Ik heb de maandresultaten voor het nieuw bijgeplaatste vermogen voor Duitsland in een grafiek bij elkaar gezet vanaf januari 2009 (eerste verplichte registratie bij Bundesnetzagentur) tot en met januari 2014, waarin de heftige dynamiek - en het rustiger vaarwater van het laatste jaar - goed is te zien:

Ook heb ik in deze grafiek het gemiddelde nieuwe maandvolume sinds januari 2009 weergegeven in de vorm van een donker rode stippellijn: 488 MWp gemiddeld is er per maand in die 5 jaar bijgekomen. Zelfs al is duidelijk geworden dat het laatste jaar ver onder dat langjarige gemiddelde is bijgebouwd, is het niveau niet onder de 150 MWp gedaald per maand. Nog steeds: een fantastische prestatie voor een land wat al zo lang bezig is, wat al zo verschrikkelijk veel capaciteit heeft staan. En waar de voor- en tegenstanders van meer PV elkaar figuurlijk de hersens in slaan.

^^^
Kraftwerk Schirradorf II segment van het uit 10 blokken bestaande,
43 MWp grote Jura Solarpark project, langs de A70 in noordoost Beieren.

Jura Solar: laatste der grote parken?
Op 26 februari 2014 verscheen op de website van het bekende IBC Solar een persbericht dat met de oplevering van Schirradorf II PV park (foto) het laatste deel van een uit tien segmenten bestaande PV-reus, het "Jura Solarpark" in het noordoostelijk gedeelte van Bayern (A70 halverwege tussen Bamberg en Bayreuth) is afgerond. Met deels burgerparticipatie (300 participerende burgers) en slim inzetten van diverse partijen is dat, volgens eigen zeggen, het tweede grootste PV park van Bayern, met 43 MWp schoon aan de haak (de grootste is kennelijk nog steeds Straßkirchen). Ook dat mag nog steeds even "gezegd worden". Diep respect!

20 februari 2014: Heftige PIR update Klimaatmonitor februari 2014 + nagekomen (onderaan).

Eindelijk is er weer nieuw feitenmateriaal. Het PIR* gedeelte in de Klimaatmonitor databank is van een update voorzien voor zonnestroom installaties. En wat voor een! Er is enorm veel vermogen en aantallen installaties bijgeschreven. Wat natuurlijk niet verbaast gezien de in 2013 nog volop lopende nationale subsidieregeling en alle andere activiteit in de compleet chaotische markt. Sommige mensen zullen de ogen uit het hoofd rollen, maar de nieuwe "PIR cijfers" (Nota bene: NIET het totaal vermogen in Nederland!) sporen zeer goed met mijn voorspellingen gedaan in het Solar Trend Rapport wat in januari werd gepubliceerd.

* Voor diegenen die dat nu nog niet weten: Het "Productie Installatie Register" (zie link EDSN), gevuld door de Nederlandse netbeheerders, o.a. via ingaves via de website energieleveren.nl. Maar wat gezien afwezigheid van enige "wettelijke verplichting tot registratie" geen complete database is - noch kan zijn - van de in Nederland opgestelde capaciteit aan zonnestroom producerende installaties en vergelijkbare kleine decentrale energie opwek systemen. Voor uitgebreide toelichting en eerste resultaten van de Klimaatmonitor inclusief PIR (lees: PIR is deelverzameling van KM!), zie artikel van 2 augustus 2013, en het eerste overzicht per gemeente en regio in NL (voor alle systemen incl. PIR registraties, hier).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Voor uitleg zie de gelinkte pagina onderaan. Blauw: PIR update Klimaatmonitor.

Er is nu 665,5 MWp PV vermogen in het PIR geaccumuleerd ("eindjaar 2013" als vermelding), met een spectaculaire hoeveelheid van al bijna 162.000 installaties. Derhalve is de marktgroei in 2013 - onder voorbehoud van zowel onzekerheden bij PIR, als bij CBS - veel hoger geweest dan, wederom, de sector heeft gedacht. Er zou minimaal 300 MWp bijgekomen kunnen zijn, veel meer dan de (voorlopige) 220 MWp die CBS voor 2012 heeft geschat. En beslist een nieuw record voor Nederland. Wederom: veel hoger dan zelfs specialisten zich hebben laten ontvallen (zat wel in mijn mogelijke groeiscenario's).

Wat het uiteindelijk zal gaan worden zal nog wel even op zich laten wachten. CBS komt pas in mei met de eerste cijfers voor 2013, een getal wat naar mijn inschatting later nog wel bijgeplust zal gaan worden, net als in de afgelopen twee jaar (op basis van continue updates van mijn leverancierslijsten). Voor de laatste update voor 2012, zie dit artikel van 18 november 2013.

Polder PV doet alles wederom in zeer groot detail en veel grafieken voor u uit de doeken op een aparte pagina. Hierop ook diverse details over prestaties per gemeente en per provincie:

Klimaatmonitor en zonnestroom

2. PIR register update (Netbeheer Nederland), februari 2014

Voor eerdere rapportage met statistieken augustus 2013 voor ALLE PV adressen in Klimaatmonitor (dus inclusief PIR en andere dossiers, ontdubbeld) zie deze pagina.

http://klimaatmonitor.databank.nl

Nagekomen
Vandaag werd ook door Amsterdam een bericht geopenbaard met verwijzing naar de Klimaatmonitor. Er werd stevig op de borst geroffeld met claims als "16.177 kWpiek aan zonne-energie is opgesteld. Zij is hiermee de stad die veruit het meeste zonne-energie produceert van Nederland."

Dat is natuurlijk een beetje een onzinnig en feitelijk incorrecte uitspraak, want "zonne-energie" - als het hier "hardware" zou betreffen (niet gelijk aan "energie") - omvat zowel PV als thermische collectoren, dus alleen al die uitspraak is "feitelijk incorrect". Nog wat "ruimer van opvatting" is vervolgens dat Amsterdam dan "dus" zogenaamd "het meeste zonne-energie van NL zou produceren". Dat is natuurlijk helemaal niet bewezen, al "lijkt het wel waarschijnlijk" gezien het opgestelde vermogen volgens PIR. Maar er wordt toch niks "centraal gemeten" aan genoemd "16.177 kWp" PV vermogen. Wat trouwens ook nog steeds niet "alles" is wat in Amsterdam aan PV staat opgesteld (PIR register is nog steeds niet gelijk aan "totaal opgesteld vermogen"...).

Grappig is ook dat in het bericht wordt gesproken over "2.300 zonnesystemen", terwijl de PIR update in de Klimaatmonitor databank toch echt maar gewag maakt van 2.022 installaties. Als we bij KM naar het nog niet eens bijgewerkte item "Aantal bekende adressen/lokaties met PV-panelen" in Amsterdam kijken (NB: update datum 17 juli 2013, chronisch achter lopend!), staan daarvoor zelfs maar 1.450 adressen vermeld. In het eigen register noteert Amsterdam momenteel 2.208 systemen, en ook dat klopt niet bepaald met genoemd aantal van 2.300.

"Zonnehoofdstad" relativeren
Voorts moet natuurlijk ook gerelativeerd worden. Weliswaar is Amsterdam met recht trots, en succesvol geweest in het stimuleren van zonnestroom (daar gaat het hier over). Maar als je relateert aan inwoner aantallen of oppervlakte, presteert zo'n "zonnehoofdstad" maar magertjes. De gemeente belandt namelijk op de 358e plaats van 408 gemeentes bij het vermogen per 1.000 inwoners (19,97 kWp). Op de twee-na-laatste plaats, nog net voor "aartsvijand" Rotterdam en haar zustergemeente Schiedam, met een schamel "aantal" van 2,5 PV-installaties per 1.000 inwoners. Op het vlak van "oppervlakte" doet de gemeente het wel goed, Amsterdam staat 13e in de ranglijst (PIR bij KM) met 73,72 kWp/km². Maar daarbij wil ik toch wel even hebben vermeld, dat mijn eigen gemeente Leiden, niet bepaald bekend staand als een "links" bolwerk of met een grote "milieu reputatie", 5 plaatsen hoger staat, op 7, met 123,37 kWp/km²...

Productie: mist
In het bericht wordt ook geclaimd dat genoemde ruim 16 MWp aan opgesteld vermogen (althans: volgens PIR) een jaarproductie zou hebben van 14,5 miljoen kWh. Ook dat is onbewezen: er wordt gewoon gebruikt van een "standaard" specifieke opbrengst van 850 kWh/kWp.jaar, volgens de website. Gemeten wordt er niks of nauwelijks (door de gemeente, misschien de Stopera wel...). Maar ook met dat volstrekt theoretische "kengetal" klopt het sommetje niet. Met de "geciteerde" 16,2 MWp aan opgestelde capaciteit zou er namelijk "slechts" 13,75 miljoen kWh kunnen worden geproduceerd, dat is 5% minder "veronderstelde opbrengst".

De genoemde 14,5 miljoen kWh zou "goed" zijn voor het jaarlijkse stroomverbruik van 8.100 Amsterdamse huishoudens. Die zouden dan gemiddeld slechts 1.790 kWh per jaar verbruiken volgens dat simpele sommetje. Ook dat lijkt nogal dubieus. Door de grote hoeveelheid stapelbouw in Amsterdam zal het stroomverbruik zeker lager liggen dan gemiddeld in Nederland. Maar zelfs CBS StatLine geeft aan dat in Amsterdam het gemiddelde verbruik in 2011 rond de 2.350 kWh/jaar zou hebben gelegen. In appartementen zelfs nog steeds op een niveau van 2.200 kWh/jaar, ver boven de uitkomst "1.790". Het grappige is dan weer dat Amsterdam RAI (400 kWp) wordt aangehaald, en met de daar genoemde getallen (360.000 kWh, 140 huishouden "equivalenten") kom je in datzelfde artikel weer op ... 2.571 kWh/HH.jaar. Dat enorme verschil volgt uit cijfers in een en hetzelfde artikel... Slecht huiswerk gedaan, dus.

Amsterdam ArenA wordt uiteraard ook genoemd als nieuw project, zie daarvoor mijn bijdragen (hier en hier).

Amsterdam streeft er naar dat rond 2020 er een totaal PV vermogen van 160 MWp gerealiseerd zou moeten zijn in de gemeente. In 7 jaar tijd dus nog het negenvoudige te gaan, t.o.v. het momenteel binnen het PIR raamwerk gemelde vermogen. Tenzij Klimaatmonitor nog een hoop extra capaciteit "tevoorschijn tovert" die NIET in het PIR register is opgenomen...

Amsterdam zonnehoofdstad van Nederland (Amsterdam.nl, 19 feb. 2014)

Installatietechniek-groen.nl (20 feb. 2014 - kopieerde een van mijn grafieken met verwijzing naar status Ommen, Overijssel...)
Ruim 100.000 installaties met zonnepanelen in 2013 (26 februari 2014 - Cobouw.nl met kort stukje over "voorbehoud" van PPV bij PIR register)
Dutch PV market more than doubles to at least 301 MW in 2013 (26 feb. 2014 - SolarServer.com citeerde Polder PV's recentste bevindingen voor de angelsaksisch georiënteerde medemens)

18 februari 2014: Back to the future - de relativiteit van prognoses. De inmiddels bekende energie deskundige Henri Bontenbal die een eigen adviesbureau in het leven heeft geroepen en regelmatig voor de CDA analyses doet, heeft weer eens wat leuks opgedoken. Een document van nota bene (!) het ministerie van Economische Zaken (tijdens eerste kabinet Kok) toen dat nog onder de bezielende leiding van D'66 tycoon Hans Wijers stond (die later CEO was van AkzoNobel, van 2003-2012). En duurzaam toen kennelijk nog een "must" leek te zijn. Het document is van 4 maart 1997, en bevat een heus "Actieprogramma Duurzame Energie in Opmars", wat ik hier voor het gemak maar even "DEIO" noem.

In dat 60 pagina's tellende "visie" rapport wordt zelfs zonnestroom behandeld als optie (pp. 43-45). En staan er prognoses in van de mogelijke ontwikkeling van de eindejaars-accumulatie, en de nieuwbouw van PV-capaciteit, in slechts een paar geselecteerde jaren. Met zelfs het jaar 2020 als "verre-horizon" perspectief.

Ik moet altijd een beetje lachen om dat soort gedurfde prognoses, en als ik al zoiets "probeer", is het met een gigantische spread met "trendlijnen", zoals ik recent, op 3 oktober 2013 (Leidens Ontzet...) nog voor de mogelijke ontwikkelingen tot dat veelbesproken doch nog compleet ongekende jaar 2020 heb gedaan (artikel), bijna 17 jaar (!!) na voornoemd rapport. Dat soort nattevinger prognoses blijft altijd steken in een "zoektocht" naar de minimale en maximale te verwachten groeipotentiëlen. En ergens tussen die minima en maxima zou het eindresultaat "kunnen komen te liggen". Waarbij je dan een eigen voorkeursscenario kunt aangeven. Wat natuurlijk ook nooit gaat uitkomen, gezien de extreme, onvoorspelbare dynamiek op vier fronten. Nog even afgezien van de ongrijpbare interacties daartussen:

(a) De technologische ontwikkeling bij PV (daaraan gekoppeld: de mogelijkheid om progressie in het lab snel in de commerciële productie te krijgen). Die ontwikkeling gaat zeer snel, het "regende" in 2013 van de efficiëntie records bij talloze platforms, in het laboratorium. Maar implementatie is de grootste bottleneck. Dat heeft natuurlijk vaak ook met financiering te maken, en tegelijkertijd hopen dat er gedurende de implementatie in de commerciële productie geen tegenvallers moeten worden geïncasseerd.

(b) De financiële situatie in de globale PV-sector. Als de enorme overcapaciteit in de markt niet structureel wordt aangepakt (ondanks 12-14 GWp bijbouw in China in 2013), kunnen er nogal wat extra bedrijven gaan omvallen. Dan kan een hoop met veel moeite opgebouwde expertise verloren gaan.

(c) De enorme veranderingen in de energiesector sec. Denk daarbij aan de fors onder druk staande prijzen op de beurs die ook de consumentenprijzen (in ieder geval in Nederland) zo'n beetje bevriezen. Waarmee het hele raamwerk waarin de ontwikkeling van energie uit hernieuwbare bronnen moet worden bezien in een compleet ander perspectief geplaatst gaat worden.

En (d) de vaak vernietigende (schrik-)reacties van de politieke kastes die succesvolle incentive regimes in korte tijd naar de filistijnen kunnen helpen (lees: al meermalen hebben "geholpen"). En daarmee forse (negatieve) invloed uitoefenen op bijvoorbeeld investeringsbeslissingen in de maaksector van apparatuur voor de productie van duurzame energie, de liquiditeit en risico's voor groothandels, het consumentenvertrouwen in de markt, etc.

Uiteraard kunnen we de paar getallen die in dat oude "onder Wijers" geproduceerde rapport zijn genoemd voor zonnestroom wel al in een "historisch perspectief" gaan plaatsen. En dan krijgen we de volgende twee grafieken, met genoemde getallen afgezet tegen de (fors achter de realiteit achterlopende) enige "officiële" cijfers voor Nederland: die van het CBS. Ik heb er een gemaakt voor de (veronderstelde) eindejaars-accumulatie, en een voor de (veronderstelde) jaargroei.

Eindejaars-accumulatie van PV-capaciteit in Nederland volgens CBS (oranje curve, laatste aanpassing is van 18 november 2013: verhoging 340 >> 365 MWp voor 2012 op basis van mijn al weer verouderde leverancierslijst updates voor CBS). En een paar data uit het DEIO rapport uit 1997 (gele ruitjes met 3e graads polynoom curve uitgezet in zwarte stippellijn). In het DEIO staatje werd voor 2007 (10 jaar na verschijnen van het rapport) een veel te optimistische schatting van 119 MWp gedaan (CBS realisatie officieel: slechts 53 MWp, 55% minder). Wat natuurlijk alles van doen had met het rampzalige "Zonnepanelen? Liever Niet (of: in de Sahara)" beleid van nota bene D'66 collega van Wijers, Brinkhorst. Die genoemde veelbelovende zonnestroom markt langdurig op het ijs heeft gelegd (of wat, zo u wilt, de Grote Brinkhorst Droogte inluidde, tot ver in het jaar 2008).

De daadwerkelijke groei vanaf 2009 werd slechts voor een klein deel ingevuld door de op 1 april 2008 gestarte SDE regeling. Het allergrootste deel van de groei werd veroorzaakt door een combinatie van maatschappelijke woede (leidend tot o.a. de bekende Wijwillenzon actie van Minnesma cs.), spotgoedkope (lees: massaal gedumpte) Chinese zonnepanelen, vele tientallen inkoopacties van extreem verschillend pluimage, projecten op boerendaken (LTO, Stimuland), en noem het allemaal maar op (chaos). De Biggest Nut was echter de in totaal zo'n 260 MWp genererende nationale subsidieregeling voor particulieren, die ruim een jaar duurde, van de met veel gekraak begonnen opening op 2 juli 2012, tot en met 7 augustus 2013, toen de regeling overtekend was en er waarschijnlijk zo'n 260 MWp nieuw vermogen in de boeken bijgeschreven kon worden in die korte tijd (definitieve, "ambtelijk vastgestelde" cijfers nog niet bekend).

U ziet aan de trend voor de officiële CBS cijfers, en degene uitgezet voor de schaarse DEIO prognoses (slechts 1,45 GWp in 2020!), dat de zaken een dramatische wending hebben gekregen. "Dramatisch" in die zin dat KEMA (nu: GL-DNL) "conservatief" voor 2020 binnen het Nationaal Actieplan Zonnestroom (NAZ I) project "al" 4 GWp heeft voorspeld (wat ik in november 2011 al zeer behoudend vond), een factor 2,8 hoger. En in de meest recente beschouwingen van het onder professor Sinke opererende TKI Solar Energy ("Topconsortium Kennis en Innovatie" voor de zonne-energie sector), ook recent min of meer onderschreven door KEMA (vandaar "NAZ II"), wordt een - zeer breed - traject geambieerd tussen de 4 en zelfs 8 GWp voor dat jaar. Samenvattend: het eerste decennium na publicatie van het DEIO rapport waren de verwachtingen veel te optimistisch. Erna is dat beeld juist 180 graden gedraaid, en is die 1,45 GWp voor 2020 zeer waarschijnlijk te kwalificeren als een "lachertje". Tenzij er dramatisch negatieve politieke wijzigingen gaan plaatsvinden (maar dan nog...).

Wereldmarkt veel harder gegroeid
Ook de inschatting van de wereldmarkt mag hier nog even worden genoemd: EZ schatte die in 1997 voor het verre jaar 2020 in op een niveau van "slechts" 18 GWp nieuwbouw per jaar. Ook daar zaten ze ver mis, want ze wisten toen natuurlijk nog niet hoe dramatisch snel de sector zich in het nieuwe millennium heeft ontwikkeld. EPIA heeft voor het jaar 2012 al een nieuw toegevoegd PV vermogen geconstateerd van ruim 31 GWp (Global Market Outlook 2013-2017). Het geroemde, van diepgaande research bekende Solarbuzz (NPD Group), heeft bijvoorbeeld al 36 GW globale nieuwbouw voor 2013 op de rol staan. En voorspelde voor 2014 al een enorme hoeveelheid nieuwe capaciteit van 49 GW, 36% meer groei dan in het afgelopen jaar (artikel 23 december 2013). Die 49 GW is een factor 2,7 maal zo hoog dan de 17 jaar geleden op het papier gezette lange termijn voorspelling van EZ voor 2020. En dat nieuwe record niveau gaat waarschijnlijk al dit jaar gevestigd worden...

In deze tweede grafiek de gerealiseerde nieuwe vermogen toenames per jaar van het CBS (oranje curve, met mijn inschatting: 2012 nog te corrigeren, onbekend met hoeveel). En in gele diamantjes met zwart gestippelde derdegraads polynoom de prognoses in het 1997 DEIO scenario van EZ. U ziet dat de door hen geschatte jaartoename in 2020 (180 MWp) 18% onder de (voorlopig vastgestelde) gerealiseerde nieuwbouw in het jaar 2012 ligt (8 jaar eerder, cijfer CBS). En dat die 180 MWp toevoeging van nieuwe capaciteit in 2020 tegen die tijd als Ein Grosser Witz mag worden gezien. Dit soort inschattings-bloopers zijn overigens zo'n beetje in alle landen gesignaleerd, dus dat is ook weer niet zo'n dramatisch nieuws voor de voorspellers bij Economische Zaken...

Als we onszelf serieus willen blijven nemen, moet tegen die tijd minimaal een vijfvoudig niveau dan EZ toen had voorspeld voor 2020 tot de mogelijkheden behoren. Duitsland plaatste in haar "slechtste jaar sinds 2009" nog steeds 275 MWp gemiddeld per maand bij in 2013. Dus: tegen 1 GWp/jaar PV erbij mogen we best als "normaal" beschouwen, in het Nederland van 2020. Hoopt u met me mee? Zo ja, dan ook s.v.p. uw handen uit de mouwen, de weg er naar toe moet nu worden ingezet!

Actieprogramma Duurzame energie in opmars (Brief Economische Zaken aan Tweede Kamer, 4 maart 1997, ondertekend door (Hans) G.J. Wijers). Oorspronkelijke link werkt niet meer. Zie:

Download Polder PV
Tweede Kamer stuk 25 276 Actieprogramma Duurzame energie 1997–2000 Nr. 1 Brief van de Minister van Economische Zaken

13 februari 2014: Weer een bekende speler in PV Nederland failliet - SunConnex. Ik had gisteren al het gerucht vernomen, maar pas vandaag is het nieuws op het insolventie register bevestigd. (Delen van) het sinds 1989 (!) actieve bedrijf SunConnex (zoals ze hun eigen naam schrijven) uit Amsterdam zijn/is failliet. Er zijn drie BV's failliet verklaard op 11 februari 2014 (verslag op 13 feb.). Ten eerste SunConnex Projects B.V., de project ontwikkelaar (actief in Canada, Frankrijk, Italië). Die "fully permitted" zonnestroom projecten kon uitvoeren, en die bijvoorbeeld ook lease constructies zocht voor daken groter dan 5.000 m², of vrije veld systemen voor oppervlaktes groter dan 20.000 m².

SunConnex is volgens de business pagina bij SolarPlaza betrokken geweest bij drie complexe grote "historische" projecten in Nederland: bij het 250 kWp Nieuw Sloten project (al uit 1996!), het 1,35 MWp project in Amersfoort-Nieuwland (1999-2000), en de Stad van de Zon in Heerhugowaard (onderdeel van Sun Cities, begin bouw 2002, doel 5 MWp, deels in Langedijk en Alkmaar gerealiseerd).

De distributie/groothandel, SunConnex Distribution B.V., die jaren geleden als eerste en enige in Nederland de best renderende commerciële modules ter wereld (Sunpower, USA) voerde en andere high-performance merken zoals Sanyo/Panasonic. Momenteel bestond het aanbod op hun internationale site uit 10 merken modules, waarbij natuurlijk voor "Q-Cells" tegenwoordig "Hanwha" gelezen moet worden, die het gefailleerde Duitse bedrijf heeft overgenomen. Ook voert/voerde het bedrijf 5 merken omvormers, inclusief het Nederlandse Mastervolt. En drie merken opbouwmateriaal, waaronder het in Deventer zetelende ClickFit.

Het bedrijf heeft echter ook het zeer onfortuinlijke Solyndra in hun aanbod gehad (o.a. gezien tijdens Intersolar 2009). In het voorjaar van 2009 tekenden ze een langjarig, tot in 2013 durend leverings-contract voor 189 miljoen dollar met deze veelbesproken Amerikaanse onderneming (artikel). Wat echter al in 2011 met een gigantische dreun failliet ging met hun CIGS "PV-buiscollectoren" (zie o.a. artikel van 1 sep. 2011). De vraag is, of dat faillissement wellicht grote gevolgen heeft opgeleverd voor SunConnex, wat mogelijk een oorzaak is geweest voor hun huidige financiële positie.

Tenslotte de "gewone" SunConnex B.V., net als de voorgaande 2 BV's geregistreerd op de Hettenheuvelweg in Amsterdam-Zuidoost (gebouw met 8 zonnepaneeltjes vlg. Google Maps), nabij de N9. Op dat adres staan volgens de Kamer van Koophandel site drie andere BV's op hetzelfde adres gemeld, SunConnex Capital B.V., SunConnex Solutions B.V., en SunConnex Group B.V. Onbekend is wat de actuele status van die ondernemingen is, er staat in ieder geval momenteel geen vinkje "Faillissement" bij hun namen.

De drie faillissementen volgens het nationale insolventie register
(klik op plaatje voor uitvergroting).

In de bedrijfsinfo van de onderneming wordt ook verwezen naar filialen in Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, en de Filippijnen (al in 2011). In de brochure van het bedrijf wordt zelfs ook nog van filialen (?) in Japan en Canada gerept. En is een sales office in London, UK.

SunConnex stond afgelopen september 2013 nog op de Energie 2013 beurs in de Brabanthallen. In de beursinfo presenteerde het bekende, pionierende bedrijf zich nog als "één van de belangrijkste spelers in de PV-industrie". Het bedrijf was lid van zowel de Nederlandse branche organisatie Holland Solar, als van de Vlaamse, PV-Vlaanderen. Op de ledenlijsten van beide organisaties is het bedrijf echter al niet meer terug te vinden. Daarnaast was SunConnex ook lid van Afase, die zich met hand en tand verzette tegen import maatregelen tegen de import van Chinese modules (die er uiteindelijk toch kwam, in de vorm van een "price-undertaking" voor de vele partijen die deze hebben ondertekend, de rest kreeg forse heffingen aan de broek). Afase werd eind oktober 2013 de facto opgeheven en ging verder onder de paraplu van SETI Alliance.

Onbekend is of er nog een doorstart mogelijkheid is voor de groothandel en/of de projecten business. Gezien het feit dat ik momenteel nog steeds 42 (al dan niet "zelfverklaarde") groothandels voor PV modules in mijn leverancierslijst heb staan (4 in het buitenland, ook specifiek op NL gericht) lijkt me dat voor de groothandel zelf een moeilijke zaak.

Ook is nog onbekend wat er met het PV Cycle inleverpunt van het bedrijf gaat gebeuren. Dat was een van de 16 recycling punten (>> Netherlands) voor het inleveren van afgeschreven/kapotte PV modules, met een adres in Breda (onder DNA United Forwarders BV).

In september 2013 werd via levering door SunConnex UK nog een 200 kWp installatie gerealiseerd op het Sunrise Eggs distribution centre in Loughborough, door de lokale installateur Salop Energy Ltd. (artikel).

Polder PV wenst het personeel een goede oplossing en wellicht, als een doorstart onmogelijk is, een nieuwe baan in de duurzame energie wereld toe. Heel veel sterkte, en dank voor de langjarige pionier arbeid in PV-zaken in Nederland!

http://insolventies.rechtspraak.nl (zoek op "Sunconnex")
http://www.faillissementsdossier.nl/nl/zoeken.aspx?q=sunconnex
http://www.sunconnex.com (website, is nog functioneel)
https://www.facebook.com/SunConnex
http://www.solarplaza.com/business/sunconnex (business pagina bij SolarPlaza)

https://www.bva-auctions.com/auction/index/10868 (wat restanten van inboedel te koop, veiling bij BVA Auctions, 21-27 mei 2014)

Particulier met Sanyo HIT modules van Sunconnex (PV newbee sectie PPV)

12 februari 2014: Tegenvallend resultaat "grootste intergemeentelijke inkoopactie van Nederland" Stadsregio Arnhem-Nijmegen. Op enkele websites verschenen berichten over de eind 2013 "officieel afgesloten", behoorlijke potentie hebbende actie Zonnepaneelvoordeel.nl. Deze actie, oorspronkelijk onder het regionale energie- en klimaatprogramma "Groene Kracht" in het NW van Nijmegen aan de Waal gelegen Gelderse Beuningen begonnen, werd al rap enorm opgeschaald naar een project met 18 participerende gemeentes. Vallend onder de "stadsregio" en Regio Rivierenland. Met een bevolkingspotentieel van ongeveer driekwart miljoen mensen (begin 2012 volgens StatLine ongeveer 746.500). Nijmegen zelf deed niet mee omdat ze de lokale installateurs "niet voor de voeten wilden lopen" (kennelijk met een vooruitziende blik, gezien deze eind november 2013 in het leven geroepen petitie met inmiddels 865 handtekeningen). Er waren in februari en maart 2013 maar liefst 20 informatie avonden gepland voor deze inkoopactie. Voorwaar: er werd een hoop energie in gestoken. Onder anderen door project begeleider Energy Indeed uit Utrecht. Zelfs DNV KEMA (inmiddels vanwege fusie alweer [onderdeel van] DNV GL) werd ingeschakeld om de aanbieders voor de actie te "screenen".

Er werd voor het "echte werk" zelfs een heuse Europese aanbestedingsprocedure opgetuigd, waar uiteindelijk het op het vlak van PV slecht als zodanig in Nederland bekende bouwconcern Ballast Nedam* uit kwam gerold. Met een aanbod wat een goede prijs/kwaliteit verhouding beloofde. Met modules van het grotendeels in China producerende Canadian Solar, en omvormers van de ook in China zetelende producent Samil Power (met 2 "sehr gut" geteste types bij Photon Lab). En wat een 10 jaar durende "ontzorgingsgarantie" bevatte (naar analogie van de al eerder lopende acties bij Vereniging Eigen Huis).

* Ballast Nedam en zonnestroom

Er is uiteraard wel al wat ervaring met zonnestroom cq. PV-projecten opgedaan bij Ballast Nedam.

(1) Er werden in het verleden bij diverse projecten PV systemen geplaatst (scholen, wegen en overheidsgebouwen).

(2) Er is een modulair, compleet via een hijskraan "in te takelen" zonnedak voor nieuwbouw ontwikkeld, wat een SBIR subsidie bij destijds nog Agentschap NL opleverde. Zie ook het oorspronkelijke SBIR-IPZ projectblad.

(3) In 2012 liep de pilot PV Privéplan (website), waarbij er al zo'n 1.150 zonnepanelen zijn geplaatst bij medewerkers (MVO > Energie link op website van Ballast Nedam; door mij geschat volume mogelijk ruim 250 kWp).

(4) Het bedrijf heeft raamcontracten gesloten voor PV-installatie werkzaamheden voor diverse inkoopacties, voor o.a. Vattenfall/NUON, en de Nederlandse partner van het beroemde Amerikaanse Sungevity, Zonline. Bij de laatste gaat het om het samen met Urgenda (Wijwillenzon.nl) opgetuigde crowdfunding platform "Doneer de zon", en om adviezen en doorverwijzing voor klanten van de Nederlandse Vattenfall dochter (zie artikel Energiebusiness.nl van 17 juni 2013).

(5) Ook slaagde het bedrijf er in het project voor de PV Privé actie bij DSM te mogen uitvoeren, waarbij Renesola modules worden ingezet met de door DSM ontwikkelde, efficiëntie verbeterende KhepriCoat® coating (zie korte bespreking op Polder PV's inkoopacties pagina).

(6) De beursgenoteerde onderneming Ballast Nedam bouwde voorts voor Woonbedrijf in de Eindhovense Tongelresche Akkers (Berckelbosch) 74 "energieneutrale" huurwoningen (iQwoning® concept, grotendeels prefab aanpak). Met een flinke hoeveelheid, mogelijk bijna 500 zonnepanelen (groot deel schuindak, en een deel op 2 platte daken) die in april 2014 moeten worden opgeleverd (artikel).

In januari 2013 was er al sprake van 1.500 belangstellenden voor Zonnepaneelvoordeel.nl in de Gelderse contreien, eind maart werden er zelfs al ruim 3.000 "geïnteresseerden" gemeld. Deze actie leek dus inderdaad tot een "groot", veelbelovend project te kunnen gaan uitgroeien. Dat is echter niet gelukt, zo blijkt inmiddels. De - nog niet op de Ballast Nedam website gepubliceerde - resultaten zijn als volgt:

Ondanks de - wat mijn perspectief betreft - tegenvallende resultaten, wordt in de paar berichten over deze actie gesproken als "zeer succesvol". Gezien het resultaat zet ik daar denk ik terecht kanttekeningen bij. De "HiPo" status ("high potential") die ik de actie aanvankelijk had toegedacht is zeker niet ingevuld. Alleen al de eerste actie van Vereniging Eigen Huis heeft 4,6 MWp opgeleverd. Ook geen echte "prijsdump" actie, en ook met een all-in garantie voor 10 jaar.

Een foto van de in het artikel geciteerde GroenLinks wethouder Harriet Tiemens, op een van de daken die met zonnepanelen van Zonnepaneelvoordeel.nl werd gevuld (onbekend waar, waarschijnlijk in Rheden, mogelijk het gemeentehuis aan de Steegse Haven, met zeer complex dak). Gezien de opbouw rechts een forse "schaduw situatie" bij ongunstige lage zonnestand, zeker in de ochtenduren. En of de paaltjes met het snoer ertussen, op de achtergrond getoond, alleen voor de dag van de bezichtiging is opgesteld, of wellicht permanent aanwezig is, mag ook nog even nader worden bekeken cq. vastgesteld. Want zo'n opstelling gaat zeker ook voor beschaduwings-problemen zorgen. Lijnvormige schaduwen op zonnepanelen gekoppeld in een string zijn "killing" voor de opbrengsten (voorbeeld uit Duitsland)...

Er wordt bij Zonnepaneelvoordeel.nl wel gerefereerd aan "reuring" rondom zonnepanelen in 2013, de "importheffing" (die de facto werd omgezet in een "price undertaking" voor de ondertekenende partijen, door EC), en "onrust en vertraging". Maar of dat de "echte oorzaken" zijn voor het tegenvallende resultaat lijkt niet waarschijnlijk.

Grappig is dat wel in de geciteerde (doch niet gelinkte) eind evaluatie wordt geclaimd dat een aantal huishoudens "met de informatie van de actie met andere leveranciers in zee is gegaan". Wat, volgens de berichtgeving, tot een "totale spin-off" van bijna 10.000 zonnepanelen zou hebben geleid voor Zonnepaneelvoordeel.nl. Of dat waar is, is vers 1 (en moeilijk door derden "te bewijzen"). Vers 2 is natuurlijk: zelfs als vers 1 "waar" zou zijn, zou zelfs 10.000 x 245 Wp = totaal 2,45 MWp "binnen en, als veronderstelde spin-off, buiten de actie" in de regio een nogal tegenvallend resultaat zijn, voor zo'n groot gebied...

Andere lokale inkoopacties
Naast Zonnepaneelvoordeel.nl was er al heel vroeg (2010-2011) een kleinschalig project in Bunnik, van Zoek de zon op, met Atama (Elst) als leverancier (pdf). Deze kleinschalige actie van project trekker Ineke Lemmen zou later uitgebreid worden naar het latere Zonnepaneelvoordeel project gebied, in Rheden, maar daar is niets van bekend (ditto nieuw project Bunnik en Heuvelrug).

Specifiek voor Rheden moet echter zeker ook nog Zonnige kansen voor ondernemers via DELS Ondernemersvereniging worden genoemd. Die op hun website een grafiek hebben staan met vorderingen van leverancier Pfixx Solar uit 's-Heerenberg. Voor medio december 2013 staat daar een volume van zo'n 250 kWp en bijna 900 geplaatste modules.

Zo kan het er in de winter dus uit zien, met een dikke plak sneeuw op de trackers.
Ondanks die typisch Scandinavische omstandigheden, is de verwachte jaaropbrengst
beslist niet om "koel" bij te blijven. Als die tenminste blijkt te kloppen...

Bronnen (van Zweedstalige artikelen zijn - soms gebrekkige - Engelstalige Google versies te zien)

Scandinavia's largest solar park installed with SolarEdge inverters and power optimizers (persbericht SolarEdge, 18 mrt. 2014)
Solcellsanläggningen Solparken invigd / The photovoltaic system Solparken inaugurated (Regeringskansliet, 5 feb. 2014)
Invigning Solcellsanläggningen Solparken / Opening photovoltaic system Solparken (speech van minister Hatt bij officiële opening Solarparken, 5 feb. 2014)
Skattereduktion för mikroproduktion av förnybar el / Tax reduction for micro-generation of renewable electricity (persbericht Regeringskansliet, 31 jan. 2014)

The sun shines on Västmanland - successful inauguration of the largest solar park (persbericht MälarEnergi, 5 feb. 2014)
IT and Energy Minister Anna-Karin Hatt inaugurates the largest solar park (pers uitnodiging, 4 feb. 2014)
Giant Plant for solar electricity to be built at the E18 outside Västerås (bericht Sverigesradio.se, Zweeds, 27 mei 2013 - "a field of sunflowers that caters for the sun all the time")
Sweden not as frozen though as a vary large solar farm under construction in Västerås (Scancomark.com, Zweeds, 27 mei 2013)

Swedish government unveils proposal to reduce taxes for micro-generation from renewables (Photon, 7 feb. 2014)
http://www.ingenjoren.se/2013/12/nettodebitering-ses-som-ett-hot (20 dec. 2013, Zweeds-talig artikel met o.a. interview met het zeer Nederlandse Polder PV)
National Survey Report of PV Power Applications in Sweden - 2012 (IEA-PVPS programma, 3 juni 2013, pdf download)

Solar Energy Program 2013-2017 van Zweedse Energie Autoriteit, Energimyndigheten

6 februari 2014: Spectaculaire "afboekingen" CertiQ data zonnestroom Nederland. Zoals al verwacht, is de in mijn vorige artikel al gesignaleerde trend bij CertiQ voortgezet. Sterker nog: de negatieve trend bij de - tijdelijke - uitschrijvingen uit het register heeft zich nog nooit eerder zo hevig in de historie gemanifesteerd.

Ik had al aangegeven dat - kennelijk - bij CertiQ geregistreerde installaties die elektriciteit uit hernieuwbare (of: "hernieuwbaar veronderstelde") bronnen genereren er een vernieuwings-verplichting van de registratie bestaat (eens in de vijf jaar). CertiQ kondigde in hun laatste maandrapport voor 2013 (december), en het gelijktijdig verschenen zéér voorlopige jaarrapport aan, dat ingeschreven installaties hun registratie moesten herzien. Wat zou betekenen dat er tijdelijk zowel "aantallen installaties" als "bij CertiQ geaccumuleerd geregistreerd vermogen" zou kunnen wegvallen. Tijdelijk, dat wel, totdat de "her-registratie" officieel zou zijn afgerond. Want dan zouden alle "her-ingeschreven" installaties weer "zichtbaar" moeten gaan worden in de door CertiQ gepubliceerde maand-accumulatie cijfers.

Voor zonnestroom heeft dit alles voor het januari rapport van 2014 gedeeltelijk een ronduit dramatische impact gehad. Ik laat u twee grafieken zien waarin twee ogenschijnlijk niet met elkaar "te verenigen" trends in de cijfers van CertiQ zijn samengevat. Zoals al aangekondigd zal ik pas later, als de "her-registratie" zal zijn afgerond (CertiQ kondigde een tussenrapportage voor april aan), de volledige set grafieken die ik al jaren, als enige in ons land, bijhoud, verversen.

Aantallen en capaciteit PV installaties CertiQ

In de gele curve is het aantal "officieel bij CertiQ geregistreerde installaties" (participanten) geplot (referentie: linker Y-as). U ziet in het januari 2014 rapport een forse terugval in de accumulatie, van maar liefst 449 (!) PV-participanten, t.o.v. de december 2013 opgave. Die was al iets lager dan het - tot nog toe hoogst geconstateerde - cijfer in het november rapport (11.088). In januari stonden er (tijdelijk) slechts 10.611 in het register, dus 477 stuks (3,9%) minder dan in november 2013.

De rode curve geeft de dramatische terugval in het januari 2014 rapport weer van het aantal "nieuwe" PV participanten bij CertiQ t.o.v. het voorgaande maandrapport (referentie: rechter Y-as). Nog nooit is er zo'n grote negatieve uitschieter in de CertiQ statistieken opgetreden. Het exemplaar van januari 2005 (minus 195 participanten, vanwege een niet nader verklaarde "grote uitschrijving van PV-installaties door een marktpartij", zoals aan mij medegedeeld door CertiQ). De grote vraag zal zijn: zullen inderdaad alle 449 (sinds dec. 2013 rapportage) "weggevallen" cq. "tijdelijk uitgeschreven" participanten (hoogst waarschijnlijk allemaal SDE klanten, uit de beginperiode) hun inschrijving gaan verlengen? Als ze hun SDE vergoedingen willen behouden waarschijnlijk wel.

Vermogen ook fors lager
Met het aantal inschrijvingen is ook het geaccumuleerde vermogen van de "officieel geregistreerde" installaties natuurlijk fors afgenomen. Was dat in november 2013 (hoogste gesignaleerd vermogen tot nog toe) 88,241 MWp. Is dat inmiddels alweer geslonken tot 83,570 MWp in het januari 2014 rapport, 4,671 MWp (5,3%) minder*. We zouden er ook - voorzichtig - uit kunnen concluderen dat de "tijdelijk weg gevallen" participanten een gemiddelde installatiegrootte van 9,8 kWp moeten hebben gehad. Dat kan niet anders betekenen, dat er ook de nodige grotere PV-installaties bij gezeten moeten hebben, omdat de eerste SDE klanten uit 2008 uitsluitend particulieren kan hebben betroffen (max. installatiegrootte onder SDE 2008 3,5 kWp).

* Voor alle door CertiQ genoemde bronnen (biomassa + wind + waterkracht + zonnestroom) nam het aantal installaties t.o.v. november 2013 in het januari 2014 rapport af van 12.445 naar 11.643 ("participanten" minus 6,4%). En het vermogen nam fors af van 9.044 MWel naar 7.649 MWel. Een - tijdelijke - daling van het vermogen, van maar liefst 15,4%, in het register van CertiQ...

Garanties van Oorsprong - continueert en groeit naar max.
Een heel andere trend zien we bij de ontwikkeling van de uitgegeven Garanties van Oorsprong. Kennelijk blijft die gewoon doordraaien en, surprise, bereikte deze in de maandelijkse groeicijfers zelfs alweer een nieuw record:

In de groene curve (referentie: linker Y-as) staat het accumulerende aantal Garanties van Oorsprong voor zonnestroom wat is uitgegeven vanaf 1 juli 2001. Door de bank genomen groeit deze curve steeds sneller omdat er bij CertiQ "normaal gesproken" meer gecertificeerde PV capaciteit staat geregistreerd. Kennelijk hebben de in de hierboven getoonde eerste grafiek gesignaleerde "tijdelijke negatieve bijstellingen" van installaties en vermogen geen effect op deze curve. Mogelijk deels omdat die GVO's separaat worden geadministreerd. Maar natuurlijk ook omdat er continu GVO's worden aangemaakt door CertiQ. Ook van in eerdere maanden (en soms zelfs jaren) geproduceerde "gecertificeerd bemeten" zonnestroom productie.

Het uitgifte beleid is, zoals u in de maandelijkse groeicurve (nieuwe GVO's toegevoegd t.o.v. voorgaande maandrapport, blauwe curve, met als referentie de rechter Y-as) behoorlijk grillig. Pas veel later is het mogelijk om via historische data analyse, te bepalen wat de "werkelijk van toepassing zijnde" trend is geweest, die natuurlijk de facto de FYSIEKE zonnestroom productie "moet volgen". Die heeft, zoals bekend, een seizoensbepaald karakter, met hoge productie midden in het jaar, en lage productie in november tm. februari (zie grafiek met gemiddelde procentuele maandverdeling bij het oudste deel van de PV installatie van Polder PV). Zo'n "reconstructie" van de historisch bijgestelde CertiQ data heb ik voor het laatst vlak voor The Solar Future V (mei 2013) kunnen doen en die vindt u hier.

In ieder geval is evident: ook de blauwe "maandelijkse groeicurve" heeft weer een nieuw "kunstmatig maandrecord" gebracht. Van maar liefst 8,4 GWh nieuw uitgegeven GVO's voor zonnestroom in de maand januari 2014. Zeg maar: het equivalent van het jaarlijkse stroomverbruik van 2.586 huishoudens met elk 3.250 kWh/jaar (volgens StatLine's laatste update 2011...). Wat daarvan voor kalendermaand januari 2014 "over" zal blijven nadat bekend is geworden aan welke maand(en) die "uitgifte" daadwerkelijk moet worden toegerekend, is pas veel later duidelijk te maken. Als ik de "nieuwe historische data" van de druk bezette mensen van TenneT dochter CertiQ te pakken kan krijgen.

Relativeren hoort er bij
Bij al het hier boven geschetste natuurlijk wel direct even relativeren: het betreft "slechts" de gecertificeerde zonnestroom capaciteit in Nederland. Dat is waarschijnlijk minder dan 15% geworden van de "mogelijke totale eindejaars-capaciteit" die ik voor eind 2013 grof heb afgeschat voor het Solar Trendrapport 2014 (minimaal 650 MWp). Dat u dat maar weer even in uw oren knoopt: de CertiQ cijfers (lees: de bloedhete politieke MEP en SDE dossiers bij elkander) krijgen in Nederland steeds minder "betekenis" en "impact" op het geheel.

http://www.certiq.nl

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

31 januari 2014: De finale afrekening - laatste cijfers ontwikkeling zonnestroom capaciteit Duitsland. Het zal u niet verbazen. De laatste cijfers, voor december 2013, voor de nieuwe PV-capaciteit bij de oosterburen, zijn alweer lager dan in de voorgaande maanden, met ruim 166 MWp nieuwbouw en 6.940 nieuwe installaties. Daarmee is niet alleen datgene wat al lang bekend was (Duitsland is definitief "wereldkampioen af" bij de nieuwbouw) in harde cijfers getoond. Het is ook een bevestiging van de ontwikkeling die we in alle voorgaande rapportages al hadden gezien. Langzaam aan wordt stapsgewijs de nieuwbouw van PV-capaciteit elke maand lager. Wat natuurlijk alles heeft te maken met de maandelijks verder naar beneden bijgestelde feed-in tarieven. Die in Duitsland nog steeds gewoon Einspeise Vergütungen heten. En wellicht is er ook wel een begin van "verzadiging" van de "makkelijk bereikbare marktpartijen" aan het optreden.

Over tot de harde cijfers.

De totale ontwikkeling van de bij Bundesnetzagentur gemelde installaties vindt u in onderstaande 2 overzichten: vermogens en installaties per maand, zowel nieuw (groene kolommen), als de accumulatie in dat jaar (gele kolommen).

^^^
Aantallen installaties nieuw per maand (groen) resp. accumulatie
vanaf begin 2013 per maand (geel)

^^^
Vermogen van PV-installaties nieuw per maand (groen) resp. accumulatie
vanaf begin 2013 per maand (geel)

Duidelijk is in beide grafieken de neerwaartse trend per maand te zien vanaf juli 2013

Ik heb ook een synthese gemaakt van de trend in de jaren dat installaties bij Bundesnetzagentur aangemeld moesten worden om EEG vergoedingen te kunnen claimen. Dat is wettelijk verplicht vanaf het jaar 2009, vanaf toen zijn gedetailleerde maandelijkse data gepubliceerd.*

* Let daarbij wel op dat er later - relatief geringe - bijstellingen van "historisch gerapporteerde" maand data kunnen optreden. Ik heb eerdere gepubliceerde correcties wel meegenomen, maar later zijn er geen "gecorrigeerde maandrapporten" meer gepubliceerd door BnAg. Gecorrigeerde data worden separaat in EEG jaaroverzichten gepubliceerd, die sterk vertraagd in de openbaarheid komen (het laatste bekende is van 2011). Ergo: de hier genoemde getallen zijn uit de (gereviseerde) maandrapportages afgeleid, voor zover bekend.

Dit leidt tot de volgende twee tale-telling grafieken die de evolutie van de uitbouw van PV-capaciteit - en aantallen - zeer goed laten zien:

Aantal installaties nieuw per jaar in 2009-2013, met in de laatste, gearceerde kolom het gemiddelde over die 5 jaar. Duidelijk is te zien dat het hoogtepunt in 2010 heeft gelegen (bijna een kwart miljoen nieuwe PV-installaties!), dat 2011 goed "mee kon komen" met dat record-jaar, en 2012 al fors minder activiteit liet zien. Maar dat 2013 de definitieve neergang van Duitsland als (zeer lange tijd!) wereldkampioen bijplaatsingen goed weergeeft. Het gemiddelde over die vijf jaar, ruim 191.000 installaties nieuw per jaar, werd in 2013 bij lange na niet gehaald (slechts 65% van dat 5-jaars gemiddelde).

Bij de vermogens is het beeld iets anders. Want daarbij blijkt, vooral door de hoge impact van steeds gigantischer vrijeveld projecten (uiteindelijk culminerend in de grootste Duitse Reus, 145 MWp Neuhardenberg, zie artikel 9 okt. 2012), dat de jaren 2010-2012 ongeveer even hoge nieuwe capaciteiten hebben gekend, in een licht opklimmende reeks. Culminerend in het Duitse "vermogensrecord jaar" 2012, met maar liefst 7,6 GWp. In 2013 is daar niets meer van terug te zien. Het nieuwe vermogen bleef slechts steken op ruim 3,3 GWp, slechts 56% van het 5-jarige gemiddelde (ruim 5,9 GWp). En zelfs - en dat is uniek - onder het door de Duitse Staat "gewilde jaarlijkse maximum" van 3,5 GWp...

Status en vervolg
Bundesnetzagentur meldt, dat met het "bescheiden" nieuwe december volume, er in Duitsland een geaccumuleerde hoeveelheid PV-capaciteit zou zijn opgebouwd van inmiddels 35.692 MWp. Met 80,6 miljoen mensen (World Population Datasheet 2013) komt dat neer op een spectaculaire 443 Wp per inwoner. 2 "oude" modules van 220 Wp per persoon... Wie weet zitten ze dan over een maand of 3-4 mogelijk zelfs al op 36 GWp. Dát is nog beslist een ongeëvenaard wereld record. Voor zo lang als dat duurt...

Moeilijk zal het wel worden. Nieuwe installaties kunnen nog maar op Einspeise Vergütungen rekenen van slechts 13,55 Eurocent/kWh (10 kWp max., terwijl Nederland nog lustig door "saldeert" tegen een kWh prijs van rond de 22-23 cent...) tot nog maar 9,38 Eurocent/kWh (1-10 MWp), zie onderstaande tabel. De "middelste" categoriëen moeten ook nog eens 10% van de opwek óf zelf direct verbruiken, óf zelf vermarkten, in een stroommarkt die geteisterd wordt door lage prijzen. Voor de grootste projecten is de pijngrens overschreden, en zal er waarschijnlijk alleen nog maar in zeer byzondere situaties gebouwd kunnen worden. Wat eigenlijk te schandalig voor woorden is, omdat ze al ver onder de kostprijs van offshore wind gerealiseerd zouden kunnen worden.

^^^
KLIK op plaatje voor uitvergroting

In geel de "standaard invoedingsvergoedingen" die per categorie door de regionale netbeheerder wettelijk verplicht uitbetaald moeten worden voor 20 jaar (plus restant startjaar) voor NIEUWE PV-installaties in Duitsland per 1 februari 2014. Voor de categorieën tussen 10 kWp en 1 MWp geldt ook nog dat er 10% van de opwek zelf DIRECT verbruikt moet worden, of op de "vrije markt" moet worden aangeboden. Let op de verdere degressies in de maanden maart en april voor de "dan nieuwe" installaties die worden aangemeld. De pijngrens wordt al op diverse niveaus overschreden.

Wereldkampioen status met opgeheven hoofd afgestaan
Met deze laatste cijfers voor 2013 is Duitsland voorgoed haar langjarige status "wereldkampioen" nieuwbouw capaciteit definitief kwijtgeraakt. Heeft ze die wereld ondertussen wel veertien jaar lang (onder de rokken van Scheer's compleet uitgeklede Erneuerbare Energien Gesetz) aan de zonnestroom revolutie geholpen, en dient ze daar voor eeuwig voor te worden gedankt. Azijnpissers in Nederland hebben geen enkel "recht" om die grootste economische handelspartner in het openbaar met leugenachtige argumenten te bespotten. En dienen dan ook te worden genegeerd cq. bespot, al naar gelang uw humeur.

Nieuwe wereldkampioenen - en superkampioen
Andere grootmachten zijn maximaal aan het profiteren van de door Duitsland geïnitieerde industriële zonnestroom revolutie, waarbij U.S.A. (forecast SEIA 4,3 GWp) en Japan (mogelijk richting 9,5 GWp gaand in 2013 vlg. BNEF!) de zware verantwoording voor de continuering van dat uitbouw succes op hun schouders zullen gaan nemen. En, vergeet vooral ook "die" niet, de nieuwe Super Kampioen. Het veelbesproken, ooit bespotte, vaak verguisde, maar in alle opzichten retehard gegroeide China. Wat vorig jaar volgens de eerste berichten van Bloomberg NEF een nieuw wereldrecord heeft gevestigd van 12 GWp nieuwe PV capaciteit in een jaar tijd. En er mogelijk nog "even snel vlak voor de FIT degressie gebouwd" 2 GWp bij zou kunnen komen, wat zelfs een verbijsterende 14 GWp zou kunnen gaan betekenen. We zullen moeten afwachten wat het totale volume gaat worden voor 2013, maar "astonishing" blijft het natuurlijk, linksom of rechtsom.

Die "truuk" zou in 2014 herhaald moeten worden volgens de berichten, want ook in dit jaar zou er weer een slordige 14 GWp tegenaan gegooid moeten gaan worden in China. M.i. ronduit spectaculair is de ambitie om 60% (!!) van dat enorme volume op daken te gaan laten aanbrengen ("rooftop capacity", zie artikel 23 jan. 2014). Dat lijkt me een majeure operatie, om bijna 8,5 GWp in een jaar tijd op (Chinese) daken te krijgen, i.p.v. ze die massaal ergens in een woestijn op makkelijk vanaf de grond bereikbare frames te gooien (zoals massaal in 2013 bleek te geschieden, zie voor een zo'n voorbeeld van langer geleden: Golmud 200 MW). Maar ik laat me natuurlijk als vanouds gaarne verrassen. De PV-historie barst immers uit zijn voegen van de verrassingen...

Voor een overzicht van de verdeling van wereldmarkten gezien door de ogen van de bekende PV-analisten van iSuppli/IHS, zie dit artikel van 18 december 2013.

Tot slot
Deutschland Herzlichen Dank! Jullie gaan harde tijden tegemoet onder Merkel's nieuwe schrikbewind samen met de Kolen Partij SPD (inderdaad, de partij van Hermann Scheer, Godfather van het Duitse EEG). Maar jullie krijgen alle eer. Zonder de oosterburen werd er in Nederland immers niet dagelijks over zonnepanelen gepraat. Of wellicht beter gezegd: zou er niet elke dag oeverloos, en vaak zeer slecht van de harde feiten op de hoogte, in ons poldermoerasje over die blauwe / zwarte platen worden geouwehoerd.

Photovoltaikanlagen: Datenmeldungen sowie EEG-Vergütungssätze (statistiek site Bundesnetzagentur)

30 januari 2014: Afscheid van drie PV groothandels... Ook in Nederland was een "shake-out" onvermijdelijk. Het aantal zonnepanelen en -systemen "leverende" bedrijven (mijn uitgangspunt daarvoor: hier) was zo absurd, dat het zelfs in een hard gegroeide afzetmarkt wel fout moest gaan.

En dat ging het ook. Het afscheid van Energieker heb ik eerder al gesignaleerd (op 13 januari 2014 verscheen een interview bij Energiebusiness.nl, met CEO Frits Verhoef). Maar diverse kleine en "iets grotere" collega bedrijven gingen hen eerder al, of later in het jaar, achterna. Momenteel heb ik zelfs 26 PV bedrijven die zonnepanelen en/of systemen aanboden aan de markt, die in 2013 failliet zijn gegaan. Het kunnen er meer zijn geweest. Die markt is namelijk zo'n complete chaos, het is byzonder lastig om daar "orde" in aan te brengen.

Recent bracht 2014 nog meer omineus - maar voorspelbaar - nieuws. Want zeker op het gebied van groothandels is Nederland veel te klein voor de maar liefst 41 (al dan niet "zelf verklaarde") groothandels voor PV hardware die tot voor kort nog in mijn lijst stonden, nadat Syntronixs uit Doetinchem op 20 augustus 2013 failliet werd verklaard (incl. de holding). Evenals de er aan gelieerde vennootschap Sarema Holding, de houder van de naam van het al veel eerder gefailleerde S&R Solar Systems was. S&R nam al op 4 april 2012 afscheid via een faillissement. Sarema volgde op 21 augustus 2013, een dag na het faillissement van Syntronixs. Merkwaardig is dat de website van Syntronixs Solar (zelfde adres als Sarema) nog steeds functioneert, incl. de "groothandels-activiteiten" met foto van een magazijn met zonnepanelen... (link).

Nieuwe tranen 2014
Op 29 januari 2014 volgde de in Heerhugowaard zetelende groothandel Energy Holland met een kennelijk zelf aangevraagd faillissement en een niet meer functionerende website. Waarbij de aparte BV voor Arrowsol (ander KVK nummer) gelukkig gespaard bleef (prima robuuste opbouw frames voor zonnepanelen, zie ook artikel van 16 april 2012). Geruchten dat er mogelijk een doorstart zou komen, lijken gezien de inhoud van het artikel bij Solar Magazine (korte reactie directeur Tetteroo) vooralsnog een zwakke basis te hebben.

Dat bericht werd op dezelfde dag nog rap gevolgd door het nieuws dat ook de in Barendrecht (ZH) kantoor/magazijn hebbende groothandel Natutech ter ziele was gegaan. Weliswaar werkt de website nog, maar het faillissement is onmiskenbaar uitgesproken, na een korte, voorlopige surseance. Op 29 januari moesten ook zij er aan geloven.

Met het faillissement van Natutech zijn er nog twee pikante zaken aan het licht gekomen. Het bedrijf was namelijk nummer 19 op de FD Gazellen Top 100 lijst, met de hardst gegroeide bedrijven, afgelopen december 2013 (link). Naast de komeet Arends Techniek op numero een, waarvan de oprichters echter naar Egypte vertrekken, stonden nog twee ondernemingen in PV zaken (Tenten Solar en groothandel SolarClarity) in de "top 11". Natutech zou een omzetgroei van 378% in de jaren 2011-2013 hebben vertoond. Stuk gegroeid? Het komt vaker voor.

Het meest byzondere is echter dat het bedrijf in februari 2013 om "extra werkkapitaal te creëren om verder door te groeien" nota bene via de Geldvoorelkaar site ("een vergunning op grond van artikel 2.83 Wft en staat onder toezicht van de AFM") 50.000 Euro aan crowdfund kapitaal heeft weten te vergaren in nog geen 2 dagen tijd. 62 crowdfunders legden gemiddeld 806 Euro in, er was er zelfs een bij die 5.000 Euro heeft ingelegd. Ik ben benieuwd of die persoon nog zo gelukkig zal zijn van al dat leuke, makkelijke, laagdrempelige nieuwe geldleen gedoe. Hopen maar dat het niet om "geleend geld" is gegaan in dat en andere gevallen...

Natutech geeft zelf op dat ze in 2012 1,45 miljoen Euro omzet zouden hebben gedraaid, terwijl het budget voor 2013 op 2 miljoen Euro zou zijn berekend. Het bedrijf stelt in het crowdfund aanbod dat de "onderneming kosten laag [houdt] zodat verplichtingen kunnen worden nagekomen". En: "We hebben de omzet doelstelling voor januari gehaald, het aantal nieuwe klanten neemt toe en de vooruitzichten zijn alleen maar positief". Kennelijk niet zo positief als ze minder dan een jaar geleden dachten. Na een korte surseance viel ook voor hen - en zeer waarschijnlijk voor de crowdfunders - op 29 januari jl. de bijl. Op Solar Magazine ook nog een kort stukje over het faillissement, waarbij naast de vermelding van een mooi BIPV project door het bedrijf (Rijswijk), door directeur Wansink werd aangegeven dat sinds het najaar de orderportefeuille kennelijk dun was gevuld. En dat al eind 2013 de financiële problemen te groot werden. 11 maanden na het verkrijgen van een halve ton aan crowdfund kapitaal.

Last but not least
Gisternacht kreeg ik ook nog de mededeling dat een van de andere PV groothandels inmiddels het zonnepaneel aanbod heeft afgebouwd. Ze zien er geen "brood" meer in, de marges zijn ultra-laag. Het bedrijf trekt zich terug op haar kern activiteiten, thermische zonne-energie.

Toekomst: verwacht meer, einde onduidelijk
Momenteel heb ik nog steeds 1.070 "leverende" bedrijven in de lange lijst staan (er zijn er nota bene weer de nodige bijgekomen tijdens mijn speurtochten). Daar zal ongetwijfeld nog wel e.e.a. aan gaan wijzigen, de komende tijd. Waar dit alles zal gaan "eindigen" weet nog niemand. U moet er maar alvast een beetje aan gaan wennen, aan al die faillissementen...

Diverse bronnen op het wereldwijde web (waarvoor dank!)

https://twitter.com/Polder_PV/status/428647071390777344

30 januari 2014: Wederom complicaties NL PV-statistieken: CertiQ registraties "in review"... Ik zat al een tijd te wachten op de laatste cijfers van "gecertificeerde PV-capaciteit" die onder de oude MEP en de vanaf 1 april 2008 geldende SDE regelingen bij CertiQ staan geregistreerd. December 2013 ontbrak namelijk nog, na mijn voorlaatste update tm. november dat jaar. Ik heb al enkele malen gesignaleerd dat er "vreemde dingen" gebeuren in de maandelijkse rapportages, en ik was benieuwd of die zich opnieuw en/of wellicht in verhevigde mate zouden gaan manifesteren.

"Vreemde dingen" zoals de enorme jojo beweging in de "aantallen" en vermogens, begin 2010 (onwaarschijnlijke positieve groeicijfers, zeker voor die periode, direct gevolgd door twee maanden zogenaamde "negatieve groei", zie tabel). Die later in de aan mij op aanvraag verstuurde herziene cijfers aanzienlijk werden gecorrigeerd. Zie bijvoorbeeld de 4e grafiek, "vermogen", in mijn revisie CertiQ van 1 mei 2013: daar is een enorme zig-zag beweging, begin 2010, zichtbaar in de blauwe curve. Die het verschil weergeeft tussen de oorspronkelijke data in de maandrapportages in vergelijking met de meest recente data. De groene curve in die grafiek geeft de "meest recent herziene accumulatie van gecertificeerd zonnestroom vermogen" weer per maand.

Daarbij zijn later de opvallende - en onwaarschijnlijke - lage maandelijkse groeicijfers in december 2012 en juni en augustus 2013 gekomen, wat de nieuw gerapporteerde "vermogens" betreft. En, sterker nog, in genoemde augustus 2013 zelfs een negatief maandelijkse groeicijfer voor de aantallen, 6 installaties minder dan in juli. Wat voor een "voortschrijdende" database van gecertificeerde PV-capaciteit (in een zeer sterk gegroeide markt!) eigenlijk niet zou "kunnen". Omdat PV-installaties makkelijk meer dan 20, 25 jaar meegaan als ze van goede kwaliteit zijn. En zeker de met veel pijn en moeite "onder de SDE beschikte" installaties zijn sowieso minimaal op 15 jaar "economische levensduur uitgerekend". Terwijl de fysieke levensduur van in ieder geval de PV-generator véél langer is en mogelijk zelfs minimaal het dubbele zou kunnen worden. Die installaties staan er, overdrachtelijk gesproken, nog maar "net".

In november 2013 werd door mij geconstateerd dat er "netto" zelfs maar 1 (één) installatie was bijgeschreven, en tegelijkertijd 1,149 MWp aan nieuw vermogen. Wat Polder PV uit de tent lokte om te proberen met een combinatie van hypothetische "MEP uitschrijvingen" met "SDE bijschrijvingen" enkele rekenscenario's te schilderen wat er gebeurd zou kunnen zijn in die maand. Want mij was geen "nieuwe installatie van maar liefst 1.149 kWp" (bijna 4.600 modules in 1 project) bekend. Dus moest er "iets anders" zijn geschied om dat hoogst curieuze cijfer van 1.149 kWp te kunnen verklaren.

Nieuwe cijfers - met weer grote vraagtekens
De recentste CertiQ rapportage, over december 2013, liet zelfs tot 24 januari 2014 op zich wachten. Tegelijkertijd werd het eerste, zéér voorlopige jaaroverzicht gepubliceerd. En in die rapportages werd voor de zoveelste keer duidelijk dat het rommelen blijft met de statistieken van de "enige" gecertificeerde installaties in Nederland: zelfs de cijfers voor de PV-systemen die bij CertiQ zijn aangemeld blijken af en toe richting drijfzand af te glijden...

Want zowel het december rapport, als het voorlopige jaaroverzicht, lieten alwéér negatieve groeicijfers zien. Zowel voor de aantallen PV-installaties die bij CertiQ zijn aangemeld (eigenlijk: "Participanten Garanties van Oorsprong", waar dus nog een potentieel aan - geringe - dubbelingen in zou kunnen zitten). T.o.v. de november rapportage zijn er bij CertiQ alweer 28 installaties "verdwenen". En 738 kWp aan capaciteit! Hoe kan dit? Zijn er zoveel MEP installaties uit het register verdwenen dat dit wellicht een zeer magere groei van nieuwe SDE inschrijvingen heeft overvleugeld?

Neen, er blijkt (ook) iets anders aan de hand te zijn. En dat vinden we onderaan zowel het maandrapport over december 2013, als in het eerste, naar nu blijkt nog zéér voorlopig jaarrapport over dat jaar. Daar vinden we deze onthullende, nieuwe mededeling, die nog niet was te vinden in eerdere rapportages:

KLIK op plaatje voor leesbare uitvergroting

Hieruit blijkt, dat MEP en/of SDE installaties vanwege de "richtlijnen" van de "Regeling Garanties van Oorsprong", opnieuw ingeschreven moeten worden omdat daar - kennelijk - slechts vijf jaar voor staat! Het is goed om daarbij te bedenken dat de SDE op 1 april 2008 officieel open ging, maar dat effectief pas een schamele hoeveelheid PV-installaties zo'n beetje tegen het eind van dat jaar werden opgeleverd. Dat betekent, dat op zijn vroegst eind 2013 die "registraties" bij CertiQ "ververst" zouden moeten worden. Het gaat zeker in de begintijd van de SDE vooral om particulieren (maximering SDE 2008: 3,5 kWp...). En die hebben meestal geen kaas gegeten van dit soort "ambtelijke processen" (waar ik nog geen ondersteunend wetsartikel voor heb gezien, dank als u wel iets heeft waar die "5 jaar registratie" in staat genoteerd). Dus die zullen daartoe "opgestookt" moeten worden, want vanzelf gaat dat beslist niet bij simpele burgermensjes. Die hebben al meer dan genoeg ellende aan hun hoofd.

Het gevolg is dat, kennelijk, de nodige installaties "nog niet formeel zijn heringeschreven" cq. de registratie "hebben verlengd". En dat dus de "formele registraties" bij CertiQ teruglopen! Dit waarschijnlijk aanvullend op de theoretische mogelijkheid dat al in 2003 geregistreerde installaties met een beschikking voor de (al lang afgeschafte) MEP subsidie regeling stapsgewijs bij CertiQ uit het register zullen worden uitgeschreven.

Registraties ververst, dus verminkt cijfer resultaat...
In de nieuwe mededeling van CertiQ staat dan ook dat met deze "noviteit" rekening gehouden dient te worden bij de interpretatie van de recent getoonde data (die dus feitelijk "te lage" cijfers laten zien m.b.t. zowel de gecertificeerde capaciteit, als met de door die installaties gegenereerde "gecertificeerde productie"). De TenneT dochter verwacht kennelijk dat die "her-registratie" de komende maanden "goed zal gaan komen". En ze heeft al aangekondigd dat vanwege deze reden een - uniek - herzien "jaarrapport" gepubliceerd zal gaan worden in april van dit jaar. En dat, zoals gebruikelijk, begin juli het "definitieve" jaarrapport voor 2013 zal worden geopenbaard.

Vanwege deze reden, ga ik dan ook niet de komende maanden alle "maandgrafieken" updaten op mijn site (ik houd ze wel off-line bij mocht er weer een nieuw tussenrapport worden uitgebracht). En wacht ik eerst dat, een "realistischer beeld gevende" april rapport af.

Wel heb ik alvast op basis van de huidige "bekende" cijfers voor 2013 (jaarcijfers, in aparte rapport), een zéér voorlopige stand van zaken weergegeven over de "nog beslist niet representatieve" (!!!) ontwikkelingen van de status van aantallen PV-installaties en capaciteit in de CertiQ database (voorbeeld grafiek hier onder en link onderaan).

Om u een beeld te geven wat die "negatieve groeicijfers" voor gevolgen kunnen hebben als je zo'n maandprogressie grafiek maakt, geef ik u hierbij één exemplaar:

^^^
Let op laatste kolom segment voor dec. 2013: "kunstmatig negatieve groei"
vanwege registratie #glitch bij CertiQ...

Voor een voorbeeld uit de zeer voorlopige, nog onvolledig jaargrafieken voor 2013 dit exemplaar:

Uit bovenstaande grafiek lijkt af te leiden dat de groei van het geaccumuleerde gecertificeerde vermogen per categorie bij de kleinste vermogens (tm. 3,5 kWp, meeste residentiële installaties) vrijwel nihil lijkt te zijn geweest in 2013. Dat de groei in de categorieën 3,5 - 15 kWp op deze schaal bezien "net aan merkbaar, doch marginaal" zou kunnen worden gekwalificeerd. En dat er wel al forse groei is vastgesteld in de 2 grootste categorieën, die van 15-100 kWp (al 21% meer dan in 2012). En bij de grootste PV-systemen van meer dan 100 kWp (NB: pas sinds SDE 2011!). Waar nu al 54% meer groei is te constateren dan in 2012.

Zoals gezegd: dit zijn slechts de eerste voorlopige resultaten. Die kunnen - en zullen - nog fors worden bijgeplust voor 2013. Maar mijn verwachting is dat aan de "onderkant van de regeling" er ook in te verversen grafieken vrij weinig activiteit zal zijn vast te stellen (alle oude beschikkingen zijn inmiddels sowieso al verlopen, ik ben benieuwd wat er nog bij zou komen i.v.m. de "her-registratie"). En dat, geheel in lijn met mijn verwachting, en vanwege de fundamentele (zoveelste) policy change met SDE 2011 ("SDE plus"), dat met name de grootste categorieën nog wel een flink stuk extra op die kolommen gestapeld zullen gaan krijgen. SDE voor de "rijken", en de "groten", dus, niet voor de "kleintjes". Ik heb het al meermalen geconstateerd. Maar die "kleintjes", #henkeningrid, U en ik, dus, moeten wel meebetalen, via de nog steeds behoorlijk onbekende "SDE heffing" (geprognosticeerd verloop komende jaren zie artikel 31 december 2013, evolutie SDE heffing op elektriciteit, zie artikel 8 januari 2014)...

Dit alles laat onverlet, dat zelfs met "nog bijplussen" in gedachten houdend, de SDE regeling voor zonnestroom nog steeds geen factor van betekenis is geweest, na alweer bijna 6 jaar doormodderen. Ik heb er dan ook nooit wat in gezien, en heb daar monumentale hoeveelheden, met harde feiten ondersteund commentaar op geleverd (dossier).

Ook revisie bij andere DE opties voorzien
Uiteraard blijft deze "cijfer misère" niet beperkt tot bij CertiQ geregistreerde PV-capaciteit, maar strekt deze zich zo te zien aan de "voorlopige jaargrafieken" uit tot diverse andere opties die daar worden getoond. Bij biomassa is er vooral een opvallende daling bij installaties van 10-50 MW (2 van 19 uit administratie verdwenen na aug. 2013). Is er een installatie >50 MW in juli 2013 "administratief verdwenen", en ditto (1 ex.) voor waterkracht per september van dat jaar. Maar naast de "bescheiden terugloop" bij PV, is met name de terugval van het aantal/vermogen van windturbines ronduit opvallend te noemen, zoals onderstaande figuren laten zien.

In de rode cirkel heb ik het opvallendste aspect uit "het eerste jaarrapport 2013" van CertiQ m.b.t. aangegeven: er is minder PV-vermogen in de geaccumuleerde CertiQ registraties aanwezig in december dan in november 2013. Dat "kan" natuurlijk niet. Al zou de eerste de beste journalist er waarschijnlijk, haastig als 't ie een zoveelste stuk zou moeten schrijven over - bijvoorbeeld de impact van de SDE - compleet verkeerde (want niet goed met de feiten gecheckte) "conclusies" aan kunnen verbinden. Wie weet uiteindelijk zelfs leidend tot de nodige Kamervragen aan toe, als het "een bekend medium" zou zijn geweest. Laten we maar hopen dat het journaille niet eens weet waar ze die statistieken moeten zoeken...

Overigens is ook het "aantal geregistreerde" installaties (oranje kolommen) eind 2013 licht gedaald, ook al zie je dat niet/nauwelijks op deze schaal in het grafiekje. In het november rapport waren er nog 11.088 installaties "genoteerd" bij CertiQ. In het december rapport (2013) waren er nog maar 11.060 van over.

Voor "een correctere" (beter: "minder incorrecte") grafiek zullen we tot april 2014 moeten wachten. Voor een "zogenaamd definitieve" tot juli dit jaar. En mogelijk verandert er ook nog iets (gering) in de "historisch bijgestelde data" in nog weer later op te vragen updates. We moeten roeien met de riemen die we hebben, maar het is allemaal wel doodvermoeiend voor lieden zoals ondergetekende die HARDE cijfers willen...

Hierboven het nogal dramatische beeld bij zowel de aantallen, als het vermogen van de geaccumuleerde windturbine capaciteit "geregistreerd bij CertiQ" (1e voorlopige jaarrapport over 2013). Vooral hier mogen we later forse bijstellingen gaan verwachten. En hoeft bijvoorbeeld de PVV geen amok te gaan maken over "weggevallen windturbine capaciteit", want die staat er gewoon nog steeds (u weet wel zogenaamd "draaiend op subsidie", wat natuurlijk rabiate kul is). Alleen vinden we dat "even" niet bij CertiQ terug, en komt dat later hopelijk weer goed.

Gecertificeerde productie 2013 (voorlopig)
Wat de totale gecertificeerde stroomproductie betreft is er ook nog het nodige aan bijplus-werk te verwachten. Ten eerste gaat de grafiek in het eerste, zeer voorlopige jaarrapport maar tot november 2013. En ook hier "lijdt" de dataset onder de niet vertegenwoordigde - bestaande - installaties die nog opnieuw "geregistreerd" moeten worden. Tot nog toe is in dat eerste jaarrapport voor 2013 slechts 10,2 TWh gecertificeerde productie weergegeven tm. november (biomassa 52%, wind 47%). In het gereviseerde jaaroverzicht van 2012 lag het totale volume al op 12,4 TWh, en zelfs in 2010 lag het totale volume al op 10,5 TWh voor het hele jaar.

Even wachten, papier is geduldig
Geen nieuw "CertiQ maand overzicht", dus (ik heb wel een opmerking aan het begin van het CertiQ dossier gezet). Maar wel alvast "de eerste cijfers voor 2013", die nog fors zullen worden bijgesteld. En die dus eigenlijk nog weinig zeggen. Al weten we nu al dat het nieuwe volume cq. vermogen voor SDE zonnestroom installaties in kalenderjaar 2013 waarschijnlijk behoorlijk tegen zal vallen (ook gezien de door mij gesignaleerde trend in voorgaande maanden)...

Eerste zeer voorlopige tussenresultaten jaarrapportage CertiQ PV 2013

http://www.certiq.nl/pages/overcertiq/publicaties/statistische-overzichten

26 januari 2014: Correctie claim Solar Trendrapport. Als je iets publiceert, moet je altijd op je quivive zijn dat de in zorgvuldige bewoordingen verwoorde analyse (waar Polder PV bekend om staat) "gaande het proces van publicatie en openbaarmaking" niet verkeerd wordt geïnterpreteerd en vermenigvuldigd. Verkeerde interpretaties en foutieve gevolgtrekkingen zijn in Nederland namelijk endemisch, en dat moet eens een keer afgelopen wezen.

Vandaar dat het ook niet verbazingwekkend was dat een medium als "Respons!" ernstig de fout in ging bij het niet nauwkeurig lezen - dan wel "checken bij de bron" - van mijn informatie in het hoofdartikel over de vermeende ontwikkeling van PV-capaciteit in Nederland in het Solar Trendrapport. Respons! is een organisatie die claimt een platform te zijn "voor zakelijke en particuliere initiatieven die kunnen bijdragen aan een duurzame, verantwoorde samenleving".

Zij meenden - kennelijk oppervlakkig lezend - in hun oorspronkelijke stuk te kunnen "concluderen" dat ik gesteld zou hebben dat er eind 2012 "523 MWp" aan PV-capaciteit zou zijn opgesteld in Nederland. Dat heb ik helemaal niet beweerd, en daarom probeerde ik de volgende reactie onder dat bericht geplaatst te krijgen:

"Verkeerd begrepen grafiek (mijn origineel was stuk duidelijker, is teveel gecomprimeerd cq. "omgekat" in Trendrapport).

Eind 2012 voorlopige status CBS: 365 MWp, kan nog steeds wijzigen.

http://www.polderpv.nl/nieuws_PV112.htm#18nov2013_CBS_plust_2012_NL_met_25MWp_bij

Dus beslist NIET "523 MWp", eind 2012, dat heb ik helemaal niet beweerd…

In Trendrapport artikel mijn zeer grove prognose voor eind 2013 in 3 scenario’s, het bovenste was een hypothetisch scenario, wat – natuurlijk – niet is ingevuld ("wat als nationale subsidieregeling voor particulieren gecontinueerd had geweest").

Mijn "voorkeurs-scenario" is boven het tweede, wat betekent dat ik verwacht dat eind 2013 er behoorlijk wat meer PV-capaciteit dan 600 MWp zal zijn geaccumuleerd. Als het inderdaad meer wordt, wat heel goed mogelijk is (m.i. zelfs "zeer waarschijnlijk"), zal de jaargroei in 2013 (fors) hoger kunnen gaan worden dan in 2012 (laatste CBS cijfer jaargroei 2012: 220 MWp). Pas laat in het voorjaar van 2014 krijgen we meer duidelijkheid van CBS over de eerste cijfers voor 2013. En ook dat eerste getal zal later waarschijnlijk worden bijgesteld. Omhoog."

Na een paar uur heb ik opnieuw op genoemde website gekeken of mijn reactie was geplaatst, omdat die na het versturen slechts "in moderatie" werd getoond. Helaas is er niets van mijn reactie terug te zien. Wel echter zag ik een wijziging in de tekst van het artikel, waarbij de "523 MWp" (verondersteld eind 2012) als sneeuw voor de zon was verdwenen, en vervangen door "rond de 365 MWp". De ook genoemde, nog steeds vermelde "rond de 650 megawattpiek" voor eind 2013 heb ik ook niet als zodanig geclaimd. Een bronvermelding van de wijziging (namelijk: correctie door de auteur van het artikel, Peter Segaar van Polder PV) werd ook in het geheel niet vermeld. Heel erg jammer.

http://www.respons.co.nl/aanbieders-zonne-energie-laten-kansen-liggen

22 januari 2014: Solar Trendrapport gepresenteerd. Incl. toevoegingen.

Gisteren werd in het statige kasteel Duin en Kruidberg in Santpoort Noord (NH) door Solar Solutions, in nauwe samenwerking met Solar Magazine (eindredactie), het eerste Nederlandse "Solar Trendrapport" gepresenteerd. En wel voor een volle zaal met - volgens Solar Magazine - bijna 200 mensen werkzaam in de zonne-energie sector. In dat rapport ook twee bijdragen van Polder PV, waarover later meer.

De kern van het trendrapport is een omvangrijke enquête met maar liefst 84 vragen, waarvan 24 open vragen betrof, en de rest meerkeuze-vragen. 200 respondenten uit de zonne-energie sector (PV plus thermische collector systemen) hebben de enquête ingevuld, slechts 19 ervan waren onbruikbaar (onvolledig, afgebroken sessie e.d.).

Voorblad van het Solar Trendrapport 2014.
Het rapport bevat 61 genummerde pagina's vanaf het voorblad.
Te koop via: http://solartrendrapport.nl

Het rapport laat onder anderen in talloze grafieken de enquête resultaten zien die zijn onder te verdelen in markt-trends, technische trends, en politieke trends. Het onderzoek en de rapportage werden door diverse in Nederland actieve bedrijven gesponsord, waarbij het in Bergen op Zoom hoofdkantoor hebbende Orange Solar als hoofdsponsor optrad. Een van de inmiddels ruim 1.070 Nederlandse "PV-aanbieders". En al een tijd geleden opgenomen in mijn hard gegroeide, lange, lange leverancierslijst. Met eigen productie, waarbij kennelijk ook een module lijn in Europa wordt gemaakt, gezien het label "European Made serie" (downloads; onduidelijk in welk land). De cellen in die "EU" serie zijn naar verluidt afkomstig van Bosch Solar, of van Q-Cells. De eerstgenoemde heeft echter afscheid genomen van PV, waarbij een gecombineerde productie capaciteit van cellen en modules van 900 MW in het Duitse Arnstadt door het ook op zijn grondvesten schuddende SolarWorld zou worden overgenomen (volgens SolarWorld zelf: 700 MW cellen capaciteit, 200 MW module capaciteit). Het insolvent gegane Q-Cells is in oktober 2012 definitief opgeslokt door het Koreaanse chemie conglomeraat Hanwha Chemical.

Verder werden ook enkele andere bekende Nederlandse namen als sponsor genoemd (alfabetisch):

Daarnaast bevat het Solar Trendrapport persoonlijke visies van 8 "captains of industry" op drie hypothetische scenario's m.b.t. het al dan niet stimuleren van zonne-energie: De overheid "doet niets", "stimuleert", resp. "ontmoedigt".

Voor een eerste inzicht / samenvatting van het Trendrapport verwijs ik gaarne naar de exclusieve samenvatting van eindredacteur Solar Magazine, waarin ook eerdere artikelen zijn gelinkt (zie onderaan). En natuurlijk naar het trendrapport zelf, wat u zult moeten kopen bij de organisatie.

De organisatie haalde tijdens de presentatie van het "Hoe blijft u op de hoogte?" onderdeel, Polder PV aan als "belangrijke zonne-energie informatiebron" (zie ook Tweet van de organisatie). Uiteraard (?) stond het actieve Solar Magazine bovenaan de bronnen lijst. Een positie waar op Twitter enkele "kritische opmerkingen" over werden geplaatst (dit draadje). NB: ruwe bronmateriaal enquête is op te vragen bij de organisatie).

Tijdens de bijeenkomst in Santpoort werd duidelijk dat 2014 met (zeer groot) vertrouwen tegemoet gezien wordt door het grootste deel van de sector. En dat "moet" natuurlijk ook, omdat top marktanalist Solarbuzz (NPD Group) mondiaal voor 2014 een enorme groei heeft voorspeld ("critical tipping point") van maar liefst 49 GW nieuw zonnestroom vermogen. Waarbij de nieuwbouw in 2013 door hen werd gesteld op "slechts" 36 GW. Ergo, een jaarvolume bijbouw wat 36 procent hoger zou liggen dan in het voorgaande (crisis) jaar! Dan kan Nederland dus beslist niet achterblijven, en moeten ook hier "alle remmen los" dit jaar, ook al gezien de enorme opgelopen achterstand in Europa. Te zien aan de "stemming" bij de respons in het Solar Trendrapport, lijkt de Nederlandse sector dat ook te gaan (willen) doen, zelfs de verwachtingen ná 2018 zijn in absolute meerderheid gericht op "verdere groei". Ik zou zeggen: Netherlands: fasten your seatbelts!

Opslag the future?
Een van de opvallendste punten in de techniek sectie is dat de zonne-energie sector kennelijk grote kansen ziet in de markt voor opslagsystemen (accu's en parafernalia). Tijdens de bijeenkomst werd al gesteld dat het (nu) nog zeker niet rendabel is om zelf overschotten van zonnestroom in een accu te stoppen, en dat er later (bijv. tijdens de avonduren) weer uit te halen. Als de "verwachting" dat de "gewenste" techniek ontwikkeling daadwerkelijk tot forse kostprijs reducties zou gaan leiden, en het economisch potentieel daadwerkelijk "uitgenut" zou kunnen gaan worden, gaan we mogelijk de bizarre situatie krijgen dat, in een land met een van de beste en meest betrouwbare elektriciteitsnetten ter wereld, mensen zich mogelijk van "dat net" gaan afkeren (waarschijnlijk wegens vastrechtwoeker en diverse mogelijkheden om kunstmatige belastingen op te leggen e.d.), om - als ze dat "redden" (!!) - autark te gaan...

Roorda: Zonne-energie is sexy / moet zo worden "geframed"
De van de "BOB-campagne" (tegen alcohol misbruik, maar dan "positief gebracht") bekende heer Eugene Roorda van het gelijknamige reclamebureau mocht de peptalk van de dag houden. En ging daarbij - uiteraard, dat is zijn taak - controverses niet uit de weg. Een van zijn bewust gechargeerde uitspraken was bijvoorbeeld, "Waarom zijn jullie zo LELIJK?" (het zou een van de redenen zijn geweest waarom hij nog steeds geen PV-installatie zou hebben aangeschaft).

Waar het op neerkwam - volgens Roorda - is dat de sector af "moet" van het wat suffige, en vol "dissatisfiers" zittende, sterk technische karakter van de (huidige) sector. En dat het (eeuwige) geneuzel over "terugverdienen", "salderen", en het om de oren slaan van consumenten met veel cijfers tot het verleden zou moeten gaan behoren. Er moet meer "leut" in, en "sex", "goed gevoel", "duurzaam", etcetera. In de reclame wereld bekend onder het verzamelbegrip "satisfiers". Ik kan de heer Roorda melden, dat ik desondanks met het "cijfergeneuzel" gewoon door blijf gaan, zoals in onderhavig, en door mij als ESSENTIEEL bevonden geval. Maar dat ik daar ook als vanouds altijd wat luchtige ondertonen in bijmeng. En me zelfs af en toe "schuldig" zal blijven maken aan humor (tot en met de zwartste vorm ervan, sarcasme).

Voor de goede orde, wat die "sexy" zonnepanelen betreft, dat roeptoeter ik al een paar jaar, al geloofde Raymond Meur van Stadsradio Breda destijds, toen ik het er in een van zijn radio uitzendingen over had, in het prehistorische jaar 2010, er niks van. Dat zonnepanelen "sexy" bevonden zouden kunnen worden. Dat werd door een bekend leverancier van zonnepanelen al eind 2011 bevestigd, in een opvallend citaat wat al jaren op mijn site staat: HIER.

Roorda had het ook over de kennelijk aantrekkingskracht van "mannelijke waarden", zoals "power", "kracht", "avontuur", voor vrouwen. En bracht toen een nogal ongelukkige vergelijking naar voren m.b.t. vergelijkbare framing met een merk sigaretten - uit een branche die juist dood en vernietiging zaait (ik ben altijd zéér kritisch geweest t.o.v. de reclame sector, het maakt ze namelijk geen bal uit waar het over gaat, als het maar geld opbrengt).

Dus mogelijk zal de ook aanwezige Benelux vertegenwoordiger van de Amerikaanse krachtpatser SunPower, wat de hoogste commerciële module rendementen aanbiedt ter wereld (X-serie: minimaal 345 Wp bij 1,631 m², module rendement nominaal minimaal 21,2% bij opgegeven "0% tolerantie"), en waar ook "sexy" all-black module lijnen worden aangeboden wat meer bestellingen kunnen gaan verwachten de komende tijd...

Natuurlijk zaten er diverse hele en halve "waarheden" in het betoog van Roorda, die "moet overdrijven" vanuit zijn professie. En de sector zal zich dat zeker gaan aantrekken. Voor meer bespiegelingen over "het al dan niet sexy zijn van zonnepanelen", zie ook de blog van Remco de Jong op de site van hun Belgische onderneming Zem & Co bvba. En het stuk van de ook aanwezige Wessel Simons van Energiebusiness.nl.

Toch nog even een niet onaardige "voetnoot" alhier: Het Chinese "Solarfun" (Power Holdings), een rappe starter in de gouden jaren van de PV, werd al in 2010 overgenomen door het hierboven al eerder genoemde Hanwha Chemical. Direct werd hun oude, waarschijnlijk ook Roorda aansprekende "sexy" naam omgezet in Hanwha Solar One. Ik weet niet of de heer Roorda dat een appetijtelijke naam vindt voor een "sexy" PV-bedrijf. Maar Hanwha is wel een enorm conglomeraat geworden, wat ook het machtige Duitse Q-Cells heeft opgevroten...

Commissaris voor de Koning NH, Remkes
Het rapport werd uiteindelijk officieel uitgereikt aan de Commissaris van de Koning J.W. Remkes voor de provincie Noord-Holland, waarbij inleidster Annet van Baarle ondanks goed oefenen een keer "struikelde" over het feit dat we voor het eerst in lange tijd geen "Koningin" meer hebben, maar een "Koning". Dat terzijde schuivend, ging Remkes, die deel heeft uitgemaakt van kabinetten onder zowel Kok als Balkenende, en bestuurlijke ervaring heeft op energie dossiers (in het verleden o.a. namens VVD energie woordvoerder in de Tweede Kamer), in op het rapport. Waarbij hij direct met een advies aan de sector kwam.

Ten eerste was daar de door Remkes gevonden black-hole of, zo u wilt "inconsistentie". Er wordt in het rapport gerept van "geen subsidies s.v.p. van de Staat", wel een "consistent meerjarenbeleid" van zowel de Staat der Nederlanden, als de Europese Unie, en "positieve voorlichting over zonne-energie door gemeentes". Remkes miste, terecht, het niveau "Provincie", waar geen uitspraken over waren gedaan. Vervolgens gaf hij een waslijst van voorbeeld projecten gestimuleerd en/of ondersteund door "zijn" provincie Noord-Holland, daarbij o.a. verwijzend naar het al in juli 2012 geplaatste persbericht "Noord-Holland omarmt de zon" ("zonne-energie vierde speerpunt aan het koersdocument Duurzame Energie").

Al in 2011 was er een subsidieregeling "Zonnestroom op scholen". Er wordt ingezet op hulp vanuit de Provincie bij het "zonnepanelen voor asbest" project. Dat is echter opgelegd vanuit de Rijksoverheid. Ondersteuning van het Rijk moest worden verdeeld via de Provincies. Noord-Holland zou op basis van het aanwezige dakoppervlak op landbouwbedrijven in de provincie 1,4 van de in totaal 20 miljoen Euro doorgeschoven krijgen van het verantwoordelijke Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het project wordt uitgevoerd door "Meer Met Minder".

Ook noemde Remkes het mede door de Provincie ondersteunde experiment met een "SolaRoad", een in het najaar van 2014 aan te leggen (lees: te "renoveren") fietspad met ingebouwde zonnecellen bij Krommenie. Het participeren in zowel de "EnergyBoard" voor Noord-Holland Noord, als "Energy Valley" samen met drie noord-oostelijke provincies. En, als uitsmijter, realisatie van de - ruim binnen gepland budget blijvende - 45 miljoen Euro kostende "totaalrenovatie" van het Houtplein kantoor in Haarlem. Wat, o.a. met hulp van warmte/koude opslag, is opgewaardeerd van energielabel G tot de hoogste klasse A++. En wat door Remkes in maart 2013 officieel werd geopend (link).

Daarmee wilde Remkes maar even aangeven aan de zonne-energie sector, dat het bestuurlijke niveau "Provincie" beslist niet vergeten mocht worden in de communicatie "aan de autoriteiten" in het land. Wel erg jammer is dat hij het ook door "zijn" provincie ingestelde totaalverbod voor nieuwe windturbine capaciteit niet heeft genoemd. Want dat kan beslist als de misser van de eeuw worden beschouwd in deze provincie. Die niet alleen een zeer hoge zoninstraling kent. Maar die ook nog steeds enorm veel potentieel heeft voor meer windenergie.

Deze "misser", en de enigszins zurige opmerking van Remkes over de (vermeende) "problemen bij de oosterburen" (hij doelde natuurlijk op wereldkampioen geplaatst zonnestroom vermogen Duitsland), die direct door Peter Desmet van Solar Clarity werd gepareerd, zullen we maar snel in het bakje "prullenbak" gooien...

Boodschap
Remkes gaf als specifieke boodschap aan de zonne-energie sector mee, dat het niet bij het naar Den Haag sturen van het Solar Trendrapport kon blijven. Want de "boodschap" is niet helder. Die moet scherp en duidelijk worden neergezet. Want - zoals ook al uit de discussie bleek - als je als sector géén "subsidie" van het Rijk wilt*, maar wél de salderingsregeling in stand wilt houden, en dat niet duidelijk maakt, krijg je "ongelukken" in Den Haag. Dát de salderingsregeling, feitelijk voortgekomen uit het in de Elektriciteitswet "gooien" van een noodartikeltje (31-c) in 2004, gevaar loopt, is evident, al schijnt (!) de sector nog vier jaar de tijd te hebben voordat - mogelijk - de beuk er in gaat van overheidswege (die ruim 70% van de kWh prijs afroomt in de vorm van belastingen incl. BTW...).

In ieder geval zal de sector die "boodschap" dus nog kristalhelder, onverbloemd, in een bijgaand schriftelijk verzoek, goed verpakt en met een lintje er omheen, de Kamerleden moeten doen toekomen. Die, zo beloofde Rolf Heijnen van Solar Solutions, tijdens de komende Solar Solutions beurs, 16-17 april 2014, wederom onder het (nog) grootste zonnedak van Nederland (Floriade Vijfhuizen), zullen worden uitgenodigd om daarover hun mening te komen ventileren.

Tot slot
Het eerste Solar Trendrapport (2014) bevat een zeer interessante blik in de stand van zaken in de Nederlandse zonne-energie sector en geeft een goed beeld van de "meningsvorming" over de eigen toko, en de te verwachten kansen. Het zal hier niet bij blijven, de bedoeling is dat elk jaar er een vervolg gaat komen. In ieder geval wil ik de organisatie bedanken voor de moed voor dit initiatief, en natuurlijk, voor de uitnodiging om 2 bijdragen te leveren. Daarover later meer.

* Uiteraard direct gesputter van de schaars vertegenwoordigde thermische zonne-energie sector, die beslist wel wat "subsidie hulp" kan gebruiken, i.t.t. de nog door salderings-mogelijkheid "gezegende" PV-sector. De "Ik ben Ra" vertegenwoordiger suggereerde een lager BTW tarief voor thermische ZE hardware. Waar vervolgens weer verwarring over ontstond omdat Remkes dacht dat er iets gedaan zou moeten worden aan de "belasting op energie", wat hij een onmogelijke eis zou vinden gezien de financiële zorgen van de Staat.

Duurzaam
Dit mag ook nog even worden genoemd, want dat had ik nog niet eerder gezien. De "badges" voor deze bijeenkomst waren volledig herbruikbaar. Ze zijn met magneetjes uitgevoerd, en kunnen makkelijk worden aangebracht en verwijderd. En opnieuw gebruikt, met een nieuw papiertje voor een volgende bijeenkomst. We moesten de kleinoden inleveren voordat we naar huis gingen, en kregen het Trendrapport er in ruil voor mee. Goed doordacht. Klein maar fijn, en een leuk "duurzaam detail" op deze dag. Ik vond dergelijke herbruikbare badges o.a. op deze site, dus voor iedere evenement planner snel beschikbaar. Compliment aan de organisatie!

Zonnepanelen zijn sexy en vrouwelijk, echt waar (22 januari 2014; bijdrage van Remco de Jong, die niet aanwezig was in Santpoort. Hij werkt voor het in Brussel gevestigde Zem & Co bvba [geen NL KVK kunnen vinden], en deed zijn uitspraak in het blog op hun Nederlandstalige website Zonnepaneel-advies. Het bedrijf levert modules van, onder anderen ... SunPower)

17 januari 2014: Update energiebelastingen en kWh kosten. Na de recent ververste grafieken voor de vastrechten voor elektra en gas, is het de beurt aan twee andere zeer relevante aspecten die van invloed zijn op (a) de elektriciteitsnota, (b) de gasnota, (c) het financiële effect van salderen m.b.v. eigen zonnepanelen achter de aansluiting ("standaard situatie"), (d) het financiële effect van participatie in zogenaamde "postcoderoos" projecten (waarschijnlijk grotendeels PV) wat de belasting opbouw betreft.

Ik heb inmiddels mijn unieke, al jaren lang bijgehouden "tarieven pagina" weer aangepast en uitgebreid. En daarin heb ik energiebelasting grafieken ververst (zowel voor elektra als voor gas). En ik heb voor de "standaard referentie situatie" bij Vattenfall/NUON alle verbruiks-gerelateerde grafieken (die de kWh-tarief afhankelijke componenten weergeven) van een update voorzien. Voor gas hoop ik later nog een update te doen, als ik daar tijd voor kan vinden.

Ik verwijs u door naar genoemde pagina voor alle toevoegingen, en wil er nog even dit aspect uitlichten:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In het hierboven getoonde plaatje vindt u alle energiebelasting tarieven voor elektriciteit terug, voor alle categorieën, sinds 2000. Voor 2014 is daar een nieuw aspect bijgekomen: het "verlaagde tarief" voor participanten in zogenaamde "voor de meter", "salderen op afstand", "kropje sla", "energieakkoord" projecten. Voor particulieren, exclusief bedrijven, etc., bij een jaarverbruik van maximaal 10.000 kWh. Weergegeven in de (postcoderoos-)rode kolom. Die een "korting" van 7,5 Eurocent/kWh t.o.v. het "bestaande" tarief (excl. BTW) zouden moeten gaan krijgen als alles gaat zoals vanuit de overeenkomsten binnen het "Energieakkoord" zou zijn bedoeld. Dat resulteert (rode kolom voor 2014) in een resterend te betalen bedrag van 4,35 Eurocent/kWh excl. BTW (= 5,26 Eurocent/kWh incl. BTW) voor "postcoderoos klanten". Ietsje hoger dan het dit jaar geldende, met inflatiecorrectie opgehoogde tarief voor de tweede energiebelasting staffel, van 10.001 tot en met 50.000 kWh/jaar (lichtbruine kolom).

De facto betekent het dat "postcoderoos participanten" slechts 36,7% van de energiebelasting per kWh zullen gaan betalen dan de overgrote meerderheid van de Nederlanders. Echter - uiteraard, dit is NEEderland - met de beperkingen "nooit meer dan 10.000 kWh/jaar", en, als betrokken participant (in vrijwel alle gevallen!) minder zou verbruiken per jaar: tot en met dat totale verbruik, en geen kWh meer...

ACM gemiddelde marktprijs levering
Ook nieuw is een grafiek waarin ik de door ACM via EZ gepubliceerde data voor de "gemiddelde leveringscomponent" van alle elektriciteitsleveranciers heb uitgezet. Die heb ik afgezet tegen de tariefontwikkeling voor het standaard continu "grijs" (enkel) tarief bij het - voor NL begrippen - "grote" energiebedrijf Vattenfall/NUON, en het resultaat is voor mij in ieder geval niet verbazingwekkend. Wel ronduit amazing is het feit dat ik over een veel langere periode tarieven heb van Vattenfall, en dat ACM het slechts bij een korte periode "er verder bij laat zitten". Alleen dat al zou ontsteltenis in de Tweede Kamer kunnen (lees: "moeten") geven... Commentaar op dit diagram op de grafieken pagina, zie link onderaan.

SDE heffing
Daarbij komt nog een curieus fenomeen, namelijk de SDE heffing. Die per 1 januari 2013 is ingevoerd, en al meer dan verdubbelde per 1 januari 2014. Voor overzicht van de wettelijk vastgestelde heffingen per categorie tot en met 2016, zie mijn artikel van 8 januari 2014.

Gezien uitspraken van het Ministerie van Economische Zaken (enorme vragenlijst n.a.v. vaststelling begroting, 8 okt. 2013, Kamerstuk 33 750 XIII nr. 6, met name antwoorden op vragen 249 en 250 plus tabel), zou die SDE heffing namelijk wél betaald moeten worden door participanten in "postcoderoos projecten". Maar ze wordt - net als de wettelijk verplicht weg-gesaldeerde energiebelasting - NIET betaald door mensen die "achter de eigen aansluiting" ("klassiek") hun zonnestroom salderen. Want daarbij worden alle kWh-gerelateerde componenten, SDE heffing, energiebelasting, de leveringspost, én de BTW over alles, meegesaldeerd (lees: "weg-gestreept"!!).

Daarmee worden de illusies van de "vrije markt principes" ("alle afnemers - en dus ook prosumenten - zijn voor de Wet gelijk") nota bene door het Ministerie wat die liberalisering er (onder destijds D'66 minister Brinkhorst) door heeft gejast, alweer afgebroken waar je bij staat. En stelt het parlement daarbij - kennelijk, of vooralsnog - geen vragen...

Het blijft een compleet gekkenhuis met de (selectieve) ondersteuning in Nederland. Of dat ooit nog goed gaat komen vraag ik mij af...

Alle inmiddels afgeronde, en ververste grafieken en toelichting zijn terug te vinden op:

De prijsontwikkeling van energietarieven en -componenten
Voorbeeld: Vattenfall-NUON/Liander

13 januari 2014: Update specifieke opbrengsten Sonnenertrag (incl. correctie synthese berekening tabel*).

In een eerder bericht (18 oktober 2013) ben ik al uitgebreid ingegaan op wellicht het grootste PV data portal van Europa, Sonnenertrag (op z'n Nederlands "Zonnestroomopbrengst"). Met duizenden installaties (momenteel 12.266 installaties, 30 landen, 195 MWp). En op dit moment ook 944 Nederlandse PV-systemen. Waaronder heel erg veel "kleintjes" (systeem gemiddelde van al die installaties slechts ruim 3,7 kWp), of "in de loop van de tijd met paar panelen uitgebreide" installaties. Vooral bij die uitbreidingen gaat het vaak mis, want de specifieke opbrengsten kWh/kWp voor het oude project deel worden dan onterecht "gedrukt" omdat in de noemer een te hoog getal komt te staan.

De oude en de nieuwe project delen worden namelijk vaak niet gesplitst, wat tot vreemde taferelen bij de gepresenteerde grafieken leidt. Derhalve moeten bij al dit soort databases, met ook nog eens een potpourri aan invoerings-wijzes en "instrumenten" (vrijwel nooit geijkt), flinke potten zout worden genomen. En resultaten daar uit dan ook met grote prudentie worden beschouwd (morgen is er een bespreking over het Protocol Monitoring HE in opdracht van Agentschap NL).

Oudste SE installatie NL
Wel even leuk is het om het oudste Nederlandse PV-systeem in Sonnenertrag te vermelden. Dat is de ZO georiënteerde installatie op een prachtige boerderij (Vossen in Grathem, Leudal, L.), al uit 1994 (!). Dat bestaat uit 18 Siemens SM110 modules (1,98 kWp) met een mij onbekende ASP TCG2500/6 omvormer. In 2011 werd eigenhandig nog eens een 1,41 kWp installatie met 6 CEEG modules aangebracht, en aangesloten op een CPS SC1.5KTL inverter van Chint/Astronergy. De invoer van de kWh data voor deze "dubbele" installatie is, net als bij Polder PV (eerste ingaves vanaf 2002) manueel.

Huidige status SE - NL
Ondanks de blijvende problemen met de invoer - en interpretatie van - de SE data, wil ik u wel de huidige status meegeven in het Sonnenertrag portal. Veel echt grote alternatieven zijn er niet, en het geeft minstens een "minimum" wat we zouden kunnen verwachten als we gaan uitmiddelen over een langere - wel representatieve! - jaarreeks. En SE geeft daarbij ook zogenaamde "bereinigte" data op, waarbij alle systemen met onvolledige opgaves (selectief en/of grote stukken uit de maandopgaves niet aanwezig) er uit zijn geknikkerd. Dus een benadering van de "mogelijke werkelijkheid" wordt daarmee al waarschijnlijker, wat de productie betreft.

Hier is het resultaat van mijn update van 13 januari 2014, waarbij met name natuurlijk de resultaten voor 2013 voor het eerst volledig bekend zijn. En er enkele kleine wijzigingen van een paar eerdere jaren konden worden vastgesteld (combinatie van uit de database verwijderde installaties, en mogelijk nog enkele "nieuw ingevoerde" oudere systemen waarvan de productieresultaten voor eerdere jaren ook zijn ingevoerd).

NB*: in de eerste versie van deze tabel zat in de onderste "synthese berekeningen" (3 rijen onderaan) een foute celverwijzing in de spreadsheet (verwijzing naar oudere data). De correcte getallen, met als aanvulling de gemiddelde systeemgrootte (in kWp) voor de in Sonnenertrag aangetroffen Nederlandse installaties in 2013, zijn in deze nieuwe versie opgenomen (wijziging: 14 jan. 2014).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Uit bovenstaande tabel kan worden geconcludeerd dat de "gemiddelde specifieke opbrengst" per installatie (met alle gemelde "gebreken") in de "enigszins representatieve" jaarreeks 2009-2013 op zo'n 852 kWh/kWp.jaar is gekomen (rood, "bereinigte data"). Wat als een "absolute minimum" referentie gezien moet worden gezien de diverse (potentiële) gebreken van de door particulieren aangeleverde data. Daarbij moet ook worden gezegd dat het in 2012 om slechts 0,63% van het totale, door CBS op basis van mijn inbreng opgehoogde eindejaars-volume van 365 MWp is gegaan. M.a.w.: een zeer kleine (en dus ook niet bepaald betrouwbare) steekproef. Er heeft in de jaar reeksen maximaal slechts 0,92% van het totale jaarvolume in de Sonnenertrag database gezeten, in kalenderjaar 2010 (groene getal; uitgaande van niet meer wijzigende eindejaars-volumes door het CBS).

In 2012 lag die gemiddelde specifieke opbrengst nog op 868 kWh/kWp.jaar vanaf 2009. Het kan best dat nog de nodige data voor 2013 moeten worden ingevoerd, en dat het resultaat voor dat jaar (voor de meegetelde installaties) nog wat kan gaan stijgen. Heel veel zal dat waarschijnlijk niet worden. Vergeet niet dat zowel "slecht" als "goed" presterende installaties, waarvan de gegevens niet meer worden bijgehouden, op een gegeven moment door de beheerders van de Sonnenertrag database, verwijderd zullen worden. Die acties kunnen ook de gemiddelde data voor de systemen in voorgaande jaren gaan beïnvloeden. Vandaar dat ik bij een volgende update ook alle voorgaande jaren zal blijven meenemen.

Vergeet ook niet, dat als we naar het totale aantal "bekende" PV-installaties kijken volgens het Klimaatmonitor portal (wat fors achter loopt laatste data zijn van juli 2013!), 122 duizend stuks voor eind 2012, dat het aantal Nederlandse Sonnenertrag systemen met bekende data voor eind 2013, 944 stuks, nog geen 0,8% van het (nog flink bij te plussen) "medio 2013" KM getal, nog steeds weinig voorstelt...

De verwachting is, natuurlijk vooral ook gevoed door de op basis van aan de praktijk geijkte, nauwkeurige simulaties van Siderea.nl, dat er gemiddeld genomen een (fors) hogere specifieke opbrengst gehaald kan - en zal - worden in Nederland, in de dichtbevolkte, installaties- en instraling-rijke kustprovincies zelfs aanzienlijk meer. Dat de populatie in Sonnenertrag (dus) beslist niet als "typerend voor een gemiddelde Nederlandse PV-installatie" gezien mag worden, en dat met name de vaak veel "beter scorende" installaties op bedrijven, scholen, gemeentelijke instellingen en provinciehuizen vrijwel afwezig zijn in de Sonnenertrag database. Derhalve herhaal ik: bovenstaande tabel synthese kan alleen maar als een absolute "minimum referentie" worden gezien voor Nederland. En dus, dat zal morgen ook zonder meer gaan blijken, zal de vele jaren lang door zowel CBS en AgNL/Protocol gehanteerde, uit de duim gezogen "700 kWh/kWp.jaar" er gegarandeerd "aan gaan". Polder PV is al vele jaren lang zo'n beetje het enige medium in ons land die genoemde absurd lage specifieke opbrengst flink ter discussie heeft gesteld.

Want de buurlanden halen veel hogere opbrengsten per opgestelde kWp aan nominaal vermogen... En die meten alles.

http://www.sonnenertrag.eu (een van de grootste - mogelijk zelfs de meest omvangrijke - data portals van Europese PV-systemen)
http://www.siderea.nl/zonne-energie/jaararchief/jaararchief.html (synthese prognoses haalbare specifieke opbrengsten Nederland uit jaarreeks 1991-2010 instralingsdata KNMI door Siderea.nl. "Gemiddelde" oriëntatie 841-916 kWh/kWp.jaar; "Optimale" oriëntatie 894-973 kWh/kWp.jaar)

Instralingsdiagram KNMI voor Nederland, door Polder PV omgerekend van joule/cm² naar kWh/m² (globale instraling in het horizontale vlak)

11 januari 2014: ArenA PV project: definitieve project data (update 3). Na vragen van mijn kant over de precieze systeem data van het aangekondigde ArenA PV project (artikel 9 januari incl. updates), heb ik per e-mail van een technisch medewerker enkele interessante details gekregen. Waarvoor grote dank. Met de al eerder bekend gemaakte cijfers, komen we voor dit project op de volgende synthese:

Met dank aan Amsterdam ArenA voor de extra info om het totaalbeeld van het spannende nieuwe PV-project completer te maken.

Eerste panelen op dak aangebracht (RTV NH, 26 maart 2014). Zo te zien bestaat het dak uit een metalen damwand profiel, waarop kleine opzetstukken worden geschroefd, waarop de modules direct worden aangebracht.


zontwikkelingen "oud"	links	PV-systeem	basics	grafieken graphs	huurwoningen	nieuws	index

Nieuws P.V. pagina 114

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

Klimaatmonitor en zonnestroom