Nieuws
andere duurzame energie bronnen actueel
en kritische beschouwingen energiemarkt

25 december 2013 - 31 maart 2015

meest recente bericht boven

Verhouding stadswarmte vastrecht t.o.v. "klassiek gas"
Hoe verhoudt zich dat nu eigenlijk met wat een "klassiek" Nederlands huishouden in een woning met uitsluitend gas voor ruimteverwarming, tapwater en (eventueel) kookgas betaalt? Dat heb ik in de volgende grafiek uitgezet, die ik ook aan de uitgebreide analyse heb toegevoegd. Ik heb hierin uitsluitend de "totale vastrecht last" voor stadswarmte huishoudens in Leiden e.o. weergegeven. Zowel voor de situatie mét kookgas (incl. kosten netbeheer, gas leverancier, en aftrek van compensatiepost, o.a. in de Stevenshof), als voor de wijken die elektrisch koken en die géén (kook)gas aansluiting (meer) hebben (rode resp. bruine curves).

Daarnaast heb ik ook de vastrecht kosten (4 posten netbeheer plus vastrecht leverancier, in dit geval Vattenfall/NUON) voor klassieke huishoudens met een (max.) G4 capaciteit gasmeter berekend. Gebaseerd op de harde tariefbladen van zowel netbeheerder Liander (voorheen Continuon) als die van Vattenfall / NUON. Daarbij ben ik natuurlijk uitgegaan van een "klassiek" jaarlijks gas-verbruik wat ligt tussen 500 en 4.000 m³/jaar (tot en met 2008 lag die "tariefgroep" nog in het traject 500 tot 7.500 m³/jaar). Het zal zelden voorkomen dat mensen boven zo'n (gigantisch) verbruik van 4.000 kubieke meters gas komen (dan kom je in een hoger capaciteitstarief terecht). Het gemiddelde, klassieke huishoudelijk verbruik, duikt al jaren lang stapsgewijs omlaag, en is volgens de laatste cijfers van CBS (2013) inmiddels "gearriveerd" rond de 1.600 m³/jaar ("spread" appartement 1.050 m³ <-> vrijstaande woning 2.800 m³). In de grafiek heb ik deze vastrecht curve voor het "klassieke gas huishouden" in olijfkleur weergegeven.

Voor alle drie de curves (stadswarmte mét cq. zónder kookgas, en "standaard all-gas situatie") heb ik lineaire trendlijnen door Excel laten berekenen (gestippelde lijnen). Het almaar uitdijende, sinds de invoering van de Warmtewet per 1-1-2014 zelfs explosief gegroeide "verschil" tussen deze twee "vastrecht curves" (stadswarmte opties versus all-gas optie) zou gelegen moeten zijn in het NIET hebben van een CV ketel bij de stadswarmte huishoudens. Alsmede aan het zogenaamd "vermeden onderhoud aan die fictieve, niet aanwezige CV ketel".

U kunt me meer vertellen, maar hier stinkt Polder PV dus niet in. Dit slaat helemaal nergens op, want kennelijk "moet" ik uit het dramatisch opgelopen verschil tussen de twee typen vastrecht curves in bovenstaande grafiek (dubbele rode pijl en heftig verschil in hellingshoek van de trendlijnen) concluderen, dat al dan niet fictieve CV ketels tegenwoordig een gouden coating lijken te hebben. En sinds de Warmtewet is ingetreden ondanks de (bij lange na niet voldoende) "correctie" van 2014 -> 2015 opeens ook nog wellicht maandelijks "onderhouden" lijken te (moeten?) worden. Kennelijk met de uitdrukkelijke bedoeling om de stadswarmte klanten aan volledig idiote, en volslagen fictief "omhoog gerekende" vastrecht lasten te "helpen"? EZ kan oneindig lullen als brugman, en daar vuistdikke dossiers over volpennen. Maar ze zitten gewoon sprookjes te vertellen, het is pure polderkolder. We worden als stadswarmte klanten én als parlement belazerd. Punt.

En dan heb ik het nog niet eens gehad over alle voordeeltjes die mensen in een "gaswoning" zich allemaal kunnen toebedelen in een vrije markt waar naar hartelust "geshopt" kan worden bij bijna vijftig (!!) aanbieders naar lage gas tarieven, eventueel in combinatie met een extra interessant stroomcontract. Boodschappen die stadswarmte huishoudens helemaal niet kúnnen doen. Want zij betalen de hoofdprijs. Aan warmtewoeker. Bij hun niet te verkiezen monopolist.

Periodieke tarieven (standaard) gas aansluitingen Liander (netbeheer in gebied Leiden e.o.)

Standaard gas tarieven Vattenfall/NUON incl. "vastrecht levering" (à EUR 3,75/mnd incl. btw)

Tarieflijsten stadswarmte Vattenfall/NUON (incl. Leiden e.o.)

8 februari 2015: Warmtewet in het 2e jaar - de gevolgen voor Leiden. 1 januari 2015 is het tweede jaar van de Warmtewet ingegaan. Dit artikel gaat in op de directe gevolgen voor de tariefstellingen in Leiden e.o., de byzondere situatie m.b.v. kookgas in onze wijk de Stevenshof, en verwijst door naar de uitgebreide analyse pagina met alle details en grafieken die zijn ververst t.o.v. de exemplaren van vorig jaar.

Per 1 januari 2014 is de Warmtewet ingegaan, die voor de meeste betrokkenen (lees: slachtoffers) inmiddels zo'n beetje de status van Warmtewoekerwet heeft gekregen. In veel plaatsen stegen de vastrechten compleet de pan uit (die waren al hoog). In Leiden gingen we 11% meer vastrecht warmte betalen sinds de voorgaande tariefstelling (2e jaarhelft 2013). Tegelijkertijd werd de zogenaamde kookgascompensatie post in onze wijk met een dramatische 37% omlaag bijgesteld. Het eindresultaat voor de totale "vastrecht load" was een verslechtering van 28%, onder de zogenaamd "beschermende Warmtewet".

In 2015 is weliswaar door de gedaalde gasprijs ook de GJ prijs omlaag gegaan. Maar er is nog eens een schepje bovenop de, laten we het gewoon eerlijk zeggen, "vastrechtwoeker" gegooid. Ik laat u in dit stukje enkele grafieken zien om de tarieven trends te tonen, meer zijn op de detail pagina weergegeven.

Verloop GJ prijs ex btw (oranje) resp. incl. btw (rood), en andere tarieven (elektra prijs resp. gas prijs ex btw) die lang sleutel componenten waren bij het berekenen van dat tarief (voor details zie uitgebreide toelichting onderaan gelinkt). Vattenfall/NUON heeft in het tweede jaar van de Warmtewet (vertikale rode streepjeslijn) wederom, net als de meeste warmte leveranciers, het "maximum tarief" van ACM (Autoriteit Consument & Markt) gehanteerd van EUR 22,64/GJ. Wat een stuk lager ligt dan het max. tarief (ook in de meeste gevallen excl. in Amsterdam gehanteerd door NUON) in 2014, vanwege de daling van de (inter)nationale gas prijzen.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

De beruchtste post van allemaal: het "vastrecht stadswarmte" (roze: ex btw, lila: incl. btw). Al jaren lang een gemiddeld genomen fors stijgende trend vertonend. En met ingang van de "beschermende" Warmtewet op 1 januari 2014 explosief gestegen (20,9% in 2014 t.o.v. gemiddelde tarief in 2013). En nog eens 4% extra er bovenop in het tweede jaar van diezelfde "beschermende" Warmtewet. Eindresultaat van deze schandalige, onder verantwoordelijkheid van het Ministerie voor "Economische" Zaken tot uitvoer gebrachte woeker operatie over de rug van weerloze, gebonden warmte klanten (tegenwoordig ook wel, zelfbevlekkend, "warmteslaven" geheten): gemiddeld 6,9% verhoging per jaar vanaf 2002.

De minst goed begrepen grafiek van allemaal. Noodzakelijk vanwege de byzondere "complicatie kookgas" in onze wijk, Stevenshof in Leiden. We betalen sinds 2005 namelijk dubbele vastrechten, eenmaal "fictief met capaciteitstarief ruimteverwarming gas binnen het vastrecht voor stadsverwarming". En eenmaal "hard op de nota verschijnend", de 4 vastrechten van netbeheer (Liander alhier), voor een kookgas aansluiting (max. 500 m³/jaar verbruik), plus vastrecht levering van de leverancier (meestal nog NUON in onze wijk, hoogstwaarschijnlijk). Die 5 vastrechten tellen op tot de rode kolommen. Wij zouden die in principe "gecompenseerd" moeten krijgen via de zogenaamde "vastrecht kookgas compensatie" post van NUON Warmte (paarse kolommen, vanwege "Niet Meer Dan Anders" principe). Maar NUON kon daarmee "spelen", gezien de verschillen die zijn opgetreden. En met de intrede van de Warmtewet gebeurde er in twee jaar tijd bizarre dingen met die "compensatie post". Eerst schoot hij enorm omlaag in 2014 (waardoor de totale "vastrecht last inclusief compensatie" enorm is gestegen dat jaar). Maar in 2015 is het terug te betalen geld opeens weer vet gestegen, al is het nog steeds niet op het oude niveau van de gemiddelde tariefstelling in 2013 gekomen.

Gemiddeld genomen is genoemde - te ontvangen - compensatiepost sinds het zeer lage niveau in 2002 met 7,2% per jaar gestegen. Het daar tegenover staande totaal aan te betalen vastrechten (netbeheer + leverancier) is, met de al veel hogere tariefstelling in 2002 als uitgangspunt, over die periode met gemiddeld 5,5% per jaar gestegen. Als we 2003 als uitgangspunt zouden nemen, slaat dat direct neer op de CAGR berekening, in het nadeel van de aangesloten eindverbruiker: vastrechtkosten voor de kookgas aansluiting sinds 2003 gemiddeld 2,1% per jaar gestegen, maar de te ontvangen compensatie in diezelfde periode slechts met gemiddeld 0,8%/jaar omhoog gegaan...

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Alle tarief wijzigingen voor de vastrechten in aanmerking nemend (in detail besproken in de uitgebreide analyse, zie aldaar), komen we op deze definitieve grafiek voor de situatie tot en met 2015. Invoering Warmtewet = vertikale rode streepjeslijn. We zijn in onze "klassieke" situatie met stadswarmte vastrecht + betaalde vastrechten voor de kookgas aansluiting - compensatiepost voor die aansluiting (rode curve) in 2014 extreem veel meer vastrecht gaan betalen. En ondanks de in 2015 voor eindverbruikers weer "fors positief bijgestelde" compensatiepost voor de kookgas aansluiting (groen, onder de X-as), is het eindresultaat bij de vastrechten nog steeds t.o.v. de situatie in 2013 (vóór invoering van de Warmtewet) voor de gebonden warmtegebruikers fors negatief geweest. I.p.v. de EUR 396,26 betaald in 2013 (gemiddelde tariefstelling 2 jaarhelften, sowieso al lang veel meer dan in het begin van deze eeuw), kost de niet te beïnvloeden vastrecht last in 2015 de eindverbruiker, ongeacht zijn/haar stookgedrag, EUR 480,98 bij Vattenfall in Leiden. EUR 84,72 méér per jaar dan in 2013, een heftige toename van maar liefst 21,4%. Een CAGR berekening van het verschil tussen 2002 en 2015 komt op een gemiddelde verzwaring van de vastrecht load van 6,3% per jaar in die periode.

Conclusie: de warmteklant wordt hier absoluut niet "beschermd", in weerwil van de onzin die de autoriteiten incl. de marktwaakhond ACM daarover blijven uitkramen. Hij/zij wordt bedonderd.

Alternatief kookgas deur uit weer onzekerder
Een andere conclusie die uit deze grafiek kan worden getrokken: als je om wat voor reden dan ook de kookgas aansluiting zou laten afsluiten / verzegelen, is met de tariefstelling per 2015 (zie bruine curve, eindresultaat in 2015 EUR 457,44 totale "vastrecht last") het verschil met de situatie "met kookgas" alweer aanzienlijk minder interessant geworden. Nog maar EUR 23,54 op jaarbasis. Het is compleet onvoorspelbaar hoe die verhouding zich zal ontwikkelen de komende jaren, ook vanwege het grillige verloop van de "compensatiepost" in 2014-2015. Met zo weinig verschil tussen de enige twee "opties" in onze wijk is een investering in een elektrisch fornuis, pannenset, mogelijke verzwaring van de elektrische aansluiting, montagekosten e.d. een nogal onzekere zaak geworden. Het lijkt lood om oud ijzer te worden.

Daarbij ook nog eens de notitie, dat het grootste deel van onze stroomvoorziening nog steeds extreem fossiel wordt opgewekt, en elektrisch koken altijd energetisch ongunstiger is dan op gas vanwege de grote netverliezen. Dat leidt ertoe dat zo'n keuze uit puur milieutechnische overwegingen zelfs wel "een verkeerde" zou kunnen zijn. Zelfs al wek je op jaarbasis 100% van de stroomconsumptie zelf op met zonnepanelen (zoals wij doen): in de winter, en 's avonds bak je elektrisch bezien gewoon op kolen- en gas- (en beetje nucleair-) gestookte elektriciteit, incl. windstroom, maar exclusief netverliezen, die sowieso verloren gaan...

Alle vastrecht kosten & "compensatie" stadswarmte per verbruiks-categorie
In twee tabellen heb ik berekend wat bij verschillende stadswarmte verbruiken de totale kosten zijn met de huidige tariefstellingen, in de situatie "met" resp. "zonder" kookgas. Hierbij uitgesloten de verbruiken aan m³ resp. kWh voor de verschillende kooksituaties, die ook weer sterk door gedrag (en bijv. aanwezigheid gasoven) worden beïnvloed.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In bovenstaande tabel de uitkomst "met kookgas" in onze wijk, bij stadswarmte verbruiken tussen de 6 GJ (ons "diepterecord" in 2014) en 75 GJ (zeer zware gebruiker), met tussenliggende varianten. Daarbij zijn vergelijkingen gemaakt in de totale kosten tussen 2015 en 2014 (linker kolommen paar), vervolgens tussen 2015 en 2013 (2e jaar onder Warmtewet versus jaar vóór inwerkingtreding Warmtewet), resp. het directe effect van inwerkingtreding van de Warmtewet in 2014, vergeleken met 2013, in het achterste kolommen paar.

Even Klaas Vaak zand uit de ogen wrijven
Laat u niet misleiden door de overall verbeterde situatie in 2015 t.o.v. 2014 (minder betalen, percentages in groen). Het is slechts een kleine, veel te bescheiden correctie geweest t.o.v. de schrikbarend gestegen kosten toen de Warmtewet werd ingevoerd, 1 januari 2014. Het achterste kolommen paar laat duidelijk de overall negatieve trends zien bij alle verbruiks-categorieën (rode percentages: in 2014, onder de Warmtewet, véél meer betalen dan in 2013). Met, en dat is sowieso het pijnlijkst, en onverkoopbaar in/door Den Haag, de zwaarste lastenverhogingen bij de laagste verbruiksgroepen (vaak huurders met lage inkomens). Tot dik 19% meer betalen aan toe, bij een verbruik van 6 GJ/jaar. Zelfs al zou je 20 GJ/jaar verbruiken ("normaal" bij kleinbehuisde huurders), ben je er al bijna 11% op achteruit gegaan...

Maar de vergelijking 2015 t.o.v. 2013, in het midden van de tabel, is hier natuurlijk het belangrijkst. Wat is er dit jaar veranderd t.o.v. de "oude" situatie, toen we volgens Den Haag en ACM nog "onbeschermd" zouden zijn geweest? Drama: de veelverbruikers, onderaan, zijn er op vóóruit gegaan (1-3% in het "groen", bij zeer hoge jaarverbruiken van 50-75 GJ). Alle andere, minder hoog tot zeer zuinige verbruikers van stadswarmte, zijn er op áchteruit gegaan t.o.v. 2013. 5 tot ruim 13% meer dokken bij de zuinigste warmte klanten. Een schande!

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In deze laatste tabel een waarschuwing voor als u had gedacht dat het afscheid nemen van de kookgas aansluiting "per definitie" voordeel voor u zou brengen. Dat blijkt namelijk sterk af te hangen van de verbruiks-situatie bij stadswarmte. Dezelfde tabel als hierboven getoond, met alleen "vastrecht stadswarmte" gerekend bovenop de variabele verbruikskosten (x GJ maal GJ tarief), en de verschillen tussen dezelfde jaren als in voornoemde tabel, voor dezelfde verbruiksgroepen van stadswarmte. De "klap" is in 2014 voor deze groep "theoretische kookgas afscheid nemers" iets minder hard uitgevallen (laatste kolommenpaar, rode percentages, vergelijking post [2014] t.o.v. pré-Warmtewet [2013]), maar een dreun bleef het ook voor alle verbruikers, zelfs zonder kookgas aansluiting. Ook hier kwam - uiteraard - die dreun het hardst aan bij de zuinigste verbruikers.

In het eerste kolommen paar (2015 t.o.v. 2014) zien we zelfs dat, i.t.t. de eerste tabel ("met kookgas"), er weliswaar verbruikers zijn die er op vooruit zijn gegaan (de "meerverbruikers", tot 3,9% minder kosten bij absurd verbruik van 75 GJ/jaar). Maar dat hier de zuinige stadswarmte stokers alweer de sjakie zijn: Ondanks de ogenschijnlijke "belofte" van ACM dat "de warmteprijs 20 Euro lager zou zijn", betaalden ze t.o.v. vorig jaar 0,1-1,6% méér (max. EUR 9,29 bij 6 GJ verbruik, al bijna 30 Euro méér dan ACM suggereerde in hun hoogst dubieus getitelde bericht).

Tale-telling
Maar de meest tale-telling cijfers betreffen uiteraard de vergelijking 2015 (2e jaar onder Warmtewet) met die van 2013 (vóór inwerkingtreding Warmtewet), het tweede kolommen paar. Dan zijn de verschillen zelfs tot en met een relatief groot warmteverbruik van 30 GJ negatief geweest. 0,8% bij 30 GJ/jaar, tot zelfs bijna 11% in de min bij 6 GJ/jaar (bijna 58 Euro méér betalen dan in 2013!).

Andere wijken Leiden e.o. ook de pisang
NB: de stadswarmte afnemende wijken in Leiden e.o., die géén kookgas aansluiting hebben, hebben dus ook met dit laatste, meest ongunstige scenario te maken! Daaronder vallen o.a. Roomburg (Leiden ZO), flats in de Hoge Mors, idem in de zuidelijke Merenwijk, de nieuwbouw wijken Nieuw Leyden op het voormalige gasfabriek terrein, en Poelgeest in Oegstgeest, etc. Zie kaartje op deze interessante webpagina van Energiek Poelgeest.

Conclusie: sinds de Warmtewet is ingetreden, maakte het niet uit of je een werkende kookgas aansluiting had of niet. Beide tabellen tonen dat je bij zeer lage verbruiken gewoon belazerd bent geworden door het Ministerie van Economische Zaken. Je betaalt méér, en beslist niet minder voor de totale kosten. Die bovendien altijd al heftig zijn gestegen wat vastrechten betreft. En die zijn geëxplodeerd met inwerkingtreding van de Warmtewet. Geen duizend mooie woorden van "autoriteiten" of ministers kunnen die inconvenient truth verbloemen.

Cadeautje Vattenfall op komst?
Een nieuwe issue is het tumult rond de "blijft u s.v.p. klant bij ons korting", waarmee Vattenfall probeert hun oude (stroom cq. gas) klanten te behouden (er lekken gigantische hoeveelheden klanten weg, alweer 100.000 verdwenen in 2014, de holding staat op haar grondvesten te schudden). Avro/TROS besteedden er in hun RADAR uitzending van 5 januari 2015 al op smeuiige wijze aandacht aan. Daarin werd aangekondigd dat het bedrijf zijn stinkende best zou gaan doen om zelfs ook aan niet (simpel) onder hun warmtecontract uitkomende (lees: "dus gedwongen blijvende") stadswarmte klanten te proberen "een korting" te gaan aanbieden. Wat die "beloning" dan wel zou gaan inhouden, hoe hoog die zou worden, en wanneer die zou ingaan, was toen nog niet bekend. En ook in een artikel bij Energeia (5 februari 2015), waarin de toezegging voor een aan stadswarmte klanten toekomend "beloningsproduct" werd bevestigd, kon door woordvoerder Poort nog steeds geen ingangsdatum worden genoemd.

Dat "ongevraagde cadeautje" hebben we dus kennelijk nog tegoed van NUON. Stelt u zich er s.v.p. niet teveel van voor. "Weg" voor stadswarmte kunt u "niet zomaar", en zou mogelijk zelfs een dure juridische procedure kunnen gaan kosten. Als het warmte cadeautje wegens jarenlang betalen van honderden Euro's vastrechtwoeker bij NUON zo miezerig zal (blijken te) zijn als datgene wat wordt gegeven bij een variabel stroom en gas contract (gaat uitsluitend over korting op het leveringstarief exclusief alle belastingen), kon die "korting" wel eens gaan tegenvallen.

Voor uitgebreide detail analyse 2015, en meer grafieken over het fenomeen "stadswarmte in Leiden en omstreken", met subtitel "Nieuwe tarieven kunnen Warmtewet ramp niet herstellen", surfen naar:

Bronnen:
Alle tarieven voor stadsverwarming (NUON tarieven pagina stadsverwarming)
Archief Polder PV (alle tariefstellingen elektra, gas, warmte, bij Vattenfall/NUON sinds 2002, en netbeheer Liander)

26 augustus 2014: Tarieven elektra in detail update 2014. Na het vorige artikel, verwijzend naar de update "energietarieven in het kort", heb ik me ook geworpen op een update voor "het echte werk". De detail grafieken voor alle vastrecht tarieven, de energiebelasting, en alle andere tarieven die te maken hebben met elektriciteit. Inclusief de "teruggavepost" van Ministerie van Financiën. Die geboekt wordt op de post elektra, maar die een compensatie inhoudt voor zowel "hoge" stroom, als gas kosten.

Alle genoemde tarief componenten (nog exclusief variabele gas tarieven, die nog moeten worden uitgewerkt) zijn ververst tot en met de tweede jaarhelft van 2014. Voor de standaard "variabele prijzen" bij Vattenfall/NUON, en de vastrechten bij netbeheerder Liander, als "basis scenario". Waar andere leverancier/netbeheer combinaties weinig van zullen afwijken bij de standaard variabele tarieven.

Natuurlijk het meest sprekend is de all-in kWh prijs (omvattend de posten "levering", "energiebelasting", "SDE heffing" [ODE], en btw over alle drie de posten). Waaruit blijkt dat de gemiddelde CAGR ("compound annual growth rate") toename tussen 2002 en 2014 slechts 2,34%/jaar is geweest (gemiddelde, variërend tussen 2,57 en 2,11% voor de eerste cq. de tweede jaarhelft).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Evolutie van all-in kWh tarief incl. btw (uitsluitend variabele componenten, dus exclusief vastrechten
en teruggave energiebelasting) "continu grijs" bij Vattenfall/NUON in netgebied Liander.
Vanaf 2010: bijna flat-line...

Mocht u de rabiate polderkolder "energieprijs is 7 (tot zelfs 11*) procent per jaar gestegen" vorig jaar n.a.v. mijn gedetailleerd gedocumenteerde bevindingen nog niet publiekelijk in de fik hebben gestoken, raad ik u aan dat per ommegaande alsnog te gaan doen. Want ik spaar niemand die die onzin nog durft te verkondigen...

* "Dieptepunt" aangetroffen 2 weken na publicatie van dit artikel "8-12% per jaar", zie Twitter melding...

21 augustus 2014: Energietarieven korte versie update 2014. Mijn "verkorte versie" van de stroomtarieven ontwikkeling van 2013 werd destijds goed ontvangen. Ik vergeleek daarbij de drie hoofdcomponenten op de voor bijna iedereen in Nederland onleesbare energienota (ondanks alle poeha van Energiekamer-NMa-ACM daarover dat het "beter zou worden"). Variabele kosten, en vaste kosten. En zelfs een heuse (vaste) "verdien" post, de teruggaaf energiebelasting. Die bedoeld zou zijn om zowel compensatie voor de "hoge kosten" voor de post elektra als die voor gas te geven. Maar die op uw jaarnota wordt geboekt onder - uitsluitend - elektriciteit, vanwege het feit dat lang niet iedereen een gas aansluiting heeft.

Ik gaf een vergelijking tussen de eerste jaarhelft van 2002 met die van 2013 (link oude versie). Hoogste tijd om een update te doen voor 2014, waarbij ik voor de eerste twee posten ter referentie ook de tariefstellingen voor 2013 (eerste jaarhelft) heb weergegeven. De teruggavepost EB is al sinds 2009 (jaar invoering beruchte capaciteitstarief elektra netbeheer) niet meer gewijzigd: de enige post op uw nota die NIET voor inflatie wordt gecorrigeerd (salami tactiek om u stapsgewijs meer te laten betalen aan die onbegrijpelijke energienota, en wel van Staatswege).

Daarbij meteen het "nieuwtje" dat de tariefstelling voor elektra bij mijn "referentiepunt" Vattenfall/NUON helemaal niet is veranderd per 1 juli dit jaar. Alle variabele tariefstellingen zijn in de tweede jaarhelft van 2014 bij die grote, klassieke aanbieder gelijk gebleven aan die in de eerste helft. Sterker nog, begin dit jaar gingen die leverings-tarieven een klein stukje omláág i.p.v. omhóóg, zoals nog steeds absurd vaak - onbegrepen - rondgetoeterd wordt. En dat ondanks een inflatiegecorrigeerde, almaar aanzwellende EB post (magenta), en een verdubbelde - nu nog kleine - SDE heffing ("ODE", oranje schijfje). De Compound Annual Growth Rate (CAGR) tussen 2002 en 2014 was bij Vattenfall/NUON voor het "all-in variabele tarief", zoals in de grafiek getoond ... 2,57%/jaar (variabele tarieven hebben tussentijds "ups and downs" gehad).

Een van de onvermijdelijke conclusies, die ik eerder ook al had getrokken is, dat u alle lulkoek over "permanent stijgende stroomprijzen" en/of, "de energieprijs is de afgelopen jaren met 7 (tot zelfs >11!) procent gestegen per jaar" direct in de fik mag steken. Als u dat vorig jaar niet al had gedaan op basis van mijn continue, snoeihard met feiten gedocumenteerde berichtgeving over die onzin...

Voor de laatste updates van drie genoemde posten, met uiteraard de benodigde uitleg:

10 juli 2014: CBS statistiek update energie hernieuwbare bronnen. Bij het CBS zijn verschillende tabel updates in hun StatLine dossier verschenen, o.a. tijdens onze vakantie. Op een aparte pagina presenteer ik diverse grafieken gemaakt van deze data, die lopen tot en met de eerste - voorlopige - resultaten voor 2013. Elektriciteit uit hernieuwbare bronnen heeft zoals eerder al bekend werd een nieuwe klap in het gezicht gekregen en is qua aandeel alweer terug gevallen t.o.v. 2012. Maar of we daar wakker van moeten liggen mag betwijfeld worden, omdat het is terug te voeren op de dramatische teruggang in bijstook van buitenlands houtsnippers in gitzwarte, fossiele, en bovendien al oude kolencentrales. Vanwege het wegvallen van de oude MEP subsidies. De pest is alleen dat bij Economische Zaken alweer het nodige glijmiddel wordt geprepareerd om soortgelijke onzinnige praktijken ook weer binnen de zogenaamd "innovatieve" SDE regeling onder te brengen. De economen lobby in Den Haag zal nooit van haar fouten leren, en blijft de grootmogolen kongsie bedienen als slaafse hielenlikkers.

De totale productie cq. effectief eindverbruik van energie uit HE bronnen is door toename van de modaliteit warmte ondanks de terugval van elektriciteit slechts zeer weinig toegenomen. De in de aparte grafieksectie gepresenteerde grafiek is een lichte bijstelling van het in het vorige artikel gepresenteerde exemplaar.

Lichtpuntje: het "vermeende" aandeel van zonnestroom is - bij de modaliteit elektriciteit - fors toegenomen, al moeten we naar de werkelijk fysieke productie blijven gissen (wordt door CBS nog steeds met oude kengetallen "berekend").

Ter voorbereiding van de grafieken pret op Polder PV hier alvast drie smaakmakertjes.

(1) Terugval stroomproductie uit HE bronnen:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

(2) Dynamische evolutie van aandeel van alle duurzame / duurzaam veronderstelde elektriciteit genererende opties t.o.v. totale stroomverbruik ("duurzame mix" component van totaal):

In deze grafiek staat "100 procent" gelijk aan de volledige productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen in het betreffende jaar. Voor 2013 was dat 12.192 GWh (12,2 TWh; niet genormaliseerde bruto productie).

(3) Slechts zeer matig gestegen bruto eindverbruik alle HE bronnen, waarvan "warmte" als de "reddende engel" gezien moet worden:

Uit bovenstaande grafiek blijkt, dat de eind vorig jaar nog door Agentschap NL geprognosticeerde 101 petajoule productie uit HE bronnen in 2013 bij lange na niet is gehaald. De productie is volgens de eerste cijfers van het CBS op een magere 99 PJ blijven steken, bijna 2% minder dan die eerste "nationale prognose" van het inmiddels in RVO omgedoopte agentschap.

In de grafische presentatie ook nog enkele toetjes, zoals de evolutie van de import en export van Garanties van Oorsprong in NL (schokkend beeld), en de stroomverbruik evolutie sinds 1938. Voor het totale ververste grafieken overzicht van enkele CBS tabellen zie:

19 mei 2014: Een plaatje zegt meer dan 1.000 woorden ... Dus laten we er maar niet al teveel woorden aan "vuil" maken, in ons fossiele landje. CBS heeft net weer een statistiek update gedaan over onze belabberde "prestatie" op het gebied van energie. Het aandeel verbruikte energie "uit hernieuwbare bronnen" in ons land is "maar liefst" 0,2 promille-punt (1 promille is een tiende procent) gestegen t.o.v. het lage niveau van vorig jaar. Tot het nog steeds bedroevende niveau van 4,5%, eind 2013. Die 4,5% is het aandeel t.o.v. het totale eindverbruik aan energie in Nederland, zie de grafiek (totaal: donkergroene curve). Feitelijk bijna niet gewijzigd t.o.v. het jaar 2012...

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Zoals al meermalen aangegeven/verwacht (8 nov. 2013, 26 feb. 2014) ging het elektriciteit aandeel omlaag, voornamelijk door structureel minder bijstook van biomassa in fossiele centrales (blauw), en het aandeel warmte ging juist - iets sneller - omhoog (rood). Motorbrandstoffen zijn, i.t.t. de verwachting van - destijds - AgNL volgens deze cijfers licht terug gevallen (grijs). Ook de door AgNL verwachte realisatie in PJ bruto eindverbruik (>100 PJ) is niet uitgekomen: In totaal zou er een volume energie uit "hernieuwbare bronnen" zijn verbruikt van (bruto) 98.330 terajoule (98,3 PJ) in 2013. Het totale verbruik aan energie zou 3.241 PJ hebben bedragen, waarvan 2.150 PJ onder "energetische finaal gebruik" zou vallen, volgens de laatste StatLine Energiebalans tabel (grotendeels fossiel verbruik).

Een treurig "resultaat", het schiet niet op. We zouden verplicht naar 14% moeten in 2020, in het Energieakkoord was ook nog een "uitgesteld doel" van 16% voor 2023 "vastgesteld", waarvoor Ed Nijpels de ingezette rit er naar toe zou moeten gaan bewaken...

Kan iemand de koetsier even wakker schudden, alstublieft? Goed dat Wubbo O. dit bericht niet meer heeft hoeven meemaken ...

Dank aan Henri ter Hofte voor - terechte - correcties!

Belang hernieuwbare energie in 2013 niet toegenomen (CBS Webmagazine, maandag 19 mei 2014 9:30)

• Noorwegen 45% (NB: in 2012 zelfs nog 69%!)
• Zweden 11% (2012: 12%)
• Finland 9% (2012: 8%)

De GVO's uit deze 3 hydropower rijke Scandinavische landen tellen al op tot 65% van het totaal aan import van "groenheid", Nederland in. Een staafdiagram (Grafiek 2 in CertiQ jaarverslag, zie hier onder) laat zien dat het overgrote merendeel van geïmporteerde GVO's afkomstig blijft uit (al heel lang bestaande) hydropower centrales daar. Maar zelfs uit IJsland worden nu al certificaten betrokken (mogelijk ook hydro, maar gezien het staafdiagram hier onder getoond, zal een fors deel daar vandaan waarschijnlijk geothermie zijn). Daarnaast is Slovenië ook een interessante nieuwkomer bij de landen waar vandaan GVO's worden geïmporteerd door Nederland.

Duitsland afwezig in uitwisseling HE
Let u s.v.p. heel goed op dat lijstje: uit Duitsland, met in 2012 al 143,5 terawattuur productie van elektriciteit afkomstig uit hernieuwbare bronnen (Zeitreihen BMU, een productie volume wat al 23% hoger ligt dan het totale verbruik/productie in 2013 in NL, volgens StatLine 116,8 TWh ...), worden door Nederland kennelijk geen (noemenswaardige hoeveelheden) GVO's geïmporteerd. Het land staat niet eens genoemd (of het moet in het magere rest postje, 2%, "overig" zitten). Maar we importeren wel degelijk massale hoeveelheden stroom overschotten uit dat land, grotendeels bruinkolenstroom dump, die voor een prikkie zijn te krijgen (Fraunhofer ISE grafiek, zie Polder PV Tweet van 28 juni 2013, en rapportage ISE 2013, pdf plaatje slide 54).

Grafiek hierboven (uit jaarverslag 2013 CertiQ, p. 8).
Import van GVO's Nederland in, periode 2012-2013, per "bron". Waterkracht GVO's (van al zeer lang bestaande, oude hydropower centrales in Noorwegen, Zweden, etc., donkerblauwe kolom segmenten) blijven die import domineren, wel komen er wat andere bronnen bij. Een interessante is geothermie GVO's, zeer waarschijnlijk afkomstig van "nieuwkomer" IJsland. Alleen al in de maand december 2013 werd een gigantisch volume van >8 TWh aan GVO's geïmporteerd, vergelijkbaar met twee maal de jaarproductie van een optimaal werkende Borssele kerncentrale.

Groene papierhandel
Het totale binnenlandse "verbruik van al die papieren groenheid" (GVO's), inclusief (deels) in eigen land opgewekte duurzame elektriciteit is alweer gestegen met 14,3%, van 35,0 naar 40,0 terawattuur. Ook weer een volume tien maal de "standaard" jaarproductie van kerncentrale Borssele (excl. vorig jaar, toen de centrale lang stil lag in de laatste maanden, van 13 sep. tot 2 dec.). Echter, slechts 10,2 TWh (25,6%) van de "binnenlands overgeboekte" GVO's was afkomstig van eigen productie! Daarnaast is er kennelijk inmiddels een zeer dynamische handel ontstaan in GVO's, want ook is er een aanzienlijke toename van export van die elektronische papiertjes geweest. En wel een groei van 62% t.o.v. het in 2012 geëxporteerde volume (6,2 TWh 2013 tegenover 3,8 TWh in 2012). Van die geëxporteerde GVO's is volgens een taartdiagram in het CertiQ jaarverslag maar liefst 72% (door?)verhandeld naar de zuiderburen, en, curieus, maar liefst 23% naar ... Finland! U kunt van me op een kringloop papieren briefje krijgen dat een groot deel van die export pure "handel" (van waarschijnlijk eerder geïmporteerde spotgoedkope certificaten) heeft betroffen, en dat het met verduurzaming allemaal byzonder weinig te maken heeft gehad...

Troost en slot
Een "schrale troost". Was de verhouding "import:export" van GVO's in 2012 nog een absurde factor 8,6:1, is deze in 2013 gedaald naar een factor 6,4:1. Maar of we met dat resultaat zo "blij" moeten zijn mag worden betwijfeld. In Nederland wordt gewoon nog veel te weinig ("echt") duurzame energie opgewekt, en is - en blijft - het tot absurde proporties opgeschroefde publieke geblaat en geschreeuw over "groen" nog steeds gebaseerd op een flinterdunne "prestatie".

Onrustbarend is tot slot, dat er een forse stijging is geweest van het aantal "verlopen" certificaten: 1,4 TWh in 2013 t.o.v. 666 GWh in 2012, een stijging van 112%!

http://www.certiq.nl/pages/overcertiq/publicaties/jaarverslagen (downloads)

14-15 april 2014. Kernenergie in Nederland: end-game? (artikel gereviseerd n.a.v. aard CBS cijfers)

In de categorie: een plaatje zegt meer dan duizend woorden. Het CBS kwam vandaag met de eerste cijfers voor het energieverbruik in Nederland in 2013. Niet al te schokkende cijfers, het totale verbruik is licht gedaald (zeg maar: crisis effect). Wel interessant om te vermelden zijn de achtergronden van de korte CBS frase "De afname bij de overige energiedragers hangt samen met onderhoud aan de kerncentrale in Borssele". Ik heb daartoe zowel de gegevens van de nucleaire stroom productie in Nederland (Dodewaard, 1997 gesloten, en Borssele), afkomstig van IAEA, als de ietwat cryptisch geformuleerde reeks "Totaal energieaanbod" van het CBS in een grafiek ondergebracht. Daarbij heb ik de opgave voor "totaal energieaanbod" (voor kernenergie: elektriciteit productie in PJ) omgerekend naar terawattuur (TWh), waarbij 1 TWh gelijk staat aan 3,6 petajoule.

Aanvankelijk dacht ik dat ook "import van nucleaire elektriciteit" in die opgave van CBS zou zitten, maar dat blijkt niet zo te zijn. Het vakje "import" onder de opgave in de StatLine tabel is leeg (curieus is dat er geen enkele import staat vermeld, ook niet in voorgaande jaren, dezelfde getallen onder "aanbod" staan vermeld onder de post "winning", terwijl in NL natuurlijk geen uranium wordt "gedolven"). Het gaat bij dat "aanbod" kennelijk puur om de energie inhoud van de verbruikte hoeveelheid uranium in de twee kerncentrales die Nederland "rijk" was (sinds 1997 alleen Borssele nog in bedrijf).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In lichtbruin de jaarproductie van Dodewaard (eindigend in 1997, toen de centrale werd gesloten), in blauw dat van Borssele (eerste gedeeltelijke jaar productie in 1973). Beide producties bij elkaar opgeteld in rood, de "commerciële productie van elektriciteit uit kernsplijting in NL". Waarbij de jaren 1997-1998 voor Borssele niet bekend zijn. Toen een forse renovatie werd uitgevoerd a.g.v. opgeschroefde veiligheidseisen na de verschrikkelijke kernramp in Chornobyl in 1986 (inderdaad: ook al in het nu wederom zwaar door politieke turmoil getroffen Ukraine). De totale productie van de 2 kernsplijt complexen is nauwelijks de 4 TWh/jaar te boven gekomen. Alleen een technische aanpassing aan Borssele kon de maximum productie (volgens IEAE cijfers, de jaarverslag productie cijfers van EPZ kunnen iets afwijken!) marginaal opkrikken naar een niveau van 4,02 TWh in 2009.

Defect > kernsplijtstroom deficiëntie
U ziet meteen aan de grafiek dat, door een ernstig defect aan de koeling van een generator in het "niet-nucleaire gedeelte" van het Borssele complex, de centrale, door stillegging en onderhoud tussen 13 september en 2 december 2013, de jaarproductie zwaar onderuit is gegaan. Van gemiddeld 3,4 TWh (gem. 1974-2013) tot slechts 2,7 TWh in 2013, 81 procent van het langjarige gemiddelde.

In violet het totale "aanbod" (energie inhoud verbruikt uranium, piekend in 1980, eq. van 12,8 TWh). Waaruit blijkt dat sinds 1974 (beide kerncentrales "vol in bedrijf", excl. onbekende jaren 1998-1999) het omzettingsrendement gemiddeld zo'n 31% is geweest. Kijken we alleen naar Borssele over de periode 1999-2012, is daar het "omzettingsrendement" opgeschroefd naar bijna 34%. In het "reparatie jaar" 2013 was het zelfs ruim 35%. Maar het betekent wel nog steeds dat 65% van de energie inhoud van het kostbare, en politiek zeer gevoelig liggende uranium niet effectief is gebruikt.

© Fraunhofer ISE

Plaatje van de excellente rapportages van Fraunhofer ISE over de Duitse stroom revolutie (dit exemplaar uit rapportage over 2013). Nederland is de grootste afnemer van stroomoverschotten geworden uit dat land (lichtgroene band midden in beeld, getoond worden de importen/exporten vanuit/naar Tsjechië, boven, Nederland, midden, en Zweden, onder). Die export naar Nederland (grotendeels kolen- en nucleaire stroom, grote bruinkool- en kerncentrales worden namelijk niet "afgezet", zelfs niet bij hoge productie wind- en zonnestroom), bereikt dagelijks waarden tussen de 2,5 en 5 gigawatt aan actueel elektrisch vermogen. Echter, kernenergie wordt uitgefaseerd in Duitsland, dus de export mix wordt wat dat betreft steeds viezer en CO2 uitstoot onvriendelijker, als er fossiele capaciteit bijgebouwd blijft worden, en die centrales door blijven draaien.

Bruine kolendump vervangt paarse nukestroom dump
Het relatief bescheiden aandeel van Borssele in de Nederlandse stroommix voor 2013 wordt nog verergerd door de enorme dump van met name voor een prikkie te bekomen bruinkolen stroom vanuit Duitsland. Waar willige Nederlandse leveranciers maar wat graag een spotgoedkoop Noors hydropower certificaatje op wilden plakken. Om dat als zogenaamde "groene" stroom te kunnen verkopen aan de NL stroomconsumenten Het is waarschijnlijk dat die grote, spotgoedkope volumes import uit Duitsland de jarenlange import van Franse (en Belgische) nucleaire elektriciteit zullen (gaan) verdringen. De elektriciteitsprijzen op de NL markt zwaar onder druk zullen blijven zetten. En de dromen van meer nucleaire capaciteit in eigen land zullen doen verbleken.

Energieverbruik in 2013 licht gedaald (Webmagazine artikel CBS, 14 april 2014)

Jaarproductie Dodewaard volgens IAEA (tabel)
Jaarproductie Borssele volgens IEAE (tabel)

Kerncentrale weer in bedrijf (bericht op site EPZ, exploitant van Borssele, 2 dec. 2013)

26 februari 2014. Zoals voorspeld (AgNL): minder stroom uit "hernieuwbare" bronnen in 2013. Er zal vast wel de nodige "reuring" over komen, maar het was feitelijk al voorspeld door de voorganger van het huidige RVO, Agentschap NL. In hun (eerste) prognose rapport voor de ontwikkeling van energieproductie uit hernieuwbare bronnen. In het door mij op 8 november 2013 besproken rapport, waar ik natuurlijk de nadruk op de voorspelling rond zonne-energie heb gelegd, was namelijk al een grafiek met de drie grote "energie modaliteiten" te zien, voor de ontwikkeling van elektriciteit, warmte, en motorbrandstoffen (onder de noemer: "vervoer") uit HE bronnen. Ik heb in de hieronder wederom weergegeven grafiek van AgNL een blauwe pijl opgenomen die al een "geringe verwachte verlaging" van het aandeel elektriciteit uit hernieuwbare bronnen voor het kalenderjaar 2013 laat zien (opgave AgNL is in PJ "bruto eindverbruik"; PJ = petajoule, peta = tien tot de macht 15):

KLIK op plaatje voor uitvergroting.

Plaatje komt uit AgNL rapport van 30-10-2013 (link), blauwe pijl toegevoegd door Polder PV
om voorspelling "iets minder elektriciteit uit HE bronnen in 2013" door het Agentschap te
benadrukken (blauwe curve). Toen al werd als reden de fors teruglopende bijstook
van biomassa in fossiele kolencentrales opgegegeven.
Oorzaak: geen subsidie meer wegens verlopen MEP beschikkingen...

Die prognose wordt "min of meer" door de allereerste cijfers van het CBS bevestigd. Die kwamen in hun bericht van 25 februari 2014 met o.a. het volgende grafiekje:

In dit "procentuele aandeel van de opwek van HE bronnen t.o.v. het totale stroomverbruik"* is direct al te zien dat er iets "goed mis" lijkt te zijn gegaan bij de modaliteit "biomassa" (bruin). Dat viel terug met een vijfde, doordat, volgens CBS, de bijstook van biomassa in fossiele centrales**, met maar liefst 40% is afgenomen t.o.v. 2012. Uit de oorspronkelijke StatLine data blijkt dat die grote contribuant aan onze zielige prestatie qua opbrengst is afgenomen van 2.953 GWh (2012) naar slechts 1.780 GWh (2013, minus 39,7%). Waarbij we dan nog bijna stiekem moeten gaan "hopen" op een forse nakomende opwaartse "correctie", om te proberen het schaamrood van onze kaken wat minder diep van kleur te maken...

* Nota bene: in de gepresenteerde data worden door CBS de zogenaamde "genormaliseerde" gegevens gebruikt. De "niet genormaliseerde" data (zonder rekening te houden met verschillen in windintensiteit resp. neerslag hoeveelheden) laten iets afwijkende cijfers zien. Daartoe in de StatLine tabel zelf de keuzemogelijkheid wijzigen, of die toevoegen aan de tabel. De laatste optie leidt tot deze StatLine tabel (NB: alleen normalisatie voor bruto productie, bij niet genormaliseerde data is er keus tussen netto resp. bruto productie). Biomassa vertoont geen verschil tussen "genormaliseerd" of "niet genormaliseerd", omdat de input, en dus ook de output niet (aantoonbaar) seizoens- of weersafhankelijk lijkt te zijn. Vandaar dat de cijfers voor die optie identiek zijn. Ook zonnestroom is voor vorige jaren identiek bij deze twee opties. Dat kan in de toekomst gaan veranderen, als er rekening gehouden gaat worden met verschillen in instraling per jaar.

** Meestal in de vorm van "houtpellets" naast NL bronnen veelal afkomstig uit USA, Portugal en Canada, maar het wordt overal vandaan gesleept, tot uit Australië aan toe! Zie Agentschap NL rapport "Green Deal Duurzaamheid Vaste Biomassa", pagina 14 voor staatje...

Gaia zei geprezen dat het tenminste nog een beetje woei in 2013, want de eerste - genormaliseerde - cijfers voor 2013 geven 5.352 GWh aan (NB: wind op land en op zee, totaal. Niet genormaliseerd was de "echte" output zelfs 5.574 GWh). Een plus van 8,4% t.o.v. de 4.939 GWh van 2012. En zelfs een spectaculaire 11,9 procent meer bij de ruwe, niet-genormaliseerde output. Ronduit opmerkelijk: de twee off-shore windparken hebben juist minder goed gedraaid in 2013, ze lieten een terugval zien van 5,4% volgens de eerste (voorlopige!) genormaliseerde StatLine data (dit was 2,3% voor de echte productie, niet-genormaliseerd). Dus die door velen (kennelijk?) "gehate" windturbines op land hebben toch maar weer mooi voor een base load stijgende lijn gezorgd voor ons poldermoerasje.

Verder is opmerkelijk dat de productie van onze bezopen overcapaciteit aan afvalverbranders, ook al zo'n dubieuze, forse "contribuant" aan onze zogenaamde duurzame energie voorziening, ook een - lichte - teruggang liet zien: 4,5% minder dan in 2012 (van 2.235 naar 2.135 GJ, voorlopige resultaten, norm/niet norm identiek). Dat wordt echter door CBS in m.i. wat optimistische bewoordingen vertolkt als: "De elektriciteitsproductie uit biomassa via andere technieken, zoals afvalverbranding en biogas, bleef stabiel"... Dat laatste is sowieso vreemd: van biogas "totaal" zijn in de StatLine database nog helemaal geen cijfers bekend voor 2013...

Uit bovenstaande grafiek mogen we dus, met woekerende hollanditis "gezegend", vaststellen dat voor de derde maal in de getoonde tijdlijn van 13 jaar, na een zwakke terugval in (het extreem zonnige jaar) 2003, een forse dip in 2007 (vlak nadat Jopie Wijn de MEP naar Armageddon verwees en er ook niet meer massaal oerwoud vernietigende palmolie massaal in de fik gestoken mocht worden "ten behoeve van onze doelstellingen"), we waarschijnlijk wederom een forse terugval gaan beleven van 2012 naar 2013. In die maar niet "opschietende" curve voor elektriciteit uit (vermeend) hernieuwbare bronnen. Een rijke VOC natie als NEEderland onwaardig. We mogen eigenlijk onze mond niet meer opentrekken als het om - de prestaties van - andere landen gaat. De hoek van de klas, dat is waar we thuishoren. Met een zwarte, in steenkolenstof gedoopte doek over het hoofd, en een dikke prop in de mond.

Met uw permissie: daar gaat zelfs een "spectaculaire" hoeveelheid, nog achteraf "vast te stellen" productie aan zonnestroom plus biogas volgens mij weinig aan veranderen. De downfall van biomassa bijstook is gewoon te groot om met die opties te overbruggen. Ik krijg natuurlijk gaarne ongelijk...

In bovenstaand plaatje waar alleen vier "bekend veronderstelde" biomassa opties voor elektriciteit uit "hernieuwbare bronnen" zijn getoond, is het drama genaamd "biomassa bijstook in fossiele centrales" (rood) goed te zien. Door het "instorten" van die deeloptie, heeft de grootste "aandeelhouder in de HE bronnen voor elektra", biomassa totaal, een forse knauw gekregen. En komt het voorlopige resultaat voor getoonde 4 deelopties "biomassa" op slechts ruim 5 TWh uit. Dat aandeel was in 2012 ruim 6 TWh. En dus volgt meteen een fors negatieve trend bij de totaal percentages, omdat die bijstook zo'n significante (en blijvend dubieuze) rol speelde...

Windstroom e.a. opties
Eigenlijk is er verder weinig te melden. Dat windenergie ondanks de massieve tegenstand doorgroeit mag duidelijk zijn, dat wordt ook in het artikel van het CBS getoond, en wordt door adviesbureau Bosch & Van Rhijn bijgehouden (ongeveer 300 MW turbine capaciteit toegevoegd in 2013, nog geen update bij StatLine). Echter, zowel biogas als zonnestroom zijn zoals gebruikelijk nog helemaal niet bekend bij CBS / StatLine. Zelfs de nieuwe PV-capaciteit voor 2013 is nog helemaal niet duidelijk, pas in mei zouden de eerste cijfers naar buiten moeten komen. Vanuit die eerste "capaciteit" cijfers wordt dan meteen een zonnestroom productie "berekend" door CBS. En dan hopelijk met een hoger "kengetal" dan wat er tot recent is gehanteerd. Polder PV was aanwezig bij een bijeenkomst waar dit onderwerp werd besproken, en heeft daar input voor geleverd.

We kunnen natuurlijk wel een zeer wilde gok gaan doen, gebaseerd op de recent door mij uiteengerafelde nieuwste PIR cijfers (data netbeheerders, recent ververst in Klimaatmonitor databank). Die echter niet het totale PV volume in Nederland weergeven. Een "minimale schatting" dus, uit de natte vingers gezogen omdat er geen beter cijfermateriaal is.

Schatting zonnestroom, tongue-in-cheek
Volgens die laatste update van de KM databank zou het PIR register eind 2013 666 MWp bevatten. Als we dat als absolute minimum capaciteit nemen (NB: netgekoppelde capaciteit!), en daarnaast kunstmatig de 5 MWp "autonoom" van eind 2012 ophogen met 1 MWp (totaal eind 2013 6 MWp, zeer slecht bekend marktsegment). En we daarbij de (lage) "kengetallen" van het oude Protocol Monitoring betrekken (700 kWh per kWp opgesteld vermogen aan het einde van het jaar voor netgekoppeld, 400 kWh/kWp voor "autonoom"). Waarbij rekening gehouden moet worden dat een groot deel van de nieuw in 2013 gebouwde capaciteit niet het hele jaar heeft kunnen draaien.

Met deze uitgangspunten komen we op een minimale productie van bijna 469 GWh in 2013 uit (volstrekt hypothetische, kunstmatige berekening, gemeten is er nog niks).

Als we de "totale genormaliseerde productie" afgeschat in StatLine voor 2013, 11.849 GWh, verminderen met achtereenvolgens genoemde 5.352 GWh windenergie, 101 GWh waterkracht, en 5.934 "totaal biomassa" (= AVI's "hernieuwbare"component + bijstook fossiele centrales + "overige" biomassa verbranding + totaal biogas [niet ingevuld, wel ingevuld de deelfractie co-vergisting van mest - biogas]), houd je 462 GWh over voor zonnestroom.

Dat is iets minder dan de 469 GWh die ik met de natte vinger met kengetallen heb berekend. Beroemd Dong twitteraar Jasper Vis ("Vision23") had het ook over die verschilsom volgens de StatLine cijfers (Tweet). Wat de component "biogas" betreft volgt uit het verschil tussen totale productie voor biomassa (5.934 GWh), en een subtotaal van de componenten exclusief biogas (4.908 GWh) de ook door Vis genoemde 1.026 GWh voor biogas zelf. Zeg maar, met de "huidige zeer voorlopige stand van zaken bij CBS" ruim het dubbele van de vermeende opbrengst van PV-installaties in 2013. Van genoemde "afgeleide" 1.026 GWh voor "biogas totaal" zou een al wel (voorlopig) vastgesteld volume van 512 GWh (zeg maar: de helft) afkomstig zijn van vergisting van mest.

Treurniswekkende percentages "aandeel duurzaam"
Als we genoemde getallen voor "waar" aannemen (je moet ergens van uitgaan), zou dit betekenen, dat het aandeel van elektriciteit productie uit hernieuwbare bronnen in Nederland wat de "genormaliseerde" productie betreft van 2012 naar 2013 "voorlopig" zou zijn gedaald van 10,48 naar 10,06 procent (bruto productie) van het totale verbruik van elektra voor de genormaliseerde data (0,42% minder). Van 10,52 naar 10,26% (bruto productie) voor de niet genormaliseerde data (0,26% minder). En tenslotte, voor de "netto productie" (exclusief eigen verbruik ten bate van de elektriciteitsopwekking) voor de niet genormaliseerde data van 10,16 naar slechts 9,91%. Een vermindering van een kwart procent.

En dat tenslotte even vergeleken met de laatste cijfers van Duitsland, recent gepubliceerd door de (nogal fossiel georiënteerde) branche organisatie BDEW, doet de tranen in je ogen schieten...

KLIK op plaatje voor uitvergroting

© BDEW (uit "Erneuerbare Energien und das EEG: Zahlen, Fakten, Grafiken (2014)", link pdf)

Aandeel BRD stroomproductie uit hernieuwbare bronnen (zonder biomassa bijfik in
fossiele centrales...) eind 2013: 25,3%... (t.o.v. bruto binnenlands stroomverbruik).
De oude en de nieuwe plannen van de Duitse overheid zijn in gekleurde stippellijnen
weergegeven ("oud" paarse stippen, nieuwe coalitie "corridor" blauwe vierkanten).

Productie hernieuwbare elektriciteit daalt (CBS Webmagazine, dinsdag 25 februari 2014)

16 februari 2014. Hoe Economische Zaken de Tweede Kamer een loer draait bij berekening load vastrechten energielevering. Op een tweede serie vragen van de steeds geïrriteerder klinkende energiespecialist Paulus Jansen (Socialistische Partij) aan Henk Kamp van Economische Zaken over de rap stijgende "vastrechten" van de energieleveranciers volgde op 24 januari 2014 een wederom "onthullende" brief van het Ministerie. Daarin wordt het vaak op gebied van tariffering in zalige onwetendheid verkerende parlement een rad voor ogen gedraaid. Polder PV bespreekt in dit artikel deze brief en legt tenslotte uit op welke wijze Klaas Vaak EZ weer zand in de parlementaire ogen strooit.

Benchmark onbekend
EZ claimt dat de Autoriteit Consument en Markt een zogenaamd "beoordelingsmodel" hanteert om de "redelijkheid" van de gehanteerde "vastrechten levering" (NB: in dit deeldossier voor de vrije markt modaliteiten elektriciteit en gas) te kunnen beoordelen. Daarbij zouden de variabele, energiegerelateerde tarieven (dus: per kWh resp. per m³) "in samenhang met" het gehanteerde "vastrecht levering" worden bezien. Er wordt van een "redelijk rendement" gesproken wat kennelijk "mag" worden gehaald voor de betrokken leveranciers. En van een "benchmark" waar de ACM haar "oordeel" op zou baseren. Nogmaals: het gaat daarbij om een combinatie van de variabele ("gebruiksafhankelijke") en vaste ("gebruiksonafhankelijke", lees: sowieso te betalen) kosten. ACM zou echter geen informatie over dat beoordelingsmodel publiceren omdat daaruit een "haalbaar maximumtarief" afgeleid zou kunnen worden, en dat is kennelijk niet de bedoeling. De vraag is dan sowieso of dat "maximumtarief" dan over de afzonderlijke componenten "levering" (€/kWh, €/m³) en "vastrecht levering" zou gaan, of dat het om het totale effect van de combinatie van beiden zou moeten gaan.

We kunnen daar verder dus niets mee, we moeten ACM maar op hun blauwe ogen vertrouwen dat die methodiek "eerlijk" is. We hebben aan de rampzalige gevolgen van de invoering van de Warmtewet gezien, tot wat voor excessen "op de blauwe ogen van de autoriteiten vertrouwen" kan leiden in ons land: grote groepen mensen zoals ondergetekende worden vaak enorm belazerd met vastrecht woeker per 1 januari 2014. In onze wijk komt dat voor stadswarmte neer op EUR 109,45 méér aan vastrechten dokken voor onze gecombineerde stadswarmte/kookgas aansluiting. Onder de zogenaamd "beschermende" Warmtewet. En zonder dat er ook maar een fysieke wijziging is geweest, en het stookgedrag van mensen ook niet is veranderd (wat sowieso geen enkele invloed op de vastrecht load heeft)...

Eerder gebeurde iets vergelijkbaars ook al bij het op een hoop gooien van de metertarieven ("enkel" resp. "dubbeltarief" op een grote stapel) door de NMa: ondergetekende ging vanaf 1 januari 2008 (tot op de dag van vandaag) opeens 30% meer (!) aan "meetdienst" elektriciteit betalen omdat 'ie de pech had een enkeltarief meter in de meterkast te hebben die er al hangt sinds 1988... Protesten mijnerzijds mochten niet baten: miljoenen getroffenen betalen sindsdien die vastrechtwoeker verhoging die nergens op slaat, en waar geen extra "dienst" voor wordt geleverd door de netbeheerder. Sterker nog: voor het eerst in vele jaren is er eind van het jaar geen meteropnemer meer geweest in ons complex, en moeten we de standen zelf gaan doorgeven aan de energieleverancier vanwege (alweer zo'n gigantisch "dossier") de invoering van het "leveranciersmodel van facturatie" per 1 augustus 2014. Voor die "service" mogen we kennelijk niks in rekening brengen, en toch blijf ik die absurd verhoogde "meetdienst" betalen...

Vastrechtwoeker spread
Terugkerend naar de brief van 24 januari 2014. EZ heeft het vervolgens in het antwoord op Jansen's vragen 3 en 4 over de "maatstaf" in de gehanteerde tabel van ACM in de vorige Kamerbrief, waarbij naar "standaard" contract vormen is gekeken die een "onbepaalde looptijd" kennen. Zie ook de twee grafieken "vastrecht levering" die ik uit die en uit mijn veel langer in de tijd beschikbare Vattenfall tarieven heb gemaakt (laatste 2 grafieken in artikel 24 dec. 2013).

EZ heeft het ditmaal over een spreiding van EUR 23,95 tot EUR 74,38 (verschil van maar liefst EUR 50,43 ex BTW per jaar) voor het jaar 2013. Voor, zeg maar "administratie en back-office activiteiten" van de leverancier bij elektra. Het "gewogen gemiddelde" tarief van alle leveranciers zou volgens ACM in beide jaarhelften EUR 32,78 resp. EUR 32,18 zijn geweest voor elektra (gemiddeld EUR 32,48 ex BTW, EZ brief van 19 dec. 2013). Dat betekent dat de afwijking van dat gemiddelde -26% tot +129% is geweest in 2013! Waaróm in die bizarre "vastrecht" post überhaupt zo'n absurd groot verschil zou "moeten", dan wel zou "kunnen" zitten, wordt door EZ niet beantwoord, daar weigeren ze op in te gaan. En die vraag valt natuurlijk ook niet te beantwoorden, want die enorme spread slaat gewoon helemaal nergens op, heeft ook helemaal niks met "werkelijke kosten" te maken, maar het betreft hier bij de meeste leveranciers gewoon de nieuwste vastrechtwoeker post op uw energienota. En niets meer dan dat.

Voor het "vastrecht levering" voor gas waren de getallen: EUR 32,56 resp. EUR 32,92 ex BTW "gewogen gemiddeld" in beide jaarhelften 2013 (gemiddeld EUR 32,74 ex BTW). De extremen waren volgens de nieuwste EZ brief EUR 15,00 tot, wederom, een woeker van EUR 74,38 (Verschil EUR 59,38. Nota Bene: dat hoogste tarief is 90 Euro incl. BTW in een jaar zonder dat je ook maar een kuub gas hebt afgenomen, en het geldt alleen voor gas...). Die extremen wijken -54% tot 127% (!) af van het gewogen gemiddelde in 2013... Ook hier geldt natuurlijk: dit heeft allemaal NIETS met werkelijke "kosten" structuren te maken, maar doodordinair met het creëeren van een vaste, lucratieve stroom inkomsten via de maandelijkse voorschotten, die niet door gedrag van de lastige energieconsument kan worden beïnvloed die zo'n contract is aangegaan.

Economische zaken benoemt dit aspect uiteraard niet, want daarmee zouden ze zich op gevaarlijk terrein begeven, die de onfrisse gevolgen van de door hen met zoveel vervoering uitgevente "marktliberalisering" in het maatschappelijke domein zouden kunnen gaan brengen... Wel "vindt" EZ op basis van bovenstaande - vaak schokkende - tariefstellingen voor die slecht begrepen post "vastrecht levering", dat de consument dus wat "te kiezen" zou hebben. Of Henk en Ingrid überhaupt wel snappen dat ze in dit soort vastrechtwoeker kunnen stappen bij een vermeende "keuze" van een leverancier waagt ook EZ niet over te speculeren. Ook uit gesprekken met buren en kennissen over deze materie weet ik al lang: de meeste mensen zijn zich van dit soort tariefwoeker in het geheel NIET bewust, ze snappen het gewoon niet, want ze worden gek van alle posten op hun energienota!

Extra woeker Vattenfall niet "meegenomen"
De gigantische verdere stijging van de vastrechtwoeker bij Vattenfall per 1 januari 2014, die al lang bekend was tijdens het schrijven van die eerste brief van 19 december 2013, benoemt EZ echter ook alweer niet... Kennelijk voelen ze nattigheid (ze weten het natuurlijk al lang). En moet die laatste enorme verhoging van de vastrechtwoeker voorlopig even "buiten het parlementaire beeld" blijven om geen slapende honden wakker te maken op het Binnenhof.

Ook kan Henk Kamp natuurlijk nooit hard maken waarom een energiemoloch als Vattenfall in een half jaar tijd het voor elkaar kan - en kennelijk van marktwaakhond ACM "mag" - krijgen dat ze hun "vastrecht levering" voor gas in een keer met 25,4% zouden "mogen" verhogen per 1 jan. 2014. En dat voor elektra zelfs met maar liefst 30,5% (artikel 2 dec. 2013). Het bedrijf claimt met de absurde stijgingen, die tarieven "meer in overeenstemming [te brengen] met de opbouw van onze kosten"... Dat is natuurlijk gewoon kolder, ze hebben lange tijd zitten slapen, ontdekten dat de concurrentie stiekem al die kunstmatige post flink omhoog had zitten krikken, en besloten toen tot een heftige "nacorrectie". Dat heeft met een wijziging van de aard of omvang van de back-office of administratie activiteiten natuurlijk geen drol te maken. Hier is het bewijs:

Boodschap van deze grafiek: Vattenfall "doet ff een heftige nacorrectie per 1-1-2014", om niet teveel uit de pas te gaan lopen met de rest van de vastrecht-woekerende meute...

Bij gas waagde Vattenfall een sprong in het diepe en ging ze zelfs tegelijkertijd een poging doen wederom, zoals in een groot deel van de afgebeelde tarief historie, de leiding te nemen bij de absurde vastrecht woeker verhogingen voor de lucratieve post "vastrecht levering gas":

Let in deze grafiek ook op de volslagen onzinnige, niet verklaarbare, en niet politiek bekritiseerde "puist" in het vastrecht levering (gewogen gemiddelde, blauwe curve!!!) per 1 juli 2010 (en de klap omlaag na een half jaar, wederom: "gewogen gemiddelde"!!!). Die "puist" kan gewoon niet kloppen, hier moeten kamervragen over worden gesteld!

Economische Zaken zwijgt als het graf over deze nieuwste vormen van vastrechtwoeker, en, om in recent in een ander dossier gebezigde parlementaire bewoordingen te blijven, "informeert Henk Kamp het Binnenhof dus onvolledig en op misleidende wijze".

"Gemiddelde verhoging vastrecht levering"
In het antwoord op vraag 5 wordt NIET door EZ ingegaan op de vastgestelde vastrechtwoeker verhoging die Paulus Jansen aan de hand van de "ACM tabel" op 78% berekende voor de optelsom van beide "gewogen gemiddelde" vastrechten voor de periode 2006-2013. Splitsen we die uit (bij een willekeurige leverancier is er uiteraard nooit sprake van "die optelsom", omdat er bijvoorbeeld verschillende tariefpolicies kunnen zijn voor elektriciteit en gas), komen we voor vastrecht levering elektra in die periode op een stijging van 74%. Wat overeen komt met een CAGR van 8,5%/jaar!). En voor gas op zelfs 82%, met een CAGR van 9,0%/jaar! Jansen vergeleek die "78% gewogen gemiddelde optelling van gas en elektra vastrechten" met de stijgingen voor de gewogen gemiddelde variabele tarieven (€/kWh resp. €/m³) die ook in de ACM tabel werden getoond. Als ik de deelposten weer uitsplits, is dat voor elektra in de relatief korte, door ACM opgegeven "meetperiode" van 7 jaar (juli 2006 tm. juli 2013) slechts 4,0% geweest, met een CAGR van slechts 0,6%/jaar (!). Voor gas was het 7,3% over de hele periode, en een CAGR van 1,0%/jaar.

Daaruit blijkt duidelijk dat de ontwikkeling van de vastrechtwoeker veel harder gaat dan de veelbesproken - maar net zo slecht begrepen - "bescheiden" stijging van de kWh en de m³ prijs in dezelfde periode, zoals Jansen terecht aangeeft. Vervolgens doet EZ het met de dooddoener af dat, omdat leveranciers in de "vrije markt" kennelijk kunnen doen en laten met die bizarre post "vastrecht levering" wat ze willen, en daar niks wettelijk voor geregeld is, dat Jansen "in het ongelijk wordt gesteld" waar het zijn claim betreft dat de extreme kostenstijging zit in "kosten voor facturatie, incasso en klantenservice". Waar die absurde stijgingen van die mysterieuze post "vastrecht levering" dan wél in zouden zitten laat EZ wijselijk in het midden, maar kan hier direct worden beantwoord. Omdát er niks voor is "geregeld" in Den Haag, wordt hier dus gewoon vastrechtwoeker bedreven met fictieve "kosten" posten. Geef een in een chaotische markt opererende energieleverancier een vinger, en hij rukt je arm uit je kom. Maar EZ heeft daar kennelijk geen moeite mee, en vind dit soort farizeeënwoeker blijkbaar "normaal".

EZ besluit het genoemde antwoord met weer zo'n verbijsterende zin die alleen maar uit een ambtelijke pen kan vloeien, bediend door hersencellen die zó kronkelig zijn, dat de wetenschap daar nog geen vat op heeft gekregen: "Wel kan worden geconcludeerd dat energieleveranciers er de laatste jaren voor kiezen om gemiddeld genomen een (relatief) grotere vaste post in hun producten te verwerken". Wat dat "product" dan wel is mag Joost weten. Het is gewoon woeker, je kunt het ook zien als een vorm van oplichting. En die fictieve post is niet "relatief groter", beste ambtenaren van EZ. Dat moeilijk grijpbare spul genaamd "vastrecht levering" is gemiddeld genomen 8,5 tot 9% PER JAAR hoger geworden, voor het gewogen gemiddelde van alle leveranciers, waarbij de echte extremen dus verhuld worden! En nog steeds kan niet worden verklaard, wat in Gaia's naam met deze woeker wordt betaald of geïnvesteerd, en/of wat voor onzinnige dienstverlening aan de klant er mee wordt gefinancierd. Wellicht is het heel ordinair, gewoon de portemonnee van de aandeelhouders.

The Limit! Leugenachtige berekening "vastrecht druk op nota"
Het ergste is de beantwoording van Paulus Jansen's vraag wat voor 2 huishoudens (1.000 m³ gas/1.500 kWh elektriciteit resp. 4.000 m³ gas/6.000 kWh) de vastrecht load zou zijn, en of "een groter deel vastrecht" wel "wenselijk" wordt geacht door het ministerie (lees: Henk Kamp).

EZ is nog wel zo "netjes" om naast de gevraagde twee spreekwoordelijke huishouden situaties een derde categorie in te voeren in hun antwoord (1.484 m³ gas/3.312 kWh elektriciteit, wat volgens ACM "gemiddelde verbruiken" zouden zijn volgens een trendrapport uit 2013*). Maar ze halen een hele smerige, achterbakse truuk uit door náást de door Jansen impliciet gevraagde vastrechten, óók de sinds 1 januari 2009 enorm gestegen teruggavepost energiebelasting in het verhaal te betrekken! Ergo, ze geven geen vastrecht load op, zoals uiteraard werd bedoeld, maar het verschil tussen de fors gestegen vastrechten en de (per 1-1-2009 ook al aanzienlijk gestegen) aftrekpost "teruggaaf energiebelasting" (ook wel: "belastingvermindering" volgens Min. Fin.)! En noemen dat dan "totaal vaste kosten"... (alsof een "teruggavepost" als een "kostenpost" moet worden gezien). En daarmee wordt automatisch het totale effect van de vastrecht load klein gerekend! Ik ga u hieronder uitgebreid uit de doeken doen wat de onfrisse consequenties hiervan zijn.

* De laatst bekende "officiële" CBS cijfers zijn helaas van 2011 (een blamage op zich...). Die waren: 3.250 kWh/jaar resp. 1.450 m³ gas/jaar, beiden dus iets lager dan de ACM gemiddeldes.

EZ opgave valse voorstelling "impact vaste kosten"
EZ komt doodleuk middels hun cijfergoochelarij tot een "totaal vaste kosten" van slechts "3% van totaalrekening" voor een "groot huishouden" met 4.000 m³/6.000 kWh, op "6% van totaalrekening" voor een gemiddeld verondersteld huishouden (1.484 m³/3.312 kWh), en op nog steeds een "politiek bezien redelijk acceptabel klinkende 10% van totaalrekening" voor een verondersteld "zuinig" huishouden (1.000 m³/1.500 kWh). Daarmee strooit het Ministerie zand in de ogen van de vergadertijgers op het Binnenhof, want "10 procent" klinkt niet zo dramatisch en alarmerend bij het door jarenlang cijfer gegoochel in slaap gesuste parlement.

Side issue: Daarnaast is EZ in hun opsomming "verbruiksafhankelijke kosten" vergeten te melden dat sinds 1 januari 2013 ook nog een (nog bescheiden) opslag duurzame energie ("ODE" = SDE"+" heffing) in zowel de kWh prijs als in de m³ moest worden meegenomen (effecten elektra: zie laatste grafiek in mijn prognose van de kWh prijs evolutie tm. 2016, oranje segment = "ODE").

In het overzicht hier onder getoond vindt u de correcte berekening zoals ik die heb gemaakt. Waarbij ik ook nog, voor de volledigheid, een aparte (vierde) categorie Nederlandse kampioenen heb opgevoerd, die naar verwachting in aantal gaat toenemen. Degenen met (al) een forse PV installatie op het dak die middels (wettelijk verplicht) salderen op jaarbasis op zeer lage restverbruiken voor elektriciteitsverbruik uitkomen "op de nota". En/of de huishoudens die "van nature" altijd al zuinig zijn geweest, en die met een bescheiden PV-systeem hetzelfde eindresultaat weten te bereiken, zoals Polder PV (voorbeeld: 100 kWh). In het eerste geval voor het rekenvoorbeeld een vaker gesignaleerde combinatie met een fors thermisch zonne-energie systeem of een bescheiden lucht-lucht warmtepomp "met gas back-up" (met name voor tapwaterverwarming, hoge temperatuur nodig). Waardoor het resulterende jaarverbruik voor gas onder de 500 Nm³ is gekomen. Daarvoor geldt het laagste (bemeten) capaciteitstarief. In het rekenvoorbeeld heb ik daarvoor een - hypothetisch maar haalbaar - resterend jaarlijks gasverbruik van 400 Nm³ genomen.

De berekeningen hier onder getoond zijn uitgevoerd met de meest recent beschikbare data, die EZ niet heeft getoond: die van de leveringstarieven voor de grote marktspeler Vattenfall/NUON inclusief "vastrecht levering". En de netkosten van de grootste netbeheerder van Nederland, Liander, beiden voor 2014 (per 1 januari).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Kristalhelder wordt uit bovenstaande berekeningen het volgende beeld, verwoord in enkele conclusies (vastrecht aandelen in de diverse berekeningen in rood weergegeven percentages):

• Alleen al voor elektriciteit treedt er een vastrecht load op van 17,3% (6.000 kWh/jaar) tot zelfs 92,6% (100 kWh/jaar restverbruik) t.o.v. de totale zuivere kosten bestaande uit de "levering" (all-in kWh prijs inclusief leveringstarief, energiebelasting, SDE-heffing, en BTW) plus de vastrechtkosten (4x post netbeheer, en vijfde post "vastrecht leverancier"). Voor het "zuinigste" EZ scenario (1.500 kWh/jaar) is de vastrecht load voor alleen het elektriciteit gebeuren maar liefst 45,5%.
  
  
• Voor alleen gas komt dat in de weergegeven vier scenario's neer op 7,6% (4.000 Nm³/jaar) tot 38,7% (400 Nm³/jaar), met een vergelijkbare opbouw als bij elektriciteit ("levering" plus 5 vastrecht posten waarvan een van de leverancier van gas). Voor het "zuinigste" EZ scenario (1.000 Nm³/jaar) is de vastrecht load voor alleen het gas gebeuren ook al hoog, al is het minder dan bij elektra alleen, 24,8%.
  
  
• Gaan we naar de totalen voor elektriciteit en gas kijken, komen we op het derde blok in rood weergegeven getallen in de hierboven in het kader weergegeven rekentabel. Variërend van een vastrecht load van 11,2% (elektriciteit 6.000 kWh/jaar, en gas 4.000 Nm³) tot een heftige 61,3% (elektriciteit na salderen met zonnestroom op jaarbasis 100 kWh, en gas restant 400 Nm³). Met 33,5% voor het "zuinigste" door EZ weergegeven scenario (1.500 kWh, 1.000 Nm³ gas; zeker anno 2014 beslist niet meer representatief voor "de zuinigste huishoudens"). Dit zijn natuurlijk de relevante cijfers, want daar ging het om, en niet om een misleidende rekentruuk waarbij de kunstmatige post "belastingvermindering" van het Ministerie van Financiën wordt betrokken om het eindresultaat "politiek bezien klein te kunnen rekenen".
  
  
• Als we toch bovengenoemde ranzige "EZ-rekentruuk" gaan uithalen, met medename van de altijd, ongeacht "energiegedrag" aan iedere gebruiker "achter een aansluiting met woonfunctie" uit te keren belastingvermindering, volgt het vierde in rood weergegeven blok percentages, "inclusief teruggavepost energiebelasting" (TEB). Dan volgen in de kolom onder de titel "% (vast-TEB)/totaal "percentages voor het "totaal aan vaste kosten posten verminderd met de eenmalige teruggavepost energiebelasting" (niet zijnde de "vastrecht load"!!!) van 2,8% (elektriciteit 6.000 kWh/jaar, en gas 4.000 Nm³) tot 10,3% voor het verondersteld "zuinige" scenario van EZ (1.500 kWh, 1.000 Nm³ gas). Met voor mijn vierde, niet door EZ meegenomen categorie al een "verontrustende" 18,2%.
  
  
• Echter, gaan we echt alleen van de zuivere vastrecht load uit, zoals Paulus Jansen in zijn vragen natuurlijk had bedoeld, en relateren we de vastrecht kosten dus exclusief de hier niet "terzake" doende belastingvermindering van het Ministerie van Financiën (die iedereen standaard handje contantje op de nota ziet verschijnen), komen we tot compleet andere percentages. Gerangschikt onder het hoofdje "% vast/totaal" ("totale hoeveelheid vastrecht kosten gerelateerd aan het totale nota bedrag inclusief alle posten incl. teruggavepost EB"): 12,2% voor de "grootste" verbruikers in de meegenomen voorbeelden (elektriciteit 6.000 kWh/jaar, en gas 4.000 Nm³), 27,3% voor de volgens ACM bevonden "gemiddelde" verbruikers (elektriciteit 3.312 kWh/jaar, en gas 1.484 Nm³), 45,2% voor de zogenaamd - volgens EZ norm - "zuinige" verbruikers (elektriciteit 1.500 kWh/jaar, en gas 1.000 Nm³). En een schokkende 129,5% (!!) voor de zuinigste categorie "verbruikers", (elektriciteit 100 kWh/jaar na salderen zonnestroom, en gas 400 Nm³ i.v.m. thermisch collector systeem en/of warmtepomp).
  
  
• Bovengenoemde percentages geven wel een compleet ander "politiek beeld" dan de door EZ getruukte "6 tot maximaal 10 procent" vanwege de stiekem in de berekening geparachuteerde belastingvermindering (TEB). Een belastingvermindering die met de nu veelbesproken "vastrechten" natuurlijk niks heeft te maken. Maar die destijds werd ingevoerd om "de hoge kosten voor elektriciteit en gas" te helpen compenseren. Waarbij werd uitgegaan van een zogenaamde "minimum basisbehoefte" bij het elektriciteit en gas verbruik in Nederland. Dat heeft met een compensatie van vastrechtwoeker, zoals die in recente jaren in steeds extremer mate wordt gepraktizeerd in Nederland, niets van doen. En al helemaal niet met de woeker bij de post "vastrecht levering".
  
  

  De conclusie "niet 3-10%, maar 12-45 (-130) procent vastrecht load", of, bij uitgangspunt nota zonder teruggavepost energiebelasting 11-34 (-61) procent, mag wel als de meest opmerkelijke worden gezien in dit artikel. Waarmee de Klaas Vaak politiek van het Ministerie van Economische Zaken door Den Haag met de vloer mag worden aangeveegd, als het aan ondergetekende ligt...

  
  
• Gelieve in de laatst door mij berekende "eerlijke" percentages voor de vastrecht load ook te letten op het ogenschijnlijk "onrealistische" niveau voor de door mij ingevoerde "zuinigste categorie", met 100 kWh en 400 kubieke meter gas per jaar. Dat die 129,5% bóven de honderd procent ligt, ligt natuurlijk aan de volstrekt "kunstmatige" grens van de teruggavepost energiebelasting, die helemaal geen rekening hield met dit soort "gevallen". Die grens ligt al sinds 1 januari 2009, toen deze teruggave post eenmalig fors werd opgehoogd vanwege de complexe operatie rond de invoering van het capaciteitstarief voor elektriciteit (en het gelijktijdig elimineren van de variabele transportkosten bij zowel elektra als gas), op EUR 318,62/jaar excl. BTW. Wat per 1 oktober 2012 (verhoging BTW tarief 19 > 21%) resulteerde in een bedrag van EUR 385,53/jaar incl. BTW op basis van een kalenderjaar van 365 dagen. Omdat de totale som van variabele kosten plus vastrecht bedragen voor genoemde "zuinigste" categorie neerkomt op EUR 346,54, en dus lager ligt dan genoemde TEB teruggaaf, krijg je dat curieuze - maar verklaarbare - "boven de 100%" resultaat voor de "vastrecht load t.o.v. het totaal van vastrechten plus variabele kosten verminderd met de TEB".
  
  
• Vergeet bij bovenstaande ook s.v.p. niet, dat bovengenoemde, maatschappelijk hoog te prijzen gezinnen in de verbruikscategorie 100 kWh/400 Nm³ per jaar, grote investeringen hebben gedaan om deze situatie te bereiken, wat als "nuttig voor de economie" zou kunnen worden gezien door EZ. En dat ze vele jaren zullen moeten overbruggen voordat ze die duurzame investeringen er weer "uit" zullen hebben. Tenminste: als Den Haag niet weer ranzige truuks zal gaan uithalen die de verwachte terugverdientijd berekening in het honderd zal laten lopen (denk aan de gevaren rond de plannen met de saldering van zonnestroom...).
  
  
• Let bij bovenstaande s.v.p. ook op dat de teruggavepost nooit voor inflatie is gecorrigeerd sinds de invoering van het capaciteitstarief voor elektriciteit. Die laatste post is echter sinds 1 januari 2009, ondanks de verlaging per 1 januari 2014, in totaal bij Liander met bijna 22% gestegen bij elektra, en met 23% bij gas voor zowel ruimteverwarming (500-4.000 Nm³/jaar), als bij kookgas en vergelijkbare lage verbruiken (minder dan 500 Nm³/jaar, zie vastrecht grafieken in artikel van 24 dec. 2013)! Die forse verhogingen zijn sinds 2009 niet meer door een aanpassing van de "vanwege hoge elektra en gaskosten ingevoerde" TEB teruggavepost gecorrigeerd (zie grafiek)!
  
  
• Bij deze berekeningen wordt uitgegaan van de hierboven genoemde combinatie Vattenfall/NUON als leverancier, en Liander als netbeheerder. U kunt er van uitgaan dat er géén dramatische verschillen in de te berekenen percentages vastrecht load zullen optreden als er voor andere combinaties leverancier/netbeheerder gekozen zal worden. De weergegeven percentages zijn dus "representatief" te achten voor de markt.

Nog complexer: berekening voor onze wijk met stadswarmte met kookgas aansluiting

Als laatste heb ik de berekeningen zelfs nog verder doorgevoerd, en deze gedaan voor de totale energienota in onze "byzondere" wijk met 4.500 woningen in Leiden West. Ik heb hierbij een optelling gedaan van alle variabele kosten plus de vastrecht kosten voor alle, bij de meeste bewoners gebruikte modaliteiten, elektriciteit, stadswarmte, en kookgas (onverkozen: dat is een politieke beslissing geweest waarvan de overwegingen in nevelen zijn gehuld). Daarbij heb ik de drie volgende verbruiksprofielen gebruikt.

(1) Een "stevig profiel" met verbruiken van 3.312 kWh elektra ("ACM gemiddelde"), 50 m³ kookgas (NB, Eneco hanteert een "kookgas profiel" van maar liefst 65 m³/jaar, dat ligt naar onze al vele jaren bemeten ervaring veel te hoog), en een vaak gehanteerd gemiddeld stadswarmte verbruik van 35 GJ/jaar.

(2) "NUON SPC profiel". Een gezien de verbruiks-praktijk "realistischer" profiel voor ons specifieke postcodegebied, op basis van gemiddelde waardes die Vattenfall/NUON op in januari 2014 verstuurde jaarnota's voor bewoners in ons complex heeft weergegeven: 1.703 kWh/jaar elektra, 41 m³/jaar kookgas, resp. 24 GJ stadswarmte.

(3) Het superzuinige "Polder PV profiel" (huishouden met 2 mensen op begane grond, ingebouwd, relatief klein appartement, "redelijk goed geïsoleerd"): 148 kWh gesaldeerd restverbruik elektra in het laatste kalenderjaar, 18 m³ kookgas (fors verminderd door inzet waterkoker), resp. slechts 10 GJ/jaar stadswarmte.

Met genoemde drie verbruiks-profielen, en de tarieven voor Vattenfall/NUON en Liander (vastrechten elektriciteit en kookgas) ingaand per 1 januari 2014 komen we op de volgende rekentabel:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Wederom in rode percentages weergegeven de werkelijke "vastrecht load", per optie, en, in geel kader, voor de gehele nota (exclusief teruggave energiebelasting volgens mijn berekening). En rechtsonder per verbruiksprofiel de "getruukte" berekening zoals Economische Zaken die gezien hun misleidende kamerbrief in onze wijk "zou hebben toegepast" door stiekem de teruggave post energiebelasting er bij te nemen, en het dan opeens over een nietszeggend - en misleidend - "totaal vaste kosten" te gaan hebben.

• Als je alleen naar de vastrecht load per energie optie gaat kijken, strekken de percentages vastrecht/(vastrecht + variabale kosten) zich uit van 27,5% ("stevig profiel") via 42,4% ("NUON SPC profiel") tot zelfs 89,4% ("Polder PV profiel") uit voor elektra.
  
  
• Voor kookgas zijn de betreffende percentages, gezien de "wanverhouding" tussen het verbruik en de vette netbeheerskosten helemaal absurd, variërend van 83,5% via 86,0% tot zelfs 93,4% in het geval van ondergetekende. Daar staat een zogenaamde "kookgas compensatie vanwege Niet Meer Dan Anders principe" tegenover, maar die is per 1 januari 2014 (ondanks invoering van de zogenaamd "beschermende" Warmtewet!!) al zeer aanzienlijk uitgehold door Vattenfall!
  
  
• Bij stadswarmte zijn de vastrecht load percentages t.o.v. het totaal aan vastrecht plus verbruikskosten ook al niet meer om aan te zien: 34,3%, 43,3%, resp., arme Polder PV, zelfs 64,7%.
  
  
• Trekken we de hierboven genoemde (per jan. 2014 fors uitgeholde) "kookgas vastrecht compensatie" van het totaal aan vastrecht plus verbruikskosten af, houden we een "netto totaal aan energiekosten met bijbehorende vastrechten en compensaties" over voor onze specifieke situatie in onze wijk. Je komt daarbij op totale bedragen van 2.414 Euro ("stevig profiel"), 1.779 Euro ("NUON SPC profiel"), resp. 1.075 Euro ("Polder PV profiel").
  
  
• Ga je kijken wat het aandeel vastrecht posten, verminderd met de specifieke kookgas vastrecht compensatie, is t.o.v. de totaal te betalen kosten (exclusief standaard teruggaaf energiebelasting, zie verder), kom je op reeds verwoestende vastrecht loads uit van 32,7%, 44,4%, resp. in het geval van Polder PV zelfs op 73,4% uit! Dit is de "reële" vastrecht load in onze wijk, bij drie verbruiksprofielen ("stevig" > "zeer zuinig" profiel)
  
  
• Als je de goocheltruuk van EZ zou gaan toepassen, en van die "reële vastrecht load" dan ook nog de standaard teruggave energiebelasting van EUR 385,53 (incl. BTW) aftrekt, houd je nog steeds verbijsterende percentages "totaal vaste kosten minus vaste inkomsten t.o.v. totaal nota bedrag" over van 19,9% ("stevig verbruik profiel"), 29,0% ("NUON SPC profiel"), tot zelfs 58,6% in het geval van Polder PV!

Dat laatste klinkt nog steeds vele malen dramatischer dan die zielige "3-10%" waar Economische Zaken mee kwam in hun zoveelste "oogverblindende" en hoogst misleidende Kamerbrief van 24 januari 2014... Ergo: EZ misleidt met hun valse voorstelling van zaken het parlement voor de zoveelste maal, en niet zo'n beetje ook...

Conclusie van Polder PV
Met name de Leidse Stevenshof, maar óók de rest van Nederland als je eerlijk rekent, zucht en steunt inmiddels onder de immer voort-woekerende en stelselmatig verhoogde "vastrecht posten". Ik heb dit jaar niet voor niks uitgeroepen tot het Jaar van de Vastrechtwoeker. En daar kan geen "mooie" brief van de ambtenaren van EZ ook maar iets aan veranderen. Henk Kamp moet derhalve met een stevige reprimande ter verantwoording worden geroepen voor misleiding van het parlement vanwege deze qua inhoud ranzige kamerbrief. En Den Haag moet wakker worden en deze almaar voortgaande vastrechtwoeker een halt toeroepen, en de excessen met terugwerkende kracht elimineren. Want als ze nog besparingsdoeleinden wil gaan realiseren, is deze vastrecht woeker trend ronduit vernietigend voor het consumenten vertrouwen, en de bereidheid om zelf (verder) in (extra) besparingsmaatregelen te gaan investeren. Want het financiële rendement van die investeringen (lees: de "terechte maatschappelijke beloning") wordt compleet uitgehold door de absurde vastrecht load die we nu al betalen.

Ook de eerste reactie van Paulus Jansen n.a.v. dit zoveelste energietreurspel van overheidswege loog er niet om (mijn vetdruk):

U moet het niveau van de beantwoording van EZ op vragen van SP-er Jansen natuurlijk ook zien in het licht van het feit dat de Socialistische Partij de enige is die altijd tegen de liberalisering van de energiesector (lees: elektra en gas) is geweest, en dat nooit onder stoelen of banken heeft gestoken. Het dédain in de beantwoording van de vragen van Jansen door EZ zegt alles over de houding van dat liberalisering promotende Ministerie ten opzichte van die "historische", en voor hen kennelijk niet of moeilijk te verkroppen realiteit. Ze kunnen de SP gewoon niet luchten of zien. En dan krijg je "dus" dit soort polderkolder brieven met misleidende onzin antwoorden. Inkoppertje voor open doel...

Bronnen

Eerste glimp van mijn berekeningen "totale vastrecht load" contra "misleiding EZ" op Twitter (24 jan. 2014)
Vastrecht energiebedrijven: Het treurspel gaat door (reactie Paulus Jansen op de tweede serie antwoorden van EZ, op zijn eigen, altijd zeer lezenswaardige en interessante blog, 24 jan. 2014)
Beantwoording Kamervragen over het vastrecht bij productie- en leveringsbedrijven van energie (TK brief EZ, na tweede serie vragen Paulus Jansen SP, 24 jan. 2014)
"Vragen van het lid PaulusJansen (SP) aan de Minister van Economische Zaken over het vastrecht bij productie- en leveringsbedrijven van energie (ingezonden 6 januari 2014)" (Officiële Bekendmakingen, Vraagnummer 2014Z00059 publ. 6 jan. 2014)
Henk Kamp vindt €70 vastrecht voor factuur en service normaal (reactie Paulus Jansen op de eerste serie antwoorden van EZ op zijn blog, 6 jan. 2014)
Beantwoording Kamervragen vastrecht bij productie- en leveranciersbedrijven van energie (TK brief EZ, na eerste serie vragen Paulus Jansen SP, 20 dec. 2013)
"Vragen van het lid Paulus Jansen (SP) aan de minister van Economische Zaken over het vastrecht bij de productie- en leveringsbedrijven van energie (ingezonden 3 december 2013)" (Officiële Bekendmakingen, Vraagnummer 2013Z23781, publ. 5 dec. 2013)

De ergste vastrechtwoeker van allemaal: stadswarmte "onder de Warmtewet"... (Polder PV, 27 januari 2014)
Totale vastrecht last gas en elektra tm. 2014: Vattenfall vult stiekem "gat" netbeheer (Polder PV, 24 december 2013)
Tariefstelling Vattenfall/NUON 2014 - vastrecht begint op woeker te lijken (Polder PV, 2 december 2013)

Financiën (uitgebreide grafiek sectie op Polder PV waar regelmatig het thema "vastrechten" bij energie prijzen tot in groot detail, en grafisch compleet uitgewerkt, aan bod komt. Met name pagina 5, "De prijsontwikkeling van energietarieven en -componenten. Voorbeeld: Vattenfall-NUON/Liander")

10 februari 2014. Enkele updates energie (r)evolutie Duitsland. Na een nogal pittige uitwisseling tussen ingenieur Albert Stienstra, "Electronics engineer, allergic to hype", de "Scholar most-cited by the Stern Review of the Economics of Climate Change", Richard Tol, en energie zegsvrouwe van GroenLinks, Liesbeth van Tongeren (draadje waarmee discussie werd gestart), heb ik wat recente / ververste data opgescharreld over de Duitse energie (r)evolutie. En een grafiek zelf gemaakt, op basis van informatie op de website Erneuerbare-energien.de van het Milieuministerie (BMUB*). Wat die naam nog verdient, i.t.t. het onder het infrastructuur ministerie geplaveide restant van het ooit trotse VROM in ons eigen landje.

* Het voorgaande BMU ministerie is per 17 december 2013 onder het derde kabinet Merkel uitgebreid met de bouw sector, en omgedoopt in "Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz, Bau und Reaktorsicherheit", BMUB (Wikipedia).

Daar gaat 'ie.

(1) Veranderingen in de bruto stroomproductie in Duitsland sinds Kyoto jaar 1990:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Dit plaatje komt van de Duitse Wikipedia pagina "Erneuerbare-Energien-Gesetz", en is door Tkarcher gemaakt van de oorspronkelijke data gepubliceerd door AG Energiebilanzen e.V. (AGEB). Een fascinerende website met "alles" wat u over energiestromen, productie etc. in ons buurland wilt weten.

Kristalhelder is dat de stroommix in Duitsland de afgelopen ruim 2 decennia fundamenteel is gewijzigd. Dat kernenergie (rood) een veel kleinere rol heeft gekregen (nota bene, al lang voor de afschuwelijke ramp in Fukushima, maart 2011!). Dat het aandeel van zowel bruin- als steenkool gemiddeld genomen in betekenis is afgenomen. Al wordt door perverse, deels internationale marktmechanismen, de kolenbranche de laatste jaren nog overeind gehouden (shale-gas revolutie interne markt USA, dump van veel te goedkope steenkool richting EU). Daar kan met de eerste ingreep van de EU (backloading CO2 "rechten", structurele hervorming emissie markt) echter snel verandering in gaan komen, wat de rentabiliteit van kolengestookte centrales in gevaar zal kunnen gaan brengen. Dat gas na een stijging weer is teruggevallen (vanwege feit dat het door de te hoge prijs uit de zogenaamde merit order wordt geduwd op de stroombeurs). En dat afgezien van hydropower (bovenste blauwe, redelijk stabiele band) met name het aandeel van de opties wind, biomassa, en zonnestroom flink is gegroeid bij de stroomvoorziening van onze oosterburen.

Dit ter verduidelijking dat er beslist veel ten goede is veranderd. Tenzij je een kernenergie liefhebber of bewonderaar van stoere grote kolencentrales bent.

Bronnen:
http://de.wikipedia.org/wiki/Erneuerbare-Energien-Gesetz
Toelichting bij (copyright) van het plaatje op Wikipedia
Bruttostromerzeugung in Deutschland von 1990 bis 2013 nach Energieträgern (pdf download van website http://www.ag-energiebilanzen.de)

(2) Vermeden CO2 equivalenten vanwege inzet energie uit HE bronnen

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Data: © BMU, grafiek: © Peter J. Segaar / www.polderpv.nl

Plaatje wat ik zelf heb gemaakt uit de publiekelijk beschikbare data uit de fenomenale "Zeitreihen" op de website van het BMUB. Vermeden CO2 equivalenten in duizenden ton (kton) CO2eq per jaar voor de drie grote contribuanten in de energiemix: elektriciteit (blauw), warmte (rood), resp. motorbrandstoffen (groen). Zoals altijd in zo'n lange tijdreeks, vol met allerlei historische en politieke ontwikkelingen, zijn er ups en downs (normaal in het leven). Maar de trend: steeds meer CO2 emissie vermijding vanwege inzet van hernieuwbare bronnen is onvermijdelijk, en groeiend. Elektriciteit heeft de hoogste impact, wat maximaal is terug te voeren op de effecten van het in april 2000 ingevoerde Erneuerbare Energien Gesetz van Hermann Scheer en de zijnen (plus alle aanpassingen die er zijn gekomen toen de evolutie bij stroom uit HE bronnen hard vooruit ging). Het EEG regelde immers uitsluitend de vergoedingen voor op het net ingevoede elektriciteit, en had niets van doen met de ook zeer belangrijke sectoren warmte en motorbrandstoffen (waarvoor andere incentives werden opgetuigd, zoals het EE Wärme Gesetz, die echter veel minder succesvol bleken te zijn).

De impact van de vergroening van de stroomproductie liet een mooie groei zien van bijna 21 miljoen ton aan Duitse inspanningen te danken, vermeden CO2eq, in Kyoto basisjaar 1990, naar bijna 102 miljoen ton in 2012. Gemiddelde jaarlijkse progressie (CAGR): 7,4%/jaar. Voor warmte groeide het vermeden CO2eq potentieel van bijna 10 miljoen ton in 1990 naar ruim 37 miljoen ton in 2012, wat de gemiddelde jaargroei/progressie (CAGR) op 6,2%/jaar brengt voor die optie. Er waren kennelijk nog geen (meetbare) hoeveelheden motorbrandstoffen uit hernieuwbare bronnen voorhanden in 1990 ("0" in de oorspronkelijke BMUB statistiek), het aandeel in vermeden CO2eq groeide naar bijna 5,6 miljoen ton in 2012. Het is in alle landen die geen grootschalige industriële productie hebben zoals in Brazilië (suikerriet > ethanol) een van de lastigste opties om "te vergroenen". Ook in Duitsland. En in Nederland zijn die gegevens niet eens voorhanden bij CBS StatLine (paragraaf "Vervoer")...

Bron:
Zeitreihen zur Entwicklung der erneuerbaren Energien in Deutschland (harde statistieken evolutie energie opwek uit hernieuwbare bronnen, in pdf of Excel versies). Laatste stats van december 2013.

(3) Besparingen op inzet fossiele energie in Duitsland, 2012

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Data © AGEE-Stat

Plaatje van AGEE-Stat (rapportage 2012) met de besparingen op het primaire energieverbruik in Duitsland door de inzet van energie uit hernieuwbare bronnen. In totaal is dat in 2012 al opgelopen naar een hoeveelheid van ruim 509,5 TWh primaire energie equivalenten (met elektriciteit als grootste contribuant, 66%). In 2010 was dat nog "slechts" 419,2 TWh (andere tabel op dezelfde pagina in het document). Dus 2012 lag alweer 22% hoger dan het niveau 2 jaar daarvoor. In 2012 is dat volume omgerekend volgens AGEE-Stat een equivalent van 1,8 exajoule (1.834,3 PJ) primaire energie. Nota bene: dat is 56% van het totale energieverbruik in Nederland in 2012 (3.269 PJ, StatLine tabel)...

Bron:
Internet-Update ausgewählter Daten zur Broschüre Erneuerbare Energien in Zahlen (status december 2013, p. 14, pdf, jaar besproken: 2012)

(4) CO2 equivalent emissie reductie Duitsland sinds Kyoto basisjaar 1990

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Grafiek: © Umweltbundesamt

Stapsgewijs weet Duitsland "gemiddeld genomen" de CO2 emissie (equivalenten) te beperken. De eigen doelstelling voor 2012 was 21% minder uitstoot (rose gekleurd blok 2009-2012). Met 24,7% ligt het land ruim voor op die doelstelling, zelfs al is de totale CO2 uitstoot licht gestegen sinds 2011. Of nog iets meer dan in het crisisjaar 2009, toen zeer veel industriële activiteit langdurig heeft stilgelegen. T.o.v. het "basisjaar" (1.232 miljoen ton CO2) is het gemiddelde in de Kyoto "verplichting" periode 2008-2012 gekomen op een niveau van 23,6%, nog steeds fors boven het eigen doel van 21% reductie voor 2012.

Het land blijft dus nog steeds ver "boven de doelstelling", Duitsland presteert nog steeds prima op het gebied van de totale uitstoot. Daar kunnen vele liters azijn van talloze Nederlandse critici, die aan de zijlijn blijven staan, en die zelf niets lijken te willen doen aan vermindering van de verbijsterende uitstoot van ons eigen land ook maar iets aan veranderen.

Let ook op de ambitie voor het jaar 2020: officieel beleid is om in dat jaar 40% reductie van de CO2eq uitstoot in 1990 te hebben behaald. Ambitieus, en van grote moed getuigend. Ik hoop dat Duitsland haar ambities waar kan maken, het begin is al meer dan overtuigend.

(5) En hoe doet kritisch Nederland het t.o.v. het "zwarte schaap" genaamd Duitsland, bij de gewraakte emissies?

KLIK op plaatje voor uitvergroting

© Oliver JGJ, Janssens-Maenhout G and Peters JAHW (2012), Trends in global CO2
emissions; 2012 Report, The Hague: PBL Netherlands Environmental Assessment Agency;
Ispra: Joint Research Centre.

Dat valt wel tegen. Regelmatig wordt er vanuit Nederland azijn gegoten over het Duitse duurzame energie beleid. Volslagen onterecht, zoals deze tabel laat zien. En waar komt die tabel vandaan? Uit een rapport van het zeer Nederlandse, onder het ministerie van Infrastructuur en Milieu vallende PBL Planbureau voor de Leefomgeving / Netherlands Environmental Assessment Agency (Den Haag - Bilthoven). In opdracht van het European Commission’s Joint Research Centre (JRC).

In de tabel in de kolom "Change 1990-2011 in %" de wijziging per inwoner (mijn toevoeging "per persoon") die de CO2eq. emissies in de aangegeven landen hebben "ondergaan" van 1990 tot en met 2011. Terwijl Nederland in totaal 9% emissie reductie heeft bereikt in genoemde periode, is in het zwaar geïndustrialiseerde Duitsland in hetzelfde tijdvak zelfs een niveau van 23% minder emissies gerealiseerd, 2 en een half maal zoveel per inwoner. Dus welke pot zou welke ketel "mogen" verwijten dat 'ie zwart ziet, volgens u, als het over behaalde resultaten in CO2 reductiebeleid zou moeten gaan?

Volgens een vraag op Twitter n.a.v. presentatie van die PBL tabel door mij, blijkt de zogenaamde "Wiedervereinigung" van de twee "Duitslanden" slechts een deel van de verklaring te zijn van de forse "prestatie" van "Duitsland vanaf 1990". En zijn politieke maatregelen minimaal even belangrijk geweest. Vergeet daarbij bijvoorbeeld niet dat Vattenfall nog steeds massaal bruinkolen afgraaft bij Jänschwalde in oost Duitsland, en die op grote schaal in brand steekt, met rampzalige gevolgen voor de emissies en luchtkwaliteit. Het complex daar is de vierde CO2eq. emitter van Europa (Wikipedia).

In een gedetailleerde vergelijking tussen Duitsland (met/zonder Wiedervereinigung) en Groot-Brittannië (met/zonder liberalisering van de energiesector), deed ISI Fraunhofer al in 2001 (!) gedetailleerd uit de doeken dat de realiteit altijd veel complexer is dan veel lieden eigenlijk zouden willen. Zie link hier onder.

Bron (zie ook copyright vermelding hierboven):
http://edgar.jrc.ec.europa.eu/CO2REPORT2012.pdf
http://www.isi.fraunhofer.de/isi-media/docs/e/de/publikationen/treibgasminderung.pdf (CO2 emissie reductie oorzaken en effecten in casus Duitsland versus Groot-Brittannië, pdf)

Conclusie
Duitsland blijft een land om trots op te zijn. Ze hebben de weg vrijgemaakt voor progressief beleid op het vlak van energie en klimaatbeleid. Het is nu aan andere landen om het stokje over te nemen en om het nog beter te doen dan zij al die jaren hebben gedaan.

Bron:
Daten zu den Treibhausgasemissionen in Deutschland. Nationaler Inventarbericht 2014 zum Deutschen Treibhausgasinventar 1990-2012 (status: 15 januari 2014)

Twitter discussie
https://twitter.com/GroenLiesbeth/status/432120183545937920
https://twitter.com/AlbertStienstra/status/432439851036581888

Grafieken/tabellen ingebracht door Polder PV in de "discussie":
https://twitter.com/Polder_PV/status/432812277004120064
https://twitter.com/Polder_PV/status/432812532022005760
https://twitter.com/Polder_PV/status/432812646031564801
https://twitter.com/Polder_PV/status/432822492244107264
https://twitter.com/Polder_PV/status/432832646247247873
https://twitter.com/Polder_PV/status/432851333255680001

7 januari 2014. Energie- en waterverbruik 2013 bij Polder PV. Het jaar is afgerond, en we kunnen de balans opmaken. Dat kunnen we het beste doen aan de hand van enkele grafieken, de detail verwijzingen vindt u onderaan. Ons huishouden bestaat uit 2 personen. Ik werk vrijwel de hele dag thuis.

"Stroom balans". In 2011 en 2012 zaten we vrijwel op de nullijn met het salderen van zonnestroom (opwek in geel) en verbruik (groen contract met zonnekorting, Greenchoice, oranje). In 2013 hadden we een bescheiden hoeveelheid stroom tekort (148 kWh), ik heb monumentale hoeveelheden tijd achter de (zuinige) computer gespendeerd. En ik verbruik niet "elders bij de baas" heel erg veel elektriciteit, omdat ik thuis werk (wordt vaak "vergeten" in energiebalans berekeningen bij huishoudens...). Maar dat blijft peanuts natuurlijk. 2013 sloot wat ons betreft dan ook prima af, houden zo. En dat alles "ondanks" ons al behoorlijk oude PV-systeempje...

Leuk om te laten zien, het maandelijkse verbruik aan kookgas. Zeer goed is te zien wanneer we een waterkoker zijn gaan gebruiken i.p.v. gas, voor het zetten van theewater.

Kookgas verbruik per jaar. De dramatische daling vanwege ingebruikname van een waterkoker in (heel) 2013 is zeer goed merkbaar. Op jaarbasis verbruikten we nog minder dan 18 kuub kookgas (nog niet calorisch gecorrigeerd).

Vooral door de koude start van 2013 (met name ijzige februari) is er weer een voor ons "behoorlijke" hoeveelheid Gigajoules verbruikt, 10,26 GJ in 2013. Al blijft het weinig voorstellen t.o.v. "gemiddelde" huishoudens, die het dubbele tot het viervoudige "wegstoken". Dat laat onverlet, dat ook, of beter, zeker voor ons, de vastrecht last als een molensteen om onze nek blijft hangen. Al sinds we in dit appartement wonen blijven we daar het meeste geld aan wegbranden. Bij een marginaal verbruik... En in 2014 gaat het onder de zogenaamde "bescherming" van de ACM nóg erger worden bij de vastrechten voor stadswarmte. Lees deze Tweet, over de vastrecht woeker bij RWE / Essent. En dit bericht, over de dreigende stadswarmte vastrecht woeker bij Vattenfall / NUON. Dan weet u weer dat we massaal worden belazerd door Den Haag.

Het langjarige gemiddelde verbruik is in de figuur met een blauwe stippellijn aangegeven.

Het jaarlijkse drinkwater- en regenwater verbruik laat geen ook geen schokkende veranderingen zien: 5,8 kubieke meter regenwater (toiletspoeling), en 22,6 m³ drinkwater. That's it. Een "gemiddeld" huishouden verbruikt al snel het drie- tot viervoudige aan drinkwater per jaar.

Details en andere grafieken, bijgewerkt tot en met eind 2013, kunt u op de volgende webpagina's vinden:

• Maandelijks verbruik en opwek van elektriciteit
• Jaarlijks verbruik en opwek van elektriciteit
• Maandelijks verbruik van kookgas
• Jaarlijks verbruik van kookgas
• Maandelijks verbruik van stadswarmte
• Jaarlijks verbruik van stadswarmte
• Maandelijks verbruik van drinkwater en regenwater
• Jaarlijks verbruik van drinkwater en regenwater

31 december 2013. kWh tarief componenten Min. Fin., Vattenfall en all-in stroomprijs prognose tm. 2016. In het vorige artikel heeft u kennis kunnen nemen van de voortdurende vastrecht woeker bij Vattenfall, die de netkosten daling in 2014 vrijwel zal gaan elimineren. Inmiddels zijn zowel de energiebelasting per kWh en per m³ voor het kalenderjaar 2014 bekend gemaakt, is de kWh prijs bij Vattenfall grotendeels bekend, en ga ik voor u een leuke prognose van de "all-in kWh prijs" doen tot en met 2016. Uiteraard zonder enige garantie dat die prognose gaat uitkomen (leer mij de politici en energieprijzen goochelaars kennen). Maar "redelijk verantwoord" is die prognose beslist.

(1) Belasting op energieverbruik

Op 19 december 2013 heeft het Ministerie van Financiën haar nieuwste belasting verordeningen gepubliceerd. Ook wel het zogenaamde "Eindejaarspersbericht" genoemd in de financiële ambtelijke kringen. Daaronder valt ook het beruchte hoofdstukje "Belastingen op milieugrondslag". Naast een forse verhoging van de belasting op drinkwater (verdubbeling EUR 0,165 >> EUR 0,33/m³ ex BTW, echter nog steeds is drinkwater veel te goedkoop, zet dus geen zoden aan de dijk) ook - natuurlijk - verhogingen van zowel de energiebelasting op verbruikte kilowatturen als op geconsumeerde kubieke meters gas. Deze heb ik direct in mijn al jaren lopende grafieken voor die belastingen ingevoerd.

(a) Energiebelasting op elektriciteitsverbruik

In deze grafiek per verbruikscategorie de energiebelasting per kWh sinds 2001. In 2009 geëxplodeerd voor kleinverbruik door de benodigde "compensaties" vanwege de invoering van het capaciteitstarief voor elektriciteit (in dit geval: "behouden van de besparingsprikkel"...). EB op stroom is verder doorgegroeid omdat er telkens voor inflatie wordt gecorrigeerd. In 2014 wordt EB op stroom verhoogd van 11,65 naar 11,85 Eurocent/kWh excl. BTW (+1,71%). Min. Fin. claimt dat voor de nieuwe tarieven voor 2014 een indexatiefactor is gebruikt van 1,7%. Echter, momenteel is bij CBS StatLine de inflatie slechts tot en met november 2013 bekend. De correcties exclusief grootverbruik (!) liggen tussen de 1,7 en 1,8%, afhankelijk van de categorie.

Overduidelijk is het gigantische verschil tussen de kleinverbruik categorie (11,85 ct/kWh) en de zakelijke grootverbruikers met 10 miljoen kWh/jaar verbruik (plm. verbruik van 3.100 huishoudens) of meer. Voor laatstgenoemde categorie is het tarief nooit gewijzigd, ook niet voor 2014. Het verschil met de kleinverbruikers is opgelopen tot een absurde factor 237.

Wederom energiebelasting op elektriciteitsverbruik, maar nu per jaar gesorteerd, per verbruikers-klasse. Hier is het enorme verschil tussen kleinverbruik en grootverbruik nog duidelijker te zien (2014 rechts). "Groene stroom" wordt al sinds 2005 identiek belast als "grijze stroom".

(b) Energiebelasting op gasverbruik

Dezelfde grafiek als bij elektriciteit, ditmaal voor gas, per verbruikscategorie gerangschikt. In 2013 werd - o.a. vanwege de verdiepende crisis bij de staatsschuld - heftig in de portemonnee van Henk en Ingrid gegrepen door het Rijk met een forse verhoging (linker kolommen groep). Vooral bij de 2e staffel werd nog heftiger extra belast, zodat de belastingdruk even hoog werd als de verbruikers in de eerste staffel (tuinders het schuim op de lippen). In 2014 is "slechts" een inflatiecorrectie toegepast bij alle verbruikscategorieën (1,6-1,9%).

Maar ook moet hier de extreme explosie van belasting op auto's die op gas rijden uit CNG vulstations worden genoemd. Die worden na al twee eerder toegepaste vette verhogingen nogmaals geconfronteerd met een extreme verzwaring van de belasting op het getankte cq. verbruikte gas: van 3,18 naar 12,80 Eurocent/m³ CNG, ex BTW (2011-2014). Een verviervoudiging in 3 jaar tijd, met een gemiddelde YOY groei van de belastingdruk van maar liefst 59,1%. Je zal in 2011 maar net een nieuwe op gas lopende auto hebben gekocht. Die zullen wel massaal gedumpt worden bij de auto wederverkopers, de vraag is wie nog zo'n apparaat wil kopen...

Andere "voorstelling" van de energiebelasting druk op gasverbruik. Hieruit blijkt dat de stijgingen "redelijk continu" zijn geweest voor kleinverbruik (donkergroene kolommen). Dat er flink is ingegrepen in de belastingdruk voor verbruik tussen 5.000 en 170.000 m³ in 2004-2007 en in 2013 (lichtgroen). Waarbij al sinds 2013 de belastingdruk voor die categorie gelijk is getrokken aan die voor kleinverbruik. CNG tankende automobilisten zijn flink de pisang met enorme verhogingen sinds 2012 (violette kolommen). Grootverbruikers komen er zoals gebruikelijk weer erg genadig van af, al is het verschil met de andere verbruikers categorieën minder dramatisch dan bij elektra.

(c) Teruggave energiebelasting ("belastingvermindering")

Deze vaak slecht begrepen post is wederom - helaas - ongewijzigd sinds 2009 (jaar van invoering capaciteitstarief). Niet voor inflatie gecorrigeerd, dus besodemieterd wordt u zonder meer, want het capaciteitstarief voor elektriciteit is fors gestegen sinds 2009. Deze post wordt weliswaar onder de stroom nota "geboekt", maar hij is bedoeld ter compensatie van "hoge elektra EN gas kosten". En kan dus eigenlijk nooit alleen worden gebruikt in discussies over "alle kosten die uitsluitend met elektriciteit hebben te maken" (wat wel degelijk wordt gedaan op talloze plaatsen op internet).

Deze "teruggave post", die Ministerie van Financiën, alle zeer hardnekkige claims van "heffingskorting" op internet ten spijt, nooit met dat foutieve etiket benoemt, is in 2009 explosief naar boven bijgesteld om te voorkomen dat zuinige verbruikers gigantisch besodemieterd zouden gaan worden bij de invoering van het beruchte capaciteitstarief voor elektriciteit in dat jaar. Helaas is het daarbij gebleven, u krijgt geen cent méér terug dan in dat jaar, ook niet in 2014. In 2010 werd een nieuwe teruggave post verzonnen voor de vele mensen met bijvoorbeeld een garage met een aparte aansluiting die nauwelijks kWh verbruikt per jaar (licht rose kolom). En die in 2009 hoogst onaangenaam werden verrast door de plotselinge introductie van het capaciteitstarief van netbeheer. Ook in die veel lagere teruggave post is niks gewijzigd sinds de introductie in 2010.

(2) Wijzigingen in kale stroomprijs Vattenfall en all-in kWh prijs excl. vastrechten

Vattenfall / NUON heeft al voor het jaareinde eerste tarieven met nog "geschatte" energiebelasting component gepubliceerd op haar website. Dat laatste doen ze trouwens tegen de zin van Den Haag in: de SDE heffing ("ODE") moffelen ze weg in de gigantisch veel grotere energiebelasting post, zodat Henk & Ingrid nog steeds niet weten wat ze nou eigenlijk "betalen" voor duurzaam opgewekt elektriciteit, gas en (zeker in laatste SDE rondes), warmte.

(a) Kale stroomprijs Vattenfall/NUON exclusief BTW

Interessant is natuurlijk vooral de kale elektriciteitsprijs, want daar is veel over te doen en weinig lieden begrijpen wat er nou eigenlijk mee wordt bedoeld (en maken gigantische blunders met "7% stijging van de energieprijs per jaar", e.d.).

De "retailprijs" van het continu ("enkel") stroomtarief van Vattenfall bij standaard variabel, direct opzegbaar contract (zeg maar: het "modelcontract"). Vattenfall geeft altijd de inclusief BTW prijs op, momenteel dus dat tarief delen door 1,21 om de exclusief BTW prijs te krijgen, geeft bovenstaande grafiek. U ziet direct: de kale stroomprijs is in 2014 alweer - en behoorlijk stevig - gedaald. Niks, "elk jaar weer fors stijgende stroomprijzen", als daarmee de saldeerbare variabele kosten worden bedoeld. In ieder geval beslist niet terug te voeren op de "basis" van de kWh pyramide: de kale retail prijs. Die is tussen 1 juli 2013 en 1 januari 2014 gedaald van 7,09 naar 6,65 Eurocent/kWh ex BTW, dat is een wijziging van -6,2%. T.o.v. 1 januari 2013 zelfs -7,1% (!!!).

Gaan we een CAGR berekening op het kale retail tarief tussen getoonde periode 2002-I en 2014-I doen, kom ik op een gemiddelde jaarlijkse groei van slechts 3,38%/jaar. Waarbij natuurlijk heel goed benadrukt moet worden dat tussentijds - met name tussen 2007 en 2009 - er fors hogere tarieven hebben gegolden dan in de laatste jaren. Maar het kan verkeren: kristalhelder blijkt dat ze ook weer - fors - omlaag kunnen worden bijgesteld, en dat economen dus ook enorme blunders kunnen maken bij de prognoses van zelfs een nabije toekomst...

(b) All-in stroomprijs Vattenfall/NUON inclusief BTW

Omdat er vaak over "salderen van zonnestroom" wordt gesproken of "effecten van besparingen", dienen alle vastrecht uitgaven (netbeheer 4x en "vastrecht levering" 1x), en de "vaste inkomsten" (teruggave post energiebelasting van Min. Fin.) buiten dat soort berekeningen gehouden te worden, zoals ik bijvoorbeeld in het voorjaar van 2013 in deze turbo samenvatting al aan u uit de doeken heb gedaan.

Wat blijft er dan over? "De [achter een kleinverbruik aansluiting saldeerbare] kilowattuur prijs". Die bestond / bestaat uit de volgende componenten in de getoonde periode:

• Kale retail prijs exclusief BTW
• Energiebelasting per kWh ex BTW
• Variabele transportkosten ex BTW (tot en met 2008, vervolgens afgeschaft en vervangen door capaciteitstarief)
• SDE heffing ("Opslag Duurzame Energie", ODE, vanaf 1 januari 2013). NOTA BENE! Saldeerbaar achter kvb aansluiting, maar moet WEL worden betaald door participanten in "postcoderoos" coöperatieve projecten per 1-1-2014 die van "verlaagd energiebelasting tarief" zouden mogen genieten!
• Over alle voorgaande onderdelen, indien van toepassing: BTW. 19% tot en met 30 september 2012, vanaf 1 oktober 2012 21% BTW.

Voor inzicht in de evolutie van genoemde componenten zie bijvoorbeeld deze grafieken.

Direct zien we aan de grafiek dat van de beruchte "7% (of meer) stijging stroomprijs per jaar" die je overal op internet bij elkaar na kwakende "informatie sites" en bij talloze zonnepanelen leveranciers tegenkomt, geen sprake is. In dit voorbeeld (grote leverancier, tot en met 2008 variabele transport component bij grootste netbeheerder, toen nog Continuon) wederom: all-in kWh prijs per 1-1-2014 lager dan tariefstellingen 1 juli 2013 (-0,6%) en 1 januari 2013 (-1,0%), ondanks gestegen energiebelasting en SDE heffing. Kijken we over de lange periode sinds 2002, is de CAGR groei slechts 2,33%/jaar geweest.

(3) Opbouw kWh tarief en voorspelling tm. 2016

Op basis van de nu bekende kWh tarieven en enkele verantwoorde speculaties voor de komende drie jaar (verder speculeren is vrij zinloos, de markt stikt immers van de onzekerheden), heb ik een tongue-in-cheek prognose gedaan voor de prijsontwikkeling. Hierbij zijn de volgende aannames gedaan:

• De energiebelasting component stijgt vanaf 2015 per jaar met het gemiddelde stijgingspercentage in de periode 2009-2014 volgens mijn CAGR berekening: 1,78%/jaar.
  
  
• De SDE heffing op elektra ligt al vast tot en met 2016 volgens het tot Wet verheven Besluit (Documentatie Eerste Kamer).
  
  
• Ik ben van een "conservatief" scenario uitgegaan dat de kale leveringsprijs "gelijk blijft" aan het niveau van de eerste jaarhelft van 2014. Sterk afhankelijk van economische ontwikkelingen kan dit hoger of lager worden. Gezien de crisis in de stroom sector, en de gigantische stroomproductie in met name Duitsland (met name wind en zonnestroom), lijkt me het laatste scenario het meest waarschijnlijk, alleen is het effect onmogelijk te becijferen.
  
  
• Gezien het laatste moet de totale uitkomst, bovenaan de kolommen in de grafiek, voor de speculaties voor 2015 en 2016, als "maximaal" worden aangehouden. Tenzij er vreemde dingen gaan gebeuren met de energiebelasting.

Met deze aannames krijgen we de volgende grafiek.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In de grafiek tot en met 2014 de historisch "gerealiseerde" prijsstellingen die volgen uit de tariefbladen van Vattenfall/NUON voor het standaard variabele stroom contract (enkeltarief / "continu", "grijze stroom", onderste grijze kolom segment), de energiebelasting (Min. Fin., magenta), en de in 2013 ingevoerde SDE heffing (oranje). Deze ex BTW tarief componenten worden vermeerderd met de ook door Min. Fin. geïnde BTW (rood). De totale kWh prijs ("variabel") staat vetgedrukt boven de kolommen stapel vermeld. De tarieven voor 2012 en 2013 zijn gemiddelden van de totale tarieven voor de eerste en tweede jaarhelft (enige factor die principieel wijzigt: leverings-tarief, daarmee ook totale BTW veranderend). Voor 2014 is nu alleen nog maar het tarief voor de eerste jaarhelft bekend - en dat ligt voor de all-in prijs al lager dan de gemiddeldes in de voorgaande twee jaar.

De Staat roomt in 2014 (eerste jaarhelft) al in totaal 71% af van elke geconsumeerde (dan wel netto na salderen op de "restnota" staande) kWh af. Slechts een miezerig restant van 29% "mag" de geliberaliseerde energieleverancier incasseren... So much for de "geliberaliseerde" stroom markt...

De kolom voor 2014 kan nog wijzigen, wat begin juli bekend zal gaan worden in definitieve vorm. Erg groot zal die afwijking niet zijn, zo wordt door mij voorzien.

Prijs stijgingen marginaal

Als we bovenstaande grafiek voor "realistisch scenario" tm. 2016 aannemen, moeten we concluderen dat de [saldeerbare] kWh prijs nauwelijks significant verder zal stijgen. In genoemde periode 2012-2016 is dat slechts gemiddeld (CAGR) 0,9%/jaar voor de all-in prijs. En negatief (-3,4%/jaar) voor de kale stroomprijs van leverancier Vattenfall / NUON. Desondanks blijft de Staat der Nederlanden blij met deze ontwikkeling: de energiebelasting per kWh blijft "dik op orde" met continue inflatie gecorrigeerde stijgingen. De SDE heffing stijgt per jaar fors. En de BTW over alle posten stijgt met 2,5%/jaar in genoemde periode.

Mocht 2016 gemiddeld genomen inderdaad de speculatieve "23,58 Eurocent/kWh" gaan bereiken, en nemen we het gemiddelde all-in tarief van 2002 er bij (17,18 Eurocent/kWh), houden we nog maar een CAGR groei over van 2,3%/jaar over die periode van 14 jaar.

Ergo: exit alle onzin over "7% stijging stroomprijs per jaar", voor de zoveelste maal... U krijgt via Twitter publiekelijk billenkoek als u zich nog eens durft te wagen aan die quatsch...

Wijzigingen in de belastingheffing met ingang van 1 januari 2014 (circulaire van 38 pagina's gepubliceerd dd. 19 dec. 2013, door Ministerie van Financiën)