starting up our own green power production unit: 4 solar panels, March 2000
ontwikkelingen "oud"
links
PV-systeem
basics
grafieken
graphs
huurwoningen
nieuws
index
 

SOLARENERGY

Nieuws P.V. pagina 87

meest recente bericht bovenaan

Specials: Helianthos in de uitverkoop (17 jan., resp. 2 feb. 2012)
Mondiale PV markt 2011 cf. EPIA (27 jan. 2012)

17 januari 2012 - 2 februari 2012

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

<<<90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights JSS22


2 februari 2012. ... en ook in Duitsland en in NEEderland prima zonnepanelen opbrengsten te halen... Dat wisten de insiders al lang natuurlijk, alleen mag "het publiek" dat niet weten van de fossiele betonkoppen in Den Haag. Maar weer even enkele anecdotische bewijzen dan (ze liggen voor het oprapen, je hoeft ze alleen maar op te pakken).

(a) Photon 1/2012 bericht in de heerlijke rubriek "Leseranlage" over de opmerkelijke installatie van Michael Stadtfeld in Schiffweiler bij het diep landinwaarts gelegen Saarbrücken (Duits grensgebied met de noordoost hoek van Frankrijk). Weliswaar een plek in Duitsland met relatief hoge instraling (zie instralingskaart 2010 jaarsom). Maar de 6,4 kWp installatie van Michael is wegens ruimtegebrek midden in de stad verdeeld over twee zeer laag hellende dakkapellen met staalblik "Decra" dakpannen van Icopal, zelf aangelegd met eigen ontworpen dakhaken, en geschakeld op 2 SMA Sunny Boy SB 3000 omvormers. Het meest byzondere naast de zeer geringe dakhelling is: de dakvlakken zijn verdeeld over zuidoost en ... noordwest. En die installatie doet het desondanks hartstikke goed voor zo'n verre van optimaal "uitgericht" PV-systeem: gemiddeld 860 kWh/kWp.jaar, met, vergeet niet dat het hier om een hellingshoek van slechts 13 graden gaat, op zuidoost een spectaculaire specifieke opbrengst van 960 kWh/kWp.jaar. En, dat is het meest byzondere, op de noordwest-georiënteerde 13 graden hellende deelinstallatie een hoogst respectabele specifieke opbrengst van ... 736 kWh/kWp.jaar.

(b) Maar uiteraard vinden we in Nederland ook prima opbrengsten genererende PV-installaties, er komen steeds meer meldingen van. Een zo'n installatie is een heus SDE systeem (SDE beschikking 2009 "groot"), met een nominale DC generator capaciteit van 99,33 kWp, bij Heida, op een ligboxenstal in Flevoland nabij Lelystad. Specifieke productie in 2011: 1.000 kWh/kWp op een zuid-oost oriëntatie (!). 473 stuks Suntech STP210-18/Ud; inverter: 9x Sunny Mini Central 10000TL. Logging met SMA Sunny Webbox. Leverancier: MV Solar. Zie de live-monitoring onder de Sunny Portal logdata van Heida SDE project.

^^^
Zuid-oost oriëntatie en toch 1.000 kWh/kWp.jaar halen. Dat kan met goede installaties met hoog renderende omvormers in (centraal) Nederland. Heida nabij Lelystad (er staat nog een boerderij vlak bij met een vergelijkbare ZO georiënteerde installatie van dezelfde leverancier...). Een vuiltje aan deze verder zeer schone lucht: het dak ligt niet vol (zoals dat onverbiddelijk WEL zou zijn geschied in Duitsland, Vlaanderen, of Italië), want SDE 2009 "groot" had een maximering van slechts 100 kWp. Dat hebben die vreselijke ambtenaren die deze polderkolder hebben verzonnen weer goed voor elkander: weer een stukje prima toepasbare potentiële dakruimte voor PV voor lange tijd verkl**t...

Foto © 2012 Microsoft Corporation / Bing Maps

(c) De voorman van een professioneel installatiebedrijf "uit het zuiden des lands" verzekerde me een paar maanden geleden dat diverse van hun recent opgeleverde PV-projecten specifieke opbrengsten in de buurt van de 1.000 kWh/kWp.jaar haalden.

(d) Zelfs het totaal antieke systeem van Polder PV blijft het geweldig doen, vorig jaar haalde onze Kyocera setje zelfs met de vingers in de neus fors meer dan die "magische" 1.000 kWh/kWp.jaar grens, de antieke Shell modules (10 tot elf jaar oud) haalden respectabele opbrengsten tussen de 883 en 964 kWh/kWp (zie bericht van 3 januari).

Voor screendumps van de prima resultaten van de afgelopen drie prachtige zonnige dagen, zie deze post op GoT.

Dus laat u niet gek maken door "lage prognoses" van die bezopen "850 kWh/kWp.jaar" die u zo vaak op PV-websites tegenkomt zonder enige harde referentie naar bewijzen voor die inschatting. Op veel plekken is zonder meer een hogere productie te halen. Zelfs, zoals de Flevopolder toont (midden in Nederland, beslist niet het zonnigste deel van Nederland cf. KNMI), op een zuidoost oriëntatie.

Ergo: het potentieel in Nederland is en blijft geweldig, de panelen zijn nooit zo goedkoop geweest, dus waar wacht u nu eigenlijk nog op?

Zomaar wat kreten die zo typisch zijn in deze chaotische tijden, NEEderland wordt JAderland (greep uit paar daagjes GoT lurken)?

  • "Daar is zeker nog plaats, eerst maar eens het schuine dak vol met die 3 landscape panelen.
    Ik moet vrouwlief niet helemaal gek maken, zoiets moet je geleidelijk doen " (Speksteenkachel op GoT)
  • "PV vandaag binnen gekregen. De panelen zijn beste groot en lastig naar boven te sjouwen. Me handen jeuken nu om die dingen op het dak te gooien. Van het weekend moet het gebeuren." (Leon303 op GoT)
  • "Zal nog even mijn meterkast vraag/antwoord van de offerte leverancier afwachten en dan knopen gaan doorhakken. Kunnen ze misschien nog voor maart op het dak liggen. " (Metroman op GoT)
  • "Ik ben dus een beetje door mijn excuses heen om nu geen zonnepanelen aan te schaffen. " (upje op GoT)
  • "Je moet denken aan 2,2 euro per wp alleen voor het paneel, ongeveer. Ze zijn wel verschrikkelijk BEGEERLIJK ." (Neanderthaler71 over die sexy high-power Sanyo [Panasonic] paneeltjes op GoT)
  • "Ik ben besmet... niet met een verkoudheid of ander ziektevirus.. maar met het PV-virus Ik heb nu net 1 jaar een 1350 Wp installatie die helemaal top is. Toch nog 1700 kWh verbruik over per jaar, in juli komt een 15 jaar oude (woeker )polis vrij die 0,2% rendement heeft gehad en daarvan koop ik dus mooi een 1920 Wp installatietje of zo Deze investering brengt ten minste wat op en nog belangrijker: hij is duurzaam!" (Petje72 op GoT "Duurzame Kroeg"...)

Mocht u geholpen willen worden met prognoses over "potentiële financiële rendementen" en zo, lees dan de volgende posts en ga eens stoeien met die spreadsheet... Veel succes met uw eigen zonnestroom avontuur. U verdient het dubbel en dwars!

http://www.energieenwater.net/index.php?option=com_content&task=view&id=1954&Itemid=123 (1 februari 2012: zelfs econoom Jurgen Sweegers heeft zich op de rentabiliteitsberekening voor zonnepanelen gestort en schreef zelfs een heus "advies" op zijn briljante website...)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/37604277#37604277
(1 feb. 2012, post van ricdijk op GoT nieuwe stijl, met gekoppeld spreadsheet, zie ook de daar op volgende posts)


2 februari 2012. ... maar wat levert dat nou allemaal op, daar in Vlaanderen/België? Zoet en zuur. Goeie vraag. Want je kunt wel een hoop zonnepaneeltjes neerknallen op grote en talloze kleine daken, maar wat komt daar nu eigenlijk uit? Dat is een niet gemakkelijk te beantwoorden vraag, want je hebt natuurlijk te maken met een verpletterende hoeveelheid factoren die in meer of mindere mate van invloed zijn op de opbrengsten van al die systemen. Ik noem een paar niet bepaald onbelangrijke variabelen die allemaal per stuk al invloed hebben, en in combinatie met elkaar een verpletterende mogelijkheid aan variaties geven die de productie per installatie bepalen:

  • Instraling. Varieert per regio, per land, en zelfs binnen een land kan de instralingsgradiënt fors zijn. Helaas zijn de gegevens bij PVGIS voor België niet echt nauwkeurig te noemen, en heb ik nog geen gedetailleerder instralingskaart voor België zelf gezien dan deze van PVGIS. Tips voor een meer gedetailleerd exemplaar zijn welkom. In België is er in ieder geval, grof gesteld, een instralingsgradiënt van zuidwest ("hoog"), naar noordoost ("laag"). Met zo'n beetje de grensstreek met het Nederlandse (oost) Noord Brabant en (west) Limburg als grootste "pechvogels" (maar nog steeds zeer rendabel PV-installaties daar te bouwen).

  • Hellingshoek van de modules t.o.v. de horizon. Alles tussen zo'n beetje 15 en 60 graden is vrij probleemloos in te passen (bij oriëntaties tussen ZO en ZW), maar liefst niet al te steile hoeken kiezen vanwege onverbiddelijke schaduwwerking en zeer scheve instraling (veel minder rendement, zeker als je buiten de ZW resp. ZO richtingen gaat komen). Vaak wordt zo'n 35 graden als optimaal gezien (de beroemde "instralingsschijf"), maar er zijn ook bijstellingen van die mening, dat "het optimum" bij zo'n 30 graden zou liggen, al is alles tussen 20 en 40 graden ook prima (zie dit artikel en het vervolg).

  • Oriëntatie van de modules ten opzichte van "zuid". Al wordt formeel met dat "azimuth" vanuit noord ("nul graden") kloksgewijs gerekend, oost is dus 90 graden, zuid 180, en west 270 graden.

  • Ventilatie van de modules: luchtspleet bij schuindak plaatsing, open frames optimaal bij plat dak plaatsing.

  • Bekabeling. Hoe dikker het koperdraad hoe beter, maar overdrijven is ook een vak. De installateur moet weten wat er minimaal noodzakelijk is voor de betreffende installatie, veel gebruikt in residentiële sector is speciale "solar kabel" met een doorsnede van 4 mm².

  • De "match" van de modules (die altijd iets variëren t.o.v. elkaar qua elektrische eigenschappen), en eventuele verschillende strings (leidend tot "mismatch verliezen").

  • Omvormer, het "hart en de hersens" van de installatie. Mag absoluut niet op bezuinigd worden, hier kan nogal wat tot veel systeem rendements-verlies optreden. Een goede installateur / aanbieder moet een maximaal presterende omvormer kunnen berekenen cq. selecteren en inzetten, voor een economisch attractieve aanbieding.

  • Plaats van omvormer in huis. Liefst op een koele, droge, niet stoffige plek in huis, al zijn er talloze types die "extremere" omstandigheden aan kunnen. Dat laatste wordt duidelijk gemaakt in de zogenaamde "IP klasse" aanduiding van het apparaat in kwestie, waarbij zowel de "stof"gevoeligheid, en de "water"gevoeligheid worden ingedeeld in klassen.

  • En vast nog meer zaken die ik vergeten ben.

Dit alles laat onverlet dat er wel "algemene" getallen genoemd kunnen worden. Daar moet u altijd een pot zout bij zetten, want zeker in Nederland slaan de breeduit in de pers gekopieerde getallen vaak nergens op (ECN economen: "850 kWh/kWp.jaar", terwijl in grote delen van het land hogere opbrengsten gehaald kunnen worden met optimaal uitgerichte PV-systemen). Die "850" horen we ook regelmatig in België. Maar, er komen inmiddels nieuwe getallen uit de lucht vallen die deels onzinnig lijken te zijn, en deels meer richting de "waarheid" zullen komen. En die, hoe verrassend, van de branche-organisaties in Vlaanderen/België komen. In drie hoedanigheden.

Het zoet: prima opbrengsten in België

(a) In een interview met Jo Neyens, die als PV-specialist van de overkoepelende "duurzame energie belangen organisatie" Ode (België) wordt opgevoerd, staat in een artikel van 26 januari 2012 op Energeia (niet toegankelijk voor publiek) de volgende claim:

"Einde 2011 was de Belgische pv-capaciteit toegenomen tot bijna 1.587 GW ... “De Belgische zonnecapaciteit is goed voor een productie van circa 1.440 GWh”, zegt Jo Neyens, de PV-specialist van Ode Vlaanderen. “Dat dekt ongeveer 1,8% van het verbruik.”"

Die opmerking wordt gemaakt in een artikel met een capaciteits-evolutie-grafiek waar in de Y-as duidelijk van "AC-vermogen" wordt gerept. Als we er van uitgaan dat er gemiddeld genomen tien procent wordt "ondergedimensioneerd" bij de omvormers (dus: omvormer vermogen gemiddeld ongeveer 90 procent van nominaal STC DC vermogen van de zonnepanelen generator), zou de genoemde "1.587 GW" (AC vermogen) kunnen neerkomen op ongeveer 1.746 GWp (DC vermogen PV-generator). Als die aanname klopt, zou dat betekenen dat Neyens hier rekent met 1.400 [GWh/jaar]/1.746 [GWp] = 802 kWh/kWp.jaar. Dat is een zeer lage geschatte specifieke opbrengst voor zonnestroom installaties. Zeker ook in België.

(b) Die suggestie lijkt dan ook te worden ontkracht in een tweede, zeer specifieke bron. PV-Vlaanderen, de "rechtsopvolger" van het oude BelPV, heeft begin dit jaar hun visie document "Een zonnige toekomst voor Vlaanderen" gepubliceerd (download hier). Daar wordt op pagina 9 gemeld:

"Per 1000 MWp leveren zonnepanelen ongeveer 900 GWh groene stroom per jaar. In 2020 kan het opgestelde vermogen van 4000 MW dus 3600 GWh leveren, of een aandeel van ongeveer 7% in het Vlaamse stroomverbruik (afhankelijk van de evolutie van de elektriciteitsvraag)."

(c) Even afgezien van de nogal laag geschatte hoeveelheid van "slechts 4 GWp" opgesteld PV-vermogen in Vlaanderen over maar liefst acht jaar (slechts gemiddeld nog zo'n 438 MWp per jaar bij te plaatsen over die periode waarbij zonnepanelen normale "winkelwaar" zijn geworden...), rekent PV-Vlaanderen zelf dus al met een specifieke opbrengst van 900 kWh/kWp.jaar. Dat is bijna 100 kWh/kWp.jaar meer dan Neyens lijkt te rekenen, 12,5% meer.

Maar zelfs de PV branche organisatie lijkt niet eens consequent in hun optimisme, want in hetzelfde "visie"document vinden we op pagina 4 de volgende harde statement:

"Is er genoeg zon in Vlaanderen?
De nauwkeurige satellietmetingen van het onderzoekscentrum JRC, het centrale onderzoekscen-trum van de Europese Unie, geven voor België een zoninstraling van gemiddeld 1240 kilowattuur per m2 per jaar.
Zonnepanelen halen daar per kilowattpiek jaarlijks ongeveer 950 kWh groene stroom uit. Met gemiddelde kristallijn silicium zonnepanelen (135 Wattpiek per m2) is dat 130 kWh per m2."

Hier claimt dezelfde belangenorganisatie dus zelfs al 950 kWh/kWp.jaar aan haalbare productie. Dat zou zelfs bijna 19 procent meer "gemiddelde opbrengst" beteken dan de eerder genoemde Neyens van Ode lijkt in te schatten.

(d) Die laatste schatting lijkt beslist niet te hoog gegrepen. Want enkele jaren is er al een ronduit ge-wel-di-ge productie resultaten website voor België actief (grotendeels noord België), www.pvlogging.be, die op de homepage verpletterende gemiddelde specifieke opbrengsten laat zien die bij zuid oriëntaties zelfs tot in het binnenland aan toe tegen de 1.000 of er zelfs overheen laten zien (zie ook jaargrafiek), en zelfs bij ZW en ZO oriëntaties specifieke opbrengsten tevoorschijn tovert die vaak tussen de 900 en de 1.000 kWh/kWp.jaar in liggen (gemiddeld voor België ongeveer 942 kWh/kWp.jaar). De site lijkt inmiddels zo'n 385 systemen "on-line" te hebben. Iets dergelijks wezenlijks is in het al tig jaren met zonnestroom klooiende NEEderland nog steeds non-existent...

Het "bewijs" voor die hoge haalbare productie bij de zuiderburen is direct evident van deze kWh/kWp.jaar grafiek (interactief op de site van PVlogging.be):


^^^
Screendump van © PVlogging.be site (jaargrafiek). Let op de hoge bereikte gemiddeldes bij de
specifieke jaaropbrengsten, die tussen de 950 en 1.000 kWh/kWp.jaar liggen (zwarte lijn),
met ook daarbij ingetekend de maximale (rood) en minimale waarden
(blauw, vaak ver van optimale oriënties, hellingshoeken, etc.).


Opvallend is in bovenstaande grafiek dat die min/max lijnen uit elkaar gaan lopen in de loop van de tijd, wat kan duiden op grotere verschillen in kwaliteit, en/of een grotere bandbreedte bij de gerealiseerde opstellingscondities. Met de steeds goedkoper wordende zonnepanelen wordt het immers steeds lucratiever om bijvoorbeeld ook oost- en west-georiënteerde daken met van die schone zonnepaneelkes te gaan bedekken. Gezien de financiële opbrengsten zijn sommige mensen dan al mogelijk bereid om met minder opbrengst per opgestelde kilowattpiek aan generator vermogen genoegen te nemen. Tja, zonlicht blijft immers gratis. Olie, kolen, gas, uranium, en "elektra van het net", allemaal "monopoliseerbaar" zullen nooit die utopische situatie bereiken...


Tot slot - het zuur
Maar ook in Vlaanderen (België) waaien koude winden tegenwoordig. Althans, dat zou je kunnen denken als je het volgende screendumpje van Canvas teletekst beschouwt, waarbij de Vlaamse branche organisatie weer eens een drama lijkt te constateren omdat er vrijwel niks meer aan zonnepaneeltjes afgezet zou worden:

Of de soep werkelijk zo heet gegeten moet worden als die in dit bericht lijkt te worden geserveerd moeten we maar gaan afwachten. De Vlaamse sector federatie heeft wel vaker zeer ernstige inschattingsfouten gemaakt bij zowel de eigen marktontwikkeling (altijd veel harder dan ze zelf hadden gedacht), als bij de enorme impact die dat op hun eigen regering(en) heeft gehad (lees: forse reducties van de absurde stapeling aan incentives)*.

Wel zullen er ook in de "maak"industrie de nodige slachtoffers gaan vallen vanwege de stabiliserende markt (mondiaal), en de moordende concurrentie uit China. We hebben het al gezien bij Solland Solar en Helianthos in Nederland. En zelfs het in Eindhoven zetelende OTB Solar, overgenomen door Roth & Rau, zal niet makkelijk op de stoel zitten nu het Zwitserse conglomeraat Meyer Burger heeft besloten om de overname onderhandelingen van R&R voorlopig te staken wegen de verslechterde financiële positie van de overname kandidaat (persbericht)...

Op het vlak van de "primaire" hardware, de "machinerie" die nodig is om überhaupt ingots, wafers, en zonnecellen te kunnen maken, gaan overal harde klappen vallen. Zo is bij het Belgische concern Bekaert de vraag naar de zogenamde draadzagen weggevallen, wordt de productie in China dramatisch terug geschroefd, en dreigen in België zelf zo'n 600 mensen hun baan te verliezen, met name in de "zaagdraad" unit in Aalter (387 jobs staan daar op het spel). Bekaert staat een zware herstructurerings-operatie te wachten, zoals veel spelers in de PV-business.

Zie trouwens ook de interessante forumdiscussie over "het fenomeen Bekaert" op het Zonstraal forum in Vlaanderen...

Zoet en zuur dus, in België. Like everywhere...

* Lees daartoe ook even deze kostprijs berekening bij Zonnepanelen-nieuws.be over de potentie bij particulieren in Vlaanderen in 2012, waarbij men uitkomt op een terugverdientijd van 6,4 jaar (waar we in NEEderland een strakke plasser van zouden kunnen krijgen), en u weet dat het misschien wel "mee zou kunnen vallen"...

http://hugin.info/133955/R/1582044/494237.pdf (persbericht van Bekaert van 2 februari 2012)


2 februari 2012. Vattenfall heeft haast met veiling Helianthos... Eerder dan verwacht komen er inmiddels "schokkende" beelden beschikbaar van de peperdure high-tech inboedel van Helianthos, een avontuur waar het bedrijf 87 miljoen Euro in gestoken zegt te hebben (en nadat ik de beelden heb gezien geloof ik ze op hun woord...). Maar waarvan de Zweedse eigenaar besloten heeft dat het in een openbare veiling "mag" worden aangeboden voor een ieder die er wat in ziet (bericht van 17 januari 2012).

Van een collega kreeg ik namelijk een link naar de website van het veilinghuis Troostwijk Industrial Auctioneers & Valuers. Zo te zien een bedrijf wat wel pap lust van sjieke technische boedels aanbieden op zo'n manier dat je bij wijze van spreken spontaan je portefeuille zou gaan trekken om alleen al voor de leut zo'n high-tech apparaat in huis op te stellen om te laten zien aan je vrienden. Als je tenminste trek hebt in zo'n spielerei als een microflow kast, een sputter-coater, of gewoon, heel ordinair, een laminator...

De startdatum van de veiling is vastgelegd op 4 april 2012 (vanaf 14h00 's middags). En er wordt afgetikt op 18 april om dezelfde tijd, dus slechts twee weken tijd om te shoppen. U kunt nu al vast "digitaal kijken", met een zeer gedetailleerde blik in de fabriek die nooit commercieel mocht worden. Met spectaculaire hardware die mogelijk nooit functioneel zal gaan worden en in het ergste geval richting schroothoop zal gaan als er geen afnemers voor worden gevonden. Op de website staat alle voorheen als "geheim" te beschouwen apparatuur in al hun naaktheid te pronken en smachtend te wachten op de eerste de beste bieder die met een bundel geld langs komt (7 pagina's afbeeldingen met de "inventory", in veilinghuis kringen ook wel "kavels" genoemd...).


^^^
Zelfs het voorblad van een van de patenten rond de Helianthos technologie
staat in de "kavels" te koop (ik neem aan dat de patent aanvraag zelf daar ook bij
zal horen, het vurig gewilde eerste spul van het "Burgerinitiatief Red Helianthos").

U kunt na een voorselectie ook fysiek de boel komen bewonderen, tijdens de Officiële Bezichtiging op lokatie Westervoortsedijk 71k op het Bedrijventerrein Kleefse Waard-Koningspleij, 6827 AV Arnhem. U heeft zes uur de tijd, van 10:00 tot 16:00 op 3 april 2012...


^^^
KLIK op foto voor uitvergroting: een van de talloze peperdure machines die mogelijk nooit
gebruikt zal gaan worden waar het high-tech apparaat voor bedoeld was... U mag hem kopen.
De prijs mag u uiteindelijk zelf proberen te bepalen op de veiling...

Screendump uit de virtuele rondleiding in de Helianthos proeffabriek in Arnhem op de website
van veilinghuis © Troostwijk (deze webpagina).

Troostwijk heeft zijn naam eer aan gedaan en er ook nog een zeer gelikte visuele rondleiding van gemaakt, met highlights om van dichtbij te bekijken (rechts op genoemde webpagina, zie ook deze link). Dan kunt u zelf zien waar die 87 miljoen Euro dan wel aan besteed is die de Vattenfall holding onder de NUON paraplu in het lang durende project heeft gestoken. En schieten de tranen u wellicht in de ogen als u beseft dat het mogelijk einde verhaal gaat worden voor dit zoveelste geflopte Nederlandse PV avontuur. Tenzij het "burgerinitiatief" van Hisschemöller cs. nog in gaat/kan grijpen...

Toegevoegd

  • 2 feb. 2012 - Helianthos burger initiatief zou al ruim 2 miljoen aan "toezeggingen" hebben van burgers om de patenten van de uitverkoop te redden:
    http://www.helianthos.info/
  • 2 feb. 2012 - Reactie van iemand die bij LCA analyse van de folie betrokken is geweest op het nieuwe zonnestroom deelforum op GoT:
    http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/37610973#37610973
  • Patent aanvraag Noor van Andel († 19 april 2011) et al. m.b.t. de Helianthos technologie (met dank aan Martin):
    USPTO.gov website, patent no. 6,184,057 van 6 februari 2011
  • Laudatio voor "ras-uitvinder" Erik Middelman die mede aan de basis van de Helianthos technologie heeft gestaan, en bovendien mede grondlegger was van NedStack († 20 juni 2009):
    Trouw, 27 maart 2009
  • Uit bericht op Energeia over de veiling, van 3 februari 2012, waarin o.a. Hisschemöller weer wordt geciteerd die goede hoop lijkt te hebben op een geslaagd "Red Helianthos" burger intiatief in combinatie met geïnteresseerde (niet bij name genoemde) belangstellende investeerders: "Nuon heeft er maatschappelijk gezien alle belang bij dat het niet tot die idiote veiling komt".

Meer Helianthos op Polder PV:
Screendump van de week - Vattenfall betaalt uit (26 januari 2012)
Bizar eindspel Helianthos "avontuur" (17 januari 2012)
Vragen CU aan Verhagen (kort commentaar, 30 november 2011, onderaan bericht)
Screendump van de week: Provincie wil Helianthos-miljoenen terug (22 november 2011)
Helianthos exit niet verrassend - voor insiders (29 oktober 2011, onderaan bericht)
Reeds voorspeld: doek gevallen voor Helianthos (8 september 2011)
Het niet vertelde Helianthos verhaal (10 november 2010)
NUON gaat Helianthos in de praktijk brengen (20 juni 2008)
Minisymposium "Zonnestroom, hoe nu verder" (verslag 28 feb. 2008, onder hoofdje Rutger Schlatmann)

http://www.troostwijkauctions.com/nl/nuon-helianthos-day-1/01-16294/ (de uitverkoop website voor het Helianthos project op de website van Veilinghuis Troostwijk, mooi uitgestald - laat dat een "troost" zijn...)

Beknopt persbericht Vattenfall/NUON over de veiling (2 feb. 2012)


1 februari 2012. VREG update december 2011 en PV marktgroei België. U had van mij al de grove data in grafische vorm aangeleverd gekregen van een nieuwe spreadsheet op de website van VREG voor de PV-markt ontwikkeling in Vlaanderen, in het bericht van 9 januari 2012.

Echter, er was ook nog een maandelijks marktrapport om te verwerken, en dat werd, gek genoeg, pas later gepubliceerd op de website van de marktwaakhond daar (de genoemde spreadsheet was van 4 januari 2012, het maandrapport echter van 1 januari 2012, met dus ook iets lagere getallen...). Voor de detail ontwikkelingen in de maand december 2011 is dat rapport wel degelijk van belang. Want daar kwamen de nodige verrassingen uit. Er is namelijk weer een stortvloed aan grote PV-installaties geregistreerd bij VREG, al zijn die al van een eerdere datum, de meesten uit juni 2011, om nog op tijd voor het "oude" groencertificaten tarief te kunnen opteren wat per 1 juli weer omlaag werd bijgesteld. Juni 2011 heeft nu vrijwel evenveel nieuw vermogen in de boeken staan als in de rush maand december 2010, en er kan nog meer bijgeschreven gaan worden...

In het rapport van 1 januari 2012 zijn door VREG maar liefst 10.127 PV-installaties (of: delen van zeer grote installaties) nieuw ingeschreven met in totaal een hoog vermogen van 126,486 MWac (omvormer capaciteit). Van dat laatstgenoemde volume is maar liefst 113,4 MWac aan 2011 toegewezen (90%), de rest aan eerdere jaren (vergeet nooit dat opgegeven cijfers nog langere tijd flink kunnen worden opgehoogd, zeker nog twee jaar na opgave). Van die ruim 10.000 nieuwe installaties zijn er maar liefst 299 die een systeemgrootte hebben groter dan 10 kWac, met een gezamenlijk vermogen van ruim 84 MWac.

Daar zaten talloze zeer grote installaties bij, waaronder 13 exemplaren groter dan 1 MWac, 35 stuks tussen de 500 en 1.000 kWac, 46 stuks tussen de 250 en 500 kWac, en 83 stuks tussen de 100 en 250 kWac. Dit onderschrijft de volwassenheid van de Vlaamse markt, waar het marktsegment "grootschalige, commerciële exploitatie van zonnestroom op bedrijfsdaken" met inmiddels 45% van het totale geaccumuleerde volume in Vlaanderen een van de drijvende krachten was. Dit kan echter gaan veranderen, omdat er inmiddels enkele forse degressie stappen in de waarde van de groencertificaten zijn gekomen, en per 1 januari er voor dat soort zeer grote installaties slechts een waarde van 9 of 15 cent/kWh kan worden verkregen, afhankelijk van het eigen verbruik van de op lokatie opgewekte hoeveelheid zonnestroom (grafiek met tarieven van 4 januari 2011).

De grootste nieuw in de statistieken van VREG verschenen "enkelvoudige" installatie opgave was een 4 MWp plat dak systeem op het golfkarton bedrijf Soenen in Hooglede, een project van Edison Energy (zie korte omschrijving met foto op mijn statistiek pagina). In de VREG statistieken wordt die installatie als 3,38 MWac opgegeven. Mogelijk moet er nog een klein deel van aan het net gaan. Anders zou daar een dimensionering AC:DC vermogen van slechts zo'n 85% zijn geweest, wat relatief weinig is, maar wat ook andere oorzaken kan hebben.

^^^
Foto uit de lucht op het 1,7 MW Brucargo project op de Nationale Luchthaven bij Zaventem (NO. van Brussel, in de Vlaamse provincie Brabant gelegen). Deze installatie valt bij hoge uitzondering onder een aparte netbeheerder die uitsluitend het vliegveld terrein onder haar hoede heeft. Let op de uitsparingen rond de lichtkoepels om beschaduwing van in serie staande modules te voorkomen.

© Flightlevel.be (deze webpagina)

Het meest byzondere nieuwe project is waarschijnlijk een 1,66 MWac installatie met 7.220 modules op het platte dak van de Brucargo terminal op het nationale vliegveld NO. van Zaventem (zie foto). Het investerings-bedrijf Solar Finance NV, wat al meerdere projecten in de portefeuille heeft, is als project eigenaar opgevoerd. De installatie zou 1% van de lokale stroombehoefte moeten gaan leveren. Meest interessante detail: het is de enige installatie die onder de verantwoordelijkheid valt van de regionale distributie netbeheerder BIAC / DistributieNetBeheerder Brussels Airport (DNBBA), die uitsluitend het vliegveld terrein als netgebied heeft. Deze "nieuwe" netbeheerder is inmiddels toegevoegd aan het lijstje met netbeheerders op de statistiek pagina op Polder PV.

Zeker ook niet ongenoemd mag blijven de hoogst opvallende acquisitie activiteiten van een Belgische dochter van de Nederlandse "ex-staats"bank ING. De op zonnestroom gebied extreem actieve ING Equipment Lease Belgium NV. In het 1 jan. 2012 overzicht met installaties >10 kWac kwamen er 39 projecten nieuw bij in hun portefeuille, en er waren ook nog behoorlijk wat naamswijzigingen richting ING die wijzen op doorverkoop van PV-projecten door de oorspronkelijke investeerders/project uitvoerders. Zo weet die dochteronderneming van ING inmiddels een aardig renderend kapitaal aan PV-installaties op te bouwen die per stuk een paar duizend tot duizenden groencertificaten met een hoge marktwaarde gaan genereren in twintig jaar. Inmiddels zitten er in hun reusachtige portfolio een ronduit spectaculaire 57,4 MWac aan PV-installaties, verdeeld over 147 deelprojecten (deels zijn grote projecten in stukken geknipt en apart in de VREG statistieken opgevoerd). Dat is, zeg maar, vergelijkbaar met meer dan de helft van de totale in Nederland geaccumuleerde capaciteit aan PV die sinds de vorige eeuw moeizaam is opgebouwd...

Tot slot nog een verheugende ontwikkeling: de decentrale revolutie zet nog steeds onverminderd door in Vlaanderen. Vooral in het laatste half jaar van 2011 is er een forse toename van nieuwe kleinere residentiële installaties te zien geweest, met een forse toename van het totale nieuw aangemelde volume (realisaties, niet "plannen"...). De volgende grafiek laat dat goed zien, deze geeft de naar de gemiddelde dagelijkse bijbouw per maand terug gerekende hoeveelheden zien (voor zowel installaties groter dan 10 kWac als de kleinste installaties van maximaal dat omvormer vermogen):

België PV-markt - in een grafiek
Polder PV heeft ook even weer de deelmarkten van Wallonië en Brussel gescreend, en werd daarbij geholpen door een recente publicatie van Apere/Renouvelle waar nog wel wat vraagtekens bij zijn te plaatsen. De afzet voor 2011 is bijvoorbeeld geëxtrapoleerd vanuit de laatst bekende data in september 2011, dus zeker als er net zoals in Vlaanderen een eindejaars-"rush" is geweest, kan daar een bron van fouten zitten. In ieder geval is het de enige publicatie die nu al cijfers voor de totale Belgische markt geeft, en die mogen er beslist zijn. Al blijft de afzet gedomineerd worden door de reus genaamd Vlaanderen. Met, volgens de iets recentere data gepubliceerd op 4 januari 2012, 1.394 MWac aan geaccumuleerde capaciteit. Vermeerderd met een niet onaardig (in jaarafzet verdubbeld) geaccumuleerd volume van 186 MWac voor Wallonië (bijna twee keer de accumulatie van Nederland), en nog een kersje van Brussel daar weer bovenop gestapeld (7,0 MWac), geeft dat met deze nog zeer voorlopige, waarschijnlijk nog te verhogen getallen nu al een accumulatie van 1.587 MWac. Dat zou in theorie zo'n beetje een DC generator vermogen van zo'n 1.746 MWp kunnen inhouden, als de cijfers waar ik van uit ben gegaan tenminste kloppen... In grafiekvorm ziet dat er zo uit, met als inzet de jaarvolumes apart weergegeven:

Voor uitgebreide details, zie wederom:




 
^
TOP

31 januari 2012. Middelmatige januari rondt af met spetterende laatste dag. Het was een "middelmatige" januari maand voor de zonnestroom opbrengsten in Zuid Holland, maar dat mag de pret niet drukken. De laatste, flink koude dag, maakte erg veel goed, want u weet inmiddels dat kristallijn silicium prima presteert als de vingers van uw handen vriezen en het winterse zonnetje staat lekker op de paneeltjes te bakken. Alleen het feit dat de hellingshoek erg ongunstig is maakt dat de opbrengsten verre van "maximaal haalbaar" blijven. Maar ook dat weet u: de winter is bepaald niet het meest productieve seizoen, en ook dat is niet erg. Het is allemaal gratis zonlicht, dus what the heck? Die 31e januari van het Jaar Des Heeren 2012 (u weet wel, het "Einde Der Tijden Maya ramp jaar") pakken ze niet meer van me af. Als je dan toch moet "gaan", doe het dan in stijl, toch?

Daarom nu alvast de maandgrafiek voor januari 2012. U ziet daar nog niet veel nieuws op, maar als u goed kijkt, ziet u het "middelmatige felgroene stipje" voor januari reeds ingevuld. Dat er maar 11 nog veel mooiere maanden op mogen volgen...

In deze grafiek worden uitsluitend de resultaten voor de langjarige, uit 10 modules bestaande 1,02 kWp deelgroep getoond bij Polder PV. Voor die groep scoorde januari 2012 een stroom opbrengst van 23,5 kWh (uitlezingen logfiles gegenereerd door het OK485 data interface). Dat ligt net iets onder het langjarige gemiddelde van 23,9 kWh/kWp voor die maand. De specifieke maandopbrengst voor deze groep resulteert in 23,04 kWh/kWp.

Andere productie data (Kyocera modules op SSW en 2x 108 Wp exemplaren op zuid gericht staan apart en hebben ook geen last van schaduw):

  • 1.336 Wp (alle modules bij elkaar) 32,162 kWh = 24,07 kWh/kWp*
  • Kyocera "2x 50 Wp" SSW 2,868 kWh = 29,17 kWh/kWp (uitgaande van flashdata 98,3 Wp)
  • 2x 108 Wp S 5,795 kWh = 26,83 kWh/kWp
  • 216 Wp SSE voorste rij 5,725 kWh = 26,51 kWh/kWp
  • 432 Wp SSE achterste rij (partieel beschaduwd in wintermaanden) 8,964 kWh = 20,75 kWh/kWp
  • 372 Wp SSE voorste rij (oudste vier modules) 8,810 kWh = 23,68 kWh/kWp (presteren per Wp nominaal STC vermogen beter dan de vier in dit seizoen bij zonnig weer partieel beschaduwde zonnestroom panelen)

* Prima resultaat voor ons als "antiek" te beschouwen PV-systeem. Heida Natuurstroom in Lelystad, die met een "onvergelijkbare" ZO georiënteerde hypermoderne PV-installatie met veel betere omvormers in 2011 een hoge specifieke opbrengst haalde van 1.000 kWh/kWp, haalde in januari 2012 volgens de Sunnyportal data een specifieke maandopbrengst van 24,24 kWh/kWp, nog zonder sneeuwbedekking (sneeuw viel er pas op 3 februari, en toen produceerde Lelystad bijna niets meer...). Ergo: Polder PV blijft zeer content met zijn oude zonnestroom systeempje...

31 januari 2012 - een mooie dag!
Ik heb ook een foto van het Visi'Sol display gemaakt waarop 688 Wp aan nominaal STC vermogen staat geschakeld. Het is op deze prachtige, koude, zonnige dag, een mooie "halve sinus" geworden, die door de wintertijd naar rechts is verschoven (piek plateau rond 13h30):

Dit deelsysteem produceerde op deze prachtige winterse dag 1,7 kWh, in totaal genereerde onze complete PV-installatie een mooie 3,35 kWh (inclusief schaduw effecten op 4 van de 14 modules). Een specifieke opbrengst van 2,51 kWh/kWp. Het jaar 2012 is goed begonnen. Een goed begin is het halve werk. Ook collega Blauwe Hoek in Spijkenisse had een mooie curve (begin door schaduw omliggende bebouwing ingedeukt), met een mooie piek in het door de nagelneue Steca omvormer afgegeven AC vermogen van 1,8 kilowatt (67% van het onder STC bepaalde DC vermogen van zijn 2,7 kWp installatie).

Nog 324 dagen tot aan "the cataclysmic event" beste mensen, eerst nog ff wat zonnestroom bakken voordat we het hoekje om gaan...


29 januari 2012. SDE 2011 pot verdeeld: weinig nieuws. Op de website van Agentschap NL is inmiddels de "definitieve" beschikkingen lijst voor SDE 2011 (ook wel om de een of andere mysterieuze reden in Den Haag "SDE +" gedoopt) verschenen, met datumstempel 27 januari 2012. Er is t.o.v. het uitvoerig door mij besproken en grafische geïllustreerde exemplaar van 9 januari weinig veranderd (voor bespreking van de - geringe - wijzigingen, zie onderschrift bij de screendump). Met wel een zeer belangrijke toevoeging: het budget is inmiddels met de paar laatste geluksvogels "vol beschikt", dus er is geen cent extra meer te vergeven. Ook dat "vergeven" moet u echter met een potje zout nemen, want er is nog vrijwel geen geld uit de rijk gevulde zakken van Agentschap NL betaald, behalve wellicht enkele eerste voorschot bedragen aan een ondernemer die met zijn bescheiden 18,5 kWp PV-installatie vet heeft mee mogen genieten uit andere zeer lucratieve subsidiepotten (want EIA, vervroegde afschrijving, etc., zijn net zo goed "subsidie" als alle andere vormen van financieel voordeel, natuurlijk).

Ook is er in de getoonde tabel een belangrijke omissie: het aantal werkelijk ingediende aanvragen en de daarmee gepaard gaande getalsmatige consuequenties die in alle vorige versies wel waren bijgevoegd, is niet meer in de (laatste) tabel opgegeven. Waarschijnlijk schaamde Agentschap NL zich voor de gigantische hoeveelheid zonnestroom capaciteit die er in de laatste vier dagen voor de sluiting van de regeling op 30 december 2011 - volgens hun eigen cijfers - bleek te zijn aangevraagd. En vonden ze het in de "definitieve" tabel, waarin uitsluitend de daadwerkelijk beschikte projecten staan aangegeven, blijkbaar niet opportuun meer om aan de wereld kond te doen van het zoveelste geflopte (zonnestroom) avontuur onder die bizarre SDE constructie...

^^^

Screendump van het laatste SDE 2011 rapport van Agentschap NL versie 27 januari 2012), met uitsluitend de hoeveelheid daadwerkelijke beschikkingen en de daarvan afgeleide hoeveelheid geclaimd budget per optie en de maximaal te subsidiëren energie (GWh voor "hernieuwbare" elektra, miljoen Nm³ voor "groen gas").

Deze "beschikkingen tabel" verschilt nauwelijks van het uitgebreid door mij geanalyseerde exemplaar van 9 januari 2012. De verschillen zitten hem vooral in de volgende zaken:

Elektra
(1) Mest covergisting elektra 1 extra aanvraag met 4 miljoen Euro extra budget claim voor max. 66 GWh; (2) een curieuze wijziging bij "RWZI/AWZI en stortgas": budget "<1" is in de laatste versie gewijzigd in "0". 12 GWh max. "te subsidiëren voor nul Euro"???; (3) de - waarschijnlijke budget "breaker", helaas weer een "thermische conversie" centrale erbij, met extra budget claim van maar liefst 67 miljoen Euro (!!!) en een extra max. te subsidiëren hoeveelheid van maar liefst 681 GWh; het in het vorige rapport nog voor 428 miljoen Euro geclaimde budget werd met deze uitbreidingen (1) + (3) op het maximaal haalbare voor de optie elektra gezet: 500 miljoen Euro.

Gas
(4) De optie "Allesvergisting groen gas" kreeg in de laatste versie 42 miljoen Nm³ meer toebedeeld (zonder budget verhoging) dan in het vorige rapport; (5) ook voor de optie RWZI/AWZI en stortgas werd de ">1" vervangen door een "0" zonder uitleg; (6) de waarschijnlijke "budget breaker" was een extra installatie voor mest covergisting die "groen gas" gaat maken, een extra budgetclaim van 37 miljoen Euro gaat leggen, en een extra max. volume van 77 miljoen Nm³ moet gaan opleveren. Daarmee bereikte ook het budget van 1 miljard Euro voor deze optie het plafond. Met slechts 30 beschikkingen. Gemiddeld 33 miljoen Euro per beschikking, waarbij voor elektra er slechts gemiddeld 704 duizend Euro per beschikking blijkt te zijn vergeven. Daarmee wordt de suprematie van de "groen gas" mega-investeerders kristalhelder. Van een decentrale revolutie kan geen sprake zijn met deze insteek, want simpele burgermansen hebben helemaal niets bij die optie te zoeken...

Voor zonnestroom verandert er helemaal niets, de data uit het vorige rapport zijn onveranderd. Slechts 678 beschikte aanvragen, met, aldus de update van de beschikkingen lijst (27 jan. 2012), een totaal beschikt vermogen van 50,471 MWp*, evenveel als in het 9 jan. 2012 rapport. Waarbij er bovendien aangetekend moet worden dat alleen al in Vlaanderen in december 2011 er 10.127 nieuwe installaties bij VREG werden ingeschreven met een gezamenlijk nieuw vermogen van 126,5 MWac (wordt nog over gerapporteerd door Polder PV). Ergo: ondanks alle SDE retoriek blijft NEEderland het gruwelijk slecht doen op het gebied van gesubsidieerde implementatie van nieuwe PV-capaciteit, zo'n beetje de enige optie waarmee burgers in theorie zelf aan het werk hadden kunnen gaan (maar niet "mogen" van Verhagen cs.)...

In ieder geval blijkt uit bovenstaande tabel dat het SDE 2011 budget is uitgeput en dat alle niet toegewezen aanvragen vanaf de 27e weer door de geduldige ambtelijke papiershredder heen mogen. Zoals in voorgaande jaren. Het wordt nooit wat in NEEderland...

* Toevoeging/nagekomen: Rekenend met de maximerings-cap van 1.000 kWh/kWp.jaar subsidie die voor PV-installaties geldt binnen de voorwaarden voor SDE 2011, komen we op een maximaal te subsidiëren hoeveelheid kWh in de 15 jarige subsidieperiode van:

50.471 [kWp] x 1.000 [kWh/kWp.jaar] x 15 [jaar] = 757.065.000 kWh te subsidiëren elektriciteit uit PV-installaties (waarbij de feitelijke subsidie neerkomt op een hondenfooi van een paar centen/kWh...).

Afgerond is dat de in de Agentschap NL tabel genoemde maximale 757 GWh. Dat is wederom betreurenswaardig weinig als je dat met het aanpalende buitenland vergelijkt, zeker als je beseft dat er nog vrijwel geen "SDE 2011 PV-installatie" is gebouwd. Vlaanderen had alleen al in het verstreken jaar 2011, volgens de VREG rapportage van 1 januari 2012, 863 GWh aan reeds in de vorm van Garanties van Oorsprong afgeboekte certificaten voor zonnestroom geregistreerd, met nog het nodige aan uit te geven certificaten in de wachtlijn. Het gros van de betreffende installaties die in 2011 aan het net zijn gegaan vangt extreem veel hogere vaste invoedings-vergoedingen voor een periode van 20 jaar bij de zuiderburen...

Reacties op dit bericht (mail-box "in"):

  • "Gezien je laatste artikel vrees ik dat Verhagen met zijn SDE + deze richting opgaat !!"
  • "Verhagen doet dus precies NIET wat de SDE+ moet bewerkstelligen, hij geeft al het geld uit aan HE-opties die tot 230% duurder zijn dan "Zon-PV" !!!!!!"

http://www.agentschapnl.nl/programmas-regelingen/stand-van-zaken-sde-2011


27 januari 2012. EPIA Marktrapport 2011: wereldwijd 27,7 GWp nieuwe capaciteit aan het net.

De wereldmarkt voor netgekoppelde zonnestroom capaciteit steeg volgens EPIA tussen 2010 en 2011 met een volume van 27,7 GWp waarmee de geaccumuleerde capaciteit toenam van 39,7 naar 67,4 GWp, een jaargroei van bijna 70%. De capaciteit in de EU nam met een iets hoger percentage (71%) toe tot 50,3 GWp (75% van het geaccumuleerde mondiale volume). Italië was voor het eerst het land met het grootst aantal nieuwe netgekoppelde systemen in 2011, al was een aanzienlijk deel daarvan al in 2010 geplaatst. Duitsland (7,5 GWp) en China (2 GWp) brachten vervolgens in 2011 de meeste nieuwe installaties aan het net. Zelfs met voor 2010 "ongunstig" aangepaste nieuwe cijfers (plm. 7 GWp in 2010) liet Duitsland in de twee jaren 2010 en 2011 28 procent meer afzet zien dan "2011 record houder" Italië in dezelfde periode. Het aandeel van de EU in de mondiale marktgroei zal wel gaan afnemen nu andere markten - met veel goedkoper geworden PV modules - hard gaan groeien. Met name in Azië.

Wederom is het een record jaar geweest voor zonnestroom. En voor de zoveelste maal verpletteren de nieuwste cijfers van de Europese branche organisatie voor PV, EPIA, de getallen die eerder door Photon (meta analyse) en iSuppli werden gepubliceerd. Want die hadden het eind vorig jaar nog over "gemiddeld" 20,6 GW (Photon) resp. 23,8 GW (iSuppli) voor 2011 (PPV analyse 17 december 2011). IMS Research hield het recent, op 16 januari 2012, op mogelijk 26,5 GWp. EPIA komt echter alweer op een verpletterend volume van 27,7 GWp. Tja, die 50 Gigawatt aan productie capaciteit moest toch "ergens" naar toe. NB: capaciteit is nog geen fysieke productie, de zogenaamde "Tier 2" Chinese module producenten, die enorm snel hun capaciteiten hadden uitgebouwd, hebben in 2011 rap hun fysieke producties op die capaciteiten afgebouwd (of zelfs tijdelijk gesloten) omdat de snel gevulde magazijnen lange tijd maar niet leeg raakten. Zie het tale-telling bericht van 9 januari 2012 bij IMS Research, met grafiek...

Met het nieuwe cijfer van EPIA wordt kristalhelder, dat tegen de verwachtingen van velen in, midden in een van de ergste economische crisissen van de moderne humane samenleving, wederom de zonnestroom revolutie een stapje verder is gekomen. Het gevolg zal onverbiddelijk zijn dat, gezien het feit dat de "pijngrenzen" bij de gevestigde orde al lang zijn overschreden, ook het georganiseerde verzet tegen deze autonome energie revolutie een nieuw niveau zal gaan bereiken. En dat we onfrisse praktijken zullen kunnen gaan verwachten.

Dat laatste is in sommige landen al lang aan de orde, en tekent zich in steeds heviger mate af, zoals recent in Duitsland (politieke kopstukken kunnen daar elkaars bloed wel drinken). Een van vele berichten van de afgelopen week (Photovoltaik.eu): de economen van de CDU willen de jaarlijkse toename van PV capaciteit in Duitsland het liefst gaan inperken tot een absurd laag volume van ... 800 MWp. Het land is echter in staat gebleken om bij wijze van spreken uit haar neus zo 5-7 GWp per jaar weg te kunnen zetten, dus CDU bedient zich van ongehoorde oorlogspropaganda...

Market growth is a matter of definition
Bij dit alles
moet direct worden vermeld dat EPIA een "stricte" definitie van marktgroei hanteert, die anders is als diverse analisten hanteren. EPIA refereert namelijk aan de datum van netkoppeling van de installaties, omdat de branche organisatie - terecht - vindt dat die datum de cruciale piketpaal is en de meest relevante voor de internationale statistieken. Pas dan gaat de installatie namelijk daadwerkelijk donkergroene stroom produceren. Uitgaande van dat principe is het ook niet verbazingwekkend dat het EPIA cijfer voor 2011 zo hoog uitvalt. Want daarmee wordt Italië in een keer "wereldkampioen netkoppeling" in een jaar tijd met een verbijsterend volume van maar liefst (zeer grof afgerond) 9.000 MWp in 2011. Waarbij dat land er in 2010 "slechts" in slaagde om 2,3 GWp aan het net gekoppeld te krijgen. Maar dat, volgens een recent overzicht van Photon in dat jaar (2010), Italië wel een zeer aanzienlijk deel van de pas in 2011 aan het net gekoppelde capaciteit reeds had gerealiseerd en officieel goedgekeurd had weten aan te melden bij de marktwaakhond GSE. Volgens Photon 10/2011: 6.045 MWp nieuwe (grotendeels nog niet aan het net gekoppelde) installaties in 2010, en slechts 2.955 MWp echt nieuw gerealiseerde systemen in 2011. IMS Research analist Ash Sharma hield het recent echter op 4,4 GWp "physically installed" in 2010 en "a huge 7 GWp" in 2011 (totaal 11,4 GWp). Ga er maar aan staan wie er "gelijk" heeft, en welke exacte definities daarbij moeten worden gehanteerd (en hoe die getallen dan wel zijn gecontroleerd en geverifieerd)...

Voor de wereldmarkten Italië en Frankrijk noemt EPIA in hun analyse hoeveelheden van zo'n 3 tot 5 GWp aan vermogen wat al in 2010 zou zijn gebouwd, maar wat pas in 2011 aan het net zou zijn gegaan. Dat zijn forse hoeveelheden, die de verschillende soorten gepubliceerde statistieken zo verduiveld lastig vergelijkbaar maken.

Zetten we die door EPIA genoemde netgekoppelde volumes voor "wereldkampioen 2011", Italië, af tegen de door de door dezelfde organisatie opgegeven volumes netgekoppelde capaciteit in die jaren in langjarig wereldkampioen Duitsland, geven zij in hun in mei 2011 gepubliceerde "Global Market Outlook for Photovoltaics until 2015" rapport 7.408 MWp op voor 2010, en in het meest recente, hier besproken mondiale marktrapport 7.500 MWp voor 2011 (zie ook bespreking PPV). Zelfs als we de "verschuiving" van de ÜNB's in aanmerking nemen waardoor er in 2010 "nog maar" 6.955 MWp aan het net zou zijn gegaan (een deel van het door Bundesnetzagentur opgevoerde nieuwe volume voor 2010 werd daarmee naar voren in de tijd, naar 2009 verschoven, zie bericht van 31 aug. 2011), komen we voor de twee jaren 2010-2011 op een gezamenlijk netgekoppeld vermogen van maar liefst 14,46 GWp uit bij de oosterburen. Dat is met de EPIA cijfers een zeer stevige 3,16 GWp (bijna 28%) meer dan Italië in die twee jaar aan nieuwe PV-capaciteit aan het net wist te krijgen (11,3 GWp). Vandaar dat u dat "Italië wereldkampioen 2011" met een potje zout dient te nemen.

"... there’s not many industries that fail to agree on their market’s size by such a great margin, as there’s so many different methods of figuring out the size of true demand (installations, registrations, connections, shipments, etc…)."

Een wat desperate, vertwijfelde conclusie van een van de diep in de PV markt zittende analisten van het bepaald niet achterlijke IMS Research (Ash Sharma), in een blog bericht van 16 januari 2012 op PVmarketresearch.com.

Wie is de low-cost-driver? Met consequenties...
Spectaculair blijven de resultaten voor de "nieuwe wereldkampioen" Italië natuurlijk zonder meer, daar ga ik nog steeds diep voor door de knieën. Maar vergeet niet dat voor die waanzinnige bijbouw in het zeer zonnige mediterrane land, met langdurig veel te hoge feed-in tarieven, en onnodige verlengingen van toepasselijke goedkeurings-periodes (enorme installatie rushes uitlokkend), de kosten voor de samenleving daar hoog zijn opgelopen. Voor de inmiddels tot 12,76 GWp bij GSE geaccumuleerde vermogen moet nu al jaarlijks 5,53 miljard Euro aan feed-in vergoedingen worden uitgekeerd. Anderhalf miljard Euro kosten alleen al de bijna 81.000 nagelneue nieuwe installaties die onder de pas in juni 2011 gestarte, actuele regeling vallen (Quarto Conto Energia, 4,24 GWp, zie Contatore fotovoltaico). In 2010 moest er voor de eind van dat jaar tot een niveau van 17,3 GWp in Duitsland geaccumuleerde PV capaciteit volgens het BDEW "slechts" zo'n 5 miljard Euro aan Einspeise Vergütungen te worden betaald, in een veel minder zonnig land. Hieruit blijkt weer kristalhelder dat de Duitsers, en beslist niet de "zonnige" landen als Italië, cost-driver zijn op het gebied van zonnestroom. De enige juiste (lagere) kant op, ondanks het blijvend eeuwige gezeur over "zonnepanelen alleen in zonnige landen toepassen" wat je regelmatig hoort...

Die hoge kosten gaan, ik heb er meermalen voor gewaarschuwd, zeer ernstige politieke repercussies genereren in het zonnige Italië. Onder het zakenkabinet van Mario Monti (in het leven geroepen na de lang verwachte val van Berlusconi), is een draconische witte (zwarte?) tornado door de Italiaanse burelen aan het gaan om de financiële situatie daar op orde te gaan brengen. En onder zijn langjarige Eurocommissariaat is Monti zelfs een zeer fervent tegenstander geweest van het (superieure) Duitse Erneuerbare Energien Gesetz, wat een van de belangrijkste drijvende krachten achter de mondiale zonnestroom revolutie is geweest. In eigen land dreigt nu onder zijn leiding een (nogal voorspelbare) catastrofe bij de verdere ontwikkeling van de zonnestroom markt, volgens twee onheilspellende berichten op Photovoltaik.eu. Ten eerste wordt er geen nieuw registratie register voor vrije veld installaties en PV-systemen op daken groter dan 1 MWp meer opengesteld in de tweede jaarhelft, omdat de 300 miljoen Euro budget van vorig jaar al lang blijkt te zijn opgesoupeerd (bericht van 23 jan. 2012). En ten tweede wordt via een nog in Wet te gieten decreet zelfs met terugwerkende kracht er geen cent subsidie meer gegeven aan grote reeds in dat verplichte register ingeschreven PV parken op (voormalige) akkerbouw gronden (waarvan sommigen nog in bouw zouden kunnen zijn). Wat een slechte kopie lijkt van een al in 2010 in Duitsland ingevoerd rampscenario voor die "goedkoopste PV categorie" (de facto 'verbod", dus, zie bericht van 27 jan. 2012). Het zou mij verbazen als het wat dramatische ingrepen betreft hier bij zal blijven...

Feit blijft dat in ieder geval alleen al de groei van netgekoppeld vermogen in de in 2011 grootste afzetmarkten, Italië en Duitsland (gezamenlijk 16,5 GWp) bijna 60% van de globale groei uitmaakte. Dat is en blijft ronduit spectaculair.

^^^
Evolutie van de netgekoppelde capaciteit op het eind van elk kalenderjaar in EU (oranje) resp. rest van de wereld (geel), met totale mondiale accumulatie (cijfers), volgens twee EPIA marktrapporten: 2015 Global Market Outlook for Photovoltaics until 2015, resp. Market Report 2011. Accumulatie cijfers volgens het laatste rapport. YOY groeipercentages mondiale marktgroei door Polder PV toegevoegd (groen).

Accumulatie EU in 2011 was volgens EPIA 50,3 GWp, terwijl in de rest van de wereld "slechts" 17,05 GWp zou zijn geaccumuleerd (totaal volume 67,35 GWp, een groei van 69,6% t.o.v. het vorige record jaar 2010). Het enorme verschil EU / Non-EU (ook wel ROW - "Rest Of World") zal echter gaan afnemen, de vraag is hoe snel. Vooral het bijbouw tempo in de groeitijgers uit Azië en, in mindere mate, U.S.A., zal daarvoor bepalend gaan worden.

NB: groeipercentage 2010 >> 2011 in figuur is bepaald uit de iets nauwkeuriger opgave in de tabel in het EPIA rapport (67,35 GWp accumulatie in 2011).

Data © EPIA

Terug naar EPIA rapport
In het onderstaande wat highlights uit het cijfermateriaal van EPIA. Die waren er - wederom - genoeg in 2011. Met enkele extra opmerkingen van Polder PV.

  • Groei van het nieuwe netgekoppelde PV vermogen op onze planeet van 16,6 GW (2010) naar 27,7 GW (2011, in de tabel wordt 27,65 GWp opgegeven, hier wordt de afronding op een komma cijfer gebruikt). De jaargroei is daarmee "in crisistijd" zelfs gestegen met een spectaculaire 66,9%.

  • De Europese Unie deed het als vanouds het best (en t.o.v. de mondiale groei zelfs nog net iets beter), maar gaat op termijn uiteraard wel inleveren qua impact. EU groeide bij de nieuwbouw van 13,3 GW (2010, 80,1% van mondiale groei) naar 20,9 GW (2011, nog steeds een spectaculair aandeel van 75,5% van de mondiale groei), en wist de eigen jaargroei daarmee met 57,1% te verstevigen. De verwachting is dat, met de huidige mondiale crisis en de schokgolven door de PV-sector, die groeicijfers een forse deuk zullen gaan oplopen, al is een gevreesde "stabilisatie" van de afzet markt in 2012 vooralsnog onbewezen.

  • Wat de in totaal geaccumuleerde capaciteit betreft is op wereld niveau volgens EPIA het volume toegenomen van 39,7 naar 67,4 GWp, een spectaculaire "year-on-year" (YOY) groei van 69,8% (2010 >> 2011).

  • Voor de EU waren de cijfers voor de eindejaars-accumulatie van netgekoppelde PV-capaciteit 29,4 (74,1% van totale accumulatie in 2010) resp. 50,3 GWp (74,6% van totaal in 2011), YOY groei van 71,1%.

  • Wat het mondiaal "opgestelde vermogen" betreft, is hiermee zonnestroom na waterkracht en windturbine vermogen de derde "hernieuwbare energie" optie geworden. Uiteraard geldt dat (nog) niet voor de fysieke productie, want 's nachts kunnen PV-installaties helaas nog steeds geen stroom genereren, aard van het beestje. Volgens EPIA zou op kalenderjaar basis genoemde 67,4 GWp op globale schaal een stroom productie van ongeveer 80 miljard kWh kunnen leveren (twintig maal max. jaar productie van kerncentrale Borssele), waarbij dus klaarblijkelijk wordt gerekend met een gemiddelde specifieke jaaropbrengst van 1.187 kWh/kWp.jaar. Niet eens zo heel erg veel hoger dan de 1.000 kWh/kWp.jaar die bijvoorbeeld in onze provincies Zeeland en de kuststrook van Noord Holland en de Waddeneilanden met goede (niet eens "excellente") PV-installaties kan worden behaald.

  • EPIA rekent met genoemde 80 miljard kWh/jaar op een volume wat gelijk zou zijn aan het jaarverbruik van 20 miljoen huishoudens, waarbij ze dus zouden uitgaan van een extreem hoog stroomverbruik van gemiddeld 4.000 kWh/jaar per huishouden. Heel erg veel zonnestroom opwekkers zullen echter excessief veel lager zitten met hun verbruik (Polder PV zit iets boven de 1.200 kWh/jaar met 2 personen, en wekt bijna alles zelf op, op jaarbasis)...

  • Voor de EU maakt EPIA een apart sommetje, waarbij ze uitgaan van een productie van 60 miljard kWh uit de eind 2011 geaccumuleerde 50 GWp, wat een specifieke opbrengst van 1.200 kWh/kWp.jaar zou betekenen (door de enorme bijbouw in met name Italië, en, naar verwachting, steeds meer landen in zuid Europa, zal die factor steeds hoger gaan worden in de EU). Die 60 TWh/jaar zou volgens EPIA het equivalent zijn van de "energy supply" van 15 miljoen EU huishoudens, waarbij ze dus met dezelfde "4.000 kWh/jaar.HH" rekenen.

  • Volgens EPIA zou binnen de EU het aandeel van zonnestroom in de elektriciteitsvraag zijn gestegen van 1,15 naar 2%, en op globaal niveau van 0,25 naar een half procent. Dat lijkt (nog) weinig, maar al jaren is dat aandeel flink aan het groeien. Vergeet niet dat commerciële exploitatie van zonnestroom slechts in Duitsland pas tien jaar geleden een bescheiden rol kreeg, en dat pas in de laatste jaren meerdere landen redelijke volumes zijn gaan afzetten. Die aandelen kunnen dus rap gaan stijgen.

  • Waren in 2010 de "top" markten nog Duitsland, Italië en de Tsjechische republiek, is in 2011 de volgorde Italië, Duitsland, en, grootste verrassing, China, met achtereenvolgens 9, 7,5, resp. 2 GWp bijbouw.

  • Er zijn momenteel 6 wereld markten met jaarlijkse bijbouw volumes van meer dan 1 GWp, de al genoemde drie, gevolgd door U.S.A. (1,6 GWp), Frankrijk (1,5 GWp), en Japan (1,1 GWp).

  • De Tsjechische republiek, nog op de derde mondiale plaats qua groei volume in 2010 (in een keer een absurd volume van zo'n 2 GWp bereikt hebbend in korte tijd) heeft het slechte voorbeeld van Spanje (bijna total collapse 2008 >> 2009, in 2011 eindelijk weer een aardig, doch beslist tegenvallend nieuw volume van 400 MWp) nagevolgd, en is zo'n beetje van de aardbodem verdwenen met de bijbouw van minder dan 10 MWp (!!! minder dan Nederland !!!) in 2011. "Totaler" kan zo'n "collapse" eigenlijk bijna niet worden...

  • Ook voor Frankrijk moet een potje Elzas zout worden gezet bij het "record" volume van anderhalve GWp nieuwe netgekoppelde installaties in 2011, omdat minder dan 10% (!) van dat volume daadwerkelijk in dat jaar gebouwd schijnt te zijn en dus eigenlijk nog uit 2010 stamt. De ellenlange administratieve procedures in het centralistisch vanuit Parijs gestuurde land met een van de grootste staatsbedrijven ter wereld, het oppermachtige kernsplijt-gedreven EDF, zijn dodelijk voor investeerders-vertrouwen. Dat zal er niet veel beter op worden gezien het feit dat de van zoveel zonnestroom gedreven voortvarendheid geschrokken politici de (gesubsidieerde) marktgroei keihard lijken te willen beperken tot slechts 500 MWp/jaar. Daarmee lijkt een echte wereldrang positie op het EPIA PV lijstje voor het atoomcentrale rijke land voorlopig een heel groot vraagteken te worden, gezien de ongelimiteerde mogelijkheden in andere zonnige landen...

    Het land kwam met hun 2011 bijbouw op een zevende positie bij de accumulatie: 2,5 GWp eind 2011.

  • De nog in de wieg liggende PV markt in het Verenigd Koninkrijk is als een aan obesitas lijdende baby compleet geëxplodeerd tot een spectaculair volume van 700 MWp nieuwbouw in 2011 (!). Waarmee het land zich in een keer op dramatische wijze op plaats 8 in het EPIA lijstje heeft geparachuteerd. Een markt die feitelijk pas sinds april 2010 uit de Britse bodem is geramd door duizenden over-enthousiaste burgers en bedrijven. Maar ook door extreem bereidwillige buitenlandse project ontwikkelaars en installatie bedrijven (inclusief het zeer Nederlandse Oskomera...). Daarmee hebben de Britten in anderhalf jaar tijd ruim het zevenvoudige volume gerealiseerd (accumulatie volgens EPIA 750 MWp) van wat de Lage Landers aan de overzijde van de Noordzee in twintig jaar zeer moeizaam bij elkaar hebben geschraapt. Met vergelijkbare instralings-condities (ondanks de lulkoek dat het altijd zou regenen in Engeland). Echter, ook bij de Britse bewindsvoerders zit de schrik er goed in, en heeft de regering dramatisch hard ingegrepen in het zonnestroom feest door de feed-in regimes te bevriezen, die massale "pre-FIT-degression" rushes veroorzaakten. Inmiddels worden er al rechtszaken gevoerd over de "rechtmatigheid" van die zwaar politiek gemotiveerde ingrepen. Vooruitzicht: Atlantische zeemist.

    Overigens: de al eerder genoemde analist Ash Sharma van IMS Research claimt zelfs dat UK er 800 MWp bij geplaatst zou kunnen hebben in 2011. Als dat uit zou blijken te komen, zal de "uproar" daarover waarschijnlijk tot in het kippenhok van het Lagerhuis weten door te dringen. "Hear, hear, hear"...

  • Voor België wordt een nieuwe netkoppeling van 550 MWp opgegeven voor 2011. Polder PV vraagt zich af of dat correct kan zijn. De instantie Apere rapporteerde kortgeleden in het on-line magazine Renouvelle de voorlopige resultaten voor de drie gebiedsdelen van onze zuiderburen. Dat geschiedt daar in de "maat" MWc, wat niets anders is dan het maximale omvormer vermogen, dus AC capaciteit van de installaties. Apere komt - net als Polder PV - op 519 MWac voor Vlaanderen, 94 MWac voor Wallonië, en 0,7 MWac voor Brussel, dus op een totale nieuwe bijbouw van bijna 614 MWac in 2011. Als je daar een factor 1,1 op los zou laten (conservatief), zou je op een toegevoegde capaciteit van maar liefst zo'n 675 MWp DC generator vermogen kunnen komen, wat zo'n 23% hoger zou liggen dan de EPIA opgave. Daarbij is onduidelijk of EPIA de VREG rapportages volgt of eigen "netkoppeling" statistieken gebruikt. Bovendien moet duidelijk worden vermeld, dat de 519 MWac voor 2011 nog lang niet het werkelijke nieuwe volume is voor Vlaanderen. VREG loopt bij haar maandrapportages hopeloos achter, zeker bij de vorig jaar nog zeer populaire grote installaties. Er kan dus nog fors wat capaciteit gaan bijkomen voor het kalenderjaar 2011.

  • De enige twee andere EU markten van betekenis zijn, na Spanje (400 MWp in 2011), het in een zeer diepe economische crisis zittende Griekenland (eindelijk een beetje op dreef komend met 350 MWp) en Slowakije (idem). Maar het laatstgenoemde land zal mogelijk ook dramatisch instorten vanwege onhoudbare feed-in en politieke condities. Oostenrijk (100 MWp) en Bulgarije (80 MWp) zijn ook nog aardige spelers in de "achterhoede". Omdat het hier om de EU gaat, is Zwitserland niet meegeteld bij EPIA. Mogelijk dat daar, na de gezonde toevoeging van zo'n 30 MWp in 2010, ook nog een kleine verrassing wacht. Maar dat is nog niet bekend.

  • Uiteraard wordt Nederland nergens genoemd door EPIA. Niet alleen zijn totaal cijfers voor de NL markt voor 2011 nog volstrekt onbekend, behalve die van de bij CertiQ aangemelde (lees: SDE) installaties (19,2 MWp). De "totaal" cijfers blijven onbetrouwbaar, CBS komt pas eind voorjaar 2012 met hun getallen, en Polder PV schat in dat de totale bijbouw in 2011 ondanks de forse groei op slechts zo'n 35-50 MWp zou kunnen gaan komen. Incl. een zeer voorlopige - maar onbevestigde - aanname van 10 MWp voor Wijwillenzon.nl. Dat nieuwe jaar volume voor ons land verdwaalt in de ruis van de met vele honderden MWp per land opgegeven waarden in de EPIA tabel.

  • In het laatste deel van het rapportje de significante "niet EU" landen die door EPIA worden genoemd. De grootste verrassing is daarbij China, wat vooral een eindejaars-race heeft gehad aan nieuwe capaciteit, en waar Solarbuzz een interessante studie aan heeft gewijd (Azië special waar ik op hoop terug te komen). EPIA meldt minstens 2 GWp (netgekoppelde) nieuwbouw in 2011 voor China. Solarbuzz rapporteerde alleen al voor het laatste kwartaal een spectaculair nieuw geïnstalleerd volume van 1,7 GWp, wat vrijwel geheel uit zeer grote PV parken bestaan zal hebben. De verwachting is, mede gezien de overcapaciteiten, voorraden, verslechterde incentive regimes in DE afzetmarkt Europa, en protectie maatregelen op buitenlandse markten (o.a. U.S.A.), dat China massaal in eigen land zal gaan afzetten en zeer hard zal gaan groeien. Het zou tijd worden. Vooralsnog heeft de boom in 2011 er toe geleid dat het land inmiddels de zesde plaats qua geaccumuleerde netgekoppelde capaciteit heeft bezet (2,9 GWp).

  • U.S.A. groeide weliswaar fors met 1,6 GWp in 2011, maar velen zien dat toch als een wat tegenvallend resultaat gezien de enorme potentie in dat land. Het is bijna een verdubbeling t.o.v. 2010, goed nieuws. Minder fijn is het feit dat het land stikt van talloze verschillende soorten incentives, dat er nog steeds geen nationaal/federaal beleid is, en dat installateurs hoge kosten berekenen aan eindgebruikers, ook al vanwege de zware administratieve last. Dat moet natuurlijk veel beter kunnen in het zogenaamd "liberaalste" land van allemaal... Het land staat wel inmiddels op een met Spanje (kort, in 2008, wereldkampioen afzet) gedeelde vierde plaats wat totale netgekoppelde geaccumuleerde capaciteit betreft, 4,2 GWp. Er is een gigantische portfolio aan geplande grootschalige (PV en ook wat CSP) projecten bekend bij de industriebranche organisatie SEIA, waarvan gegarandeerd meerdere gerealiseerd zullen gaan worden, maar waarschijnlijk beslist niet allemaal.

  • In het zwaar geschokte post-Fukushima Japan is een nieuw incentive regime in het leven geroepen voor PV, maar de groei was al lang ingezet voor die enorme ramp in de Japanse geschiedenis. Het land zette in 2011 minstens 1,1 GWp aan het net (volgens Solarbuzz zelfs 1,2 GWp), na in 2010 al 990 MWp te hebben afgezet. De groei bleef daarbij toch een klein beetje achter bij de - politiek gewilde? - prognose van 1,25 GWp in dat jaar (artikel). Japan bereikte eind 2011 volgens EPIA het derde mondiale marktvolume van - geaccumuleerd - 4,7 GWp. Die markt zal uiteraard met een aangepaste FIT regeling nog harder gaan groeien in 2012, ook al omdat een groot deel van het kerncentrale arsenaal op zijn gat ligt (en groot-atoom exploitant TEPCO de facto failliet is, maar kunstmatig aan het infuus wordt gehouden door de overheid). Alleen een blijvend hoge Yen koers kan roet in het eten gooien, in ieder geval wat de productie bij de beroemde Japanse zonnepanelen makers zelf betreft. Er zijn al plannen voor productie uitbreidingen in het omliggende buitenland om de kosten binnen de perken te houden. Talloze buitenlandse module producenten staan te rammelen aan de poorten van de langdurig zwaar afgeschermde Japanse afzetmarkt...

  • Verder haalt EPIA Australië als ronduit opmerkelijke nieuwkomer uit de goochelhoed, met een "impressive" volume van ongeveer 700 MWp in 2011. Renewable Energy World heeft het zelfs over 800 MWp in hun analyse van 16 november 2011... Die spannende markt heeft echter hele grote klappen gekregen omdat diverse staten gewoon de hakbijl hebben gehanteerd in hun - zonder meer toegegeven - extreem lucratieve (gestoorde hoog geprijsde) incentive regimes. Vooral de residentiële markt (heel vaak slechts kleine systemen tussen de 1 en 2 kWp per stuk) zal ongenadig op z'n sodemieter gaan krijgen. Dus dit leuke verhaal gaat zeker niet in 2012 worden gecontinueerd, hoogstens voor enkele enorme industriële installaties. Lucratief blijft het land zonder meer voor zonnestroom, maar gevreesd wordt dat door de "herinnering aan absurd hoge incentives" de belangstelling om zonnepanelen te kopen toch flink onder druk zal zetten nu die incentives zijn verdwenen.

  • India viel nog tegen gezien hun gigantische zonne-energie programma (waar ook CSP in zit), en lijkt in 2011 nog aan wat kinderziektes te hebben geleden. Helaas is ook die markt vooral eentje voor zeer grote industriële PV-installaties, waarvan er volgens EPIA meer dan 300 MWp aan het net gingen (NB: veel slechter dan alleen al Vlaanderen voor elkaar wist te krijgen met duizenden kleine installaties...).

  • Tot slot nog drie "opmerkelijke kleintjes". Canada zette er 300 MWp in 2011 bij. Ukraine wordt foutief door EPIA geciteerd als "140 MWp in 2 large plants". Wat echter zelfs ruim 180 MWp moet zijn, omdat naast de 100 MWp Perovo centrale van het in Wenen zetelende Activ Solar (eind december 2011 aan het net), het bedrijf datzelfde jaar ook het 80 MWp grote Ohotnikovo project op de Krim heeft opgeleverd, en ook mogelijk nog een deel van hun eerste kleine project van totaal 7,5 MWp bij Rodnikovoye waarvan 2,5 MWp in 2010 was opgeleverd (afronding van dat laatstgenoemde eerste project was in 2011). Dus daar zat EPIA minstens 29% te laag met hun inschatting. Zie mijn berichten van 7 september 2011 en van 3 januari 2012 over die projecten in Ukraine.

    Hekkesluiter "opmerkelijk" is Israël, wat het in 2011 tot een aardige 130 MWp wist te brengen. Al gebeuren er in dat verscheurde, zeer zonnige land ook minder fijne zaken rond zonnestroom (bericht van 17 oktober 2011)...

Tot slot
Ook al zijn de module prijzen nooit zo laag geweest, het gevolg van de explosieve jarenlange groei in Duitsland, en de gigantische uitbouw van productie capaciteiten in Azië, met name China, besluit EPIA met de terechte opmerking dat "the PV industry is at a crossroads". Incentive regimes worden even hard weer afgebroken als ze zijn opgebouwd, politieke steun voor zonnestroom is extreem labiel, de enorme overschotten van prima PV-modules leiden tot een gigantische prijzenoorlog waardoor zelfs "gerespecteerde" ondernemingen met hoge schuldenlast door de knieën zakken.

EPIA suggereert dat vooral de grootproducenten van PV producten hun eigen markten moeten vlot trekken om catastrofale instorting van de afzet markt te voorkomen, hetgeen in China zeker begint te geschieden. Maar ook veel meer landen, zeker die in zonrijke streken, zouden volop aan de afzetmarkten moeten gaan werken omdat die nog nauwelijks zijn ontsloten. Duidelijk is, dat de afzet minder zal gaan worden in Europa, en zal verschuiven naar nieuwe veelbelovende markten. EPIA roept daarbij op dat hierbij een "eerlijke competitie" zal moeten plaatsvinden. Een zeer gevoelig onderwerp, nu Solarworld in U.S.A. met enkele andere bedrijven import barriëres wil voor Chinese zonnepanelen, wat het nodige aan spanningen heeft veroorzaakt.

Het gaat weer een heftig jaartje worden. Niets nieuws onder de zon. Het is al jaren hetzelfde liedje, alleen wordt dat lied op steeds luider volume gezongen omdat het inmiddels al om een grote industrie, en om zeer grote financiële belangen gaat...

Voor gedetailleerde PV statistieken voor EU27 in 2010, zie de aparte PPV webpagina op basis van de gegevens van EurObserv'ER.

Eerste reactie:
"Dank voor je heldere uiteenzetting van de wereld PV markt op Polder PV. Zo te zien wordt eind dit jaar waarschijnlijk de grens van 100 GWp gepasseerd " (Speksteenkachel op GoT)

http://www.epia.org/publications/photovoltaic-publications-global-market-outlook.html (selecteer "EPIA-market-report-2011", pdf van 441 kB)


26 januari 2012. Screendump van de week. Ruim twee maanden later: Vattenfall betaalt uit...


^^^
Screendump © van website Omroep Gelderland (dit bericht)

I.t.t. het hardnekkig gehanteerde "NUON", wat mogelijk wijst op het maar niet afscheid kunnen nemen van het Nederlandse verleden van die onderneming (NUON is immers alweer sinds 1 juli 2009 onderdeel van het Zweedse Staatsbedrijf), is Vattenfall ondertussen hun toezegging nagekomen. En heeft dat bedrijf, gezien het korte berichtje, inmiddels de 7 miljoen Euro die Provincie Gelderland wegens het niet nakomen van overeengekomen verplichtingen rond het Helianthos project (commerciële productie van dunnelaag PV matten in Arnhem met minstens 150 full-time banen) had opgeeist, terug gestort. Op de corporate websites van Vattenfall en van volle dochter NUON, en op de website van Provincie Gelderland zelf, stonden hierover trouwens (nog) geen berichten, vandaag.

Nu nog de grofweg 20 miljoen Euro subsidies etc. die de Nederlandse Overheid (EU heeft ook nog geld geschokt) aan dit geweldige "dunnelaag zonnestroom avontuur" kwijt is geraakt. In ieder geval die nog recent uitgegeven SBIR subsidie uit der aard, voor het samenwerkingsproject "Helico" samen met Icopal (download beschikbaar bij Agentschap NL, IPZ programma met een totaal budget van 3 miljoen Euro (dus niet alleen voor Helianthos), waarvoor de inschrijving in het voorjaar van 2010 werd afgesloten), want daar is niets van terecht gekomen. Maar uiteraard moet er natuurlijk nog veel meer geld retour richting de subsidies in het rond strooiende Staat - destijds nog onder de leiding van het oude EZ. Al lijkt Verhagen met een dik pak boter op zijn hoofd "slechts" 3,3 miljoen Euro (20,6 miljoen Euro subsidies minus "€ 17,3 miljoen in rechte vast") terug te willen ontvangen van Vattenfall. En dan blijkbaar nog met tegenzin gezien de typische vage formuleringen die zo karakteristiek zijn voor die vreselijke beleidsbrieven van zijn Ministerie (brief aan TK van 8 november 2010)...

Omroep Gelderland rept in het korte berichtje van het hoogst discutabele idee van de PvdA om die 7 miljoen ontvangen "retour" van Vattenfall die naar Provincie Gelderland zou gaan dan maar weer in een onderneming te gaan stoppen die een "doorstart voor het opgegeven Helianthos" zou moeten gaan maken. Zie daarvoor echter ook Polder PV's bespiegelingen over de achtergronden en de enorme risico's van zo'n hoogst twijfelachtige exercitie in de huidige context van de door diepe dalen gaande internationale zonnestroom business. Zojuist is door het ooit machtige Q-Cells een omvangrijke herstructurering van hun schulden aangekondigd (persbericht van 24 januari 2012), en is zelfs de toekomst van dat nog steeds zeer hoogwaardige, volledig gecertificeerde, commercieel verkrijgbare, hoogst concurrerende zonnestroom technologie leverende Duitse top-concern ongewis...

Gedeputeerde Traag van de Provincie stelde dat er uitsluitend sprake kan zijn van een "lening", en beslist niet van een "subsidie" voor zo'n nog in het leven te roepen "doorstart" onderneming. Ik vraag me af of zelfs de eerste suggestie wel een verstandige is. De tijd zal het leren. Vattenfall heeft nog tot in maart om de aangekondigde veiling van de boedel te organiseren, en wie weet kan de heer Wijffels nog een leuk plan bedenken om zowel de patenten voor Nederland te behouden als daar ook nog eens een succesvol commercieel avontuur van te gaan maken. Het burger initiatief "Red Helianthos!" (wat naar diverse krantenberichten linkt, maar helaas niet naar de kritische artikelen van Polder PV over het H. avontuur...) vindt namelijk dat het platform een "doorbraak" technologie zou zijn, en misschien vindt Wijffels dat ook wel. Heel veel succes in de komende weken...

Meer Helianthos op Polder PV:
Bizar eindspel Helianthos "avontuur" (17 januari 2012)
Vragen CU aan Verhagen (kort commentaar, 30 november 2011, onderaan bericht)
Screendump van de week: Provincie wil Helianthos-miljoenen terug (22 november 2011)
Helianthos exit niet verrassend - voor insiders (29 oktober 2011, onderaan bericht)
Reeds voorspeld: doek gevallen voor Helianthos (8 september 2011)
Het niet vertelde Helianthos verhaal (10 november 2010)
NUON gaat Helianthos in de praktijk brengen (20 juni 2008)
Minisymposium "Zonnestroom, hoe nu verder" (verslag 28 feb. 2008, onder hoofdje Rutger Schlatmann)

http://www.omroepgelderland.nl/web/Nieuws-1/1341131/Nuon-stort-7-miljoen-subsidie-terug.htm (25 jan. 2012)


 
^
TOP

23 januari 2012. SDE 2011: Claim zonnestroom doet budget "groene" elektriciteit door eindejaars-hebzucht met factor 7 springen. In de lopende rapportages van Agentschap NL over SDE 2011 is inmiddels het rapport voor 9 januari 2011 beschikbaar. Ik heb alle rapporten weer op een rijtje gezet, en van de voortgang gedetailleerde grafieken gemaakt. En kwam daarbij tot een schokkende ontdekking. In de rapportages in de herfst was er nog een "kabbelende" trend van afgevoerde aanvragen en slechts weinig groei van nieuwe aanvragen te zien in de latere, lucratievere, maar qua kans op te verkrijgen beschikking riskantere fases (hoe later de fase, hoe hoger het voor de projecten vast staande basisbedrag zou zijn, en dus hogere subsidie per kWh of per Nm³ "groen" gas). In de laatste twee SDE 2011 rapportages, in het byzonder de meest recente van 9 januari 2012, is die trend in het opzicht van één optie echter dramatisch omgeslagen.

Explosieve toename aangevraagde capaciteit
U raadt het al: het betreft de aanvragen voor zonnestroom. Er waren tot en met het rapport voor 28 november 2011 nog 787 aanvragen met een budget claim van "slechts" 50 miljoen Euro, en een maximaal haalbare, te subsidiëren hoeveelheid elektriciteit van 962 GWh, over een periode van 15 jaar tijd. In de rapportage van 12 december echter (inmiddels was de laatste, meest lucratieve fase met een basisbedrag van 15 Eurocent/kWh op 1 december ingegaan) was er een "matige" groei van 27 nieuwe aanvragen (totaal 814), maar groeide de budget claim al zeer hard naar 193 miljoen Euro (verviervoudiging), en de geclaimde max. productie verdubbelde ruim naar 2.291 GWh. Toen kwamen de feestdagen, met ongeveer een stabilisatie in het rapport van 26 december 2011 (budget claim onveranderd op 193 miljoen Euro). En toen kwam de grootste verrassing. In het eerste rapport van 2012, gepubliceerd met gegevens die bij Agentschap NL bekend waren op het eind van 9 januari 2012, zijn de getallen voor alleen zonnestroom als volgt:

  • 872 aanvragen (toename t.o.v. 26 dec. 2011 50 stuks, +5,7%)
  • 3.341 miljoen Euro budget claim (toename 3.148 mln. Euro, +1.631% !!!)
  • 31.986 GWh max. subsidiabele productie in 15 jaar (toename 29.702 GWh, + 1.300% !!!).

Deze enorme explosie aan claims op extra subsidiabele productie (totaal geclaimd nu een volslagen absurd volume voor zonnestroom wat equivalent is aan minimaal de productie van een halve Borssele kernsplijter per jaar) en, uiteraard dus ook op het geclaimde budget (een factor 2,2x het maximale budget voor de hele SDE 2011...) wordt veroorzaakt door bijschrijving van slechts 50 nieuwe zonnestroom projecten! Of Agentschap NL heeft een gigantische blunder met een kommaplaats o.i.d. gemaakt, wat me onwaarschijnlijk lijkt, of er zijn een paar partijen of misschien zelfs maar een partij geweest die blijkbaar dachten dat ze een Gouden Greep uit de resterende subsidiepotjes konden gaan doen.

Deze ronduit opmerkelijke gang van zaken wordt zelfs nog spectaculairder in het licht van de zeer korte periode waarbinnen die laatste 50 nieuwe projecten zijn ingeschreven. Want eind december 26 was de "vorige stand", en de SDE 2011 werd officieel eind 30 december 2011 afgesloten. Ergo: die 50 stuks gigantische nieuwe capaciteit claimende aanvragen zijn in een ultra korte periode van maximaal 4 dagen ingediend bij Agentschap NL!

Als we terug gaan rekenen vanuit de max. geclaimde subsidiabele productie die in die 4 dagen is bijgeschreven, en we nemen daarbij de maximering van de specifieke opbrengst van 1.000 kWh/kWp.jaar voor PV binnen de SDE 2011, komen we voor die 29,7 TWh extra claim voor 50 nieuwe projecten in 15 jaar tijd op een maximaal geclaimde capaciteit van (29.702.000 [MWh] / 15 [jaar]) / 1.000 [MWh/MWp.jaar] = 1.980 MWp uit!!! Per nieuw aangevraagd project in de periode 27-30 december 2011 (50 aanvragen) zou dat neerkomen op een gemiddelde aangevraagde (maximale) project grootte van maar liefst ... 39,6 MWp !!! (NB: er stond 1 januari 2012 in Nederland zeer ruw geschat mogelijk iets van 112 MWp aan PV vermogen)

Dat zijn volslagen absurde getallen, en de extra budget claims van alleen die "paar" PV project aanvragen (gemiddeld neerkomend op 63 miljoen Euro per project) zijn compleet idioot. Stel dat inderdaad al die 50 project aanvragen zo'n 40 MWp groot hadden geweest. Dan hadden twee van dergelijke projecten in het geval van een zeer onwaarschijnlijke "beschikking" al het eind 9 januari 2012 reeds toegekende budget van 428 miljoen door de cap van 500 miljoen Euro (elektra) kunnen doen laten schieten. Er staan echter nogal wat projecten uit eerdere fases (die veel goedkopere basisbedragen claimen dan genoemde "eind-december" PV aanvragen met hun 15 cent/kWh) al een tijd in de wachtlijn (goedkeuring van soms complexe projecten kost tijd). Dus het lijkt Polder PV sowieso extreem onwaarschijnlijk dat ook maar een van die bizarre 50 nieuwe PV projecten in de laatste fase ook maar een schijn van kans gaan maken. U mag zelf proberen te bedenken welke curieuze (goed in de slappe was zittende???) partij(en) dit soort waanzinnige aanvragen tussen Kerst en de dag voor oudjaar naar Agentschap NL gestuurd kunnen hebben...

Voor de goede orde: in de separate ook op 9 januari 2012 gepubliceerde "beschikkingen lijst SDE 2011") is er in totaal voor zonnestroom nog "maar" 50,451 MWp daadwerkelijk toegekend door Agentschap NL. Goed om de verhoudingen met de recente, buitensporige extra claim van maar liefst bijna 1,2 GWp daarbij op het netvlies te krijgen - en te houden...


Veel ruimte voor de nieuwe (absurde) claims voor zonnestroom projecten onder de SDE 2011 regeling is er sowieso niet meer - nog even daargelaten het feit dat er nogal wat oudere projecten met veel lagere basisbedragen uit goedkopere (eerdere) fases in de wachtrij staan tot die zijn beoordeeld. De rode stippellijnen geven de budget plafonds voor elektriciteit (500 miljoen Euro) resp. "groen gas" weer (1 miljard Euro), en die waren in het 9 januari 2012 rapport al voor een aanzienlijk deel vergeven (dichte kolommen rechts in grote grafiek, 85,6% voor elektra en 96,3% voor gas). De gearceerde kolommen geven de claims voor de aanvragen weer. Die voor elektriciteit wordt volkomen gedomineerd door de absurde toevoeging van de recentste aanvragen voor zonnestroom. Die in totaal bezien binnen die optie in het laatste rapport nu maar liefst een onwaarschijnlijke 82% van dat deelbudget claimt, terwijl er tot nu toe nog maar 35 miljoen Euro voor 678 aanvragen voor PV-installaties is beschikt!

Meer details over deze grafiek in de hoofd analyse.

Polder PV heeft ondanks deze hoogst bizarre gang van zaken, die aan menig "eindejaars-rush" in met prima feed-in regimes gezegende buitenlanden doet denken, maar daarmee in essentie totaal onvergelijkbaar is (want daar gaat het om keiharde realisaties van soms vele duizenden projecten van zeer klein tot zeer groot, en beslist niet slechts om "aanvragen"), alles weer eens voor u op een rijtje gezet. De "progressie van de SDE 2011 aanvragen" (alle opties, inclusief zonnestroom) in volledig grafische detail voor u uiteengerafeld. Een update van de eerste analyse gepubliceerd op 18 augustus 2011:

SDE aanvragen 2011:
Actuele stand van zaken aanvragen en beschikkingen



21 januari 2012. Zonnefabriek & Greenchoice halen Wallstreet... In een voor de relatief marginale Nederlandse PV markt nogal ongebruikelijk en opvallend internationaal medium als Wallstreet Online (loc. cit: PV Newswire), al is het de Duitse versie, werd gerept van de nieuwste "subsidieloze" zonnepanelen actie van Zonnefabriek (zonnestroom systemen leverancier uit Amsterdam) en de recent nog met een spectaculaire 7,2 miljoen Euro NMa boete "gezegende" groenste energie leverancier van Nederland, Greenchoice.

Het buitenland kijkt met belangstelling naar de inmiddels al niet meer integraal te volgen "capriolen" die in ons microscopische postzegel landje worden uitgehaald om er nog iets van te bakken, van die oh zo sexy zonnepaneelkes. De belangstellenden van internationale fora met PV als core business lijken, in tijden dat (de excessen van veel te lucratieve) incentives regimes heftig worden ingeperkt, daarbij blijkbaar te denken dat we met die chaos aan al dan niet goed bedoelde initiatieven het "goede" voorbeeld geven (Nederland weer als "lichtend voorbeeld", als trekker van de meute, jawohl!). Dat mogen ze natuurlijk denken van mij, maar daar denkt Polder PV heel anders over. Want alle "acties" met zonnepanelen in ons land hangen van houtjes-touwtjes en nogal wat wishful thinking aan elkaar, en ook de beroemde saldering van zonnestroom is (a) beslist geen selbstlaüfer (nog steeds waardeloos geregeld in de Elektriciteitswet, al van meet af aan), en (b) als het te succesvol wordt, zal Den Haag er als de kippen bij zijn "om er iets aan te gaan doen". Ik heb al eerder bericht dat een extreem ambitieus initiatief als "Zoneco", wat lijkt te drijven op een soortement "kropje sla model" via zonnestroomparken en "aandelen van 3.500 kWh per pakket afnemende kleinverbruikers", gedoemd is te mislukken als salderen buiten de aansluiting om voor Den Haag een "no-go area" blijft (buiten de bekende, ook al met talloze valkuilen gepaard gaande pilot met VVE's om).

Gedenk daartoe ook de memorabele reactie van EL&I Minister Verhagen op die onzalige voorstellen van Diederik Samsom en Paulus Jansen, om de salderingsregeling "op te mogen rekken" naar kropje sla achtige constructies "buiten de eigen aansluiting om", formeel ten grave gedragen door het parlement op 13 december 2011, en u weet hoe de vlag er bij hangt in het Haagse. Daarbij komt ook nog het aankomende afscheid van Samsom als de energie specialist in de Tweede Kamer, dus ik zou uw zegeningen elke dag maar gaan tellen...

ZonVast
Dit laat onverlet dat het natuurlijk hartstikke leuk is dat het daklease project ZonVast (zoals het samenwerkingsverband tussen Zonnefabriek en Greenchoice heet) in zo'n "respektabel" gremium als Wallstreet Online is geciteerd, dus wie weet komt daar allemaal nog het nodige "moois" uit gegroeid. Het gaat daarbij om zogenaamd "gratis" zonnepanelen die op particuliere daken worden geschroefd en waarvan de opbrengst 20 jaar lang 23 Eurocent/kWh zou moeten kosten voor de huiseigenaar (huurders zijn hier ook weer de pisang, die kunnen/mogen niks), althans, voor het deel wat deze zogenaamd zelf zou verbruiken. Waarbij uitgegaan wordt van een curieuze, "vaste" normopbrengst van 1.950 kWh/jaar (wat natuurlijk onzin is, elk PV-systeem produceert anders, zelfs met identieke modules). Het argument van het "overwinnen van de investeringshobbel voor zonnepanelen" is het beste smeermiddel bij deze actie, al zitten er wel de nodige haken en ogen aan. Bij alle zogenaamde "dak-lease" constructies moet u sowieso ogen op steeltjes hebben. Het is immers uw dak, en van niemand anders.

De eerste PV-installatie die onder de eerste "ZonVast" constructie werd opgeleverd (eerste pilot van 500 systemen/1 Megawatt, dus gemiddeld slechts 2 kWp per stuk, al snel overtekend, en ondersteund door Stichting Doen), ging op 21 april 2011 op het dak in Broek op Langendijk (NH). De actie heeft op 14 april 2011 een van de P-Nuts Awards gewonnen.

Geen subsidie? Mwagh...
Het artikel, wat trouwens gewoon letterlijk vertaald uit de Engelstalige perscommuniqué koker blijkt te komen van de (exclusieve) "hofleverancier" van de nieuwe actie, het in Nanjing, China, zetelende bedrijf ET Solar, wat overal op de wereld zeer goed verdient aan de levering van zonnepanelen aan door feed-in tarieven uitstekend renderende zonnestroom projecten, gaat trouwens van de zeer foutieve suggestieve aanname uit dat dit specifieke Nederlandse project "Ohne Zuschüsse der Regierung" zou zijn opgezet. In hun eigen persbericht gesteld als "one of the first sizeable residential solar projects that stands financially on its own in the Netherlands". Dat is een zeer ernstige misvatting die hier direct moet worden rechtgezet. Want zo'n project drijft op het salderen (= net metering) van zonnestroom achter de meter van kleinverbruik aansluitingen. En dat houdt gewoon keihard en onverbiddelijk in dat de volledige opwek van dit soort kleine installaties honderd procent "vermeden uitgave posten" door de eindverbruiker heeft als inkomstenbron. Waarvan trouwens alle "niet direct afgenomen zonnestroom aan Greenchoice vervalt" volgens de voorwaarden die op de website van de leverancier staan!

Dat er "niet gesubsidieerd" wordt is dus absoluut niet waar, want elke "niet normaal gesproken van de leverancier afgenomen" (binnen dit soort acties met kleine installaties gewoon 100 procent met zonnestroom gesaldeerde) kilowattuur bevat als grootste component (naast een klein aandeel van de "leverancier") de aan de Staat der Nederlanden toevallende energiebelasting die ex BTW dit jaar alweer 11,40 Eurocent/kWh is, en alleen sec al de allergrootste post is van de all-in kWh prijs. Als ik uitga van mijn Greenchoice tarief van, momenteel, 22,16 Eurocent/kWh, bestaat dat voor 67,4 procent (!!!) uit normaal gesproken aan de Staat toe vallende energiebelasting, BTW over EB, en BTW over de leveringspost. Dat is in totaal een spectacular bedrag van 14,94 Eurocent/kWh, waar windboeren maar al te graag voor zelfs off-shore zouden willen gaan... Dat lucratieve bedrag wordt ook onder deze constructie "gesaldeerd", maar Greenchoice krijgt een aanzienlijke hoeveelheid van de daadwerkelijke opgewekte zonnestroom omdat uitsluitend, volgens de voorwaarden, het direct zelf verbruikte deel aan zonnestroom voor de genoemde 23 Eurocent/kWh (een bijna een cent hoger tarief dan ik van GC afneem!) wordt verrekend met de klant, twintig lange jaren lang.

Op de website van de Zonnefabriek staat in de FAQ sectie dan ook onverbloemd vermeld: "De teruggeleverde energie heeft Greenchoice nodig voor de financiering van de panelen". M.a.w.: GC/Zonnefabriek maken volop gebruik van de "saldering achter de kleinverbruik aansluiting", romen forse hoeveelheden van de overschotten van zonnestroom af die het net op vloeien, en maken dus zonder meer ruimhartig gebruik van een incentive waarvan 14,94 Eurocent per kWh wordt geïnd (met de PPV Greenchoice tariefstelling). In andere bewoordingen: niet "betaald aan de Staat"! In weer een andere formulering: dat is dus gewoon ook een "vorm van Staatssubsidie". Net als alle gesaldeer, ge-EIA, ge-VAMIL, ge-"vervroegde-afschrijving", en noem het allemaal maar op... Ergo, gewoon ook "gesubsidieerd", want daar vallen alle financiële incentives onder volgens sommige denkers...

Verder mag "niet gesubsidieerd" natuurlijk ook met een potje zout genomen worden gezien het feit dat ET Solar (leverancier van de zonnepanelen voor de vervolg actie) van de - weliswaar als "commerciële" bekend staande - Chinese CITIC Bank in november 2011 een byzonder heftige vijfjarige "krediet faciliteit" heeft verkregen van een slordige 1,27 miljard dollar (bericht). Een bedrag waar de meeste Europese en Amerikaanse module producenten alleen maar van kunnen dromen (en, waarschijnlijk, als het al van toepassing zou kunnen worden verklaard, tegen veel hogere rentes kunnen verkrijgen).

Te krap gerekende opbrengst modules
Er wordt bij ZonVast gerekend met 10 modules met een vermogen van totaal 2,3 kWp* en een "vaste" opbrengst van "1.950 kWh per 365 dagen". Dat zou neerkomen op een zeer magere specifieke opbrengst van slechts 848 kWh/kWp.jaar.

* Volgens Zonnefabriek (kaartje met rekenvoorbeeld, deze pagina). Echter, als je de rekenmodule hanteert verschijnt er plotseling een maximum van 2,45 kWp. In dit artikel is 2,3 kWp aangehouden bij berekeningen.

In Nederland is al heel lang bij het type (schaduwloze) daken wat Greenchoice/Zonnefabriek voor de eerste actie expliciet heeft geselecteerd (voorwaarden: tussen zuidoost en zuidwest, schaduw vrij) een opbrengst te verwachten van 911-979 kWh/kWp voor pal zuid gerichte installaties (zie LOB 2004-2009 bij Siderea.nl, in het bepaald niet "spectaculaire" jaar 2011 berekende Siderea zelfs specifieke opbrengsten tussen de 933 en 1.000 kWh/kWp...). Wat bij 30 graden hellende daken zou neerkomen (met instralingsschijf) op te verwachten opbrengsten van zo'n 93% daarvan bij ZW en ZO, dus, lineair geëxtrapoleerd, zo'n 847-910 kWh/kWp op basis van de 2004-2009 Siderea cijfers. Daaruit blijkt dat ZonVast waarschijnlijk te krap gemiddeld rekent met de "te verwachten opbrengst aan zonnestroom". Als we conservatief zouden uitgaan van een haalbare "gemiddelde specifieke opbrengst" van 875 kWh/kWp van de in de eerste actie te plaatsen (500) installaties, dus 27 kWh/kWp.jaar hoger dan wat volgens ZonVast "gemiddeld zou worden geproduceerd", en uitgaand van een 2,3 kWp systeem, zou er zeker 62 kWh à 23 Eurocent = 14,28 Euro/jaar over twintig jaar extra kunnen worden geïncasseerd door Greenchoice omdat het overschot automatisch het net op vloeit via de gunstig voor de leverancier (en economisch eigenaar van het te plaatsen systeem) tellende teruglever meter.

Dan heb ik het nog niet eens gehad over de forse tariefstelling van 23 Eurocent/kWh (vorig jaar al!) die hoger ligt dan mijn huidige stroom tarief bij dezelfde aanbieder (mijn verbruik wordt voor honderd procent gesaldeerd met mijn opwek, die ook nog eens ver boven de door ZonVast gehanteerde 848 kWh/kWp uitkomt...). Ook staat er nergens iets over de veel voorkomende situatie dat er een dubbel tarief contract is (hoog/laag tarief, de laatste in het weekend van belang bij zonnestroom opwek), wat complicaties zal kunnen geven bij de verrekening.

Het bedrijf kan over de makkelijk geïncasseerde zonnestroom overschotten ook nog groencertificaten overhouden (netinvoeding wordt hoogstwaarschijnlijk met een ongetwijfeld geijkte teruglevermeter gemeten die moet worden aangemeld bij CertiQ), en de meeropbrengst kan worden doorverkocht aan de eigen klanten. Per adres zou bij de hierboven berekende meeropbrengst (boven het gehanteerde "opbrengst gemiddelde" door ZonVast) op kunnen lopen tot zo'n 286 Euro per 2,3 kWp systeem over de "lease" periode (20 jaar), waarna de zonnepanelen "eindelijk" economisch eigendom van de intekenaars zouden worden. Als er overdag weinig consumptie is, valt een zeer aanzienlijk deel van de opwek aan Greenchoice toe, en zal de afname (tijdens de "niet zon-uren", nacht) nog hoog kunnen zijn. Er wordt door Zonnefabriek geschermd met "gemiddeld ligt verbruik rond de 50% van de productie". Dat waag ik te betwijfelen. Het door CertiQ geregistreerde "aandeel eigen verbruik in productie" bij SDE zonnestroom klanten is weliswaar in de loop van de tijd gestegen, maar het was in het 1 jan. 2012 rapport nog steeds slechts 34%!

Meer vraagtekens rond ZonVast constructie
Er is trouwens geen enkele garantie dat Greenchoice een onafhankelijk (groen) leverancier blijft. Het kan zelfs in het allerslechtste scenario zwarte realiteit worden dat het bedrijf opgekocht kan worden door een zwaar in de fossielen of nukes zittende energie moloch, en dan zit je aan die constructie vast. Tenzij je je uit laat kopen cq. "direct formeel juridische en economisch eigenaar wordt van de PV-installatie". Volgens de voorwaarden kan dat pas na vijf jaar, met een waardevermindering van 33 Euro per maand, en startend met een veel te hoge actuele systeemprijs van Euro 7.920 voor 2,3 kWp: EUR 3,44/Wp all-in. Na vijf jaar zou je dan "nog maar" 1.980 Euro voor die 2,3 kWp hoeven te betalen, maar dan had je zeer waarschijnlijk al lang je hele dak zonder problemen vol kunnen laten leggen met een veel goedkopere en mogelijk krachtiger installatie. Die van meet af aan je eigendom was, en geen risico's op onaangename verwikkelingen met "externe partijen" die feitelijk 20 jaar lang (!) je dak bezetten waar je niets mee mag/kunt doen zonder de opbrengsten en het hele "business model" in gevaar te brengen.

Bovendien heb ik - sowieso altijd kritisch t.o.v. acties met "constructies" die van andermans daken gebruik maken - moeite met de in de FAQ voorkomende stellingname "Juridisch zijn het uw panelen (aard- en nagelvast aan de woning)". Ik hoop niet dat zo'n constructie rechtsgeldig is. Want als er een probleem met de modules komt over die lange periode van 20 jaar, bent u als eigenaar van de woning (en "verondersteld juridisch eigenaar van de panelen", waar ik vraagtekens bij zet) wel flink het haasje. Want dan zou u als woning eigenaar wel flink mogen lappen als de rechter dat ook vindt, en in gevallen van schade u gesommeerd zou kunnen worden panelen te gaan vervangen. In gevallen van garantie gevallen e.a. schades (van welke "kant" dan ook, kan fout van de eigenaar zijn, maar kan ook bijv. door foute installatie veroorzaakte schade aan het dak betreffen) vraag ik me af hoe waterdicht alles geregeld zal (blijken te) zijn...

Nieuwe ZonVast actie
In het persbericht - waar trouwens Greenchoice wel degelijk als "system owner" wordt opgevoerd (in weerwil van de disclaimer in de ZonVast FAQ...) - wordt gewag gemaakt van een nieuwe ZonVast actie op een nog niet bekende lokatie, op een (?) "residential project", van maar liefst anderhalve MWp, waar ET Solar exclusief leverancier voor wordt. Die zou volgen op de eerste actie van 1 MWp van vorig jaar. Bij de nieuwe actie wordt gerekend met een totale output van 1,28 miljoen kWh, wat, wederom, een absurd lage specifieke opbrengst van slechts 853 kWh/kWp zou inhouden, wat niet kan kloppen. Of er moeten zeer ernstig van "zuid" afwijkende systeem oriëntaties worden getolereerd (wat niet best zou zijn voor de marges bij de ZonVast partijen...). De geïnterviewde David van der Burg van Zonnefabriek stelt in de persmededeling: "It is our strong belief that the ZonVast model will see a broad and fast replication that will benefit more households in the Netherlands."

De vraag is natuurlijk waar de grootste "benefits" zullen gaan neerstrijken van deze "zwaar door de Staat gesubsidieerde" actie. Mijn inschatting is dat bij scherpe inkoop van die Chinese ET Solar modules (dat kan al ver onder de 1 Euro per Wattpiek zijn tegenwoordig, iSuppli rekende voor het voorjaar op mogelijke prijzen van 65 Eurocent/Wp...), de balans wel eens fors zou kunnen doorslaan naar de aanbieders van deze actie, met als fysieke en organisatorische "drager" voor die leuk renderende paneeltjes de langdurig te bezetten (delen van) daken van honderden Nederlandse huishoudens die zo'n interessante, "hoog saldeerbare" prijs betalen voor die uit het grijze stopcontact komende kilowattuurtjes...

Tot slot
Wederom wordt duidelijk dat er diverse "creatieve wegen" zijn gevonden om behoorlijke volumes te gaan afzetten in Nederland, en de "kosten" daarvan weer eens zoveel mogelijk te "externaliseren". Of dat ook tot een volwaardige, vooral door particulieren gedragen zonnestroom markt zal gaan leiden mag u zelf gaan invullen. Ik denk dat vooral het bedrijfsleven de hoogste punten zal gaan scoren. En dat de consument alleen maar een microscopisch krentje van de stormloop op de zonnepanelen in het Nederland van 2012 zal mogen mee pikken, en ook de hoogste "lasten" zal gaan dragen van dit soort acties.

U kunt het natuurlijk gewoon veel beter zelf (laten) doen. Door onafhankelijke, professioneel werkende installateurs die u een dijk van een honderd procent in eigendom te verkrijgen PV-installatie zullen leveren. En waar u vanaf het moment van installatie met recht apentrots op mag zijn, hopelijk zonder kopzorgen... Veel succes bij uw "eigen zonnestroom centrale zonder poespas". 2012 gaat "een leuk jaar" worden op het gebied van de Nederlandse PeeVau!

http://www.etsolar.com/mediaCenter/Detail_813.html (oorspronkelijke persbericht van ET Solar van 17 januari 2012)
http://tinyurl.com/6p3f5r3 (verkorte link naar het bericht wat het Duitstalige Wallstreet Journal.de er van maakte)

http://www.greenchoice.nl/thuis/zelf-opwekken/met-zon/ZonVast
http://www.zonnefabriek.nl/zonvast-greenchoice1.html


 
^
TOP

20 januari 2012. Record "buitje" - nieuwe omzettingsrecords, door dik en dun... De zoektocht naar hogere cel- en module efficiënties bij zonnepanelen gaat onverminderd door, op alle niveaus, en bij alle technologie platforms. Winnaars zijn er nooit, elk platform heeft zijn voor en nadelen, en de concurrentie zit niet stil. Als je even niet zit op te letten ben je links of rechts al weer ingehaald. Al gaat het dik keer om partijen die hun eigen vorige records hebben laten sneuvelen...

Vlak na elkaar werden alweer twee efficiëntie records gemeld uit twee verschillende delen van de wereld, de "nieuwe" en de "oude" wereld, en van een "dunnelaag" resp. "klassiek kristallijn" platform. Beiden geven aan dat ondanks alle crisis verhalen en tenenkrullend politiek gesodemieter rond incentive systemen voor de uiteindelijk op de vrije markt verkochte producten, de PV-business nog steeds volop innovatie kracht heeft en haar beloftes stapsgewijs lijkt na te komen. Nu de implementatie nog, dan gaat het echt hard verder met de mogelijkheden een echte decentrale revolutie te veroorzaken. Die is er natuurlijk al wel, maar het kan beslist allemaal nog veel sneller en op veel grotere schaal worden toegepast.

(1) First Solar naar 14,4% module rendement
Op 16 januari 2012 meldde de absolute recordhouder dunnelaag (CdTe) module afzet First Solar (Tempe, Arizona, U.S.A.) dat ze er in geslaagd zijn, een half jaar na een record melding op cel niveau een omzettings-efficiëntie bereikt te hebben van 17,3%, en reeds een geaccumuleerde productie van commerciële modules van 5 GWp achter de kiezen te hebben (bericht 17 nov. 2011), dat hun vorige module record van 13,4% alweer is verpletterd met het nieuwe paradepaardje met een efficiëntie van 14,4 procent. Een fenomenale prestatie voor een dunnelaag producent, zeker als je beseft dat er over module rendement wordt gesproken, en niet over het vaak misleidend opgevoerde "apertuur rendement" waarbij evt. frames rond het zonnepaneel (NB: FS modules worden bij mijn weten allemaal zonder frames verkocht) en de niet door celmateriaal bezette (vanwege isolatie noodzakelijke) lege randen rond het licht omzettende oppervlak niet worden mee gerekend. Zie over uitleg apertuur rendement vs. module rendement de aparte basics pagina.

De prestatie is volgens het persbericht onafhankelijk geverifieerd door het beroemde Amerikaanse NREL onderzoeksinstituut. Ronduit opmerkelijk: zowel het cel record, als het record op module niveau, is gevestigd op wat FS noemt "commercial-scale manufacturing equipment" en met commercieel verkrijgbare materialen in de fabriek in Perrysburg, Ohio. Dus niet een of ander met heel erg veel pijn en moeite tot stand gekomen "geavanceerd laboratorium exemplaar"...

^^^
Apentrotse medewerkers van de Perrysburg First Solar plant in Ohio
mogen uiteraard op de foto.

Foto © First Solar, Inc. (deze webpagina).

En daar houdt het niet op. In de bikkelharde strijd met de nog steeds veel hoger rendementen hebbende kristallijne silicium platforms kondigt het bedrijf al aan dat in hun "roadmap" het streven nu is om eind 2015 in de commerciële productie een gemiddeld module rendement tussen de 14,5 en 15% te gaan behalen. Als dat gehaald zou worden op zo'n korte termijn, is dat ronduit spectaculair te noemen, want veel "standaard" kristallijne modules die vandaag de dag (voor dumpprijzen) worden verkocht, zitten zo'n beetje op dat niveau (voorbeeld multikristallijne LDK Solar modules in de range van 235-245 Wp, dit datasheet). Nogmaals, goed om te beseffen, het gaat bij First Solar om dunnelaag technologie.

Het ligt in de lijn der verwachting, dat de continue procesverbeteringen die reeds zijn of nog worden geïmplementeerd in de reusachtige productiestraten van First Solar (volgens Photon van april 2011 was hun productie in 2010 dik 1,4 GWp en de destijds geplande productie voor 2011 2,1 GWp) er toe zal leiden dat in die commerciële productie het gemiddelde module rendement toe zal nemen van 11,4% in 2010, via 11,7% in 2011, tot een bij de (dunnelaag) concurrentie jaloezie opwekkende 12,7% eind dit jaar.

First Solar is daarnaast de bewezen "cost king" (zie ook de interessante vergelijking bij de "verwachte" kostprijs ontwikkeling die Edgar Gunther heeft uitgezocht tussen het vet gepimpte Nanosolar en First Solar), met module kosten die al onder de 70 dollarcent per Wp liggen en richting 60 dollarcent/Wp gaan. Zeer belangrijk is daarbij in het oog te houden dat het flink over de tong gaande Nanosolar nog slechts een paar MWp per maand produceert (in geen enkel opzicht vergelijkbaar met de al lang gerealiseerde schaalniveaus bij First Solar) en dreigt dat met heel erg veel geld ondersteunde (ook Amerikaanse) bedrijf volgens Gunther het onderspit te delven als hun module efficiëntie niet rap omhoog gaat. First Solar claimt dat een compleet module bij hen al in 2 en een half uur tijd van de lopende band rolt, en ze hebben al ver voordat er iets als een PV-Cycle programma bestond (wat trouwens niet in een autonoom recycling programma lijkt te gaan slagen) hun eigen, voorgefinancierde hergebruik programma opgezet. Daar is bij Nanosolar nog helemaal niets van bekend.

Zeer pikant is overigens dat First Solar het nieuws naar buiten bracht op de World Future Energy Summit in ... Abu Dhabi (U.A.E.). In het zonnige land van de gas- en oliesjeiks. Waar het bedrijf al het nodige aan dunnelaag modules in de eerste grote PV-plant van het Midden-Oosten hebben staan (10 MWp project, de helft met FS panelen, zie bericht van 19 februari 2009). En net nadat het zuster sjeikdom Dubai had aangekondigd dat ze een 1 GW zonne-energie project gaan implementeren, al is nog niet duidelijk wat het aandeel PV in dat reuzenproject zal gaan worden...

Het bedrijf kondigde 14 december 2011 aan dat ze in 2011 tussen de 2,8 en 2,9 miljard dollar omzet zouden hebben gedraaid. Ondanks een verwacht ontslag van zo'n 100 medewerkers (minder dan anderhalf procent van het totaal aan medewerkers) zien ze het moeilijke jaar 2012 met vertrouwen tegemoet...

http://investor.firstsolar.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=639463 (persbericht van First Solar van 16 januari 2012)


(2) Q-Cells met maar liefst twee [3?] wereldrecords bij kristallijne technologie platforms
Ook goed nieuws van het veelgeplaagde, in nogal zwaar financieel weer verkerende, ooit cellen productie kampioen (2007), het in Thalheim (Bitterfeld-Wolfen bij Leipzig, Sachsen, oost Duitsland) zetelende Q-Cells. Het bedrijf is al van meet af aan kristallijn silicium specialist en mag zich daar ook - terecht - op laten voorstaan. Al de Duitse grondigheid, wetenschappelijke drive, en expertise op het gebied van de machinebouw, komen in dit bedrijf bij elkaar.

Q-Cells heeft nieuwe records gevestigd op het gebied van twee verschillende kristallijne technologie platforms. Beide records zijn onafhankelijk bevestigd door het kalibratie lab van het minstens even beroemde Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems (ISE) in Freiburg (Baden-Württemberg).

Ten eerste heeft het bedrijf voor een uit 60 cellen bestaand multikristallijn module een apertuur record gevestigd van 18,5%. Het "apertuur" is hier de oppervlakte die wordt bepaald door de buitenrand van de buitenste cellen in dat module, zie wederom mijn basics pagina voor uitleg. Het gaat daar om oppervlakte Ax maal Ay. Met de opmerking dat in het voorbeeld een 54-cels module wordt getoond, maar het principe is uiteraard hetzelfde. Uiteraard zal het module rendement van het "record paneel" minder zijn omdat dan ook de niet met celmateriaal bedekte module rand inclusief frame meegenomen moeten worden, maar een record is het beslist. De huidige prestatie is alweer 0,4% beter dan de ook door Q-cells bereikte top efficiëntie in de zomer van 2011.

Nieuw platform
Het tweede record lijkt een wat nieuwere ontwikkeling te betreffen, waar Polder PV na zijn bezoek aan Intersolar 2011 al de nodige aandacht heeft besteed (n.a.v. een proef product bij de Chinese top producent Suntech, bericht van 28 juni 2011). Q-Cells heeft het namelijk zeer expliciet over toepassing van "quasi-monocrystalline" technologie. Ik weet bijna zeker dat ze daarmee niet de "vierkante monokristallijne cellen" bedoelen die ze ook al een tijdje in portfolio hebben (max. 18% rendement hebbende mono cellen die uit vierkante ingots zijn gezaagd, dat zou 3% meer cel "output" geven dan met de klassiek mono cellen met afgeronde hoekpunten).

Volgens mij kan dit gezien de expliciete benaming niets anders zijn dan het procedé waarbij door een combinatie van klassieke multikristallijne ingot technologie (gieten in vierkante hittebestendige schalen en het silicium vervolgens uit laten harden tot een vierkante ingot) en, de "innovatie" (vermoedelijk een verlopen patent van BP Solar), groei vanuit een monokristallijn entproduct, zonder dat de energie vretende hoge, kolomvormige "ingot trekkers" nodig zijn. De grote truc daarbij is continue procesbewaking van het stollingsproces zodat in de gietschaal een maximaal volume aan monokristallijn (hoger rendement dan multikristallijn) silicium eindproduct ontstaat (en dus een minimaal volume, in de randzone uitkristalliserend multikristallijn silicium). Zoals al eerder bericht is over dat nieuwe procedé een goed inhoudelijk artikel verschenen op Technologyreview.com (hier). Zie ook dit interessante artikel op Eammarsolar.com (31 maart 2011).

Blijkbaar heeft Q-Cells in de tussentijd niet stil gezeten en heeft het zich een vergelijkbaar "quasi mono" procedé eigen gemaakt, anders kan ik dat zeer expliciete gebruik van "quasi-monocrystalline" in hun persbericht absoluut niet verklaren. Dat "quasi" staat er echt niet voor niets! Het lijkt dus "niet standaard monokristallijne" technologie bij de ingot bereiding te betreffen, en niet specifiek het gebruik van (louter) vierkante mono cellen. Bovendien is er nog meer aan de hand.

Q-Cells rapporteert in hun bericht dat het momenteel het krachtigste "quasi-mono" module heeft geproduceerd, met een nominaal vermogen van maar liefst 283 Wp, waarbij het bedrijf zelfs refereert aan blijkbaar minder presterende "competitief geprijsde quasi-monokristallijne modules" in de markt.

Opvallend is dat het bedrijf bijna in een adem ook stelt sinds september 2011 het krachtigste monokristallijne module in portfolio te hebben (waar, tale-telling, het woordje "quasi" dus bij ontbreekt...). Wat binnen de "performance class" een maximaal nominaal vermogen zou hebben van zelfs 287 Wp (eigenlijk dus zelfs "een derde wereldrecord model", al stellen ze dat zelf niet zo sterk, de vraag is ook in welke "hoeveelheden" die krachtpatser dan wel van de band zou rollen, maar die wordt niet beantwoord).

Achterliggende innovaties
Wel gaat Q-Cells dieper in op de (extra?) innovaties die aan de twee met name genoemde wereld records schuil gaan, zonder zich verder uit te spreken over de door mij al genoemde ingot innovatie met door mij verondersteld "quasi" monokristallijn silicium grondstof.

Q-Cells presenteert in hun persbericht hun Q.ANTUM platform namelijk als de echte "driver" van de nieuwste wereldrecord prestaties (terwijl wat het "kosten" aspect waarschijnlijk de genoemde "quasi-mono" productie techniek de echte economische innovatie zou kunnen zijn). Dit nieuwste technologie platform wil het bedrijf dit jaar, 2012, echt gaan inzetten in hun te produceren top modules, de pilot voor de productie lokatie in Thalheim is inmiddels opgezet. In april 2011 werd voor multikristallijn materiaal al een record cel efficiëntie bereikt van 19,5%. Maar ook werd de nieuwe aanpak al op genoemde "quasi"-mono cellen toegepast. Cellen van 180 micrometer dik worden daarbij van een "spiegel" laag aan de achterzijde voorzien en "gepassiveerd" met wat cryptisch wordt genoemd "functional nano-layers". Hiermee zou een zogenaamde dielektrische laag worden gecreëerd die in combinatie met lokale contactering de optische en elektrische karakteristieken van de cellen zou verbeteren. Vermoedelijk wordt hierbij bedoeld dat door interne reflecties verliezen worden gereduceerd en er dus een hoger vermogen kan worden geleverd. Het zou een (volgens mij ook al langer door ECN onderzochte) nieuwe cel architectuur betreffen wat een significante prestatie verbetering zou geven t.o.v. de klassieke back surface field (BSF) aanpak (meestal een alumnium basislaag aan de achterzijde van de "klassieke" zonnecel).

Het Q.ANTUM platform zou geschikt zijn voor verschillende kristallijne cel substraten, en ook voor zeer dunne wafers (voorlopers van de cellen). Q-Cells claimt dat met deze aanpak een optimalisatie kan plaatsvinden van "cost-effective wafer materials", wat deels een vingerwijzing kan zijn naar de al genoemde (goedkoper te produceren) "quasi-mono" ingots en daarvan gezaagde wafers, die inmiddels ook bij Q-Cells lijken te zijn "gearriveerd". In ieder geval zullen nog hoger rendement hebbende PV-modules kunnen worden gemaakt voor een zeer billijke prijs, zo hopen de kristallijn Si onderzoekers uit Thalheim.

Het bedrijf besluit met de opmerking dat hun "tweede generatie" cellen en modules (NB: dat zijn nog niet degene met het hier besproken innovatieve technologie platform) wereldwijd worden vermarkt. En dat daarbij twee kwaliteits garanties worden afgegeven. Een "Yield Guarantee", en een "VDE Quality Tested" certificaat. Dat is zeg maar een extra waarborg dat de door Q-Cells verkochte producten een hoge kwaliteit hebben en dat ze lang mee zullen gaan. Overigens wordt elders (o.a. Photon) aan de "noodzaak" van zo'n extra waarborg getwijfeld, en aan de waarde ervan. Tot nu toe zijn er namelijk zelfs bij de grote Aziatische aanbieders (van al behoorlijk goedkoop geworden, "standaard" kristallijne PV modules) nog nauwelijks echt problematische kwaliteitsaspecten naar voren gekomen. De tijd zal het leren of deze extra waarborgen wel zin hebben, of dat ze alleen maar kosten verhogend werken met weinig "resultaat".

In ieder geval zit het wat de technologische ontwikkeling betreft bij Q-Cells als vanouds goed. Of dat het bedrijf kan redden van zwaar weer is een tweede. Er wordt in de toelichting openlijk gesproken van een "second production plant" in Maleisië. Mocht de kostendruk in Duitsland te groot worden, is het niet ondenkbaar dat de nieuwe top modules van het zeer Duitse Q-Cells straks niet uit de Zonnekoning op onze planeet zullen gaan komen. Maar uit de verre Oriënt...

http://tinyurl.com/6wpcabk (verkorte link naar persbericht van Q-Cells van 17 januari 2012)


19 januari 2012. Marktplaats: 12 OK4 omvormers af te halen (Overijssel). First come first serve, voor de liefhebber (gespot op Marktplaats, met dank aan GoT-er NielsOo).

NB: eigen risico, het kan zijn dat de apparaten het in het verleden hebben begeven, dus dat moet u zelf proefondervindelijk vaststellen. Alleen aan te bevelen als u in de buurt woont (of met trein en vouwfiets gaan, met een stevig rugzakje...). Laten verzenden voor EUR 12,20 (??? per stuk ???) is dan ook niet aan te bevelen, tenzij u wel van een gokje houdt...

"Beschrijving:

schuuropruiming; 12 aluminium kastjes met aansluitsnoer en stekker. Waarschijnlijk omvormer of trafo voor zonnepanelen. Werking onbekend. Opschrift; OK4E-100 NKF."

Commentaar Polder PV (al dik 11 en een half jaar OK4E-100 omvormers aan die harte Arbeit, momenteel 13 stuks en nodige reserve):

Nagekomen
Polder PV kreeg op 21 januari al mail van degene die ze heeft opgehaald. Als ze het doen, hebben ze een goede bestemming gevonden...

Aanbieding op Marktplaats: 12 OK4tjes


19 januari 2012. Photon bewijst: nog steeds Duitse suprematie bij omvormer technologie. Maandelijks publiceert het Duitse vakblad Photon (samenvattingen van) zeer uitgebreide testen aan DC metingen van talloze PV-modules opgesteld op het Duitse deel van het grensoverschrijdende Avantis terrein. Maar ze publiceren ook al langere tijd elke maand abstracts van uitvoerige meetrapporten aan omvormers die in het zusterblad Photon Profi worden gepubliceerd (heeft PPV helaas geen abo op, dat wordt te duur). Die omvormers worden aan een serie zeer grondige meetreeksen onderworpen, en een van de belangrijkste uitkomsten daarvan is de zogenaamde gewogen "Photon Gesamtwirkungsgrad". Die belangrijke maat voor de effectieve prestatie van de omvormer volgt uit het product (zo u wilt, "de vermenigvuldiging") van de twee-assige diagrammen die ontstaan bij het meten van de "MPP aanpassings-efficiëntie" en het meten van de daadwerkelijke effectiviteit van de omzetting van de aangeboden DC stroom, de zogenaamde "Umwandlungswirkungsgrad". Dat gebeurt bij verschillende percentages van het opgegeven nominale DC vermogen ("Nennleistung") en bij verschillende MPP spanningen (UMPP) in een fijn meetraster. Uit de meetreeksen volgt uiteindelijk een naar diverse instralingsklassen gewogen meetcurve voor twee instralingsgebieden. Een "Europese" (gemiddelde instraling met hoog aandeel indirect zonlicht), en een "Californische" (hoog aandeel directe instraling).

Uiteraard is voor Duitsland de "Europese" curve essentieel om een goed vergelijkingskader te krijgen onder welke "gemiddelde" condities zo'n omvormer het het beste doet. Het gewogen resultaat van die curve bepaalt de uiteindelijke "Photon Wirkungsgrad". Die wordt gebruikt om de geteste omvormers in een ranglijst op te nemen en van een kwalificatie te voorzien (bijv. "gut", "mangelhaft"). Die kwalificaties worden eens in de zoveel tijd herzien door de klasse (percentage PW efficiëntie) "strenger" te maken, omdat er in de loop van de tijd steeds betere omvormers op de markt komen. Photon houdt maandelijks de "actuele" status van die kwalificaties bij, soms vind je in advertenties in het tijdschrift echter labels van oudere testen waarbij de oorspronkelijke kwalificatie is gebruikt (die in de loop van de tijd minder "goed" kunnen worden).

In het december nummer van Photon werden weer twee omvormers getest die de lijst nu aanvoeren. Het zal u niet verbazen, het zijn Duitse apparaten. De eerste is voor veel mensen mogelijk een complete verrassing.

Afbeelding © Steca Elektronik GmbH


Steca, in Nederland vooral bekend van de hier veel gebruikte kleine StecaGrid 300 en 500 omvormers die bij Philips destijds als PSI en vervolgens EVO inverters zijn ontwikkeld, heeft, nadat ze een StecaGrid 2000+ vervolg project met succes had gelanceerd waar nog heel wat Nederlands ontwikkelingswerk in heeft gezeten (H.: bedankt!), nu spectaculair uitgepakt. En wel met hun - relatief kleine!! - trafoloze Stecagrid 3600 omvormer.

Het Photon meet team was zeer content met dit lichte apparaat met moderne topologie, en afwezigheid van dure koellichamen door een apart concept wat Steca "Coolcept" heeft gedoopt. Het apparaat heeft een spanningsbereik van 350 tot 600 Volt en een nominaal vermogen van 3,7 kWDC (max. 3,69 kWp DC vermogen, in theorie goed voor 20 stuks 180 Wp modules of bijvoorbeeld 15 stuks 245 Wp exemplaren). De "Photon-Wirkungsgrad" die werd gemeten kwam op een spectaculaire 97,7% voor middelmatige instraling ("Europa", en zelfs nog een tiende procent hoger voor hoge instraling), en kreeg dan ook het predikaat "sehr gut" van Photon. Wat het hoogste is tot december 2011 gemeten aan een reeds in serie geproduceerde omvormer in de nieuwste kwalificatie schema's van het vakblad. En dan nog ook een "kleintje", op 1 fase aan te sluiten. Wat het idee logenstraft dat alleen "grote bakken met driefase aansluiting" (zoals o.a. diverse ook zeer goed geteste Tripowers van concurrent SMA) top of the bill kunnen zijn. Smakelijk toetje: het display van de omvormer blijkt het vermogen zeer nauwkeurig aan te geven, wat lang niet altijd het geval is bij talloze inverters (ook zelfs bij sommige types van bekende omvormer fabrikanten).

Voor de echte kampioen moest Photon echter in hetzelfde december nummer een voorbehoud maken, omdat het nog slechts een "pro-serie" exemplaar betreft. En wel de nieuwe STP 20000TLHE-10 van, jawel, wereldkampioen omvormer produceren SMA. Het bedrijf wat vorig jaar in een heftig concurrerende omgeving toch de doelstellingen gehaald blijkt te hebben, 1,7 miljard Euro omzet heeft gedraaid, een EBIT van bijna een kwart miljard Euro gehaald, het (spectaculaire) marktaandeel van 35% (eigen inschatting) behouden zou hebben, en het exportvolume t.o.v. 2010 opgekrikt zou hebben van 45 naar 55% (persbericht met voorlopige bedrijfsresultaten in 2011).

SMA maakte haar reputatie waar. Het heeft met het nieuwe driefasige, trafoloze apparaat, waar enkele functies van de beroemd geworden Tripower serie zijn "uitgekleed" om de efficiëntie te bevorderen, en waarin voor het eerst zogenaamde siliciumcarbide transistoren* zijn opgenomen, de nieuwe "voorlopige" kampioen uitgebracht. Waarvan de "kampioen" status nog moet worden herbevestigd als Photon een "serie exemplaar" te pakken zal krijgen waarbij ze er trouwens van uitgaan dat die dezelfde performance zal hebben als het nu geteste "voorserie" exemplaar (er van uitgaand dat er verder niets aan de inhoud van het apparaat zal worden gewijzigd). En die is wederom spectaculair, want Photon kwam op een "Photon Wirkungsgrad" van maar liefst 98,5% voor "middelmatige" instraling en, wederom, een tiende procentpunt hoger voor "hoge" instraling. Het apparaat kreeg, als enige vorig jaar, daarmee in de nieuwste kwalificatie het label "sehr gut +" op geplakt, met daarbij het voorbehoud van nog uit te voeren controle van de specs bij het eerste werkelijk commercieel van de band rollende exemplaar waar Photon de hand op zou kunnen leggen.

* erratum (correctie Photon in januari nummer 2012, er stond eerst "transformatoren"...)

Het kan "tijdelijk" zelfs nog krasser, want er werd een maximum omzettings-efficiëntie van maar liefst 99,15% (!!!) vastgesteld door het meetteam van Photon... NB: dat gebeurt natuurlijk slechts zelden, maar het geeft wel aan op welk hoog niveau de beste marktspelers al zijn gekomen. Er treden nauwelijks nog verliezen (lees: warmte ontwikkeling) op in dit soort high-tech apparaten, en dat is een zeer goede zaak.

De STP 20000TLHE-10, die een spannings-range van 580 tot 800 Volt heeft en een nominaal vermogen van 20,3 kWDC ("PV installatie type boerderijschuur keer x") zou in deze maand al in de handel moeten komen, maar staat nu nog niet op de Tripower pagina van SMA vermeld. Nog even geduld dus...

De koplopers
De Steca en SMA apparaten verdringen met deze nieuwste resultaten het bakbeest Sinvert PVM20 van het grote Siemens (link op Siemens site) naar de derde plaats (PW bij "middelmatige" instraling 97,5%). Maar ja, dat apparaat was eigenlijk "gewoon" een eigen versie van het vergelijkbare exemplaar van de new kid on the block, het inmiddels vermaarde, uiteraard ook weer Duitse Refusol (Metzingen, Baden-Württemberg). Grappig is dat het 20K equivalent van Refusol nu nog op het lijstje "In Planung" staat bij Photon, maar de verwachting is dat 'ie identiek zal presteren als de nu dus op de derde plaats staande versie van Siemens. Ook de andere grote bakken van Siemens en Refusol gooien hoge ogen in de Photon lijst.

Aziaten stomen op
Maar zelfs komen er af en toe - naast nogal gebrekkige apparaten - uit Azië steeds meer inverters die beslist niet ernstig onderdoen voor de "gemiddelde" Europese (of Amerikaanse) omvormers. De nieuwe aanbieders, zoals het Chinese Growatt, zijn als een kind zo blij met de soms zeer goede notificaties van het Duitse Photon (zie dit bericht op hun site). Het ook al Chinese Samil Power zat helemaal te soppen toen een van hun omvormers als de beste Aziatische werd bestempeld door Photon (dit bericht op hun site). Maar vergeet ook niet dat de leverancier van de kleine omvormers voor de Wijwillenzon.nl actie Shanghai Chint Power Systems Co. Ltd., voor een in eigen huis gemaakt 20,8 kWDC exemplaar ook al een "sehr gut" stempel kregen van de testers uit het verre Duitsland (uiteraard volgde meteen een jubel bericht op de Chint website). Dat bakbeest is echter natuurlijk niet te vergelijken met de kleine apparaatjes die in Nederland zijn uitgeleverd en die, volgens insiders, niet in China zelf zouden worden gemaakt, maar OEM produkten zouden zijn. Er zijn de nodige software problemen bij de in NL uitgeleverde, kleine apparaten vastgesteld (leidend tot resettende systemen), besproken op het Wijhebbenzon.nl forum.

Er zit dus ook een hoop beweging in de omvormer markt. En dat, beste mensen, is een ghoede saeck...

Ook minder fijn nieuws voor de Duitsers
Een iets minder plezant bericht voor de Duitsers zou kunnen zijn dat het Chinese conglomeraat LDK Solar (u weet nog wel, concurrent van het uiteindelijk verkozen China Sunergy/CEEG bij de Wijwillenzon.nl actie...) het zeer Duitse zonne-energie bedrijf Sunways AG uit Konstanz "for little money" (een scharrige 24,2 miljoen Euro excl. natura uitwisseling) wil overnemen. Sunways nam al wafers af van LDK, brak echter een lang-termijn contract daarvoor open (die worden voor de meeste bedrijven steeds vaker als onoverkomelijke wurgcontracten gevoeld vanwege de enorme prijsdump effecten door de gehele productie keten), en lijkt zich in die deal "te kunnen vinden". Ook al vanwege de financieringsproblemen die ook zij hebben (eerste en derde kwartaal van 2011 met verliezen). De details en achtergronden van die geplande overname staan in het Bloomberg bericht van 4 januari 2012.

Sunways is o.a. bekend om de veel geprezen, gepatenteerde HERIC® technologie die ze in hun eigen omvormers toepassen, en wat een typische Duitse hardware uitvinding is. Hun NT4200 omvormer met die technologie kreeg van Photon oorspronkelijk zelfs een "sehr gut +" label (Jan. 2010), maar inmiddels is het apparaat in de december 2011 lijst teruggezakt naar het predikaat "sehr gut", met een Photon Gesamtwirkungsgrad (middelmatige stralingsniveaus) van een zonder meer prima 96,7%. Andere apparaten van het bedrijf kwamen er in die tests trouwens wat minder excellent van af, met labels "befriedigend" en PW's van 93,8 tot 94,6%.

Curieus is de aangekondigde "deal" met LDK zeker, want LDK heeft net als diverse andere grote Chinese bedrijven nogal wat schulden opgebouwd, die echter door belachelijk lage rentes op extreem lucratieve (staatsbank) leningen kunstmatig worden weggemoffeld in China. Aldus een financieel expert die de hele gang van zaken helemaal niks lijkt te vinden.

"“Before people marry, they get engaged, and before that, they go out with each another,” added Lai, who went on to say that the two companies are in the last phase before the wedding."

LDK’s financial executive Jack Lai, na geruchten - die later bewaarheid werden - dat LDK "plannen" had voor een partnership met het Duitse Sunways, in een bericht van 15 juni 2011 op PV-Magazine.com.

Meer bedrijven zouden kunnen volgen. Waaronder het ook zeer Duitse, en pionierende bedrijf Solar-Fabrik AG in Freiburg, die jarenlang onder de bezielende leiding stond van een van de top pioniers op het gebied van commercialisatie van zonnestroom, de op 21 september 2009 veel te vroeg overleden Georg Salvamoser (zie portret op Polder PV). De zonnepanelen fabriek in het hart van de anti-kernenergie beweging, waar de zonnestroom revolutie bij de oosterburen feitelijk zo'n beetje is begonnen. Ook Solar-Fabrik verkoopt omvormers, al zijn het OEM exemplaren die bij ervaren professionele bedrijven worden gemaakt en onder eigen label verkocht...

Twijfels?
Voor diegenen die twijfelen aan de vakbekwaamheid van de meetbeesten bij Photon, of die deze mensen van een mogelijk overdreven voorkeur voor "einheimische Produkte" verdenkt, en een hoge mate van subjectiviteit? Die mogen van mij een eigen Test laboratorium op gaan zetten en hun eigen onafhankelijke meetprocedures op de reeds flinke hoeveelheid typen omvormers op deze aardkloot gaan loslaten. In de Photon inverter database staan momenteel 5.600 stuks vermeld... Veel succes bij dat avontuur!

NL noot
En om met een Nederlandse "voetnoot" te eindigen. Mastervolt had twee nieuwe kleine omvormers hangen tijdens de Intersolution beurs in Gent, een Sunmaster ES4.6TL (max. 5,06 kW DC vermogen input, 1x 12 Ampère), en het zusje Sunmaster ES5.0TL (max. input 1x 17 Ampère). Ze zien er zo uit:

Gezien de reputatie van Mastervolt zullen deze nog als "coming soon" op de website aangekondigde nieuwe omvormers van de enige Nederlandse inverter fabrikant breed inzetbaar zijn, en een goede prijs/kwaliteit verhouding hebben, al zijn prijzen nog niet bekend. Die zullen vast wel in veel nieuwe PV-huishoudens hun bestemming kunnen gaan krijgen. Keus genoeg, in ieder geval...

Tot slot
Vooral de kleine Steca 3600 zal zeker op de Nederlandse markt (meestal zeer beperkte, kleine PV-installaties) een hoog potentieel hebben, en ongetwijfeld gretig aftrek kunnen gaan krijgen als mensen bereid zijn voor topkwaliteit te gaan. Als de prijs OK is, kan dit zeker een dijenkletser gaan worden in ons land, waarbij de concurrentie uiteraard goed in de gaten gehouden zal worden. Als u goed zoekt op internet, kunt u al een persoon vinden die het apparaat al een tijdje in huis heeft. Geen onbekende. Deze persoon likt dagelijks zijn vingers af bij de on-line staande productie resultaten...

Nagekomen
Er is niet alleen lof voor de nieuwe Steca omvormer. Installateurs zien te beperkte mogelijkheden, Steca reageert op de stellingnames, en op GoT wordt er ook over gediscussieerd.

http://tinyurl.com/77mkgby (verkorte link naar discussie over de Stecagrid 3600 op het grootste PV forum ter wereld, Photovoltaikforum, vanaf 8 december 2011)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/37535702#37535702 (discussie vanaf deze post, niet ter zake doende reacties overslaan)

Bronnen
Testlabor - Wechselrichter im PHOTON-Test. - Photon 12/2011: 121-126.
http://www.stecasolar.com/index.php?News_Weltweit_Nummer_eins_Testsieger (trots op eigen top product, dat mag)
http://www.stecasolar.com/index.php?StecaGrid_3000_3600_de (informatie van de fabrikant, datasheets, etc.)


17 januari 2012. Bizar eindspel Helianthos "avontuur". En ja, ook een "eindfase" voor het al bijna vijftien jaren (sinds 1997) durende avontuur met de beroemde, breeduit in de pers besproken, bejubelde, doch nauwelijks begrepen "dunnelaag PV-rollen voor op het dak en aan de gevel". Ooit door AKZO begonnen, door NUON overgenomen, en nog steeds geen commerciële productie. Vattenfall, de nieuwe eigenaar (van de NUON holding exclusief de afgesplitste netbeheerder Alliander), ziet het spul niet zitten, en wellicht hebben ze daar wel goede redenen voor. Zeker in de tot kookpunt gebrachte, dynamische, en de nodige (bepaald niet geringe) slachtoffers eisende zonnestroom markt van vandaag de dag. U kunt het allemaal nalezen in mijn Helianthos dossier (en elders op internet, ik hoef niet alles te herhalen).

Feit: Helianthos is in liquidatie, en er is publieke "verontwaardiging" ontstaan over de vele miljoenen Euro's weggegooid belasting- cq. subsidie geld. En zoals dat blijkbaar gaat in de moderne tijd, nu moet er opeens particulier kapitaal via een "burgerinitiatief" tegenaan worden gegooid om "de boel te gaan redden". Want Solmateq uit Qatar (of mogelijk andere patent-beluste investeerders) zouden Helianthos voor een prikkie (gesproken wordt van 3,5 miljoen Euro) gaan kapen, en blijkbaar "mag dat niet gaan gebeuren, whatever it takes"... Nota bene: Solmateq heeft volgens eigen zeggen gewoon een Research and Development Centre ..... op de High Tech Campus in ..... Eindhoven, The Netherlands (deze pagina op hun site, zie ook dit artikel van 5 januari 2012).

(VM-S)
"In hoeverre doorkruist de sluiting van Helianthos uw beleid met betrekking tot de topsectoren?"

Antwoord (Verhagen)
"Het topsectorenbeleid is er op gericht om de markt de ruimte te geven en te faciliteren. Het is er niet op gericht om te sturen op welke bedrijven en technologieën overleven in de markt. In dit geval heeft de markt een duidelijk signaal afgegeven door niet door te investeren in Helianthos, waar ik niet tegenin wil gaan."

Vraag/antwoord 10 in kamerbrief van 3 oktober 2011 (Verhagen in antwoord op vragen Van Meppelen-Scheppink)

Vattenfall wil nu, in de afronding van de formele liquidatie, aldus hun persbericht (ook van vandaag...), Helianthos voor een ieder die is geïnteresseerd te koop gaan aanbieden op een openbare internet veiling. Daarmee proberen ze waarschijnlijk het onderste uit de kan te halen, maar ik kan me niet voorstellen dat ze er erg veel aan zullen (kunnen) overhouden. Vooral de "patenten" van de in vele jaren opgebouwde Helianthos roll-to-roll techniek zouden geld waard zijn. Uiteraard zou het "te verdienen" geld linea recta terug richting Staat cq. Provincie moeten gaan, Gelderland heeft in ieder geval hun 7 miljoen onmiskenbaar opgeeist...

Een werkelijk verbijsterend initiatief van een omvangrijk CV hebbende hoofddocent aan de VU (Dr. M. Hisschemöller) en enkele investeerders (n.a.v. onderzoek van het in 1999 in het leven geroepen bedrijf Caneval Ventures, ook actief in enkele "innovatie" projecten met duurzame energie, incl. het aan het Chinese XEMC verkochte Darwind), zou er toe moeten leiden dat particulieren geld gaan investeren om die patenten voor Nederland te gaan redden (er zouden inmiddels, volgens Energeia op 17 januari 2012, al bijna achthonderd aanmeldingen zijn, goed voor zo'n 1,75 miljoen Euro*...). Waarna de investeerders daadwerkelijk "aan de rol" zouden gaan met Helianthos en een slordige 45 miljoen Euro (Energeia 5 januari 2012; burgerinitiatief: "niet overmatig duur voor een zon PV fabriek") cq. 50 miljoen Euro (TROS Radio 7 januari 2012) of daaromtrent er tegenaan zouden gaan gooien om daadwerkelijk het spul eindelijk in commerciële productie te gaan nemen. Hisschemöller wil de (geplande) productie in Nederland behouden (voorkeur Arnhem) en daartoe een tiental investeerders bij elkaar gaan brengen (waar buitenlandse partijen bij mogen zitten). Hij is gesprekken aangegaan met diverse financiers. Daar zitten bekende partijen als Rabobank en Stichting Doen bij. Ook Triodos Bank, en ASN Bank zouden worden benaderd (nog geen enkele toezegging bekend).

Dat alles waar Helianthos zelf (Vattenfall/NUON) een slordige 150 miljoen Euro nodig dacht te hebben voor een fysieke opstart van de productie. Zelfs de bekende econoom Wijffels (CDA, Rabobank, SER raad) heeft zich er tegenaan bemoeid. Opeens zou "het publiek" datgene moeten doen wat een miljarden verdienende energie holding liet afweten. Vattenfall dochter NUON heeft er al 87 miljoen Euro aan weg gebrand, de subsidies van diverse makelij zouden al zo'n 27 miljoen Euro hebben bedragen (20 miljoen van de Staat, 7 miljoen van Prov. Gelderland, volgens kamerbrief Verhagen van 3 oktober 2011; 20,6 miljoen "van Economische Zaken vanaf 1997" volgens brief Verhagen van 8 november 2011; SP claimt in totaal "33 miljoen Euro belastinggeld"), en er zouden 62 banen op het spel staan waar voor het grootste deel binnen de Vattenfall/NUON holding plaatsvervangend werk zou worden gezocht...

Het in het leven geroepen "burgerinitiatief" rept op hun website van de mogelijkheid dat "lokale eindgebruikers de gelegenheid krijgen aandeelhouder te worden in een toekomstige Helianthos fabriek". Dat initiatief om op deze wijze zogenaamde "launching customers" te werven zou zijn genomen in Zutphen, en zou "een uitstraling kunnen hebben naar veel gemeenten en een aantal miljoenen kunnen opleveren". Hier wordt dus zeer uitdrukkelijk om financiële participatie in de te bouwen fabriek zelf gevraagd. Anno 2012 in de in zijn voegen krakende PV-business midden in een financiële crisis een extreem riskant avontuur met zeer hoge kans op een grote deceptie als de plannen op de woeste PV-kliffen zouden gaan stranden...

De veiling en het perspectief
De "veiling" kost 4-6 weken om voor te bereiden, dus medio februari tot begin maart zou deze gestart kunnen worden. Vattenfall, wat nog eens fijntjes stelt dat na een langdurige, 18 maanden durende zoektocht naar financiële partners voor Helianthos bij 150 bedrijven actief in de (specialistische) zonne-energie markt, er niemand heeft toegehapt, stelt dat de openbare on-line veiling dan ongeveer 3-4 weken zou gaan duren. Waarna de beste bieder het pakketje "Helianthos" mag gaan gebruiken naar eigen inzicht. Vattenfall stelt hierbij nadrukkelijk dat het "de laatste kans" zal zijn voor het PV-matten potentieel van Helianthos, de veiling is "de laatste stap in het reeds in november 2011 gestarte liquidatie proces".

Lukt het niet en is er geen "geschikte" aanbieder voor de erfenis van Nederlandse makelij, dan is het over and out. Voor Vattenfall "de Koninklijke Weg" waarmee ze van al te grote maatschappelijke gevolgen gevrijwaard denken te zijn, waarschijnlijk. Zelfs als er een partij uit zou rollen, is er geen enkele garantie dat dit uiteindelijk daadwerkelijk tot commerciële productie zal gaan leiden. En waar in de wereld dan wel. De biedende partij zal over een betonnen kop, een roestvrij stalen ruggengraat, diepe zakken, engelengeduld, en een keihard concurrerend product moeten gaan beschikken wil het zich staande kunnen houden. Laat staan dat het daadwerkelijk gaat produceren. En: tegen welke prijs (Euro/Wp) dan wel...

Volgens een bericht op Energeia van vandaag is de initiatiefnemer van het "burgerinitiatief" not-amused over de door Vattenfall aankondigde veiling, en worden zelfs de woorden "beetje ranzig" gebezigd. Begin februari zou er een bijeenkomst moeten komen om nog meer investeerders over de streep te trekken (onder leiding van de reeds genoemde Wijffels), en men hoopt begin maart 50 miljoen Euro aan toezeggingen te hebben van investeerders om de dreigende veiling de pas af te snijden...

Vattenfall concludeert ook nog dat de afzonderlijke onderdelen van Helianthos alsnog aan verschillende partijen toe zouden kunnen gaan vallen, wat waarschijnlijk de definitieve doodsteek voor het platform zal kunnen worden.

Eigen gedachten
Ik heb zo mijn gedachten over dit onwaarschijnlijke (typisch Nederlandse?) circus, en die heb ik ook laten weten nadat ik op 19 december 2011 een eerste e-mail kreeg van de initiatiefnemers over de "mede door burgers te betalen reddingsoperatie". Volgens mij is het allemaal too little to late, Helianthos had al lang commerciële productie moeten hebben en flink wat volume moeten hebben produceren. Er zijn veel te hoge risico's voor burgers die ik liever niet geëxponeerd zie aan zo'n extreem riskant financieel avontuur. Argumenten vindt u in mijn e-mail die ik op 20 december 2011 al aan enkele collega's en aan de initiatiefnemer heb verstuurd. Zie link hier onder. U mag die mening naast u neer leggen uiteraard, maar mocht u nieuwsgierig zijn, lees die mail gerust.

Zwarte markt voor nieuwe projecten
Ik hoop dat ik ongelijk krijg, en dat er een "acceptabel" resultaat zal komen. Maar ik heb er een hard hoofd over in onder de huidige marktcondities. Zojuist heeft de samenwerkingspartner van Solland Solar (ook al fors in de problemen, zie bericht hier onder), Schott Solar aangekondigd dat ze hun hele kristallijne wafer divisie in Jena, Oost Duitsland gaan opheffen omdat die niet profitabel meer blijkt te zijn. Schott is een van de oudste (actief sind 1958!) en belangrijkste, met diverse innovaties bekroonde PV bedrijven van Duitsland, met 2.200 medewerkers wereldwijd...

Limerick...
Uiteraard weer de hoogste tijd voor een energetische limerick van polderiaanse huize. U vindt hem op de bekende pagina...

* Met deze cijfers van Energeia, minder dan 800 inschrijvers en een bedrag van 1,75 miljoen Euro, zou het gemiddelde toegezegde bedrag van de inschrijvers van de "Redt Helianthos" actie neerkomen op een niet geringe som van bijna 2.200 Euro per inschrijver (en: dat alleen om "de patenten te redden", zonder uitzicht op daadwerkelijk nuttig gebruik daarvan).

Meer Helianthos op Polder PV:
Vragen CU aan Verhagen (kort commentaar, 30 november 2011, onderaan bericht)
Screendump van de week: Provincie wil Helianthos-miljoenen terug (22 november 2011)
Helianthos exit niet verrassend - voor insiders (29 oktober 2011, onderaan bericht)
Reeds voorspeld: doek gevallen voor Helianthos (8 september 2011)
Het niet vertelde Helianthos verhaal (10 november 2010)
NUON gaat Helianthos in de praktijk brengen (20 juni 2008)
Minisymposium "Zonnestroom, hoe nu verder" (verslag 28 feb. 2008, onder hoofdje Rutger Schlatmann)

http://www.nuon.com/press/press-releases/20120117/nuon-helianthos-online-auction.jsp (persbericht van Vattenfall/NUON over Helianthos "veiling" van 17 januari 2012)
http://www.helianthos.intransition.eu/ (website van het "burgerinitiatief redt Helianthos", 1 pagina op 17-1-2012)
http://www.telegraaf.nl/dft/11233891/__Wijffels_op_de_bres_voor_Hollandse_zonnetechniek__.html
(De Financieele Telegraaf, 3 jan. 2012)
http://images2-telegraaf.nl/multimedia/archive/00943/Nuon030112_943010a.pdf (brief Hisschemöller cs. van 3 januari 2012 "namens burgerinitiatief Helianthos" aan Raad van Bestuur van de onder het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall NUON holding)

E-mail van Polder PV aan o.a. initiatiefnemer "burgerinitiatief redt Helianthos", gedateerd 20 december 2011. Zie pdf.

http://tinyurl.com/7jt4a5a (verkorte link naar artikel over de affaire op Energieenwater.net van 12 januari 2012: "Gedoe rond Helianthos")
http://tinyurl.com/89nxfbz (5 jan. 2012, verkorte link naar artikel op Management Team punt nl. Nogal boude vergelijking met het half miljard dollar kostende debâcle Solyndra in U.S.A., maar de gebeurtenissen rond Helianthos zijn natuurlijk schokkend genoeg voor de kruideniers in Nederland. De foute suggestie wordt gewekt dat het Helianthos avontuur zou illustreren "dat het geen zin heeft om grote sommen overheidsgeld in te zetten op een enkele technologie". Dat is natuurlijk polderkolder, de miljarden Euro's, Dollars, Renminbi's etc. verdienende PV sector bestrijkt een enorm groot vakgebied van verschillende technologie platforms, waarin Helianthos slechts een marginale rol in heeft gespeeld - en bovendien niet eens in commerciële productie is genomen...)
http://tinyurl.com/6mahrzg (verkorte link naar Trouw artikel van 24 dec. 2012 met oproep van 100 ondernemers, wetenschappers en politici om Helianthos te redden voor Nederland)
http://www.ecn.nl/news/item/date/2011/12/23/ecn-statement-on-situation-helianthos/ (20 december 2011, het bekende zonnestroom onderzoeks-centrum ECN in Petten ontkent categorisch dat ze zouden "meewerken" aan het tegenhouden van een commercieel succes voor Helianthos en wijst die - ook in het parlement gedane - suggestie krachtig van de hand in een publieke statement)
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2011Z26653.html (19 december 2011: van der Werf van het CDA vraagt partijgenoot Verhagen (EL&I) opheldering over een artikel in Trouw genaamd "Strijd om patenten zonnematten" waarin nogal ernstige beschuldigingen worden geuit in verband met contacten tussen ECN en Solmateq in het Helianthos dossier. NB: het artikel is niet meer publiekelijk toegankelijk op de Trouw site, u kunt het bij Polder PV opvragen...)
http://tinyurl.com/865qy5y (verkorte link naar antwoorden van Verhagen/EL&I op vragen van kamerlid (CU) Wiegman-van Meppelen Scheppink over liquidatie Helianthos, van 3 oktober 2011)

http://www.nuon.com/Images/Helianthos%20brochure_tcm185-66850.pdf (straks niet meer bij Vattenfall/NUON verkrijgbaar - achtergrond info Helianthos project)

Nagekomen
http://tinyurl.com/79tvv9x (verkorte link; 18 januari 2012. Jurgen Sweegers van Energieenwaternet.nl haalt zeer stevig uit naar de organisatoren achter het burgerinitiatief "Redt Helianthos", en citeert uit bevindingen en e-mail van Polder PV over die actie)
Brugh, M. aan de (2012). De zonnefolie die nooit op de markt is gekomen. - NRC/Handelsblad, 20 januari 2012. Historisch overzicht van "het verhaal achter Helianthos". (op te vragen bij Polder PV)


17 januari 2012. Weer 100 mensen op straat bij Solland Solar. U voelde hem waarschijnlijk al aankomen. In het vorige bericht over de verkoop van de "cellen" business van de Solland Solar (Avantis terrein) aan het Italiaans/Franse bedrijf Pufin Group (bericht van 4 januari 2012) had ik al de nodige moeite met de nog steeds op de website van Solland staande cijfers met "approx. 280" medewerkers, en de nieuwe realiteit van het overblijvende onderdeel van het Nederlandse "module en systeem bedrijf".

^^^
Screendump van homepage van Solland Solar op 17 januari 2012: ongeveer 280 werknemers (EMP - "employment") worden hier nog opgevoerd. Dat getal kan straks (eigenlijk nu al) bij het grofvuil.

Want met de verkoop van de cellen fabriek (incl. SunWeb® cel productie!) aan Pufin zouden 70 mensen een "ander jasje" gaan krijgen en dus niet meer onder de Solland paraplu vallen. Dat zouden dus nog 210 overigen zijn voor het overgebleven restant van Solland. Maar gezien de nog zeer bescheiden productie in de lokatie in Sittard, zouden er nooit 210 mensen aan het werk gehouden kunnen worden zonder gedwongen ontslagen (tijdens de start van die module fabriek zouden er slechts 30-40 mensen zijn tewerkgesteld, dus dan zou er nog een "overschot" van 170-180 mensen zijn op basis van deze cijfers). En dat is nu in een persbericht in een e-mail aan o.a. Polder PV ook duidelijk gemaakt.

Dat bericht van 17 januari 2012, met als titel "Solland Solar further reduces activities after sale of cell production", rept namelijk van een "vermindering" van alweer ongeveer 100 werknemers, die zeer waarschijnlijk gedwongen zullen worden ontslagen. Dan houden we er met het getal op de homepage en de 70 mensen naar Pufin Group nog maar 280 - 70 - 100 = 110 mensen over, nog maar 39% van de "huidige" (al een tijd op de website getoonde) populatie. Solland stelt dat dit te wijten zou zijn aan "tough conditions" in de PV-industrie, en dat is inderdaad zo. 2012 wordt namelijk een heus "shake-out" jaar voor de hele PV-sector. En het "relatief kleine" Solland is daar beslist niet immuun voor, integendeel. Het ontslag zou de "waardevolle assets" van Solland moeten veilig stellen. Daaronder vallen o.a. het productie proces, de Research & Development activiteiten (en meest betrokken medewerkers met "the brains"), de patenten en "intellectual property" rond de SunWeb® cel-, en vooral, de module technieken, en de productie hardware zelf. Solland heeft goed gekeken naar het rampzalige verloop bij Helianthos (die nu door eigenaar Vattenfall zogenaamd, hoogst curieus, "geveild" zou gaan worden, met zeer onduidelijke consequenties - Helianthos is daarbij natuurlijk nog helemaal niet in commerciële productie geweest). En Solland redt dus wat er te redden valt.

Solland Solar is nog steeds aan het kijken naar de verkoop van die overblijvende activiteiten sinds het management het complete pakket (incl. Avantis) voor een onbekende som heeft overgenomen van de onfortuinlijke geldschieter, het nog steeds heilig in kerncentrales gelovende Delta. Gesprekken met "geïnteresseerde partijen" lopen nog.

>>>

Het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS, kan in ieder geval een forse aanpassing van de werkgelegenheids-grafiek voor PV in Nederland tegemoet gaan zien. Solland Solar was daarin de dominante factor bij de productie. Het aantal werknemers in 2008 was voor de Nederlandse PV-sector (totaal) 263 in 2008, en werd daarna niet afzonderlijk opgegeven door CBS, maar werd door PPV gereconstrueerd als 303/302 in 2009-2010: daarvan heeft Solland het overgrote merendeel in dienst gehad (mogelijk de rest bij Scheuten Solar in Venlo). Al zullen de grootste effecten in die ook al weer "gemankeerde" (onvolledig data CBS) grafiek vooral aan het jaar 2012 moeten worden toegerekend. En dat komen we pas weer te weten ergens in de zomer van 2013, als CBS die statistieken weer gaat publiceren...

Er blijft niet veel over in de "maak"industrie in Nederland, dus de enige overgebleven hoop, het door diverse partijen en veel provinciaal geld ondersteunde Solliance project in Noord Brabant, moet nu maar eens vet gaan uitpakken met nieuwe productie en werkgelegenheid. Anders mogen we definitief in het hoekje van de klas. Met een doek over het hoofd.

Meer Solland / SunWeb® op Polder PV:
Solland Solar verkoopt cellen business aan Pufin Group - en behoudt module tak
(4 januari 2012)
Solland's SunWeb® module eindelijk met IEC certificaat (30 november 2011)
Jantje huilt, Jantje lacht (19 okt. 2011: weer ontslagen bij Solland)
Gaat het er nu echt van komen? (3 mrt 2011: SunWeb® komt er aan!)
Solland Solar te koop. (11 nov. 2010: Delta heeft er genoeg van...)
Solland Solar en Schott Solar gaan samenwerken aan SunWeb® (31 aug. 2011)
Solland Solar, ATS, en langdurige introductie (27 dec. 2009)
Solland Solar raakt kwart van personeel kwijt (12 aug. 2009)
Doorzichtige "paai" truuk bij Delta (1 okt. 2008, zie op die pagina verder voor ouder nieuws)

Bron: e-mail aan Polder PV (nog niet gepubliceerd op website Solland Solar).


© 2012 Peter J. Segaar/Polder PV, Leiden (NL)
^
TOP