PV-systeem

---

16 januari 2012. Een goed begin is het halve werk: gaat weer de goede kant op met de productie. Bij Polder PV en vele andere zonnestroom bakkers was het zo vroeg in het jaar alweer bal. Sowieso was het een aardige januari tot nu toe. Maar vandaag was het prachtig, strak blauw weer, met wat condensstrepen, stralend zonnetje, een koude luchttemperatuur, en een licht briesje.

^^^ Al een aardige "halve sinus" op 16 januari 2012, wat naar rechts verschoven vanwege de wintertijd, en wat "grove kartels" door de condensstrepen. De op dit apparaat aangesloten groep van onbeschaduwde modules (totaal 688 Wp) genereerde 1,6 kWh, een opmerkelijke prestatie van 2,33 kWh/kWp op een winterse dag. Overdag werden uit de zes OK4 omvormers geaccumuleerd AC vermogens van zo'n 360 Watt (AC) uit de op deze inverters aangesloten 688 Wp aan STC vermogen van de zonnepanelen gemeten, ondanks de relatief zeer lage zonnestand. Ongetwijfeld gepusht door de koude omgevingstemperatuur. Kristallijn silicium heeft immers een negatieve temperatuur coëfficiënt. Onze Shell Solar modules zouden 0,4% meer vermogen geven per graad Celsius onder de celtemperatuur die onder STC condities m.b.v. een flasher werd vastgesteld (25 graden C). Foto van Visi'sol display voor de betreffende groep zonnepanelen.

Prachtig weer voor puike zonnestroom productie resultaten midden in de winter, ondanks een lage zonnestand. Dat geeft moed voor een leuk vervolg dit jaar. Er gaat in 2012 een heleboel zonnestroom worden gebakken. Hoeveel? Geen mens die het weet, er wordt immers in ons land weinig gemeten, en nationaal alleen maar de bij CertiQ gemelde systemen (1 jan. 2012: 50,9 MWp, ongeveer de helft van het totale opgestelde vermogen) die een geijkte gecertificeerde bruto productiemeter in huis hebben. De rest is gissen, maar reken maar dat er lekker vet "gesaldeerd" zal gaan worden dit jaar. Het enige alternatief, omdat onze eigen regering ons een decent vast invoedingstarief met jokkebrok duimzuig verhaaltjes, leugens, en onzin argumenten blijft ontzeggen. En dus een echte zonnestroom revolutie niet blijkt te willen.

Duitsland laat leuke resultaten zien
Over revolutie gesproken: bij de oosterburen ging het vandaag alweer vet hard met de zonnestroom. Rond 12 uur werd er volgens het fraaie "Transparency in Energy Markets" portal van de ÜNB's op de EEX stroombeurs site een totaal vermogen van maar liefst 7,9 Gigawatt aan zonnestroom ingevoed op het net. Mind you: op een mid-winterse (zonnige) dag. Het met geleend geld het E.ON hoogspanningsnet overgenomen hebbende Nederlandse TenneT moest daarvan een heftige 3.614 Megawatt aan vermogen incasseren (met absolute voorrang op het net, in Wet vastgenageld). Dat was vandaag maar liefst 46% van het totale opgewekte zonnestroom vermogen rond dat tijdstip in Duitsland...

^^^ Vermogens-verdeling volgens ÜNB's op 16 januari 2012. Een opmerkelijk hoog vermogen reeds op deze mid-winterse zonnige dag, alweer 7,9 Gigawatt AC vermogen ingevoed op het Duitse net - het meeste op het hoogspanningsnet wat is gekocht door het Nederlandse TenneT (bovenste kolom segmenten)... © EEX.com (Duitse stroombeurs, data van de vier ÜNB's) Grafiek van deze webpagina.

^^^ Fysieke productie [vermogen in Megawatt] gepland (rechter paneel) resp. daadwerkelijk geproduceerd (linker paneel) op 16 januari 2012, volgens EEX/ÜNB's. Goed is te zien dat de planning nauwelijks afwijkt van de uitkomst (hoezo, "onbetrouwbare" stroomvoorziening met hernieuwbare bronnen???), en dat zonnestroom midden op deze winterse dag met ongunstige, lage zonnestand al een zeer significante impact bovenop het totaal geeft. Wat nu nog steeds gedomineerd wordt door "conventioneel" (fossiel en nucleair exclusief 8 afgekoppelde nukes), met een klein segmentje wind (het woei niet hard vandaag)... © EEX.com (Duitse stroombeurs, data van de vier ÜNB's) Grafiek van deze webpagina.

Dat gaat een spannend voorjaar worden als de lucht temperatuur nog laag is en de zon langdurig bijna loodrecht op heel erg veel zonnepanelen zal gaan schijnen bij de oosterburen...

---

16 januari 2012. Neer'lands "historische" Nieuwland project eindelijk in de renovatie. Ik zat er al een lange tijd op te wachten, want er zijn al oude, tale-telling performance rapporten beschikbaar over een van de beroemdste "historische" PV-projecten van Nederland. Het - volgens het boek "Bouwen op de Zon" van Bouwmeester & van IJken - in de periode 1997 tm. 2000 in opdracht van REMU (voorloper van Eneco) uitgevoerde 1,351 MWp grote Nieuwland zonnestroom project in het noordwesten van Amersfoort, met een geïnstalleerde oppervlakte van 12.299 m². Een - voor Nederlandse begrippen - "mega"project wat gepaard ging met enkele "precursors" cq. kleinere gelijktijdige deelprojecten in de periode 1993-1998 (ook in opdracht van REMU), met een gezamenlijke projectgrootte van 267 kWp. In totaal is er in de periode 1993-2000 met die kleinere deelprojecten* 1.618 kWp (1,6 MWp) met een totale oppervlakte van 14.972 vierkante meter aan zonnepanelen (het grootste deel Shell Solar modules) in zeer veel verschillende configuraties opgeleverd. De grootte per woning varieerde tussen de 800 Wattpiek en 4,4 kWp. Het grootste deelproject is het uit 154 woningen bestaande "Jersey", waarvan 99 stuks grote lessenaarsdaken hebben met compleet gevulde PV-velden. Met in totaal een module oppervlakte van 3.480 vierkante meter (28,3% van totale oppervlakte binnen het "1 MWp project").

Verschillende architectenbureau's en installatie bedrijven zijn destijds betrokken geweest bij dit omvangrijke en complexe project, waarbij er ook nog eens verschillende "eigendomsverhoudingen" zijn uitgetest. Variërend van compleet eigendom van de koper van de woning, via ingewikkelde daklease constructies waarbij de installatie in eigendom is van REMU (cq. rechtsopvolger Eneco), maar het dak van de woning eigenaar, tot en met huurwoningen waarbij de huurder niets in eigendom heeft, maar de verhuurder eigenaar van het dak is - maar niet van de zonnepanelen.

^^^ Een van de beroemdste straten van Nieuwland, Amersfoort: Pitrus (links, en rechts: Mattenbies). De steile, op zuid hellende, kristallijne Shell Solar modules - 24 vierkante meter per woning - vallen hier zeer in het oog. Het totale deelproject in dit buurtje (23 woningen met zonnepanelen) telt 2.832 vierkante meter aan PV. © 2004 Peter J. Segaar / www.polderpv.nl, tijdens bezoek aan Nieuwland in 2004. Foto gemaakt van gescande dia.

Amersfoort schokte 1,8 miljoen Euro voor duurzame ontwikkeling binnen de wijk, en er is het nodige aan extra NOVEM geld ("NOZ-PV" subsidie) in het project gegaan, evenals geld uit het Europese "Thermie" programma. Totale kosten voor het 1,35 MWp project zouden volgens PV Upscale 8,6 miljoen Euro hebben bedragen, wat neer zou komen op EUR 6,37/Wp (zie echter ook deel berekening onderaan).

Problemen Nieuwland
In 2005 en 2007 verschenen er al twee tale-telling rapporten over forse problemen met de opbrengsten van de installaties (Ecofys - bureau later overgenomen door Eneco - resp. Univ. Utrecht / Copernicus Instituut), waarbij er nogal wat tekortkomingen zijn vastgesteld. Deels zouden tegenvallende opbrengsten te maken hebben met dakopbouwen die blijkbaar niet formeel in de koopakte waren verboden (en die schaduwen op de dure zonnepanelen zouden werpen). Maar er zijn zeker ook structurele problemen met de bekabeling vastgesteld. Die de oorzaak lijken van de tegenvallende opbrengsten, en waar lang mee werd gewacht voordat er actie werd ondernomen om de "eer" van dit (wereld)beroemde PV-project te redden. Er werd ook gerept van ernstige problemen in de communicatie tussen bewoners die dachten een probleem te hebben met het systeem en de "eigenaar" van de installatie, gemonitord werd er blijkbaar niet in alle gevallen door het energiebedrijf. Wel konden de bewoners de opbrengsten middels een Eclipse afleesapparaat zien. De communicatie met de "leverancier" (REMU) na het vaststellen van eventuele verminderde opbrengsten (als die al waren te begrijpen door huiseigenaren en/of huurders, laat staan door nieuwe bewoners) bleek verre van gestroomlijnd te verlopen (...).

^^^ Screendump van een van de vele plattegronden in het 69 pagina's tellende Copernicus Instituut/Horisun rapport met per woning de performance ratio (maat voor de gemeten opbrengst t.o.v. de zoninstraling), in dit geval van de Waterscheerling e.o. in Amersfoort-Nieuwland, status 2005. Voor meer dan 70% van de gevallen was door de onderzoekers een PR van minimaal 0,7 verwacht, maar dat bleek in de praktijk slechts in weinig gevallen voor te komen (gifgroen of donkerder groen, NB: in andere project delen - zoals voor het grootste deel de PV-installatie op de school - lijken de systemen beter te functioneren dan in het Waterscheerling project). Geel heeft een PR van 0,5-0,6, rood 0-0,2 (zeer slecht! - hier vooral in deel Watermunt/Waterlelie). Blauw zijn missende waarden (bijv. omdat het systeem niet uitgelezen kon worden, of geen toegang tot de installatie). © Copernicus Instituut/UU/Horisun (hier)

Gesproken werd van "80% van het project draait OK" (lees: 20 procent van het totale project "draait niet OK", maar ook een pot zout zetten bij die eerste 80 procent). En over zwaar tegenvallende specifieke opbrengsten van gemiddeld slechts 710 kWh/kWp. NB: mijn oudste vier Shell Solar modules, van elk 93 Wp per stuk doen het gemiddeld sinds het jaar 2000 prima in Zuid Holland, met 1 maand van het net gehaald systeem (okt. 2010) gemiddeld 899 kWh/kWp.jaar, en met uitsluiting van het niet representatieve 2010 zelfs met 905 kWh/kWp.jaar, gemeten over een periode van ruim 11 en een half jaar. Het laatste getal is 27,5% hoger dan de gemeten "gemiddelde prestatie" in Nieuwland, dit alles bij PPV nog steeds met die goeie ouwe OK4E-100 omvormertjes waar velen de nodige hoofdpijn aan hebben overgehouden...

De "te grote vrijheidsgraad" voor de plaatsing van PV-modules op verschillende wijzes en onder verschillende oriëntaties en hellingshoeken wordt mede als "schuldige" aangewezen voor die zeer lage opbrengsten in Nieuwland. Waar, gezien de wijze van aanbrengen nauwelijks tot niets aan is te veranderen bij de meeste installaties, in ieder geval niet zonder forse investeringen. Ook waren er problemen met de data uitlees units.

An die Arbeit - Eneco en Heilijgers
Met name de zeer ingewikkelde eigendoms-verhoudingen binnen het grote Nieuwland project zijn wellicht mede de oorzaak van het zo lang uitstellen van de hoognodige renovaties, maar die gaan er nu dus eindelijk komen. Polder PV had in een eerder stadium (2011) al van een betrouwbare bron bericht gekregen van de aanstaande werkzaamheden. Er blijken in de tussentijd korte nieuwsberichten te zijn opgedoken op zowel de website van Eneco (ongedateerd, in december [2011] nieuwsbrief), op die van de uitvoerder, het semi-autonoom onder de Koninklijke BAM groep functionerende Heilijgers (14 november 2011), als, recent, op Energeia (12 jan. 2012), over een op 11 november 2011 ondertekende samenwerkingsovereenkomst m.b.t. de geplande renovatie.

Het ligt in de bedoeling het complete (NB: 1,351 MWp grote) Nieuwland "1 MWp project" te renoveren (over andere project delen, niet in eigendom/onder verantwoording van REMU/Eneco wordt niet gerept). Renovatie partners zijn Eneco Solar, Bio & Hydro (de "duurzame energie tak" binnen de Eneco holding), Heilijgers Bouw, en Eneco Installatie Bedrijven ("Eneco GSU") die blijkbaar de technische kant van de zaak scherp in de gaten moet houden. Er worden - uiteraard - geen zonnepanelen uitgewisseld**, maar de modules zullen worden gedemonteerd, er volgt een "revisie" en "schoonmaak", waarmee "het rendement van de zonnepanelen [zou] worden verhoogd". Volgens het Energeia artikel zou dat neerkomen op een schoonmaakbeurt na tijdelijke verwijdering van de zonnepanelen, en, vooral, "kabels en aansluitingen worden vervangen". Wat dat laatste betreft is dat waarschijnlijk heel veel handwerk, want Shell Solar modules zoals ik die heb - en ik vermoed dat die in Nieuwland vergelijkbaar zijn - hebben een junction box waarin de DC kabels tussen de modules niet zijn "geplugd" zoals bij moderne zonnepanelen, maar "geschroefd", al dan niet met kabeleinden (zie ook foto van inhoud junction box Shell Solar module op het dak van Polder PV). Dat wordt dus zeer veel handwerk met schroevendraaiers, zeer zorgvuldig nalopen en vochtdicht afsluiten van de junctionboxen met correcte wartels, een heftige klus voor uitvoerder Heilijgers. Over de aannemers-som wordt in het geheel niet gerept...

^^^ Junction box Shell Solar module (achterzijde) - bij Polder PV. Sowieso moet deze worden opengeschroefd (vier schroeven), en moet bekabeling worden losgeschroefd, het beste als het paneel op zijn kop ligt [ergo: volledige demontage uit frames], omdat anders de borgringetjes er uitvallen, zoals de ervaring van de webmaster van PPV - bij wisseling van een OK4 omvormer op de rug onder het paneel liggend - heeft geleerd. Let op het - door het energiebedrijf, de leverancier van deze PV-systemen - toegepaste "blanke draad" klem systeem in deze junction box (geen kabel "hoedjes" o.i.d.). Bij vervanging van de bekabeling zal ook de wartel, rechts bovenaan in beeld, goed geïnspecteerd moeten worden en eventueel worden vervangen om de inhoud van de junction box absoluut vrij van condens of - erger - spatwater te houden. Er mag ook absoluut geen fout worden gemaakt met de aansluiting. Zelfs een gecertificeerd installateur van een groot energie bedrijf wist bij Polder PV het voor elkaar te krijgen om de verkeerde "poort" te gebruiken bij een paneel (zie aparte pagina renovatie bij Polder PV...). In het Energeia artikel wordt over "pluggen" gesproken "waardoor de stroom er niet optimaal doorheen kan lopen", wat een vreemde en waarschijnlijk fout geïnterpreteerde opmerking is. Waarschijnlijker is dat er corrosie opgetreden kan zijn doordat er vocht in de junction boxen is gekomen, of, als er verloopstekkers zijn gebruikt tussen de panelen onderling, dat die zijn gaan corroderen. Het is dan ook altijd uitermate belangrijk dat de correcte plug/contraplug combinaties worden gebruikt, die aan zware testen zijn onderworpen. Ze mogen ook onder geen beding ergens op daken langere tijd "onder water" komen te liggen bij de in ons land frequent optredende enorme hoosbuien. Foto © 2005 Peter J. Segaar / www.polderpv.nl

De werkzaamheden zouden al eind november 2011 zijn gestart en zo'n beetje in de zomer van 2012 moeten worden afgerond. Er wordt "blok voor blok" gewerkt, de aannemer Heilijgers B.V. zal op lokatie in een leegstaande woning domicilie kiezen om vragen van bewoners te kunnen beantwoorden.

* Projecten Nieuwland sensu lato

NB: voorafgaand aan dit project werd er ook een 55 kWp grote PV-installatie met Shell Solar modules op een geluidsscherm aan de oostzijde van de A27 Utrecht-Hilversum in 1995 opgeleverd. In het "1 MWp project" zit ook nog sporthal Nieuwland met curieuze, gekantelde blokvormige dakopbouwen (feitelijk sheddak constructie) met 409 vierkante meter zonnepanelen (aangesloten op een 42,5 kW omvormer), een PV luifel met 97 vierkante meter doorzicht modules (gezamenlijke opbrengst geschat op 35.000 kWh), en een 50 vierkante meter grote thermische zonne-energie installatie. De PV-installatie is in eigendom van REMU (Eneco). Ook een kinderdagverblijf kreeg een PV-installatie van 75 vierkante meter groot en een verwachte opbrengst van 6.500 kWh/jaar.

Deelproject	kWp	m²	Gerealiseerd	Opbrengst jaar prognose (kWh)†	Prognose kWh/kWp.jaar
50 huurwoningen corporatie SCW/REMU	110	1.107	1993-1996	82.500	750
19 koopwoningen Thomasson Dura/REMU	55	576	1995-1998	48.000	873
370 woningen met elk 1 m² (plus thermische collector), HBG Vastgoed	37	370
2 basis scholen SRO/REMU	20	170	1995-1997	14.000	700
24 woningen SSBA (geluidswal A1)	9	108	1995-1998	8.000	889
2 (inmiddels gerenoveerde) energiebalanswoningen® REMU	18	118	1997-1998	15.000	833
"1 MWp" project REMU e.a.	1.351	12.299	1997-2000	1.139.100	843
56 Geluidswal woningen Schoonderbeek/Bouwfonds	18	224	1997-1999	14.000	778
Totaal alle deelprojecten	1.618	14.972			gem. 809

† NB: voorspelling. Niet bekend is (voor de meeste deelprojecten excl. metingen aan het "1 MWp project") wat de daadwerkelijke productie is. Het gemiddelde van de uit de opgegeven getallen berekende specifieke opbrengsten, 809 kWh/kWp.jaar, is een extreem lage waarde die beslist anno 2011 totaal is verouderd (zuid-georiënteerde moderne installaties kunnen zeker 900 kWh/kWp.jaar halen, vaak ook veel meer, soms tot over de 1.000 kWh/kWp.jaar in het kustgebied). Het 1 MWp project is geplaagd met problemen en zwaar tegenvallende opbrengsten. De geschatte "1 miljoen kWh" die per jaar geproduceerd zou worden volgens Eneco strookt niet met de eerder gemelde 1,14 miljoen kWh die door REMU zelf werd opgegeven (dik 12 procent minder), en is beslist veel hoger dan de onderzoekers van het Copernicus Instituut (Utrecht) middels metingen hebben vastgesteld in 2008. Uitgaande van 1.351 kWp en de vastgestelde 710 kWh/kWp.jaar zou de productie van het "1 MWp project" slecht kunnen zijn neergekomen op 959.210 kWh/jaar, bijna 16% minder dan oorspronkelijk geraamd...

Meer Nieuwland getallen
Er werd tijdens publicatie van het boek gerekend met een gemiddeld jaarlijks stroom verbruik (in 1998) van slechts 3.280 kWh/jaar (waaruit een dekkingsgraad voor het "1 MWp project" van 54% werd berekend). Dat zal anno 2012 bij veel huishoudens veel hoger zijn komen te liggen. Energie-Nederland rept in hun steekproeven ten bate van de berekening van de stadswarmte tarieven al jaren van "gemiddelde" verbruiken over de 4.000 kWh/jaar (statistieken over "gemiddeld" stroomverbruik zijn notoir onbetrouwbaar en laten elke keer weer afwijkende getallen zien). Eneco rept in hun bericht trouwens over een opbrengst van "1 miljoen kWh/jaar, goed voor een gemiddeld stroomverbruik van ruim 300 huishoudens", wat volgens hen dus neer zou komen op maximaal 3.333 kWh per huishouden per jaar...

Wat het "1 MWp" deelproject betreft zijn er in totaal 649 woningen in het projectgebied opgeleverd, waarvan echter "maar" 501 (77%) met zonnepanelen. Gerekend werd voor dit specifieke (meest bekende) grote project met een geschatte jaaropbrengst van 1.139.100 kWh/jaar, wat bij de opgegeven grootte (1,351 MWp) neer zou komen op een specifieke opbrengst van slechts 843,2 kWh/kWp.jaar. Gerekend werd op een gemiddelde kostprijs van 15,20 gulden/Wp, ongeveer neerkomend op EUR 6,90/Wp. De meer byzondere toepassingen uitgesloten zou de all-in prijs zijn neergekomen op 14,70 gulden/Wp, plm. EUR 6,67/Wp. NB: tegenwoordig kan een systeemprijs met een beetje onderhandelen tussen de 2 en 2,5 EUR/Wp gerealiseerd worden met veel krachtiger modules - voor u geïnstalleerd. (Alle primaire data uit het door REMU NV in 1999 gepubliceerde boek)

** Zonnepanelen zijn in een eerder stadium - in 2008 - wel vervangen op de twee in 1998 gebouwde, intensief door buitenlanders bezochte "energiebalanswoningen" zonder gasaansluiting die midden in Nieuwland waren opgeleverd, en die gezamenlijk 18 kWp aan PV-vermogen hadden (78 m² standaard module, 30 m² doorzicht panelen). De oude, waarschijnlijk nog prima werkende 288 Shell Solar modules zijn via de bekende organisatie Pico Sol aan Cambodja, Ghana, en Papua geschonken (zie voorbeelden op hun website), ook werd daar een gift bij gedaan van 7.000 Euro (opbrengst oud briefpapier "met het oude Eneco logo" vlg. Energeia op 20 aug. 2008)... Een van de woningen heeft enkele jaren als informatiecentrum gefunctioneerd, beide woningen zijn inmiddels al langere tijd bewoond, en ze hebben nieuwe, "intelligentere" (???) modules gekregen...

"Ook na de renovatie van de woningen wordt het streven net zoveel energie op te wekken als door de bewoners wordt verbruikt, niet gehaald. Enecomedewerker en bewoner Eijpe schat dat de meter die de energieproductie meet, op ruim 50 procent blijft steken." Citaat uit artikel Algemeen Dagblad van 22 aug. 2008 over de twee in 2008 van een nieuw PV-dak (en nieuwe warmtepompen) voorziene, zogenaamde "energiebalanswoningen" in Nieuwland.

Zie ook technisch commentaar op de problemen rond de productie in Nieuwland en mogelijke oorzaken in mijn nieuwsbericht van 22 juli 2010.

Nagekomen (5 feb. 2012)
Ook alle oude Mastervolt omvormers - het meest dominant in Nieuwland toegepaste merk inverters - gaan worden vervangen door nieuwe exemplaren! Vandaar dat er geen aannemers-som voor dit omvangrijke renovatie traject bekend is gemaakt... Zie Mastervolt nieuws!

http://tinyurl.com/72twytw (verkorte link naar persbericht van 14 november 2011 op website van Heilijgers
http://tinyurl.com/6rocyn7 (verkorte link naar ongedateerd ["editie december 2011"] persbericht van Eneco)

http://nl.odemagazine.com/doc/print/0122/Eneco-vindt-zichzelf-opnieuw-uit (dec. 2009 - over Eneco en duurzaamheid, lezenswaardig: "Eneco heeft prachtige ambities, maar nu is het tijd om ze waar te maken.")

http://www.pvupscale.org/IMG/pdf/Case_study_Nieuwland_final.pdf (uitgebreide PV-Upscale samenvatting [2008] van in 2007 verschenen rapport van o.a. Corry de Keizer van Utrecht University over de productie monitoring)
http://igitur-archive.library.uu.nl/chem/2009-0306-202342/NWS-E-2008-11.pdf (volledige rapport van Copernicus Institituur van UU, getiteld: "Performance evaluation of the 1 MW building integrated PV project in Nieuwland, Amersfoort, the Netherlands January 2001 – February 2006")

Boek:
Bouwmeester, H. & Van IJken, J. (1999). Bouwen op de zon. Nieuwland, Amersfoort. Eindeloze energie in een duurzame wijk. - Æneas, Best. + 96 pp.

---

11 januari 2012. Meters met teruglooprem revisited. Al lange tijd staat er een op de homepage gelinkt artikeltje op Polder PV (oranje kader onder link "terugloopbeveiliging Ferrarismeter"), naar een al oud bericht van 2 februari 2007.

Het gaat over het fenomeen dat sommige elektriciteitsmeters "geblokkeerd" kunnen zijn in het terugdraaien, wat betekent dat die meter feitelijk, zonder dat 'ie d'r schuld aan heeft, natuurlijk, geld van u jat als u zonnestroom opwekt. Want elk moment dat u stroom "over" heeft (dat gebeurt veel vaker dan u denkt als u geen gekke verbruikers in huis overdag aan hebt staan, zeker in de zomermaanden), gaat dat automatisch het net op. Maar die meter zal geen drol registreren, niet terugdraaien, en niks op een eventueel "teruglever telwerk" laten zien. En dat heet - gezien de "plicht tot salderen" in de Elektriciteitswet (artikel 31-c) in de ogen van sommige juristen vast wel "diefstal". Al zal de soep waarschijnlijk niet zo heet gegeten worden als 't ie wordt opgediend.

Zeer nadelig is het beslist voor u. Daarbij wel meteen een nuancering. Mij is tot nu toe, in al die jaren, slechts één geval bekend van een (digitale) meter die geen teruglever telwerk(en) had, en waar de "zonnestroom overschotten" dus reddeloos verloren gingen voor de opwekker. Jammer alleen weer dat ik niks meer van hem gehoord heb toen ik hem adviseerde om op een (gratis) metervervanging aan te dringen bij de netbeheerder...

Hoe kom je d'r nu achter of je stom toevallig in die kleine (grootte echter onbekend) "populatie" zit met zo'n waardeloze meter die niet "kan salderen" (of teruglevering op een apart telwerk registreren)?
Daar zijn "codes" voor. Maar elke meter fabrikant heeft daar weer zo zijn eigen beleid voor gehad, en soms werd het niet eens op de meter vermeld als er zo'n "teruglooprem" op/in zat.

KEMA Metercode lijst
Vandaag kreeg ik twee telefoontjes van iemand die voor een PV leverancier werkt en die zich op de materie heeft gestort. Hij rakelde een overzicht van onze keuringsinstantie KEMA op die alle meters die in de zogenaamde "meterpool" zitten nauwkeurig codeert en, heel belangrijk, die ook vermeldt of er "een teruglooprem" in zit. Met de typeplaatjes van uw elektriciteitsmeter moet u aan de hand van die zeer interessante lijst waarschijnlijk wel kunnen vaststellen of u een van die zeldzame pechvogels bent "met een teruglooprem". Mocht u twijfelen, neem beslist contact met uw netbeheerder op om zekerheid te verkrijgen (u zult het sowieso gegarandeerd merken als u een PV-systeem heeft en overschotten worden op zomerse/zonnige dagen niet gesaldeerd). Mocht de netbeheerder geen vragen willen/kunnen beantwoorden (zou hij wel moeten), kunt u wellicht KEMA vragen of ze uitsluitsel kunnen geven.

^^^ Screendump uit de Metercode lijst van KEMA met een drietal meters van het merk DZG die blijkbaar een teruglooprem hebben (meter type code in vierde kolom). © KEMA (hier)

Nota bene: er blijken ook meters te zijn waarbij KEMA aangeeft "met teruglooprem (niet op de telwerkplaat vermeld)"!

Met dank aan genoemde medewerker hier de link naar de "meterpool" lijst van KEMA, met de titel "Overzicht uitgegeven metercodes". De versie die nu on-line staat is van 22 december 2011, en wordt waarschijnlijk regelmatig van een update voorzien.

Ik heb de link ook opgenomen in het eerder genoemde artikel en op mijn linkpagina (onder "Meters").

"Meterpool" lijst met elektriciteitsmeters kleinverbruik, waarvan slechts een paar types met "teruglooprem" (KEMA is inmiddels onderdeel van DNV-GL):
http://www.dnvkema.com/Images/Uitgegeven%20overzicht%20metercodes.pdf

(oude pagina, toen nog onder "KEMA")
http://www.kema.com/nl/services/testing/calibration/kleinverbruiksmeters.aspx (Uitgegeven metercodes)

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

11 januari 2012. Olie- en gasboeren heftig verslingerd aan de zonnepaneeltjes? Dubai gaat voor 1 GWp. De wereld is helemaal gek geworden. Nog niet zo lang geleden repte ik van een gigawatt project met de zo geminnekoosde zonnepaneeltjes in China, door een van de grotere silicium bakkers op deze aardkloot (GCL) in innige samenwerking met nota bene een staats-moloch die ook kerncentrales bouwt (CGN).

Iemand anders vond "1 GWp" ook wel leuk om over te dromen. Sterker nog, niet alleen om over te dromen. Maar gewoon om uit te voeren. En als je, na wat "perikelen" met ietwat over-optimistische megalomanie met "palm eilanden" en dat soort vele miljarden oliedollars zuipende infrastructuur, nog steeds zwemt in olie- en gas dollars, wat let je dan om dan ook voor zo'n leuk PV parkje te gaan? Niets staat de sjeiks in Dubai (Verenigde Arabische Emiraten, UAE) in de weg om hun bodem met van dat mooie blauwe of zwarte spullie te gaan bedekken. Eeuwige concurrent, het iets zuidelijker aan de kust van de UAE gelegen Abu Dhabi - die trouwens hun broeders in moeilijke tijden (2009) financieel tegemoet kwamen met een slordige 10 miljard dollar "gift" om het sjeikdom UAE te redden - heeft namelijk al de eerste grote zonnestroom centrale van het Arabische schiereiland, die voor een groot deel uit dunnelaag First Solar CdTe modules is opgebouwd, en "slechts" 10 MWp groot is. Die in januari 2009 opgeleverde PV-centrale zou de stroom moeten leveren voor de bouw activiteiten aan nog zo'n hyper-ambitieus, sjeiks-passend plan, de "zonnestad" Masdar City die eigenlijk helemaal op hernieuwbare energie zou moeten gaan werken.

Wat er van die heftige plannen daadwerkelijk uitgevoerd zal gaan worden bij de collega's van Abu Dhabi valt ook nog te bezien. Zomaar een duurzame stad uit de woestijnbodem uit de grond rammen is namelijk geen kattenurine...

Torenhoge ambities een blijvertje in Dubai
Maar de ambities blijven onverminderd hoog. Gisteren rapporteerde de lokale krant, de Khaleej Times namelijk dat geluksvogel Dubai ditmaal ook voor de zonnepaneeltjes* gaat. Natuurlijk niet slechts een willekeurig parkje van een paar tiental MWp. Neen, dat is achterhaald. Dus meteen BIG uitpakken, want de leenheren van Abu Dhabi moeten weer op hun plaats worden gezet - blijkbaar. Met een GWp in Dubai, in een parkje met een oppervlakte van 48 vierkante kilometer ZO van Duba, op de lokatie Seih Al Dahal, met de illustere naam "Mohammed Bin Rashid Al Maktoum Solar Energy Park". Goed voor wat zakgeld in de vorm van Dh12b, wat een beetje een cryptische formulering is voor de lokale valuta van UAE Dirham (AED). Maal 12. Maal "b". En die "b" staat voor "billion", ook wel (Europees): miljard. Dh12b is dus, bij koers van ongeveer 4,5 AED voor 1 Euro, goed voor zo'n 2,55 miljard Euro. Voor een GWp aan zonnestroom vermogen. Dat komt dus neer op een lieve som van maar liefst 2,55 Euro per Wattpiek, waarbij de eerste fase van 10 MW pas in 2013 afgerond zou moeten zijn, en het hele project in het futuristische jaar ... 2030!

Maquettes kijken, altijd leuk...
Foto © 2012 Khaleej Times Online (this webpage).

De eerste, in 21 maanden te realiseren, pas eind 2013 af te ronden fase zou 120 miljoen Dh moeten gaan kosten, wat tot dezelfde systeemprijs leidt. Blijkbaar wordt er in het geheel geen rekening gehouden met (enorme) kostendaling van het te kopen spul (aard onbekend) in de 17 jaar tot en met 2030??? In ieder geval schijnen er 6 partijen klaar te staan om tegen elkaar op te bieden in die eerste "tender" voor maar 10 MWp. De winnaar wordt in juli bekend gemaakt.

Overigens schijnt er al ongeveer 4,5 MWp zonnestroom vermogen te staan in Dubai, op de lokaties Jebel Ali, een van de "palm" schiereilanden (Palm Jumeirah), Al Maidan, en wat particulier grut. Bij de project ontwikkeling zal er trouwens samengewerkt worden met het Al Masdar initiatief in Abu Dhabi, dus zo erg is de animositeit tussen de twee sjeikdommen binnen UAE waarschijnlijk ook weer niet.

En dat terwijl PHOTON Power AG in het "iets minder" zonlicht vangende Duitsland al microscopisch kleine (...) parkjes van een paar MWp bouwt voor anderhalve Euro per Wp., anno 2011. En Duitsland er in een jaartje tijd in de vorm van vele tienduizenden installaties dik 7 en een halve GWp uit knalt!

Maar niet gezeurd, geld zat daar blijkbaar (alweer of nog steeds?), dus een kniesoor die let op die heftige systeemprijs waar we in Nederland zelfs onder gaan (nu al, en dan ook nog met microscopische "pruts" systeempjes...). Uiteraard waren er een boel bobo's met mooie gewaden op de officiële aankondigings-ceremonie. Stilzwijgend werd de mooie maquette bekeken, de president van de UAE was er uitereraard ook bij - zo'n leuk parkje wil je wellicht in de toekomst aan een Koningin van een fossielen zuipend polderlandje laten zien. Voor wat hoort wat.

Diversificatie in antagonistische richtingen
Het parkje (...) is onderdeel van een groot plan om de eigen, volledig uit de klauwen lopende energie behoefte te gaan veilig stellen, want het sjeikdom vreest in 2030 een slordige 90 tot zelfs 140 Terawattuurtjes weg te gaan branden, en "diversificatie" van de energiebronnen wordt wenselijk geacht. Dat in die "diversificatie", helaas, ook kernenergie (12%, non-existent in het sjeikdom), "clean coal" (12%, bestaat niet, bedoeld wordt waarschijnlijk op onwaarschijnlijk grote schaal fossiel gegenereerde CO2 in de grond proppen - waar het miljoenen jaren geleden in werd opgeslagen), en nog steeds een "bescheiden" aandeel (71%...) van fossiel aardgas zitten zullen we dan maar even uit ons korte termijn geheugen bannen. De essentie is, dat de sjeiks het licht hebben gezien, en dat moet/mag bejubeld worden. Al is het geplande aandeel "hernieuwbare energie productie" voor dat verre jaar 2030 ingeboekt voor slechts 5% van het totaal, wat blijkbaar, gezien de gegevens onderaan het bericht, volledig uit zonnestroom zou moeten gaan bestaan. Ach. Alle begin is moeilijk. 5% van de opgegeven "90-140" TWh is 4,5 tot 7 Terawattuur, zeg maar de jaar productie van 1 tot 2 Borssele kernsplijters aan zonnestroom. Pas in dat verre jaar 2030, mind you...

Zouden ze in het lokaal gebezigde UAE-Arabisch een equivalent hebben voor het construct "decentrale opwekking van hernieuwbare energie"???

Ik wens Dubai veel succes met de uitvoering van de megaplannen. Wie volgt met nog zo'n smaakvol Gieg project ... en een nog glimmender maquette - misschien iets met microscopische bewegende trackertjes???

* In een ander artikel in Gulfnews van 10 januari werd trouwens gerept van "een deel" PV (grootte onbekend), naast toepassing van concentrating solar power technologie (op de maquette zijn met wat moeite vertikale objecten te zien die door zouden kunnen gaan voor spiegelcentrales die met een toren en heliostaat velden werken). Een Amerikaans analist die ik laatst sprak is nogal sceptisch over dit soort megalomane plannen met zonne-energie in de nog steeds op de fossielen drijvende sjeikdommen in het Midden Oosten. We gaan zien wat er van de glossy plannetjes terecht gaat komen...

http://tinyurl.com/84tmpsg (verkorte link naar artikel van 10 januari 2012 in Khaleej Times Online)

---

10 januari 2012. Deutsches Kaninchen: toch weer Weltmeister 2011 met 7,5 GWp? Grote commotie in PV land. Bundesnetzagentur (BNA) kwam 6 januari 2012 opeens met een sappig persbericht. Tegen alle verwachtingen in, die bijna allemaal Italië als absolute kampioen "marktgroei van PV in 2011" hadden aangewezen, lijkt de bijna continue wereldkampioen Duitsland alsnog met een werkelijk verbijsterende eindejaars-stormloop de Gouden Greep naar de titel "meeste nieuwe PV-installaties en -capaciteit" te hebben gedaan. Een eerste signaal kwam recent naar buiten door een stormvloed van 15.000 meldingen bij Bundesnetzagentur (BNA) in een week tijd, medio december 2011.

Bundesnetzagentur meldt een "Zubauboom" in het laatste kwartaal van 2011, met de volgende voorlopige*, maar we mogen nu al gerust zeggen weer ronduit opmerkelijke cijfers. De cijfers zijn ruwe schattingen die nog kunnen worden bijgesteld:

---

9 januari 2012. Eerste voorlopige resultaten PV-markt Vlaanderen: al minstens 519 MWac nieuwbouw in 2011. De Vlaamse duurzame energie regulerende instantie VREG publiceert sinds kort (eerste versie 1 november 2011) een tabel met de belangrijkste accumulatie gegevens van de marktontwikkeling bij PV, naast alle andere detail data (maandoverzichten met verschillende datasets, waaronder maandelijkse bijbouw cijfers van alle als hernieuwbaar gedefinieerde typen elektriciteit capaciteit, groencertificaten uitgaves, etc.). Die specifieke nieuwe tabel wordt als een Excel spreadsheet gepubliceerd.

Interessant is dat er nog geen nieuwe maandrapporten zijn gepubliceerd, maar wel een op 4 januari 2012 geactualiseerd overzicht van genoemde nieuwe tabel. Hiermee is een eerste inkijkje te nemen in (a) de zeer voorlopige resultaten voor het jaar 2011, en (b) de evolutie van de markt vanaf 2006 (in dat jaar werd pas een - uitermate lucratief en succesvol - incentive systeem opgetuigd voor PV). VREG onderschrijft de tabel niet voor niks met de zeer tale-telling frase "Deze cijfers kunnen nog toenemen. Er worden immers nog altijd installaties goedgekeurd, waarvan de datum van indienstname soms al enkele maanden geleden kan zijn". Uit hun overzicht blijkt bijvoorbeeld nu al, dat voor het jaar 2010 er sinds het verschijnen van het marktrapport 2010 (gepubliceerd op 5 augustus 2011 door VREG, zie p. 44) alweer extra voor dat jaar is bijgekomen: 664 nieuwe installaties met een gezamenlijk vermogen van 75,2 MWac en een gemiddelde grootte van 113,4 kWac per stuk.

Dat houdt in dat de in die continu geactualiseerde nieuwe tabel er zeer waarschijnlijk ook voor het jaar 2011 nog heel wat installaties en vermogen bij zullen kunnen gaan komen. Dit altijd in uw achterhoofd houden als u statistieken van de dynamische PV-markten zoals Vlaanderen bekijkt.

Ik geef hier onder twee belangrijke plaatjes van de "status 4 januari 2012", voor de rest gelieve de volledig ververste en aangevulde, Engelstalige markt pagina voor Vlaanderen (met jaarcijfers) te bezoeken (9 nieuwe grafieken).

Na een "wat minder" jaartje in 2010 (NB: bijbouw van 329 MWac [geschat plm. 362 MWp DC generator vermogen] in Vlaanderen een factor 17,5 maal zo groot dan de door CBS gerapporteerde 20,7 MWp bijbouw voor Nederland) heeft 2011 nu al het jaar record te pakken met 519 MWac. Met nog uitzicht op meer voor 2011 in te schrijven capaciteit met komende VREG updates.

Accumulatie grafiek gebaseerd op de door VREG nieuw gepubliceerde cijfers. De groeipercentages (voor het totale geaccumuleerde vermogen per jaar) zijn door Polder PV berekend en er bij gezet.

VREG update PV-markt Vlaanderen jaaroverzicht Sectie II

---

7 januari 2012. Eerste highlight PPV in 2011: 11 MWh productie. Ook deze zat er al een tijdje aan te komen, maar in wat hoogstwaarschijnlijk voor zonnestroom wederom "een roerig jaar" zal gaan worden toch even leuk om te melden. Polder PV is sinds de netkoppeling van de eerste vier olieboer (Shell Solar) zonnepaneeltjes op 13 maart 2000 met de in de loop van de tijd uitgebreide installatie inmiddels weer een leuke mijlpaal rijker. De 11.000 kWh productie van donkergroene zonnestroom is in de loop van de middag van 6 januari 2012 bereikt. In andere bewoordingen: de accumulerende meterstanden van alle in het systeem zittende (momenteel 13) plus de in de loop van de tijd uit het systeem verwijderde OK4 omvormers telden bij elkaar op tot 11 MWh. Zoals duidelijk blijkt uit een screendump van mijn primaire basis-spreadsheet met alle meterstanden, dagopbrengsten, etc., bijgewerkt tot en met de laatste waarden tijdens de schemering van vandaag (gelijk aan start meterstand van zondag 8 januari):

Uit de screendump wordt duidelijk dat de 11 MWh accumulatie van alle (ooit) in het PV-systeem zittende omvormer meterstanden ergens in de middag van vrijdag 6 januari moet zijn bereikt - de rood omrande in geel veld weergegeven meterstand is de stand zoals die geldt voor de start (ochtend) van zaterdag 7 januari.

Het was vandaag zonnig en zeer winderig - aangenaam weer, ik heb met een ploeg mensen weer eens heftig wilgen staan knotten op het Zwanburgerpolder eiland in het Kagerplassen gebied noordelijk van Leiden. En had uiteraard vanwege het nieuwe jaar, en ook om het nieuwste productie record te vieren, een overheerlijke zelfgebakken appeltaart bij me... Vanwege de combinatie zon en afkoelende wind werd op deze zogenaamd "mid-winterse" dag een aardige opbrengst van 1,44 kWh gehaald (een na laatste kolom, dagopbrengst weergegeven in de cellen is "van de vorige dag"), ongeveer de helft wat we ongeveer op zo'n dag aan stroom verbruiken.

MWh productie hightlights bij Polder PV en het aantal dagen wat verstreek tot de volgende MWh. De eerste 1.000 kWh productie heeft uiteraard het langst geduurd (795 dagen sinds netkoppeling op 13 maart 2000 voor eerste 4 modules) omdat er gestart werd met maar 4 zonnepanelen (à 93 Wp), en de totale productie pas goed op gang begon te komen toen in oktober 2001 er 6 modules van elk 108 Wp in het systeem werden opgenomen. Daarna was de periode tot het bereiken van de volgende MWh al snel geslonken tot 374 dagen, die na verdere (kleine) uitbreidingen voor het bereiken van de 11e MWh nog maar op 272 dagen kwam.

Voor verdere uitleg bij de grafiek, en de data waarop de MWh productie grenzen zijn overschreden, zie de aparte webpagina met de accumulatie grafiek, onderaan.

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

6 januari 2012 (incl. nagekomen). Vliegende zonnepanelen en wonden likken.... Daarmee doel ik uiteraard niet op de meest fantastische, als zodanig "bedoelde" luchtwaardige vliegmachines met gigantische vleugels met hele dure zonnepaneeltjes zoals Solar Impulse of Helios...

Dit artikel gaat over iets waar we ons ernstig zorgen over moeten gaan maken. Of je er nu in "gelooft" of niet, bij gemiddeld hogere luchttemperaturen (u weet wel, broeikas effect enzovoorts, waarover mensen elkaar inmiddels zo'n beetje naar het leven staan) treden steeds extremere "effecten" op. Weerspatronen zullen instabieler worden en heftige toestanden gaan opleveren omdat er meer energie in de atmosfeer zit bij hogere temperaturen. Een van die extremen is een verhoogde frequentie van (zeer) harde wind, omdat de verschillen binnen de atmosfeer steeds dynamischer worden en lage- en hogedruk gebieden elkaar in rap tempo gaan afwisselen. Op de grensvlakken van die atmosferische druk gebieden gaat het dan "mis": we noemen het effect wind, waar we trouwens in de vorm van de goedkoopste hernieuwbare bron van allemaal, windenergie, ook grote voordelen van plukken. Maar niet als het allemaal "te heftig" wordt met de windsnelheid.

We hebben daar niet alleen de laatste dagen, maar ook recenter in extremo mee te maken gehad. Wind is van alle tijden, dus voor een aankomend senior als Polder PV is het geen "nieuws". Wel "relatief nieuw" is dat er in de loop van de laatste jaren, zeker in het buitenland, extreem veel zonnepanelen "in de buitenruimte" zijn gemonteerd. En of het nu aan de kwaliteit van het installatiewerk ligt, aan de frequenter optredende harde stormen, pech, of een combinatie van die factoren, maakt dan verder niet veel meer uit. Het gevolg is namelijk in de ergste scenario's: vliegende zonnepanelen.

En dat is helemaal de bedoeling niet. Die glimmende, sexy, en door steeds meer mensen gewilde apparaten horen natuurlijk helemaal niet te "vliegen", daar zijn ze helemaal niet voor ontworpen. Ze moeten - in bijna alle gevallen* - blijven liggen. Liefst een jaar of dertig. Zonder dat er beweging in komt. Dan is het goed. Dat betekent dat de ballast en de montage van het systeem op orde moet zijn. En als dat niet zo is, dat daar zeer zorgvuldig naar gekeken zal moeten gaan worden. Om erger te voorkomen.

Ongewenst vliegende paneeltjes
Helaas zijn we dus de afgelopen dagen, en ook eerder al, tijdens de zomer van 2011 en eind vorig jaar diverse malen geconfronteerd met enkele ernstige gevallen van kort door de lucht "vliegende panelen". Het probleem is al zo oud als dat er zonnepanelen zijn. Maar het wordt wel steeds urgenter, nu er steeds meer van die mooie dingen op de daken komen te liggen. Een korte selectie door Polder PV.

Nederland ook de pisang
Ook Nederland ontkwam uiteraard niet aan de stormwoede, met name noord Nederland kreeg het heftig voor de kiezen. In Drachten (Friesland) woei een complete, in 2 lange en 1 korte rij opgestelde PV-installatie met monokristallijne zonnepanelen (mogelijk iets van 60 modules) van het platte dak van een flat met 4 bouwlagen (begane grond plus drie verdiepingen) van corporatie WoonFriesland aan de Veenscheiding. Balustrades en satellietschotels zijn deels fors beschadigd, de hele installatie kan als compleet afgeschreven worden beschouwd gezien de - verschrikkelijke - foto's (met name die op Waldnet.nl, clickable). Geschatte schade voorlopig "duizenden" Euro's. Daar kan vast wel een nulletje achter komen als er structurele schade aan dak en/of gevel wordt vastgesteld.

In WoonNieuws 2010 nr. 4 (bewoners info krant) van de corporatie wordt op pagina 9 gerept van 24 projecten waaronder een in Drachten die van zonnepanelen zouden worden voorzien tussen november 2010 en mei 2011. Nota Bene: het gaat bij die 24 projecten (subtitel "Vooral bedoeld om ervaring op te doen"...) ook nog eens om onder de door de overheid als "innovatieve" subsidieregeling geroemde SDE installaties. Project trekker Bindert Kloosterman van WoonFriesland claimde in die nieuwsbrief zelfs trots "Ons project is daarmee nog steeds één van de grootste die in 2010 een SDE-subsidie mocht ontvangen". Echter, de beschikking voor deze flat, voor 15 kWp, is uit de op die installatie grootte gemaximeerde SDE 2009 regeling "klein", zie de lijst gepubliceerd door Agentschap NL. Onder "Woonfriesland", waar ook de 23 andere beschikte aanvragen staan, 14x 15 kWp plus 10x 12 kWp, totaal: 330 kWp.

"De exploitatie van deze zonnepanelen is, mede dankzij de ontvangen subsidie, kostendekkend. Als de energieprijzen sneller stijgen dan de inflatie wordt het zonnepanelenproject zelfs profijtelijk." Statement van WoonFriesland corporatie in Issue, juli 2011 n.a.v. de officiële afronding van het middels SDE opbrengst subsidies te financieren 330 kWp "zonnepanelen op Friese flats" project, een half jaar voordat de 15 kWp installatie in Drachten van het dak woei en als verloren beschouwd moet worden. (zie pdf, pagina 13).

In genoemde WoonNieuws publicatie is een foto te vinden van een van de andere projecten, wat een ballast-loos PV-systeem op het platte dak van een andere flat laat zien. Vooralsnog zouden er geen voordelen (noch nadelen) voor de huurders zijn, het was een - heftig - pilot project. Er zijn in de Nederlandse historie wel meer van dit soort "pilot projecten" geweest, waaronder grote zoals het door REMU (nu Eneco) getrokken mega project Nieuwland (Amersfoort), en, wat "flats en zonnepanelen" betreft, vooral Veenendaal (8.000 zonnepanelen, uiteindelijk 1,25 MWp op de flats in Schrijverspark in 2004, Patrimonium in samenwerking met Eneco, de rechtsopvolger van REMU. Pdf en Nieuwsbank artikel maart 2003).

Achtergronden "Drachten"
Die gesubsidieerde SDE 2009 "klein" Veenscheiding installatie in Drachten, die in 2012 een voorlopig subsidiebedrag van een lucratieve 30,8 Eurocent per kilowattuur in 2012 in de bevoorschotting had kunnen verwachten van Agentschap NL (SDE tabel), is dus al binnen een jaar een fiasco geworden: geen installatie, en, zo lang er geen vervanging is, ook geen subsidie meer. De vraag is wat Agentschap NL gaat doen met een "te vervangen" installatie, er zal in ieder geval opnieuw aangemeld dienen te worden om "het restant" van de beschikte SDE subsidie te kunnen gaan claimen. Dan moet de verzekering natuurlijk wel uit gaan keren zodat er een nieuw systeem gekocht zal kunnen worden.

De leverancier van die installaties werd aanvankelijk niet met name genoemd in de woonkrant van de corporatie, maar die was rap te achterhalen. Zoals in het bericht van 20 november 2010 op deze nieuwspagina, maar ook, met name genoemd, in de WoonFriesland nieuwsbrief van juli 2011. Zie pagina 13 van deze pdf, n.a.v. de mededeling van de laatste oplevering van de 24 deelprojecten, op de Mauritsflat in Leeuwarden: "Daarmee is het grootste zonneproject van Noord-Nederland afgerond", aldus projectleider Koos Veltman in die nieuwsbrief trots... De initiatiefnemers van het grote PV project van WoonFriesland zullen inmiddels vast wel wat kritische vragen gaan stellen aan de leverancier, die tien jaar lang ook het "onderhoud" voor de systemen zou gaan verzorgen. Als die "vragen" niet door de wooncorporatie zelf zullen worden gesteld, zal er beslist door de onderzoekers van de verzekering een ernstig gesprek met de onderhavige partij gevoerd gaan worden, met nog ongewis resultaat...

^^^ Foto van de flat aan de Veenscheiding in Drachten na Armageddon, met twee module rijen nog aan de trieste restanten op het platte dak langs de zuidgevel bungelend. Foto © Riekus Mossel / Leeuwarder Courant (deze webpagina).

Op Bing Maps is de toen nog intacte installatie met moeite te zien: hier.

^^^ Bing Map satellietfoto van de flat aan de Veenscheiding in Drachten. "Toen" stonden ze nog keurig in drie rijen gesubsidieerd zonnestroom te bakken. Nu is er niks meer. Zie link naar deze lokatie. Nota Bene: Er was uiteraard ruimte voor meer panelen op deze flat. Dat dit niet is geschied heeft alles te maken met de kafkaëske absurditeiten van de door het "innovatie" (EZ, nu EL&I) ministerie ontworpen SDE regeling. Alleen voor de categorie SDE 2009 "klein" was de kans het grootst dat er überhaupt een project zou worden toegewezen gezien de absurde tombola condities. En daar lijkt WoonFriesland op te hebben gegokt, i.p.v. op de slechts marginale kansen genererende (op 100 kWp gemaximeerde) "SDE 2009 categorie groot". Echter, die categorie "klein" was gemaximeerd op 15 kWp per aanvraag/beschikking. Blijkbaar bestond het aanbod van de leverancier uit 60 modules van elk 250 Wp (en voor daken met 12 kWp idem met 48 modules). En "dus" bleef er ook op dit dak een fors gat vrij waar geen zonnepanelen werden geplaatst, terwijl daar gewoon ruimte voor was... Vermoedelijk is de fatale stormwind ook hier vanuit het noordwesten gekomen, dus uit de linker bovenhoek op de foto: schuin op de achterzijde van de module rijen, dus. Een blijkbaar fatale hoek in combinatie met - waarschijnlijk - onvoldoende (of mogelijk zelfs geen) ballast. © BING Maps

In het LC bericht wordt een bewoner geciteerd die claimt dat de panelen pas een half jaar geleden zouden zijn geïnstalleerd...

Waldnet.nl, 5 januari 2012, en
Leeuwarder Courant, 5 januari 2012.

* Enige uitzondering natuurlijk zijn de zonvolgende trackers. Al moet daar bij natuurlijk worden gesteld dat het zonnepaneel op het frame gefixeerd blijft, en dat de constructie waar het frame aan is bevestigd beweegt. Er zijn er inmiddels wel een paar in Nederland (zoals het fraaie geval met SunWeb® modules bij de net aan de Italiaanse zonne-energie onderneming Pufin Group verkochte cellen fabriek van Solland Solar op het Avantis terrein bij Heerlen). Maar dat zijn uitzonderingen. Gezien de strekking van dit artikel voorzie ik dat het (dure) uitzonderingen zullen blijven.

Links zie onder berichten. Meeste met dank aan het uitmuntende Zonstraal forum van onze Vlaamse collega's, waarvoor grote dank! Zie met name deze draad. Ook contributies van posters op GoT, waarvoor dank!

Meer ramptoeristje spelen? (links zijn welkom, stuur naar Polder PV)

Blooper op Polder PV - omgewaaide zonnepanelen Leiden (18 feb. 2011)
Omgewaaide PV-modules Koksijde (West Vlaanderen kuststrook)
Stormschade aan vacuumbuis collector na windhoos Wormer (24 aug. 2010)
Stormschade onderwerpen op het grootste PV-forum (?) ter wereld, Photovoltaikforum

Windturbientje van wesleytjuh (GoT) ook omgewaaid met lichte schade

Nagekomen berichten

Stormen januari 2016:
http://www.gva.be/nieuws/binnenland/aid1104609/strengere-normen-voor-zonnepanelen-na-storm.aspx (7 januari 2012)
21 januari 2012: renovatie systeem Kop van Noord Holland (zie aldaar)

Storm 20 november 2016
Straffe beelden: zonnepanelen de lucht in geblazen tijdens stormweer (Nieuwsblad.be, 20 november 2016). Spectaculaire beelden bewakingscamera in Vlezenbeek, Sint-Pieters-Leeuw (Brabant, Vlaanderen, België) van een door de lucht vliegende, volledig gekoppelde plat dak installatie. Meer foto's en achtergronden in artikel AGF van 21 nov. 2016 en op Persinfo.org. Kijk en huiver. Schadebedrag alleen al van de af te schrijven installatie bijna een ton, nog exclusief - gelukkig alleen materiële - gevolgschade. Goed studie materiaal voor de cursus "ballasteren van plat dak systemen in storm-gevoelige kustregio van Europa".

---

6 januari 2012. CertiQ laatste maandrapport 2011. Het laatste maandrapport van CertiQ voor het jaar 2011 is inmiddels gepubliceerd. Als we op de weergaves in het voorlopige begeleidende jaarrapport en het gereviseerde jaarrapport voor 2010 afgaan, zouden er in Nederland in het tumultueuze jaar 2011 slechts 2.420 gecertificeerde PV-installaties zijn bij gekomen. Wat verwaarloosbaar is, en ook nog eens minder dan de 3.077 in 2009 of de 2.817 in 2010. Ook de toegevoegde capaciteit is om te janken zo slecht, volgens de jaarrapporten zou het slechts (voorlopig) om een gecertificeerde bijbouw van 19,249 MWp kunnen gaan in 2011 (2010 voorlopig: 13,167 MWp). Wat zou betekenen dat de gemiddelde installatie grootte die in 2011 nieuw het licht zag 7,95 kWp zou zijn geweest. Dat wordt vooral veroorzaakt doordat er de nodige SDE 2009 (en een paar SDE 2010) installaties uit de categorie "groot" aan het net zijn gegaan in 2011. De belangrijkste "SDE projecten groot" portefeuille houder, Horizon Energy (onderdeel geworden van HVC), heeft ondertussen iets van 3,4 MWp opgeleverd en aan het net volgens de gegevens van Polder PV. Daar zitten de nodige "knapen" van 100 tot zelfs 200 en 300 kWp per stuk bij.*

Deze getallen kunnen nog worden bijgesteld in een gereviseerd jaarrapport voor 2011 (verwacht medio 2012). Heel erg veel zullen die niet gaan afwijken, is de voorspelling. Hoogstens een paar MWp. Dat stelt weinig voor. In het buitenland wordt met vele honderden MWp-en tot zelfs GWp-en gesmeten.

Jaarlijkse bijbouw gecertificeerde PV-capaciteit en de jaarlijkse (geaccumuleerde) gecertificeerde zonnestroom productie volgens data jaaroverzichten CertiQ (voor zover gegevens beschikbaar).
Let op de afname van het aantal nieuwe installaties in de SDE jaren 2009-2011 (stelde sowieso weinig voor). Resultaten kunnen later worden bijgesteld. Toelichting hier.

Polder PV heeft in ieder geval de eerste resultaten uit de jaarrapporten, en vooral, in detail, het december 2011 rapport in zijn continue marktanalyse van de Nederlandse - bij CertiQ bekende! - gecertificeerde PV-markt opgenomen. In december werden slechts 159 nieuwe SDE installaties ingeschreven bij CertiQ, met een nominaal vermogen van 2,55 MWp. Alleen de totale hoeveelheid geregistreerde gecertificeerde zonnestroom uit PV-installaties had een voorlopig hoogtepunt, 2,9 GWh. Maar daarvan is niet duidelijk wanneer die hoeveelheid stroom precies is opgewekt (CertiQ registreert groencertificaten cq. garanties van oorsprong, niet momentane opwek...).

Maandelijkse bijbouw van gecertificeerde (SDE) PV-installaties
volgens data CertiQ. Resultaten kunnen later nog worden bijgesteld.
Toelichting hier.

Conclusie: er blijft lichte groei in de "gecertificeerde" PV-markt waarneembaar, maar het is allemaal zo bitter weinig, we raken steeds verder achterop in de wereld. SDE stelt helemaal niets voor en trekt geen markt vlot, al van meet af aan al niet. Dat doen steeds meer mensen, bedrijven en organisaties echter beslist wel helemaal buiten de SDE om. Zoals de Vereniging Eigen Huis die inmiddels de eerste 10.000 inschrijvingen binnen heeft (inschrijving voor eerste traject gesloten), en de eerste eigen "collectieve inkoop actie" gaat starten. Het streven is om een goede aanbieding te krijgen (er moet nu "geboden" gaan worden door geïnteresseerde systeem aanbieders), deze te laten "screenen" door KEMA, en van het resultaat de eerste 2.500, 100 Euro aanbetalende belangstellenden te laten profiteren. In mei is een vervolg actie gepland. Voor diverse andere "inkoop" acties en verwante initiatieven, zie mijn actuele lijstje . Wat trouwens ook - met toestemming van PPV - is overgenomen in de laatste Power To The People van de Zonnestroom Producenten Vereniging: zie PttP 8(5), pagina 19.

Op de blog portal van de VEH actie staan al de nodige posts over de actie (waar Polder PV trouwens al intensief heeft gereageerd, er wordt nogal wat crap op dat forum gegooid en totaal achterhaalde "stellingnames"). Veel posts blinken niet uit van betrokkenheid, en lezen kunnen mensen blijkbaar ook steeds minder goed. Diverse mensen hebben moeite met de ogenschijnlijk slecht functionerende "plannings" module die bij kleine daken al snel op tilt blijkt te slaan. Daar moet dus nog het een en ander aan gesleuteld worden door VEH, want blunders kunnen ze zich niet veroorloven.

Verder niet gek staan te kijken dat de afzet van "niet SDE installaties" in 2011 al veel hoger zal blijken te zijn dan de mogelijke 35% van de totale netgekoppelde afzet in 2010... (CBS publiceert pas ongeveer eind juni de eerste resultaten over 2011). Om het over 2012 met dumpprijzen voor panelen waar u nachtmerries van zou kunnen krijgen maar helemaal niet te hebben. Dat wordt een gezellige en totaal onoverzichtelijke zonnepanelen chaos. Buiten alle SDE gepruts om. Mark my words...

CertiQ update PV-markt groei Nederland: december 2011

*NB: Niet bekend is of het zeer sterk vertraagd pas in juni 2011 opgeleverde 1,8 MWp grote Azewijn amorf Si projekt in Gelderland (Pfixx Solar) wel is aangemeld bij CertiQ, want dan zou het in die statistieken moeten zitten (heeft gezien de grootte nogal wat impact...). Er kan ook geen SDE subsidie voor zijn aangevraagd (was gemaximeerd op 100 kWp voor de toen geldende regelingen [SDE 2009, 2010 "groot"]. Er is wel 1,8 miljoen "crisisgeld" van Provincie Gelderland in gegaan. Maar omdat er op de een of andere bizarre wijze stroom "verkocht" moet worden, kan het best zijn dat er gepoogd is/wordt om groencertificaten te verwerven. Die in Nederland voor die schaalgrootte waarschijnlijk nauwelijks iets waard zijn. "Kropje sla salderen" voor Azewijn zit er wat Verhagen betreft in ieder geval beslist niet in, en de vraag is of er een "afnemer" voor dat park zal zijn te vinden als er nauwelijks iets met de stroomopbrengst verdiend kan worden (het ligt in de bedoeling om het park te verkopen)...

http://www.certiq.nl/pages/overcertiq/publicaties/statistische-overzichten (alleen laatste jaar, oudere publicaties lijken niet meer beschikbaar te zijn op de vernieuwde CertiQ website...)
http://www.123zonne-energie.nl/home/ (eerste 10.000 aanmeldingen binnen bij VEH, het "echte werk" gaat nu pas beginnen...)

---

5 januari 2012. Tweede reeks productie grafieken Polder PV. Inmiddels heb ik een tweede set grafieken afgerond met diverse productie gegevens van Polder PV, die al vele jaren zonnestroom produceert en de output uitvoerig documenteert. De eerste set kreeg u van me op 3 januari voorgeschoteld.

De volgende grafieken zijn ververst (tot en met [december] 2011):

4 januari 2012. (incl. nagekomen) Solland Solar verkoopt cellen business aan Pufin Group - en behoudt module tak. Het was spannend hoe Solland Solar hun eigen "uitverkoop" zouden gaan regelen - dat zat er na de "management buy-out" van voormalig groot-verliezer (kwart miljard Euro afschrijving) Delta, en alweer een ontslag ronde van 90 mensen (oktober 2011) wel in. Want alleen al de cellen fabriek op het Avantis terrein met alle dure apparatuur is een molensteen om de nek, als je je verder uitsluitend op het module niveau (SunWeb® panelen) "and beyond" zou willen gaan richten.

Het is al met al weer een vrij ingewikkeld verhaal geworden, zoals blijkt uit een persbericht wat per e-mail werd verstuurd op 3 januari 2012, en wat inmiddels op een van de websites van de betrokken partijen is verschenen (link onderaan). Waar het op neerkomt is dat de volledige "cellen productie tak" (zeg maar vanaf de oprichting van Solland Solar in 2003 de core business van het bedrijf) aan de Italiaanse Pufin Group wordt verkocht. Maar dat de nieuwe SunWeb® module productie eenheid (gecentreerd in de nieuwe faciliteit in Sittard) in handen blijft van een "rest" bedrijf, waarvan de precieze juridische status echter vooralsnog niet duidelijk wordt uit het persbericht. Over de verkoop prijs van de cel productie en over details van de juridische ontvlechting van cellen- en module productie wordt niet gerept.

Het bericht is niet erg duidelijk over de exacte afbakening van de juridische eenheden die zullen ontstaan, want er wordt bijvoorbeeld wel gesproken van de als "strategisch gevoelig" liggende levering van de moderne, unieke SunWeb® cellen door nieuwe eigenaar Pufin Group. Die zou immers volgens dat bericht de "equipment and property" van de Solland Solar fabriek op het Avantis terrein gaan verwerven. En daar worden de gepatenteerde back-contact SunWeb® cellen gemaakt. Over de status van die patenten (oorspronkelijk in licentie van ECN in Petten) wordt ook niet inhoudelijk gesproken in het bericht.

De deal waarmee het grootste deel van de Nederlandse PV-hardware productie ("zonnecellen") en de apparatuur waarmee die wordt gemaakt (cellen-productie machinerie) nu dus definitief "verloren" zal gaan aan een buitenlandse - Italiaanse - onderneming is door nogal wat advocaten begeleid, o.a. door WLP Law uit Amsterdam, en diverse andere juristen collectieven (deels Italië, deels Nederland). Deze hebben het proces begeleid waarmee formeel de cellen productie tak van Solland Solar (productie faciliteiten) aan de Italiaanse Pufin Group is verkocht. Hierbij zouden 70 banen "gered" worden, de fabriek op het Avantis terrein blijft gewoon bestaan. Volgens de actuele website van Solland Solar zouden er momenteel nog, na alle afslank operaties, "EMP.: approx. 280" over zijn (homepage), waarbij er hier van uit wordt gegaan dat dit "employment approx. 280" (fte's ?) zou moeten betekenen voor de holding. Of die 280 nog reëel is mogen we gerust betwijfelen, mede gezien het feit dat er nog maar 70 personeelsleden over zouden blijven volgens de berichtgeving. Want dat zou namelijk nog eens een zeer forse aderlating van ruim 200 mensen (of fte's?) kunnen betekenen, waarvan Polder PV niet verwacht dat een substantieel deel daarvan emplooi zal gaan vinden in de - waarschijnlijk fors geautomatiseerde - nieuwe SunWeb® module productie lokatie in Sittard. Tijdens de start zouden daar 30-40 mensen van de holding zijn gaan werken, in de meest recente berichtgeving wordt gerept van 100 mensen in de "af te splitsen" module/research tak "Solland Solar". Wel wordt weer gesproken over "toename" van dat 70-tal mensen zodra de productie op het Avantis terrein wordt uitgebreid, zoals blijkbaar gepland (in zeer onzekere tijden op dit gebied, gezien de moordende concurrentie uit Azië).

De nieuwe eigenaar
Voor de Pufin Group betekent het een "significante" uitbreiding van hun bestaande activiteiten die zijn ondergebracht bij het Italiaanse elektronica bedrijf EL.ITAL, en het Franse ELIFRANCE. Van het laatstgenoemde dochter bedrijf zou de "Energy" tak in 2010 volgens eigen zeggen een module productie capaciteit van (slechts) 20 MWp hebben gehad, die in 2011 nog steeds maar tot 30 MWp zou zijn uitgegroeid (zie deze web pagina). De ELIFRANCE fabriek staat in Saint-Etienne (Loire) en heeft volgens de producent 150 medewerkers. De Pufin Group claimt in totaal 300 medewerkers te hebben, waarbij de nieuwe toevoeging van Solland Solar (cel-productie) het aantal op 400 mensen zou gaan brengen (Nota Bene: een nogal "ruime" opvatting van de 70 mensen die op het Avantis terrein hun werk zouden mogen behouden, dus). Pufin Group claimt met het verwerven van Solland Solar een van de "grootste" (later in het bericht zelfs "major") Europese spelers op het vlak van PV te gaan worden, en een "vertikale integratie" te gaan krijgen, met activiteiten tussen het maken van polykristallijne zonnecellen tot en met de productie van PV-modules. Aangezien ik helemaal niets lees over het maken van solar-grade silicium of wafers bij de dochters van die groep, moeten die claims met voorzichtigheid worden genoten, het wordt beslist géén "grote volledig vertikaal geïntegreerde" onderneming. De groep zou momenteel 20% van de totale verkoop uit elektronica halen, dus het is beslist geen honderd procent "solar" onderneming.

Totale productie voldoende voor "grote speler"?
Het bericht rept van een "jaarlijkse output tot 130 MW" bij Solland Solar (Avantis). De vraag is of dat klopt. Photon meldde in hun april 2011 cel productie overzicht een fysieke output van 110 MW in 2010 (dat is tot dat jaar nooit meer geweest volgens hun jaarlijkse, bij de producenten opgevraagde cijfers, in 2009 was het zelfs maar 80 MW, op een productie capaciteit van 170 MW), en een geplande (fysieke) productie van 140 MW in 2011. We zullen af moeten wachten of in het zeker voor Solland Solar tumultueuze jaar 2011 inderdaad die 130 MW is gehaald. Daarbij moet ook worden aangetekend dat er zeker in dat jaar bikkelharde concurrentie is geweest van Aziatische bedrijven met vele honderden tot zelfs 2 GW aan capaciteit (schaalgrootte voordelen!), Solland Solar zeker niet de goedkoopste kan zijn geweest, en de productie uitsluitend standaard kristallijne ("H-type") cellen kan hebben betroffen. Die echter niet meer gemaakt zouden worden bij Solland Solar (dit bericht).

Achtergrond waarom van overname
Onthullend in het persbericht is dat genoemde Pufin Group dochters EL.ITAL en ELIFRANCE de belangrijkste zonnecel klanten van Solland Solar blijken te zijn geweest, wat de verkoop van Solland aan de Pufin Group in een duidelijk perspectief plaatst. Gaat de Pufin Group die "klassieke" (verder prima) zonnecellen nu helemaal in eigen beheer maken op het Avantis terrein, en kunnen ze die wel zo betaalbaar maken dat ze zouden kunnen concurreren met talloze Aziatische giganten??? Het bedrijf claimt dat ze zelfs willen gaan expanderen, en zowel binnen als buiten Europa nieuwe klanten voor "hun" zonnecellen zouden gaan zoeken. Ik wens ze daarbij veel succes. In Europa moet de fabriek daarbij opboksen tegen meerdere collega bedrijven als Bosch Solar Energy, Conergy, Deutsche Cell (SolarWorld), First Solar (weliswaar CdTe dunnelaag, maar dan nog, die produceerden in 2010 al zo'n 240 MW), Q-Cells, Schott Solar, en vele andere kleinere spelers. Zelfs van veel van die bedrijven moet worden afgevraagd wat hun actuele levenskansen zullen zijn op een zeer labiele markt en een stortvloed van goedkope zonnecellen (en modules) uit de Oriënt. Het ooit vermaarde Duitse Q-Cells, wat in 2010 een productie van 470 MW had, dik 4 maal zo veel dan Solland Solar, kraakt in haar voegen (Photon 12/2011: "Warten auf das Wunder"), en gaat het grootste deel van hun productie vermoedelijk naar Azië verplaatsen...

"Rest" bedrijf met SunWeb® verder, maar celproductie op Avantis blijvend?
Formeel afscheid, dus van de voormalige core-business van Solland Solar, het maken van zonnecellen. Dit wordt vertaald als het "volledig gaan werken aan de module productie en de PV systeem-business" in het persbericht, door wat blijkbaar "over" zal moeten gaan blijven voor het restant van de Solland Solar holding. En die zal blijkbaar verder moeten in Sittard, waar reeds de SunWeb® module productie faciliteit is gevestigd (volgens dit bericht met slechts 20 MW aan capaciteit). En waar de eindelijk met het IEC certificaat gezegende beroemde back-contact modules van de lopende band zouden moeten gaan rollen.

Het meest curieuze bericht is dan ook dat de Pufin Group wel de SunWeb® cellen (ik neem aan in de Avantis lokatie) zouden gaan [blijven] maken, en die "doorleveren" aan de overgebleven tak van Solland Solar die buiten de deal wordt gehouden. M.a.w.: het "top" product van de oude Solland Solar holding, de van ECN in licentie genomen SunWeb® cel, zou dan ook al niet [exclusief] meer door het Nederlandse restant van de holding gemaakt gaan worden, maar [deels] in Italiaanse handen gaan vallen (hoogstwaarschijnlijk "productie met licentie overeenkomst")... Er blijft dus niet erg veel over voor het "rest" bedrijf. Voor duidelijke toelichting/explicatie van de nieuwe situatie, zie dit citaat (nagekomen):

"Onze commerciële activiteiten zijn alleen nog gericht op Sunweb modules. Wij hebben de h-cellen business verkocht: productie equipment, facilities, gebouwen en mensen gaan mee. De Sunweb cellen worden ook nog geproduceerd in Heerlen en daar zijn goede afspraken over gemaakt. Back Contacting cellen, de Sunweb celtechnologie, komen ook beschikbaar bij 3e partijen en daardoor hebben we meer vrijheidsgraden. De R&D activiteiten, de module productie in Sittard en de commerciële activiteiten (Modules) blijven bij Solland." Citaat van Henk Roelofs, CEO Solland Solar, op © WijLimburg bericht van 3 januari 2012.

Wat de levensvatbaarheid van de overgebleven "SunWeb® module en project ontwikkeling" tak dan nog zal blijken te zijn is in de sterren geschreven. Vergeet niet dat er ook nog een samenwerkingsverband is met het Duitse Schott Solar. Dus wie weet wordt dat ook nog een "overname" traject, en zou Solland Solar uiteindelijk een zachte dood kunnen gaan sterven, uit elkaar geplukt en in delen verkocht. Die intentie is er beslist, zoals ook in een artikel op Energeia van 4 januari werd bevestigd. Ook voor de nog steeds relatief bescheiden fabriek op het Avantis terrein moeten we nog zien wat daar voor moois uit kan gaan bloeien.

Wat betreft de overgenomen cel productie faciliteit op het Avantis terrein wordt de CEO van Pufin Group, Massimo Pugliese geciteerd die stelt dat "product kwaliteit" en "een compleet Europees product" belangrijke onderscheidende kenmerken zouden moeten worden om de Aziatische kostentijgers het hoofd te bieden. De heer Pugliese vergeet daarbij echter te vermelden dat alleen al uit China enorme hoeveelheden prima, hoog-kwalitatieve (en steeds hoger rendement hebbende) PV modules komen, die gretig aftrek vinden in Europa.

Meer Solland / SunWeb® op Polder PV:
Solland's SunWeb® module eindelijk met IEC certificaat (30 november 2011)
Jantje huilt, Jantje lacht (19 okt. 2011: weer ontslagen bij Solland)
Gaat het er nu echt van komen? (3 mrt 2011: SunWeb® komt er aan!)
Solland Solar te koop. (11 nov. 2010: Delta heeft er genoeg van...)
Solland Solar en Schott Solar gaan samenwerken aan SunWeb® (31 aug. 2011)
Solland Solar, ATS, en langdurige introductie (27 dec. 2009)
Solland Solar raakt kwart van personeel kwijt (12 aug. 2009)
Doorzichtige "paai" truuk bij Delta (1 okt. 2008, zie op die pagina verder voor ouder nieuws)

http://tinyurl.com/6wqe4oe (verkorte link naar het originele persbericht van 3 januari 2012, gepubliceerd op website van EL.ITAL. S.p.A. (onderdeel van Pufin Group)
http://www.pv-tech.org/news/solland_solar_exits_cell_production_to_become_pv_systems_solution_provider (3 januari 2011 - PV-Tech ziet ook Pufin Group als de nieuwe SunWeb® cellen producent - en dus: een nogal riskante strategische afhankelijkheid van deze nieuwe producent voor de restanten van Solland Solar)
http://tinyurl.com/7uqg5oc (verkorte link naar artikel van 3 januari 2012 op Wijlimburg, daar diverse interessante achtergronden over de management buy-out, en de nieuwste partiële verkoop aan Pufin Group)

Straver, F. (2011). Solland laat last van de schouders vallen door verkoop bedrijfshelft aan Italianen. - Energeia (4 jan. 2011). In dit artikel de claim dat Pufin Group vanwege een bonus voor "Europese" productie in het meest recente Italiaanse incentive systeem voor PV - Conto Energia IV - de stap zou hebben gezet om de cellen tak van Solland Solar over te nemen. De vraag is of ze daar wel wat aan zullen hebben, want de Italiaanse boom markt staat op het punt om te imploderen met nu al een jaarlijkse verplichte betaling van dik 5,4 miljard Euro (!) aan invoedings-tarieven voor zonnestroom met de nu geregistreerde gigantische capaciteit van 12,48 GWp, waarvan al 3,98 GWp in Conto Energia IV is opgenomen...

---

3 januari 2012. Ukraine en Oostenrijks Activ Solar steken Duitse bedrijven de loef af met 100 MWp PV centrale. In de zomer van vorig jaar had ik u al uitgebreid bericht van de ronduit opmerkelijke activiteiten van de in Wenen zetelende Oostenrijkse PV-project ontwikkelaar Activ Solar, wat wordt geleid door een stevig, ervaren management team. Deze firma was op het zonnige Crimea (Krim) schiereiland in de Zwarte Zee, het grondgebied van het door de verschrikkelijke Chornobyl kernramp (alweer in 1986...) getroffen Ukraine, flink aan het zonnestroom centrale bouwen geslagen. Ik rapporteerde over het eerste blok van 20 MWp van het later tot Ohotnikovo Solar Power (PV) Station omgedoopte project. Het is daarna rap gegaan met de bouw van de uitbreidingen. En er kwam een allerschattigst "toetje" achteraan...

In een reeks persberichten deed Activ Solar kond van een enorm bouwtempo, wat mogelijk te maken heeft met nogal wat ruimte daar op het Krim schiereiland, en waarschijnlijk niet al te veel problemen met het krijgen van goedkoope bouwgrond. De combinatie "goedkope" grond, spotgoedkope modules ("van Aziatische en Europese makelij", verder helaas geen specificaties), een zonnige omgeving, en, vooral niet vergeten, een lucratief invoedings-regime (anders had Activ Solar daar nooit "actief" geworden), waren ingrediënten voor heftige bouw activiteiten.

Op het informatie blad van Activ Solar hebben ze het voor hun eerste 7,5 MWp project bij Rodnikovoye over een "long-term purchase agreement guaranteed under the Ukrainian Green Tariff Law". Volgens Wikipedia zou vanaf juli 2011 er een - voor een relatief zonnige regio - heftig feed-in tarief voor PV gelden van maar liefst 46 Eurocent per kWh (tarief kan aangepast worden als er grote koerswijzigingen tussen Euro en nationale munt optreden). Dat is dus prijsschieten geblazen voor ontwikkelaars met toegang tot gigantische hoeveelheden goedkope PV-modules en goede contacten met de lokale en nationale autoriteiten. Voor de goede orde: in het "iets minder zonnige" Duitsland zijn de tarieven voor (nieuwe) grote vrijeveld installaties inmiddels gezonken naar een niveau van 17,94 - 18,76 Eurocent/kWh, een factor twee en een half maal zo laag. Duitsland staat er om bekend de goedkoopste PV-centrales te kunnen bouwen. Dus waarschijnlijk heeft Activ Solar goud aangeboord in Ukraine (voor zolang als het duurt)...

Ohotnikovo 80 MWp
Activ Solar meldde al op 30 september de afronding van fase 3 van het Ohotnikovo project, in een persbericht van 21 oktober werd de oplevering van de laatste fase van de gecompleteerde 80 MWp grote PV-centrale reeds gemeld. 160 hectare groot (500 kWp per hectare), 360.000 PV-modules (gemiddeld ongeveer 222 Wp per stuk, dus dat moet wel kristallijn spul zijn), en een geschatte productie van 100 GWh/jaar (specifieke opbrengst: 1.250 kWh/kWp.jaar, wat trouwens niet extreem veel hoger is dan in het kustgebied van Nederland kan worden gehaald met goede installaties: 1.000 kWh/kWp.jaar, zie o.a. resultaten Solarlin in Vlissingen resp. eerste full-year resultaat van de Kyocera modules bij Polder PV!). In hetzelfde bericht werd al gemeld dat Activ Solar een bureau in Odessa aan de Zwarte Zee kust zou gaan openen. Leuk eufemistisch gebracht als "to capitalize on growth opportunities in the region"...

Perovo 100 MWp...
En het bleef uiteraard niet bij Ohotnikovo. Op 3 november 2011 werd alweer een persbericht uitgebracht waarop al de tweede 20 MWp fase van het Perovo project - met niet met name genoemde mono- en multikristallijne modules - als "opgeleverd" werd aangekondigd (totaal toen al 40 MWp). Waarbij echter de uiteindelijk geplande projectgrootte nog even werd verzwegen. Dat beloofde veel goeds.

Niet verbazingwekkend: in een bericht van 22 november werd het derde deelproject opgeleverd, totaal 60 MWp. Een maand later, 21 december 2011, was het vierde deelproject een feit, en stond er 80 MWp aan modules onder de "Crimean Sun" te bakken.

Nog net voor het jaareinde, op 28 december 2011, kwam dan eindelijk het "verlossende woord". Activ Solar leverde het complete Perovo project op, met een totaal geaccumuleerd volume van maar liefst 100 MWp. En dat is dik 15 MWp meer dan het (in twee delen gebouwde) FinowTower project van de Duitse ontwikkelaar Solarhybrid AG (84,7 MWp, bericht 22 december 2011). De actuele status van het 83,6 MWp Eggebek project in Schleswig-Holstein is niet bekend (zou ook vorig jaar afgerond moeten worden). Perovo is ook nog steeds 9 MWp groter dan het door het Duitse Q-Cells aangekondigde 91 MWp Briest project (wat eind vorig jaar klaar had moeten zijn, nog geen bevestiging van gezien). En, laat Activ Solar niet na om fijntjes op te wijzen: het is "dus" eind 2011 de grootste PV centrale van "Europa". Want "Europa" wordt gezien als het "schiercontinent" westelijk van de Oeral en Kaukasus, en daar hoort Ukraine beslist bij (Wikipedia).

Dus bij dezen: Perovo (nu nog) de grootste PV-centrale van Europa, met de complimenten van Polder PV. De centrale staat inmiddels ook als eerst genoemde op de "50 grootste" PV projecten pagina bij collega Denis Lenardic van PVResources.com vermeld*. Volgens mij hoor ik wat heftig tandengeknars uit de burelen van diverse Duitse projectontwikkelaars...

^^^ Blik op een klein deel van de nieuwe reuzen Perovo PV-centrale van Activ Solar op "de Krim". Onafzienbare rijen met zonnepanelen, en nog veel meer ruimte voor vergelijkbare projecten... Foto © Activ Solar (this webpage)

Perovo project data:

	Bouw gereed 28 december 2011 (vijfde fase), totale duur: zeven maanden.
	Lokatie: Perovo, Krim schiereiland, Ukraine.
	100 MWp mono- en multikristallijne modules (merken onbekend, "leading European and Asean manufacturers"...).
	440.000 modules, gemiddeld 227 Wp per stuk.
	Enkele rij opstelling op vaste frames, portrait opstelling.
	1.500 kilometer bekabeling gebruikt
	Oppervlakte claim 200 hectare (500 kWp per hectare).
	Geschatte jaarproductie 132,5 GWh, 1.325 kWh/kWp.jaar. Dus een iets hogere specifieke opbrengst verwacht dan bij de hierboven genoemde, eerder gerealiseerde Ohotnikovo centrale.
	Volgens Activ Solar zou deze centrale piekmomenten van het stroomverbruik van de hoofdstad van de Krim, Simferopol (2006: dik 340.000 inwoners), kunnen dekken op zonnige momenten.
	Verwachte CO2 besparing: 105.000 ton/jaar. Dit zou neerkomen op een rekenfactor van 792 gram CO2/kWh, een stuk hoger dan de in Nederland gehanteerde 608 gram CO2/kWh, duidend op een "viezere" stroommix in Ukraine.
	Er zouden tijdens de bouw 800 (tijdelijke) banen zijn gecreeërd.
	Project zou "in de orde" van 300 miljoen Euro hebben gekost volgens Bloomberg, wat neerkomt op een heftige 3 Euro/Wp, hoog voor zo'n enorm zonnestroom park (er wordt elders al goedkoper dan de helft gebouwd). Volgens Activ Solar zou dit te wijten zijn aan hoge financierings-risico's voor dit soort projecten in Ukraine en rente op kapitaal van minstens 10% (dan nog moet er volgens mij veel geld worden verdiend gezien de hoogte van de invoedings-vergoeding voor zonnestroom).
	De drie gerealiseerde PV projecten van Activ Solar op de Krim tellen op tot een totaal vermogen van 187,5 MWp. Bijna het dubbele volume van het geaccumuleerde vermogen in heel Nederland.
	Meer projecten zijn gepland door Activ Solar, o.a. in "emerging markets".
	Het bedrijf is ook zeer actief in een regionale poly-silicium fabriek, PJSC Semiconductor Plant in Zaporozhye (centraal Ukraine). Gelegen in het dal van de langs de ramp-kernsplijter Chornobyl stromende Dnjepr rivier...

* Pikant: Lenardic heeft de entry "Golmud" (200 MWp project in China) weer van die lijst afgehaald, volgens hem omdat nog niet duidelijk is dat dat monsterproject daadwerkelijk is opgeleverd...

http://tinyurl.com/89qw823 (verkorte link naar persbericht van 28 december 2011 op de website van Activ Solar)
http://tinyurl.com/75c73ac (verkorte link naar artikel van 29 december 2011 bij Bloomberg over project financiering)

---

3 januari 2012. Voorspellende waarde stroom tarieven PPV herbevestigd. Net als vorig jaar had ik aan het eind van 2011 alvast de nieuwste tarieven voor grijze/"groene" stroom bij Vattenfall/NUON voorspeld op basis van hun eigen prognoses voor de leveringsprijzen, met als belangrijkste extra tarief factor de eind vorig jaar (21 december 2011) door het parlement afgetikte nieuwe energie belasting tarieven. De nieuwe all-in tarieven had ik in grafiekvorm weergegeven in het bericht van 25 december 2011. De basis voor die grafiek is een uitgebreide spreadsheet die ik al jaren bijhoud. De tariefstelling bij Vattenfall/NUON is voor PPV (voor elektra en kookgas al vele jaren geen klant meer daar) belangrijk omdat mijn eigen leverancier Greenchoice van die "basis" uit gaat voor het vaststellen van mijn persoonlijke GC tarief ("tarief zgn. regioleverancier minus vaste korting van een halve eurocent/kWh incl. BTW"; het begrip "regioleverancier" bestaat trouwens helemaal niet, maar de "bedoeling" is duidelijk).

Polder PV bleek alweer in de roos te hebben geschoten met zijn voorspellingen, zoals blijkt uit de volgende screendumps:

Hierboven een screendump van een stukje spreadsheet met een tarief componenten berekening met alle mij bekende Vattenfall/NUON tarieven in de loop der jaren. Getoond zijn de eind 2011 door mij berekende tarieven voor de eerste helft van 2012, met onder "levering", "transport", en "EB" de afzonderlijke componenten incl. BTW, en onder "TOTAAL" het all-in tarief wat de desbetreffende Vattenfall/NUON klanten zouden gaan betalen voor elke tarief soort.

NB1: variabele transportkosten worden niet meer (door netbeheer) berekend sinds 1 januari 2009 i.v.m. de invoering van het vaste, torenhoge capaciteitstarief (dus: "nul" Euro sinds die tijd). Sinds 2009 zijn er feitelijk nog maar twee partijen die variabele componenten per kWh in rekening brengen: de grootste croupeur/harker is de Staat (energiebelasting plus BTW over levering en over EB), en de leverancier mag dan ook nog een marginaal stukje rekenen...

NB2: "natuurstroom" is bij Vattenfall vervangen door een identiek geprijsd "product" genaamd "CO2 OK" stroom, for whatever that is worth (misschien wil kerncentrale eigenaar Vattenfall daar wel atoomstroom onder gaan verkopen...).

Let in het staatje met name op de door mij berekende bruin gekleurde totaal getallen rechtsboven, u vindt die ook terug op de tarief overzichten die Vattenfall pas in het nieuwe jaar publiceerde... (volgende screendumps).

Hierboven een screendump van de actuele (download: 3 januari 2012) "variabel grijs" tarieven van Vattenfall/NUON. Let op de totaal tarieven achter mijn rode accolade: die zijn identiek aan de door mij voorspelde berekende bedragen van eind vorig jaar.

Voor een tarief had ik een ander tariefblad van Vattenfall/NUON nodig, namelijk het hierboven al genoemde "CO2 OK stroom" tariefblad. Van dat blad (deze pagina) de laatste screendump:

Achter de door mij toegevoegde rode pijlpunt vindt u het "variabele continu tarief CO2 OK stroom" van Vattenfall/NUON voor 2012-I: 23,59 Eurocent/kWh incl. BTW, exact zoals ik eind vorig jaar al had berekend (zie eerste screendump).

Nu maar hopen dat de op dit vlak goed werkende kristallen bol van Polder PV ook op andere vlakken zo treffend goed kan voorspellen...

---

3 januari 2012. Prima jaartje, dat 2011. Ten eerste natuurlijk een goed nieuw jaar allen. Een productief jaartje voor zowel de silicium bakkers, de wafer-, cellen- en panelen makers, en ook de dunnelaag PV-module boeren goede zaken gewenst. Hopelijk ook de nodige rust op het politieke front. Wishfull-thinking mag iedereen, immers. Ik wens voorts de reeds vele miljoenen zonnestroom opwekkers mooie opbrengsten, met weinig schaduw, en geen malheur.

En vooral voor de velen die het licht nog niet zagen, niet konden zien, of de velen die de zonnestraling (nog) niet "wilden" waarnemen: een gezegend jaar gewenst met licht in de duisternis voor allen, inzicht, verdieping, leeringh ende vermaeck. En als het zonnestroom virus u eenmaal goed te pakken heeft: een ongeneeslijke verslaving aan die sexy paneeltjes gewenst.

Hoe deed 2011 het?
Waar vooruit geblikt wordt past uiteraard ook even een blik achterom. Want het succes van morgen wordt gebouwd op de vereende inspanningen in het (recente) verleden. Bij zo'n terugblik past natuurlijk ook een "en Noor, hoe stond het er voor?" vraag m.b.t. de opbrengsten van het eigen PV-systeem.

U zult hierover nog wel meer cijfers vernemen van Polder PV. Bij dezen geef ik u de eerste resultaten, die voor de zoveelste maal illustreren dat zelfs met totaal achterhaalde, als "antiek" te beschouwen PV-modules (tegenwoordig worden zonnestroom opwekkende panelen verkocht met een vermogen wat alweer drie maal zo hoog is als dat van onze oude olieboer exemplaren) langdurig prima opbrengsten kunnen blijven genereren.

Stilstand is achteruit vooruitgang
Eerst de harde cijfers. Polder PV produceerde met zijn in de loop van de jaren uitgebreide PV-installatie (sinds de Kyocera modules werden opgenomen op 19 april 2010: totaal 1,336 kWp) van de ochtend van 1 januari tot en met de namiddag van 31 december 2011 een respectabele 1.236,4 kWh (record opbrengst, in 2010 hadden we natuurlijk niet het hele jaar door de Kyocera panelen draaien).

Veel leuker nog is het eindresultaat: wat voor effect had dat op ons totale gesaldeerde stroom verbruik? Onze Ferrarismeter, die volautomatisch alle zonnestroom via een enkel tarief telwerk saldeert, stond op 1 januari 2011 nog op een stand van 23.341. Bij de interpolatie van de meterstand (na ons jaarlijkse kampeeruitje met de jaarwisseling) voor 1 januari 2012 komen we op ....... 23.341 uit!

Ergo: in het kalenderjaar 2011 zijn wij een echte "nullie" geworden, er werd evenveel zonnestroom in dat ene kalenderjaar opgewekt als we in totaal in dat kalenderjaar aan elektriciteit hebben verbruikt! De webmaster van PPV krijgt weer eens trek in een zelfgebakken biologische appeltaart om dat heuglijke feit te gaan vieren...

Specifieke opbrengst
Belangrijker nog dan de totale opbrengst is de "genormeerde" opbrengst, waarmee het enigszins zinvol wordt om je opbrengsten te vergelijken met andere systemen (eigenlijk het beste met installaties in de buurt, omdat die vergelijkbare weersomstandigheden hebben als je eigen systeem). In het Duits wordt dat de spezifischer Ertrag genoemd, en die drukken we uit in kWh (AC opbrengst) per kWp (nominaal opgesteld DC generator vermogen) per tijdseenheid. In het onderhavige geval: 1.236,4 (kWh) / 1,336 (kWp) in het kalenderjaar 2011, dus een specifieke opbrengst van een respectabele 925,4 kWh/kWp.jaar (2011). Dat is - wederom met een reeds antieke PV-installatie - dik 75 kWh/kWp hoger dan de absurde normerings-cap in de nationale subsidie regelingen SDE 2008-2010 (850 kWh/kWp.jaar), 8,8% hoger zelfs.

Sterker nog: sommige delen van onze installatie hebben het zelfs nog een stuk beter gedaan, zoals dit lijstje laat zien:

De oudste modules, 4 stuks SSE (ZZO) georiënteerde 93 Wp Shell Solar exemplaren (lichtblauw), haalden een specifieke opbrengst van 907 kWh/kWp in 2011. Ze deden het daarbij zelfs iets beter dan de in de achterste rij staande 108 Wp exemplaren die anderhalf jaar later aan het net gingen (oranje), en die in de winter beschaduwing krijgen van de panelen in de voorste rij (bovendien zitten er wat zwakker presterende OK4 omvormers in die groep). De opbrengst van die groep bleef steken op 883 kWh/kWp. De twee in de voorste rij staande oudste 108 Wp modules (rood) deden het gemiddeld een stuk beter, met 962 kWh/kWp. Nog beter deden de twee later overgenomen modules van hetzelfde type die pal zuid werden geplaatst in een apart groepje en 964 kWh/kWp op de teller zetten (donkergroen).

Het beste echter deden, zoals al van meet af aan duidelijk was, de Kyocera modules (grasgroen in screendump). Sterker nog, nadat ik de uiteindelijk gecorrigeerde flashdata van Kyocera had gekregen*, bleken ze het nog beter te doen dan ik al had vastgesteld. Op basis van de flashdata heb ik kunnen vaststellen dat die kleine 50 Wp paneeltjes een spectaculaire specifieke opbrengst van maar liefst 1.034 kWh/kWp hebben gehaald in 2011! Dat is voor ons bijna een record, niet ver van de specifieke opbrengst van de 108 Wp Shell Solar modules in het extreem zonrijke jaar 2003.

Voor uitleg en meer grafieken zie aparte webpagina.

Hier boven de eerste belangrijke grafiek met de bijgewerkte (kalender)jaar opbrengsten bij Polder PV, waarbij een genormeerde berekening is gemaakt (kWh/kWp) per deelgroep, vastgestelde inverter dips zijn uitgesloten, en het jaar 2010 niet in de berekening is meegenomen. Voor meer grafieken zie de sectie totaaloverzichten, daar zullen nog meer exemplaren in worden opgenomen zodra ik die heb ververst.

Op basis van de dagopbrengsten heb ik ook de accumulatie curves bijgewerkt van de "meterstanden" van alle deelgroepen in onze PV-installatie. We zitten nog maar een paar kWh verwijderd van de 11 MWh productie! Zie grafiek hier onder:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Tot slot een specifiek overzichtje van de maandelijkse productie cijfers voor 2011 voor het al sinds oktober 2001 functionerende 1,02 kWp deelsysteem (10 modules). Daartoe heb ik van de al jaren per maand ververste, ook nu weer geactualiseerde "maandgrafiek" (zie overzicht van alle jaren in een diagram) alle andere jaren uit de grafiek gehaald, en alleen 2011 en het langjarige gemiddelde getoond, om helder te krijgen hoe de trend van de productie vorig jaar was:

Grafiek toont alleen maandopbrengsten voor het 1,02 kWp deelsysteem en het langjarige
gemiddelde voor deze uit 10 modules bestaande installatie.

Uit bovenstaande - voorlopig laatste - grafiek wordt duidelijk dat de voorjaarsmaanden maart tot en met mei bovengemiddeld goed scoorden in 2011. Slechte maanden waren februari, en een aaneengesloten reeks zomerse (?) maanden van juni tot en met september. Pas oktober en november lieten weer hogere resultaten zien dan de gemiddelde waarden. December kwam er ook net iets beter vanaf. Al met al een flink naar de eerste jaarhelft verschoven curve, met een lang aflopend traject naar het eind van het jaar. Zo heeft elk jaar weer zijn eigen opvallende productie aspecten, en bij tijd en wijlen onverwachte minima en maxima. Dat ligt in onze (?) natuur: die is en blijft onvoorspelbaar. En dat is maar goed ook. Anders zou er niks aan zijn, aan dat leventje van ons.

Nogmaals, een goed jaar gewenst! Met name ook voor miljarden medebewoners een zo spoedig mogelijk duurzame energievoorziening en veel gratis zonnestroom op de koop toe. Het gaan immers gevaarlijke tijden worden met onze verbijsterende, planeet vernietigende energie obesitas ...

* De oorspronkelijk bij mij gearriveerde spreadsheet besproken op 21 november, gaf waarden van 49,5 resp. 49,2 Wp. De correcte flashdata van de twee "50 Wp" gelabelde modules bleken echter na enkele vragen van Polder PV, en een prompte reactie van Kyocera, 49,5 resp. 48,8 Wp te zijn. Tezamen dus slechts 98,3 Wp, 1,7% onder de 100 Wp die je zou verwachten op basis van de stickers.