"Tevens wil ik even opmerken dat zonnepanelen ook niet gratis zijn. Particulieren kopen die dingen omdat ze er zat van zijn te moeten wachten op een overheid die nix nakkes nada aan echt groen wil doen." Lardman op GoT, 15 november 2011.

^^^ Aantallen bij GSE geregistreerde PV-installaties in Italië per wettelijke regeling, Conto Energia I tm. IV. CE I (wit) was feitelijk al eind 2010 op z'n eind, CE II (rood) is de grootste klapper geweest, en er worden nog steeds installaties bijgeschreven. Sinds eind 2010 zijn er grofweg zo'n 100.000 installaties in die veel te lucratieve regeling bijgeschreven. CE III (lichtblauw) heeft een zeer korte levensduur gehad, ook al worden ook daarbinnen nog steeds druppelsgewijs enkele installaties voor opgevoerd. CE IV (geel) dreigt weer volledig te ontsporen, met een vrijwel rechtlijnige toename vanaf de start op 1 juli 2011. Reeds dik 50.000 installaties zitten in die - nog steeds veel te aantrekkelijke - regeling... Totaal op ijkdatum 14 november 2011 (midden op de dag), voor alle regelingen bij elkaar: 297.613 installaties geregistreerd bij GSE, die allemaal hoge invoedingstarieven gaan claimen, twintig jaar lang... Data bron: © Contatore Fotovoltaico van Gestore Servici Energetici. Grafiek © www.polderpv.nl

Wettelijke regeling Italia	Aantal installaties	Totaal vermogen (kWp)	Kosten/jaar (Euro)
Conto Energia I	5.734	163.878	95.396.022
Conto Energia II	201.447	6.649.233	3.179.046.856
Conto Energia III	38.409	1.592.962	660.809.455
Conto Energia IV	52.023	3.369.142	1.231.913.295
Conto Energia I-IV cumulatief	297.613	11.775.215	5.167.165.628

De totale "uitvoeringskosten" voor alle vier de regelingen, waarvan C.E. IV pas op 1 juli 2011 van start ging, en nu al dik 52.000 nieuwe PV-installaties met 3,4 GWp aan nieuwe capaciteit in de Conto Energia heeft gebracht (in nog geen 4 en een halve maand tijd...), is al op een uitvoerings-last beland van maar liefst 5,2 miljard Euro. Let wel: per jaar. Het totaal aantal installaties is sinds de invoering van Conto Energia opgelopen tot bijna 300.000 stuks, met een gezamenlijk vermogen van maar liefst 11,78 Gigawattpiek aan nominaal vermogen. Dat mag gerust als "schokkend" worden gezien. Eind 2007 stond er nog maar iets van 120 MWp in het land (zie ook accumulatie grafiek EurObserv'ER EU landen 2008). In nog geen vier jaar tijd een groei van 11,66 GWp, waarvan het grootste deel in 2010 al is opgeleverd, en een aanzienlijk deel daarvan dit jaar aan het net is gekoppeld (of nog moet worden aangesloten).

* Afgaande op een extrapolatie uit de laatste grafiek van dit artikel zou er eind 2010 nog "maar" zo'n 2.300 MWp zijn geaccumuleerd in de boeken van GSE. Wat zou betekenen dat er in 2011, tot en met medio november, een verbijsterend volume van zo'n 9 en een halve GWp aan geldige registraties bij GSE zou zijn bijgeschreven. Waarbij natuurlijk direct moet worden vermeld dat een zeer groot deel daarvan al in 2010 is gebouwd, maar wat in dat jaar nog niet aan net was aangesloten. Die pas in 2011 aan het net gekoppelde installaties zullen bijvoorbeeld in de EPIA jaarcijfers mee gaan tellen voor 2011 (omdat ze dan pas "groene stroom" zijn gaan opwekken), maar voor sommige analisten als "afgeleverd in 2010" (een belangrijke markt analist als Navigant Consulting bijvoorbeeld rekent voor bijbouw capaciteit als "levering aan het eerste beste verkooppunt"). Photon had het in hun laatste mondiale markt prognose (oktober 2011) over 6,05 GWp aan nieuwe installaties in 2010 in Italië, maar als uitsluitend naar netaansluitingen wordt gekeken, zou 2011 voor dat land het recordjaar worden met mogelijk al 6,68 GWp aan "gerealiseerd, geïnstalleerd, en aan het net gekoppeld nieuw vermogen" op 8 september 2011 (met slechts minder dan 3 GWp aan "feitelijk nieuw gebouwde capaciteit" in dat jaar)...

De in bovenstaande tabel weergegeven "financiële impact" - indien correct weergegeven door GSE - komt neer op een "gemiddelde" jaarlijkse uitkering van EUR 438,82 per opgestelde kilowattpiek aan nominaal zonnestroom vermogen. Elk jaar weer, twintig jaar lang. Als er tenminste niets aan de "afgesproken" (lees: wettelijk vastgelegde) feed-in tarieven gaat gebeuren...

Ter vergelijking met de hierboven genoemde kosten voor de PV "feed-in" voor Italië: Duitsland betaalde in 2010 volgens de eindejaars-afrekening van de ÜNB's 5.089,943 miljoen Euro voor alle ingevoede zonnestroom (door regionale netbeheerders betaalde Einspeise Vergütungen, NB, daar moeten alle baten nog van af). Eind van dat jaar stond er volgens de meest recente inzichten een nominaal vermogen van 17,26 GWp aan zonnestroom capaciteit opgesteld. Ik laat daarbij even buiten beschouwing dat natuurlijk veel capaciteit aan het eind van het jaar is geïnstalleerd en weinig heeft bijgedragen aan de hoeveelheid stroom die door PV in dat kalenderjaar op het net is gezet. Maar dat geldt ook voor de Italiaanse markt, uiteraard. Uitgaande van die 17,26 GWp en dik 5 miljard Euro, kom ik voor Duitsland op een ratio van EUR 294,90 per opgestelde kWp uit. Dat is dus een factor anderhalf maal zo weinig. Nota bene: in een land wat fysisch gezien behoorlijk wat minder (doch niet weinig) zonlicht vangt als het mediterrane Italië. Die boodschap zou je ook kunnen lezen als: Italië had voor hetzelfde geld veel meer aan zonnestroom capaciteit kunnen realiseren met nog steeds prima renderende PV-installaties (en Italië ligt dichter bij Duitsland dan het ook al diep in de problemen zittende Griekenland, als u snapt wat ik bedoel)...

Ergo: Italië gaat een (veel te) hoge prijs voor haar veel te lucratieve zonnestroom invoeding betalen, de komende twintig jaar. Net is bekend geworden dat het land een zeer hoge rente van 6,3% op 3 miljard Euro aan uitgezette staatsleningen zal moeten gaan betalen. Meer donkere wolken stapelen zich op aan de horizon.

Gaat Italië, gezien een almaar dieper wordende (Euro) crisis, mogelijk binnenkort "Spaanse ingrepen" in de invoedings-tarieven voor zonnestroom projecten te wachten staan, en wellicht zelfs talloze peperdure en omvangrijke investeringen op het spel zetten? En/of een keiharde cap op de markt gegooid krijgen zodat de eigen, nog relatief jonge zonnestroom industrie instort? Of andere denkbare heftige ingrepen? Dan heb ik het verder nog helemaal niet over de risico's van een potentiële "maffia factor" gehad in het PV-wereldje waar de Euro's zo rijkelijk vloeien...

De tijd zal het gaan leren. We leven in onzekere tijden, en alles lijkt mogelijk...

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

"The money wasted on Solyndra, though, is as nothing compared to the tens of billions of euros squandered on solar panels in Germany. So little electricity do these panels produce under its cloudy northern skies that the emissions from a single large coal-fired power station are enough to nullify all the benefits that their carbon-free contribution might bring." The Economist, 15 oktober 2011 (link).

"Europe’s solar subsidies have proved not just expensive, but also unreliable. As so often happens with such regimes, their excessive generosity has led to a glut of output, and their cost has risen, leading governments to cut rates. Capacity will probably shrink as a result, discouraging innovation." The Economist, 15 oktober 2011 (link).

Hoe fout kun je het hebben! De PV-sector, is juist vanwege de feed-in degressies, die in Duitsland van meet af aan in de EEG wetten verplichte kost waren (om de industrie tot kostenverlagingen te DWINGEN!!!) tot een van de innovatiefste industriële sectoren geworden, waar vrijwel dagelijks vernieuwingen worden geïmplementeerd, door de complete productie keten, en overal ter wereld! Op PV-SEC in Hamburg regende het alweer efficiëntie records (kristallijne modules gaan nu al richting de 20% of er overheen*) en werden wederom talloze, met niet al te veel kosten te implementeren innovaties gepresenteerd waarmee de productie kosten bij diverse technologie platforms (in hevige concurrentie staand met elkaar) nog meer gereduceerd kunnen worden. Hieruit blijkt weer duidelijk dat The Economist geen kaas heeft gegeten van de sector waar ze haar "vrije markt" gal zo overheen sproeit...

Solyndra heeft gewoon een veel te duur "innovatief product" ontwikkeld wat binnen no-time werd ingehaald door de innovaties en kostenreducties bij de "reguliere" sector, en was dus van meet af aan al te duur voor het rendement wat ze beloofden (maar in veel gevallen gezien hun "unieke" technologie niet waar konden maken). En daarom was hun verder prachtige, met veel innovatie patenten "afgezekerde" initiatief gedoemd om te falen. Zelfs met een half miljard dollar lening van de Amerikaanse overheid. It's the other way round, Economist fools!

Reacties uit "het veld"

Wim Sinke
In het eerste beschouwende stuk, van onze eigen nuchtere professor (ECN PV-research, Universiteit Utrecht) Wim Sinke, gepubliceerd op Bits-Chips.nl, doet hij nog even dunnetjes over wat hij ook al in een eerder stadium dit jaar in andere bewoordingen heeft gesteld in het Nederlandse juridisch-politieke tijdschrift Internationale Spectator (analyse Polder PV van 18 april 2011). Ditmaal reageert hij op de stortvloed van negatief commentaar over de PV-business n.a.v. met name het "mega-incident" Solyndra, daarbij ook reagerend op het artikel van The Economist - die de "kwaaie pier" Duitsland van onzalige kwaliteiten beschuldigt.

Sinke weet in zijn nuchtere bewoordingen de meeste paniekzaaierij en doelbewuste onduurzame gerampetamp uit de hoek van de "vrije markt fetisjisten" op prima wijze te pareren, en legt nog even wat zout op de rechtse pseudo-"liberale" open wonden die tegenwoordig steeds dieper lijken te worden door de ene na de andere neokapitalistische post-zeepbellen-crisis (waarbij "het linkse tuig" altijd - onterecht - de schuld krijgt).

"In de PV-sector zijn we waar we zijn dánkzij Duitsland. Zonder onze Oosterburen was het wat PV betreft nu het jaar 2000, of leefden we zelfs nog in de twintigste eeuw. Dankzij Duitsland en de inspanningen van enkele andere landen zal zonnestroom al in de loop van dit decennium kunnen concurreren in grote delen van de totale mondiale elektriciteitsmarkt. Let wel: niet alleen op het niveau van consumentenprijzen. Dit was ondenkbaar zonder de gigawatts die inmiddels in Duitsland staan opgesteld." en "Ik denk dat enige bescheidenheid ten aanzien van economische en financiële adviezen op het gebied van zonne-energie op zijn plaats is. Het vrije-marktideaal heeft de afgelopen jaren wel iets van zijn glans verloren, dacht ik zo." Prof. Dr. Wim Sinke op Bits-Chips.nl, 26 oktober 2011 (link).

Waarvan akte. Wederom een prima, en beslist door een ieder te lezen stuk. Waarvan er meer mogen komen!

Eric Peeters, Dow Corning
Ook geen "kleine jongen", vice-president Eric Peeters van Dow Corning (zowel silicones als [metallurgisch] silicon specialist en o.a. hoofd aandeelhouder van een van de grootste silicium producenten ter wereld, Hemlock Semiconductor, die in 2010 een productie capaciteit bezat van 36.000 ton), werd door het persbureau Reuters aan de tand gevoeld over "het Solyndra drama" en de impact op de PV-sector waarin Dow Corning een steeds groter belang heeft.

In een verstandig betoog waarin "voorspelbare groeistuipen van een snel groeiende tak van industrie" de boventoon voeren (lees: Solyndra was bound to happen, anders had het wel bij een ander bedrijf geschied), en er meer omvallers worden voorspeld, looft Peeters gelijktijdig de PV-industrie vanwege het rap omlaag brengen van de "kosten". En voorspelt hij dat het mogelijk moet zijn die kosten nogmaals gehalveerd te krijgen tegen het jaar 2020. Peeters, die van zichzelf vindt dat hij geen lobbyist is, maar dat hij gewoon uitgaat van de naakte feiten, laat zich ook uit over het door de neoliberalen aangevallen Duitsland. En hij verdedigt het land met verve, omdat het land zo'n beetje als enige op deze aardkloot met de hoogte van de invoedingstarieven voor zonnestroom altijd snel heeft gereageerd op die almaar dalende kosten in de vooral door hen op een mondiaal niveau gebrachte PV-industrie (zie ook mijn tabel met Einspeise Vergütungen voor zonnestroom in Duitsland):

"Germany has come the closest to maintaining that correctly," he said. "The feed-in tariff shouldn't lead to windfall profits."" Vice-president Eric Peeters van Dow Corning, 9 november 2011 (link).

Hier zullen we het verder maar bij laten. Duitsland verdient de hoofdprijs voor hun jarenlange inspanningen en het voortdurend bijstellen van de incentives voor zonnestroom (i.t.t. Italië, wat een monsterachtig hoge prijs voor hun slecht geregelde markt gaat betalen in crisistijd, zal PPV nog over berichten). Vele goed ingelichte lieden uit de business zijn al lang bereid om die hoofdprijs voor best practices en unchallenged, balanced market stimulation aan de Duitsers te geven. Alleen een paar in het fossiele moeras verdwaalde energie zeloten hebben het licht nog (steeds) niet gezien...

... waarvoor, nog een laatste keer dan maar, wel even een directe reactie en een citaat (over staatsbemoeienis met "energie zaken" cq. "de markt") op het oorspronkelijke The Economist ("TE") artikel geciteerd mogen worden:

"TE might thank the Germans for their generous subsidies instead of berating them for unwise policies. After all, the Germans have put TE to shame more than once in the past, with their thriving economy that defies the laws of TE's free market, small State ideology." Sense Seeker, reactie op artikel Economist, 14 okt. 2011 21:32 GMT

en

"Government and energy are forever intertwined, for better or worse." SunLei, reactie op artikel Economist en op "Rob S", 14 okt. 2011 21:32 GMT

Waarvan akte. Ik heb dan ook al een tijd geleden (eind 2008) deze spreuk hoog op de Stenen Tafelen van Duurzame Gedachten gezet:

Energie = Geld = Macht = PO-LI-TIEK

(Of u het nu wilt of niet, het is gewoon realiteit. En er gaat niks aan veranderen, het wordt zelfs veel en veel erger)

De twee lezenswaardige stukken van Sinke en Reuters/Peeters zijn hier onder gelinkt, met erbij het oorspronkelijke stuk op de site van The Economist. Waar onder 52 commentaren, waar u vast ook wel rode oortjes van zult krijgen. Al weet ik niet of het van een lach beroerte of van tomeloze woede zal zijn in uw specifieke geval...

* Rodriguez San Segundo, H.J. & Siemer, J. (2011). Eine Woche der Rekorde. Der Preiskampf dominiert alles - bei der EU PVSEC stand trotzdem die Wissenschaft im Vordergrund. - Photon 10/2011: 62-68.

http://www.reuters.com/article/2011/11/09/us-solar-dowcorning-idUSTRE7A852Y20111109 (9 november 2011, Dow Corning bedankt en looft Duitsland publiekelijk op Reuters...)
http://www.bits-chips.nl/nieuws/bekijk/artikel/solarsubsidies-nodig-om-pv-potentieel-te-ontsluiten.html (26 oktober 2011, Sinke spreekt The Economist tegen...)
http://www.economist.com/node/21532285 (15 oktober 2011, The Economist probeert voor open doel in te koppen en de hele PV-sector, Duitsland voorop, het slijk in te trappen n.a.v. het Solyndra faillissement. De bal gaat echter desondanks hoog over het publiek in, bovendien bleek die bal al lang lek geschoten...)

---

12 november 2011. Afrika going solar, van klein tot (zeer) groot in het verre zuiden. Van het extreem zonnige Afrika horen we op het vlak van zonnestroom jammer genoeg veel te weinig. Gelukkig wel heel veel en steeds meer op het gebied van autonome PV-systemen, die in steeds meer kleine gemeenschappen het verschil van dag en nacht bijna fysiek zichtbaar maken. Met een klein PV-module, een laadregelaar, een accu en een goed LED armatuur, zijn reeds honderdduizenden mensen direct en indirect geholpen, door een groeiende reeks organisaties van divers pluimage.

---

FRES
O.a. Annemarie Goedmakers, ex CEO van de reeds lang geleden opgeheven business unit Duurzame Energie van NUON, doet daar al jaren heel erg goed werk met haar nog steeds gezond groeiende business met FRES, wat staat voor Foundation Rural Energy Services. Die organisatie heeft inmiddels 13.000 klanten (en een veel grotere uitstraling), in Mali, Oeganda, en Burkina Faso. En gaat uitbreiden naar andere landen. Een van hun doelen is om in 2020 zo'n 100.000 huishoudens en kleine bedrijven van "veilige en betaalbare" elektriciteit te kunnen voorzien. Zie ook het interessante achtergrond artikel in de Huffington Post, van 25 juni 2011, over de motivatie van mevrouw Goedmakers.

Er zijn heel erg veel organisaties actief op dit gebied in Afrika. De crux is kwaliteit, langdurige commitments, goede klant relaties, excellente opvang van de accu stromen die ontstaan na einde levensduur (end-of-life milieu aspecten, die in geen geval veronachtzaamd mogen worden!), en lokale inzet van arbeidskracht. Op een gegeven moment moeten de Afrikanen hun eigen ontwikkeling volledig in eigen hand kunnen nemen. Vandaar dat successen alleen over periodes van vele jaren afgemeten kunnen worden. Dat FRES nog bestaat en succes heeft spreekt wat dit betreft boekdelen.

---

Ubbink East Africa Ltd.
Ook een ander Nederlands initiatief is zeer veelbelovend. Ubbink heeft inmiddels hun eerste echte zonnepanelen fabriek in centraal Afrika, Ubbink East Africa Ltd., draaien (Naivasha, Kenya), en produceert, met inzet van met lasers gesneden gebroken cellen van Europese cellen fabrikanten (waaronder de enige Nederlands/Duitse, Solland Solar, en het Belgische Photovoltech), speciale kleine zonnepanelen voor de lokale markt. Volgens de site van de producent zou het gaan om module types met vermogens tussen de 13 en 125 Wp. Zie o.a. het stukje "Financiering van zonnige "ontwikkelingshulp" in mijn artikel van 25 augustus 2011, en, vooral, het interessante YouTube filmpje met beelden uit de fabriek. Die onderneming is tot stand gekomen met een investering van 2 miljoen Euro door het Nederlandse Ubbink (Doesburg, Gld.), kostte in totaal 2,7 miljoen Euro, en is ondersteund vanuit het Private Sector Investeringsprogramma (PSI) van NL EVD Internationaal (NB: Ministerie van EL&I, zie bericht van 26 augustus 2011).

^^^ Screendump van het zeer interessante YouTube filmpje van de productie in de fabriek van de Ubbink East Africa Ltd. in Navaisha, Kenya (klik op plaatje om het filmpje op YouTube te bezoeken). Voor een verwende westerling mag zo'n klein, uit zo'n 36 in cel-strips gesneden "Europese zonnecel restanten" bestaand paneeltje helemaal niets voorstellen. Voor miljoenen Afrikanen kan dit het verschil tussen verder leven in armoede en het begin van economisch perspectief betekenen. Dus: van doorslaggevend, fundamenteel belang, en het begin van de decentrale zonnestroom revolutie. Ook in Afrika! © YouTube - upload door nakedafrica op 31 aug 2011

Ubbink East Africa Ltd. is een joint-venture met de lokale onderneming Chloride Exide, die de grootste batterij en hernieuwbare energie "verdeler" van oost Afrika zou zijn. Er zouden - volgens het YouTube filmpje - uiteindelijk zo'n 250.000 kleine kwaliteits-modules per jaar moeten worden geproduceerd in de fabriek waar inmiddels zo'n 35 mensen een goede, toekomstgerichte baan hebben. Nota bene: Photon heeft het in hun korte bericht over deze fabriek (oktober nummer 2011) over "slechts" 30.000 exemplaren/jaar, wat misschien alleen de start-up fase betreft, en stelt 40 medewerkers. Men hoopt zo spoedig mogelijk profitabel te kunnen werken. Volgens Photon zou in 2012 minimaal 1 MWp geproduceerd moeten worden - de vraag in de markt is immers groot.

Korte impressie van de openings-ceremonie (website joint-venture partner Chloride Exide)

---

360 MWp PV project in Zuid Afrika
Van deze "zeer kleine" (en voor de Afrikaanse bevolking ongelofelijk belangrijke) schaalgrootte naar projecten waar een "M" voor staat is een hele grote stap. We moeten voor dat laatste helemaal naar het rijkste deel van dat enorme, zonovergoten subcontinent, Zuid Afrika toe. Veel informatie is over dat "M" schaalgrootte project nog niet te krijgen. Zelfs het bekende PV Magazine.com beet haar tanden stuk op de onbereikbaarheid van de twee belangrijkste partners in dat monsterproject, en wist (nog) geen informatie los te peuteren. Sowieso is de daar gedane claim "bij Cape Town" voorbarig: er is immers nog niets van een project lokatie bekend gemaakt.

Het enige wat bekend is, is een kort persbericht op de website van de in Aragona bij Agrigento, zuid Sicilië hoofdkantoor hebbende Moncada Energy Group. Een bedrijf wat claimt vanaf 2005 in totaal 340 MW aan capaciteit in hernieuwbare energie projecten in wind, zonne-energie, en biomassa centrales te hebben gerealiseerd. Het vakblad Photon is zo vriendelijk geweest het oorspronkelijke persbericht voor ons uit het Italiaans te vertalen.

Byzondere lokale partner
Moncada heeft een joint-venture aangekondigd met het in Cape Town, Zuid Afrika zetelende Solar Capital. Dat is een onderdeel van het ambitieuze Phelan Holdings (Pty) Ltd, een internationaal opererende "Investment and Development Company" die de grootste zonne-energie producent in Zuid Afrika wil gaan worden. Opmerkelijk, in het lange tijd door rassenhaat verscheurde Zuid Afrika, en in een cultuur waar de keihard werkende vrouwen onterecht meestal op de achtergrond van de publieke aandacht staan, wordt Solar Capital geleid door een inheemse vrouw, Dr. Mamphela Ramphele, die een curriculum vitae blijkt te hebben waar je U tegen mag zeggen (board of directors pagina).

De Joint Venture wil een, u ziet het goed, 360 MWp groot PV-project in Zuid Afrika gaan realiseren (waar is nog onbekend), wat in 2012 van start zou moeten gaan, en vier jaar later, in 2016 zou moeten worden afgerond. Details worden helaas niet gegeven. Het grootste project wat nu "staat" is - met klaarblijkelijk een tussentijdse nieuwe uitbreiding - nog steeds Sarnia in Canada waarvan PVResources.com stelt dat het een nominaal DC generator vermogen van 97 MWp zou hebben (volgens de Sloveen Denis Lenardic, exploitant van die site, aan hem medegedeeld in een "personal communication"). Het nieuwe project in Zuid Afrika zou dan dus bijna vier maal zo groot worden. Als het allemaal inderdaad uitgevoerd gaat worden zoals gepland.

Business-model Moncada
Verder wordt gesteld dat de toegepaste technologie volledig "van Moncada" afkomstig zou zijn, en dat de geciteerde baas Salvatore Moncada verheugd is dat hun op Sicilië opererende Moncada Solar Equipment fabriek hiermee verzekerd zou zijn van een jaarlijkse productie output van 110 MWp aan PV-modules. Op hun eigen website stelt het concern dat ze met hun aanpak volledig schaalbare PV-projecten zouden kunnen realiseren voor 1,70 Euro/Wp (all-in systeem), met een combinatie van dunnelaag technologie, een niet nader omschreven "booster" (versterker?), en eigen ontworpen frame constructie. Dat laatste lijkt een soort van aan het reuzenformaat van de modules (max. 5,7 m²) aangepaste eigen variant van de bekende, in Nederland veel toegepaste "consoles" (die door een afgesplitst bedrijfsonderdeel van de Ubbink holding onder de paraplu van Centrotec / Centrosolar worden verkocht).

Dat "volledig in eigen huis ontwikkelde" technologie platform van Moncada zou bestaan uit volledig vrij toepasbare "eenheden" van 250 kWp, die in Italië in de vorm van "pakketten" zouden worden samengesteld, en overal ter wereld zouden kunnen worden ingezet. In een bericht van 26 september 2011 (zie ook Google vertaling in NL), stelt Moncada net het felbegeerde "TÜV InterCert" certificaat te hebben ontvangen dat hun in het iets verderop in zuid Sicilië gelegen Campofranco gemaakte hardware voor "minstens 60% in de EU" is gemaakt. Zo'n certificaat is nodig om in Italië onder het vierde Conto Energia een bonus van 10% te krijgen op het invoedings-tarief voor PV-projecten op Italiaanse bodem. Zie ook mijn commentaar daarover in het artikel van 2 november jl. (deel 2).

Grootste dunnelaag producent Italië?
Moncada claimt op de eigen website ook de grootste dunnelaag producent van Italië te zijn. Op hun historie overzicht wordt gesteld dat ze in 2011 de boedel van het failliet gegane Duitse Signet Solar (Dresden) hebben overgenomen. Zie ook dit persbericht van 26 april 2011 (hier Google vertaling in NL), waarin gesteld wordt dat met die overname de eigen productie capaciteit zou zijn verdubbeld van 45 naar 90 MWp op jaarbasis (dat is echter nog beslist niet hetzelfde als "fysieke productie").

In augustus 2010 kondigde het Japanse Sharp al aan dat ze op datzelfde Sicilië samen met de grootste energie onderneming van Italië, ENEL, en met STMicroelectronics als joint-venture partners, de grootste dunnelaag fabriek van Italië zouden gaan neerzetten nabij de Siciliaanse hoofdstad Catania. Een fabriek die met productie apparatuur voor het maken van hoog renderende triple-junction silicium dunnelaag technologie zou worden uitgerust. 160 MWp zou daar aanvankelijk de productie capaciteit gaan worden, met als doel uitbreiding tot 480 MWp. Nog geen jaar later, 4 juli 2011, werd die fabriek inderdaad reeds geopend (artikel Bloomberg.com). Dat laat onverlet dat tijdens de opening nog "slechts" een productie capaciteit van 80 MWp werd genoemd, en dat de kosten voor de fabriek hoger bleken te liggen dan aanvankelijk geschat. Photon had daar weer een onthullend artikel over, in de augustus uitgave van dit jaar.

Dus formeel zou Moncada inderdaad momenteel de grootste dunnelaag producent kunnen zijn wat capaciteit betreft. Of ze het komend jaar ook "de grootste" bij de fysieke productie zullen zijn is nu nog de vraag. Voor 2010 stond er voor die productie namelijk nog maar 10 MWp in de boeken, terwijl voor 2011 slechts 45 MWp productie was gepland (Photon 4/2011: p. 62). De vraag is of Moncada "de grootste producent" zal blijven als de markt afzet condities aantrekken, en Sharp met hun hogere module rendementen mogelijk in 2012 flink zal kunnen gaan produceren en wellicht ook snel de capaciteit (in blokken van 80 MWp) zal kunnen gaan uitbreiden.

Wat Moncada's technologie betreft: gezien de overname van de apparatuur van Signet Solar, zou dat dus ook moeten betekenen dat ze hardware van Applied Materials in huis hebben gehaald, die de productie van die "turn-key" dunnelaag productie straten echter heeft stopgezet wegens zwaar tegenvallende verkopen (zie bijdrage van 10 november 2010, onder het kopje "Anderszins"). Dat betekent dus dat beslist niet alle technologie die in Zuid Afrika zou worden ingezet "uit eigen huis" komt, zoals ogenschijnlijk door Moncada geclaimd. Maar dat de primaire module technologie (basis: tot wel 5,7 vierkante meter grote PV-modules van amorf Si, opschaalbaar met amorf / mikrokristallijn silicium als halfgeleider combinatie) afkomstig is van het Amerikaanse Applied Materials.

De vraag is sowieso hoe levensvatbaar Moncada's technologie platform zal blijven op de langere termijn, want bij mijn weten heeft deze onderneming geen eigen dunnelaag proces technologie in huis (en Sharp beslist wel, daar is vele jaren aan gewerkt, en reeds in 2007 werd massaproductie daarvan gerealiseerd in Japan). Ze lijken dus afhankelijk te blijven van de expertise van Applied Materials. Dit doet verder niets af aan het naar buiten gebrachte project in Zuid Afrika, al moet de invulling ervan natuurlijk nog op zich laten wachten. Het zou voor Zuid Afrika beslist een opsteker van formaat zijn als het project daadwerkelijk tot stand gaat komen.

Nog meer Zuid Afrikaans perspectief
Het rijkste land van het Afrikaanse continent, met een enorm zonne-energie potentieel (instraling 4,5 - 6,5 kWh/m²) gaat mogelijk onafhankelijk van het Moncada/Solar Capital project een echte spurt maken met de grootschalige toepassing van zonne-energie. Photon publiceerde in het september nummer een kort artikel van de hand van de Amerikaanse specialist Hirshman, met de boodschap dat er twee grote duurzame energie projecten zijn gepland: een 5 GW zonne-energie centrale nabij Upington in het noorden van de Kaap provincie, wat mogelijk (doch niet zeker) een groot CSP project zou kunnen worden met thermische opslag capaciteit. En, heel interessant, een uitschrijving (tender) voor de installatie van 3.725 Megawatt aan duurzaam energie vermogen (waarschijnlijk alleen voor installaties groter dan 5 MW per stuk). Een programma waarin de grootste spelers windenergie (bijna de helft) en zonnestroom uit PV-installaties (38,9%, 1.450 MWp) zouden gaan worden. Voorwaarde: de projecten moeten al in 2014 zijn opgeleverd. Het grootste nadeel: als dat programma doorgang vindt, zal een lang bediscussieerde invoering van een invoedingstarief (zeg maar "een variant van het Duitse model") onmogelijk worden gemaakt. M.a.w.: die "tender" zal vooral interessant gaan worden voor grote ondernemingen die wel wat kapitaal hebben te investeren. SolaireDirect (dochter van de Franse onderneming) en de Zuid-Afrikaanse module producent Tenesol (ook van Franse origine, onderdeel van de olie/gas gedreven, een paar miljard omzet draaiende Total groep) hebben al interesse getoond volgens Photon.

En zo raakt ook op het Afrikaanse continent op het gebied van zonnestroom de komende jaren de ontwikkeling in een stroomversnelling. Van heel erg klein tot "megagroot".

Bronnen (NB: Moncada website bij tijd en wijlen slecht bereikbaar):

http://www.moncadaenergygroup.com/index.php?sezione=scheda_comunicati&id=22#lettura (4 november 2011 - oorspronkelijk persbericht op website Moncada)
http://www.photon.de/newsletter/document/56125.pdf (idem - met Engelse vertaling door Photon)

http://www.energy.gov.za/SPark/default.html (plan voor gigantisch 5 Gigawatt groot zonne-energie project op de website van het Department of Energy in Zuid Afrika)

Bloomberg rapporteerde net over eerste projecten die zijn aangevraagd nadat ik dit artikel had geschreven, op 14 november 2011. Zie deze Bloomberg link. (ongeveer helft van tenders aangevraagd voor windenergie, 48% voor zonnestroom parken, en 2% voor kleinschalige waterkracht)

---

11 november 2011 (met toevoeging*). 4 Gigawattpiek in 2020? Dan pas? In onzekere, warrige tijden worden nogal eens vreemde coalities gesloten. Wat dacht u van de twee grootste netbeheerders van Nederland (wiens Wettelijke taak is om o.a. de elektriciteitsnetten te beheren) die een van de vijftien (!!!) partijen zijn die een zogenaamd "Nationaal Actieplan Zonnestroom" zouden moeten gaan "uitvoeren". En die worden vergezeld van een bont gezelschap van, o.a., een zonnepanelen fabrikant (Scheuten Solar, die de bulk van hun commerciële modules voor particulieren in Gelsenkirchen, Duitsland maakt, en grotendeels ver buiten Nederland afzet), de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (die vooral vele miljoenen in research voor PV-hardware steekt), een chemie gigant als DSM (die al vele jaren lang hoopt dat Gosse Boxhoorn zijn "Silicon Mine" op hun terrein in Zuid Limburg gaat realiseren, financiering is nog steeds niet rond), Nederlands enige (serieuze) omvormer fabrikant Mastervolt (grootste omzet: buitenland), nota bene twee lokale overheden (Gemeente Amsterdam, die "de grenzen van de saldering" op wil zoeken, en "stadsregio Arnhem Nijmegen" die net het hoog bezongen - maar diep gevallen - Helianthos kwijt is geraakt), en, als ik het goed heb begrepen uit het lijstje, ook nog een curieuze joker, de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV).

Dit onwaarschijnlijk diverse, heterogene "crisis" (?) gezelschap, onder leiding van "energiekennisbedrijf" KEMA, waar nota bene de zonne-energie branche organisatie Holland Solar in ontbreekt (die op hun website een eigen, nieuwe Roadmap "Zon op Nederland 2011 - 2015", heeft staan, van maar liefst 136 pagina's, februari 2011), zou gezamenlijk de handen uit de mouwen gaan steken om in 2020 "40 keer meer zonnestroom vermogen te hebben geïnstalleerd dan er momenteel in Nederland zou staan" (volgens zeggen 100 MWp). Een volume van 4 GWp in 2020 wat "zonder subsidies" zou moeten worden bereikt. Waarbij de "sterke prijsdaling" van zonnepanelen (waar Nederland al die jaren lang hoegenaamd geen enkele rol van betekenis in heeft gespeeld bij de cruciale stimulering van de markt afzet) als uitgangspunt wordt genomen. Alleen het "hoe" dat moment suprême in dat verre jaar 2020 te bereiken, dat is de crux. En dat zou dan uit de doeken worden gedaan in dat 6 pagina's tellende "Nationaal Actieplan Zonnestroom", waarvan echter maar 3 pagina's de "harde" info bevatten. Die bij nadere beschouwing eerder "zacht als boter" lijkt te moeten worden beschouwd. Een "Actieplan" trouwens, waar dan weer wel Holland Solar meermalen in wordt genoemd, vooral in de functie als "ambassadeur". Een functie die verder nergens staat omschreven, het document straalt welwillendheid en ambitie uit, maar er staan nergens hard benodigde juridische piketpalen. Het "Actieplan" is ook weer niet zo heel erg nieuw, want het werd al aangekondigd in het juni/juli nummer van Nederlands enige professionele (digitale) tijdschrift op het gebied van PV, het in 2010 gestarte, vier maal per jaar verschijnende Solar Magazine van Edwin Gelissen-Van Gastel...

Ambitieus?
Maar is dat eigenlijk wel een ambitieus plan? 4 GWp aan geaccumuleerde zonnestroom capaciteit in 2020??? Dat is nog dik 9 jaar, als bovengenoemde 15 organisaties nu ogenblikkelijk zouden beginnen met de handen uit de mouwen te steken. Wat staat er momenteel in Nederland aan capaciteit? KEMA cs. claimt "bijna 100 MWp ... in 2011". Volgens de (mogelijk rammelende) CBS data stond er eind 2010 87,7 MWp waarvan - het meest relevante deel waar ook KEMA cs. zich op lijkt te richten - 82,7, zeg 83 MWp netgekoppeld. Daar zijn in 2011 tot en met oktober volgens de cijfers van CertiQ, tot in groot detail bijgehouden door Polder PV, 16,6 MWp gecertificeerd vermogen bij gekomen, met hoge waarschijnlijkheid alle SDE installaties. Komen we eind oktober op zo'n 99 MWp netgekoppeld uit. Maar, we vergeten daarbij nog de niet bij CertiQ bekende volledig buiten SDE om gerealiseerde capaciteit (raakt nooit bekend bij CertiQ, niemand meldt daar omdat 'ie daar niets heeft te zoeken). Die in 2010 al zo'n beetje 47% van de totale jaar afzet was. Omdat SDE niet opschiet (status Agentschap NL), maar de lust solarmodule zu kaufen almaar toe blijft nemen (zie mijn actuele PV Newbees pagina, ook onderaan...), kunnen we er gevoegelijk van uit gaan dat er zeker nog eens de helft van die 16,6 MWp "SDE" in 2011, dus 8,3 MWp niet gecertificeerd, bij opgeteld mag worden (autonoom stelt al jaren vrijwel niks voor, dat negeren we verder). Momenteel zou er in Nederland dan volgens die aannames zo'n 82,7 (netgekoppeld CBS 2010) + 16,6 (netgekoppeld nieuw CertiQ / SDE) + 8,3 (hypothetische groei buiten SDE ellende om aangeschafte netgekoppelde PV tm. oktober 2011) = 108 MWp netgekoppelde PV-capaciteit kunnen staan (niemand in ons land echter die dat zeker kan weten...). En niet, zoals het grote KEMA lijkt te suggereren "bijna 100 MWp"... (of ze hebben betere cijfers dan het CBS en CertiQ, die ik dan natuurlijk maar wat graag zou willen zien...).

4 GWp "boom" tm. 2020 even relativeren
De gesuggereerde "boom" vanwege dat verder vrij arbitraire, vooral door "informatie van de burgers" tot stand komende "Nationale Actieplan", zou dus neerkomen op een volume van slechts (4.000 - 108 = 3.892)/9 = 432 MWp nieuwbouw per jaar. Negen jaar lang. Of 36 MWp per maand. Gemiddeld, over de hele periode tot en met december 2020. Is dat veel? In tijden van overvloed aan belachelijk goedkope PV-modules, prijzen die zowel in mijn mailbox, als bij een recente veiling (deze, bij Photovoltaikanlage.biz), al afgeleverd in Rotterdam (cif, ex BTW) op 67 Eurocent/Wp, dan wel zelfs incl. BTW bij de gelukkige op de stoep afgeleverd in Duitsland op 68 Eurocent/Wp uitkomen? Mwagh. Zoals ik net uitgebreid geïllustreerd heb laten zien gooit Duitsland er per maand nog meer bij dan die hele "verwachte" Nederlandse jaar afzet van 432 MWp. Dat doen ze nu al. Zelfs in het veel kleinere Vlaanderen is er in slechts tien maanden tijd reeds 344 MW aan AC capaciteit bij gekomen (laatst bekende cijfers worden door Polder PV inmiddels uitgewerkt), wat neer zou kunnen komen op 378 MWp DC generator vermogen, dus 37,8 MWp per maand. En dat is al gerealiseerd, en kan bij almaar verder dalende prijzen alleen nog maar meer gaan worden omdat er nog steeds lucratieve groencertificaten ter waarde van (momenteel) 27 Eurocent/kWh tegenover staan plus saldering (net metering) tot en met de nul, bij de ook door KEMA cs. op het netvlies gebrande particulier... In een "volwassen" markt, met talloze professionele spelers.

Nederland moet eigenlijk weer "van scratch af" beginnen, na talloze hopeloos geflopte "incentive" regimes. Dus, (a) eerst maar eens zien of we het met die drie pagina's nogal vrijblijvende "plannen" überhaupt wel gaan redden, met het voorgestelde "krasse Nederlandse" tempo. En (b) zelfs al "redden" we dat op de een of andere wijze (pluim als het lukt!), dan nog is en blijft het verre van "ambitieus" als we naar onze buurlanden kijken. Als je echt met 15 grote organisaties "ambitie" wilt tonen - in tijden van absurd laag geprijsde PV-modules - moeten er vele Gigawattpieken meer bij zijn gekomen in dat verre jaar 2020, dan die magere 4 GWp die Duitsland er in een jaar tijd reeds bij plaatst (in record jaar 2010 zelfs bijna twee maal zo veel)...

Nota bene: de publicatie "Transitiepad zonnestroom. De roadmap van Holland Solar" die al werd gepubliceerd in mei 2005 (...), rept op pagina 7 van een groeipad van 500 MWp in 2015 naar 6 GWp in 2030 (zie link onderaan). Met de "huidige inzichten" is zelfs die 4 GWp in 2020 van KEMA cs. nogal aan de magere kant voor een ambitieus plan van een ogenschijnlijke serieuze verzameling grote spelers...

Wat staat er nu eigenlijk in dat "rapport"?
Een soort vraag en antwoord spelletje, waarbij de vragen en de "oplossingen" zijn onderverdeeld in 4 "Actie clusters", genaamd "Systeemontwerp", "Installatie", "Financiën", resp. "Levensduur". En daarnaast, een beetje plompverloren, het tale-telling hoofdje "Bijdrage aan duurzaamheid door overheden". Wat dat laatste betreft kun je het van Den Haag wel vergeten. Daar zijn ze nooit geïnteresseerd geweest in het hartstochtelijk promoten van een energie modaliteit waarmee de burger eindelijk een beetje decentrale macht kan krijgen, en waarmee het Ministerie van Financiën steeds minder geld binnen zal krijgen wegens gedorven energiebelasting en BTW inkomsten uit stroom verkopen. Al helemaal niet als het ook weer genoemde "slechts 6% BTW op aanschaf zonnepanelen" plannetje in vervulling zou gaan...

"Zo gaan we ervoor zorgen dat Nederland een zonland wordt." Theo Bosma van KEMA houdt van krachtige uitspraken. Uit het "Actieplan" wordt echter absoluut niet duidelijk hoe hij of zijn veertien partners even 432 MWp per jaar (2,2 miljoen PV-modules van elk 200 Wp per jaar) op de daken van Henk en Ingrid gaan aanleggen. Citaat van bericht op Energeia, 10 november 2011.

Wel zouden overheidsgebouwen van PV moeten worden voorzien volgens het "Actieplan". Hmmm. Ik kan me nog met pijn in het hart herinneren dat de Directeur Generaal van de Rijksgebouwendienst, Peter Jägers, nog niet zo lang geleden "er niet aan ging beginnen, aan die zonnepaneeltjes", en dat Paulus Jansen van de SP daar nogal verontwaardigd over was. Al zei hij het nog erg netjes in zijn vragen voor in de Tweede Kamer. Voor de standaard nietszeggende antwoorden van PvdA verantwoordelijke Eberhard van der Laan zie deze pdf. Dat wordt nog spannend, dus. Gelukkig gaat de RGD weer eens een tijdje zonnepaneeltjes "testen", nota bene op het dak van een centrum in Zevenaar wat is bedoeld om zo snel mogelijk wat ongewenste vreemdelingen te gaan lozen. Ik ben benieuwd of ze klaar zijn met testen voordat de deelnemers aan het "Actieplan" gaan scheuren met hun 432 MWp nieuw te bouwen capaciteit per jaar, want zo ver is 2020 nu ook weer niet...

"Die nuchterheid van ons leidt er bijvoorbeeld ook toe dat we tot nu toe zeer beperkt gebruik hebben gemaakt van zonnepanelen. Het is gewoon niet lonend." Peter Jägers, Directeur-Generaal van de Nederlandse Rijksgebouwendienst, 5 oktober 2009, in een interview met Rob de Lange van het Financieele Dagblad, nr. 234 (Extra/Vastgoed bijlage).

Informatie "portaal"
Het informeren van consumenten wordt van het grootste belang geacht om aan de 4 GWp "doelstelling" (niet van regeringswege, die wil eigenlijk niks) te geraken. Daartoe zou een "objectief" informatie "PV-portaal" opgetuigd moeten worden. Mooi, dan kan Polder PV meteen stoppen met zijn gratis service aan de 'ollandsche menschheid, sinds 2004. Er zijn ook andere lieden al mee bezig, van de "Stichting Monitoring Zonnestroom", een samenwerkingsverband van ODE, Holland Solar en Agentschap NL, die alle drie niet in het rijtje initiatiefnemers van het "Actieplan" staan vermeld... Kijken of ze in elkaars vaarwater terecht gaan komen en/of dat er weer zaken als vanouds dubbelop worden gedaan...

... al kunt u natuurlijk ook gewoon uw vragen stellen op het beste forum van Nederlandse bodem, Gathering Tweakers, waarvan het onderwerp Duurzame Energie al aan deel 18 bezig is, voordat ik dit bericht postte reeds bij pagina 684 aangekomen. Goede kans dat u door hulpvaardige lieden met kennis van zaken wordt geholpen...

Gemiste kansen?
Curieus is dat er in dit verband verwezen wordt naar de website van BelPV, de branche-organisatie in Vlaanderen. Die vreemd genoeg nog steeds onder de Vlaamse ODE paraplu wordt bijgehouden, terwijl diverse van de leden van BelPV reeds tot miljoenen Euro's omzettende internationaal opererende ondernemingen zijn uitgegroeid... Verder een aardige website, maar over productie cijfers zijn ze niet al te scheutig met info, wat wel zou moeten. Refereren naar opbrengst "per vierkante meter" is totaal onzinnig en uit de prehistorie. Er zijn zulke enorme verschillen tussen de nominale vermogens per zonnepaneel, dat "oppervlakte" een vrij zinloos kriterium is geworden. Veel handiger en praktischer is een specifieke opbrengst per lokatie in het land ter beschikking te stellen, dus in kWh per kWp opgesteld DC vermogen. Dat ontbreekt er bij BelPV aan, helaas. Al kunt u in Nederland met een gerust hart Siderea.nl benaderen voor een zeer goede en betrouwbare opbrengst berekening voor een willekeurig PV-systeem. Een grove doch betrouwbare indicatie van de haalbare specifieke opbrengsten in verschillende delen van Nederland staat al lange tijd voor ieder die het wil zien klaar op die prima site (jaaropbrengst berekeningen pagina). Maar ja, die unieke Nederlandse website noemen de initiatiefnemers van het "Actieplan" dan weer niet. Gemiste kans.

Nog meer gemiste kansen
Een tweede gemiste kans is het niet noemen van het al jaren functionerende opbrengsten portal van Sonnenertrag.eu, wat zelfs een Nederlandse variant heeft (sinds ik het mogelijk heb gemaakt dat medelanders zich konden aanmelden daar, al sinds janurai 2008). Er staan vandaag de dag reeds 364 Nederlandse installaties (1,14 MWp) met hun specifieke opbrengsten op vermeld, voor België 770 stuks, en de totale hoeveelheid aan installaties (gedomineerd door de 6.187 exemplaren voor Duitsland) komt al neer op 9.314 stuks, met een totaal opgesteld nominaal vermogen van maar liefst 141 MWp. Die schatkamer aan informatie doodzwijgen is jezelf als ambitieus collectief niet serieus nemen.

Betrouwbare bron?
Bovendien is een referentie aan de BelPV site sowieso fragenswürdig als je een "betrouwbare bron" suggereert te citeren. Want hun al vele maanden lang op de site staande PV-statistiek cijfers voor 2009 en 2010 zijn al heel erg lang door de door hun eigen marktwaakhond VREG gepubliceerde actuele cijfers onderuit geschoffeld. Cijfers die het Nederlandse (...) Polder PV nauwgezet bijhoudt, en daar stapels informatieve, actuele grafieken van maakt. BelPV blijft claimen dat in 2010 slechts 165 kWp bijgeplaatst zou zijn, "40% van de markt in 2009". Het is volgens het laatste VREG rapport, wat momenteel door Polder PV wordt uitgewerkt (nog niet alle data beschikbaar), 1 november 2011, al 305,3 MWac, wat een DC capaciteit kan betekenen van ongeveer 336 MWp (104% meer dan claim BelPV). Dat is 68% van de - geactualiseerde - nieuwe capaciteit in 2009 voor Vlaanderen, dus veel meer dan de door BelPV geclaimde "40%". Dat zijn "nogal forse" afwijkingen van datgene wat de eigen branche organisatie al heel lang op de website laat zien, zonder dat er updates volgen...

* Nagekomen: van projectleider Neyens van BelPV ontving ik op 14 november 2011 een e-mail met als titel "BelPV luistert naar kritiek PolderPV", waarin aangegeven werd dat de website inmiddels [NB: deels] is bijgewerkt n.a.v. mijn commentaar. Polder PV wordt ook in het buitenland soms goed gelezen, blijkbaar... De aangepaste data vindt u op deze BelPV pagina (hierbij wordt echter AC capaciteit [VREG opgaves], weer abusievelijk geciteerd als DC capaciteit [MWp]). De capaciteits-bijbouw cijfers op deze pagina waren echter op 15 november 2011 nog niet aangepast. Daar wordt verder ook gerept van een accumulatie van "363.000 kWp" op het eind van 2009 onder het kopje "Belgische en Europese Marktcijfers". Dat cijfer is totaal achterhaald. De laatste VREG data van 1 november 2011 reppen alweer van een accumulatie van 543.613 kWac vermogen, wat conservatief gerekend zou kunnen neerkomen op een DC generator vermogen van zo'n 598 MWp. 65% meer dan BelPV [nog steeds] opgeeft voor einde 2009. Er is zelfs al lang een nieuwe Photovoltaic Barometer verschenen voor 2010 (publicatie datum april 2011!), met voorlopige cijfers, die het antieke, door BelPV geciteerde getal uit een vorig rapport al lang fors omhoog heeft bijgesteld: 574,032 MWp (zie mijn detail tabel uit dat recentste Eurobarometer rapport)... Men heeft het ook bij BelPV blijkbaar nog zeer druk met alle andere PV-activiteiten...

Het is overigens bizar dat de grootste netbeheerder van Nederland, Alliander, opgevoerd wordt als "Ambassadeur" voor monitoring van PV-systemen. De netbeheerders zijn steeds verder aan het afdwalen van hun wettelijke bevoegdheden, en de Tweede Kamer, die zich zo druk leek te maken over de "Splitsingswet" lijkt voor eeuwig in slaap te zijn gevallen, niets meer gevend om de leuke extra projectjes die de door hen "kort te houden" netbeheerders inmiddels allemaal met dure reclame campagnes zijn gaan uitzetten...

Nog meer leuke uitspraken en commentaar PPV (citaten cursief)
"Grote systemen faciliteren" heet het vervolgens, zelfs "Holland Solar zal zich inzetten voor het mogelijk maken van salderen van
grootverbruikers". Welnu, die optie kan direct weer in de vuilnisbak, want de Zwarte Prins Kernafval Verhagen heeft zijn ambtenaren op laten schrijven dat salderen toch echt uitsluitend voor kleinverbruik is bedoeld (dat is het al sinds artikel 31-c in juli 2004 in de Elektriciteitswet werd opgenomen), en dat grootverbruikers achter een aansluiting >3x 80 Ampère salderen nog steeds, onveranderd, op hun buik kunnen schrijven. Zie mijn snoeiharde commentaar op de SDE 2012 brief van 3 november 2011. Nogmaals, uit die beruchte brief, gaarne goed lezen, "Actieplan" actievoerders (vetdruk Polder PV):

"Voor installaties die zijn aangesloten op een grootverbruikersaansluiting kan niet worden gesaldeerd. Die projecten komen in aanmerking voor SDE+." Pagina 7 van brief "Openstelling SDE+ 2012" van EL&I aan de Tweede Kamer, 3 november 2011.

Dat die SDE 2012 subsidie in de eerste (vermoedelijk al direct na opening ultrarap door biomassa en groen gas mega-cowboys overtekende) fase leidt tot een schoften fooi van slechts 2 Eurocent/kWh voor "grote" PV-intekenaars vertel ik er dan ook meteen nog even gratis bij... Polder PV wenst de "Actieplan" initiatiefnemers veel succes met de "grote" PV-projecten in NEEderland (vooral ook: heel erg veel "creatieve wijzen van financiering")...

"Er zijn op dit moment te weinig installateurs om 4000 MWp te installeren." ??? Bizar statement. En dat voor Holland Solar, zelfs als je in aanmerking neemt dat een van de op hun website staande leden recent failliet is verklaard, al schijnt er inmiddels een doorstart te worden gemaakt. Dan haal je die toch gewoon uit Duitsland, België, of, desnoods Polen (doen ze met de aardbeien, het bollen pellen, het winterschilderen, etc. immers ook...). "Marktleider" SolarTotal (met volgens eigen zeggen meer dan 20.000 klanten, trouwens niet in Nederland, al hebben ze wel in Elst het hoofdkantoor) heeft binnen korte tijd een hoop installateurs in dienst genomen, en die laten ze gewoon overkomen als er flink "geplaatst" moet gaan worden, zoals de "Actieplan" lieden schijnen te willen in Nederland. En hoezo zouden de pak hem beet 150 bedrijven in Nederland niet slechts zo'n 400 MWp in een jaar tijd kunnen aanleggen? Alleen Oskomera Solar Power Solutions (Deurne, NB) gooide er al vele megawatten per maand bij, in België, en Engeland. SolarAccess (Deventer) ditto... Als er geen "markt" is, komen er geen (extra) installateurs. Als er wel een "markt" is (lees: "feed-in gedreven"...), komen ze vanzelf. Kouwe drukte om niks. Misschien kunnen "ze" nog wat werkeloze installateurs van Wijwillenzon.nl lenen als die na de laatste actie (morgen/11e van de 11e laatste dag) er definitief (???) mee gaat stoppen. Ze hebben immers een enorm netwerk, zie hun installateurs pagina...

"Voor consumenten maakt het niet uit welke netbeheerder hij heeft.
De regeling met betrekking tot de netaansluiting en bemetering is
altijd hetzelfde". Ha! Deze opmerking mede namens "ambassadeur" Alliander mag in een lijstje. Vooral de mensen die onverkozen in het gebied van netbeheerder Stedin wonen, die helaas nog steeds niet is afgesplitst van het moeder bedrijf (i.t.t. de "Actieplan" mede-trekkers Alliander en Enexis), krijgen regelmatig grijze haren op het hoofd van de manipulatieve tactieken van die netbeheerder om je zo spoedig mogelijk van je wettelijk toegestane Ferrarismeter (de aller slimste meter, met je leven bewaken dat ding!) af te helpen, en je ook nog eens een betaalde metervervanging op te dringen. Al dan niet met steeds meer overtuigingskracht gepusht door de nog steeds niet van die netbeheerder afgesplitste pure energie producent en leverancier Eneco... Liander zelf probeert stiekem sluwe meters te plaatsen in wijken waar het "netwerk" zogenaamd gerenoveerd moet worden, zonder de bewoners daarvan expliciet op de hoogte te stellen (documentatie beschikbaar bij Polder PV, zie ook deze post) ...

Neen, beste Alliander boys: het is nog steeds regelmatig een ranzige puinhoop op de "bemeterings-markt" in ons land (want er is niks wettelijk in detail geregeld). En dat weten jullie donders goed. Het kan gelukkig ook anders, want de secretaris van de Zonnestroom Producenten Vereniging mocht trots op YouTube reclame maken voor Enexis die verder niet moeilijk lijkt te doen over een enkel tarief Ferrarisje uit de tachtiger jaren en zelfs "door de nul heen saldeert". Althans, dat dan weer wel: het negatieve "verbruik" van Niels wordt slechts met een kolenfooi van 8 Eurocent/kWh afgescheept door de groenste leverancier van Nederland...

"De consumenten vinden de hoge aanschaf- en installatiekosten een van de belangrijkste belemmeringen voor de aanschaf van een PVsysteem. Barrières zijn de BTW op de aanschaf en de heffing van energiebelasting op PV-systemen." ("ambassadeurs" Stichting Natuur & Milieu en Holland Solar)

(a) Die BTW verlaging, gesuggereerd door Natuur en Milieu, is helemaal nergens voor nodig, want zonnestroom systemen zijn prima betaalbaar (geworden, niet door toedoen van NEEderland in ieder geval). En het zijn geen "agrarische producten", noch boeken... En het geeft alleen maar scheve ogen bij andere sectoren die ook wel zo'n voordeeltje willen hebben in crisis numero zoveel... Dus ik verwacht niet veel van die aangeboden handtekeningen. Zeg alleen nooit nooit (dan gaat de beer los...).

(b) "de heffing van energiebelasting op PV-systemen." ??? Ziet Natuur & Milieu ze soms vliegen? Er wordt helemaal geen "energiebelasting op PV-systemen" geheven. Hoe komen jullie daarbij? En dat bloedserieus als "Barrière" genoemd in een "Nationaal Actieplan Zonnestroom"??? Niet gek staan te kijken dat je hierdoor niet serieus wordt genomen. In Nederland wordt er uitsluitend energiebelasting geheven op stroomverbruik, en op gasverbruik (e.a. energie "modaliteiten", echter weer niet op stadswarmte, al wordt het wel door leveranciers "in rekening gebracht"). En je krijgt een vast bedrag per jaar terug van het Ministerie van Financiën. Heeft niks met het "kopen van PV-installaties" te maken. Sterker nog: hoe hoger de energiebelasting op elektriciteit wordt, hoe hoger de marktwaarde van je zelf opgewekte zonnestroom. En dat is dus in het voordeel van zonnestroom opwekkers, zeker als je door alle opwek op jaarbasis een laag restverbruik over gaat houden... Hoe krom kun je redeneren?

"De overheid staat woningbouwcorporaties toe om de elektriciteitsvoorziening voor hun huurders te organiseren."

Toe maar! Dan moet eerst de Elektriciteitswet weer op de schop worden genomen, want als ze dat willen, moeten ze allemaal officieel een leveringsvergunning gaan aanvragen. Reken er niet op dat het een makkelijke operatie gaat worden. De vorige wijzigingen kermis van de Elektriciteitswet duurde drie jaar, en het resultaat is een totaal onbegrijpelijk gekkenhuis geworden. Of gaat er straks weer ouderwets polderiaans "gedoogd" worden? En waar zijn dan de "zekerheden"? Gaan huur corporaties tonnen of mogelijk zelfs miljoenen aan Euro's uitgeven als er geen absolute in WET afgetikte zekerheden worden gegeven? Wat denkt u? Green Deal Mega Formaat? Verhagen gaat het weer druk krijgen...

Slot conclusie van het uit drie beknopte pagina's bestaande document opgesteld onder leiding van KEMA:

"Dit Nationaal Actieplan Zonnestroom zet scherpe acties neer die vanaf 2011 barrières wegnemen om in 2020 een geïnstalleerd PV vermogen te realiseren van 4000 MWp."

We gaan het allemaal wel weer zien wat dit gaat brengen. Er is al heel wat water door de Rijn, Maas, en Schelde gevloeid, de afgelopen, op PV-gebied vrijwel maagdelijk blijvende jaren. En er zijn al heel wat "leuke plannetjes" gepasseerd. Ik heb hier ook nog ergens "DE Versnelling" en Hendrik Gommer's "Mega PV Daken" concept uit het begin van de eeuw liggen: ook al lang weer uit beeld en uit het collectieve geheugen verdwenen. Polder PV is zeer benieuwd of dit "Actieplan" nu echt "de doorbraak" zal gaan worden. Misschien dat dit document niet per ongeluk aan de vooravond van de elfde van de elfde werd gepubliceerd. De in "hogere machten" gelovende CDA Prins Kernafval zou het graag voor de gelegenheid als een zoveelste weinig zeggende "Green Deal" in ontvangst hebben kunnen nemen. Tja, carnaval heeft naast religieuze ook heidense wortels, dus dat moet zelfs bij hem wel kunnen...

... al blijft zelfs bij een toch geslaagde "doorbraak" het eindresultaat van de gewenste "4 Gieg" nog steeds ultra mager voor dat verre Jaar des Heeren, 2020...

Persbericht KEMA (9 november 2011, over het "Nationaal Actieplan Zonnestroom")
Oorspronkelijke Nationaal Actieplan Zonnestroom (Versie 2011. Met feitelijk slechts 3 pagina's info over hoe die 9 lange jaren zullen gaan worden ingevuld, pdf 7,7 MB)
http://www.solarmagazine.nl/SolarMagazine22011.pdf (Niet meer beschikbaar opvragen bij SolarMagazine. Al in het juni/juli 2011 nummer van Solar Magazine werd het "Nationaal Actieplan Zonnestroom" aangekondigd, al was het resultaat, 4 maanden later, ietwat "dunnetjes")
http://www.mastervolt.nl/nieuws/mastervolt-in-stuurgroep-nationaal-actieplan-zonnestroom (korte beschouwing over het Actieplan op de website van een van de initiatiefnemers met de "geschiedenis" van het initiatief)

http://tinyurl.com/c9274m8 (verkorte link naar bericht van 10 november 2011 op Energeia met achtergronden van het initiatief en een poging om uitleg te geven "waarom Nederland eigenlijk geen PV-land is". Waar ze echter niet in lijken te slagen. Nederland heeft nooit een volwaardig duurzaam energie beleid gehad, en nooit iets wat ook maar in de verste verte op een variant van het Duitse EEG heeft geleken. Daarom niet. Punt.)

http://www.hollandsolar.nl/downloads/63/Roadmap%20Zonnestroom.pdf (NB: Holland Solar had in hun Roadmap van mei 2005 al een plan op laten schrijven met 500 MWp geaccumuleerde PV capaciteit in 2015, en 6 GWp in 2030, in Nederland. Met de huidige prijsontwikkeling is dat allemaal gewoon naar voren in de tijd geschoven, nieuw zijn de voorstellen van KEMA cs. dus ook niet echt)
http://www.hollandsolar.nl/downloads/255/Roadmap Zon op Nederland.pdf (de nieuwste, omvangrijke en gedetailleerde "road-map" voor zonnestroom [februari 2011] van de branche-organisatie - die echter niet in het hier besproken Nationale Actieplan als "initiatiefnemer" is genoemd...)

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

9 november 2011. De Grote Duitsland Update ist da! We hebben lang moeten wachten op de nodige maand updates van de marktontwikkeling van PV capaciteit bijbouw in Duitsland. Bundesnetzagentur (BNA) had al sinds 15 september een "voorlopig" resultaat voor juni 2011 op de website staan n.a.v. waarschijnlijk door een medewerker gelekte cijfers naar Reuters (die daarover op 7 september 2011 rapporteerde, zie mijn beschouwing daarover). Maar er gebeurde sinds de laatste "echte" update, die voor mei 2011 (door BNA gepubliceerd op 27 juni 2011) een hele tijd niets: geen harde spreadsheet updates. Alleen werden er voor de maanden oktober 2010 tot en met mei 2011 ook nog gereviseerde maand data gepubliceerd op 29 juni 2011. Die echter weinig afweken van de oorspronkelijk gepubliceerde data.

^^^ "Alles op een rijtje" sinds Bundesnetzagentur (wettelijk verplicht...) de harde progressie data begon te publiceren voor de bijbouw van PV-capaciteit sinds januari 2009. De hier gepresenteerde vermogens-bijbouw data voor juni tot en met september 2011 zijn nieuw, eerdere maand opgaves zijn herzien (impact is echter in de meeste gevallen gering). Let op de opvallende, enorme impact van zeer grote vrije veld installaties in de augustus 2011 update... (20 blokken, elk >5 MWp, tevens 31 blokken, elk >1 - 5 MWp aangemeld bij BNA in die maand).

Eindelijk werden dan op 2 november 2011, dik 4 maanden na de cijfers voor mei, de nieuwe spreadsheets voor de maanden juni tot en met september 2011 gepubliceerd. Polder PV had daarover al een kort samenvattend stukje geschreven op 4 november, met daarin de belangrijkste gegevens: het vermogen wat in die maanden is gerapporteerd door Bundesnetzagentur. Voorlopig resultaat januari tot en met september 2011: een bijbouw van 3,36 Gigawattpiek met een wederom verbijsterende hoeveelheid van dik 128-en-een-half-duizend nieuwe PV installaties (cq.: delen van grote vrije veld systemen). Bovenop de 17,32 GWp die het Milieuministerie (BMU) reeds opgaf voor de geaccumuleerde PV-capaciteit, eind 2010. M.a.w.: Duitsland was dit jaar (al in augustus 2011) al lang door de wederom "magische" 20 GWp grens heen. En als de bijbouw in de laatste maanden van 2011 flink doorzet, zou de 22 GWp horde reeds genomen kunnen gaan worden. Dat doet geen enkel ander land ze (nog) na. Sterker nog: al elf jaar lang niet, met dank aan de ruim een jaar geleden te vroeg overleden Hermann Scheer en zijn collega's.

Grote aantallen bij elkaar opgeteld
Om even lekker te blijven zeuren, zodat het ook bij u permanent in uw hersencellen blijft hangen en om u diep te doordringen van de harde realiteit daar: 1 GWp = 1.000 MWp = 1.000.000 kWp = 5 miljoen modules van elk 200 Wp per stuk. En dat dus eind 2011 waarschijnlijk maal 22... Er staan er natuurlijk veel meer, in de eerste jaren waren 200 Wp modules een zeldzaamheid (of zelfs nog non-existent), en zijn er panelen met (veel) lagere vermogens geplaatst. Bovendien is er "nogal" wat aan grote vrije veld installaties gerealiseerd in Duitsland, vaak met First Solar CdTe dunnelaag modules, en die hebben "slechts" een nominaal vermogen rond de 70-75 Wp per stuk...

^^^ Tele-opname vanuit het oosten, van de achterzijde van het vermoedelijk 14,3 MWp grote Solarpark Richelbach in een noordelijke uitstulping van Bayern tegen de noordoostelijke hoek van Baden-Württemberg aan. Dit park is onderdeel van het groots opgezette Tauberland park van Relatio (minstens twee deel lokaties, de grootste in het aanpalende B.-W.), maar zeker niet alles daarvan leek (nog) te zijn gerealiseerd toen de webmaster van Polder PV deze lokatie met de fiets bezocht. Vele andere project ontwikkelaars waren en zijn succesvoller, en plannen en realiseren PV-reuzen van meerdere tientallen MWp. In het door sommige fossiel-verblinden als "zonlicht arm" gedachte Duitsland, waar echter zonder meer hoge specifieke opbrengsten zijn te behalen... Foto genomen tijdens 1.650 km. lange fietstocht München-Roermond direct na een van de grootste zonnestroom beurzen ter wereld, Intersolar, in juni 2011.

Ingevulde beloftes zijn goud waard...
De webmaster had beloofd dat hij de grote hoeveelheid nieuwe gegevens zou gaan uitwerken, en die belofte wordt bij dezen ingevuld. Tot in groot detail zijn de resultaten voor u op een rijtje gezet, op een wijze die vrijwel nergens anders zo wordt gedaan. In de huidige Polderiaense Grote Duitsland Update zijn tevens alle gereviseerde data in de maandrapporten van oktober 2010 tot en met mei 2011 opgenomen. Op naar de volgende update van het Bundesnetzagentur, we hebben nog drie maanden tegoed voor 2011...

Bundesnetzagentur update Duitse PV-markt juni - september 2011 (incl. maand revisies)

---

5 november 2011. Q-Cells slaat weer toe: 91 MWp project Briest in Brandenburg. Je zou er bijna van gaan geeuwen, alweer wordt er een mega PV-project gebouwd in Duitsland. En weer is het veel geprezen, maar ook in nogal zware financiële omstandigheden verzeild geraakte Q-Cells uit Bitterfeld-Wolfen (Sachsen-Anhalt) van de partij. 91 MWp ditmaal. Zeg maar dik 9 WWZ acties in een keer (binnen 2 maandjes tijd).

Eerder werden al dikke parken met modules met zonnecellen van het Duitse top concern gerealiseerd, met, volgens het bedrijf zelf, inmiddels al een totaal gebouwd vermogen van 460 MW (niet duidelijk of dat DC of AC capaciteit betreft, vermoedelijk het eerste). Zoals het door Polder PV in 2010 bezochte Straßkirchen beest in oost Bayern (51 MWp project, met een aanpalende "satelliet" van nog eens 4 MWp van een andere project ontwikkelaar met modules van Aleo). En natuurlijk, niet te vergeten het in drie fasen gebouwde monster van 82 MWp in Finsterwalde, op een oude bruinkool dagbouw lokatie in Brandenburg. Let bij dat laatste project op de grootte: tot nu toe werd namelijk 81 MWp als project omvang gegeven, Q-Cells zelf stelt echter in het huidige persbericht dat die lokatie 82 MWp groot zou zijn...

^^^ Klein stukje van een grote piloten kaart van het - toen nog - achter een IJzeren Gordijn liggende oost Duitsland met rechts van het midden de miljoenen stad Berlijn en links, bij de rode pijl, iets westelijk van de plaats Brandenburg, de lokatie van het oude militaire vliegveld Brandenburg-Briest. Wat tijdens de uitgave van deze kaart nog operationeel was: als u goed kijkt ziet u her en der rond Berlijn blauwe rondjes (vliegveldjes) met de oriëntatie van de airstrip er in als een witte streep. Het blauwe rondje helemaal rechts boven geeft een ook dit jaar nog af te ronden monster lokatie weer: het tot 84,5 MWp uit te breiden FinowTower PV-project van Solarhybrid AG (zie project bespreking Polder PV) Veel van dat soort lucratieve lokaties worden inmiddels met vele honderdduizenden zonnestroom panelen gevuld door grote project ontwikkelaars. Vliegvelden zijn het al lang niet meer. Zie ook detail kaartje van Brandenburg-Briest hier onder. TPC E-2B 1:500.000, © Crown Copyright (UK), 1989.

In diezelfde, op het gebied van zonnestroom hard groeiende deelstaat Brandenburg in voormalig oost Duitsland, gaat nu "mogelijk" (let op de aanhalingstekens) dit jaar het grootste PV-park van Europa worden gebouwd. De plannen voor zelfs dit soort megaprojecten zijn niet meer bij te houden, dus vergeef mij als iemand anders aan het eind van dit jaar net aan toch weer de palmares ingepikt blijkt te hebben van Q-Cells. Want zo gaan dat soort dingen. Die partij moet dan wel - in crisistijd - een "nogal" dikke zak met geld mee brengen, want dit soort projecten kosten vele tientallen miljoenen Euro's. En ze moeten natuurlijk al lang een vergelijkbaar project hebben "lopen" (wat ze dan bijvoorbeeld nog net even iets groter zouden kunnen maken als er nog een "gaatje" is op het project gebied). Anders gaan ze dat voor het eind van het jaar natuurlijk beslist niet meer redden. Maar er is altijd nog een volgend jaar, met waarschijnlijk nog lagere module prijzen...

Hoeveel Q-Cells voor het huidige, 91 MWp grote PV-park gaat betalen wordt echter angstvallig verzwegen. Als ze voor, pak hem beet, 1.500 Euro/kWp kunnen bouwen (NB: PHOTON Power AG bouwt op het Duitse deel van Avantis een kleine vrije veld installatie voor dat bedrag, nog zonder de net aansluiting, met spotgoedkope Chinese Jinko Solar modules), zou zo'n 91 MWp grote gigant louter theoretisch dus in de ordegrootte van zo'n 137 miljoen Euro gebouwd kunnen worden. Echter, gezien die enorme project omvang, zou het vanwege talloze schaalgrootte voordelen beslist, zelfs met "dure Duitse Q-cellen" ook wel voor tientallen miljoenen Euro's minder kunnen zijn geweest. Misschien dat de immer vlijtige Photon redacteuren die interessante informatie van Q-Cells kunnen gaan los peuteren...

^^^ Detail van hier boven getoonde kaart deel, met Brandenburg (naar gelijknamige deelstaat naam) in het centrum. Ernaast, hier weergegeven als een donkerblauw rondje met een zuid van west/noord van oost gerichte airstrip, het (voormalige) militaire vliegveld Brandenburg-Briest waar het Q-Cells spul allemaal wordt opgebouwd - in record tijd, voor de volgende 15% degressie van de tarieven voor de opgewekte kWh (per 1 jan. 2012). TPC E-2B 1:500.000, © Crown Copyright (UK), 1989.

Veel geld is het beslist, vandaar ook dat dit soort parken in blokken worden gebouwd, en er meteen afnemers (o.a. grote duurzame investeringsfondsen) voor gezocht worden om de kapitaalstromen goed onder controle te houden en zelf niet al te veel financieel risico te gaan lopen. Als je dat tegenwoordig nog als "risico" kunt aanmerken. Er wordt immers overal met miljarden gesmeten alsof het niks is, in bodemloze putten, i.p.v. in harde duurzame energie productie zoals hier plaats gaat vinden...

Historie
Het project heeft, zoals gebruikelijk, een wat langere geschiedenis. De uit München afkomstige, in 2002 opgerichte onderneming Solar-Tec AG had het projectgebied van 400 hectare in het voorjaar van 2008 voor "enkele miljoenen Euro" gekocht van de Bundesanstalt für Immobilienaufgaben (Bima) in Potsdam. De Bundeswehr (Duitse leger) had al in 1994 de lokatie als vliegveld opgegeven, sinds 1999 is het gebied voor diverse bedrijfsactiviteiten ontwikkeld. Pogingen om er activiteiten rond de luchtvaartindustrie op te zetten zijn al snel mislukt. Een pacht verdrag met een lokale onderneming die het vliegveld nog gebruikte, voornamelijk voor luchtverkeer van kleine jets voor ondernemingen in de omgeving, liep medio 2009 af en is blijkbaar niet meer verlengd.

Solar-Tec wilde snel na de aanschaf van de lokatie een deel van een gepland PV-park al eind 2008 hebben opgeleverd "vanwege de zinkende invoedingstarieven voor zonnestroom", en de rest van het aanvankelijk geprojecteerde totale 81 MWp volume in 2009. Deze plannen werden destijds al door vak specialisten als veel te ambitieus gezien. Het is hen dan ook, zoals gebruikelijk bij dit soort monsterprojecten, als relatief kleine partij blijkbaar niet gelukt. Solar-Tec wilde aanvankelijk Chinese zonnepanelen inzetten, maar toen waren zelfs de Aziatische PV-modules veel duurder dan nu, en heeft de schaalgrootte van het project hen vermoedelijk in de remmen doen knijpen gezien de enorme risico's. Q-Cells heeft waarschijnlijk "strategisch afgewacht" en op tijd toegeslagen met de overname van deze groot potentieel hebbende lokatie. Waarschijnlijk om een deel van hun tegenvallende afzet van hun prima zonnecellen op de wereldmarkt (snoeiharde concurrentie van de Chinezen) zo veilig te kunnen stellen in de veel lucratievere project ontwikkeling business in het met interessante Einspeise Vergütungen gezegende eigen land...

Solar-Tec AG zit nog steeds in de business, maar hun project portfolio laat zien dat ze op "kleinere" schaal van enkele MWp zijn blijven steken. Volgens hun website zijn ze zich ook aan het specialiseren op het nog vrij jonge markt segment CPV, dus concentratie van zonlicht op PV-modules.

Bezwaren?
Interessant is verder dat al bij de aanvang van de plannen voor deze lokatie er wat bezwaren werden geuit, en niet alleen omdat de betroffen gemeentes actief het bestemmingsplan voor het grote voormalige vliegveld moesten wijzigen om het terrein geschikt te maken voor de opwekking van grote hoeveelheden zonnestroom. Dat is meestal geen punt, al duren dat soort trajecten wel even. Wel werd beseft dat het destijds nog geldende "voorrecht" voor bedrijven om daar met jets te landen verloren zou gaan omdat het niet verenigbaar werd gevonden in combinatie met de exploitatie van een groot PV-project direct naast de landingsbaan. Ook andere bedrijfsactiviteiten zouden langere tijd bij invulling van de doelstelling "grootschalige opwekking van zonnestroom" niet kunnen worden gerealiseerd.

Het probleem betrof vooral het feit dat er nauwelijks lokale werkgelegenheid gecreëerd zou worden, terwijl de PV-centrale wel 20 jaar een omvangrijke grond claim zou gaan leggen. Daar tegenover stond de enorme positieve ecologische impact gezien de schaal van duurzame energie opwek, en uiteraard de verwachte internationale uitstraling op de gemeentes om op hun grondgebied een van de grootste PV-centrales te "mogen" hebben. Het bekende "kruisje" ("ooit eens te bezoeken lokatie") staat in ieder geval reeds op diverse Duitse kaarten van de webmaster van Polder PV...

In de persmededeling van Q-Cells staat dat zij het project "in enger Abstimmung mit den lokalen Behörden" hebben vlot getrokken, en alle wettelijk voorgeschreven en lokale voorschriften zijn nagekomen. U kunt er zeker van zijn dat de betroffen gemeentes alleen al aan de pachtsommen voor de 200 hectare geclaimde grond er niet "armer" op zullen worden, de komende twintig jaar, anders had dat waarschijnlijk niet geschied...

Wat leuke project feiten op een rij:

Brandenburg-Briest

	Project grootte 91 MWp (vooralsnog grootste vrije veld installatie in Europa).
	Geplande record bouwtijd voor alle project delen: 8 weken tot einde 2011.
	383.000 kristallijne Q-Cells PV-modules (gemiddeld een nominaal vermogen van 238 Wp/stuk).
	200 hectare van voormalig militair vliegveld Brandenburg-Briest (455 kWp per hectare cq. 2,2 hectare per MWp).
	Q-Cells bouwt voor het geheel een eigen "Umspannwerk" - een trafo station voor de koppeling aan het openbare stroomnet (waarschijnlijk hoogspanning) .
	"22.500 huishoudens jaarlijks met hernieuwbare energie verzorgd". Bij - niet vermeld - uitgangspunt 3.500 kWh/jaar per HH zou dat neerkomen op een jaarproductie van 78,8 miljoen kWh. Hierbij zou gerekend worden met een specifieke jaaropbrengst van slechts 865 kWh/kWp.jaar, wat byzonder weinig zou zijn voor een dergelijk PV-park (die halen regelmatig, zelfs in Brandenburg, specifieke opbrengsten tussen de 900 en 1.000 kWh/kWp.jaar). Dus mogelijk worden hier verkeerde of onvolledige aannames voorgesteld (onduidelijk is ook of met "energie" wel "stroom" wordt bedoeld).
	50.000 ton CO2 uitstoot zou per jaar worden vermeden.
	Te voorziene invoedingstarief voor het gehele park: categorie Freiflächen Anlage op conversie terrein tot en met 31 december 2011 aan het net: 22,07 Eurocent/kWh (tabel), 20 jaar lang (tot en met 31 december 2031). Bij uitgangspunt (zie hierboven) 79 miljoen kWh/jaar zou dat een inkomsten bron voor de investeerders kunnen opleveren van, grofweg: 79.000.000 [kWh] x 20 [jaar] x € 0,2207 [Euro/kWh Einspeise Vergütung] = 349 miljoen Euro. Gezien het zeer grof geschatte bedrag van 137 miljoen Euro voor de bouw van zo'n installatie vast geen slechte "return on investment" is mijn inschatting... (wel natuurlijk onvoorziene omstandigheden daargelaten, onderhoud, verzekeringen, de hele rimram).
	Het nog grotendeels te bouwen PV-park is direct in drie delen doorverkocht aan twee investerings-groepen.
	Brandenburg-Briest West en Ost (2 delen) op het grondgebied van de gemeente Brandenburg, tezamen 60 MWp, zijn al verkocht aan de "asset management" onderneming LUXCARA GmbH uit Hamburg, en de bouw van die delen is inmiddels al begonnen. LUXCARA - waarin grote institutionele investeerders participeren - claimt zelf de tussenfinanciering voor het project geregeld te hebben waardoor de koop snel kon worden gesloten. Omvormers zijn van ABB en van Schneider Electric. De investering zal onderdeel worden van een speciaal zonnefonds wat in Luxemburg is opgetuigd. LUXCARA heeft volgens eigen zeggen al meer dan een miljard Euro alleen al in PV projecten op het conto staan.
	Het derde deel, 31 MWp groot en liggend op het grondgebied van de gemeente Briest - Havelsee, wat sinds medio oktober 2011 reeds gebouwd wordt, is al verkocht aan de MCG Group uit het dik 60 kilometer verder oostwaarts liggende Berlijn. De groep heeft het afgelopen jaar meerdere grote PV-projecten van Q-Cells gekocht voor meer dan 100 miljoen Euro. Het betreffende vermogen werd helaas niet genoemd, zie ook hun acquisitie overzicht 2007-2011. Dat betreft niet allemaal Q-Cells projecten (zie ook persoverzicht met div. andere bouwers genoemd). Het bedrijf stelt "samen met partners" voor ongeveer een half miljard Euro in PV-projecten te hebben geïnvesteerd.

Nog enkele leuke recente reeds gebouwde of al vergeven/te bouwen project"jes" van Q-Cells, deels direct doorverkocht aan verlekkerde investeerders die achterover leunend het moois met een fraaie strik er omheen aangeboden kregen (voor een leuk prijsje, dat natuurlijk wel...):

• Zerbst I (Sachsen-Anhalt) 21 MWp, juni 2011 >>> MCG Group en GETEC.
• Zerbst II (idem) 25 MWp, september 2011 >>> GSI Düsseldorf.
• Ammerland (vermoedelijk Niedersachsen / Ostfriesland) 21 MWp, eind oktober 2011 met 200.000 van Q-Cells nieuwe dunnelaag CIGS modules (investeerder nog niet bekend).
• Opdracht van het grote energiebedrijf PG&E (California), U.S.A., voor bouw 30 MWp project.
• Samen met Starwood 3 projekten gerealiseerd in 2011, met een totaal vermogen van 66 MWp in Ontario, Canada.
• Wederom een 5 MWp park met Q-Cells dunnelaag modules in de provincie Rajasthan in de "toekomst gerichte markt" India.

Een groot PV-cellen boer uit Bitterfeld-Wolfen, die hield wel van wat publicitaire golven. ‘t Grootste zonnepark van Europa, da’s niet mis. 383 duizend paneeltjes plaatsen, ‘t is geen kattenpis. Met de verkoop van Brandenburg-Briest hebben ze goud gedolven.

http://www.q-cells.com/en/press/article//Q-Cells-Builds-Superlative-Photovoltaic-Power-Plant.html (persbericht van Q-Cells van 3 november 2011)
Persbericht LUXCARA van 3 november 2011
http://briest-havel.info/aktuelles-29-6-11.html (diverse berichten uit de Märkische Allgemeine Zeitung over het project toen Solar-Tec AG nog trachtte een 81 MWp installatie te bouwen, zie de links onder het hoofdje "Der Briester Flugplatz soll eine Sonnenstadt werden", 12.04.2008)

---

4 november 2011. Ein anderes Perspektiv ... mit Gigawatten. Om het vorige stukje over NEEderland maar meteen in het enige juiste perspectief te plaatsen, en wel eentje met een "geur en kleur van jenseits der Grüne Grenze". Bundesnetzagentur heeft eindelijk, na heel lang wachten, de PV-capaciteit bijbouw cijfers voor de nog "missende" maanden juni tot en met september 2011 gepubliceerd. Die cijfers, tezamen met de op 29 juni 2011 gereviseerde data voor de maanden januari tot en met augustus 2011, geven "een ietwat ander getal" dan het microscopische getrut in ons eigen polderlandje.

De score is tot nu toe, januari tot en met september 2011:

3.357.217 kWp = 3,4 GWp

Dat mag voor sommige Duitsers "ietwat aan de lage kant zijn", het is immers ook daar "crisis". Maar dit gaat de meeste fossiel-nucleaire betonkoppen in ons eigen landje vér boven hun pet, hun stoutste verwachtingen, laat staan de door hen begrepen mogelijkheden.

Polder PV gaat flink stoeien met die heerlijke nieuwe data en zal hopelijk over niet al te lange tijd (mind you: dit wordt weer een berenklus...) u met een zooi verpletterende grafieken gaan verblijden.

En u weet: geduld is een schone zaak...

Hier staat het hele spullie, bij Bundesnetzagentur.

---

4 november 2011. Even klappen voor een maand recordje bij CertiQ . En daarna mag u weer over tot de orde van de dag. Het laatste CertiQ maandrapport met de - uitsluitend - gecertificeerde capaciteit aan (o.a.) zonnestroom installaties in ons land gaf het gebruikelijke beeld van "gezapige groei" te zien. Toch hebben we eindelijk weer eens een klein "recordje" te pakken. Waarbij u dat "-je" letterlijk moet nemen, want NEEderland blijft niets voorstellen op het gebied van de progressie van zonnestroom, hoe hard ze in Den Haag ook staan te schreeuwen dat we allemaal zo ge-wel-dig, groen spullie dealend bezig zijn. Als je navelstaarder van beroep bent wellicht. Echter niet als je "internationaal bent georiënteerd", zoals de bluf-VOC-ers in de Residentie oh zo graag zouden willen. Want dan vallen ze bij de eerste blik op de harde realisatie cijfers ge-na-de-loos door de mand en past uitsluitend nog maar een diep stilzwijgen met het schaamrood op de kaken.

Wel een "opmerkelijk resultaat" in oktober, maar ook: een zeer mager maand recordje.

OK: het "recordje" betreft een door CertiQ gerapporteerd volume van "maar liefst" 2,589 MWp aan nagelneue gecertificeerde PV-installaties in de maand oktober. Eigenlijk is het, als je op de maandrapporten afgaat die Polder PV zo'n beetje als enige in ons met 16,7 miljoen zielen gezegende landje bij lijkt te houden op dit vlak, ook weer niet helemaal waar. Want Certiq rapporteerde in het januari 2010 rapport maar liefst 3,511 MWp aan nieuwe installaties. Echter, omdat de twee opvolgende maand rapportages negatieve groeicijfers van 1,173 en zelfs 2,468 MWp gaven te zien, geloof ik helemaal niets van dat januari 2010 cijfer. Waarschijnlijk een of andere bizar slippertje wat later "recht getrokken" moest worden (ik heb nog niets over een uitleg van die bizarre getallen vernomen van CertiQ of van TenneT).

Goed, 2,6 MWp dus in een maand tijd, daar "mogen we blij mee wezen". Maar als je beseft dat Vlaanderen er tot nu toe (definitieve cijfers nog niet bekend) in heel 2010 met een bevolking die 2,7 maal zo klein is er eventjes zo'n 301 MWac bij "pleurde", mogelijk zo'n 331 MWp, wat neerkomt op gemiddeld zo'n 28 MWp aan nieuwe PV-capaciteit per maand, weet je dat het mooie maand recordje voor Nederland maar byzonder weinig voorstelt. Zeker niet als je weet dat sinds die eerste april van 2008, toen Alva in de persoon van de inmiddels bij een in fossielen en atoompjes gedrenkt internationaal energie agentschap (IEA) werkzame mevrouw van der Hoeven het "startschot" van de "innovatieve" SDE regeling gaf (43 maanden geleden), er nog steeds maar ongeveer 34 MWp aan nieuw gecertificeerd PV-vermogen (lees: SDE installaties) bij CertiQ is bijgekomen.

Zelfs al weet je dat er in die tijd ook nog zo'n 40-50 procent aan nieuwe installaties volledig buiten de SDE om moet zijn gerealiseerd, met name door particuliere super bikkels en wat mij betreft zeer moedige burgers, blijft het allemaal betreurenswaardig weinig. We moeten minimaal tien maal harder onze stinkende best doen willen we onszelf op het vlak van PV een beetje serieus "mogen" nemen. En voor de zoveelste maal: dat gaan we echt niet met "een paar door de markt opgepikte" WWZ acties redden, mind you. Daarvoor moet de beuk er in. In Den Haag.

U kunt uiteraard alle ververste data voor oktober 2011 op de bekende web pagina op Polder PV er zelf op naslaan, inclusief nieuwe grafieken. Service to the people. Omdat niemand anders dat doet:

CertiQ update PV-markt groei Nederland: oktober 2011

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

3 november 2011. SDE 2012: komt u maarrrr! In een weer typisch geformuleerd 11 pagina's lang epistel aan de Tweede Kamer, met heel veel zelfbevlekkende ambtelijke hosanna's, "innovatie" gejuich, "vooruitstrevende betrokken ondernemers" gejubel, "regeling stabiliteit" sussende woorden, en noem het positivo gedoe allemaal maar op, doet Verhagen's EL&I Ministerie uit de doeken hoe zij de "Groene Revolutie" in het van gitzwarte fossielen, fijnstof rijke atmosfeer (zie NO2 info), bomvolle autowegen, van mest druipende boerensloten, en "stress-test bestendige" kernsplijter vergeven polderlandje voor zich zien.

"Uit de gegevens blijkt dat Vlaanderen en Nederland in één van de sterkst vervuilde gebieden liggen." en "Het ontstaat door uitstoot van elektriciteitscentrales, zware industrie en wegtransport, evenals door verbranding van biomassa." Informatie over onze volslagen absurde uitstoot van het giftige stikstofdioxide, NO2, op Wikipedia.

Het is weer een heel verhaal geworden, die SDE brief. En er staan alweer nieuwe zaken in (wat dacht u anders?). Zoals extra bonussen voor warmtekracht koppelaars (meestal uitsluitend voor de Grote Jongens bedoeld, daar hebben burgers natuurlijk ook al helemaal niks te zoeken), niet vier, maar nu "vijf" fases voor intekening, een eigen verbruik bonus (let wel: uitsluitend voor uw eigen bedrijf). Verder een schandalige verlenging voor eeuwenoude biomassaprojecten (die uit de MEP dreigen te lopen) "om kapitaalvernietiging te voorkomen", en ook nog een "banking" module waarbij tegenvallende prestaties in eerdere jaren "gecompenseerd" mogen worden in een later jaar "vanwege opstart problemen".

Wederom: dit alles is alweer een grote knieval voor de grote investeerders, die hiermee lucratief kunnen schuiven met de vele financierings-mogelijkheden waar alleen zij over kunnen beschikken. Burgers hebben geen van al die mogelijkheden. Maar de SDE is natuurlijk nooit bedoeld voor de burgermensjes. Die is uitsluitend voor het bedrijfsleven. Maar we mogen allemaal, dat staat nu nogmaals op het heilige, aan de Tweede Kamer gerichte papier geschreven, vanaf 2013 vet gaan meedokken. Hoe vet is nog steeds in complete nevelen gehuld, want daarvoor moet - alweer - een nieuw wetsvoorstel worden geschreven. U kunt er ambtelijk vergif op innemen dat burgers noch consumenten organisaties ook maar een snipper inspraak zullen gaan krijgen in dat mysterieuze proces, en dat we straks gewoon voor voldongen feiten zullen worden geplaatst. Dokken en grote snavel dichthouden, daar gaat het op uitdraaien...

Veel leesvoer weer
U kunt het allemaal nalezen in het zoveelste fraaie document wat het pak SDE papier op de burelen van menig adviesbureau inmiddels tot gevaarlijke hoogte doet uitdijen. Zie daar maar weer eens een (alweer aangepaste) business-case van te breien, denken veel "consultants" waarschijnlijk. En gaan weer diep zuchtend an die harte Arbeit. Die jongens en meisjes gaan natuurlijk een heftige "fee" rekenen aan al die "innovatieve ondernemers" die, moedeloos geworden van de zoveelste (aangescherpte) set voorwaarden door de bomen het bos al lang niet meer zien (dat bos hebben ze waarschijnlijk na de eerste trieste SDE jaren niet meer terug gevonden, ze zijn hopeloos verdwaald in de ronduit verstikkende bureaucratie).

Die ondernemers laten het voor hen meest interessante "investeringstraject" mogelijk dan maar voor een hoge adviesprijs voorrekenen, want zelf snappen ze al lang de ballen niet meer van die absurd ingewikkelde voorwaarden en regelgeving waar geen hond meer uitkomt. Dat bedrag kan alvast van de - onzekere - SDE "baten" afgetrokken worden. Die adviesbureau's moeten natuurlijk ook op de een of andere manier door de (zoveelste) crisis worden geholpen, en die vreselijke SDE regeling, waar talloze ambtenaren bij Agentschap NL al jaren een volle dagtaak aan hebben (vooralsnog met hoogst discutabel en schaamrood op de wangen brengend "resultaat"), leent zich daarvoor bij uitstek.

Gebakken lucht hors categorie
Dat is in ieder geval een interessante "spin-off" van die regeling, en in de bewoordingen van EL&I, die niet voor niets die laatste letter aan hun Super Ministerie hebben laten toevoegen op het sjieke briefpapier, nog "innovatief" ook (het woord komt zes maal voor in het nieuwste stukske huisvlijt van dat monsterachtige hoeveelheden papier uitscheidende ministerie. NEEderland consultancy land. Misschien bedoelen de EL&I ambtenaren dat wel met de opmerking op pagina 1 van de 11 bladzijden lange brief, "Dit levert Nederland groene groei en werkgelegenheid op". Misschien wordt hier bedoeld: tonnen aan groen gebakken lucht uit de monden van vele duur betaalde ambtelijke en adviesbureau medewerkers? Want met die harde werkgelegenheid in de MAAK industrie, en bij de INSTALLATIE bedrijven moet ik dat nog zien. In ieder geval kunnen er deels door (nationaal) wanbeleid alweer 90 medewerkers in de zonne-energie industrie worden afgeschreven uit de zeer magere cijfers tonende CBS statistieken (ontslagen bij Solland Solar). Daar zwijgt EL&I natuurlijk over in alle talen... Ook, trouwens, over die 46% aan realisaties van netgekoppelde zonnestroom installaties in 2010 die buiten die door hen verzonnen (en onterecht zelf bejubelde) SDE regeling om zijn gerealiseerd (zie feiten update van CertiQ regeling versus CBS cijfers op Polder PV). En al die "niet onder SDE regeling vallende" PV-installaties hebben wel degelijk werkgelegenheid opgeleverd... Geen mens hoor je daar over. Zeker geen EL&I ambtenaren...

"... de voorstellen uit de Topsector Energie [zijn] leidend ..." Pagina 1 van brief "Openstelling SDE+ 2012" van EL&I aan de Tweede Kamer, 3 november 2011. ... en wie was ook alweer (tot oktober 2011) de door de Nederlandse Staat aangewezen trekker van de adviesraad vallend onder dat "Topsector Energie" parasolletje? Oh ja, die uit de Grote Fossiele Wereld bekende meneer die vindt dat zijn zonnepaneeltjes zich nooit van hun leven zullen terugverdienen. En welke grootheden zitten er nog steeds in die "topsector" adviesraad ? Oh ja, die meneer (NB: "boegbeeld") die zijn Nederlandse energiebedrijf aan de grootste bruinkolen boer van Europa heeft verpatst voor veel te veel geld. En die biomassa mag laten bijfikken in kolencentrales voor door burgermensjes te betalen SDE heffing voor "groene" energie. En die andere belangrijke meneer schijnt "iets" met zo veel mogelijk, en vooral zo groot mogelijke kernsplijters te hebben (lees: Fukushima en Tsjernobyl doen hem helemaal niets). Er zit nog een derde meneer iets voor het midden- en klein bedrijf te ritselen daar (die heeft gelukkig ervaring in de zonne-energie sector, al mag hij natuurlijk [bijna] niks laten afzetten in NL). Maar voor de belangen van de burgermensjes zijn er noch meneren noch mevrouwen te vinden in dat "topteam". Is ook helemaal geen prioriteit voor de Staat der Nederlanden. Burgermensjes zijn alleen maar lastig, en die moet je vooral kort houden (en laten leegzuigen door het bedrijfsleven en de Staat)... M.a.w., voor de zoveelste maal een zeer zwaar gepolitiseerde "claim" met het karakter "inkoppertje voor open doel", EL&I ligt gewoon met een comfortabel, gespreid bedje, klaar voor de invulling van de belangen van het bedrijfsleven.

Tja, van al dat holle gepraat bak je natuurlijk geen harde groene kilowattuurtjes of "normaal" m³ groen gas equivalenten. Daarvoor moeten daadwerkelijk heftige installaties worden gebouwd. Geen enkele consultant doet dat. Die "adviseert" slechts...

Over naar "belangwekkende" zaken
Ik beperk me verder tot mijn eigen core-business, want anders ben ik morgen nog bezig. In ieder geval is er voor ieder "wat wils", zoals gebruikelijk, in die zoveelste aalgladde Kamerbrief. Of het ook daadwerkelijk de gewenste harde realisatie zal gaan geven: heeft u een mooie glazen bol voor me? Van SDE 2011 is nog niets aan "realisatie" bekend. Wel zijn er voor het eerst cijfers door Agentschap NL gepubliceerd met het aantal "gehonoreerde" aanvragen, waarbij ik er dan van uit ga dat dat dus "verstuurde beschikkingen" betreft. Echter: een verstuurde "beschikking" is absoluut géén garantie voor realisatie, zoals we maar al te goed weten uit die veel lucratievere (absurde subsidies per kWh belovende) SDE 2008-2010 regelingen... Knoop die s.v.p. in uw oren! Rabobank bijvoorbeeld, heeft ernstige twijfels of veel zogenaamde "groen gas" projecten in SDE 2011 wel tot een rendabele business case zullen gaan leiden (NB: tale-telling misschien, dat van de 68 aanvragen "groen gas" er nog maar 23 inmiddels zijn "gehonoreerd" door Agentschap NL). Dat magische goedje genaamd "groen gas" is een van de pijlers van die regeling. Als daar een ernstige mate van betonrot in blijkt te zitten, kunnen we onze lol weer op...

Ik zeg nu wel dat er voor PV - louter theoretisch bezien - wat "valt te halen", maar zoals gebruikelijk is het eigenlijk helemaal de bedoeling niet dat het een succes wordt. Want het "mag" onder een en dezelfde SDE paraplu (sinds SDE 2011, die schandalig "SDE plus" werd gedoopt) worden kapot geconcurreerd door technologieën die NIETS met "decentrale" opwekking hebben te maken, maar die UITSLUITEND zijn toegelaten om de Grote Energie Jongens te faciliteren. Want die hebben hun eigen adviseurs, en die laten zich goed fêteren door het cliëntelisme van ons zogenaamde "vrije markt ministerie". Al decennia lang. De steeds luider om zich heen grijpende roep uit de markt "wij willen een systeemrevolutie, we zijn het meer dan beu" gaat er onder EL&I namelijk helemaal niet komen. Eerst moet dat ministerie naar het Museum voor Achterhaalde en Overbodige Departementen worden verwezen, pas DAN zal er echt iets fundamenteels kunnen gaan veranderen. Ze zeggen het zelf in dat mooie document: de SDE verandert in wezen niet, het "fundament" blijft bestaan, en we gaan er mee door totdat we groen zien van al het gas wat (hopelijk) zal worden opgewekt (of zoiets). Dat is geen "systeemrevolutie". Dat is oude wijn in nieuwe zakken. Met de grote bedrijven als de grootste kanshebbers op enkele dikke krenten uit de subsidiepap. Like in the old days...

Zonnestroom mag ook meedoen...
OK, PV dus, daar ging het mij vooral om. Dat was in SDE 2011 ook al treurig, met een absurd basisbedrag ("eerste fase", die feitelijk alweer in no-time rap was overtekend) van 9 Eurocent, waarbij de uiteindelijke subsidie per kWh door aftrek van het niet bekende, maar dik 5 Eurocent wordende correctiebedrag, nog slechts iets in de ordegrootte van 4 cent zou gaan bedragen. En toch werden er, volgens de allerlaatste count (17 oktober 2011) bij Agentschap NL, "maar liefst" 758 aanvragen ingediend, waarvan er inmiddels (stand 17 oktober 2011) al 612 (80,7%) "gehonoreerd" zouden zijn. Die getallen zijn het resultaat van wat er al die tijd is binnen gekomen, minus de reeds afgewezen projecten waarover echter geen details worden vrijgegeven. Dus ook de "gronden" van die afwijzingen, of wellicht ook "spontane intrekkingen" van projecten worden niet bekend. Veel interessanter is natuurlijk: wat voor hoeveelheid vermogen gaat daar dan mee gepaard, met dat aantal aanvragen? Dat staat er dan weer niet bij (* diepe, diepe zucht *), maar is via een rekentruuk wel te achterhalen. Althans, het "maximaal daarmee te faciliteren vermogen".

Dat was in het wel met dat soort relevante cijfers "gezegende" overzicht van 12 juli 2011 nog 49,2 MWp bij 631 aanvragen (gemiddelde project grootte 78 kWp, met kanttekening dat daar enkele "grotere" projecten bij hebben gezeten). Dat was slechts minder dan 2,5 maal zoveel dan wat er in totaal in heel 2010 volgens het CBS werd bij geplaatst (20,7 MWp), en daarvan bestond weer bijna de helft uit PV-installaties die buiten die verschrikkelijke SDE regeling om waren gerealiseerd (niet geregistreerd bij CertiQ). En internationaal gezien stelt 50 MWp in een jaar tijd weinig meer voor, "het is van geen belang". Nederland heeft geen enkele betekenis voor de mondiale ontwikkeling van de PV sector (maar profiteert er ondanks alle oneindige SDE gezever voor de volle honderd procent van, van andermans inspanningen). Als die 49,2 MWp die in SDE 2011 op 12 juli was beschikt ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd...

Impact (laatste cijfers) SDE 2011 berekend voor PV
In het overzicht van 17 oktober 2011 (Agentschap NL) staat ook dat met de inmiddels tot totaal 758 stuks gegroeide aanvragen er een maximaal subsidiabele stroom productie van 1.031 GWh gemoeid zou zijn. Omdat voor SDE 2011 voor het eerst in de kronkelige geschiedenis van die regeling een maximale project subsidie geldt van 1.000 kWh per kWp opgesteld vermogen per jaar (dat was in de vorige, nog voor particulieren toegankelijke SDE 2008-2010 serie een bezopen lage 850 kWh/kWp.jaar...), en de maximaal haalbare subsidieduur 15 jaar is, kunnen we daar uit het maximaal te subsidiëren vermogen halen:

Max. 1.031 GWh in 15 jaar is 68,73 miljoen kWh/jaar. Dit geeft een maximaal te beschikken PV capaciteit van 68.733.333 [kWh/jaar]/1.000 [kWh/kWp.jaar] = 68.733 kWp = 68,7 MWp.

Met het aantal aanvragen op 17 oktober 2011, zouden we dan inmiddels op een gemiddelde project grootte zitten van bijna 91 kWp voor de aangevraagde PV-installaties, een forse 17% hoger dan de 78 kWp met de stand van 12 juli. Niet vreemd: je maakt alleen maar kans op een beetje rendabel systeem (over een paar jaar) als je zo groot mogelijk uitpakt. Dat ga je sowieso niet "trekken" met een klein systeempje, zelfs niet onder SDE 2011 condities (zonder extra incentives).

Ook dat blijft allemaal nog steeds absurd weinig, zelfs als we in aanmerking nemen dat de werkelijke productie van veel installaties die niet pal zuid worden opgesteld, of die mogelijk met inefficiënte, goedkope omvormers zullen worden uitgerust, nooit aan die specifieke opbrengst van 1.000 kWh/kWp.jaar zouden kunnen komen. Vlaanderen plaatste er vorig jaar (laatst bekende cijfers bij VREG, toen waren moduleprijzen nog zo'n twee maal zo hoog dan nu...) alweer zo'n 331 MWp bij, met een bevolking die een factor 2,7 maal zo klein is. Dus dat gaat nog steeds zelfs niet een begin van een systeemrevolutie worden vanuit die zogenaamd "innovatieve" SDE regeling in ons land. Dat wil EL&I ook helemaal niet. Ze zijn nog steeds te laf om dat toe te geven. En blijven ze dus het ene na het andere onzin document uitscheiden richting het dom te houden parlement, bomvol glimmende bobo-taal om te verbloemen dat we "zo goedkoop mogelijk aan onze Europese verplichting gaan voldoen". Maar dan ook absoluut niet meer dan dat (als het al lukt). Zonnestroom zal daarin een absoluut ondergeschikte, liefst "onbetekenende" rol blijven spelen als het aan onze hypocriete autoriteiten ligt. Terwijl de wereld om ons heen maar door blijft buffelen met die mooie paneeltjes.

Hierboven een onbegrijpelijk gepresenteerde grafiek uit "de kamerbrief", met slechte uitleg die de verdeling van de aangevraagde budgetten weergeeft voor de "vrije" categorie binnen SDE 2011: ondernemers die hebben aangevraagd voor een basisbedrag onder het door ECN Beleidsstudies (lees: economen) vastgestelde bedrag (verschilde per "fase" van de regeling, we zitten momenteel zogenaamd in "fase drie"). Hiermee wordt gesuggereerd dat het allemaal nog veel goedkoper zou kunnen dan ECN Beleidsstudies denkt of had gedacht (wanneer gaat die afdeling door EL&I worden opgeheven wegens wanprestatie?). Ook wordt gesuggereerd dat hierdoor "innovatie" zou worden bevorderd, zelfs voor PV. Het zegt allemaal echter geen drol. Dit zijn slechts "aanvragen", en nog lang geen bikkelharde realisaties. Ook zegt het nog helemaal niks over het te boeken eindresultaat van al die al dan niet vermeend "innovatieve" projecten. Daartoe dienen de gedane investeringen afgezet te worden tegenover de daadwerkelijk bereikte opbrengsten. Pas dan wordt de verantwoording voor de sprong in het diepe bekend voor de goklustige investeerders.

Ook is nog totaal onduidelijk of al die "ontwikkelingen" dan wel werkelijke "innovatie" in de (toe)leverende industrie zullen hebben opgeleverd. Voor PV kunt u dat gezien de marginale nieuw af te zetten "verwachte" volumes wel op uw buik schrijven. Dat gaat niets aan extra innovatie opleveren vanwege de SDE. Tenzij er nog wat extra lucratieve potjes aan subsidies naar binnen geschokt kunnen gaan worden om extra investerings-risico's af te gaan dekken. Maar of die "innovaties" dan ook een lang leven zullen zijn beschoren nadat ze met veel pijn en moeite (en mogelijk een hoop publieke exposure) zijn opgezet, moet u maar eens aan de geldleners van Obama vragen, die knallende koppijn hebben gekregen van het 535 miljoen dollar kostende faillissement van het flink omhoog gepimpte Solyndra. Een extreem, met vele patenten gezegend, innovatief bedrijf. Maar het werd een peperduur fiasco van ongekende orde...

PV sigaar uit eigen doos ... geschonken door wie?
Op pagina 3 van de brief wordt gesuggereerd:

"Sommige initiatiefnemers, bijvoorbeeld van zonneprojecten, blijken zelf een deel van de onrendabele top te kunnen en willen dragen om zo hun kans op SDE+ te vergroten. Sinds de openstelling per 1 juli zijn ruim 600 zonneprojecten ingediend en toegekend. Deze projecten zijn ingediend tegen een basisbedrag van 9 €ct/kWh, terwijl ECN voor dergelijke projecten een basisbedrag van 28 €ct/kWh3 had berekend. Dit verschil is aanzienlijk. Blijkbaar zijn bedrijven toch bereid om een deel van de kosten voor eigen rekening te nemen, bijvoorbeeld uit het oogpunt van maatschappelijk verantwoord ondernemen." Pagina 3 van brief "Openstelling SDE+ 2012" van EL&I aan de Tweede Kamer, 3 november 2011.

Ten eerste: het is helemaal geen uitgemaakte zaak dat ondernemers voor een prijsverschil van 28 - 9 = 19 Eurocent per kilowattuur alle risico's zouden willen dragen. Dat is natuurlijk absolute bull-shit, die ondernemers hebben immers allerlei extra lucratieve vaatjes om uit te peuren, zoals EIA, VAMIL, VIA, gemeentelijke subsidies, provinciale subsidies, grootschalige inkoop voordelen, interessante samenwerkingprojecten met grote energieleveranciers ("kostendeling" via onnavolgbare constructies), en Gaia mag weten wat allemaal nog meer. Dacht u nu werkelijk, meneer Verhagen, dat ondernemers u of de samenleving 19 eurocent per kilowattuur zouden gaan schenken? Neen, die halen dat "elders". Waar dat "elders" dan wel zal zijn, is aan de ondernemer, en dat is dan die "creatieve innovatie" (op kosten van anderen, mind you). Hij gaat het echt niet zelf betalen. En al helemaal niet "om een of ander vaag MVO paraplu'tje te gaan opzetten". Dat zou namelijk wel erg duur betaald "maatschappelijk verantwoord" ondernemen zijn. Economisch verantwoord is het dan al lang niet meer.

Voor de goede orde: in Duitsland is het Einspeise tarief per 1 januari 2012 voor de meest geplaagde categorie, die van vrije veld installaties op plekken met een bouwvergunning buiten agrarische bestemmingen en conversie terreinen om nu al vastgesteld op een bodemprijs van 17,94 Eurocent per kWh. Dat worden de goedkoopste PV-installaties van Europa / de wereld die daar gerealiseerd gaan worden. En Verhagen denkt met een hondenfooi van 9 (basisbedrag) minus >5 ("correctiefactor") = 4 cent subsidie die geweldenaren bij de oosterburen te gaan verslaan (er is immers bij mijn weten nog geen SDE 2011 PV-installatie gebouwd)? Zelfs als er ook nog "gesaldeerd" zou mogen worden, voor een tiental cent afname prijs bij het type bedrijven waar hij zoveel van verwacht??? Echter, ook dat is per SDE 2012 al niet meer mogelijk, want alle kleinverbruikers "die zouden kunnen salderen" worden per direct uit de regeling geschopt met een dikke vinger van Verhagen d'r bij, zie verder?!

Overigens was er (status 17 okt. 2011) nog steeds 1.500 - 1.158 = 342 miljoen Euro te verdelen voor SDE 2011 (Agentschap NL mededeling), en is er bijna DRIE maal zoveel voor "hernieuwbaar gas" gereserveerd dan voor "hernieuwbare elektriciteit", wat al alles zegt over de prioriteiten bij EL&I. NEEderland Gasland, en niets anders.

SDE 2012 - enkele "kern"punten (niet uitputtend, lees de brief)

• Opening (voorzien) 31 januari 2012.
  
  
• 1,7 miljard Euro beschikbaar, gaat gegarandeerd voor een aanzienlijk deel naar "de grote jongens".
  
  
• 1 budget, iedereen mag elkaar hard vloekend de tent uitvechten om dezelfde centen (uniek in Europa?).
  
  
• Niet vier (zoals SDE 2011, die nog steeds "loopt"), maar vijf fases (2 pagina's tabel met alle mogelijke varianten...), er is "gezien de enorme belangstelling" voor fase I uit SDE 2011 immers "ruimte om te beginnen met een lager bedrag" (zei de top kruidenier uit Den Haag)...
  
  
• Wederom maximum 15 Eurocent/kWh basisbedrag, en 103,5 Eurocent/Nm³ "groen gas" (NB: pas in de laatste fase), maar...
  
  
• ... eerste (met stip belangrijkste) fase maximaal 7 Eurocent/kWh (48,3 Eurocent/Nm³).
  
  
• Blijft over voor PV aan "subsidie" (de term hondenfooi niet waardig) 7 (basis) - 5 (geschatte "correctie") = ongeveer 2 Eurocent/kWh, en de rest zoek je dan zelf maar uit... (het blijft immers een "stimulerings"regeling...).
  
  
• Noviteit: Nog een warmte cq. warmtekracht koppeling bonus d'r bij, niet meer apart, maar "verweven" met de betreffende optie: eerste fase 19,4 EURO per GJ (loopt af naar de hoogstwaarschijnlijk nooit in aanmerking komende laatste fase van 41,7 EURO per GJ). Nota bene: de GJ stadswarmte prijs die Polder PV momenteel als eindafnemer van fossiel geproduceerde restwarmte betaalt bedraagt ... EUR 23,59/GJ inclusief BTW = EUR 19,82/GJ ex BTW... Is dit soms een verkapte promotie van uitsluitend door grote energiebedrijven te exploiteren stadswarmte projecten met nog meer stalinistisch gebonden afnemers??? Er staat immers een onrustbarende optie "Uitbreiding van bestaande afval verbrandingsinstallaties" in de tabel onder het hoofdje "warmte"...
  
  
• Eigen verbruik (van "duurzaam geachte" energie) voor bedrijven wordt subsidiabel. Incentive numero zoveel voor bedrijven waaraan burgers (die wel voor de regeling gaan betalen...) helemaal niet mee mogen doen...
  
  
• Beestachtige zoveelste geste richting het Grote Bedrijfsleven: biomassaprojecten die uit MEP gaan vallen mogen gewoon onder SDE 2012 gaan doordraaien, "want er is immers al een investering gedaan", en die moet zogenaamd renderen. EL&I suggereert anders "kapitaalvernietiging". Suggestie Polder PV: dan s.v.p. ook al die bestaande zonnepaneel eigenaren meteen in die lucratieve regeling. Die niet ondersteunen, dat is pas kapitaal vernietiging. Noot: PV mocht in de "oude" regelingen helemaal niet meedoen als er ook maar een schroefje niet nieuw was gekocht, alles moest nagelneu worden aangeschaft, anders kon je enige vorm van SDE subsidie wel op je buik schrijven (zie onder vragen en antwoorden m.b.t. de eerste SDE regeling, gepost op 6 maart 2008 door Polder PV, onder "Wat zijn de criteria voor subsidie voor PV-installaties?")...
  
  
• Verder ga ik niet met de bespreking van alle mogelijke nieuwe en oudbakken opties, anders krijg ik een vieze smaak in de mond.

Maar de grootste klapper komt natuurlijk pas op pagina 7 voor decentrale opwekking. Vetdruk Polder PV:

"Om overstimulering te voorkomen, stel ik de categorie zon-pv > 15 kWp alleen open voor installaties die worden aangesloten op een grootverbruikersaansluiting (systemen die zijn aangesloten op een aansluiting op het elektriciteitsnet van meer dan 3 * 80A). Op die manier maak ik een heldere scheiding tussen installaties die kunnen salderen en installaties die gebruik kunnen maken van SDE+. Het afgelopen jaar is namelijk gebleken dat de mogelijkheid van salderen al voor veel zonne-energie-installaties rendabel kan worden toegepast op basis van de bestaande salderingsregels. Voor installaties die zijn aangesloten op een grootverbruikersaansluiting kan niet worden gesaldeerd. Die projecten komen in aanmerking voor SDE+." Pagina 7 van brief "Openstelling SDE+ 2012" van EL&I aan de Tweede Kamer, 3 november 2011.

Zo, dat is meteen duidelijk: alle projecten bij MKB bedrijven met een kleinverbruik aansluiting tm. 3x 80 Ampère worden per direct door Verhagen en zijn boevenbende ook al uit de SDE regeling geflikkerd, ze zoeken het verder maar uit. Alleen de Groot Mogols, die toch al goed betaalde juristen en advokaten in dienst hebben om alle mazen in de Wet te vinden en alle financiële constructies waar burgers en kleine bedrijven alleen maar van kunnen dromen feilloos op tafel weten te krijgen in hun voordeel, "mogen" subsidie. Dat gelul over die aansluiting was al bekend zodra het beruchte (inmiddels aangepaste) artikel 31-c in de Elektriciteitswet was opgenomen, die van meet af aan al verwijst naar het artikel 95a waar die 3x 80 Ampère aansluiting al lang in werd vermeld. Dus niks "duidelijk maken", die fysieke begrenzing stond er zeven jaar geleden (...) ook al in, heer Verhagen... Bull-shit argument, dus, hier worden gewoon de grote jongens gepaaid, en de kleine bedrijven kunnen het verder gewoon vergeten, geen extra subsidie behalve "saldering". Die nog steeds dagelijks tot vreselijke toestanden en ellende blijft leiden, want er is vrijwel niks tot in detail bij Wet geregeld, en steeds meer slachtoffers krijgen knallende ruzie met zowel netbeheerders als met leveranciers over die onzin. Leest u bijvoorbeeld deze schokkende recente post op GoT...

Het gaat verder ook gegarandeerd inhouden, met deze "line of reasoning", dat er helemaal NIETS gaat veranderen aan de schofterig lage energiebelasting staffels voor de grootverbruikers in ons land. Want als dat wel in het verschiet had gelegen (wat gewoon moet gebeuren), had EL&I natuurlijk nooit dat "voordeeltje" gegund aan grote elektra zuipers om dan als enige overgebleven partij in ons ultra-zielige landje nota bene subsidie (van schandalige lage ordegrootte, laten we wel wezen, het blijven Super Kruideniers in Den Haag) te gaan verlenen.

Al moet ik nog zien welke grote elektra zuiper met een mega-dikke capaciteit aansluiting nog aan die bezopen regeling mee wil gaan doen voor een diep treurige 2 Eurocent per kilowattuur, voor 15 jaar. Daar ga je toch je kostbare tijd niet meer in steken? Dan pleur je gewoon meteen je dikke industriehal vol met paneeltjes nadat je een paar containertjes met spotgoedkope Aziatische merk PV-modules op hebt laten halen in Antwerpen, Rotterdam, of Hamburg (70 Eurocent per Wp, bankable modules, cif condities...). En laat de bureaucratie dan verder voor wat ze is: knetterende schele hoofdpijn.

Reactie van de Zonnestroom Producenten Vereniging die een e-mail rondstuurde vandaag:

"... Alleen aansluitingen groter dan 3 maal 80A mogen nog maar aanvragen. Dit betekent in de praktijk dat PV nu helemaal doodverklaard is in Nederland, ook voor bedrijven. Over de stimulering van de opwekking van duurzame energie door burgers wordt uiteraard niet gerept. Burgers doen er allang niet meer toe in Den Haag..." Uit e-mail van ZPV aan haar leden, 3 november 2011.

Saldering helemaal geen zekerheid...
En als u dacht dat die door Verhagen gesuggereerde "saldering van zonnestroom" een eeuwige / vaste "waarde" zou zijn (zo zou je het hier kunnen lezen), die moet nu maar eens rap gaan lezen wat de heer Jurjus in een reply op de briljante en zeer kritische website Energieenwater.net van collega Sweegers mocht uitbraken:

"Daarnaast hebben we in de Green Deal met het ministerie afgesproken om te gaan onderzoeken met welke instrumenten we de grote vlucht die decentrale opwek in de komende jaren zal gaan nemen, kunnen faciliteren. Want één ding is zonneklaar: voor de schatkistbewaarder houdt het weggeven van energiebelasting en BTW-inkomsten op energie een keer op. Daarom verkennen we de mogelijkheid om decentrale projecten onder het verplichte aandeel duurzaam te brengen, zodat er voor die projecten een structureel verdienmodel ontstaat. " Uit ingezonden reactie van André Jurjus van Energie-Nederland op Energieenwater.net, van 2 november 2011, die daarmee voor het gemak eventjes op de stoel van het parlement gaat zitten...

Meneer Jurjus wil blijkbaar geld verdienen aan decentrale opwekkers, en ook nog eens zo snel mogelijk van de salderingsregeling af, zo kunt u hier tussen de regels door lezen (lees ook mijn reactie op GoT). Voor wie het nog niet wist: Jurjus is CEO van, zeg maar, het oude EnergieNed (na fusie met VME "Energie Nederland" geworden), wat al decennia lang een zeer warm onderhandelingspartner is van dat door velen verfoeide Ministerie van EL&I. Wat o.a. dat door velen gehate capaciteitstarief (bij mij dit jaar voor elektra € 122,81 ex BTW) er door heeft laten rammen, en wat natuurlijk ook een zeer groot voorstander en top masseur is van die ook door steeds meer mensen met argusogen bekeken "sluwe meters". Het zal u wellicht niet verbazen: de heer Jurjus heeft zelfs ruim 4 jaar op dat Ministerie van EZ (zoals dat toen nog heette) gewerkt, en 13 jaar op het Ministerie van Landbouw, wat gefuseerd is met EZ (bio op LinkedIn)...

... en ook pure (?) vrije markt jongens als de heer Sjak Lomme, die een column op het publiekelijk toegankelijke deel van Energeia bijhoudt, lijkt geen groot voorstander van salderen van zonnestroom, en ziet de door de Tweede Kamer "gewilde" verruiming daarvan voor Verenigingen van Eigenaren (NB: waarschijnlijk een heel wat bescheidener potentieel dan hij suggereert en/of de T.K. denkt) als een vorm van gevaarlijke overstimulering die vooral niet bevorderd (liever: de kop in gedrukt) dient te worden. Zie zijn bijdrage van 3 november 2011. Als het aan de nodige lieden in de energie sector ligt, wordt de salderingsregeling eerder "flink gekort" of "uitgekleed", dan dat die wordt "verruimd". Al met al geen "geruststellend" perspectief voor een zorgeloze toekomst voor het salderen van zonnestroom. Ook niet voor diegenen die daar in hun terugverdientijd berekeningen van divers pluimage, voor hun al lang op het dak liggende zonnepaneeltjes, als "vaste waarde" mee rekenen...

Tot slot: En wie gaat dit allemaal betalen?
U en ik natuurlijk, wie anders dacht u. Verhagen heeft in zijn ondoorzichtige dikke wolken over deze materie natuurlijk eerder wel gesteld dat "het bedrijfsleven de helft zou gaan betalen", maar "de helft van WAT", daar laat hij zich nog steeds niet over uit. Dus dat kan beslist heel erg ongunstig (voor de aan een heel kort lijntje te houden burgermensjes) gaan uitpakken, of gunstig (voor de reeds met dikke lollies, warme kruiken, ontbijt op bed, en boven-Balkenende-norm-liggende-bobosalarissen gezegende groot industriëlen), afhankelijk van de positie van de geïnterviewde. En Verhagen kan me dus nog steeds niet vertellen wat ik (met elektra, kookgas- en stadswarmte aansluiting) zal gaan betalen, vanaf die nu al beruchte eerste januari 2013, op basis van deze snoeiharde verdeling van "mijn huidige energiekosten". Die ik trouwens volslagen zelfstandig, zonder "hulp" van Verhagen of van "sluwe meters" al tot een absoluut dieptepunt omlaag heb gebracht (dat terzijde):

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Maar ik denk ook dat (a) hij dat helemaal niet zelf kan uitleggen (daar gaat hij namelijk direct in stikken). En (b) de ambtenaar die dat dan voor hem op een papiertje schrijft er weer een onnavolgbare, draak van een "Umlage" van gebrouwen zal hebben. Die beslist niet in mijn voordeel zal worden uitgelegd. Ook daar zult u en ik vergif op kunnen innemen.

Voorspelbare conclusie:
EL&I heeft helemaal niets met burgers, beste mensen, neemt u dat nu maar van me aan. Ze als een vampier leeg zuigen is echter tot het hoogste, door ons parlement gedoogde gebod geworden.

Maar ook:
Met dit totale ramp beleid m.b.t. zonnestroom geeft EL&I impliciet toe dat de razendsnelle mondiale ontwikkeling van PV geen enkele invloed heeft gehad, zowel positief, als negatief, van het eeuwige gepruts in Nederland. Er "hoeft" tegenwoordig blijkbaar geen subsidie meer gegeven te worden op zonnestroom - aldus de niet uitgesproken "boodschap" van EL&I. Maar voor alle andere (zogenaamd "goedkope") opties wel. Zijn we toch nog "ergens" gekomen. Maar zoals wel vaker gezegd: netpariteit is absoluut niet voldoende voor een zelfdragende markt, en er blijven talloze onzekerheden over die investeerders blijvend afschrikken. Daarvoor moet de energiemarkt in ons land echt totaal op de schop worden genomen. Pas dan zal de eeuwige belofte PV haar echte impact kunnen gaan waarmaken. En dat gaat beslist niet bij een treurig beetje van maar 50 MWp per jaar blijven. NEEderland verdient zoveel beter!

^^^ Een vermelding die we steeds vaker zullen tegenkomen op internet fora (deze is van het onvolprezen GoT), en die ondanks de voortdurende sabotage door onze autoriteiten bij hen tot steeds meer nervositeit zal gaan leiden. De burgers zijn door Verhagen cs. letterlijk en figuurlijk uit de SDE geflikkerd, het MKB cq. kleine ondernemers (boeren en buitenlui inclusief) achter een kleinverbruik aansluiting inmiddels ook. En hij zal de gevolgen daarvan volledig op zijn conto bijgeschreven krijgen. Al blijven de grootste boosdoeners dan nog steeds op hun riante ambtelijke pluche vastgeroest: zijn ambtenaren, die verantwoordelijk zijn voor alle ellende...

Reacties uit het veld op dit artikel:

• 4 november 2011. "Bedankt voor je vlijmscherpe ontleding van de nieuwe "ranzige" plannen. Ik deel je vrees dat de fossielen proberen saldering om zeep te helpen."

http://tinyurl.com/65dx2do (verkorte link naar download pagina EL&I voor de kamerbrief van 3 november 2011)
http://www.agentschapnl.nl/actueel/nieuws/stand-van-zaken-sde-op-17-oktober-2011 (zie de titel, update is geplaatst op 31 oktober 2011 bij Agentschap NL)
(Energeia had vandaag ook maar liefst drie artikelen over de SDE 2012 regeling)