tarieven sky-high in het nieuwe jaar. En die waren al niet mals. Die vallen inmiddels, in plaats van "al jaren lang veel te hoog" dus gewoon in de categorie "niet meer om te pruimen". Het "verkopen" van warmtenet plannetjes van zwaar onder druk staande gemeentebesturen, provinciale autoriteiten, en natuurlijk bedrijven die wel brood zien in een steeds lucratiever warmte monopolie, aan de hopelijk niet zo argeloos meer zijnde burgers, zal ongetwijfeld "lastiger" gaan worden. Zullen we dan maar hopen ...

Zeker als die de tarief ontwikkeling van het laatste lustrum ziet, zoals hier onder geschetst voor de regio Leiden bij warmte monopolist Vattenfall (waarvan de NL-se dochter "Nuon" inmiddels ook formeel haar naam kwijt is, al gebruikt bijna iedereen die nog). Die pas rond de 14e januari hun tarieven voor de verschillende regio waar ze warmtenetten exploiteren, op hun website publiceerden.

Ik ga niet te diep in op alle veelkoppige extra ramificaties rond stadswarmte, daar kun je boeken over vol schrijven, en die tijd heb ik niet (Polder PV blijft een "grotendeels exclusieve zonnestroom statistiek site"). Voor talloze discussies daarover, gelieve u te wenden tot de Twitter accounts en websites cq. Facebook pagina's van hoog geschatte, en goed geïnformeerde Stadsverarming (Utrecht e.o., Twitter) en Reeshofwarmte (Tilburg en andere aan "de Amer" gekoppelde warmte netten, Twitter). Laat de tarief ontwikkeling in Leiden voor zich spreken. Kijk en huiver. Alle tarieven incl. 21% btw.

U ziet dat met name de warmteprijs per gigajoule (GJ) explosief is gestegen, in 1 jaar van EUR 22,94 naar EUR 26,15 per GJ, een stijging van maar liefst 14,0%! Met dank aan Den Haag, die er eventjes wat energiebelasting en SDE heffing verhogingen over de gasprijs door heeft geduwd, eind vorig jaar. Waar de Eerste Kamer zonder slag of stoot mee akkoord ging. En waarvoor de stadswarmte klanten nu mogen bloeden (terwijl ze geen kant op kunnen), vanwege die idiote kunstmatige koppeling aan de gas tarieven. Adagium voor 2019: zéér kritisch met die radiatorknoppen en/of thermostaten zijn, en liever een extra warme trui aantrekken. Want de gevolgen zijn niet mals als u er op los blijft stoken, zie de tweede tabel.

We mogen daarbij ook nog in onze handjes knijpen. Want in een artikel op de bekende (betaal) website Energeia verscheen, lang voordat de klanten van Vattenfall dat kennelijk mochten weten, een betoog over "de komende" warmte tarieven bij enkele monopolisten (Stadsverwarming Purmerend, Eneco, Vattenfall, Ennatuurlijk). Waarbij een woordvoerder van Vattenfall wordt geciteerd, die een "maatschappelijk wenselijke" ontkoppeling van de warmte en de gas prijzen niet op korte, maar wel op de wat langere termijn als kansrijk zag. Voor de nieuwe tariefstellingen in 2019, die toen al achter een pay-wall werden gepubliceerd (7 jan. 2019), stelt de woordvoerder "We rekenen het stijgen van de gasbelasting bijvoorbeeld voor de helft door in het warmtetarief. We vinden het niet eerlijk dat afnemers van duurzame warmte dezelfde belasting betalen". En dan moeten we als klant natuurlijk nog "blij" zijn, dat Vattenfall met de uiteindelijke prijs fors onder het "maximale tarief" is gaan zitten wat ACM begin dit jaar had gepubliceerd (EUR 28,47). En wel, 8,1% minder ...

Dat is al erg genoeg voor de klanten, het is een extreme stijging. Daar bovenop komt nog eens 3% op het al absurde vastrecht (van bijna 310 naar bijna 319 Euro), en een behoorlijke (inflatiegecorrigeerde ?) verhoging van de meetdienst (plus 2,1%). De huur van de zogenaamde "afleverset" (in de warmte weerstand kringen ook wel #afzetset gedoopt) is bevroren op het niveau wat het sedert 2017 (na een verhoging t.o.v. 2016) al had gekregen (EUR 181,09). Dan is er bij Vattenfall sedert 2017 een nieuwtje, wat u tevergeefs bij de andere monopolisten zult tegenkomen. Een zogenaamde "korting post". Wat geen "korting" is, maar een post die bedoeld is om (sedert 2017) alle tarieven in de verschillende warmte regio waar Vattenfall warmte netten heeft, "gelijk te trekken" bij de tariefstelling. Kennelijk zaten we in Leiden daarvoor "hoog in de boom", en krijgen we nu dus een volstrekt artificiële "verlaging" van de sowieso al zeer hoge vastrecht tarieven.

Gaan we de drie vastrecht componenten optellen, en trekken we de zogenaamde "korting" er weer van af, houden we op jaarbasis, aan vaste kosten aan Vattenfall te betalen in de Leidse regio, EUR 475,61 over. En dát is 2,1% hoger dan de optelsom in 2018. Dus de variabele warmte prijs is (extréém) gestegen, én we betalen ook nog eens nog meer vastrecht dan we al jaren deden. Dat was al jaren lang een pain in the ass voor laag verbruikend Polder PV. En het wordt dus nóg erger ...

Totale directe afdracht stadswarmte kosten Vattenfall regio Leiden

Wat heeft dit voor consequenties voor de af te dragen jaar kosten? Ik heb daarvoor de volgende tabel gemaakt, waarbij ik de grove verbruiksklassen van stichting Stadsverarming heb gebruikt, én onze eigen zeer lage verbruikscategorie van (gemiddeld ongeveer) 10 GJ/jaar (2 persoons-huishouden = ruimteverwarming + warm tapwater) bovenaan toegevoegd. Derhalve, 6 "verbruiks-categorieën":

Voor uitleg "CKA", zie verderop

Ik heb voor de laatste vijf jaar de bijbehorende tariefstellingen voor de som van de (totale) vastrecht lasten en de verbruikskosten per verbruiks-categorie berekend en in de tabel laten zien. Voor 2019 heb ik ook de gevolgen van de máximale tariefstellingen van ACM getoond, die, als die overgenomen zouden zijn door Vattenfall, tot nog extremere kosten stijgingen zouden hebben gevoerd in 2019. Gelukkig is dat niet geschied, maar het had zonder meer kúnnen geschieden. In de op een na laatste kolom de toename van de totale kosten in 2019 t.o.v. 2018, voor de verschillende categorieën, in percentage stijgingen (rood). Omdat vooral de energiebelasting en de SDE heffing op gas zo extreem zijn gestegen, én deze in principe 1 op 1 worden doorberekend in de warmte prijs (met boven genoemde "gasbelasting voor de helft doorberekend" door Vattenfall als pleister op de wonde), zijn het vooral de zware verbruikers, die hier een zeer hoge prijs gaan betalen. Voor de verondersteld gemiddelde verbruikers (plm. 35 GJ/jaar) is de stijging 9,6%, voor de zeer zware verbruikers (70 GJ/jr) zelfs 11,3%. Gelukkig "beperkt" de totale kosten stijging zich tot "maar" 6,1% voor de zeer spaarzame huishoudens zoals dat van Polder PV: 6,1% verhoging van de som aan vastrechten en verbruiks-kosten af te dragen aan Vattenfall.

In de laatste kolom ook nog een CAGR berekening voor de gemiddelde kosten stijging per jaar in de getoonde periode van 5 jaar. Ook daar zijn de zware verbruikers de sjakie, met 2,7-3,1% verhoging van de kosten gemiddeld per jaar. Maar ook wij zijn in de periode 2015 tot en met 2019 gemiddeld 1,9% per jaar meer kwijt. Voor de meeste huishoudens gekoppeld aan dergelijke warmtenetten, vaak huurders, in al flink duur geworden huurwoningen, en vaak geen kant op kunnend gezien de extreem oververhitte huizenmarkt, wordt het een heftig jaar, als ze hun verbruik niet fors omlaag gaan bijstellen. Dan wordt het betalen, betalen, en nog eens: betalen. Voor "ons type" huishouden op jaarbasis 94 Euro meer. Voor gemiddelde verbruikers al 152 Euro meer (!!). En zware verbruikers met 70 GJ/jaar mogen dik EUR 233 extra aftikken aan de warmte monopolist ...

En, uit der aard, weer een grafiekje ter illustratie van de totale jaar kosten af te dragen aan Vattenfall in onze regio:

Per verbruiks-profiel een gekleurde curve, inclusief "vastrecht load" die voor alle profielen geldt, van zeer hoog (70 GJ/jr), tot "bewust zeer laag" (10 GJ/jr, Polder PV). Deze laatste is ook apart weergegeven in een zwarte stippellijn onderaan, in 2019 zijn de vaste kosten (zonder de complicatie van de in onze wijk geldende kookgas vastrecht compensatie en betaalde netkosten en vastrecht levering aan de gas leverancier) 476 Euro. Aangezien die voor alle verbruiksprofielen geldt, zijn de weinig verbruikers hier duidelijk de pisang. Het grootste gedeelte van hun totale warmte kosten bestaat uit vastrechten waar ze niets aan kunnen veranderen. Voor ons "profiel", extreem laag (bewust) verbruik van 10 GJ, is die 476 Euro in 2019 nog steeds, ondanks duidelijke stijging van de GJ prijs (14%, zie eerste tabel), een lieve 65% van onze totale kosten voor stadswarmte die we kwijt zijn aan Vattenfall (EUR 737 dit jaar, een verhoging van 94 Euro (zeg maar, het equivalent van 392 kilowattuur gesaldeerde zonnestroom opwek bij een all-in stroomtarief van 24 ct/kWh in 2019). Het vastrecht voor stadswarmte blijft een heftige molensteen, die tot grote frustraties leidt bij weinig verbruikende warmte klanten (heel veel huurders incluis).

Extra frustraties: extra cadeautjes voor de warmte monopolisten

Het is allemaal nog veel erger, want met het feit dat je vastgenageld zit aan je warmte monopolist, geen kant op kunt, niet van voordeeltjes "koppeling elektra en gas contracten" kunt / "mag" genieten, én het feit dat de door de Staat der Nederlanden gewoon peperduur gemaakte gastarieven (in principe) een op een doorgerekend mogen worden aan de gedwongen klanten, zijn er nog meer absurde voordeeltjes voor deze bedrijven. Ze mogen namelijk de torenhoge, volslagen fictieve "gas equivalente" energiebelasting, én de SDE heffing (ODE) daar over, beiden vet gestegen dit jaar, ook nog eens in eigen zak houden. Ze hoeven die NIET af te dragen aan de Staat, wat uiteraard te gek voor woorden is. In bepaalde tijden dat er lustig met groene stroom werd gehandeld via allerlei slinkse, "de randen van de Wet opzoekende" wegen, werden dit wel "windfall profits" genoemd. Anno 2019, terwijl Den Haag regelmatig moord en brand blijft schreeuwen over "de geliberaliseerde energie markt", en "geen dingen doen die de Europese Commissie niet leuk vindt cq. vanwege ontoelaatbare Staatssteun verbiedt", is dit gewoon schering en inslag in die bizarre warmte "markt".

En als laatste afterburner: dan zijn er dus ook nog peperdure biomassa projecten toegekend onder diverse SDE regelingen, die nota bene warmte in gaan voeden op hetzelfde warmte net van de betreffende monopolist, of die van de "zogenaamde concurrent". Die partijen scoren dus dure subsidies voor installaties, die voor de helft door burgers, inclusief de warmteslaven worden betaald via de ODE opslag op gas. De SDE heffing over warmte, de hoogte in geblazen door de kunstmatige koppeling aan die voor gas, mogen deze partijen in eigen zak houden. En ditto, de enorme post energiebelasting op gas, inmiddels al een schokkende 29,31 Eurocent (ex btw) per kubieke meter, mag equivalent over de Gigajoule prijs worden afgeroomd, en hoeft wederom niet aan de Staat te worden afgedragen. Driedubbel ge****d houdt beter, is dan het van toepassing zijnde spreekwoord. Gekker kunnen we het met energie niet maken in Nederland. De warmte klanten hebben het nakijken, mogen hun mond dicht houden, en hoeven alleen maar "te schokken" ...

Compensatie Kookgas Aansluiting (CKA)

In onze wijk is naast bovenstaand ook nog iets "ongebruikelijks" (maar niet uniek) aan de hand: de meeste stadsverwarmde woningen hebben hier óók een kookgas aansluiting, met een zeer kleine gasmeter (G1,6, gebruikelijk in woningen zijn gas meters met capaciteit G4, max. G6) die het verbruik fysiek en geijkt meet. Vanwege het - beruchte - Niet Meer Dan Anders principe ("stadsverwarmde huizen zouden niet meer aan kosten mogen hebben dan met gas verwarmde huizen"), wordt al sedert het jaar 2006 in onze wijk een zogenaamde vastrecht compensatie door Vattenfall uitgekeerd en op de nota bijgeschreven door de warmte leverancier. Omdat we sedert die tijd vanwege de liberalisering van de elektra en gas markt separaat, bovenop het hoge vastrecht voor stadswarmte, aan de netbeheerder vastrecht kosten voor die lagedruk kookgas aansluiting zijn gaan betalen. Dat is een lager vastrecht dan bij "normale" huis aansluitingen, omdat alle kookgas gebruikers vér onder de grens van 500 kubieke meter gas per jaar blijven. In het netgebied van Liander betaal je aan capaciteitsvergoeding voor een standaard (gas gestookt) huis met verbruik vanaf 500 tot 4.000 m³/jaar Euro 191,19 incl. btw aan vastrecht (incl. meetdienst), voor een woning die onder dat verbruik zit is het slechts EUR 137,66 (tarieven overzichten Liander).

Om aan het NMDA principe te voldoen krijgen we die "compensatie", die door de uitkerende warmte leverancier altijd "een korting" is genoemd. Uiteraard wel vanuit haar standpunt bezien. Maar voor de klanten is en blijft het gewoon een compensatie voor een dubbele vastrecht last (waar ze nooit om gevraagd hebben, en er ook nooit iets aan hebben kunnen doen).

Als we nu de aan Vattenfall te betalen vastrechten voor stadswarmte en de aan de netbeheerder (via de rekening van de leverancier) uit te betalen vastrechten voor de kookgas aansluiting optellen, en de compensatie post daar weer van afhalen (die soms hoger, soms lager is geweest dan het vastrecht voor kookgas, zonder explicatie door Vattenfall), houden we voor 2019 een totale vastrecht "last" over die nog steeds 2% hoger is dan in 2018. Gaan we over een langere periode uitmiddelen, en doen we wederom een CAGR berekening over de tariefstellingen tussen de jaren 2015 en 2019, komen we op een gemiddelde vastrecht load verhoging van zelfs 2,6% per jaar. En de afnemers kunnen er niets tegen ondernemen, tenzij zeer zware en kostbare ingrepen in de woning worden gedaan om van de warmte aansluiting af te komen. Iets wat in huurwoningen, met nog een derde partij, de corporatie of particuliere verhuurder er tussenin, die daar vast het nodige aan problemen in ziet, en de oude situatie waarschijnlijk hersteld wil zien bij vertrek van de huurder, een schier onmogelijke en hoogst riskante zaak zal blijven. Die bovendien zonder politieke dekking van financiële risico's gedoemd zal zijn te mislukken. Met als gevolg dat huurders aan de grillen van de monopolist, van de Autoriteit Consument en Markt, en van Den Haag overgeleverd zal zijn en zal blijven. Met zeer hoge kosten voor vaak (zeer) weinig verbruik aan stadswarmte aan toe.

Zelfs compensatie in gevaar ?

En, u raadt het al, zelfs aan die jaren lang totaal blinde vlek genaamd complicerende kookgas vastrecht compensatie, begint "getornd te worden". Zoals blijkt uit een aus blaue hinein (???) gevallen "brief van Wiebes aan de Tweede Kamer" gedateerd 21 december 2018 (jawel, de dag van ondertekening van het Klimaatakkoord ...). Waarin hij fijntjes, een kilo zout in de open stadswarmte wond van Leidenaren in zo'n situatie wrijvend, aan het parlement laat weten, "Er is [helemaal] geen wettelijk verankerde korting op het gebruiksonafhankelijk tarief (vastrecht) voor warmte in de genoemde situatie". Waarbij hij zeer expliciet naar gevallen zoals Leiden / de Stevenshof verwijst, al noemt hij die natuurlijk niet (je zou eens slapende honden wakker maken als minister ...). Deze brief lijkt een duidelijke (ambtelijk ingegeven ?) opmaat, om mogelijk iets aan deze, voor de gebonden klanten essentiële !!!, compensatie, die hier weer doodleuk "korting" wordt genoemd, te gaan (laten) doen. Lees: om die compensatie net als de teruggavepost energiebelasting voor elektra/gas mogelijk op termijn flink te laten uitkleden. Zodat de arme stadswarmte klanten met nog intacte kookgas aansluiting nóg hogere vastrecht kosten zouden kunnen gaan betalen. Ik zeg niet dat het gebeurt, maar deze Kamerbrief heeft me als vanouds, gezien de schokkende geschiedenis van het warmte dossier, hoogst achterdochtig gemaakt ...

In de brief wordt ook al voorgesorteerd op een eventuele (nog lang niet vast staande) "ontkoppeling" van de tarieven van stadswarmte en die van gas. First see: than believe. En de opmerking dat er nog niet voor gekozen is omdat de tarieven voor stadswarmte "hoger zouden komen te liggen dan de gasreferentie" doet de hare ten berg rijzen over de consequenties van zo'n mogelijk toekomstige "ontkoppeling"...

Tarieven voor stadsverwarming (plm. 14 jan. 2019, website Vattenfall / Nuon)

Verder lezen:

Hoe energiebedrijven miljoenen stelen van klanten stadsverwarming (16 dec. 2018, DAS KAPITAL, pittig doch uiterst raak en waarheidsgetrouw weergegeven analyse van de fundamentele onrechten en "berekeningswijzen" rond stadswarmte, die de gebonden klanten in de kou laten staan, en die ten goede komen aan de nieuwe monopolisten op ons aardklootje: de stadswarmte exploitanten)

Kabinet: burger verleiden tot klimaatmaatregelen (21 dec. 2018, website NOS n.a.v. pas afgesloten "Klimaatakkoord", waarin o.a. passage uit de kamerbrief met mogelijk een wrange nasmaak voor stadswarmte klanten die inmiddels de nieuwe tarieven voor 2019 van hun regionale monopolist hebben vernomen. Die omhoog zijn geschoten vanwege met name sterk gestegen energiebelasting op gas, en een enorme toename van de SDE heffing op hetzelfde fossiele goedje, beiden te beschouwen als "klimaat maatregelen": "Met de juiste informatie en hulp 'moet iedereen kunnen meekomen, zonder zich ontredderd te hoeven voelen in een duurzame, maar snel veranderende wereld'".)

Tarieven warmte stijgen in 2019 door koppeling gasprijs en belastingen (21 dec. 2018, ACM website vaststelling maximale tarieven voor stadswarmte, met als pdf gelinkt het officiële "besluit". Met als beginnende dooddoener - die gelukkig niet in die excessieve mate bij ons is doorgevoerd "Leveranciers van blok- en stadsverwarming mogen hun tarieven in 2019 met maximaal 164 euro per jaar verhogen ten opzichte van 2018, voor een gemiddeld huishouden". Totally nuts, en dat heet dan een "marktwaakhond")

Kamerbrief over vastrechtkorting gasaansluiting in combinatie met stadsverwarming (21 dec. 2018, kamerbrief Wiebes / ministerie EZK op website van het ministerie, met suggestieve opmerkingen over de "niet wettelijk verankerde" vastrecht compensatie voor stadswarmte klanten die (nog) een intacte kookgas aansluiting hebben)

Huishoudens met Eneco stadsverwarming in 2019 weer veel duurder uit (4 jan. 2019, de bekende strijdlustige stadswarmte strijders uit regio Utrecht, openden het jaar met een klapper en lieten de werkelijke financiële gevolgen zien voor de arme warmteslaven in het verzorgingsgebied van Eneco, óndanks de met trots door deze warmte monopolist aangekondigde vastrecht verlaging ...)

Zakt het warmtetarief als het losgekoppeld wordt van gas? (7 jan. 2019, Energeia - Orla McDonald, pay-wall)

VEH: Herzie desnoods weer de Warmtewet (16 jan. 2019, BNR Radio, Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis zag de bui al vroeg hangen, werd helaas in zijn vrees dat de warmte tarieven flink zouden gaan stijgen bevestigd, en dringt aan op een zoveelste herziening van de al jaren brakke, fel omstreden Warmtewet ...)

"Wij hanteren daarmee de laagste warmtetarieven van Nederland." (17 jan. 2019, Twitter; reactie van Vattenfall dochter Nuon op boze tweet van een klant die de 14% tarief verhoging per GJ burning op het netvlies heeft gekregen. Klant reageert nog ietwat bozer, "Ik wil met stadswarmte stoppen maar dan kan niet wegens een Wurgcontract waar je niet van af kunt.". Wordt door Nuon ontkend, maar er staat geen bedrag bij voor verzegeling / afsluiting, daar zal genoemde klant vast ook wel een waas van voor de ogen krijgen)

Oudere artikelen over stadswarmte (in Leiden) op Polder PV:

NUON Warmte dossier op Polder PV, tot en met november 2015

Stadswarmte grafisch belicht - update 2015 Vattenfall/NUON Warmte Leiden

En verder:

Hier verder niet besproken, maar voor stadswarmte klanten in gemeente Leiden beslist essentieel vanwege de dreigende aanleg van een mogelijk 100 miljoen Euro (!) kostende, 40 kilometer lange "warmtepijp" van afvalverbrander Rozenburg te Rotterdam via Heineken (Hazerswoude-Rijndijk), naar Leiden, waarvoor de gemeenteraad in Rotterdam een knoop dreigt door te hakken, ondanks een mogelijk dramatisch rapport over dat peperdure project van de Rekenkamer. Die warmtepijp zou er moeten komen omdat exploitant Uniper (ex- E.ON) van de Langekracht STEG gas centrale, bron van het Leidse warmtenet, er per 2020 mee dreigt te stoppen.

Rekenkamer maant Rotterdam: ‘Stel uitbreiding duur warmtenet uit’ (Follow The Money, 11 jan. 2019, waarbij de Rekenkamer aandringt op politiek afstel van een mogelijk onzalige beslissing om het al jaren kwakkelende warmtebedrijf van Rotterdam te redden door een peperdure "warmtepijp" richting Leiden aan te leggen)

Akkoord over vervangen stadsverwarming in Leiden (Leidsch Dagblad, 20 dec. 2019, "principe akkoord" voor uitbreiding van warmtenet Rotterdam richting Leiden, een van de financieel meest riskante operaties sinds tijden, voor beide gemeentes)

De zin en onzin van warmtenetten (Follow The Money, 9 november 2018, eerder beschouwend en kritisch artikel over warmtenetten)

---