PIR
update
| |
|
||||||
|
PIR
update |
index | ||||||
|
|
|
|||
| "Al met al: het lijkt veel harder te gaan dan bijna iedereen in de PV-sector denkt. Al zal pas later blijken hoe hard die groei dan wel “echt” is geweest. Pas in mei worden de allereerste cijfers van CBS verwacht, eerder niet. Ook die zullen later wederom - waarschijnlijk niet marginaal - worden bijgesteld. Omhoog." Peter Segaar / Polder PV, in op 24 november 2013 ingeleverd artikel met verwachting markt 2013 voor Solar Trend Rapport 2014 (officieel geopenbaard 21 jan. 2014) |
In bovenstaande grafiek (en in de oorspronkelijke data van Klimaatmonitor) zijn de "alle adressen" data (gele curve, waarin meerdere dossiers zijn verwerkt) nog niet bijgewerkt. Dat gaat gebeuren als er meer data binnen zijn (o.a. van Agentschap NL, nu RVO), zo is mij medegedeeld.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Ook in de "vermogens-grafiek" is een gigantische, bijna vertikale sprong in de blauwe curve voor de heftig opgewaardeerde PIR data de meest opvallende wijziging. Het geregistreerde vermogen van de in de vorige grafiek genoemde aantallen installaties is opgelopen van 211,3 MWp in 2012 naar een al spectaculaire 665,5 MWp in 2013. Een toename van een factor 3,1 (!) in een jaar tijd. Daarmee worden alle "voorspellingen" voor Nederland, die meestal compleet uit de duim worden gezogen, in een pennenstreek van tafel geveegd. Al zat ik er met mijn "Solar Trend Rapport 2014" voorspellingen alweer niet ver naast. Tenminste: in afwachting van nog meer correcties, die ik zeker verwacht. Want dan gaan we al een "leuk eindje" richting het in de introductie vermelde "speculatieve" maximum scenario van zo'n 750 MWp eind 2013 toe. Ik verwacht niet dat we dát gaan halen, maar het zou me nu niet meer verbazen, uitgaande van een "correcte" 665,5 MWp registratie bij het PIR, dat in ieder geval de "700 MWp" eind 2013 niet tot het terrein van de "onmogelijkheden" zou gaan behoren.
Dat blijft dus nog even spannend. Gaan we uit van "PIR geeft correct de toestand bij netbeheer registratie aan" (voorbehoud!), en er staat daar voor eind 2013 dus "minstens 666 MWp" (oh diabolo!) in de boeken, moet er in 2013 minimaal, afhankelijk van nog eventuele met terugwerkende kracht wijzigingen voor het jaar 2012 (laatste CBS cijfer: 365 MWp accumulatie), 666 - 365 = ... 301 MWp zijn gerealiseerd. En wellicht zelfs nog behoorlijk wat meer... Ergo: totaal uit de lucht gegrepen speculaties zoals "Laat er afgelopen jaar 150 MWp zijn bijgekomen" (blog van de bekende Floris Wouterlood op 1 jan. 2014) of zelfs uitspraken als "Ik denk in 2013 in Nederland tussen de 200 en 220 megawatt weggezet gaat worden aan nieuw opgesteld vermogen" door een beslist in de PV-sector gepokt en gemazelde CEO van de Benelux afdeling van IBC Solar (interview op Energiebusiness.nl op 10 dec. 2013), mag u in het nieuwe licht van de PIR registraties gaan bezien. Met nogmaals mijn nadruk: dit zijn geen "definitieve" cijfers, er kan nog e.e.a. gaan veranderen. Het hoogste genoemde volume van de CEO van IBC Solar ligt al 27% onder de uit de meest recente PIR en CBS data af te leiden 301 MWp. Dit alles maakt natuurlijk dat met nog heviger belangstelling uitgekeken zal gaan worden naar de pas in mei bekend te maken allereerste CBS data voor het kalenderjaar 2013...
Uitgaande van de nu bekende status quo, zou die minimaal 301 MWp groei voor 2013 betekenen dat er in dat jaar (met de laatst bekende CBS cijfers: 220 MWp nieuwbouw in 2012) wederom een toename zou zijn geweest van 37 procent ten opzichte van de groei in 2012... Een groot, maar beslist niet het enige deel, is te wijten aan het grootste deel van de realisatie van de nationale subsidieregeling voor particulieren. Daarnaast is er een gigantische chaos aan initiatieven ontplooid in de NL markt, waarbij "als er maar solar op staat" zo'n beetje de leidende gedachte lijkt te zijn geweest.
Mijn synthese curves voor de Nederlandse markt beginnen in ieder geval inmiddels een beetje op de beroemde / beruchte "hockeystick" curves te lijken die de schrikbarende veranderingen in de mondiale CO2 emissies weergeven. Alleen dan een positief aspect betreffend: Nederland is op het gebied van keiharde implementatie van zonnestroom hardware zeer hard gegroeid in 2 jaar tijd. Het zou eindelijk tijd worden. De Grote Vraag is natuurlijk: kunnen we die zeer sterke groei wel handhaven, of kakt het allemaal weer in, onder een spervuur aan zeer doelbewuste sabotage activiteiten vanuit "het Haagse"?
Gemiddeld
systeem vermogen
Uit de nieuwe PIR data is ook eenvoudig te destilleren wat met de voorhanden
zijnde nieuwe data als het "gemiddelde systeem vermogen" in
die dataset moet worden beschouwd: 665,5 MWp bij 161.964 PV installaties
(beter: registraties) resulteert in een gemiddeld systeemvermogen van
4,11 kWp in Nederland, voor de in het PIR opgenomen
installaties. Nota bene: hier zitten ook "grotere installaties"
bij. Maar mij is al toevertrouwd dat de "grootste" zonnestroom
installaties (denk aan Heineken, Hitachi, etc.) NIET in het PIR zouden
zijn opgenomen. Waar die grens precies ligt en/of, waarom dat zo zou
moeten zijn, moet ik nog achteraan.
In de volgende figuren ga ik in op detail kwesties, waarbij naar de gemeentelijke en provinciale niveaus wordt gekeken aan de hand van de nieuwste - spectaculaire - PIR cijfers. De nadruk zal daarbij op het vermogen liggen, omdat die maatgevend is voor internationale vergelijkingen (aantallen installaties worden veel minder vaak gebruikt als "flag" voor PV-markten).
Groeipercentages
De groei tussen de PIR registraties voor 2012 en 2013 is aanzienlijk
geweest. Enkele getallen:
Wederom met de waarschuwing: dit hoeft nog niet alle activiteit te zijn geweest, PIR is niet "totaal vermogen Nederland", al zal het langzaam aan wel meer die kant op gaan ("niet inschrijvingen", aandeel onbekend, zullen waarschijnlijk een steeds minder grote impact gaan krijgen).
Details - grafieken met regionale uitsplitsing van PIR register update PV vermogen
(1) 15 gemeentes met meeste inwoners - vermogen per ingezetene
In bovenstaande grafiek de grootste 15 gemeentes wat inwoner aantallen betreft, zeg maar "verstedelijkt Nederland". In twee kolommen series is het inwoner aantal weergegeven van de betreffende gemeentes (recentste StatLine data voor eind 2013), alsmede het uit de PIR data (18 feb. 2014) afgeleide vermogen (in kilowattpiek) per 1.000 inwoners in genoemde gemeente. Let op dat de Y-as voor beide kolommen sets in logarithmische schaal is weergegeven!
De inwoner aantallen zijn in een aflopende reeks weergegeven, vanaf hoofdstad Amsterdam met bijna 810.000 inwoners eind 2013 tot en met Arnhem met bijna 150.000 mensen. Als we naar kWp PV vermogen per 1.000 inwoners kijken (volgens PIR!), is de kampioen echter niet het op PV-gebied zeer actieve Amsterdam (die is pas 9e van de getoonde 15 gemeentes). Maar haar "forensen" dochter gemeente in Flevoland, het retehard gegroeide Almere. Met 35,41 kWp/1.000 inwoners. Gevolgd door het ook al dicht bij Amsterdam liggende Haarlem met 32,85 kWp/1.000 inw., resp. Apeldoorn (Gld) met 30,89 kWp/1.000 inw. Het "slechtst" in deze verzameling doet Rotterdam het, met maar 4,56 kWp/1.000 inwoners. Waarmee Almere dus bijna een factor 8 beter scoort dan Rotterdam... Overigens scoort de Havenstad - die hoge "klimaatambities" heeft, van alle gemeentes in Nederland het slechtst op het gebied van vermogen PV per inwoner, met de huidige PIR data...
Overigens is Amsterdam "natuurlijk" wel, gezien bovenstaande grafiek (voor "alle gemeentes") de plaats met absoluut gezien dominant het grootste bij PIR geregistreerde volume: bijna 16,2 MWp. Ik heb al meermalen over de realisatie van PV in de hoofstad bericht, zoals op 1 juli 2013, en op 13 mei 2013. Elke keer weer blijkt dat de door de gemeente zelf bijgehouden statistiek aanzienlijk achter loopt bij de Klimaatmonitor - en in dit geval dus ook bij de op KM geregistreerde nieuwe PIR data: op 20 februari 2014 staat er op "Zon op de kaart" van Amsterdam nog maar 5,92 MWp ingeschreven (2.207 installaties). Dat is slechts 37% van de huidige PIR registratie bij KM...
Op grote afstand van Amsterdam volgen bij de absolute volumes (PIR 2013) Haarlemmermeer (NH) met 8,5 MWp (onduidelijk of Floriadedak 2,3 MWp daarbij is opgenomen), slechts iets meer dan de helft van het volume in de hoofdstad. En de qua oppervlakte grootste gemeente van Nederland, Súdwest Fryslân (Fr.), met 7,5 MWp.
Er zijn trouwens forse verschuivingen geweest bij de rangorde als we de cijfers van 2012 met die voor 2013 vergelijken in de recente PIR update bij Klimaatmonitor. Ik verwacht dat die verschuivingen nog wel een tijdje zo door zullen gaan, gezien de totale chaos aan incentives, plannen, en realisaties in ons land. Voor een impressie van die verschuivingen dit plaatje:
Met lange pijlen heb ik de verschuiving in rating positie van de betreffende gemeentes aangegeven bij het absolute opgestelde vermogen volgens het aangepaste PIR register. Gemeentes die t.o.v. de volumes in 2012 uit het lijstje met 15 toppers zijn gevallen in 2013 zijn met een vertikaal rood neerwaarts pijltje gemarkeerd. Gemeentes die nieuw verschenen in de top 15 in PIR 2013 zijn van een vertikaal opwaarts pijltje voorzien. Amsterdam blijft voorlopig nog met grote afstand kampioen opgesteld vermogen binnen de gemeentegrenzen, ook al is het PIR nog steeds niet volledig.
Als we weer de relatieve maatstaf gaan gebruiken, en kijken we naar de individuele gemeentes in de 408 stuks tellende Klimaatmonitor lijst, moeten we echter de "echte kampioenen" benoemen. Getoond in bovenstaande grafiek. Dat is in eerste instantie, met kop en schouders boven de rest uitstekend, Zeewolde in Flevoland. Wat met haar 21.503 inwoners in 2013 een spectaculair hoog aandeel heeft opgebouwd van 305,66 kWp/1.000 inwoners (absoluut volume: 6,57 MWp). Tweede, op zeer forse afstand van Zeewolde, is Eersel (NB), met 176,55 kWp/1.000 inwoners (absoluut: 3,21 MWp). En Dalfsen (Ov.) sluit het ereplatform af met een bijna even hoge 174,75 kWp/1.000 inwoners in het huidige PIR bestand. Bij een geaccumuleerd "PIR" vermogen van 4,84 MWp. Op de 15e plaats, Nederweert (L.), is het niveau gekrompen naar 124,58 kWp/1.000 inwoners.
We hadden tijdens onze korte fietstocht in juni 2013, in de Flevopolder naast grote windparken ook al bemerkt dat het hard is gegaan met zonnestroom implementatie in die recentste, aan de zee ontworstelde provincie van Nederland (impressies in fotoverslag). En ik had eerder in 2010 natuurlijk de officiële opening van een van de grootste PV-installaties mogen meemaken, het 300 kWp grote systeem op de Alblashoeve van Maatschap Boon (verslag). Dat soort forse installaties "hakt er in", bij een relatief lage bevolkingsdichtheid in zo'n gemeente. Dus het verbaast niets dat bij de PIR data, het relatief dun bevolkte Zeewolde de voorlopige kampioen is geworden. In mijn Klimaatmonitor "alle adressen inclusief PIR" overzicht van augustus 2013, was het nog Dalfsen die de show stal (toen nog uitgedrukt in Wp/inwoner).
Let op dat het bij de verhouding t.o.v. het oppervlak van de gemeentes (rechter kolommen segment) er weer heel anders uitziet. Daarvoor zijn andere kampioenen opgedoken, zie paragraaf (3).
Samenvattend heb ik het volgende staatje met de harde data gemaakt, ranglijst 15 best scorende gemeentes in PIR 2013, bij kWp/1.000 inwoners:
(2) Uitsplitsing vermogen per inwoner voor de 12 provincies
Als we met dezelfde maatstaf (kWp/1.000 inwoners) naar de provincies gaan kijken, komen we op de volgende feiten met de huidige PIR data.
Wederom twee kolommen sets. Links in aflopende volgorde de absolute vermogens die uit de optelling van de gemeentes per provincie zijn berekend. Met bijna op hetzelfde niveau de eerste drie Noord-Holland, Noord-Brabant en Gelderland (98,1, 98,0 resp. 95,2 MWp) op kop. En als hekkensluiters Groningen (29,2 MWp), Flevoland (28,9 MWp), resp. het sterk achterblijvende, dunbevolkte Zeeland, met maar 14,2 MWp.
Relateren we echter het opgestelde vermogen (volgens huidig PIR register) aan het aantal inwoners, krijgen we de rechter kolommenrij met kWp per 1.000 inwoners afgebeeld. Hier blijkt weer een compleet andere volgorde, met juist Friesland als beste provincie (77,08 kWp/1.000 inwoners), Flevoland op de 2e plek (72,36 kWp/1.000 inwoners), en Drenthe op "brons" met 68,45 kWp op elke 1.000 inwoners in het PIR register. Hier zijn de drie slechtst presterende provincies rijke "knapen" als Noord-Holland (35,22 kWp/1.000 inw.), Utrecht (27,30 kWp/1.000 inw.), en hekkensluiter Zuid-Holland (sorry, mijn provincie, komt vast door die fossiele havenbaronnen...), met slechts 18,47 kWp/1.000 inwoners...
Kijken we naar alle provincies bij elkaar, kom je met 16,8 miljoen inwoners en 665,5 MWp op een gemiddeld getal uit van 39,55 kWp per 1.000 inwoners voor heel Nederland.
(3) 15 gemeentes met grootste oppervlakte - vermogen per inwoner en per vierkante kilometer
In bovenstaande grafiek het in het PIR (2013) geregistreerde totale PV vermogen in de 15 gemeentes met het grootste oppervlakte (km2), in het linker kolommen segment aflopend vanaf de Súdwest Fryslân (ook de grootste gemeente, met 813,05 km²) met 7,47 MWp, tot en met Terschelling (674 km²), met slechts 587 kWp. Kijken we echter weer naar het inwoner aantal, rechter kolommen segment, wint ditmaal Dronten in de Flevopolder bij de 15 qua oppervlakte grootste gemeenten. Met 133,98 kWp per 1.000 inwoners. De minst presterende "grote gemeente" is in data rijtje Vlissingen (Zeeland), waar ook onze enige kerncentrale is gevestigd, met slechts 19,44 kWp/1.000 inwoners.
Als we alle individuele gemeentes bekijken, is echter Amsterdam kampioen bij het absolute vermogen in het PIR register, en Zeewolde bij de hoeveelheid per inwoner (zie voorgaande grafieken en data).
In deze grafiek in het linker kolommen segment wederom het "absolute" vermogen - volgens PIR 2013" voor de 15 grootste gemeentes qua oppervlakte. In het rechter segment heb ik het kWp vermogen gerelateerd aan de oppervlakte van de gemeente. Hier komt weer een andere "kampioen" om de hoe kijken, en wel Apeldoorn in Gelderland (341,13 km², 4,86 MWp in PIR 2013). Wat met 14,24 kWp per vierkante kilometer het beste presteerde bij genoemde 15 grootste gemeentes.
Echter, wederom als we naar alle individuele gemeentes krijgen, komt er weer een nieuwe kandidaat bovendrijven:
Volgens PIR 2013 komt dan het in de Gelderse Liemers gelegen Westervoort (tussen Nederrijn en IJssel ingeklemd, ZO van Arnhem) uit de - mogelijk voor velen - verrassende koker gerold. Met haar 15.134 inwoners en een oppervlakte van slechts 7,8 km² (!) stond er in die kleine gemeente in PIR 2013 1.362,34 kWp vermogen genoteerd. En bracht dat, met een ook al aardig resultaat van 90,02 kWp/1.000 inwoners, in ieder geval de kampioen status bij de verdeling naar oppervlakte: 173,77 kWp/km². Geen enkele andere gemeente deed het in dit status overzicht beter. Alleen Schagen (NH) en - mogelijk een verrassing - Haarlem (NH) konden "volgen" op de 2 volgende erepodium plaatsen, met 162,32 resp. 156,60 kWp/km².
Een aangename verrassing voor de "Leienaar" Polder PV: zijn gemeente Leiden, die bepaald niet bekend staat als doortastend op het gebied van implementatie van PV (afgezien van een recente, relatief kleine PV-actie in onze wijk), staat in dit overzichtje op de 7e (!) plaats. Tussen bekende zonne-energie tyconen als Veenendaal (Ut.) en Heerhugowaard (NH) in, met een respectabele 123,37 kWp/km². Let op dat maar liefst 8 van de 15 hier getoonde gemeentes in de zonrijk(st)e provincie Noord-Holland liggen. Dat zal zeker ook te maken hebben met de inmiddels al derde Samenzonneenergie.nl actie in die provincie, die vele duizenden nieuwe installaties - en dus ook PV-vermogen - heeft opgeleverd.
Let in bovenstaande figuur trouwens ook op het rechter kolom segment: de verhouding kWp per 1.000 inwoners pakt compleet anders uit dan de verhouding kWp/km². Elke gemeente heeft zo haar eigen "karakteristieken" wat de implementatie van PV betreft, waarbij zowel voordelen als nadelen spelen, en het resultaat per bekeken variabele beïnvloeden. De dichtbevolkte, relatief compact gebouwde gemeentes Haarlem en Bussum (NH), bijvoorbeeld, derde resp. vierde bij de kWp/km² rating, doen het matig bij de verhouding kWp/1.000 inwoners.
Samenvattend heb ik het volgende staatje met de harde data gemaakt, ranglijst 15 best scorende gemeentes in PIR 2013, bij kWp/km²:
(4) Uitsplitsing vermogen per km² voor de 12 provincies
Grafiek vergelijkbaar zoals getoond in paragraaf (2), maar nu in het rechter kolommen segment de verhouding kWp/km² in de twaals provincies. Is Noord-Holland bij de "absolute" vermogens leidend (98,2 MWp), moet ze de eer bij de "prestatie" t.o.v. het beschikbare oppervlakte in de provincie aan het zuidelijk gelegen Limburg overdragen. Die met 25,70 kWp/km² (absoluut bijna 55 MWp) de eerste plaats bezet, iets voor genoemde provincie Noord-Holland (25,22 kWp/km²). Die weer op de voet wordt gevolgd door de kleine provincie Utrecht, die met haar 32,8 MWp de derde plaats bezet met 24,22 kWp/km². Hekkensluiter is hier Zeeland, die met 14,2 MWp de rij sluit met maar 4,84 kWp/km². Het is dan ook een dunbevolkte provincie, en (grote) "vrijeveld installaties", altijd goed voor het flink opkrikken van het vermogen in een administratieve eenheid, zijn in Nederland nog steeds een rariteit. Dus verklaarbaar.
Het gemiddelde voor heel Nederland is, volgens de PIR 2013 update, uitgekomen op 16,19 kWp/km² (bij 665,5 MWp totaal in PIR).
(5) Aantallen installaties per gemeente
Ik heb in deze analyse vooral gekeken naar de vermogens (PV capaciteit), omdat die getallen "leidend" zijn in internationale beschouwingen over markten bij zonnestroom. Daarom hierbij nog even het "record lijstje" van "aantallen geregistreerde installaties" in PIR register volgens de laatste Klimaatmonitor update.
De 15 gemeentes met de grootste aantallen in PIR opgenomen PV intallaties. Utrecht voert hier de boventoon met 2.865 systemen, gevolgd door Den Haag (2.611) resp. het van de Stad van de Zon bekende Heerhugowaard (2.141 stuks). In het rechter kolommen segment ziet u dat de verdeling van het aantal geregistreerde installaties per 1.000 inwoners er weer heel anders uitziet. Voor de top 15 daar, zie de laatste grafiek.]
De gemeente met het laagste aantal in PIR bekende installaties is trouwens Schiermonnikoog: 12 stuks. Maar het aantal per 1.000 inwoners ligt daar wel een stuk positiever: 12,74.
De laatste grafiek toont in de linker kolommen set de 15 best presterende gemeentes als het om aantal PV-installaties per 1.000 inwoners gaat (PIR registraties). Daar doet "Stad van de Zon" gemeente Heerhugowaard het uiteraard het best, met 40,19 installaties per 1.000 inwoners (hoge concentratie opgeleverde woningen met grotendeels PV), al moet hier tegelijkertijd Amersfoort worden gemist. Maar dat is logisch, want het 1,3 MWp project daar in Nieuwland betreft natuurlijk maar een klein gedeelte van die grote stad. De 2e en 3e plaats in deze rangschikking worden ingenomen door het zonne-eiland Texel (met actieve energiecoöperatie) en het ook deel van het SvdZ project bekend Langedijk (tegen Heerhugowaard aan liggend). Scores voor deze twee: 38,61 resp. 28,71 installaties per 1.000 inwoners.
Het slechtst in het complete overzicht presteert Schiedam, wat maar 2,61 installaties per 1.000 inwoners noteert. Ze volgt daarmee haar grote broer Rotterdam in de voetsporen. Want die zich veelvuldig op de borst kloppende ambitieuze "wereldhaven gemeente", met hoge klimaat doelstellingen, heeft absoluut gezien slechts 4,54 kWp PV capaciteit per 1.000 inwoners in het PIR register staan. De slechtste prestatie van alle 408 Nederandse gemeentes...
Kaartje (nagekomen)
In de Klimaatmonitor database was ook een kaartje te vinden met de verdeling van de totale vermogens per gemeente, waarbij 5 "vermogenscategorieën" in kleurcode werden gebruikt om een grove indruk te krijgen van "succes" dan wel "minder succes" met de implementatie van PV capaciteit (althans: volgens het PIR register, zie ook mijn disclaimer). Hieronder vindt u het kaartje, © ProductieInstallatieRegister (PIR), samenwerkende netbeheerders:
De "kleur" (vermogens-)categorieën zijn door mij voor meer detail in 15 klassen onderverdeeld (indeling is zelf in te stellen).
U ziet dat met name in oost en noord Nederland veel gemeentes donker zijn gekleurd (veel PV vermogen binnen de gemeente grenzen). Dat kan aan diverse factoren liggen. Van Overijssel is zeer actief ondersteuningsbeleid bekend, diverse andere sterk agrarische contreien zijn hard gegaan vanwege forse implementatie van PV op boerenschuren e.d. (LTO, Stimuland, maar ook al snel dragende "case" voor bijv. melkveehouders met hoog stroomverbruik). Andere opvallende donker gekleurde regio zijn noord Limburg, en Flevoland (ook veel agrarische bedrijven, vaak met veel dakruimte), en de kop van Noord Holland (o.a. iChoosr acties, zonrijke provincie dus "natuurlijke stimulans"). Ook de regio rond Amsterdam vormt een opvallende zwarte vlek. Het binnenland van Zuid-Holland (Groene Hart) is opvallend "leeg" (grijs - lichtgekleurd).
Pagina voorbereid 18-20 februari 2014, voor het eerst gepubliceerd op 20 februari 2014 (Klimaatmonitor status voor PIR register, 18 februari 2014).
Update
22 feb. 2014 (kaartje andere kleurselectie, gedetailleerdere schaal,
en scherper, copyright vermelding aangepast).
|
