Helianthos openbaar geveild, Solland Solar krimpt in

Dit alles laat onverlet dat er wel "algemene" getallen genoemd kunnen worden. Daar moet u altijd een pot zout bij zetten, want zeker in Nederland slaan de breeduit in de pers gekopieerde getallen vaak nergens op (ECN economen: "850 kWh/kWp.jaar", terwijl in grote delen van het land hogere opbrengsten gehaald kunnen worden met optimaal uitgerichte PV-systemen). Die "850" horen we ook regelmatig in België. Maar, er komen inmiddels nieuwe getallen uit de lucht vallen die deels onzinnig lijken te zijn, en deels meer richting de "waarheid" zullen komen. En die, hoe verrassend, van de branche-organisaties in Vlaanderen/België komen. In drie hoedanigheden.

(a) In een interview met Jo Neyens, die als PV-specialist van de overkoepelende "duurzame energie belangen organisatie" Ode (België) wordt opgevoerd, staat in een artikel van 26 januari 2012 op Energeia (niet toegankelijk voor publiek) de volgende claim:

Die opmerking wordt gemaakt in een artikel met een capaciteits-evolutie-grafiek waar in de Y-as duidelijk van "AC-vermogen" wordt gerept. Als we er van uitgaan dat er gemiddeld genomen tien procent wordt "ondergedimensioneerd" bij de omvormers (dus: omvormer vermogen gemiddeld ongeveer 90 procent van nominaal STC DC vermogen van de zonnepanelen generator), zou de genoemde "1.587 GW" (AC vermogen) kunnen neerkomen op ongeveer 1.746 GWp (DC vermogen PV-generator). Als die aanname klopt, zou dat betekenen dat Neyens hier rekent met 1.400 [GWh/jaar]/1.746 [GWp] = 802 kWh/kWp.jaar. Dat is een zeer lage geschatte specifieke opbrengst voor zonnestroom installaties. Zeker ook in België.

(b) Die suggestie lijkt dan ook te worden ontkracht in een tweede, zeer specifieke bron. PV-Vlaanderen, de "rechtsopvolger" van het oude BelPV, heeft begin dit jaar hun visie document "Een zonnige toekomst voor Vlaanderen" gepubliceerd (download hier). Daar wordt op pagina 9 gemeld:

(c) Even afgezien van de nogal laag geschatte hoeveelheid van "slechts 4 GWp" opgesteld PV-vermogen in Vlaanderen over maar liefst acht jaar (slechts gemiddeld nog zo'n 438 MWp per jaar bij te plaatsen over die periode waarbij zonnepanelen normale "winkelwaar" zijn geworden...), rekent PV-Vlaanderen zelf dus al met een specifieke opbrengst van 900 kWh/kWp.jaar. Dat is bijna 100 kWh/kWp.jaar meer dan Neyens lijkt te rekenen, 12,5% meer.

Maar zelfs de PV branche organisatie lijkt niet eens consequent in hun optimisme, want in hetzelfde "visie"document vinden we op pagina 4 de volgende harde statement:

Hier claimt dezelfde belangenorganisatie dus zelfs al 950 kWh/kWp.jaar aan haalbare productie. Dat zou zelfs bijna 19 procent meer "gemiddelde opbrengst" beteken dan de eerder genoemde Neyens van Ode lijkt in te schatten.

(d) Die laatste schatting lijkt beslist niet te hoog gegrepen. Want enkele jaren is er al een ronduit ge-wel-di-ge productie resultaten website voor België actief (grotendeels noord België), www.pvlogging.be, die op de homepage verpletterende gemiddelde specifieke opbrengsten laat zien die bij zuid oriëntaties zelfs tot in het binnenland aan toe tegen de 1.000 of er zelfs overheen laten zien (zie ook jaargrafiek), en zelfs bij ZW en ZO oriëntaties specifieke opbrengsten tevoorschijn tovert die vaak tussen de 900 en de 1.000 kWh/kWp.jaar in liggen (gemiddeld voor België ongeveer 942 kWh/kWp.jaar). De site lijkt inmiddels zo'n 385 systemen "on-line" te hebben. Iets dergelijks wezenlijks is in het al tig jaren met zonnestroom klooiende NEEderland nog steeds non-existent...

Het "bewijs" voor die hoge haalbare productie bij de zuiderburen is direct evident van deze kWh/kWp.jaar grafiek (interactief op de site van PVlogging.be):

^^^
Screendump van © PVlogging.be site (jaargrafiek). Let op de hoge bereikte gemiddeldes bij de
specifieke jaaropbrengsten, die tussen de 950 en 1.000 kWh/kWp.jaar liggen (zwarte lijn),
met ook daarbij ingetekend de maximale (rood) en minimale waarden
(blauw, vaak ver van optimale oriënties, hellingshoeken, etc.).

Opvallend is in bovenstaande grafiek dat die min/max lijnen uit elkaar gaan lopen in de loop van de tijd, wat kan duiden op grotere verschillen in kwaliteit, en/of een grotere bandbreedte bij de gerealiseerde opstellingscondities. Met de steeds goedkoper wordende zonnepanelen wordt het immers steeds lucratiever om bijvoorbeeld ook oost- en west-georiënteerde daken met van die schone zonnepaneelkes te gaan bedekken. Gezien de financiële opbrengsten zijn sommige mensen dan al mogelijk bereid om met minder opbrengst per opgestelde kilowattpiek aan generator vermogen genoegen te nemen. Tja, zonlicht blijft immers gratis. Olie, kolen, gas, uranium, en "elektra van het net", allemaal "monopoliseerbaar" zullen nooit die utopische situatie bereiken...

Tot slot - het zuur
Maar ook in Vlaanderen (België) waaien koude winden tegenwoordig. Althans, dat zou je kunnen denken als je het volgende screendumpje van Canvas teletekst beschouwt, waarbij de Vlaamse branche organisatie weer eens een drama lijkt te constateren omdat er vrijwel niks meer aan zonnepaneeltjes afgezet zou worden:

Of de soep werkelijk zo heet gegeten moet worden als die in dit bericht lijkt te worden geserveerd moeten we maar gaan afwachten. De Vlaamse sector federatie heeft wel vaker zeer ernstige inschattingsfouten gemaakt bij zowel de eigen marktontwikkeling (altijd veel harder dan ze zelf hadden gedacht), als bij de enorme impact die dat op hun eigen regering(en) heeft gehad (lees: forse reducties van de absurde stapeling aan incentives)*.

Wel zullen er ook in de "maak"industrie de nodige slachtoffers gaan vallen vanwege de stabiliserende markt (mondiaal), en de moordende concurrentie uit China. We hebben het al gezien bij Solland Solar en Helianthos in Nederland. En zelfs het in Eindhoven zetelende OTB Solar, overgenomen door Roth & Rau, zal niet makkelijk op de stoel zitten nu het Zwitserse conglomeraat Meyer Burger heeft besloten om de overname onderhandelingen van R&R voorlopig te staken wegen de verslechterde financiële positie van de overname kandidaat (persbericht)...

Op het vlak van de "primaire" hardware, de "machinerie" die nodig is om überhaupt ingots, wafers, en zonnecellen te kunnen maken, gaan overal harde klappen vallen. Zo is bij het Belgische concern Bekaert de vraag naar de zogenamde draadzagen weggevallen, wordt de productie in China dramatisch terug geschroefd, en dreigen in België zelf zo'n 600 mensen hun baan te verliezen, met name in de "zaagdraad" unit in Aalter (387 jobs staan daar op het spel). Bekaert staat een zware herstructurerings-operatie te wachten, zoals veel spelers in de PV-business.

Zie trouwens ook de interessante forumdiscussie over "het fenomeen Bekaert" op het Zonstraal forum in Vlaanderen...

* Lees daartoe ook even deze kostprijs berekening bij Zonnepanelen-nieuws.be over de potentie bij particulieren in Vlaanderen in 2012, waarbij men uitkomt op een terugverdientijd van 6,4 jaar (waar we in NEEderland een strakke plasser van zouden kunnen krijgen), en u weet dat het misschien wel "mee zou kunnen vallen"...

* Prima resultaat voor ons als "antiek" te beschouwen PV-systeem. Heida Natuurstroom in Lelystad, die met een "onvergelijkbare" ZO georiënteerde hypermoderne PV-installatie met veel betere omvormers in 2011 een hoge specifieke opbrengst haalde van 1.000 kWh/kWp, haalde in januari 2012 volgens de Sunnyportal data een specifieke maandopbrengst van 24,24 kWh/kWp, nog zonder sneeuwbedekking (sneeuw viel er pas op 3 februari, en toen produceerde Lelystad bijna niets meer...). Ergo: Polder PV blijft zeer content met zijn oude zonnestroom systeempje...

31 januari 2012 - een mooie dag!
Ik heb ook een foto van het Visi'Sol display gemaakt waarop 688 Wp aan nominaal STC vermogen staat geschakeld. Het is op deze prachtige, koude, zonnige dag, een mooie "halve sinus" geworden, die door de wintertijd naar rechts is verschoven (piek plateau rond 13h30):

Dit deelsysteem produceerde op deze prachtige winterse dag 1,7 kWh, in totaal genereerde onze complete PV-installatie een mooie 3,35 kWh (inclusief schaduw effecten op 4 van de 14 modules). Een specifieke opbrengst van 2,51 kWh/kWp. Het jaar 2012 is goed begonnen. Een goed begin is het halve werk. Ook collega Blauwe Hoek in Spijkenisse had een mooie curve (begin door schaduw omliggende bebouwing ingedeukt), met een mooie piek in het door de nagelneue Steca omvormer afgegeven AC vermogen van 1,8 kilowatt (67% van het onder STC bepaalde DC vermogen van zijn 2,7 kWp installatie).

Nog 324 dagen tot aan "the cataclysmic event" beste mensen, eerst nog ff wat zonnestroom bakken voordat we het hoekje om gaan...

http://www.agentschapnl.nl/programmas-regelingen/stand-van-zaken-sde-2011

27 januari 2012. EPIA Marktrapport 2011: wereldwijd 27,7 GWp nieuwe capaciteit aan het net.

De wereldmarkt voor netgekoppelde zonnestroom capaciteit steeg volgens EPIA tussen 2010 en 2011 met een volume van 27,7 GWp waarmee de geaccumuleerde capaciteit toenam van 39,7 naar 67,4 GWp, een jaargroei van bijna 70%. De capaciteit in de EU nam met een iets hoger percentage (71%) toe tot 50,3 GWp (75% van het geaccumuleerde mondiale volume). Italië was voor het eerst het land met het grootst aantal nieuwe netgekoppelde systemen in 2011, al was een aanzienlijk deel daarvan al in 2010 geplaatst. Duitsland (7,5 GWp) en China (2 GWp) brachten vervolgens in 2011 de meeste nieuwe installaties aan het net. Zelfs met voor 2010 "ongunstig" aangepaste nieuwe cijfers (plm. 7 GWp in 2010) liet Duitsland in de twee jaren 2010 en 2011 28 procent meer afzet zien dan "2011 record houder" Italië in dezelfde periode. Het aandeel van de EU in de mondiale marktgroei zal wel gaan afnemen nu andere markten - met veel goedkoper geworden PV modules - hard gaan groeien. Met name in Azië.

Wederom is het een record jaar geweest voor zonnestroom. En voor de zoveelste maal verpletteren de nieuwste cijfers van de Europese branche organisatie voor PV, EPIA, de getallen die eerder door Photon (meta analyse) en iSuppli werden gepubliceerd. Want die hadden het eind vorig jaar nog over "gemiddeld" 20,6 GW (Photon) resp. 23,8 GW (iSuppli) voor 2011 (PPV analyse 17 december 2011). IMS Research hield het recent, op 16 januari 2012, op mogelijk 26,5 GWp. EPIA komt echter alweer op een verpletterend volume van 27,7 GWp. Tja, die 50 Gigawatt aan productie capaciteit moest toch "ergens" naar toe. NB: capaciteit is nog geen fysieke productie, de zogenaamde "Tier 2" Chinese module producenten, die enorm snel hun capaciteiten hadden uitgebouwd, hebben in 2011 rap hun fysieke producties op die capaciteiten afgebouwd (of zelfs tijdelijk gesloten) omdat de snel gevulde magazijnen lange tijd maar niet leeg raakten. Zie het tale-telling bericht van 9 januari 2012 bij IMS Research, met grafiek...

Met het nieuwe cijfer van EPIA wordt kristalhelder, dat tegen de verwachtingen van velen in, midden in een van de ergste economische crisissen van de moderne humane samenleving, wederom de zonnestroom revolutie een stapje verder is gekomen. Het gevolg zal onverbiddelijk zijn dat, gezien het feit dat de "pijngrenzen" bij de gevestigde orde al lang zijn overschreden, ook het georganiseerde verzet tegen deze autonome energie revolutie een nieuw niveau zal gaan bereiken. En dat we onfrisse praktijken zullen kunnen gaan verwachten.

Dat laatste is in sommige landen al lang aan de orde, en tekent zich in steeds heviger mate af, zoals recent in Duitsland (politieke kopstukken kunnen daar elkaars bloed wel drinken). Een van vele berichten van de afgelopen week (Photovoltaik.eu): de economen van de CDU willen de jaarlijkse toename van PV capaciteit in Duitsland het liefst gaan inperken tot een absurd laag volume van ... 800 MWp. Het land is echter in staat gebleken om bij wijze van spreken uit haar neus zo 5-7 GWp per jaar weg te kunnen zetten, dus CDU bedient zich van ongehoorde oorlogspropaganda...

Market growth is a matter of definition
Bij dit alles moet direct worden vermeld dat EPIA een "stricte" definitie van marktgroei hanteert, die anders is als diverse analisten hanteren. EPIA refereert namelijk aan de datum van netkoppeling van de installaties, omdat de branche organisatie - terecht - vindt dat die datum de cruciale piketpaal is en de meest relevante voor de internationale statistieken. Pas dan gaat de installatie namelijk daadwerkelijk donkergroene stroom produceren. Uitgaande van dat principe is het ook niet verbazingwekkend dat het EPIA cijfer voor 2011 zo hoog uitvalt. Want daarmee wordt Italië in een keer "wereldkampioen netkoppeling" in een jaar tijd met een verbijsterend volume van maar liefst (zeer grof afgerond) 9.000 MWp in 2011. Waarbij dat land er in 2010 "slechts" in slaagde om 2,3 GWp aan het net gekoppeld te krijgen. Maar dat, volgens een recent overzicht van Photon in dat jaar (2010), Italië wel een zeer aanzienlijk deel van de pas in 2011 aan het net gekoppelde capaciteit reeds had gerealiseerd en officieel goedgekeurd had weten aan te melden bij de marktwaakhond GSE. Volgens Photon 10/2011: 6.045 MWp nieuwe (grotendeels nog niet aan het net gekoppelde) installaties in 2010, en slechts 2.955 MWp echt nieuw gerealiseerde systemen in 2011. IMS Research analist Ash Sharma hield het recent echter op 4,4 GWp "physically installed" in 2010 en "a huge 7 GWp" in 2011 (totaal 11,4 GWp). Ga er maar aan staan wie er "gelijk" heeft, en welke exacte definities daarbij moeten worden gehanteerd (en hoe die getallen dan wel zijn gecontroleerd en geverifieerd)...

Voor de wereldmarkten Italië en Frankrijk noemt EPIA in hun analyse hoeveelheden van zo'n 3 tot 5 GWp aan vermogen wat al in 2010 zou zijn gebouwd, maar wat pas in 2011 aan het net zou zijn gegaan. Dat zijn forse hoeveelheden, die de verschillende soorten gepubliceerde statistieken zo verduiveld lastig vergelijkbaar maken.

Zetten we die door EPIA genoemde netgekoppelde volumes voor "wereldkampioen 2011", Italië, af tegen de door de door dezelfde organisatie opgegeven volumes netgekoppelde capaciteit in die jaren in langjarig wereldkampioen Duitsland, geven zij in hun in mei 2011 gepubliceerde "Global Market Outlook for Photovoltaics until 2015" rapport 7.408 MWp op voor 2010, en in het meest recente, hier besproken mondiale marktrapport 7.500 MWp voor 2011 (zie ook bespreking PPV). Zelfs als we de "verschuiving" van de ÜNB's in aanmerking nemen waardoor er in 2010 "nog maar" 6.955 MWp aan het net zou zijn gegaan (een deel van het door Bundesnetzagentur opgevoerde nieuwe volume voor 2010 werd daarmee naar voren in de tijd, naar 2009 verschoven, zie bericht van 31 aug. 2011), komen we voor de twee jaren 2010-2011 op een gezamenlijk netgekoppeld vermogen van maar liefst 14,46 GWp uit bij de oosterburen. Dat is met de EPIA cijfers een zeer stevige 3,16 GWp (bijna 28%) meer dan Italië in die twee jaar aan nieuwe PV-capaciteit aan het net wist te krijgen (11,3 GWp). Vandaar dat u dat "Italië wereldkampioen 2011" met een potje zout dient te nemen.

"... there’s not many industries that fail to agree on their market’s size by such a great margin, as there’s so many different methods of figuring out the size of true demand (installations, registrations, connections, shipments, etc…)."

Een wat desperate, vertwijfelde conclusie van een van de diep in de PV markt zittende analisten van het bepaald niet achterlijke IMS Research (Ash Sharma), in een blog bericht van 16 januari 2012 op PVmarketresearch.com.

Wie is de low-cost-driver? Met consequenties...
Spectaculair blijven de resultaten voor de "nieuwe wereldkampioen" Italië natuurlijk zonder meer, daar ga ik nog steeds diep voor door de knieën. Maar vergeet niet dat voor die waanzinnige bijbouw in het zeer zonnige mediterrane land, met langdurig veel te hoge feed-in tarieven, en onnodige verlengingen van toepasselijke goedkeurings-periodes (enorme installatie rushes uitlokkend), de kosten voor de samenleving daar hoog zijn opgelopen. Voor de inmiddels tot 12,76 GWp bij GSE geaccumuleerde vermogen moet nu al jaarlijks 5,53 miljard Euro aan feed-in vergoedingen worden uitgekeerd. Anderhalf miljard Euro kosten alleen al de bijna 81.000 nagelneue nieuwe installaties die onder de pas in juni 2011 gestarte, actuele regeling vallen (Quarto Conto Energia, 4,24 GWp, zie Contatore fotovoltaico). In 2010 moest er voor de eind van dat jaar tot een niveau van 17,3 GWp in Duitsland geaccumuleerde PV capaciteit volgens het BDEW "slechts" zo'n 5 miljard Euro aan Einspeise Vergütungen te worden betaald, in een veel minder zonnig land. Hieruit blijkt weer kristalhelder dat de Duitsers, en beslist niet de "zonnige" landen als Italië, cost-driver zijn op het gebied van zonnestroom. De enige juiste (lagere) kant op, ondanks het blijvend eeuwige gezeur over "zonnepanelen alleen in zonnige landen toepassen" wat je regelmatig hoort...

Die hoge kosten gaan, ik heb er meermalen voor gewaarschuwd, zeer ernstige politieke repercussies genereren in het zonnige Italië. Onder het zakenkabinet van Mario Monti (in het leven geroepen na de lang verwachte val van Berlusconi), is een draconische witte (zwarte?) tornado door de Italiaanse burelen aan het gaan om de financiële situatie daar op orde te gaan brengen. En onder zijn langjarige Eurocommissariaat is Monti zelfs een zeer fervent tegenstander geweest van het (superieure) Duitse Erneuerbare Energien Gesetz, wat een van de belangrijkste drijvende krachten achter de mondiale zonnestroom revolutie is geweest. In eigen land dreigt nu onder zijn leiding een (nogal voorspelbare) catastrofe bij de verdere ontwikkeling van de zonnestroom markt, volgens twee onheilspellende berichten op Photovoltaik.eu. Ten eerste wordt er geen nieuw registratie register voor vrije veld installaties en PV-systemen op daken groter dan 1 MWp meer opengesteld in de tweede jaarhelft, omdat de 300 miljoen Euro budget van vorig jaar al lang blijkt te zijn opgesoupeerd (bericht van 23 jan. 2012). En ten tweede wordt via een nog in Wet te gieten decreet zelfs met terugwerkende kracht er geen cent subsidie meer gegeven aan grote reeds in dat verplichte register ingeschreven PV parken op (voormalige) akkerbouw gronden (waarvan sommigen nog in bouw zouden kunnen zijn). Wat een slechte kopie lijkt van een al in 2010 in Duitsland ingevoerd rampscenario voor die "goedkoopste PV categorie" (de facto 'verbod", dus, zie bericht van 27 jan. 2012). Het zou mij verbazen als het wat dramatische ingrepen betreft hier bij zal blijven...

Feit blijft dat in ieder geval alleen al de groei van netgekoppeld vermogen in de in 2011 grootste afzetmarkten, Italië en Duitsland (gezamenlijk 16,5 GWp) bijna 60% van de globale groei uitmaakte. Dat is en blijft ronduit spectaculair.

^^^
Evolutie van de netgekoppelde capaciteit op het eind van elk kalenderjaar in EU (oranje) resp. rest van de wereld (geel), met totale mondiale accumulatie (cijfers), volgens twee EPIA marktrapporten: 2015 Global Market Outlook for Photovoltaics until 2015, resp. Market Report 2011. Accumulatie cijfers volgens het laatste rapport. YOY groeipercentages mondiale marktgroei door Polder PV toegevoegd (groen).

Accumulatie EU in 2011 was volgens EPIA 50,3 GWp, terwijl in de rest van de wereld "slechts" 17,05 GWp zou zijn geaccumuleerd (totaal volume 67,35 GWp, een groei van 69,6% t.o.v. het vorige record jaar 2010). Het enorme verschil EU / Non-EU (ook wel ROW - "Rest Of World") zal echter gaan afnemen, de vraag is hoe snel. Vooral het bijbouw tempo in de groeitijgers uit Azië en, in mindere mate, U.S.A., zal daarvoor bepalend gaan worden.

NB: groeipercentage 2010 >> 2011 in figuur is bepaald uit de iets nauwkeuriger opgave in de tabel in het EPIA rapport (67,35 GWp accumulatie in 2011).

Data © EPIA

Terug naar EPIA rapport
In het onderstaande wat highlights uit het cijfermateriaal van EPIA. Die waren er - wederom - genoeg in 2011. Met enkele extra opmerkingen van Polder PV.

Tot slot
Ook al zijn de module prijzen nooit zo laag geweest, het gevolg van de explosieve jarenlange groei in Duitsland, en de gigantische uitbouw van productie capaciteiten in Azië, met name China, besluit EPIA met de terechte opmerking dat "the PV industry is at a crossroads". Incentive regimes worden even hard weer afgebroken als ze zijn opgebouwd, politieke steun voor zonnestroom is extreem labiel, de enorme overschotten van prima PV-modules leiden tot een gigantische prijzenoorlog waardoor zelfs "gerespecteerde" ondernemingen met hoge schuldenlast door de knieën zakken.

EPIA suggereert dat vooral de grootproducenten van PV producten hun eigen markten moeten vlot trekken om catastrofale instorting van de afzet markt te voorkomen, hetgeen in China zeker begint te geschieden. Maar ook veel meer landen, zeker die in zonrijke streken, zouden volop aan de afzetmarkten moeten gaan werken omdat die nog nauwelijks zijn ontsloten. Duidelijk is, dat de afzet minder zal gaan worden in Europa, en zal verschuiven naar nieuwe veelbelovende markten. EPIA roept daarbij op dat hierbij een "eerlijke competitie" zal moeten plaatsvinden. Een zeer gevoelig onderwerp, nu Solarworld in U.S.A. met enkele andere bedrijven import barriëres wil voor Chinese zonnepanelen, wat het nodige aan spanningen heeft veroorzaakt.

Het gaat weer een heftig jaartje worden. Niets nieuws onder de zon. Het is al jaren hetzelfde liedje, alleen wordt dat lied op steeds luider volume gezongen omdat het inmiddels al om een grote industrie, en om zeer grote financiële belangen gaat...

Voor gedetailleerde PV statistieken voor EU27 in 2010, zie de aparte PPV webpagina op basis van de gegevens van EurObserv'ER.

Eerste reactie:
"Dank voor je heldere uiteenzetting van de wereld PV markt op Polder PV. Zo te zien wordt eind dit jaar waarschijnlijk de grens van 100 GWp gepasseerd

" (Speksteenkachel op GoT)

Deze enorme explosie aan claims op extra subsidiabele productie (totaal geclaimd nu een volslagen absurd volume voor zonnestroom wat equivalent is aan minimaal de productie van een halve Borssele kernsplijter per jaar) en, uiteraard dus ook op het geclaimde budget (een factor 2,2x het maximale budget voor de hele SDE 2011...) wordt veroorzaakt door bijschrijving van slechts 50 nieuwe zonnestroom projecten! Of Agentschap NL heeft een gigantische blunder met een kommaplaats o.i.d. gemaakt, wat me onwaarschijnlijk lijkt, of er zijn een paar partijen of misschien zelfs maar een partij geweest die blijkbaar dachten dat ze een Gouden Greep uit de resterende subsidiepotjes konden gaan doen.

Deze ronduit opmerkelijke gang van zaken wordt zelfs nog spectaculairder in het licht van de zeer korte periode waarbinnen die laatste 50 nieuwe projecten zijn ingeschreven. Want eind december 26 was de "vorige stand", en de SDE 2011 werd officieel eind 30 december 2011 afgesloten. Ergo: die 50 stuks gigantische nieuwe capaciteit claimende aanvragen zijn in een ultra korte periode van maximaal 4 dagen ingediend bij Agentschap NL!

Als we terug gaan rekenen vanuit de max. geclaimde subsidiabele productie die in die 4 dagen is bijgeschreven, en we nemen daarbij de maximering van de specifieke opbrengst van 1.000 kWh/kWp.jaar voor PV binnen de SDE 2011, komen we voor die 29,7 TWh extra claim voor 50 nieuwe projecten in 15 jaar tijd op een maximaal geclaimde capaciteit van (29.702.000 [MWh] / 15 [jaar]) / 1.000 [MWh/MWp.jaar] = 1.980 MWp uit!!! Per nieuw aangevraagd project in de periode 27-30 december 2011 (50 aanvragen) zou dat neerkomen op een gemiddelde aangevraagde (maximale) project grootte van maar liefst ... 39,6 MWp !!! (NB: er stond 1 januari 2012 in Nederland zeer ruw geschat mogelijk iets van 112 MWp aan PV vermogen)

Dat zijn volslagen absurde getallen, en de extra budget claims van alleen die "paar" PV project aanvragen (gemiddeld neerkomend op 63 miljoen Euro per project) zijn compleet idioot. Stel dat inderdaad al die 50 project aanvragen zo'n 40 MWp groot hadden geweest. Dan hadden twee van dergelijke projecten in het geval van een zeer onwaarschijnlijke "beschikking" al het eind 9 januari 2012 reeds toegekende budget van 428 miljoen door de cap van 500 miljoen Euro (elektra) kunnen doen laten schieten. Er staan echter nogal wat projecten uit eerdere fases (die veel goedkopere basisbedragen claimen dan genoemde "eind-december" PV aanvragen met hun 15 cent/kWh) al een tijd in de wachtlijn (goedkeuring van soms complexe projecten kost tijd). Dus het lijkt Polder PV sowieso extreem onwaarschijnlijk dat ook maar een van die bizarre 50 nieuwe PV projecten in de laatste fase ook maar een schijn van kans gaan maken. U mag zelf proberen te bedenken welke curieuze (goed in de slappe was zittende???) partij(en) dit soort waanzinnige aanvragen tussen Kerst en de dag voor oudjaar naar Agentschap NL gestuurd kunnen hebben...

Voor de goede orde: in de separate ook op 9 januari 2012 gepubliceerde "beschikkingen lijst SDE 2011") is er in totaal voor zonnestroom nog "maar" 50,451 MWp daadwerkelijk toegekend door Agentschap NL. Goed om de verhoudingen met de recente, buitensporige extra claim van maar liefst bijna 1,2 GWp daarbij op het netvlies te krijgen - en te houden...

Veel ruimte voor de nieuwe (absurde) claims voor zonnestroom projecten onder de SDE 2011 regeling is er sowieso niet meer - nog even daargelaten het feit dat er nogal wat oudere projecten met veel lagere basisbedragen uit goedkopere (eerdere) fases in de wachtrij staan tot die zijn beoordeeld. De rode stippellijnen geven de budget plafonds voor elektriciteit (500 miljoen Euro) resp. "groen gas" weer (1 miljard Euro), en die waren in het 9 januari 2012 rapport al voor een aanzienlijk deel vergeven (dichte kolommen rechts in grote grafiek, 85,6% voor elektra en 96,3% voor gas). De gearceerde kolommen geven de claims voor de aanvragen weer. Die voor elektriciteit wordt volkomen gedomineerd door de absurde toevoeging van de recentste aanvragen voor zonnestroom. Die in totaal bezien binnen die optie in het laatste rapport nu maar liefst een onwaarschijnlijke 82% van dat deelbudget claimt, terwijl er tot nu toe nog maar 35 miljoen Euro voor 678 aanvragen voor PV-installaties is beschikt!

Polder PV heeft ondanks deze hoogst bizarre gang van zaken, die aan menig "eindejaars-rush" in met prima feed-in regimes gezegende buitenlanden doet denken, maar daarmee in essentie totaal onvergelijkbaar is (want daar gaat het om keiharde realisaties van soms vele duizenden projecten van zeer klein tot zeer groot, en beslist niet slechts om "aanvragen"), alles weer eens voor u op een rijtje gezet. De "progressie van de SDE 2011 aanvragen" (alle opties, inclusief zonnestroom) in volledig grafische detail voor u uiteengerafeld. Een update van de eerste analyse gepubliceerd op 18 augustus 2011:

21 januari 2012. Zonnefabriek & Greenchoice halen Wallstreet... In een voor de relatief marginale Nederlandse PV markt nogal ongebruikelijk en opvallend internationaal medium als Wallstreet Online (loc. cit: PV Newswire), al is het de Duitse versie, werd gerept van de nieuwste "subsidieloze" zonnepanelen actie van Zonnefabriek (zonnestroom systemen leverancier uit Amsterdam) en de recent nog met een spectaculaire 7,2 miljoen Euro NMa boete "gezegende" groenste energie leverancier van Nederland, Greenchoice.

Het buitenland kijkt met belangstelling naar de inmiddels al niet meer integraal te volgen "capriolen" die in ons microscopische postzegel landje worden uitgehaald om er nog iets van te bakken, van die oh zo sexy zonnepaneelkes. De belangstellenden van internationale fora met PV als core business lijken, in tijden dat (de excessen van veel te lucratieve) incentives regimes heftig worden ingeperkt, daarbij blijkbaar te denken dat we met die chaos aan al dan niet goed bedoelde initiatieven het "goede" voorbeeld geven (Nederland weer als "lichtend voorbeeld", als trekker van de meute, jawohl!). Dat mogen ze natuurlijk denken van mij, maar daar denkt Polder PV heel anders over. Want alle "acties" met zonnepanelen in ons land hangen van houtjes-touwtjes en nogal wat wishful thinking aan elkaar, en ook de beroemde saldering van zonnestroom is (a) beslist geen selbstlaüfer (nog steeds waardeloos geregeld in de Elektriciteitswet, al van meet af aan), en (b) als het te succesvol wordt, zal Den Haag er als de kippen bij zijn "om er iets aan te gaan doen". Ik heb al eerder bericht dat een extreem ambitieus initiatief als "Zoneco", wat lijkt te drijven op een soortement "kropje sla model" via zonnestroomparken en "aandelen van 3.500 kWh per pakket afnemende kleinverbruikers", gedoemd is te mislukken als salderen buiten de aansluiting om voor Den Haag een "no-go area" blijft (buiten de bekende, ook al met talloze valkuilen gepaard gaande pilot met VVE's om).

Gedenk daartoe ook de memorabele reactie van EL&I Minister Verhagen op die onzalige voorstellen van Diederik Samsom en Paulus Jansen, om de salderingsregeling "op te mogen rekken" naar kropje sla achtige constructies "buiten de eigen aansluiting om", formeel ten grave gedragen door het parlement op 13 december 2011, en u weet hoe de vlag er bij hangt in het Haagse. Daarbij komt ook nog het aankomende afscheid van Samsom als de energie specialist in de Tweede Kamer, dus ik zou uw zegeningen elke dag maar gaan tellen...

ZonVast
Dit laat onverlet dat het natuurlijk hartstikke leuk is dat het daklease project ZonVast (zoals het samenwerkingsverband tussen Zonnefabriek en Greenchoice heet) in zo'n "respektabel" gremium als Wallstreet Online is geciteerd, dus wie weet komt daar allemaal nog het nodige "moois" uit gegroeid. Het gaat daarbij om zogenaamd "gratis" zonnepanelen die op particuliere daken worden geschroefd en waarvan de opbrengst 20 jaar lang 23 Eurocent/kWh zou moeten kosten voor de huiseigenaar (huurders zijn hier ook weer de pisang, die kunnen/mogen niks), althans, voor het deel wat deze zogenaamd zelf zou verbruiken. Waarbij uitgegaan wordt van een curieuze, "vaste" normopbrengst van 1.950 kWh/jaar (wat natuurlijk onzin is, elk PV-systeem produceert anders, zelfs met identieke modules). Het argument van het "overwinnen van de investeringshobbel voor zonnepanelen" is het beste smeermiddel bij deze actie, al zitten er wel de nodige haken en ogen aan. Bij alle zogenaamde "dak-lease" constructies moet u sowieso ogen op steeltjes hebben. Het is immers uw dak, en van niemand anders.

De eerste PV-installatie die onder de eerste "ZonVast" constructie werd opgeleverd (eerste pilot van 500 systemen/1 Megawatt, dus gemiddeld slechts 2 kWp per stuk, al snel overtekend, en ondersteund door Stichting Doen), ging op 21 april 2011 op het dak in Broek op Langendijk (NH). De actie heeft op 14 april 2011 een van de P-Nuts Awards gewonnen.

Geen subsidie? Mwagh...
Het artikel, wat trouwens gewoon letterlijk vertaald uit de Engelstalige perscommuniqué koker blijkt te komen van de (exclusieve) "hofleverancier" van de nieuwe actie, het in Nanjing, China, zetelende bedrijf ET Solar, wat overal op de wereld zeer goed verdient aan de levering van zonnepanelen aan door feed-in tarieven uitstekend renderende zonnestroom projecten, gaat trouwens van de zeer foutieve suggestieve aanname uit dat dit specifieke Nederlandse project "Ohne Zuschüsse der Regierung" zou zijn opgezet. In hun eigen persbericht gesteld als "one of the first sizeable residential solar projects that stands financially on its own in the Netherlands". Dat is een zeer ernstige misvatting die hier direct moet worden rechtgezet. Want zo'n project drijft op het salderen (= net metering) van zonnestroom achter de meter van kleinverbruik aansluitingen. En dat houdt gewoon keihard en onverbiddelijk in dat de volledige opwek van dit soort kleine installaties honderd procent "vermeden uitgave posten" door de eindverbruiker heeft als inkomstenbron. Waarvan trouwens alle "niet direct afgenomen zonnestroom aan Greenchoice vervalt" volgens de voorwaarden die op de website van de leverancier staan!

Dat er "niet gesubsidieerd" wordt is dus absoluut niet waar, want elke "niet normaal gesproken van de leverancier afgenomen" (binnen dit soort acties met kleine installaties gewoon 100 procent met zonnestroom gesaldeerde) kilowattuur bevat als grootste component (naast een klein aandeel van de "leverancier") de aan de Staat der Nederlanden toevallende energiebelasting die ex BTW dit jaar alweer 11,40 Eurocent/kWh is, en alleen sec al de allergrootste post is van de all-in kWh prijs. Als ik uitga van mijn Greenchoice tarief van, momenteel, 22,16 Eurocent/kWh, bestaat dat voor 67,4 procent (!!!) uit normaal gesproken aan de Staat toe vallende energiebelasting, BTW over EB, en BTW over de leveringspost. Dat is in totaal een spectacular bedrag van 14,94 Eurocent/kWh, waar windboeren maar al te graag voor zelfs off-shore zouden willen gaan... Dat lucratieve bedrag wordt ook onder deze constructie "gesaldeerd", maar Greenchoice krijgt een aanzienlijke hoeveelheid van de daadwerkelijke opgewekte zonnestroom omdat uitsluitend, volgens de voorwaarden, het direct zelf verbruikte deel aan zonnestroom voor de genoemde 23 Eurocent/kWh (een bijna een cent hoger tarief dan ik van GC afneem!) wordt verrekend met de klant, twintig lange jaren lang.

Op de website van de Zonnefabriek staat in de FAQ sectie dan ook onverbloemd vermeld: "De teruggeleverde energie heeft Greenchoice nodig voor de financiering van de panelen". M.a.w.: GC/Zonnefabriek maken volop gebruik van de "saldering achter de kleinverbruik aansluiting", romen forse hoeveelheden van de overschotten van zonnestroom af die het net op vloeien, en maken dus zonder meer ruimhartig gebruik van een incentive waarvan 14,94 Eurocent per kWh wordt geïnd (met de PPV Greenchoice tariefstelling). In andere bewoordingen: niet "betaald aan de Staat"! In weer een andere formulering: dat is dus gewoon ook een "vorm van Staatssubsidie". Net als alle gesaldeer, ge-EIA, ge-VAMIL, ge-"vervroegde-afschrijving", en noem het allemaal maar op... Ergo, gewoon ook "gesubsidieerd", want daar vallen alle financiële incentives onder volgens sommige denkers...

Verder mag "niet gesubsidieerd" natuurlijk ook met een potje zout genomen worden gezien het feit dat ET Solar (leverancier van de zonnepanelen voor de vervolg actie) van de - weliswaar als "commerciële" bekend staande - Chinese CITIC Bank in november 2011 een byzonder heftige vijfjarige "krediet faciliteit" heeft verkregen van een slordige 1,27 miljard dollar (bericht). Een bedrag waar de meeste Europese en Amerikaanse module producenten alleen maar van kunnen dromen (en, waarschijnlijk, als het al van toepassing zou kunnen worden verklaard, tegen veel hogere rentes kunnen verkrijgen).

Te krap gerekende opbrengst modules
Er wordt bij ZonVast gerekend met 10 modules met een vermogen van totaal 2,3 kWp* en een "vaste" opbrengst van "1.950 kWh per 365 dagen". Dat zou neerkomen op een zeer magere specifieke opbrengst van slechts 848 kWh/kWp.jaar.

* Volgens Zonnefabriek (kaartje met rekenvoorbeeld, deze pagina). Echter, als je de rekenmodule hanteert verschijnt er plotseling een maximum van 2,45 kWp. In dit artikel is 2,3 kWp aangehouden bij berekeningen.

In Nederland is al heel lang bij het type (schaduwloze) daken wat Greenchoice/Zonnefabriek voor de eerste actie expliciet heeft geselecteerd (voorwaarden: tussen zuidoost en zuidwest, schaduw vrij) een opbrengst te verwachten van 911-979 kWh/kWp voor pal zuid gerichte installaties (zie LOB 2004-2009 bij Siderea.nl, in het bepaald niet "spectaculaire" jaar 2011 berekende Siderea zelfs specifieke opbrengsten tussen de 933 en 1.000 kWh/kWp...). Wat bij 30 graden hellende daken zou neerkomen (met instralingsschijf) op te verwachten opbrengsten van zo'n 93% daarvan bij ZW en ZO, dus, lineair geëxtrapoleerd, zo'n 847-910 kWh/kWp op basis van de 2004-2009 Siderea cijfers. Daaruit blijkt dat ZonVast waarschijnlijk te krap gemiddeld rekent met de "te verwachten opbrengst aan zonnestroom". Als we conservatief zouden uitgaan van een haalbare "gemiddelde specifieke opbrengst" van 875 kWh/kWp van de in de eerste actie te plaatsen (500) installaties, dus 27 kWh/kWp.jaar hoger dan wat volgens ZonVast "gemiddeld zou worden geproduceerd", en uitgaand van een 2,3 kWp systeem, zou er zeker 62 kWh à 23 Eurocent = 14,28 Euro/jaar over twintig jaar extra kunnen worden geïncasseerd door Greenchoice omdat het overschot automatisch het net op vloeit via de gunstig voor de leverancier (en economisch eigenaar van het te plaatsen systeem) tellende teruglever meter.

Dan heb ik het nog niet eens gehad over de forse tariefstelling van 23 Eurocent/kWh (vorig jaar al!) die hoger ligt dan mijn huidige stroom tarief bij dezelfde aanbieder (mijn verbruik wordt voor honderd procent gesaldeerd met mijn opwek, die ook nog eens ver boven de door ZonVast gehanteerde 848 kWh/kWp uitkomt...). Ook staat er nergens iets over de veel voorkomende situatie dat er een dubbel tarief contract is (hoog/laag tarief, de laatste in het weekend van belang bij zonnestroom opwek), wat complicaties zal kunnen geven bij de verrekening.

Het bedrijf kan over de makkelijk geïncasseerde zonnestroom overschotten ook nog groencertificaten overhouden (netinvoeding wordt hoogstwaarschijnlijk met een ongetwijfeld geijkte teruglevermeter gemeten die moet worden aangemeld bij CertiQ), en de meeropbrengst kan worden doorverkocht aan de eigen klanten. Per adres zou bij de hierboven berekende meeropbrengst (boven het gehanteerde "opbrengst gemiddelde" door ZonVast) op kunnen lopen tot zo'n 286 Euro per 2,3 kWp systeem over de "lease" periode (20 jaar), waarna de zonnepanelen "eindelijk" economisch eigendom van de intekenaars zouden worden. Als er overdag weinig consumptie is, valt een zeer aanzienlijk deel van de opwek aan Greenchoice toe, en zal de afname (tijdens de "niet zon-uren", nacht) nog hoog kunnen zijn. Er wordt door Zonnefabriek geschermd met "gemiddeld ligt verbruik rond de 50% van de productie". Dat waag ik te betwijfelen. Het door CertiQ geregistreerde "aandeel eigen verbruik in productie" bij SDE zonnestroom klanten is weliswaar in de loop van de tijd gestegen, maar het was in het 1 jan. 2012 rapport nog steeds slechts 34%!

Meer vraagtekens rond ZonVast constructie
Er is trouwens geen enkele garantie dat Greenchoice een onafhankelijk (groen) leverancier blijft. Het kan zelfs in het allerslechtste scenario zwarte realiteit worden dat het bedrijf opgekocht kan worden door een zwaar in de fossielen of nukes zittende energie moloch, en dan zit je aan die constructie vast. Tenzij je je uit laat kopen cq. "direct formeel juridische en economisch eigenaar wordt van de PV-installatie". Volgens de voorwaarden kan dat pas na vijf jaar, met een waardevermindering van 33 Euro per maand, en startend met een veel te hoge actuele systeemprijs van Euro 7.920 voor 2,3 kWp: EUR 3,44/Wp all-in. Na vijf jaar zou je dan "nog maar" 1.980 Euro voor die 2,3 kWp hoeven te betalen, maar dan had je zeer waarschijnlijk al lang je hele dak zonder problemen vol kunnen laten leggen met een veel goedkopere en mogelijk krachtiger installatie. Die van meet af aan je eigendom was, en geen risico's op onaangename verwikkelingen met "externe partijen" die feitelijk 20 jaar lang (!) je dak bezetten waar je niets mee mag/kunt doen zonder de opbrengsten en het hele "business model" in gevaar te brengen.

Bovendien heb ik - sowieso altijd kritisch t.o.v. acties met "constructies" die van andermans daken gebruik maken - moeite met de in de FAQ voorkomende stellingname "Juridisch zijn het uw panelen (aard- en nagelvast aan de woning)". Ik hoop niet dat zo'n constructie rechtsgeldig is. Want als er een probleem met de modules komt over die lange periode van 20 jaar, bent u als eigenaar van de woning (en "verondersteld juridisch eigenaar van de panelen", waar ik vraagtekens bij zet) wel flink het haasje. Want dan zou u als woning eigenaar wel flink mogen lappen als de rechter dat ook vindt, en in gevallen van schade u gesommeerd zou kunnen worden panelen te gaan vervangen. In gevallen van garantie gevallen e.a. schades (van welke "kant" dan ook, kan fout van de eigenaar zijn, maar kan ook bijv. door foute installatie veroorzaakte schade aan het dak betreffen) vraag ik me af hoe waterdicht alles geregeld zal (blijken te) zijn...

Nieuwe ZonVast actie
In het persbericht - waar trouwens Greenchoice wel degelijk als "system owner" wordt opgevoerd (in weerwil van de disclaimer in de ZonVast FAQ...) - wordt gewag gemaakt van een nieuwe ZonVast actie op een nog niet bekende lokatie, op een (?) "residential project", van maar liefst anderhalve MWp, waar ET Solar exclusief leverancier voor wordt. Die zou volgen op de eerste actie van 1 MWp van vorig jaar. Bij de nieuwe actie wordt gerekend met een totale output van 1,28 miljoen kWh, wat, wederom, een absurd lage specifieke opbrengst van slechts 853 kWh/kWp zou inhouden, wat niet kan kloppen. Of er moeten zeer ernstig van "zuid" afwijkende systeem oriëntaties worden getolereerd (wat niet best zou zijn voor de marges bij de ZonVast partijen...). De geïnterviewde David van der Burg van Zonnefabriek stelt in de persmededeling: "It is our strong belief that the ZonVast model will see a broad and fast replication that will benefit more households in the Netherlands."

De vraag is natuurlijk waar de grootste "benefits" zullen gaan neerstrijken van deze "zwaar door de Staat gesubsidieerde" actie. Mijn inschatting is dat bij scherpe inkoop van die Chinese ET Solar modules (dat kan al ver onder de 1 Euro per Wattpiek zijn tegenwoordig, iSuppli rekende voor het voorjaar op mogelijke prijzen van 65 Eurocent/Wp...), de balans wel eens fors zou kunnen doorslaan naar de aanbieders van deze actie, met als fysieke en organisatorische "drager" voor die leuk renderende paneeltjes de langdurig te bezetten (delen van) daken van honderden Nederlandse huishoudens die zo'n interessante, "hoog saldeerbare" prijs betalen voor die uit het grijze stopcontact komende kilowattuurtjes...

Tot slot
Wederom wordt duidelijk dat er diverse "creatieve wegen" zijn gevonden om behoorlijke volumes te gaan afzetten in Nederland, en de "kosten" daarvan weer eens zoveel mogelijk te "externaliseren". Of dat ook tot een volwaardige, vooral door particulieren gedragen zonnestroom markt zal gaan leiden mag u zelf gaan invullen. Ik denk dat vooral het bedrijfsleven de hoogste punten zal gaan scoren. En dat de consument alleen maar een microscopisch krentje van de stormloop op de zonnepanelen in het Nederland van 2012 zal mogen mee pikken, en ook de hoogste "lasten" zal gaan dragen van dit soort acties.

U kunt het natuurlijk gewoon veel beter zelf (laten) doen. Door onafhankelijke, professioneel werkende installateurs die u een dijk van een honderd procent in eigendom te verkrijgen PV-installatie zullen leveren. En waar u vanaf het moment van installatie met recht apentrots op mag zijn, hopelijk zonder kopzorgen... Veel succes bij uw "eigen zonnestroom centrale zonder poespas". 2012 gaat "een leuk jaar" worden op het gebied van de Nederlandse PeeVau!

http://www.etsolar.com/mediaCenter/Detail_813.html (oorspronkelijke persbericht van ET Solar van 17 januari 2012)
http://tinyurl.com/6p3f5r3 (verkorte link naar het bericht wat het Duitstalige Wallstreet Journal.de er van maakte)

http://www.greenchoice.nl/thuis/zelf-opwekken/met-zon/ZonVast
http://www.zonnefabriek.nl/zonvast-greenchoice1.html

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

20 januari 2012. Record "buitje" - nieuwe omzettingsrecords, door dik en dun... De zoektocht naar hogere cel- en module efficiënties bij zonnepanelen gaat onverminderd door, op alle niveaus, en bij alle technologie platforms. Winnaars zijn er nooit, elk platform heeft zijn voor en nadelen, en de concurrentie zit niet stil. Als je even niet zit op te letten ben je links of rechts al weer ingehaald. Al gaat het dik keer om partijen die hun eigen vorige records hebben laten sneuvelen...

Vlak na elkaar werden alweer twee efficiëntie records gemeld uit twee verschillende delen van de wereld, de "nieuwe" en de "oude" wereld, en van een "dunnelaag" resp. "klassiek kristallijn" platform. Beiden geven aan dat ondanks alle crisis verhalen en tenenkrullend politiek gesodemieter rond incentive systemen voor de uiteindelijk op de vrije markt verkochte producten, de PV-business nog steeds volop innovatie kracht heeft en haar beloftes stapsgewijs lijkt na te komen. Nu de implementatie nog, dan gaat het echt hard verder met de mogelijkheden een echte decentrale revolutie te veroorzaken. Die is er natuurlijk al wel, maar het kan beslist allemaal nog veel sneller en op veel grotere schaal worden toegepast.

(1) First Solar naar 14,4% module rendement
Op 16 januari 2012 meldde de absolute recordhouder dunnelaag (CdTe) module afzet First Solar (Tempe, Arizona, U.S.A.) dat ze er in geslaagd zijn, een half jaar na een record melding op cel niveau een omzettings-efficiëntie bereikt te hebben van 17,3%, en reeds een geaccumuleerde productie van commerciële modules van 5 GWp achter de kiezen te hebben (bericht 17 nov. 2011), dat hun vorige module record van 13,4% alweer is verpletterd met het nieuwe paradepaardje met een efficiëntie van 14,4 procent. Een fenomenale prestatie voor een dunnelaag producent, zeker als je beseft dat er over module rendement wordt gesproken, en niet over het vaak misleidend opgevoerde "apertuur rendement" waarbij evt. frames rond het zonnepaneel (NB: FS modules worden bij mijn weten allemaal zonder frames verkocht) en de niet door celmateriaal bezette (vanwege isolatie noodzakelijke) lege randen rond het licht omzettende oppervlak niet worden mee gerekend. Zie over uitleg apertuur rendement vs. module rendement de aparte basics pagina.

De prestatie is volgens het persbericht onafhankelijk geverifieerd door het beroemde Amerikaanse NREL onderzoeksinstituut. Ronduit opmerkelijk: zowel het cel record, als het record op module niveau, is gevestigd op wat FS noemt "commercial-scale manufacturing equipment" en met commercieel verkrijgbare materialen in de fabriek in Perrysburg, Ohio. Dus niet een of ander met heel erg veel pijn en moeite tot stand gekomen "geavanceerd laboratorium exemplaar"...

^^^
Apentrotse medewerkers van de Perrysburg First Solar plant in Ohio
mogen uiteraard op de foto.

Foto © First Solar, Inc. (deze webpagina).

En daar houdt het niet op. In de bikkelharde strijd met de nog steeds veel hoger rendementen hebbende kristallijne silicium platforms kondigt het bedrijf al aan dat in hun "roadmap" het streven nu is om eind 2015 in de commerciële productie een gemiddeld module rendement tussen de 14,5 en 15% te gaan behalen. Als dat gehaald zou worden op zo'n korte termijn, is dat ronduit spectaculair te noemen, want veel "standaard" kristallijne modules die vandaag de dag (voor dumpprijzen) worden verkocht, zitten zo'n beetje op dat niveau (voorbeeld multikristallijne LDK Solar modules in de range van 235-245 Wp, dit datasheet). Nogmaals, goed om te beseffen, het gaat bij First Solar om dunnelaag technologie.

Het ligt in de lijn der verwachting, dat de continue procesverbeteringen die reeds zijn of nog worden geïmplementeerd in de reusachtige productiestraten van First Solar (volgens Photon van april 2011 was hun productie in 2010 dik 1,4 GWp en de destijds geplande productie voor 2011 2,1 GWp) er toe zal leiden dat in die commerciële productie het gemiddelde module rendement toe zal nemen van 11,4% in 2010, via 11,7% in 2011, tot een bij de (dunnelaag) concurrentie jaloezie opwekkende 12,7% eind dit jaar.

First Solar is daarnaast de bewezen "cost king" (zie ook de interessante vergelijking bij de "verwachte" kostprijs ontwikkeling die Edgar Gunther heeft uitgezocht tussen het vet gepimpte Nanosolar en First Solar), met module kosten die al onder de 70 dollarcent per Wp liggen en richting 60 dollarcent/Wp gaan. Zeer belangrijk is daarbij in het oog te houden dat het flink over de tong gaande Nanosolar nog slechts een paar MWp per maand produceert (in geen enkel opzicht vergelijkbaar met de al lang gerealiseerde schaalniveaus bij First Solar) en dreigt dat met heel erg veel geld ondersteunde (ook Amerikaanse) bedrijf volgens Gunther het onderspit te delven als hun module efficiëntie niet rap omhoog gaat. First Solar claimt dat een compleet module bij hen al in 2 en een half uur tijd van de lopende band rolt, en ze hebben al ver voordat er iets als een PV-Cycle programma bestond (wat trouwens niet in een autonoom recycling programma lijkt te gaan slagen) hun eigen, voorgefinancierde hergebruik programma opgezet. Daar is bij Nanosolar nog helemaal niets van bekend.

Zeer pikant is overigens dat First Solar het nieuws naar buiten bracht op de World Future Energy Summit in ... Abu Dhabi (U.A.E.). In het zonnige land van de gas- en oliesjeiks. Waar het bedrijf al het nodige aan dunnelaag modules in de eerste grote PV-plant van het Midden-Oosten hebben staan (10 MWp project, de helft met FS panelen, zie bericht van 19 februari 2009). En net nadat het zuster sjeikdom Dubai had aangekondigd dat ze een 1 GW zonne-energie project gaan implementeren, al is nog niet duidelijk wat het aandeel PV in dat reuzenproject zal gaan worden...

Het bedrijf kondigde 14 december 2011 aan dat ze in 2011 tussen de 2,8 en 2,9 miljard dollar omzet zouden hebben gedraaid. Ondanks een verwacht ontslag van zo'n 100 medewerkers (minder dan anderhalf procent van het totaal aan medewerkers) zien ze het moeilijke jaar 2012 met vertrouwen tegemoet...

http://investor.firstsolar.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=639463 (persbericht van First Solar van 16 januari 2012)

(2) Q-Cells met maar liefst twee [3?] wereldrecords bij kristallijne technologie platforms
Ook goed nieuws van het veelgeplaagde, in nogal zwaar financieel weer verkerende, ooit cellen productie kampioen (2007), het in Thalheim (Bitterfeld-Wolfen bij Leipzig, Sachsen, oost Duitsland) zetelende Q-Cells. Het bedrijf is al van meet af aan kristallijn silicium specialist en mag zich daar ook - terecht - op laten voorstaan. Al de Duitse grondigheid, wetenschappelijke drive, en expertise op het gebied van de machinebouw, komen in dit bedrijf bij elkaar.

Q-Cells heeft nieuwe records gevestigd op het gebied van twee verschillende kristallijne technologie platforms. Beide records zijn onafhankelijk bevestigd door het kalibratie lab van het minstens even beroemde Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems (ISE) in Freiburg (Baden-Württemberg).

Ten eerste heeft het bedrijf voor een uit 60 cellen bestaand multikristallijn module een apertuur record gevestigd van 18,5%. Het "apertuur" is hier de oppervlakte die wordt bepaald door de buitenrand van de buitenste cellen in dat module, zie wederom mijn basics pagina voor uitleg. Het gaat daar om oppervlakte Ax maal Ay. Met de opmerking dat in het voorbeeld een 54-cels module wordt getoond, maar het principe is uiteraard hetzelfde. Uiteraard zal het module rendement van het "record paneel" minder zijn omdat dan ook de niet met celmateriaal bedekte module rand inclusief frame meegenomen moeten worden, maar een record is het beslist. De huidige prestatie is alweer 0,4% beter dan de ook door Q-cells bereikte top efficiëntie in de zomer van 2011.

Nieuw platform
Het tweede record lijkt een wat nieuwere ontwikkeling te betreffen, waar Polder PV na zijn bezoek aan Intersolar 2011 al de nodige aandacht heeft besteed (n.a.v. een proef product bij de Chinese top producent Suntech, bericht van 28 juni 2011). Q-Cells heeft het namelijk zeer expliciet over toepassing van "quasi-monocrystalline" technologie. Ik weet bijna zeker dat ze daarmee niet de "vierkante monokristallijne cellen" bedoelen die ze ook al een tijdje in portfolio hebben (max. 18% rendement hebbende mono cellen die uit vierkante ingots zijn gezaagd, dat zou 3% meer cel "output" geven dan met de klassiek mono cellen met afgeronde hoekpunten).

Volgens mij kan dit gezien de expliciete benaming niets anders zijn dan het procedé waarbij door een combinatie van klassieke multikristallijne ingot technologie (gieten in vierkante hittebestendige schalen en het silicium vervolgens uit laten harden tot een vierkante ingot) en, de "innovatie" (vermoedelijk een verlopen patent van BP Solar), groei vanuit een monokristallijn entproduct, zonder dat de energie vretende hoge, kolomvormige "ingot trekkers" nodig zijn. De grote truc daarbij is continue procesbewaking van het stollingsproces zodat in de gietschaal een maximaal volume aan monokristallijn (hoger rendement dan multikristallijn) silicium eindproduct ontstaat (en dus een minimaal volume, in de randzone uitkristalliserend multikristallijn silicium). Zoals al eerder bericht is over dat nieuwe procedé een goed inhoudelijk artikel verschenen op Technologyreview.com (hier). Zie ook dit interessante artikel op Eammarsolar.com (31 maart 2011).

Blijkbaar heeft Q-Cells in de tussentijd niet stil gezeten en heeft het zich een vergelijkbaar "quasi mono" procedé eigen gemaakt, anders kan ik dat zeer expliciete gebruik van "quasi-monocrystalline" in hun persbericht absoluut niet verklaren. Dat "quasi" staat er echt niet voor niets! Het lijkt dus "niet standaard monokristallijne" technologie bij de ingot bereiding te betreffen, en niet specifiek het gebruik van (louter) vierkante mono cellen. Bovendien is er nog meer aan de hand.

Q-Cells rapporteert in hun bericht dat het momenteel het krachtigste "quasi-mono" module heeft geproduceerd, met een nominaal vermogen van maar liefst 283 Wp, waarbij het bedrijf zelfs refereert aan blijkbaar minder presterende "competitief geprijsde quasi-monokristallijne modules" in de markt.

Opvallend is dat het bedrijf bijna in een adem ook stelt sinds september 2011 het krachtigste monokristallijne module in portfolio te hebben (waar, tale-telling, het woordje "quasi" dus bij ontbreekt...). Wat binnen de "performance class" een maximaal nominaal vermogen zou hebben van zelfs 287 Wp (eigenlijk dus zelfs "een derde wereldrecord model", al stellen ze dat zelf niet zo sterk, de vraag is ook in welke "hoeveelheden" die krachtpatser dan wel van de band zou rollen, maar die wordt niet beantwoord).

Achterliggende innovaties
Wel gaat Q-Cells dieper in op de (extra?) innovaties die aan de twee met name genoemde wereld records schuil gaan, zonder zich verder uit te spreken over de door mij al genoemde ingot innovatie met door mij verondersteld "quasi" monokristallijn silicium grondstof.

Q-Cells presenteert in hun persbericht hun Q.ANTUM platform namelijk als de echte "driver" van de nieuwste wereldrecord prestaties (terwijl wat het "kosten" aspect waarschijnlijk de genoemde "quasi-mono" productie techniek de echte economische innovatie zou kunnen zijn). Dit nieuwste technologie platform wil het bedrijf dit jaar, 2012, echt gaan inzetten in hun te produceren top modules, de pilot voor de productie lokatie in Thalheim is inmiddels opgezet. In april 2011 werd voor multikristallijn materiaal al een record cel efficiëntie bereikt van 19,5%. Maar ook werd de nieuwe aanpak al op genoemde "quasi"-mono cellen toegepast. Cellen van 180 micrometer dik worden daarbij van een "spiegel" laag aan de achterzijde voorzien en "gepassiveerd" met wat cryptisch wordt genoemd "functional nano-layers". Hiermee zou een zogenaamde dielektrische laag worden gecreëerd die in combinatie met lokale contactering de optische en elektrische karakteristieken van de cellen zou verbeteren. Vermoedelijk wordt hierbij bedoeld dat door interne reflecties verliezen worden gereduceerd en er dus een hoger vermogen kan worden geleverd. Het zou een (volgens mij ook al langer door ECN onderzochte) nieuwe cel architectuur betreffen wat een significante prestatie verbetering zou geven t.o.v. de klassieke back surface field (BSF) aanpak (meestal een alumnium basislaag aan de achterzijde van de "klassieke" zonnecel).

Het Q.ANTUM platform zou geschikt zijn voor verschillende kristallijne cel substraten, en ook voor zeer dunne wafers (voorlopers van de cellen). Q-Cells claimt dat met deze aanpak een optimalisatie kan plaatsvinden van "cost-effective wafer materials", wat deels een vingerwijzing kan zijn naar de al genoemde (goedkoper te produceren) "quasi-mono" ingots en daarvan gezaagde wafers, die inmiddels ook bij Q-Cells lijken te zijn "gearriveerd". In ieder geval zullen nog hoger rendement hebbende PV-modules kunnen worden gemaakt voor een zeer billijke prijs, zo hopen de kristallijn Si onderzoekers uit Thalheim.

Het bedrijf besluit met de opmerking dat hun "tweede generatie" cellen en modules (NB: dat zijn nog niet degene met het hier besproken innovatieve technologie platform) wereldwijd worden vermarkt. En dat daarbij twee kwaliteits garanties worden afgegeven. Een "Yield Guarantee", en een "VDE Quality Tested" certificaat. Dat is zeg maar een extra waarborg dat de door Q-Cells verkochte producten een hoge kwaliteit hebben en dat ze lang mee zullen gaan. Overigens wordt elders (o.a. Photon) aan de "noodzaak" van zo'n extra waarborg getwijfeld, en aan de waarde ervan. Tot nu toe zijn er namelijk zelfs bij de grote Aziatische aanbieders (van al behoorlijk goedkoop geworden, "standaard" kristallijne PV modules) nog nauwelijks echt problematische kwaliteitsaspecten naar voren gekomen. De tijd zal het leren of deze extra waarborgen wel zin hebben, of dat ze alleen maar kosten verhogend werken met weinig "resultaat".

In ieder geval zit het wat de technologische ontwikkeling betreft bij Q-Cells als vanouds goed. Of dat het bedrijf kan redden van zwaar weer is een tweede. Er wordt in de toelichting openlijk gesproken van een "second production plant" in Maleisië. Mocht de kostendruk in Duitsland te groot worden, is het niet ondenkbaar dat de nieuwe top modules van het zeer Duitse Q-Cells straks niet uit de Zonnekoning op onze planeet zullen gaan komen. Maar uit de verre Oriënt...

http://tinyurl.com/6wpcabk (verkorte link naar persbericht van Q-Cells van 17 januari 2012)

19 januari 2012. Marktplaats: 12 OK4 omvormers af te halen (Overijssel). First come first serve, voor de liefhebber (gespot op Marktplaats, met dank aan GoT-er NielsOo).

NB: eigen risico, het kan zijn dat de apparaten het in het verleden hebben begeven, dus dat moet u zelf proefondervindelijk vaststellen. Alleen aan te bevelen als u in de buurt woont (of met trein en vouwfiets gaan, met een stevig rugzakje...). Laten verzenden voor EUR 12,20 (??? per stuk ???) is dan ook niet aan te bevelen, tenzij u wel van een gokje houdt...

"Beschrijving:

schuuropruiming; 12 aluminium kastjes met aansluitsnoer en stekker. Waarschijnlijk omvormer of trafo voor zonnepanelen. Werking onbekend. Opschrift; OK4E-100 NKF."

Commentaar Polder PV (al dik 11 en een half jaar OK4E-100 omvormers aan die harte Arbeit, momenteel 13 stuks en nodige reserve):

Nagekomen
Polder PV kreeg op 21 januari al mail van degene die ze heeft opgehaald. Als ze het doen, hebben ze een goede bestemming gevonden...

Aanbieding op Marktplaats: 12 OK4tjes

19 januari 2012. Photon bewijst: nog steeds Duitse suprematie bij omvormer technologie. Maandelijks publiceert het Duitse vakblad Photon (samenvattingen van) zeer uitgebreide testen aan DC metingen van talloze PV-modules opgesteld op het Duitse deel van het grensoverschrijdende Avantis terrein. Maar ze publiceren ook al langere tijd elke maand abstracts van uitvoerige meetrapporten aan omvormers die in het zusterblad Photon Profi worden gepubliceerd (heeft PPV helaas geen abo op, dat wordt te duur). Die omvormers worden aan een serie zeer grondige meetreeksen onderworpen, en een van de belangrijkste uitkomsten daarvan is de zogenaamde gewogen "Photon Gesamtwirkungsgrad". Die belangrijke maat voor de effectieve prestatie van de omvormer volgt uit het product (zo u wilt, "de vermenigvuldiging") van de twee-assige diagrammen die ontstaan bij het meten van de "MPP aanpassings-efficiëntie" en het meten van de daadwerkelijke effectiviteit van de omzetting van de aangeboden DC stroom, de zogenaamde "Umwandlungswirkungsgrad". Dat gebeurt bij verschillende percentages van het opgegeven nominale DC vermogen ("Nennleistung") en bij verschillende MPP spanningen (UMPP) in een fijn meetraster. Uit de meetreeksen volgt uiteindelijk een naar diverse instralingsklassen gewogen meetcurve voor twee instralingsgebieden. Een "Europese" (gemiddelde instraling met hoog aandeel indirect zonlicht), en een "Californische" (hoog aandeel directe instraling).

Uiteraard is voor Duitsland de "Europese" curve essentieel om een goed vergelijkingskader te krijgen onder welke "gemiddelde" condities zo'n omvormer het het beste doet. Het gewogen resultaat van die curve bepaalt de uiteindelijke "Photon Wirkungsgrad". Die wordt gebruikt om de geteste omvormers in een ranglijst op te nemen en van een kwalificatie te voorzien (bijv. "gut", "mangelhaft"). Die kwalificaties worden eens in de zoveel tijd herzien door de klasse (percentage PW efficiëntie) "strenger" te maken, omdat er in de loop van de tijd steeds betere omvormers op de markt komen. Photon houdt maandelijks de "actuele" status van die kwalificaties bij, soms vind je in advertenties in het tijdschrift echter labels van oudere testen waarbij de oorspronkelijke kwalificatie is gebruikt (die in de loop van de tijd minder "goed" kunnen worden).

In het december nummer van Photon werden weer twee omvormers getest die de lijst nu aanvoeren. Het zal u niet verbazen, het zijn Duitse apparaten. De eerste is voor veel mensen mogelijk een complete verrassing.

Afbeelding © Steca Elektronik GmbH

Steca, in Nederland vooral bekend van de hier veel gebruikte kleine StecaGrid 300 en 500 omvormers die bij Philips destijds als PSI en vervolgens EVO inverters zijn ontwikkeld, heeft, nadat ze een StecaGrid 2000+ vervolg project met succes had gelanceerd waar nog heel wat Nederlands ontwikkelingswerk in heeft gezeten (H.: bedankt!), nu spectaculair uitgepakt. En wel met hun - relatief kleine!! - trafoloze Stecagrid 3600 omvormer.

Het Photon meet team was zeer content met dit lichte apparaat met moderne topologie, en afwezigheid van dure koellichamen door een apart concept wat Steca "Coolcept" heeft gedoopt. Het apparaat heeft een spanningsbereik van 350 tot 600 Volt en een nominaal vermogen van 3,7 kWDC (max. 3,69 kWp DC vermogen, in theorie goed voor 20 stuks 180 Wp modules of bijvoorbeeld 15 stuks 245 Wp exemplaren). De "Photon-Wirkungsgrad" die werd gemeten kwam op een spectaculaire 97,7% voor middelmatige instraling ("Europa", en zelfs nog een tiende procent hoger voor hoge instraling), en kreeg dan ook het predikaat "sehr gut" van Photon. Wat het hoogste is tot december 2011 gemeten aan een reeds in serie geproduceerde omvormer in de nieuwste kwalificatie schema's van het vakblad. En dan nog ook een "kleintje", op 1 fase aan te sluiten. Wat het idee logenstraft dat alleen "grote bakken met driefase aansluiting" (zoals o.a. diverse ook zeer goed geteste Tripowers van concurrent SMA) top of the bill kunnen zijn. Smakelijk toetje: het display van de omvormer blijkt het vermogen zeer nauwkeurig aan te geven, wat lang niet altijd het geval is bij talloze inverters (ook zelfs bij sommige types van bekende omvormer fabrikanten).

Voor de echte kampioen moest Photon echter in hetzelfde december nummer een voorbehoud maken, omdat het nog slechts een "pro-serie" exemplaar betreft. En wel de nieuwe STP 20000TLHE-10 van, jawel, wereldkampioen omvormer produceren SMA. Het bedrijf wat vorig jaar in een heftig concurrerende omgeving toch de doelstellingen gehaald blijkt te hebben, 1,7 miljard Euro omzet heeft gedraaid, een EBIT van bijna een kwart miljard Euro gehaald, het (spectaculaire) marktaandeel van 35% (eigen inschatting) behouden zou hebben, en het exportvolume t.o.v. 2010 opgekrikt zou hebben van 45 naar 55% (persbericht met voorlopige bedrijfsresultaten in 2011).

SMA maakte haar reputatie waar. Het heeft met het nieuwe driefasige, trafoloze apparaat, waar enkele functies van de beroemd geworden Tripower serie zijn "uitgekleed" om de efficiëntie te bevorderen, en waarin voor het eerst zogenaamde siliciumcarbide transistoren* zijn opgenomen, de nieuwe "voorlopige" kampioen uitgebracht. Waarvan de "kampioen" status nog moet worden herbevestigd als Photon een "serie exemplaar" te pakken zal krijgen waarbij ze er trouwens van uitgaan dat die dezelfde performance zal hebben als het nu geteste "voorserie" exemplaar (er van uitgaand dat er verder niets aan de inhoud van het apparaat zal worden gewijzigd). En die is wederom spectaculair, want Photon kwam op een "Photon Wirkungsgrad" van maar liefst 98,5% voor "middelmatige" instraling en, wederom, een tiende procentpunt hoger voor "hoge" instraling. Het apparaat kreeg, als enige vorig jaar, daarmee in de nieuwste kwalificatie het label "sehr gut +" op geplakt, met daarbij het voorbehoud van nog uit te voeren controle van de specs bij het eerste werkelijk commercieel van de band rollende exemplaar waar Photon de hand op zou kunnen leggen.

* erratum (correctie Photon in januari nummer 2012, er stond eerst "transformatoren"...)

Het kan "tijdelijk" zelfs nog krasser, want er werd een maximum omzettings-efficiëntie van maar liefst 99,15% (!!!) vastgesteld door het meetteam van Photon... NB: dat gebeurt natuurlijk slechts zelden, maar het geeft wel aan op welk hoog niveau de beste marktspelers al zijn gekomen. Er treden nauwelijks nog verliezen (lees: warmte ontwikkeling) op in dit soort high-tech apparaten, en dat is een zeer goede zaak.

De STP 20000TLHE-10, die een spannings-range van 580 tot 800 Volt heeft en een nominaal vermogen van 20,3 kWDC ("PV installatie type boerderijschuur keer x") zou in deze maand al in de handel moeten komen, maar staat nu nog niet op de Tripower pagina van SMA vermeld. Nog even geduld dus...

De koplopers
De Steca en SMA apparaten verdringen met deze nieuwste resultaten het bakbeest Sinvert PVM20 van het grote Siemens (link op Siemens site) naar de derde plaats (PW bij "middelmatige" instraling 97,5%). Maar ja, dat apparaat was eigenlijk "gewoon" een eigen versie van het vergelijkbare exemplaar van de new kid on the block, het inmiddels vermaarde, uiteraard ook weer Duitse Refusol (Metzingen, Baden-Württemberg). Grappig is dat het 20K equivalent van Refusol nu nog op het lijstje "In Planung" staat bij Photon, maar de verwachting is dat 'ie identiek zal presteren als de nu dus op de derde plaats staande versie van Siemens. Ook de andere grote bakken van Siemens en Refusol gooien hoge ogen in de Photon lijst.

Aziaten stomen op
Maar zelfs komen er af en toe - naast nogal gebrekkige apparaten - uit Azië steeds meer inverters die beslist niet ernstig onderdoen voor de "gemiddelde" Europese (of Amerikaanse) omvormers. De nieuwe aanbieders, zoals het Chinese Growatt, zijn als een kind zo blij met de soms zeer goede notificaties van het Duitse Photon (zie dit bericht op hun site). Het ook al Chinese Samil Power zat helemaal te soppen toen een van hun omvormers als de beste Aziatische werd bestempeld door Photon (dit bericht op hun site). Maar vergeet ook niet dat de leverancier van de kleine omvormers voor de Wijwillenzon.nl actie Shanghai Chint Power Systems Co. Ltd., voor een in eigen huis gemaakt 20,8 kWDC exemplaar ook al een "sehr gut" stempel kregen van de testers uit het verre Duitsland (uiteraard volgde meteen een jubel bericht op de Chint website). Dat bakbeest is echter natuurlijk niet te vergelijken met de kleine apparaatjes die in Nederland zijn uitgeleverd en die, volgens insiders, niet in China zelf zouden worden gemaakt, maar OEM produkten zouden zijn. Er zijn de nodige software problemen bij de in NL uitgeleverde, kleine apparaten vastgesteld (leidend tot resettende systemen), besproken op het Wijhebbenzon.nl forum.

Er zit dus ook een hoop beweging in de omvormer markt. En dat, beste mensen, is een ghoede saeck...

Ook minder fijn nieuws voor de Duitsers
Een iets minder plezant bericht voor de Duitsers zou kunnen zijn dat het Chinese conglomeraat LDK Solar (u weet nog wel, concurrent van het uiteindelijk verkozen China Sunergy/CEEG bij de Wijwillenzon.nl actie...) het zeer Duitse zonne-energie bedrijf Sunways AG uit Konstanz "for little money" (een scharrige 24,2 miljoen Euro excl. natura uitwisseling) wil overnemen. Sunways nam al wafers af van LDK, brak echter een lang-termijn contract daarvoor open (die worden voor de meeste bedrijven steeds vaker als onoverkomelijke wurgcontracten gevoeld vanwege de enorme prijsdump effecten door de gehele productie keten), en lijkt zich in die deal "te kunnen vinden". Ook al vanwege de financieringsproblemen die ook zij hebben (eerste en derde kwartaal van 2011 met verliezen). De details en achtergronden van die geplande overname staan in het Bloomberg bericht van 4 januari 2012.

Sunways is o.a. bekend om de veel geprezen, gepatenteerde HERIC® technologie die ze in hun eigen omvormers toepassen, en wat een typische Duitse hardware uitvinding is. Hun NT4200 omvormer met die technologie kreeg van Photon oorspronkelijk zelfs een "sehr gut +" label (Jan. 2010), maar inmiddels is het apparaat in de december 2011 lijst teruggezakt naar het predikaat "sehr gut", met een Photon Gesamtwirkungsgrad (middelmatige stralingsniveaus) van een zonder meer prima 96,7%. Andere apparaten van het bedrijf kwamen er in die tests trouwens wat minder excellent van af, met labels "befriedigend" en PW's van 93,8 tot 94,6%.

Curieus is de aangekondigde "deal" met LDK zeker, want LDK heeft net als diverse andere grote Chinese bedrijven nogal wat schulden opgebouwd, die echter door belachelijk lage rentes op extreem lucratieve (staatsbank) leningen kunstmatig worden weggemoffeld in China. Aldus een financieel expert die de hele gang van zaken helemaal niks lijkt te vinden.

"“Before people marry, they get engaged, and before that, they go out with each another,” added Lai, who went on to say that the two companies are in the last phase before the wedding."

LDK’s financial executive Jack Lai, na geruchten - die later bewaarheid werden - dat LDK "plannen" had voor een partnership met het Duitse Sunways, in een bericht van 15 juni 2011 op PV-Magazine.com.

Meer bedrijven zouden kunnen volgen. Waaronder het ook zeer Duitse, en pionierende bedrijf Solar-Fabrik AG in Freiburg, die jarenlang onder de bezielende leiding stond van een van de top pioniers op het gebied van commercialisatie van zonnestroom, de op 21 september 2009 veel te vroeg overleden Georg Salvamoser (zie portret op Polder PV). De zonnepanelen fabriek in het hart van de anti-kernenergie beweging, waar de zonnestroom revolutie bij de oosterburen feitelijk zo'n beetje is begonnen. Ook Solar-Fabrik verkoopt omvormers, al zijn het OEM exemplaren die bij ervaren professionele bedrijven worden gemaakt en onder eigen label verkocht...

Twijfels?
Voor diegenen die twijfelen aan de vakbekwaamheid van de meetbeesten bij Photon, of die deze mensen van een mogelijk overdreven voorkeur voor "einheimische Produkte" verdenkt, en een hoge mate van subjectiviteit? Die mogen van mij een eigen Test laboratorium op gaan zetten en hun eigen onafhankelijke meetprocedures op de reeds flinke hoeveelheid typen omvormers op deze aardkloot gaan loslaten. In de Photon inverter database staan momenteel 5.600 stuks vermeld... Veel succes bij dat avontuur!

NL noot
En om met een Nederlandse "voetnoot" te eindigen. Mastervolt had twee nieuwe kleine omvormers hangen tijdens de Intersolution beurs in Gent, een Sunmaster ES4.6TL (max. 5,06 kW DC vermogen input, 1x 12 Ampère), en het zusje Sunmaster ES5.0TL (max. input 1x 17 Ampère). Ze zien er zo uit:

Gezien de reputatie van Mastervolt zullen deze nog als "coming soon" op de website aangekondigde nieuwe omvormers van de enige Nederlandse inverter fabrikant breed inzetbaar zijn, en een goede prijs/kwaliteit verhouding hebben, al zijn prijzen nog niet bekend. Die zullen vast wel in veel nieuwe PV-huishoudens hun bestemming kunnen gaan krijgen. Keus genoeg, in ieder geval...

Tot slot
Vooral de kleine Steca 3600 zal zeker op de Nederlandse markt (meestal zeer beperkte, kleine PV-installaties) een hoog potentieel hebben, en ongetwijfeld gretig aftrek kunnen gaan krijgen als mensen bereid zijn voor topkwaliteit te gaan. Als de prijs OK is, kan dit zeker een dijenkletser gaan worden in ons land, waarbij de concurrentie uiteraard goed in de gaten gehouden zal worden. Als u goed zoekt op internet, kunt u al een persoon vinden die het apparaat al een tijdje in huis heeft. Geen onbekende. Deze persoon likt dagelijks zijn vingers af bij de on-line staande productie resultaten...

Nagekomen
Er is niet alleen lof voor de nieuwe Steca omvormer. Installateurs zien te beperkte mogelijkheden, Steca reageert op de stellingnames, en op GoT wordt er ook over gediscussieerd.

http://tinyurl.com/77mkgby (verkorte link naar discussie over de Stecagrid 3600 op het grootste PV forum ter wereld, Photovoltaikforum, vanaf 8 december 2011)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/37535702#37535702 (discussie vanaf deze post, niet ter zake doende reacties overslaan)

Bronnen
Testlabor - Wechselrichter im PHOTON-Test. - Photon 12/2011: 121-126.
http://www.stecasolar.com/index.php?News_Weltweit_Nummer_eins_Testsieger (trots op eigen top product, dat mag)
http://www.stecasolar.com/index.php?StecaGrid_3000_3600_de (informatie van de fabrikant, datasheets, etc.)

17 januari 2012. Bizar eindspel Helianthos "avontuur". En ja, ook een "eindfase" voor het al bijna vijftien jaren (sinds 1997) durende avontuur met de beroemde, breeduit in de pers besproken, bejubelde, doch nauwelijks begrepen "dunnelaag PV-rollen voor op het dak en aan de gevel". Ooit door AKZO begonnen, door NUON overgenomen, en nog steeds geen commerciële productie. Vattenfall, de nieuwe eigenaar (van de NUON holding exclusief de afgesplitste netbeheerder Alliander), ziet het spul niet zitten, en wellicht hebben ze daar wel goede redenen voor. Zeker in de tot kookpunt gebrachte, dynamische, en de nodige (bepaald niet geringe) slachtoffers eisende zonnestroom markt van vandaag de dag. U kunt het allemaal nalezen in mijn Helianthos dossier (en elders op internet, ik hoef niet alles te herhalen).

Feit: Helianthos is in liquidatie, en er is publieke "verontwaardiging" ontstaan over de vele miljoenen Euro's weggegooid belasting- cq. subsidie geld. En zoals dat blijkbaar gaat in de moderne tijd, nu moet er opeens particulier kapitaal via een "burgerinitiatief" tegenaan worden gegooid om "de boel te gaan redden". Want Solmateq uit Qatar (of mogelijk andere patent-beluste investeerders) zouden Helianthos voor een prikkie (gesproken wordt van 3,5 miljoen Euro) gaan kapen, en blijkbaar "mag dat niet gaan gebeuren, whatever it takes"... Nota bene: Solmateq heeft volgens eigen zeggen gewoon een Research and Development Centre ..... op de High Tech Campus in ..... Eindhoven, The Netherlands (deze pagina op hun site, zie ook dit artikel van 5 januari 2012).

(VM-S)
"In hoeverre doorkruist de sluiting van Helianthos uw beleid met betrekking tot de topsectoren?"

Antwoord (Verhagen)
"Het topsectorenbeleid is er op gericht om de markt de ruimte te geven en te faciliteren. Het is er niet op gericht om te sturen op welke bedrijven en technologieën overleven in de markt. In dit geval heeft de markt een duidelijk signaal afgegeven door niet door te investeren in Helianthos, waar ik niet tegenin wil gaan."

Vraag/antwoord 10 in kamerbrief van 3 oktober 2011 (Verhagen in antwoord op vragen Van Meppelen-Scheppink)

Vattenfall wil nu, in de afronding van de formele liquidatie, aldus hun persbericht (ook van vandaag...), Helianthos voor een ieder die is geïnteresseerd te koop gaan aanbieden op een openbare internet veiling. Daarmee proberen ze waarschijnlijk het onderste uit de kan te halen, maar ik kan me niet voorstellen dat ze er erg veel aan zullen (kunnen) overhouden. Vooral de "patenten" van de in vele jaren opgebouwde Helianthos roll-to-roll techniek zouden geld waard zijn. Uiteraard zou het "te verdienen" geld linea recta terug richting Staat cq. Provincie moeten gaan, Gelderland heeft in ieder geval hun 7 miljoen onmiskenbaar opgeeist...

Een werkelijk verbijsterend initiatief van een omvangrijk CV hebbende hoofddocent aan de VU (Dr. M. Hisschemöller) en enkele investeerders (n.a.v. onderzoek van het in 1999 in het leven geroepen bedrijf Caneval Ventures, ook actief in enkele "innovatie" projecten met duurzame energie, incl. het aan het Chinese XEMC verkochte Darwind), zou er toe moeten leiden dat particulieren geld gaan investeren om die patenten voor Nederland te gaan redden (er zouden inmiddels, volgens Energeia op 17 januari 2012, al bijna achthonderd aanmeldingen zijn, goed voor zo'n 1,75 miljoen Euro*...). Waarna de investeerders daadwerkelijk "aan de rol" zouden gaan met Helianthos en een slordige 45 miljoen Euro (Energeia 5 januari 2012; burgerinitiatief: "niet overmatig duur voor een zon PV fabriek") cq. 50 miljoen Euro (TROS Radio 7 januari 2012) of daaromtrent er tegenaan zouden gaan gooien om daadwerkelijk het spul eindelijk in commerciële productie te gaan nemen. Hisschemöller wil de (geplande) productie in Nederland behouden (voorkeur Arnhem) en daartoe een tiental investeerders bij elkaar gaan brengen (waar buitenlandse partijen bij mogen zitten). Hij is gesprekken aangegaan met diverse financiers. Daar zitten bekende partijen als Rabobank en Stichting Doen bij. Ook Triodos Bank, en ASN Bank zouden worden benaderd (nog geen enkele toezegging bekend).

Dat alles waar Helianthos zelf (Vattenfall/NUON) een slordige 150 miljoen Euro nodig dacht te hebben voor een fysieke opstart van de productie. Zelfs de bekende econoom Wijffels (CDA, Rabobank, SER raad) heeft zich er tegenaan bemoeid. Opeens zou "het publiek" datgene moeten doen wat een miljarden verdienende energie holding liet afweten. Vattenfall dochter NUON heeft er al 87 miljoen Euro aan weg gebrand, de subsidies van diverse makelij zouden al zo'n 27 miljoen Euro hebben bedragen (20 miljoen van de Staat, 7 miljoen van Prov. Gelderland, volgens kamerbrief Verhagen van 3 oktober 2011; 20,6 miljoen "van Economische Zaken vanaf 1997" volgens brief Verhagen van 8 november 2011; SP claimt in totaal "33 miljoen Euro belastinggeld"), en er zouden 62 banen op het spel staan waar voor het grootste deel binnen de Vattenfall/NUON holding plaatsvervangend werk zou worden gezocht...

Het in het leven geroepen "burgerinitiatief" rept op hun website van de mogelijkheid dat "lokale eindgebruikers de gelegenheid krijgen aandeelhouder te worden in een toekomstige Helianthos fabriek". Dat initiatief om op deze wijze zogenaamde "launching customers" te werven zou zijn genomen in Zutphen, en zou "een uitstraling kunnen hebben naar veel gemeenten en een aantal miljoenen kunnen opleveren". Hier wordt dus zeer uitdrukkelijk om financiële participatie in de te bouwen fabriek zelf gevraagd. Anno 2012 in de in zijn voegen krakende PV-business midden in een financiële crisis een extreem riskant avontuur met zeer hoge kans op een grote deceptie als de plannen op de woeste PV-kliffen zouden gaan stranden...

De veiling en het perspectief
De "veiling" kost 4-6 weken om voor te bereiden, dus medio februari tot begin maart zou deze gestart kunnen worden. Vattenfall, wat nog eens fijntjes stelt dat na een langdurige, 18 maanden durende zoektocht naar financiële partners voor Helianthos bij 150 bedrijven actief in de (specialistische) zonne-energie markt, er niemand heeft toegehapt, stelt dat de openbare on-line veiling dan ongeveer 3-4 weken zou gaan duren. Waarna de beste bieder het pakketje "Helianthos" mag gaan gebruiken naar eigen inzicht. Vattenfall stelt hierbij nadrukkelijk dat het "de laatste kans" zal zijn voor het PV-matten potentieel van Helianthos, de veiling is "de laatste stap in het reeds in november 2011 gestarte liquidatie proces".

Lukt het niet en is er geen "geschikte" aanbieder voor de erfenis van Nederlandse makelij, dan is het over and out. Voor Vattenfall "de Koninklijke Weg" waarmee ze van al te grote maatschappelijke gevolgen gevrijwaard denken te zijn, waarschijnlijk. Zelfs als er een partij uit zou rollen, is er geen enkele garantie dat dit uiteindelijk daadwerkelijk tot commerciële productie zal gaan leiden. En waar in de wereld dan wel. De biedende partij zal over een betonnen kop, een roestvrij stalen ruggengraat, diepe zakken, engelengeduld, en een keihard concurrerend product moeten gaan beschikken wil het zich staande kunnen houden. Laat staan dat het daadwerkelijk gaat produceren. En: tegen welke prijs (Euro/Wp) dan wel...

Volgens een bericht op Energeia van vandaag is de initiatiefnemer van het "burgerinitiatief" not-amused over de door Vattenfall aankondigde veiling, en worden zelfs de woorden "beetje ranzig" gebezigd. Begin februari zou er een bijeenkomst moeten komen om nog meer investeerders over de streep te trekken (onder leiding van de reeds genoemde Wijffels), en men hoopt begin maart 50 miljoen Euro aan toezeggingen te hebben van investeerders om de dreigende veiling de pas af te snijden...

Vattenfall concludeert ook nog dat de afzonderlijke onderdelen van Helianthos alsnog aan verschillende partijen toe zouden kunnen gaan vallen, wat waarschijnlijk de definitieve doodsteek voor het platform zal kunnen worden.

Eigen gedachten
Ik heb zo mijn gedachten over dit onwaarschijnlijke (typisch Nederlandse?) circus, en die heb ik ook laten weten nadat ik op 19 december 2011 een eerste e-mail kreeg van de initiatiefnemers over de "mede door burgers te betalen reddingsoperatie". Volgens mij is het allemaal too little to late, Helianthos had al lang commerciële productie moeten hebben en flink wat volume moeten hebben produceren. Er zijn veel te hoge risico's voor burgers die ik liever niet geëxponeerd zie aan zo'n extreem riskant financieel avontuur. Argumenten vindt u in mijn e-mail die ik op 20 december 2011 al aan enkele collega's en aan de initiatiefnemer heb verstuurd. Zie link hier onder. U mag die mening naast u neer leggen uiteraard, maar mocht u nieuwsgierig zijn, lees die mail gerust.

Zwarte markt voor nieuwe projecten
Ik hoop dat ik ongelijk krijg, en dat er een "acceptabel" resultaat zal komen. Maar ik heb er een hard hoofd over in onder de huidige marktcondities. Zojuist heeft de samenwerkingspartner van Solland Solar (ook al fors in de problemen, zie bericht hier onder), Schott Solar aangekondigd dat ze hun hele kristallijne wafer divisie in Jena, Oost Duitsland gaan opheffen omdat die niet profitabel meer blijkt te zijn. Schott is een van de oudste (actief sind 1958!) en belangrijkste, met diverse innovaties bekroonde PV bedrijven van Duitsland, met 2.200 medewerkers wereldwijd...

Limerick...
Uiteraard weer de hoogste tijd voor een energetische limerick van polderiaanse huize. U vindt hem op de bekende pagina...

* Met deze cijfers van Energeia, minder dan 800 inschrijvers en een bedrag van 1,75 miljoen Euro, zou het gemiddelde toegezegde bedrag van de inschrijvers van de "Redt Helianthos" actie neerkomen op een niet geringe som van bijna 2.200 Euro per inschrijver (en: dat alleen om "de patenten te redden", zonder uitzicht op daadwerkelijk nuttig gebruik daarvan).

Meer Helianthos op Polder PV:
Vragen CU aan Verhagen (kort commentaar, 30 november 2011, onderaan bericht)
Screendump van de week: Provincie wil Helianthos-miljoenen terug (22 november 2011)
Helianthos exit niet verrassend - voor insiders (29 oktober 2011, onderaan bericht)
Reeds voorspeld: doek gevallen voor Helianthos (8 september 2011)
Het niet vertelde Helianthos verhaal (10 november 2010)
NUON gaat Helianthos in de praktijk brengen (20 juni 2008)
Minisymposium "Zonnestroom, hoe nu verder" (verslag 28 feb. 2008, onder hoofdje Rutger Schlatmann)

http://www.nuon.com/press/press-releases/20120117/nuon-helianthos-online-auction.jsp (persbericht van Vattenfall/NUON over Helianthos "veiling" van 17 januari 2012)
http://www.helianthos.intransition.eu/ (website van het "burgerinitiatief redt Helianthos", 1 pagina op 17-1-2012)
http://www.telegraaf.nl/dft/11233891/__Wijffels_op_de_bres_voor_Hollandse_zonnetechniek__.html (De Financieele Telegraaf, 3 jan. 2012)
http://images2-telegraaf.nl/multimedia/archive/00943/Nuon030112_943010a.pdf (brief Hisschemöller cs. van 3 januari 2012 "namens burgerinitiatief Helianthos" aan Raad van Bestuur van de onder het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall NUON holding)

E-mail van Polder PV aan o.a. initiatiefnemer "burgerinitiatief redt Helianthos", gedateerd 20 december 2011. Zie pdf.

http://tinyurl.com/7jt4a5a (verkorte link naar artikel over de affaire op Energieenwater.net van 12 januari 2012: "Gedoe rond Helianthos")
http://tinyurl.com/89nxfbz (5 jan. 2012, verkorte link naar artikel op Management Team punt nl. Nogal boude vergelijking met het half miljard dollar kostende debâcle Solyndra in U.S.A., maar de gebeurtenissen rond Helianthos zijn natuurlijk schokkend genoeg voor de kruideniers in Nederland. De foute suggestie wordt gewekt dat het Helianthos avontuur zou illustreren "dat het geen zin heeft om grote sommen overheidsgeld in te zetten op een enkele technologie". Dat is natuurlijk polderkolder, de miljarden Euro's, Dollars, Renminbi's etc. verdienende PV sector bestrijkt een enorm groot vakgebied van verschillende technologie platforms, waarin Helianthos slechts een marginale rol in heeft gespeeld - en bovendien niet eens in commerciële productie is genomen...)
http://tinyurl.com/6mahrzg (verkorte link naar Trouw artikel van 24 dec. 2012 met oproep van 100 ondernemers, wetenschappers en politici om Helianthos te redden voor Nederland)
http://www.ecn.nl/news/item/date/2011/12/23/ecn-statement-on-situation-helianthos/ (20 december 2011, het bekende zonnestroom onderzoeks-centrum ECN in Petten ontkent categorisch dat ze zouden "meewerken" aan het tegenhouden van een commercieel succes voor Helianthos en wijst die - ook in het parlement gedane - suggestie krachtig van de hand in een publieke statement)
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2011Z26653.html (19 december 2011: van der Werf van het CDA vraagt partijgenoot Verhagen (EL&I) opheldering over een artikel in Trouw genaamd "Strijd om patenten zonnematten" waarin nogal ernstige beschuldigingen worden geuit in verband met contacten tussen ECN en Solmateq in het Helianthos dossier. NB: het artikel is niet meer publiekelijk toegankelijk op de Trouw site, u kunt het bij Polder PV opvragen...)
http://tinyurl.com/865qy5y (verkorte link naar antwoorden van Verhagen/EL&I op vragen van kamerlid (CU) Wiegman-van Meppelen Scheppink over liquidatie Helianthos, van 3 oktober 2011)

http://www.nuon.com/Images/Helianthos%20brochure_tcm185-66850.pdf (straks niet meer bij Vattenfall/NUON verkrijgbaar - achtergrond info Helianthos project)

Nagekomen
http://tinyurl.com/79tvv9x (verkorte link; 18 januari 2012. Jurgen Sweegers van Energieenwaternet.nl haalt zeer stevig uit naar de organisatoren achter het burgerinitiatief "Redt Helianthos", en citeert uit bevindingen en e-mail van Polder PV over die actie)
Brugh, M. aan de (2012). De zonnefolie die nooit op de markt is gekomen. - NRC/Handelsblad, 20 januari 2012. Historisch overzicht van "het verhaal achter Helianthos". (op te vragen bij Polder PV)

17 januari 2012. Weer 100 mensen op straat bij Solland Solar. U voelde hem waarschijnlijk al aankomen. In het vorige bericht over de verkoop van de "cellen" business van de Solland Solar (Avantis terrein) aan het Italiaans/Franse bedrijf Pufin Group (bericht van 4 januari 2012) had ik al de nodige moeite met de nog steeds op de website van Solland staande cijfers met "approx. 280" medewerkers, en de nieuwe realiteit van het overblijvende onderdeel van het Nederlandse "module en systeem bedrijf".

^^^
Screendump van homepage van Solland Solar op 17 januari 2012: ongeveer 280 werknemers (EMP - "employment") worden hier nog opgevoerd. Dat getal kan straks (eigenlijk nu al) bij het grofvuil.

Want met de verkoop van de cellen fabriek (incl. SunWeb® cel productie!) aan Pufin zouden 70 mensen een "ander jasje" gaan krijgen en dus niet meer onder de Solland paraplu vallen. Dat zouden dus nog 210 overigen zijn voor het overgebleven restant van Solland. Maar gezien de nog zeer bescheiden productie in de lokatie in Sittard, zouden er nooit 210 mensen aan het werk gehouden kunnen worden zonder gedwongen ontslagen (tijdens de start van die module fabriek zouden er slechts 30-40 mensen zijn tewerkgesteld, dus dan zou er nog een "overschot" van 170-180 mensen zijn op basis van deze cijfers). En dat is nu in een persbericht in een e-mail aan o.a. Polder PV ook duidelijk gemaakt.

Dat bericht van 17 januari 2012, met als titel "Solland Solar further reduces activities after sale of cell production", rept namelijk van een "vermindering" van alweer ongeveer 100 werknemers, die zeer waarschijnlijk gedwongen zullen worden ontslagen. Dan houden we er met het getal op de homepage en de 70 mensen naar Pufin Group nog maar 280 - 70 - 100 = 110 mensen over, nog maar 39% van de "huidige" (al een tijd op de website getoonde) populatie. Solland stelt dat dit te wijten zou zijn aan "tough conditions" in de PV-industrie, en dat is inderdaad zo. 2012 wordt namelijk een heus "shake-out" jaar voor de hele PV-sector. En het "relatief kleine" Solland is daar beslist niet immuun voor, integendeel. Het ontslag zou de "waardevolle assets" van Solland moeten veilig stellen. Daaronder vallen o.a. het productie proces, de Research & Development activiteiten (en meest betrokken medewerkers met "the brains"), de patenten en "intellectual property" rond de SunWeb® cel-, en vooral, de module technieken, en de productie hardware zelf. Solland heeft goed gekeken naar het rampzalige verloop bij Helianthos (die nu door eigenaar Vattenfall zogenaamd, hoogst curieus, "geveild" zou gaan worden, met zeer onduidelijke consequenties - Helianthos is daarbij natuurlijk nog helemaal niet in commerciële productie geweest). En Solland redt dus wat er te redden valt.

Solland Solar is nog steeds aan het kijken naar de verkoop van die overblijvende activiteiten sinds het management het complete pakket (incl. Avantis) voor een onbekende som heeft overgenomen van de onfortuinlijke geldschieter, het nog steeds heilig in kerncentrales gelovende Delta. Gesprekken met "geïnteresseerde partijen" lopen nog.

>>>

Het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS, kan in ieder geval een forse aanpassing van de werkgelegenheids-grafiek voor PV in Nederland tegemoet gaan zien. Solland Solar was daarin de dominante factor bij de productie. Het aantal werknemers in 2008 was voor de Nederlandse PV-sector (totaal) 263 in 2008, en werd daarna niet afzonderlijk opgegeven door CBS, maar werd door PPV gereconstrueerd als 303/302 in 2009-2010: daarvan heeft Solland het overgrote merendeel in dienst gehad (mogelijk de rest bij Scheuten Solar in Venlo). Al zullen de grootste effecten in die ook al weer "gemankeerde" (onvolledig data CBS) grafiek vooral aan het jaar 2012 moeten worden toegerekend. En dat komen we pas weer te weten ergens in de zomer van 2013, als CBS die statistieken weer gaat publiceren...

Er blijft niet veel over in de "maak"industrie in Nederland, dus de enige overgebleven hoop, het door diverse partijen en veel provinciaal geld ondersteunde Solliance project in Noord Brabant, moet nu maar eens vet gaan uitpakken met nieuwe productie en werkgelegenheid. Anders mogen we definitief in het hoekje van de klas. Met een doek over het hoofd.

Meer Solland / SunWeb® op Polder PV:
Solland Solar verkoopt cellen business aan Pufin Group - en behoudt module tak
(4 januari 2012)
Solland's SunWeb® module eindelijk met IEC certificaat (30 november 2011)
Jantje huilt, Jantje lacht (19 okt. 2011: weer ontslagen bij Solland)
Gaat het er nu echt van komen? (3 mrt 2011: SunWeb® komt er aan!)
Solland Solar te koop. (11 nov. 2010: Delta heeft er genoeg van...)
Solland Solar en Schott Solar gaan samenwerken aan SunWeb® (31 aug. 2011)
Solland Solar, ATS, en langdurige introductie (27 dec. 2009)
Solland Solar raakt kwart van personeel kwijt (12 aug. 2009)
Doorzichtige "paai" truuk bij Delta (1 okt. 2008, zie op die pagina verder voor ouder nieuws)

Bron: e-mail aan Polder PV (nog niet gepubliceerd op website Solland Solar).


ontwikkelingen "oud"	links	PV-systeem	basics	grafieken graphs	huurwoningen	nieuws	index

Nieuws P.V. pagina 87

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm