PV-systeem

<<< recenter

actueel 119 118 117 116 115 114 113 112 111 110-101 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights

ouder >>>

---

10 april 2014: Voorlopige herziening cijfers Klimaatmonitor - met forse wijzigingen. In een uitgebreid gesprek met een medewerker van deze fascinerende, en snel belangstelling genererende databank van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu werd al rap, na telefonische consultatie, duidelijk dat er meer gaat gebeuren met de cijfers voor PV-systemen. Maar inmiddels zijn er alweer forse wijzigingen geweest t.o.v. de PIR update van 18 februari jl., waar ik destijds direct een uitgebreide analyse van heb gemaakt.

De grootste impact hebbende wijzigingen van de huidige update betreffen het totale aantal adressen met zonnepanelen in de database, en het vermogen op die adressen. Daarbij worden (updates) van verschillende dossiers bij elkaar genomen, waaronder de data uit het omvangrijke PIR register van de netbeheerders. De adressen worden door Klimaatmonitor "ontdubbeld" (projecten kunnen meer dan 1 vorm van "subsidie" hebben genoten, en/of er zijn verschillende deelsystemen aangelegd in de loop van de tijd). Daaruit volgt dan een eindtotaal. Die "totaal" cijfers waren bij genoemde vorige update nog niet ververst, maar inmiddels zijn deze bijgewerkt. En wel: fors. Zowel voor de aantallen adressen, als voor het (nominale) vermogen wat daar is geplaatst.

De volgende twee grafieken laten het effect zien in de vorm van de pijlen (van het met een open rondje weergegeven datapunt van 18 feb. naar het met een gekleurd diamantje weergegeven punt van 10 apr. 2014 verwijzend om de wijziging te tonen). De grafieken zijn gemaakt met data die ik vandaag overdag ontdekte, na een routine check van de databank. Erna is nog een zeer kleine wijziging geweest die ik verder (nog) niet heb verwerkt in deze grafieken (totaal eind 10 april is nu weer iets meer, 680,4 MWp, met 176.983 adressen, geldend voor eind 2013). NB: data voor de nauwelijks groei kennende periode 2004-2008 ontbreken bij Klimaatmonitor, de lijn tussen die jaren is met een stippellijn weergegeven in de hier getoonde grafieken.

Aantallen installaties

In blauw de - licht gemodificeerde - registraties in het PIR register van de netbeheerders. In geel het "totaal aantal adressen na ontdubbeling verschillende dossiers incl. PIR". De lichte bijstelling omlaag in de PIR registraties blijkt inmiddels te berusten op een abusievelijke invoer van projecten die in 2014 waren opgeleverd maar die reeds eerder in 2013 werden opgevoerd (onder "aanmeldingsdatum", die zal namelijk meestal verschillen van de "datum van ingebruikname van de installatie"). Dit wordt later alsnog gecorrigeerd bij een volgende update, zo is mij duidelijk gemaakt.

Zonder meer majeure is de wijziging voor de registratie van "totaal" aantal adressen voor eind 2013. Deze werd omhoog geschroefd van ruim 120.000 in de update van 18 februari naar bijna 177.000 in de update van 10 april 2014. Wat natuurlijk alles te maken had met het toevoegen van de grote hoeveelheden residentiële installaties die als gevolg van de nationale subsidieregeling tussen 2 juli 2012 en 8 augustus 2013 zijn "beschikt" door - toen nog - Agentschap NL (vermits ze in het PIR register terecht zijn gekomen). Dit zal nog verder gaan veranderen: nog niet bij Klimaatmonitor bekend geworden resultaten van de nationale subsidieregeling moeten nog worden opgenomen, alsmede andere bijgestelde PIR data. Daarvan zal het grootste deel vast aangemeld zijn bij de netbeheerders in het PIR. Die hebben er veel werk in gestoken om dat gedaan te krijgen, en veel "reclame" gemaakt voor intekening in dat register. Maar gezien de afwezigheid van een wettelijke verplichting, zal een nog onbekend volume daar buiten gaan vallen.

De lichte "knik" in de gele lijn in de jaren 2011 > 2013 is precies wat je kunt verwachten van het gevolg van de nationale subsidie regeling (lopend van 2 juli 2012 tm. 7 aug. 2013): het grootste gedeelte van het geld - en de aanvragen - is namelijk in 2013 beschikt. 58 procent van het totale budget voor die twee jaar viel toe aan 2013 (30 van 52 miljoen Euro incl. uitvoeringskosten). De "hellingshoek" van de gele curve voor dat jaar is iets "steiler" dan dat voor het voorgaande jaar 2012. Ondanks de forse terugval in residentiële installaties na de zomer in 2013, is er in totaal behoorlijk veel meer aan installaties gerealiseerd in dat jaar dan in 2012 (83.354 t.o.v. 56.178 volgens de in de grafiek weergegeven data). Let op dat het totale aantal in die twee kalenderjaren, 139.532 stuks, veel hoger is dan de grofweg 90.000 installaties die binnen de door AgNL begeleide subsidieregeling zouden zijn beschikt. De groei van - met name - residentiële installaties buiten die regeling is ook nog steeds fors geweest (let wel dat ook niet residentiële systemen in die cijfers zitten).

In ieder geval is het verschil in aantallen tussen de curves voor PIR en Klimaatmonitor "totaal" tussen de kalenderjaren 2012 en 2013 minder geworden: bijna 33.000 verschil in 2012 werd ruim 18.000 in 2013. Op dat punt lijkt er een "inhaalrace" te zijn geweest door het PIR register.

Vermogen
In de grafiek hier onder de effecten op de vermogens, van de deze week toegevoegde wijzigingen bij Klimaatmonitor:

Wederom is de - geringe, artificiële - terugval van de PIR data te zien (blauwe lijn) voor met name 2013. Ook hier is weer de enorme toename van het "totale vermogen op bekende adressen" volgens Klimaatmonitor (gele pijl, verschil vorige datapunt van 18 februari t.o.v. nieuwe waarde van 10 april 2014) kristalhelder: ongeveer 280 MWp toegevoegd... De voorlopige eindwaarden voor zowel het "totaal aantal adressen", als "in het PIR register bekende adressen" liggen relatief dicht bij elkaar. Dit kan alsnog gaan veranderen bij komende updates van de verschillende datasets die deel uitmaken van de Klimaatmonitor database. Ik verwacht echter geen dramatisch "uiteenlopen" meer van de beide weergegeven curves.

Discrepantie met CBS voor 2012 blijft overeind
In ieder geval vallen verder twee zaken op: Voor "totaal vermogen" staat voor eind 2012 momenteel nog steeds slechts 275 MWp vermeld, terwijl het CBS in haar update van 18 november 2013 (gebaseerd op mijn leverancierslijst updates) al had over 365 MWp voor de eindejaars-accumulatie in dat kalenderjaar. Dat nog vrijwel ongewijzigde enorme gat van 90 MWp is nog steeds een groot vraagteken. Hebben de netbeheerders in hun registraties een enorme inhaalslag gemaakt en ook in de loop van afgelopen jaar oudere PV-systemen in toenemende mate in het PIR register kunnen opnemen? Want dat zou betekenen dat het enorme volume "verschil met Klimaatmonitor totaal" zou moeten zijn afgenomen in 2013. Als dat niet zo blijkt te zijn, en er nog steeds, ondanks de updates, "tientallen MWp-en" in zowel het PIR register, als in de totaalcijfers voor Klimaatmonitor zouden missen, kunnen we nog forse verrassingen gaan verwachten als CBS met de eerste cijfers voor 2013 gaat komen. Want dan kan het volume voor dat jaar nog veel groter zijn dan aanvankelijk werd gedacht (overigens is dat bijna "normaal", in sterke groeimarkten, chronische onderschatting van de jaargroei).

Marktgroei nog hoger dan eerder verwacht?
Een tweede opvallend punt is, dat zowel de PIR registratie als die van Klimaatmonitor "totaal" redelijk dicht bij elkaar liggen op een al hoog niveau, voor eind 2013, laatstgenoemde op bijna 680 MWp (eind van de dag bijgesteld). Zelfs al moeten we er van uitgaan dat er wat onterecht aan 2013 toegekend vermogen bij zit, de verwachting is dat dit ruimschoots gecompenseerd zal gaan worden door toevoegingen van (nog) "niet in het PIR geregistreerde" installaties. Wat het totale volume zeker in de buurt van de 700 MWp of waarschijnlijk meer zal gaan brengen. Waarbij waarschijnlijk de "PIR" curve een stukje achter blijft lopen op de "totaal" curve van Klimaatmonitor. Hoeveel meer is nu nog onduidelijk. Ik heb nog steeds vraagtekens en reserveringen bij zowel de PIR cijfers van de netbeheerders, als de marktafzet cijfers van CBS.

Wel leiden laatstgenoemde cijfers onherroepelijk tot een jaargroei die ver uitkomt boven de 300 MWp in 2013, als tenminste CBS de eindejaars-accumulatie voor 2012 (365 MWp) niet ook achteraf omhoog gaat bijplussen (wat heel goed zou kunnen). Mogelijk zou, op basis van de (waarschijnlijk nog opwaarts bij te stellen) laatste cijfers, de jaargroei van 2013 zelfs richting 350 MWp kunnen gaan. Wat alweer fors hoger ligt dan de voorlopige, voorzichtige "boven scenario II" schatting van mij voor het Solar Trendrapport 2014 (ik ging toen nog uit van "zeker 300 MWp" groei in 2013). U moet niet gek staan te kijken dat het zelfs nog meer zou kunnen gaan worden. Want 350 MWp verdeeld over zo'n 1.200 aanbieders van PV systemen/modules (laatste lijst van mij recent verstuurd naar CBS) komt neer op "slechts" gemiddeld 292 kWp omzet in een jaar tijd, gemiddeld per aanbieder. Dat is anno 2013 peanuts: 1.200 zonnepanelen verkopen in een jaar tijd, 100 per maand. De grote bedrijven zetten het veelvoudige daarvan af.

We wachten dus weer met trommelende vingers op de volgende update om te kijken welke van deze educated guesses het dichtst in de buurt van de "volgende waarheid" zal gaan komen.

Nog enkele leuke getallen
Ook al kunnen al die cijfers natuurlijk nog wijzigen, het is leuk om nog op het volgende te wijzen voor de status zoals die nu is in de Klimaatmonitor database. Als we naar het vermogen op het "totale aantal adressen met zonnepanelen" kijken, is provincie Noord-Holland op een haar na verwijderd van de 100 MWp (momenteel ruim 99,9 MWp in de database). Gezien het feit dat nog steeds vermogen zal "missen" bij Klimaatmonitor, zijn ze er zeer waarschijnlijk, na alweer een verstreken, "zonnepanelen rijk" eerste kwartaal van 2014, al zeer fors overheen, als eerste Nederlandse provincie. Al zitten zowel Gelderland als Noord-Brabant hen op de hielen.

Kijken we naar het "aantal bekende adressen" per gemeente, wordt deze momenteel door Den Haag aangevoerd (3.862), gevolgd door Utrecht (2.830) en Amsterdam (2.328). Beschouwen we echter het geaccumuleerde vermogen per gemeente, blijft de hoofdstad in Noord-Holland met kop en schouders boven de rest uitsteken met momenteel 16,5 MWp, gevolgd door Haarlemmermeer (8,6 MWp), en Súdwest Fryslân (7,7 MWp). Er zijn al 248 van de 408 gemeentes met meer dan 1 MWp vermogen volgens de Klimaatmonitor database. "Mijn" gemeente Leiden heeft momenteel bijna 3 MWp in die database staan, verdeeld over 898 adressen (eind 2013). Het kleine Gelderse Rozendaal is de hekkesluiter met momenteel 22 adressen met gezamenlijk 63 kWp.

Zeewolde blijft de "echte" kampioen met eind 2013 per adres met zonnepanelen een gemiddelde installatiegrootte van 15,9 kWp. Daar zitten dus de nodige forse boerderijen tussen (zoals Maatschap Boon, met 300 kWp), een ieder die door de polders van Zeewolde fietst kan het met eigen ogen gaan aanschouwen.

Per aantal woningen zijn slechts data tm. 2012 bekend en was toen Texel kampioen (60,1 adressen met zonnepanelen per 1.000 woningen), maar bij het vermogen is dat wederom Zeewolde, mijlenver voor op de tweede kandidaat (het Noord-Brabantse Eersel), met 508,4 kWp per 1.000 woningen. Ruim het dubbele van Eersel. En 66 procent hoger dan het volume in de vorige update van 18 februari 2014.

Een ieder kan naar believen grasduinen in de af en toe van nieuw cijfermateriaal voorziene database van Klimaatmonitor:

http://klimaatmonitor.databank.nl

Vermogen zonne-energie in Nederland licht gestegen naar 680 MW (Groene Courant, 10 apr. 2014).

Toelichting GC artikel
Het hierboven gelinkte Groene Courant artikel ontdekte ik na publicatie van mijn stuk. Ik zie daar verschillende klokken en klepels door elkaar heen lopen in de tekst, waardoor een correcte interpretatie van de feiten erg moeizaam wordt.

Bijvoorbeeld: de nu "gecorrigeerde" data t.o.v. de oude PIR update van 18 feb. 2014, "651 MWp" worden onterecht vergeleken met de "nieuwste data" die de update van het totale adressenbestand van KM weergeeft (gegevens in mijn artikel weergegeven in gescheiden blauwe en gele curves, de medewerkers van KM waren tijdens de vorige PIR update nog niet toegekomen aan een revisie van de totaalcijfers!!). Waarbij nadrukkelijk gesteld moet blijven worden dat de PIR gegevens een deelverzameling zijn - en blijven - van dat KM totaal.

Ook de gesuggereerde vergelijking tussen "het register van Netbeheer Nederland met dat van Agentschap NL" [heet nu Rijksdienst voor Ondernemend Nederland] is onzin. De gegevens van het voormalige AgNL, nu RVO, betreffen gescheiden data voor de SDE regelingen [apart dossier] en de door hen uitgevoerde nationale subsidieregeling voor particulieren tussen 2 juli 2012 en 8 augustus 2013 [wederom: apart dossier]. Alle beschikbare dossiers zijn binnen Klimaatmonitor bij elkaar genomen, ontdubbeld, en naar "unieke adressen" herleid. Grof gesteld, met de nu actuele KM data, tellen realisaties van alle SDE regelingen bij elkaar momenteel op tot 56,1 MWp (tm. een zeer kleine hoeveelheid gerealiseerd voor SDE 2012), en de tot nu toe bekende (!) realisaties binnen de nationale subsidieregeling (juli 2012 - aug. 2013) tot een totaal van 101,8 MWp (gegevens update van 8 augustus 2013, nog geen nieuwere data bekend!). Die twee deel dossiers tellen op tot slechts 157,9 MWp! Echter, de huidige status van de KM deelverzameling [apart dossier] "PIR register" is nu al 651,4 MWp (wordt later nog bijgesteld). Een volume wat ruim vier maal zo hoog is dan die fysiek daarvan te scheiden dossiers "SDE" resp. "eerste (nog lang niet volledige) resultaten nationale subsidieregeling"!

Ergo, de opmerking in het GC artikel "De hoogste schatting nam hij mee in het totaal" raakt kant noch wal. Er worden "onvergelijkbare zaken" met elkaar vergeleken, het resultaat in dat artikel is chaos en het maakt de zaken er niet helderder op...

Update Klimaatmonitor: 'Opgesteld pv-vermogen bedroeg eind 2013 679,4 megawatt' (Solar Magazine, 11 apr. 2014: "De grote vraag is dus of het ooit tot definitieve cijfers zal komen".

---

6 april 2014: Tweede - herziene - cijfer overzicht van CertiQ over 2013. Reeds aangekondigd was het beloofde herziene overzicht over het kalender jaar 2013, van CertiQ. Dat is op 4 april 2014 gepubliceerd. Helaas betreft het hier nog steeds een tussentijdse revisie van die cijfers. De eerste, nog zeer onrijpe cijfers werden door CertiQ op 24 januari dit jaar gepubliceerd. Begin juli zouden de zogenaamde "definitieve" cijfers voor vorig jaar moeten worden geopenbaard. Die later echter alsnog, meestal marginaal, kunnen worden "bijgesteld".

In het volgende overzicht enkele eerste getallen voor vorig jaar. Goed om dat weer in de oren te knopen: het gaat uitsluitend om gecertificeerde capaciteit, MEP + SDE (incl. SDE+). Dat is slechts een ondergeschikt deel van de totale capaciteit geworden in ons land. Met de huidig laatst bekende cijfers, accumulatie eind 2012 365 MWp CBS "totaal", resp. 75,8 MWp CertiQ, kwam het aandeel "SDE + MEP" aan het eind van dat jaar nog slechts op 21% van het totaal geaccumuleerde vermogen. Wat in het voor de SDE zeer matig "presterende" jaar 2013 nog veel erger is geworden, gezien de wederom voor ons land zeer hoge over-all marktgroei. De overgrote meerderheid van opgesteld PV-vermogen en aantal zonnestroom producerende installaties is NIET bekend bij CertiQ.

In bovenstaand plaatje de oorspronkelijke gegevens zoals CertiQ die voor kalenderjaar 2013 had gepubliceerd op 24 januari 2014 (zie ook bespreking dd. 30 jan. 2014). Let op de neergaande rode vermogens-curve: een artefact vanwege de kennelijk noodzakelijk geachte "herinschrijvingen" van PV-installaties in het register, die er dus deels, en tijdelijk, "uit waren gevallen". Op deze schaal is niet goed te zien dat dit ook voor het "aantal" installaties (oranje kolommen) gold, dat wordt duidelijk uit de door mij al jaren bijgehouden maandrapport cijfers van CertiQ. In november 2013 lag het aantal geregistreerde installaties nog op 11.088 stuks, in het maart rapport ligt dat op 10.935 participanten.

Let ook op de harde cijfers voor eind 2013 in het staatje rechtsboven, en vergelijk deze met de zogenaamd "gereviseerde" opgave begin april 2014, zoals hier onder getoond (uitvergroting).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Glitch bij detail data
"Gereviseerde data" zoals CertiQ die op 4 april 2014 publiceerde voor het kalenderjaar 2013. Ik heb zelf enkele rode hulplijnen over het plaatje gelegd om nauwkeuriger de vermogens-data te kunnen inschatten. Als je de grafiek bekijkt, met name de vermogens-curve (accumulatie, dikke rode lijn, gegevens op rechter Y-as), zie je duidelijk die genoemde "correctie" voor je, als je dit exemplaar vergelijkt met de oorspronkelijke versie hierboven vertoond. Echter, als je vervolgens de data in het staatje rechtsboven gaat vergelijken, blijken die gegevens identiek met de oorspronkelijke versie! Dat kan natuurlijk helemaal niet, en dat wordt al snel duidelijk als we het laatste getal (31 dec. 2013) vergelijken met de "waarde" die de rode lijn dan in de grafiek lijkt te hebben aangenomen (gevisualiseerd met een van dubbele pijl voorziene paarse streepjeslijn).

In de oorspronkelijke, ruwe, "niet-gereviseerde" versie staat daar namelijk 87,503 MWp geaccumuleerd vermogen verdeeld over 11.060 participanten ingeschreven bij CertiQ (7,91 kWp gemiddeld per participant). In de zogenaamd "gereviseerde" versie van 4 april worden identieke getallen genoemd, ook bij de detail opgaves er direct onder! Dat, terwijl in de eerste versie de rode lijn duidelijk onder de 88 MWp uitkomt in de grafiek (dus waarschijnlijk correct corresponderend met het opgegeven getal in de tabel). Maar in de versie van 4 april eindigt de rode lijn van de "bij de tabel behorende" grafiek duidelijk boven de 90 MWp, wat niet correspondeert met de opgegeven (ongewijzigde) cijfers.

We moeten er dus van uitgaan dat die detail cijfers in het tabelletje kennelijk nog (steeds) gecorrigeerd moeten worden, maar dat de grafiek voor 2013 wel al aangeeft dat het eindejaars-volume "gecertificeerde zonnestroom installaties in Nederland" slechts een magere, bijna 91 MWp aan opgesteld vermogen zou kunnen hebben bedragen.

Elders in document wel gecorrigeerde totale waarde
Het pikante is, dat onder het hoofdje "Participanten" in dezelfde pdf van CertiQ wel kennelijk het correcte totaal cijfer wordt gegeven in de revisie, en wel 90,517 MWp vermogen verdeeld over 11.123 participanten. Waarbij het gemiddelde opgestelde vermogen per participant geregistreerd bij CertiQ dus neerkomt op 8,14 kWp, eind 2013, in deze eerste gecorrigeerde versie.

Dat betekent dat, indien we er van uitgaan dat er (nog) nauwelijks volume onder de MEP regeling uit het register van CertiQ is geschrapt in 2013, er in dat jaar slechts 14,745 MWp t.o.v. de 75,772 MWp bij 10.786 participanten (cijfer laatste, gereviseerde jaar rapport 2012, zie overzicht) accumulatie gerapporteerd voor eind 2012 zou zijn bijgekomen. Minder dan 15 MWp (!), verdeeld over slechts 337 nieuwe participanten in 2013. Wederom: voor het 6e achtereenvolgende jaar een bitter slecht resultaat voor een zwaar politiek gehypte subsidieregeling, de SDE... Voor zowel het voorlopig nieuwe PV vermogen, als de tot nog toe bekende hoeveelheid gecertificeerde productie in 2013 vindt u het hier onder staande overzichtje:

In blauw de laatst bekende nieuw toegevoegde jaar volumes aan nominaal vermogen van PV-installaties, bekend bij CertiQ per kalenderjaar. 2013 voorlopig in halftoon weergegeven omdat er ongetwijfeld nog een wijziging van de cijfers zal gaan komen ("definitieve" wijziging begin juli 2014 verwacht). Duidelijk is te zien dat na het zogenaamde "topjaar" 2011 (ruim 22 MWp nieuw SDE vermogen, wat al niet bijster veel was), die hoeveelheid sterk is teruggevallen in 2013, (voorlopig) 14,75 MWp, 33% minder dan in 2011.

Gecertificeerde productie - voorlopig, nog bij te stellen volume
In deze grafiek ook de tot nog toe door CertiQ bepaalde gecertificeerde productie in MWh, die echter nog fors toe zal nemen bij de revisie in juli. De toename t.o.v. de eerste cijfers van 24 jan. 2014 (36,9 GWh werd 4 april 49,7 GWh) is te wijten aan het feit dat de eerste resultaten voor december 2013 nu wel zijn meegerekend (data kennelijk nog niet bekend eind januari 2014). In 2012 zat er uiteindelijk een verschil van maar liefst 60 procent tussen de eerste en de "uiteindelijk gereviseerde" jaarcijfers voor de gecertificeerde productie. M.a.w., over de uitkomst voor 2013 is nog weinig te zeggen, behalve dan dat die waarschijnlijk ver van het huidige bereik van de Y-as af gaat vliegen. Er moeten nog heel wat data van de netbeheerders naar CertiQ toe, kennelijk heeft dat allemaal niet zoveel haast in Nederland.

In Duitsland zijn er strenge wettelijke voorschriften over data transparantie en publicatie tijdstippen, en zijn de jaar resultaten voor 2013 al lang in grote lijnen bekend. Zelfs bij een branche organisatie als BDEW, die eind januari dit jaar al gedetailleerde tussenresultaten heeft gepubliceerd over 2013! (overzicht). Ook de Duitse hoogspanningsnet dochter TenneT TSO GmbH, formeel onder het Nederlandse Ministerie van Financiën vallend (!), moet voldoen aan alle wettelijke data melding verplichtingen.

Certificaten aanmaak - weer een vraagteken
Wel is ook al een hoeveelheid aangemaakte certificaten over de productie van stroom uit hernieuwbare bronnen vastgesteld door CertiQ. Daarbij moet direct worden gezegd dat het óók elektriciteit kan betreffen die in voorgaande jaren is opgewekt, dus daar moet met grote prudentie mee worden omgegaan, voordat daar weer de nodige misverstanden over ontstaan. Het vreemde hier is echter dat voor drie van de vier opties die "aanmaak van certificaten" ongewijzigd is gebleven in de tussentijdse revisie van 4 april (t.o.v. eerste cijfers van 24 jan. 2014). Maar dat de hoeveelheid "aangemaakte certificaten voor zonnestroom in het jaar 2013" zou zijn gedaald van 60.774 naar 60.718! Ik ben benieuwd wat daar de reden van is geweest, er zijn opeens 56 "zonnestroom certificaten" verdwenen bij CertiQ?

In het laatste kolommenpaar in bovenstaande grafiek staan de gemiddeldes over de complete getoonde periode (2003-2013) weer, in een licht afwijkende kleurstelling.

Accumulatie "prestatie" SDE voor zonnestroom 2009-2013
In onderstaande figuur vindt u de laatst bekende gereviseerde gegevens voor de kalenderjaren m.b.t. (uitsluitend) gecertificeerde zonnestroom capaciteit en aantallen installaties bij CertiQ in een grafiek. Tot en met de eerste revisie voor 2013 (4 apr. 2014).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Al met al een wat mij betreft zwaar teleurstellend resultaat, met in de voorlopig gereviseerde cijfers voor 2013 een geaccumuleerd gecertificeerd, bij CertiQ geregistreerd vermogen van slechts 90,5 MWp aan PV-capaciteit vallend onder de (MEP, ondergeschikt, plus) SDE regeling. Waarvan het grootste deel sinds de start van de SDE op 1 april 2008, 6 jaar geleden (!) gerealiseerd is. Met nog steeds slechts 11.123 gecertificeerde participanten (inclusief de paar honderd overgebleven MEP systemen). Wat beslist géén signaal is dat met de SDE een "decentrale revolutie" is voortgebracht in die 6 jaar tijd.

Want alleen al in Vlaanderen staan er bijna 231.000 volledig gecertificeerd bemeten PV-installaties (data statistieken VREG), in Italië zo'n 550.000 (data statistieken GSE), UK heeft, ondanks een zéér late start, er inmiddels al 464.000 (zie eerdere bericht van vandaag), en voormalig wereldkampioen Duitsland zit volgens de branche organisatie BSW Solar alweer op zo'n 1,4 miljoen volledig gecertificeerd bemeten PV-installaties (pdf "Photovoltaik" van deze pagina). De fossieler georiënteerde BDEW houdt het vooralsnog op 1,3 miljoen). Van zeer klein, tot enorm groot. Dát, geachte lezer, zijn "decentrale revoluties", niet het jammerlijke, continu "gemaximeerde" gedoe in NEEderland.

Wijzigingen alle vier opties "duurzame" stroom CertiQ 2012-2013
In de laatste grafiek geef ik de wijzigingen die bij CertiQ zijn opgetreden in het geaccumuleerde aantal installaties en het daarmee gepaard gaande opgestelde vermogen (voor PV: DC capaciteit generator, rest AC vermogen). Daarbij heb ik drie data meegenomen. Ten eerste de gereviseerde data voor 2012 (bespreking). Vervolgens de eerste, voorlopige resultaten voor 2013 van 24 jan. 2014. En tenslotte de gereviseerde (ook nog steeds voorlopige) data van 4 april 2014. De bijbehorende cijfers voor aantallen installaties vindt u in de linker Y-as, die voor de vermogens zijn weergegeven in de rechter Y-as (in MW).

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In de grafiek heb ik alleen van de opties waarbij er "duidelijk zichtbare" wijzigingen zijn opgetreden tussen 2012 en 2013 de data er bij gezet voor de helderheid. Onderaan vindt u diverse datalijnen die nauwelijk zijn gewijzigd over de getoonde periode. Alleen voor PV heb ik een uitzondering gemaakt, het vermogen (onderste getrokken oranje lijn) is weliswaar duidelijk gestegen (van 75,77 kWp eind 2012 naar 90,52 kWp [voorlopig] eind 2013), maar dat is op deze schaal met alle opties lastig zichtbaar te maken zonder kunstgrepen.

Biomassa heeft natuurlijk een hoge impact omdat het qua vermogen al snel om installaties van (vele) "megawatten" gaat. In de revisie van 4 april 2014 is er sprake van 257 installaties met een totaal vermogen van 6,2 GW en een gemiddeld vermogen van 24 MW per stuk. Er werden tot nog toe 3 exemplaren meer gemeld dan in 2012, maar tegelijkertijd ook 213 MW minder vermogen. Wat zou kunnen duiden op het uit de MEP regeling lopen van enkele grotere installaties (al gesignaleerd in prognose rapport door Agentschap NL).

Voor waterkracht valt weinig te melden, behalve dat er 1 installatie is "weggevallen", met kennelijk een capaciteit van slechts 30 kilowatt, tussen 2012 en 2013.

Zonnestroom liet, zoals reeds gemeld, een stijging zien van "slechts" 337 gecertificeerde installaties tussen 2012 en de eerste revisie van de cijfers voor 2013. Dat leidde tot een toename van 14,75 MWp aan capaciteit, zwaar tegenvallend.

Windkracht tot slot liet na een aanvankelijke daling van 4 installaties / parken (1e cijfers 2013 t.o.v. gereviseerde cijfers 2012) uiteindelijk een lichte groei zien van 9 "stuks". Waarbij het opgestelde vermogen toenam met 111,84 MW. Netto dus gemiddeld 12,4 MW per "stuk", wat er op duidt dat het bij die cijfers kleine windparkjes met een paar turbines heeft betroffen. Deze cijfers zullen zeker nog aanzienlijk worden bijgesteld, want de statistici van het onderzoeksbureau van Bosch & van Rijn hebben voor 2013 een toename van 112 windturbines geteld met een gezamenlijk vermogen van maar liefst 304 MW. Daar zitten forse projecten bij zoals Prinses Alexia park, met 36 Repower turbines met een gezamenlijk vermogen van 122,4 MW.

In totaal kwamen er sinds 2012 in de (bijgestelde) gegevens van CertiQ netto 348 participanten bij in de 2013 revisie van 4 april 2014 (grotendeels PV installaties met gering vermogen), maar er ging netto bezien 87 MW opgesteld vermogen van af t.o.v. het voorgaande jaar. Ik ben benieuwd wat het eindresultaat zal worden als de "definitieve" CertiQ cijfers voor 2013 bekend gemaakt zullen gaan worden. Ik verwacht, ondanks de - nog steeds veel te moeizame - bijbouw van windturbine vermogen, geen al te schokkende resultaten te zullen gaan zien. Nederland blijft op het vlak van "meters maken" op het vlak van nieuwe duurzame capaciteit een bizar slecht presterend landje.

http://www.certiq.nl

---

6 april 2014: CertiQ update maart 2014: nog steeds niet bijgeplust. Na de vorige "artificiële cijfers" van CertiQ m.b.t. de nieuwe PV-capaciteit en aantallen installaties ("participanten"), voor januari 2014 en februari 2014, is het niveau nog steeds niet op dat van de tot nog toe vastgestelde "maximale cijfers" in het maandrapport voor november 2013 terecht gekomen. Zoals duidelijk wordt uit de volgende twee grafieken die ik van de doorlopende maandrapportages heb gemaakt:

Weliswaar is er ook in maart 2014 weer een "positief aantal [netto!] bijschrijvingen" vastgesteld, 118 stuks. Dat aantal was wel weer lager dan de voorgaande maand, toen er 206 geregistreerde participanten [netto] bij kwamen (rode curve). Bovendien blijkt uit de accumulatie in de gele curve, dat nog steeds het "maximale" niveau van november 2014, 11.088 participanten, niet is bereikt. Eind maart 2014 zat CertiQ nog gaandeweg de revisies vanwege de kennelijk noodzakelijke "herinschrijvingen in het register" van participanten, nog steeds maar op 10.935 stuks, 1,4% lager bij de aantallen.

Bij het bij CertiQ geregistreerde totale geregistreerde nominale vermogen bleef de teller eind maart steken op 87,873 MWp, wat nog 0,4% onder het geaccumuleerde (MEP + SDE + SDE+) volume lag, eind november 2013.

In wat grotere detail de progressie sinds december 2009 met in blauw de geaccumuleerde aantallen bij CertiQ geregistreerde zonnestroom installaties. En in geaceerde roze-blauwe kolommen het "veronderstelde" aandeel SDE installaties. Waarbij uitgegaan is van de in het Agentschap NL MEP/SDE jaarverslag 2012 geaccumuleerde hoeveelheid van 521 "MEP" installaties (afgetrokken van totaal in maandrapportages CertiQ). SDE / SDE+ domineert het totaal, en zal bij uit de MEP regeling wegvallende installaties de komende jaren de facto "vrijwel het gehele volume" gaan vertegenwoordigen op termijn, als er op dit vlak verder geen zaken structureel gaan veranderen.

Nog steeds is er een "gaatje" wat niet is ingehaald, wat goed onderbouwde uitspraken over "maandelijkse progressie met de nieuwbouw als gevolg van implementatie van SDE / SDE+ regelingen" tot een zinloze excercitie maakt.

Grafiek uit het CertiQ maandrapport voor maart 2014. De rode lijn geeft het geaccumuleerde vermogen PV-installaties weer. Sinds januari 2014 vertoont deze duidelijk een knik omlaag, en het niveau is anno maart 2014 nog lang niet op het "oude" niveau van eind vorig jaar. Nog steeds moeten dus participanten wier installaties "slechts" 5 jaar een certifcaat krijgen, deze herinschrijven. Hoe lang dit allemaal nog gaat duren is onduidelijk. Voor statistici is dit een nachtmerrie.

Ondanks deze blijvende onduidelijkheden heeft CertiQ inmiddels wel al een reeds eerder aangekondigde correctie over het kalenderjaar 2013 gegeven, zie daarvoor het volgende artikel.

http://www.certiq.nl

---

6 april 2014: UK over 2 GW PV "FIT" capaciteit? Al browsend op zoek naar andere informatie kom je wel eens op intrigerende links die er op staan te wachten om te "exploreren". Zo ook een link naar alweer een overzicht van de dik met red tape gevulde Engelse statistieken voor capaciteit van duurzame bronnen.

Ik moest even een datumveld invoeren in het gevonden moois, een overzicht van FIT (met "feed-in tariff" gezegende) installaties in UK, en daar kwam dit uit tevoorschijn (data van periode 1 april 2010 tot en met 6 april 2014):

In de tabel is verder ook te vinden dat er 449.128 residentiële systemen zouden zijn (met al 1,5 GW geaccumuleerd vermogen onder het FIT regime!), 11.888 commerciële installaties (475 MW), 745 "industriële" installaties (58 MW, gemiddelde grootte onder het FIT regime nog relatief bescheiden, 78 kW). En er is een fascinerende categorie met 1.878 stuks "community installations" met een gezamenlijk vermogen van 22 MW (gemiddelde installatie grootte daarvan: 11,7 kWp).

U ziet ook direct, dat alle andere opties (anaerobe vergisting, kleinschalige waterkracht, micro-WKK, kleinschalige windturbines), weinig impact hebben op het gebruik van de FIT regeling. PV claimt maar liefst 98,7% van alle FIT installs, en 86,0% van het daarmee gepaard gaande opgestelde vermogen. Alleen kleinschalige wind stelt wat capaciteit (en vooral natuurlijk ook qua productie van elektriciteit) nog wat voor, de onder de FIT vallende 217 MW heeft een aandeel van 9,1% bij het "opgestelde FIT-vermogen".

Dit voor zover de capaciteit die valt onder het zeer succesvolle FIT regime. De echt grote installaties, zoals de zonnestroomparken waar ook het Nederlandse Oskomera wel pap van lust, vallen buiten dit overzicht (maar onder het Renewables Obligation [RO] regime, wat valt onder het DECC ministerie). En is er dus in totaal bezien al lang veel meer dan 2 GW aan zonnestroom capaciteit gerealiseerd. Volgens het Market Report 2013 van EPIA zou er in UK in 2013 in totaal tussen de 1 en 1,2 GW aan nominaal PV vermogen bijgekomen kunnen zijn. Nog niet duidelijk is hoeveel volume daarvan bestaat uit "grote" PV-centrales onder het ROC regime.

Tot slot
Het zou desondanks een bescheiden "primeurtje" kunnen zijn, het lijkt er op dat de pas laat serieus met zonnestroom gestarte, en al rap fors in de versnelling gegane Britten al begin april met hun "FIT regeling(en)" over de 2 GWp geaccumuleerde PV-capaciteit heen zijn. Dat mag best wel als een prestatie worden gezien voor een land wat bij velen bekend staat om haar ietwat natte klimaat...

https://www.renewablesandchp.ofgem.gov.uk

---

1 april 2014: Duitsland februari 2014: verder neergaande lijn bij zonnestroom. Na een korte, kleine "opleving" in de nieuwbouw van PV-capaciteit in (voormalig) wereldkampioen Duitsland, in januari, liet februari weer een triester beeld zien. Er is slechts 110,4 MWp nieuw vermogen bijgekomen verdeeld over 5.411 bij Bundesnetzagentur gemelde installaties, met dus een gemiddeld vermogen van 20,41 kWp per nieuw systeem.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Februari 2014 zette de gemiddeld genomen stapsgewijze uitholling van de nieuwbouw van zonnestroom systemen in Duitsland voort. De grote vraag zal zijn: komt de maandelijkse nieuwbouw vrijwel tot stilstand of blijft het hangen op een - voor Duitse begrippen - zeer laag basis niveau tussen de 100 en 200 MWp per maand?

Ik heb de gepubliceerde Bundesnetzagentur data van de laatste 5 jaar erbij gehaald om de maandelijkse bijbouw in de maand februari in 2014 tegen te kunnen afzetten:

Duidelijk wordt dat, afgezien van het "start" registratie jaar 2009 (zeer koude winter, klassieke "winter rust" bij de nieuwbouw in een land met veel sneeuw), en het voor die maand tegenvallende jaar 2011, het aantal nieuwe PV-installaties (blauwe kolommen) in februari 2014 behoorlijk is teruggevallen t.o.v. de voorgaande 2 jaar. En zelfs iets onder het 6-jarige gemiddelde (5.599) is komen te liggen. Wat capaciteits-bijbouw betreft (groene kolommen), is deze vrijwel gehalveerd t.o.v. die twee jaren. In februari 2014 is het nieuwe volume in MWp al 20% minder dan het zes-jarige gemiddelde (138,5 MWp in februari).

Hierbij moet goed beseft worden, dat gemiddeld genomen in Duitsland de "winter" van 2013/2014 niet erg streng is geweest (in Nederland was die vrijwel non-existent). Dat is een reden des te meer om ongerust te zijn over het lage bijbouw niveau bij de oosterburen. Al blijft 110 MWp gemiddeld op jaarbasis toch een volume van ruim 1,3 GWp vertegenwoordigen - in wat gezien kan worden als een van de meest "verzadigde" PV-markten ter wereld. Met, echter, nog steeds, enorm veel potentie om tot ver over de 50 GWp door te groeien. Het huidige niveau, eind februari 2014, ligt op nog "slechts" 35.996 MWp volgens Bundesnetzagentur. Waarvan, nota bene, 22.467 MWp, ruim 62% alleen al in de gouden jaren 2010-2012 is bijgebouwd. De vraag is of er later dit jaar nog een structurele opleving zal gaan komen.

Wat de detail cijfers betreft zag de nieuwbouw van PV in Duitsland in februari er als volgt uit:

---

28 maart 2014: Voorjaar, dus druk met zonnestroom 3: Solar Solutions ook in aantocht. En of het nog niet genoeg is, er komt ook weer een grote, spectaculaire zonnestroom beurs. Weliswaar uitsluitend voor professionals/zakelijke bezoekers. Maar als u werkzaam bent in de PV-branche is dat natuurlijk een must-go, daar onder het (nu nog) grootste PV dak van Nederland. Het 2,3 MWp grote Floriade dak, van ("toen nog") NUON en Siemens. Solar Solutions nummer 2 gaat op 16 en 17 april wederom onder "dat dak" worden gehouden, en sinds de eerste, succesvol verlopen beurs in 2013, is de organisatie voortvarend ter hand genomen. Wat begin dit jaar al een vroege "culminatie" had bij de presentatie van het eerste Solar Trendrapport.

Tijdens de beurs zal door organisator Rolf Heynen de reactie van 6 Tweede Kamer leden op dat Trendrapport worden gegeven tijdens het woensdag avond programma. De door Solar Solutions geconsulteerde personen vertegenwoordigen de coalitie partijen VVD en PvdA, alsmede de grote winnaar bij de laatste gemeenteverkiezingen, D'66, en CDA, GroenLinks en de SP. Ik ben benieuwd wat voor consequenties genoemde politici verbinden aan de door de sector ge-eiste "rust in de tent". Gevraagd is naar hun positie op het gebied van "subsidies", en, uiteraard, gezien pikante uitlatingen van Henk Kamp, over het volgens artikel 31-c van de Elektriciteitswet geregelde "salderen van zonnestroom".

Verder worden er twee "Solar Awards" uitgereikt. Een "Innovation Award" uitgereikt door Claudia Reiner, vice-voorzitter van installatie branche koepel UNETO-VNI. En - natuurlijk - een "Marketing Award" uit te reiken door de eerder al tijdens de Solar Trendrapport manifestatie gevraagde reclame goeroe Eugene Roorda. Wordt het gelukkige bedrijf er eentje met een "sexy uitstraling", zoals Roorda dat graag zag? Of zijn er nog verrassender marketing concepten ontdekt die een extra streepje voor hebben? We gaan het zien, in april.

De beurs, met meer dan 100 exposanten, en naar schatting 6.000 professionele bezoekers is nu al de grootste in de Benelux, en heeft dus haar collega's van Intersolution in Gent, wat sterk lijdt onder de op ijs gelegde eigen Belgische markt, naar de tweede plaats (of wellicht erger nog) verwezen. Dat is het voordeel om in een duidelijke groeimarkt te zitten. De organisatie spreekt - niet verrassend - van grote belangstelling van buitenlandse bedrijven voor de komende beurs in Vijfhuizen/Hoofddorp. Het internationale tijdschrift Photon, altijd vooraan in de rij als het om veelbelovende "nieuwe" markten gaat, is een samenwerking aangegaan met de beurs organisatoren.

Tijdens de beurs zijn maar liefst 24 workshops die gratis bezocht kunnen worden. Een "kleine vergoeding" voldoet voor het volgen van een "introductiecursus zonne-energie".

© Solar Solutions Int.

Het hele spectrum van zonne-energie komt aan bod. Niet alleen de vele gedaantes van PV (zonneparken, verkooptechnieken, energiebeheer, opslag, de diverse omvormer- en optimizer platforms, talloze montage oplossingen, kwaliteits-issues), maar natuurlijk ook het veel te lang ondergeschoven kindje thermische zonne-energie, wat hopelijk een comeback gaat maken.

Marktgroei 2013 nog niet hard afgespijkerd
Of de gesuggereerde "evenveel PV-capaciteit geïnstalleerd in 2013 als in alle voorgaande jaren" ook daadwerkelijk uit gaat komen moeten we nog afwachten, omdat CBS pas in mei eerste cijfers over dat jaar zal publiceren. En er in de voorgaande twee jaren naderhand al forse bijstellingen (omhoog) gedaan moesten worden op basis van updates van mijn leverancierslijsten. Maar het is beslist mogelijk, gezien de ongebreidelde dynamiek op onze PV-markt. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat 80 procent van de gepolste bedrijven in het Solar Trendrapport positief tot "zeer positief" gestemd was over 2014. Wie weet, gaat het alweer een record jaar worden, zeker als er in Den Haag geen rare fratsen (meer) worden uitgehaald.

Data: 16/17 april 2014, Expo Haarlemmermeer Vijfhuizen, officiële naam "Solar Solutions Int." Openingstijden 10h-20h op woensdag, en 10h-18h op donderdag. De beurs is een project van Good!/GVCC BV.

Op de website vindt u alvast enkele noviteiten op het gebied van zonne-energie, waaronder het "indak PV systeem" van Klimaatgarant Solar. En een hoop berichten over de enorme dynamiek van zonnestroom. Een leuke teaser voor een ongetwijfeld weer zeer interessante beurs.

http://www.solarsolutions.nl

---

27 maart 2014: Voorjaar, dus druk met zonnestroom 2: The Solar Future NL 6. Het jubileumjaar (en wat voor eentje!) voorbij, stoomt Edwin Koot met zijn medewerkers van het internationale informatie platform SolarPlaza voort in de vaart der volkeren. Editie 6 staat op de agenda, op 27 mei 2014, in de 110 jaar geleden door de nog zeer jonge Koningin Wilhelmina geopende Beurs van Berlage, aan het sjieke Amsterdamse Damrak.

Het zal beslist weer een zeer interessante bijeenkomst gaan worden. Want de Nederlandse zonnestroom markt gist en kolkt, en bruist en briest. Overal in het land worden zonnepaneeltjes gekocht en op daken (en zelfs soms, meestal op zeer bescheiden schaal, "op bodem lokaties") aangelegd. En al lang niet alleen meer door particulieren, die in 2012 volgens het CBS nog 70% van de totale capaciteit hadden staan. Bedrijven hebben eindelijk ook "het licht" gezien, de altijd naar kansen kijkende boeren gingen hen daarin al voor, en zijn de afgelopen tijd massaal van bil gegaan met de paneeltjes. En echt niet alleen maar omdat er nu subsidie is om asbest voor zonnepanelen te vervangen. Zeker boeren met een niet al te hoog verbruik, en en leuk dak, plaatsen gewoon zonnepanelen, vaak met hulp van EIA en/of VAMIL e.a. belasting constructies. De wat grotere projecten sco(o)r(d)en vaak een SDE beschikking mee al mogen die per SDE 2014 (1 april open gaand) niet meer stapelen met de EIA.

Daarnaast zijn er al enkele opvallend "grote", zeer "on-Nederlandse" projecten gerealiseerd, nota bene in een periode dat de door velen beklaagde anti-dumping maatregelen van de Europese Commissie al lang zijn ingevoerd. Kennelijk heeft dat voor velen niet geleid tot het bedienen van de rem hendels. Maar is het wellicht zelfs wel aanleiding geweest om het gaspedaal nog even extra diep in te drukken. Zoals recente projecten als Amsterdam Arena (>1,1 MWp, eerste panelen inmiddels gelegd), landgoed Scholtenszathe (1,3 MWp, Drenthe, 3 maart 2014 geopend door niemand minder dan Henk Kamp van Min. EZ), of het al lang functionerende halve MWp PV project ingebouwd in het glazen dak van het op 13 maart 2014 opgeleverde nagelneue Centraal Station van Rotterdam. Om reeds aangekondigde, spannende projecten van 3.200 resp. 2.500 modules bij agrariërs maar even te verzwijgen.

Emotioneel...
Dat het allemaal niet (alleen) om de pecunia hoeft te gaan, toonde een übersized banketbakker aan die op zijn forse complex in het Noord-Hollandse Broek op Langedijk een PV-projectje met 1.082 modules (270 kWp) liet aanbrengen en die kennelijk stelde dat het "meer een emotionele beslissing was dan een rekenkundige" (samenvatting Groene Courant). Mij verbaast niets meer, in ieder geval. Ik geef u op een briefje: er komt beslist nog veel meer aan...

De door mij gedetailleerd uitgewerkte recente forse update van de capaciteit opgenomen in het (onvolledige, niet alle PV-projecten dekkende) PIR register van de netbeheerders bij Klimaatmonitor (medio februari 2014), heeft al laten zien dat we heel wat kunnen gaan verwachten. Natuurlijk in eerste instantie: betreffende de nog lang niet duidelijk geworden capaciteits-bijbouw in het jaar 2013. Inmiddels ben ik weer gevraagd om een update van mijn wederom fors groter geworden leverancierslijst te versturen naar het CBS. Er zijn weer tegen de 250 bedrijven die "PV-hardware aanbieden" bij gekomen sinds mijn laatst aan CBS verstuurde lijst (aug. 2013). Wederom: bedrijven van zeer divers pluimage, met recent zelfs een sauna leverancier die zonnepaneeltjes er naast doet (je moet toch wat, in crisistijd...).

Deels betreft dit trouwens al langer op de markt acterende (vaak kleine) firma's, installatie bureaus met expliciet aanbod (al dan niet na indienen offerte verzoek), die nog niet op mijn netvlies waren gekomen. Ik ben derhalve weer zeer nieuwsgierig wat er door al die bedrijven in 2013 is verkocht aan de eindverbruikers, groot tot klein. En wat er eventueel nog uit de goochelhoed zou kunnen komen voor eerdere jaren (want die bedrijven "kende" CBS natuurlijk ook niet tot aan de laatste update van mijn lijst). Het is aan de paar medewerkers van het CBS om al die gegevens op tafel te krijgen. Die gaan het weer erg druk krijgen, en wellicht een forse telefoon nota moeten gaan inboeken op de helaas veel te beperkte begroting.

Wederom ben ik door SolarPlaza gevraagd om een synthese van de Nederlandse markt te presenteren op de aankomende The Solar Future conferentie. Dat zal lastig worden, omdat er zoveel is geschied in ons land, en de markt chaotisch blijft, en zeer dynamisch is. Maar ik ga mijn stinkende best weer doen, en zal er de komende twee maanden weer flink zoet mee zijn. Ik hoop e.e.a. weer in enkele "verfrissende" plaatjes tot u te kunnen brengen.

Mooie vertegenwoordiging tijdens TSF NL 6
Er zijn weer enkele grote namen aangekondigd op het programma. Zoals Jeremy Leggett, die als non-executive chairman van de firma Solarcentury (al een tijdje met vertegenwoordiging voor de Benelux, in het Brabantse Helmond), zelfs de Engelsen op hun thuismarkt verbaasd doet staan over de groei van het bedrijf. Een bedrijf waar trouwens de ons welbekende ex-directeur van het ter ziele gegane Scheuten Solar, Frans van den Heuvel, CEO van is geworden. En waar tevens enkele andere Nederlanders werkzaam zijn, die een rijk PV verleden achter de rug hebben bij Nederlandse firma's als Shell Solar, Scheuten Solar, en het ook recentelijk gefailleerde Sunconnex. De van Scheuten bekende PV projecten Ecopark Waalwijk en het samen met Greenfever ontwikkelde, 2,7 MWp grote zonnepark in Veurne, West-Vlaanderen, België, staan inmiddels in de "project portfolio" van Solarcentury vermeld. Het laatste is gecofinancierd door Triodos via het Renewables Europe Fund, waar de webmaster van Polder PV ook al enkele jaren een microscopisch aandeeltje in heeft...

Thierry Lepercq van Solairedirect, de grootste PV-ontwikkelaar van Frankrijk, zal ongetwijfeld de nadruk leggen op hun streven om een van de eerste bedrijven ter wereld te zijn die zonnestroom kan produceren en vermarkten "zonder enige vorm van subsidie".

Reikhalzend zullen velen uitkijken naar de presentatie van Prof. Dr. Ing. Michael Sterner van de Ostbayerische Technische Hochschule (OTH) Regensburg, die zijn ideeën zal openbaren over opslag technologieën. Die voor de verdere uitbouw van energie uit hernieuwbare bronnen in met name grote markten als Duitsland zullen moeten worden ingezet op de middellange termijn. Sterner is o.a. een van de grondleggers van de "Power to Gas" technologie, waarbij tijdelijke overschotten van bijvoorbeeld windturbine parken omgezet worden in methaan (gebruik makend van bijv. CO2 uit lokale biomassa vergisters). Wat na zuivering in het bestaande gasnet opgeslagen kan worden. Wat - in Duitsland - een enorme opslag capaciteit heeft die vele maanden kan overbruggen. Er zijn proefprojecten in megawatt schaal opgestart bij o.a. Audi en door energie moloch E.ON. (Falkenhagen, oost Duitsland). Misschien komt het veelbesproken Kombikraftwerk project, waarbij bronnen als windenergie en zonnestroom gezamenlijk met een biomassa project en een variabele last werden doorgemeten om te kijken hoe stabiel hun gezamenlijke output kon worden gehouden, ook wel ter sprake.

Professor Wim Sinke, terecht winnaar van de Becquerel Prize in het najaar van 2011, hoef ik niet meer aan u voor te stellen. Ongetwijfeld zal de laatste stand van zaken op het gebied van technologische ontwikkeling, kostprijs, en "marktpenetratie" wereldwijd langskomen. Maar ik verwacht ook pikante prikkels richting de benodigde kwaliteits-bewaking van de chaotische Nederlandse markt. En natuurlijk beschouwingen over de "gigawatten" capaciteit die er aan moeten komen om zonnestroom in ons land echt op de plank te krijgen. Met name ook waar het de esthetiek betreft, Sinke's nieuwste stokpaardje. Misschien dat Wim dan antwoord kan/wil geven op het volgende voorbeeld wat ik in 2013 aantrof in Heemstede:

Mogelijke reacties (make your choice):

---

27 maart 2014: Voorjaar, dus druk met zonnestroom 1: update inkoopacties lijst. Het zal u niet zijn ontgaan, het is voorjaar (een winter hebben we niet gehad), de pruimenboom staat haar bloesem naar buiten te proppen, de zon schijnt, en ... de zonnepanelen vliegen ons om de oren. In drie berichtjes even een update van activiteiten in een spetterende groeimarkt, genaamd Nederland (ditmaal zonder EE...). Hier de eerste.

Ik heb inmiddels mijn zonnepanelen inkoopacties overzicht bijgewerkt (zonder de pretentie te hebben dat het volledig is, daarvoor is de markt te onoverzichtelijk). Ik tel momenteel 176 inkoopacties, waarvan een deel al is "afgesloten", een deel aan 1 of alweer een 2e vervolg bezig is, er nog heel wat "lopen" wat uitvoering betreft, en er een paar nog nat achter de oren de eerste stapjes op de vruchtbare aarde hebben gezet. Naast de nodige "plannetjes" waar ik verder nog geen aandacht aan heb besteed voordat die echt een (serieuze) actie hebben opgetuigd. De verscheidenheid is verpletterend, van zeer klein tot zeer groot, van puur ideastische gedreven tot extreem commercieel. En alles wat er tussen zit. Het gebeurt.

Hierbij ook weer even mijn dank aan Speksteenkachel, een actief internet schuimer en twitteraar uit het oosten des lands, die me vol propt met nieuwe aanwinsten, inclusief diverse (zonnepanelen) inkoopacties. Wordt zeer gewaardeerd, al moet ik af en toe flink bijgassen om hem bij te houden... ;-)

Mailing
Ik ga binnenkort een mailing uitzetten om te proberen te achterhalen wat al die inkoop acties nu feitelijk aan (nieuw) PV vermogen (dan wel aantallen installaties / panelen) hebben opgeleverd. Mocht u geen mail ontvangen binnen 2 weken, en u heeft een of meerdere zonnepanelen "inkoop acties" georganiseerd, wilt u dan s.v.p. de realisatie data aan mij sturen (verkocht vermogen in kWp, aantal huishoudens, evt. aantallen modules). Met een eventuele verwachting wat u dit jaar (2014) denkt te gaan afzetten middels dat typisch Nederlandse fenomeen "inkoopactie"? Idem voor de grotere projecten op huurwoningen (die ook als "een soort inkoopactie voor huurders" kunnen worden beschouwd. Met hartelijke dank, ik ga op The Solar Future op 27 mei 2014 proberen een totaal aandeel van die inkoopacties in "de markt" te bepalen.

Energiek Leiden continueert inkoop actie
Om bij de eigen leest te blijven: in mijn woonplaats Leiden, is na de eerste 40 huishoudens in mijn eigen wijk, actie in de Stevenshof, door de organisator Energiek Leiden inmiddels een tweede actie in de oudere, lommerrijke Merenwijk (grenzend aan Warmond, aan de andere kant van de stad), opgestart. Er worden PV-systemen met 250 Wp modules van het Chinese merk DMEGC met omvormers van het Chinese, door de staat ondersteunde bedrijf GoodWe aangeboden. En er is voorts een mogelijkheid om subsidie van de gemeente te gebruiken voor isolatie maatregelen in huis. Vanavond, 27 maart, en op 3 april 2014 zijn er informatie bijeenkomsten. Bij beide trajecten is via Energiek Leiden ook nog de ook in de Stevenshof gehanteerde "burenkorting" te scoren. Waar dat toe kan leiden, ziet u op de volgende foto's...

Er stroomt steeds meer duurzaam opgewekte energie door Leiden

KLIK op foto voor uitvergroting

^^^
Burenkorting voor zonnepanelen via Energiek Leiden op de Annie van Hattemstraat
(Stevenshof, Leiden)

^^^
Idem, hoop buren blij aan/rond de Maria Rutgersweg (Stevenshof, Leiden)
De molen op de achtergrond is de minimaal al sinds 1811 bestaande Zuidwijkse Molen
aan de Veenwatering (Wassenaar)

^^^
(Ook) vanaf ons dak zichtbaar deze nieuwe, bijna plat op het platte dak liggende installatie,
mogelijk ook via Energiek Leiden aangeschaft, aan de Wilhelmina Bladergroenweg

^^^
Tot slot onze eigen buren niet vergeten: deze familie breidde hun oude, in 2001
gekochte Shell Solar setje (met 6 108 Wp modules van elk 0,94 m²), via Energiek Leiden,
uit met 6 250 Wp joekels, elk 1,63 m², van de grootste PV producent ter wereld,
het Chinese Yingli Green Energy. U ziet hier in een oogopslag de enorme
technologische ontwikkeling in ruim twaalf jaar tijd op 1 dak liggen.

^^^
Een tweede buurman had meteen de hoofdprijs te pakken en scoorde met
11 Yingli modules (2,75 kWp) meteen de hoofdprijs (incl. burenkorting):
hij heeft nu de grootste PV-installatie op ons complex, dankzij Energiek
Leiden. Pionier Polder PV (die linksonder een "shelletje" uitlaat
als een hondje) moet het "slechts" met 1,34 kWp stellen op het dak
(maar verbruikt niet zoveel stroom)...

http://www.energiekleiden.nl/index.php?page=41 (ervaringen van participanten inkoopactie Stevenshof Leiden)
http://www.energiekleiden.nl/index.php?page=49 (inkoopactie Merenwijk Leiden)
http://www.energiekleiden.nl/index.php?page=53 (actievoorwaarden nieuwe zonnepanelen actie)

S.v.p. op copyright mededeling letten:

Overzicht "inkoopacties zonnepanelen Nederland"
Andersoortige "collectieven", "zonnepanelen op vreemd dak", "postcoderoos" e.d. (opzet op aparte pagina)

---

21 maart 2014: Nieuw record vermogen zonnestroom België op 20 maart 2014 + toegift Eneco België + correctie Eneco (onderaan). Dat zat er natuurlijk aan te komen, en dat gebeurde ook. Om kwart voor een 's middags, op 20 maart 2014, bereikte de gemiddelde kwartierwaarde voor de "Corrected Upscaled Measurement" waarde van het fotovoltaïsche output vermogen in België een nieuw record van 2.067,25 megawatt (AC). Dat ligt ietsje hoger dan het record van 20 april 2013, toen 2.061,8 MW werd aangetikt. Het verschil is dus slechts bescheiden, minder dan 0,3%.

Uiteraard heb ik van dit heuglijke feit meteen een leuk grafiekje gemaakt:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Verwacht mag worden, dat - zeker bij een frisse buitentemperatuur en - stralend heldere hemel, dit nieuwe record beslist alweer snel gebroken zal kunnen gaan worden, ondanks de bijna op ijs gelegde zonnestroom markt in België wat de nieuwbouw van PV-capaciteit betreft.

Overigens heeft het hier onder geciteerde artikel op de Belgische Eneco website het over 12h30. Als je de datafile bekijkt van ELIA is het record op 20 maart een kwartier(waarde) later gevestigd (kwartierwaarde 12h45, die van 12h30 had een waarde van 2.058,91 MW), zoals ik in de grafiek heb aangegeven.

Als ik vier aaneengesloten kwartierwaardes in de ELIA dataset neem, kom ik op een maximale gemiddelde kwartierwaarde van 2.059,91 MWac bij de afronding van de laatste van genoemde vier waardes, om 13h15 op dezelfde dag.

Eneco claimde in hun bericht dat het record van ruim 2 GW het equivalent zou zijn van (de AC output van) "twee grote kerncentrales".

Eneco België
Het bedrijf stelde in het persberichtje ook zelf "over 73.873 zonnepanelen te beschikken", met een gezamenlijk vermogen van 176 MWp. Wat 6% van alle PV-installaties in België zou omvatten (waarmee geclaimd wordt dat België momenteel op 2,93 GWp vermogen zou zitten). In september 2012 was dat nog slechts 20 MWp in de hele Benelux. Inclusief Frankrijk was dat eind 2012 ook nog slechts 29,5 MWp (jaarverslag 2012, p. 29). In dat jaarverslag stond de volgende passage: "In België realiseerden wij een flink aantal projecten, waaronder negen locaties bij Wienerberger (steenfabrieken), tien locaties in het bezit van de gemeente Destelbergen en negentien locaties in het bezit van de provincie Oost-Vlaanderen".

Onduidelijk is of al die projecten in genoemde "20 MWp in Benelux" zitten, of dat die de enorme groei naar de geclaimde "176 MWp anno 20 maart 2014" kunnen verklaren. En/of dat het bedrijf wellicht bestaande, hoogst lucratieve PV-projecten in België heeft opgekocht, die nog vele jaren lang van groencertificaten zullen gaan genieten met een extreem hoge waarde van 45 Eurocent per kilowattuur.

In het jaarverslag over 2013 vinden we op pagina 47 deze passage: "In 2013 breidde Eneco het aantal zonne-energieprojecten en power purchasing agreements flink uit, waardoor de capaciteit in zonne-energie van 18 naar 52 MWp werd uitgebreid". Die "18 MWp" staat al op gespannen voet met de voor 2012 gemelde 29,5 MWp inclusief Frankrijk.

Op de volgende pagina: "In België hebben we onze portfolio uitgebreid met 39 projecten, verspreid over Vlaanderen en Brussel met een totale capaciteit van 14,2 MWp. Zo voerden we een project uit bij autofabrikant Audi (3,6 MWp), het grootste project dat we in de Brusselse regio realiseerden, en ontwikkelden we een portfolio met 28 zonneparken van Prosolar Invest II". Met name dat laatste duidt op bestaande parken die zijn overgenomen. Maar nog steeds is genoemde 52 MWp in 2013 voor Eneco als geheel (dus inclusief België, Frankrijk, NL, etc.), nog slechts 30 procent van het op 20 maart 2014 door de Belgische dochter genoemde enorme volume van 176 MWp.

Heeft Eneco in een paar maanden tijd begin 2014 124 MWp aan (deels Belgische?) zonneparken opgekocht??? Zelfs als je daar het "begin 2014" op te kopen 10,2 MWp Sevor Farm project in de UK (eerste zonne-energie investering daar) er bij rekent? Ik waag dat toch te betwijfelen. Want als we terugkeren naar het oorspronkelijke statement, zou uit de persbericht claim "73.873 zonnepanelen, samen goed voor 176 MegaWatt piek vermogen" namelijk onverbiddelijk moeten volgen dat die PV-modules een gemiddeld nominaal vermogen zouden moeten hebben van ... 2.382 Wattpiek per stuk. Dus volgens mij is er hier weer eens ergens iets goed fout gegaan in de cijfer interpretaties dan wel biervilt berekeningetjes van de persdienst van Eneco (België). Want Eneco zal best projecten hebben uitgevoerd, of gekocht, met "krachtige" PV-modules. Maar het krachtigste commerciële module wat ik ken is nog steeds een Amerikaans (fors geprijsd) SunPower beest, X21-345, met een respectabel vermogen van 345 Wp en een spectaculair module rendement van 21,5% (datasheet). Dat 345 Wp module vermogen (al 3 en een half maal zo krachtig dan mijn oude Shell Solar paneeltjes), is slechts 14% van het resultaat van dat hoogst onwaarschijnlijke sommetje wat volgt uit de door de Belgische Eneco dochter opgegeven data...

Voor nagekomen correcties van Eneco België: lees verder...

---

Nagekomen: Eneco corrigeert rap persbericht...

Correcties van Eneco België n.a.v. mijn commentaar in het artikel hier boven. Gisternacht (20 maart 2014) stond nog dit stukje in het Eneco persbericht:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Oorspronkelijk: "73.873 zonnepanelen", "176 MWp", en "6%" van PV-systemen België.

Vandaag, 21 maart 2014, rond 11h28, was opeens een gecorrigeerd exemplaar te zien:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In het gecorrigeerde persberichtje staat nu opeens "140.000 zonnepanelen" (90% méér dan in oorspronkelijke versie), "32 MWp" (slechts 18% van opgave in de oorspronkelijke versie), resp. "1%" van PV-systemen in België (een zesde deel van claim in oorspronkelijke versie). Met deze gegevens komt de nieuwe claim uit op een gemiddeld vermogen van 229 Wattpiek per paneel. Dat lijkt me een heel wat "correcter" beeld geven van de huidige context. Die "32 MWp" slaat nu dus op het vermogen in uitsluitend België (bevestiging op Twitter), i.v.m. de in het jaarverslag over 2013 genoemde "52 MWp totaal" (voor heel Eneco, dus ook in landen buiten België, waarschijnlijk met name in Frankrijk, in Nederland staat nog niet zoveel "Eneco vermogen").

Tevens wordt met deze nieuwe getallen (met name: "1%") gesuggereerd dat het totale PV-vermogen in België zou uitkomen op zo'n 3.200 MWp (3,2 GWp). Echter, mij is lang geleden al duidelijk gemaakt door VREG, dat zij het AC vermogen van de omvormers als maatstaf nemen voor "opgestelde capaciteit" in Vlaanderen, omdat ze van veel oude installaties het DC vermogen van de PV-generator (nominaal vermogen van de gebruikte PV-modules) niet kennen... Europese branche organisatie EPIA heeft deze issue ook aangesneden in hun Global Market Outlook for Photovoltaics until 2016 rapportage (p. 10, "AC-DC numbers: counting comparable numbers", België, Spanje, en Zwitserland zouden hun opgaves doen in AC capaciteit).

In ieder geval dank aan Eneco België voor het herstel (en voor het inmiddels verschenen "compliment aan Polder PV op Twitter"). Laat dit een waarschuwing wezen om voortaan de persberichten wat zorgvuldiger op te stellen...

https://twitter.com/EnecoBE/status/446972941121892352

Op naar het volgende record momentje...

Solar-PV power generation data ELIA
http://www.eneco.be/nl/nieuw-belgisch-record (bericht van 20 maart 2014, met op 21 maart herstelde cijfers...)
Record breaking day for solar in Belgium: 20% of demand at 12:30 pm (Jasper Hörmann nam direct de volgende ochtend mijn grafiek over in zijn blog, verzweeg de onmogelijke getallen van Eneco, en nam het een kwartier "te vroege" piek tijdstip over van het energiebedrijf)
Screendump uit de door mij bewerkte ELIA xls tabel, met correcte tijdstip (Twitter, 21 maart 2014)

---

19 maart 2014: Ook tweede #postcoderoosje met vlekken, op Blixembosch winkelcentrum Eindhoven + (uiteraard) vervolg...

Het zullen er vast veel meer worden, want ik heb al heel wat "aanzetten" gezien voor postcoderoos projecten op diverse websites. Maar al rap na het "eerste" PCR-etje, zoals je de postcoderoos lieveling kan noemen (Woerden), volgde al de aankondiging van de volgende, die nota bene al is gebouwd/opgeleverd. Het winkelcentrum van Blixembosch, in de gelijknamige, aan de A50 grenzende wijk in het noordoosten van Eindhoven, is namelijk vol gelegd met 228 multikristallijne zonnepanelen (schatting PPV bij 250 Wp module: 57 kWp, data nog niet bekend). Het project werd zelfs - zonder opheldering van die status - op Dichtbij.nl "het eerste non-profit zonnepark van Nederland" gedoopt. Wellicht werd daarbij gedoeld op de webpagina "Geen winstoogmerk!" van de betrokken coöperatie. Gemeente Eindhoven heeft het dak beschikbaar gesteld en "werkt actief mee aan de realisatie".

Buurtbewoners mogen via de al bestaande coöperatie (in eigen woorden "belangenbehartiger") Coöperatie Morgen Groene Energie U.A., statutair gevestigd in Nuenen (NB), participeren (via de website "Zonneparken Eindhoven"). En er wordt ze zelfs 18 Eurocent per kWh "voordeel" voorgespiegeld, omdat de systeem / project leverancier Qurrent, tevens een energieleverancier met vergunning bij ACM, stroom "tegen inkoopprijs" zou doorleveren, en zij kennelijk de "bij dit project horende" leverancier zijn. Waar je dus niet uit kunt kiezen, i.t.t. bij andere projecten waar die keuze open staat, maar waarbij bij de "preferente" project leverancier een extra voordeeltje kan worden genoten (o.a. bij Solar Green Point > Eneco, en bij Euroborg Groningen > RWE/Essent). Je moet uiteraard wettelijk verplicht lid van de coöperatie worden ("want dan juridisch eigenaar van de panelen"), maar ook wordt Qurrent de project-gebonden (dus "verplichte") leverancier. Als je elders een stroomcontract zou hebben lopen, wordt je door Zonneparken Eindhoven overgezet op een nog niet inhoudelijk bekend gemaakt (elektriciteits-)contract met Qurrent.

Hoog vastrecht levering
Het is daarbij goed om te beseffen, dat zowel bij het groene contract van Qurrent, als in het zgn. modelcontract, er een fors vastrecht voor de levering wordt geïncasseerd van maar liefst EUR 6,05 per maand (ook bij gas het geval). Dat is bijna drie maal zo hoog dan mijn huidige contract bij Greenchoice. Als je relatief weinig stroom verbruikt is dat sowieso ongunstig. Als je via de hier besproken constructie instapt, en nog maar zeer weinig "restverbruik" stroom over hebt op jaarbasis, gaat dat "vastrecht levering", een steeds beruchter wordende post in het Jaar van de Vastrechtwoeker, een zeer significant aandeel op de nota krijgen (EUR 72,60 op jaarbasis). Je zou het natuurlijk ook als "the price to pay" voor afnemer van een - nog kleine - "groene" leverancier kunnen beschouwen.

Die "18 cent" waarmee bij dit project wordt geschermd zou zijn opgebouwd uit het "netto stroomtarief bij reguliere energiebedrijven", 7 Eurocent (NB: ex BTW). Dat is bij Vattenfall momenteel lager, 6,65 Eurocent/kWh. Verder de bekende "korting op de energiebelasting" van 7,5 Eurocent/kWh (Energieakkoord afspraak "verlaagd tarief"). En ruimhartig rekent Qurrent cq. de lokale coöperatie dan ook nog eens 3 cent BTW over het geheel mee, en rondt het flink naar boven af. Met het huidige Vattenfall grijze stroomtarief kom je echter in totaal op 17,1 cent/kWh uit. De SDE heffing (momenteel 0,23 Eurocent/kWh) plus de BTW daarover blijven postcoderoos gebruikers gewoon betalen, i.t.t. mensen die "achter de meter salderen", waar die heffing ook wordt "weg gesaldeerd" (zowel volautomatisch bij terugdraaiende Ferrarismeter, als bij administratieve saldering van meter met gescheiden afname en invoedings-telwerken).

Qurrent, het geesteskind van Igor Kluin (bekend van de Q-Box), is in 2011 eigendom geworden van de Stichting DOEN, en participeert ook al in andere postcoderoos projecten. Zoals het Haarlemmermeer vrijeveld project i.s.m. Solar Green Point.

Vermogen (nog) onbekend, productie hoog ingeschat?
Per "paneeldeel" zou er (gemiddeld?) 230 kWh worden opgewekt. Niet bekend is wat het vermogen van de gebruikte zonnepanelen is, maar Qurrent zelf verhandelt o.a. standaard multikristallijne Yingli 250 Wp modules. Dat zou in dat geval neerkomen op een "behoorlijk optimistische" schatting van een specifieke opbrengst van 920 kWh/kWp.jaar. Optimistisch, omdat de panelen pararallel aan de daklijn zijn opgesteld onder een behoorlijk lage hellingshoek, het dak bijna ZO is georiënteerd, Eindhoven bepaald niet in de hoogste instralingszone ligt, en Siderea.nl voor deze contreien voor "optimale" opstelling voor de periode 1991-2010 op gemiddeld zo'n 906 kWh/kWp.jaar komt. Met de nieuwste versie van PVGIS kom ik bij ZO en 20 graden hellingshoek voor deze installatie van mogelijk 57 kWp uit op ongeveer 879 kWh/kWp.jaar (nog zonder degradatie effecten meegerekend). Dat zou dus substantieel minder opbrengst zijn.

Als het paneel een hoger nominaal vermogen zou hebben, zou de berekening realistischer zijn. Ik heb een vraag daarover uitgezet, als ik daar antwoord op krijg zal ik eventueel het bovenstaande aanpassen.

Dubieuze deliberaties over kWh prijs ontwikkeling
De lokale energie coöperatie Morgen Groene Energie hanteert extreem discutabele uitgangspunten over de "te verwachten" stroomprijs ontwikkeling op hun site: "De elektriciteitsprijzen zijn in de periode 1997 tot 2011 met gemiddeld meer dan 7% per jaar gestegen, ofwel door het 'rente op rente effect' is de totale stijging meer dan 11% per jaar geweest (bron: CBS)". Ten eerste is het lulkoek. Zie ook mijn tweet en mogelijk nog prikkelender vervolg tweet), mijn analyse van de all-in kWh tarieven van NUON/Vattenfall van 2002 tm. 2014-I houdt het op gemiddeld (CAGR berekening) slechts 2,34%/jaar, met een zeer duidelijk afvlakkende trend de laatste jaren. Bij MGE wordt weer eens de compleet onbegrepen oude grafiek van het Compendium voor de Leefomgeving uit de hoed getoverd, met verwijzing naar "CBS cijfers" die ik eerder al uitbundig en vet heb gekraakt (hier het meest uitgebreid). Ook wordt een onzinnige vergelijking met olieprijs ontwikkelingen gemaakt, terwijl de stroomprijzen in Nederland voor een aanzienlijk deel door kolenstroom en (kolen)stroom dump uit Duitsland worden gedicteerd, die niks met "olie" hebben te maken.

U mag dit soort polderkolder dus gerust negeren, het is onzin. Zeker als het suggestief gebruik wordt in de geest van "dat zou het ook in de komende jaren kunnen worden, die 7%/jaar"...

Tien jaar OK, daarna vraagteken
Elke paneel participatie in het Blixembosch project kost 350 Euro (eenmalig), daarbij komen nog eens 6 Euro jaarlijks "naar verwachting" aan onderhoudskosten e.d. bij. Er wordt uitgegaan van een levensduur van 20 jaar voor het project, maar daarbij wordt helaas weer NIET gezegd, dat de postcoderoos regeling slechts voor 10 jaar "zeker" is (zie ook commentaar op project Woerden in vorige bericht). Wat er na die 10 jaar geschiedt blijft nog steeds dikke mist, dus daar is geen enkele zekerheid of garantie over te geven. Er wordt een rekenmodel gegeven wat bij ongewijzigde instellingen, bij "afname" van 12 modules (op vreemd dak), op een voordeel van ruim 3.000 Euro over genoemde 20 jaar (!) en een "rendement van 6,2%" zou uitkomen. Bij gelijkblijvende stroomprijs (lijkt me vooralsnog realistisch voor komende paar jaar, tenzij er fundamenteel in de belasting per kWh wordt ingegrepen, langer vooruitblikken is in troebel, melkwit glas turen). De onderhoudskosten gelijk blijven (dat is een vraagteken, maar zou in principe niet veel moeten stijgen). En de belastingkorting (momenteel: 7,5 cent/kWh ex BTW) en daarmee gepaard gaande BTW voordelen gelijk zouden blijven. Dat laatste is na de eerste tien jaar beslist géén garantie. Het is ook niet voor niets dat met het rekenmodel ook een forse disclaimer wordt gegeven dat er geen enkele aansprakelijkheid wordt aanvaard voor verkeerde berekeningen en/of aannames bij die reken operaties...

Postcode blooper van jewelste
Het winkelcentrum Blixembosch ligt in postcodegebied 5629 (het "hart van de postcoderoos"), en de initiatiefnemers suggereren op hun site dat "de aangrenzende" PC's zouden vallen onder de nummers 5627, 5628, 5632 of 5633. Daarbij worden zowel een kleine, als tegelijkertijd ook een enorme blunder gemaakt, wat beslist "gevolgen" zal kunnen hebben. Want met de postcodetool van Geodan wordt kristalhelder dat deze stellingname beslist niet klopt! De minst erge "blunder" (of was het wellicht toch een schrijffout ??) is dat postcode gebied 5692 óók direct (ter noorderzijde) aan het hart 5629 grenst, maar dat segment wordt niet eens genoemd. Alleen is dat het beroemde industriepark Ekkersrijt van de aangrenzende gemeente Son en Breugel, waar Polder PV niet zo lang geleden een leuk bezoek mocht brengen aan de nieuwe productie lokatie van de Nederlandse omvormer fabrikant Mastervolt, bij Prodrive. Het valt beslist te betwijfelen of daar tussen de vele industrie hallen "particulieren" zouden wonen (ik heb tijdens mijn tochtje op de vouwfiets toen geen "huizen" gezien, maar heb beslist niet alle straten in Ekkersrijt befietst tijdens mijn bezoek). Maar uitsluiten doe ik het niet. Want CBS StatLine rept nota bene toch nog van 645 inwoners (295 huishoudens) in dit postcode gebied (status 1 jan. 2013)... Deze "omissie" zij de organisatie vergeven.

De tweede "vergissing", die we echter beslist een "blunder van formaat" mogen noemen, is echter van een geheel andere orde. Want gesuggereerd wordt dat PC 5632, een forse wijk met ruim 6.200 inwoners volgens CBS StatLine, zou mogen participeren. Bij nadere inspectie blijkt dit echter beslist NIET het geval, en zal ook een eventueel controlerende, strenge ambtenaar van het Ministerie van Financiën onverbiddelijk zijn. En eventuele misstappen op dit gebied rücksichtslos de kop in drukken. Want als we inzoomen met Geodan krijgen we dit te zien:

© Geodan (deze site)

In blauwe teksten heb ik het probleem aangegeven: linksboven in rood het "hart" van de postcoderoos (PC 5629), waarin winkelcentrum Blixembosch is gelegen. In geel weergegeven de wel fysiek aangrenzende "bladeren" van deze PCR (rechtsboven PC 5633, linksonder PC 5628). Maar PC 5632, rechtsonder, mag NIET meedoen, i.t.t. de suggestie van de organisatie. Omdat bij inzoomen op het "bijna kruispunt" in de rode cirkel blijkt, dat er GEEN fysieke grens is met het hart van deze PCR. Ergo: exit PC 5632, mag niet participeren in dit project!!!

De blunder wordt gewoon herhaald in het persbericht van gemeente Eindhoven, van 18 maart 2014 (mijn vetdruk): "Bewoners van de 18.723 huishoudens uit de omliggende wijken (postcodes 5627, 5628, 5629, 5632 en 5633) kunnen daardoor gemakkelijk profiteren van de zonnepanelen in Blixembosch. De coöperatie neemt namelijk bijna al het werk uit handen."

Het weg te strepen PC 5632 heeft nota bene de mééste inwoners van genoemde PC gebieden (1 jan. 2013: 6.225 huishoudens in PC 5632, PC 5633 heeft er maar 45). Ook Gemeente Eindhoven dient deze omissie ongedaan te maken (en te herstellen dat PC 5692 van de buurgemeente wel mee "mag" doen). Bij wegval van PC 5632 blijven er inclusief het wel van toepassing zijnde PC 5692 in Son en Breugel (295 huishoudens), nog "maar" 13.475 van de aanvankelijk gesuggereerde 19.405 huishoudens (status 1 jan. 2013) over in deze postcoderoos. Dat is bijna 31% minder dan gedacht. Volgens de gegevens van CBS Statline...

Dit gaat gegarandeerd consequenties hebben als mensen uit PC 5632 worden geïnviteerd (zie uitnodiging voor info bijeenkomst op 25 maart a.s. op de site!), en die daadwerkelijk een koop/huurcontract gaan ondertekenen voor zonnepanelen op Blixembosch!

Ik heb in een eerder stadium al bij een geheel ander PCR project een enorme blunder aangetroffen bij foutieve interpretaties rond de "aangrenzende" postcode gebieden, en bij weer een derde project gewezen op foutieve aannames bij een gesuggereerde PCR. Ik verwacht dat hiermee nog wel meer ongelukken zullen gaan geschieden, gezien de vaak zeer grillig verlopende (grenzen tussen) de postcode gebieden onderling. Het is echter wel een enorm probleem, want als hier fouten mee gemaakt gaan worden, zoals nu weer overduidelijk blijkt, en er worden/zijn daadwerkelijk fysieke contracten getekend met omwonenden die (later) géén recht zouden blijken te hebben op participatie, is het drama niet te overzien. Want dan krijgen in het betreffende project participerende, waarschijnlijk zich van geen "kwaad" bewust wetende bewoners, mogelijk zelfs in het ergste geval een naheffing van de Belastingdienst.

Conclusie en Publieke Waarschuwing
Leuk project, maar met wat smetten, waarvan de #postcoderoos-blunder zonder meer de ergste is, met onfrisse gevolgen als deze niet wordt gerepareerd.

Erger kunnen ze het bij Economische Zaken niet maken. Alle #postcoderoosplanners van NEEderland: weest dus gewaarschuwd. Zorg dat u uw huiswerk prima op orde heeft en dat u absolute zekerheid heeft over de (door het Ministerie van Financiën schriftelijk goedgekeurde) postcode gebieden die participatie "recht" hebben volgens de Wet! Anders gaan er gegarandeerd onschuldige slachtoffers vallen, voor wie dit soort ambtelijke #postcoderoosgeleuter een brug te ver is. Maar waar ze wel de onfrisse gevolgen van over zich heen kunnen krijgen als ze, vertrouwend op de blauwe ogen van de betrokken "niet op winst gefocuste" organisatie(s) - inclusief betrokken gemeentes - blind instappen op een voor hen bij nader inzien non-existente "business-case"...

^^^
Openingshandeling postcoderoos project
Blixembosch Eindhoven. Naast Helms en van der Leij
ook aanwezig PvdA-er Staf Depla,
Wethouder van Financiën, Organisatie & Spoorzone,
van gemeente Eindhoven, volgens deze Tweet.

© Gemeente Eindhoven (deze pagina)

De eerste openingshandelingen voor het Blixembosch project werden op 17 maart 2014 verricht door o.a. Joost Helms (VVD, wethouder Duurzaamheid van de gemeente Eindhoven) en voorzitter Ernst van der Leij van Morgen Groene Energie. Van der Leij is tevens fractievoorzitter van de PvdA en gemeenteraadslid in Nuenen, en partner van Brink Groep, actief binnen de bouw-, huisvestings- en vastgoedmarkt (zie o.a. zijn blog daar).

http://www.morgengroeneenergie.nl (ambitieuze "ontzorger" en lokale energie coöperatie, die vele vergelijkbare projecten van plan is in Eindhoven en mogelijk elders. NB: De projecten worden waarschijnlijk ondergebracht in de op een ander adres in Nuenen gevestigde Morgen Groene Energie Projecten B.V., genoteerd onder een ander KvK nummer)
http://www.zonneparkeneindhoven.nl (projecten site van MGE)
http://www.qurrent.nl (betrokken "verplichte" energieleverancier bij het Blixembosch project)
Eindhoven realiseert eerste non-profit zonnepark van Nederland (18 maart 2014, website gemeente Eindhoven, project "volledig non-profit gerealiseerd")

Dichtbij.nl (bericht 17 maart 2014, het project wordt, curieus, "het eerste non-profit zonnepark van Nederland" genoemd...)

Twitter conversatie n.a.v. mijn bevindingen (19 maart 2014, er volgde daarna nog veel meer leidend tot toegift)

---

Toegift met weer een leuke verrassing (19 maart 2014)

N.a.v. een flink uit de hand lopende Twitter conversatie over dit onderwerp (zie hoofdartikel hierboven), kreeg ik van de beroemde, altijd diep gravende Henri ten Hofte, het eerste lid van energie coöperatie ZET Energie (Zutphen), een link naar de zogenaamde PDOK viewer. Wat staat voor "Publieke Dienstverlening op de Kaart". Die op 23 september 2013 geopenbaarde viewer bevat een multi layer kaart van Nederland met talloze functies. Deze wordt gepresenteerd als "een centrale voorziening voor het ontsluiten van geodatasets van nationaal belang". En is een samenwerkingsproject van het Kadaster (Zelfstandig Bestuurs Orgaan onder eindverantwoordelijkheid van Min. IenM), de ministeries van Infrastructuur en Milieu, van Economische Zaken, Rijkswaterstaat (uitvoeringsorganisatie onder Min. IenM vallend), en Geonovum (een "overheidsstichting" waarvan de Raad van Bestuur wederom onder Min. IenM valt).

Ik heb daar onder de keuze mogelijkheid "Wijken en buurten" > 2012 > "CBS Buurten 2012 [wms]" een kaartbeeld gevonden wat (ook) de "postcodegrenzen" lijkt weer te geven, al worden de postcodegebieden cq. de codering daarvan daar helaas niet weergegeven.

Zoekend naar het op het door mij getoonde Geodan kaartbeeld van het "gewraakte grensgebied" voor het eerste Eindhovense postcoderoos project, kom ik met die PDOK info op het volgende kaartbeeld:

In het PDOK plaatje zijn de hier relevante "veronderstelde" postcode GRENZEN met dunne zwarte lijntjes afgebeeld. Ik heb met kleuren het "hart" van het Blixembosch project (roze, linksboven) en de twee "zeker" aan dat "hart" grenzende PC gebieden (geel) weergegeven. Wederom linksboven PC 5629 ("hart"). Linksonder PC 5628 ("aangrenzend blaadje"), rechtsboven het weinig inwoners hebbende PC 5633 (idem, "aangrenzend blaadje"). Blijft over het in DIT kaartbeeld overblijvende grensgeval, PC 5632, wat in Geodan beslist BUITEN "de bedoelde postcoderoos" viel vanwege de merkwaardige begrenzing. Maar wat hier UITSLUITEND als "hoekpunt" aan PC 5629 "grenst" (in rode cirkel), omdat hier vier postcode gebieden afgegrensd worden met een (in theorie tot een oneindig dunne lijn te tekenen) "lijnenkruis".

Als het hoekpunt wél "als grenspunt" wordt gezien (NB: hier ongeveer op de kruising Tempellaan / John F. Kennedylaan gelegen), komt daarmee PC 5632 alsnog in aanmerking voor "de bedoelde postcoderoos" in Eindhoven (met daarbij mijn aantekening dat óók PC 5692 in Son en Breugel sowieso bij die "roos" hoort!).

Als dat niet het geval is of zou zijn (waarover parlementair uitsluitsel gegeven dient te worden!!), "uitsluitend hoekpunt grenzend aan hart van PCR", maar mag niet als "grenzend aan" worden beschouwd, blijf ik bij mijn eerdere suggestie op basis van de afwijkende Geodan kaart. Want dan mag PC 5632 nog steeds NIET worden meegerekend bij de bedoelde postcoderoos (maar, wederom, PC 5692 beslist WEL). Dat wordt nog lastig communiceren, op de eerste informatie bijeenkomst voor het Blixembosch project, op 25 maart a.s.

Deze materie, die ongetwijfeld tot de nodige Kamervragen gaat leiden, brengst ons alvast tot de volgende overwegingen:

(1) Is (uitsluitend) één hoekpunt "voldoende" reden om een postcodegebied door de Belastingdienst "aangrenzend" te kunnen laten verklaren aan een PC gebied waarin een project ter opwekking van energie uit hernieuwbare bronnen (meestal: PV) wordt ingericht volgens "de afspraken volgend uit het Energieakkoord"?

(2) Welke publiekelijk beschikbare "dataset", "kaartenbestand" of andersoortige "volgens Wet bedoelde" databron moet als leidend worden beschouwd bij de correcte interpretatie van de "bedoeling van de Wet" waar het gaat om te bepalen of een postcode gebied in een postcoderoos "aangrenzend aan het hart van de roos kan worden verklaard"?

(3) Indien er géén wettelijke interpretatie is, of wordt gegeven van welke databron moet worden uitgegaan bij het vaststellen van correcte, heldere, en onomstotelijk vast te stellen afgrenzingen van en tussen afzonderlijke postcode "gebieden". Welke dataset moet dan volgens het Parlement "leidend" zijn bij het vaststellen van die grenzen?

(4) Is in het geval van het wettelijk vaststellen van "de leidende dataset" wel in alle denkbare gevallen een "heldere interpretatie" gewaarborgd? Zo niet, tot welke overheids-instantie kunnen project ontwikkelaars, groot en klein, zich dan wenden om bij gebleken "onduidelijkheid" over die grenzen, deze "voor de Wet" te laten vast stellen, en hoe moet er dan over die vaststelling publiekelijk worden gecommuniceerd?

(5) Wat is de maximale tijd die genoemde instantie heeft om een helder antwoord op het vaststellen van "de juiste postcoderoos" cq. "de te hanteren begrenzingen tussen postcodegebieden" te geven aan de projectontwikkelaar? Is er beroep tegen zo'n besluit mogelijk, zo ja onder welke voorwaarden?

Er zijn geen wettelijk vastgestelde regels voor. Iedere maker van de 4-positie postcodegebiedenkaart bepaalt zelf de grenzen in zijn kaart. Geodan, in blog van 14 maart 2014

Er zijn vast nog wel meer vragen denkbaar in deze uitermate complexe materie. De zet is, als vanouds, aan het Parlement om hier honderd procent duidelijkheid over te verschaffen. Want zo lang die duidelijkheid er NIET is, zoals in onderhavig voorbeeld in Eindhoven onherroepelijk door mij is vastgesteld, zijn de risico's voor het bedoelde project aanzienlijk. En kunnen er bij "verkeerde interpretaties" over het bedoelde cq. "gewenste" postcoderoos gebied achteraf forse financiële consequenties aan zijn verbonden. Ik ga er van uit dat het parlement in Den Haag daar niet achter zal willen staan, en dus snel zal moeten optreden om alle mogelijke onduidelijkheden uit de weg te ruimen. Op zeer korte termijn, want er staan al talloze projecten in de steigers.

Meer postcoderoos (begrenzing) gesodemieter via dit leuke draadje van Frank Doff. Knappe belasting inspecteur die daar kaas van gaat breien:

https://twitter.com/f_doff/status/443840447891247104

Ook de bekendste postcode kaartverstrekker Geodan zelf (zie eerste kaartje) heeft zo haar twijfels bij het "kristalhelder afgrenzen" van postcode gebieden, zoals blijkt uit hun blogje, waaruit blijkt dat die afgrenzing ook afhangt van welke kaartenmaker je raadpleegt:

http://www.geodan.nl/waar-ligt-grens-4-positie-postcode

Wordt vast nog wel vervolgd. Met hard benodigde Kamervragen en zo voorts...

Met hartelijke dank voor leuke bijdragen van Henri ten Hofte en Frank Doff (en, in eerdere stukken, natuurlijk ook aan Henri Bontenbal), in de Twitter conversaties!

Enkele draadjes met de overwegingen op Twitter:

https://twitter.com/Polder_PV/status/446294301442846720 (met 1e reacties van project eigenaar)
https://twitter.com/Polder_PV/status/446296125411426304 (langste draadje)
https://twitter.com/f_doff/status/446322112840892417 (vast niet het laatste woord...)

De helft van de paneeldelen is al verkocht (4 apr. 2014, Hier Opgewekt)
Fiscale kwesties postcoderoos blijven nog opgehelderd (23 mei 2014, Hier Opgewekt: hoop ellende met Belastingdienst, waar gaat dit allemaal over? Niet over duurzame energie, lijkt het...)

---

14 maart 2014: Eerste #postcoderoosje draait - in Woerden, maar met een vlekje. Ondanks alle kritiek blijven drommen partijen bezig met het nieuwste ambtelijke construct genaamd postcoderoos, die onder anderen onder de bekende hashtag (#postcoderoos) op Twitter nogal wat kritiek krijgt te verduren. Niet in het minst van serieuze partijen die er niks in zien (fraai setje voorbeelden van de bekende criticaster Henri Bontenbal), die er een sport van maken om "twijfelgevallen" te vinden (Frank Doff, 12 maart 2014), of partijen die er zeer omzichtig mee omgaan, en zich in geen enkele stap "rijk rekenen" bij het opstellen van een flinterdunne business-case (bijv. Grunneger Power).

Niets van dat alles bij het "officieel eerste" postcoderoos projectje met zonnepanelen van Nederland, van de hand van het eerder al ter sprake gekomen Solar Green Point in samenwerking met Eneco. Een project op het gemeentelijke dak van het Batenstein zwembad (nabij de gelijknamige camping, mét vier grote thermische zonnecollectoren) in Woerden (Utrecht). In de veilige, grote, asymmetrische "roos" waar het vestingstadje in verzuipt (plaatje: zie verderop). Met in het wat vreemd gevormde hart in postcode 3443. Waar zelfs inwoners uit het 7 en een halve kilometer noordwaarts liggende boerderijen gehucht Spengen midden in het Utrechtse veengebied (PC 3471) formeel aan mee mogen doen. Maar ook inwoners uit héél Bodegraven in Zuid-Holland, geheel gelegen in PC 2411, tot aan een boerderij op een afstand van 12 kilometer vanaf het Woerdense (Utrecht) zwembad aan toe. Tenminste. Héél Bodegraven? Nee hoor, de postcode gaat immers zijn eigen kronkelige, ambtelijke weg. De compleet door PC 2411 omgeven nieuwbouwwijk met bloemen namen zoals Madeliefje en Klaproos, ter oosterzijde van Bodegraven, heeft PC 2412. En die mag dus van de Belasting ambtenaren helemaal niet mee doen met dat leuke project...

^^^
Plaatje © Geodan

Ambtelijke logica: 2412, you are losers...
Stukje van het westelijke deel van de "Woerden Batensteinbad postcoderoos", in Zuid-Holland gelegen, waarbij (bijna) alle inwoners van Bodegraven (PC 2411) wél mogen participeren in het Utrechtse project in Woerden (richting rode pijl gelegen). Maar de arme nieuwkomers in het nieuwbouw wijkje geplaagd met de PC 2412 (volledig omsloten door genoemde PC 2411, dus uitsluitend daar aan grenzend), dus niet... Zo kronkelen de ambtelijke wegen in NEEderland, die mensen op oneigenlijke gronden, en vanwege vernietigende regel- en bedilzucht bij de inperkingen van "al te onstuimige groei van duurzame energie" uitsluit...

Eneco, het bij het project betrokken, zich regelmatig op de groene borst kloppende energiebedrijf, heeft in hun kaartje die omissie echter niet aangegeven en doet alsof heel Bodegraven zou kunnen participeren. Ach, foutje vanwege kromme #postcodegrenzen, het kan de besten overkomen. Maar wellicht hebben de nieuwkomers in die bloemenrijke wijk van Bodegraven daar wel andere gedachten over: zij worden immers op oneigenlijke wijze "gediscrimineerd" t.o.v. hun collegae in het dorp zelf. Ik heb het al voorspeld: hier gaan problemen van komen...

Pret
Dat mag de pret verder natuurlijk niet drukken, het eerste ietwat verminkte postcoderoosje van Nederland is "geboren", hiep, hiep, HOERRRA. Henk Kamp van Economische Zaken zou er bijna een soppend persbericht aan kunnen gaan wijden, "kijk ons daar toch eens goed bezig!".

Er zouden zelfs al 67 panelen zijn verkocht voor, schrikt u niet, een forse prijs van maar liefst 400 Euro per stuk (!!), en zijn er opties op 35 meer gedaan. In totaal zouden er in de eerste fase 136 stuks geclaimd kunnen worden (die begin deze week reeds zijn geïnstalleerd). Er is ruimte voor 200 stuks, later zou het aanbod nog eens 64 panelen meer kunnen gaan worden. Het is dus opschieten geblazen, want voor je het weet zijn de 200 paneeltjes voor dit minipostcoderoos projectje vergeven.

"Doet u mij maar 25 van die blauwe apparaten"
Verbazingwekkend in dit opzicht is het feit dat het bericht van Eneco nota bene rept van een trotse koper van maar liefst 25 van de 200 geplande panelen, een forse greep in de kas van 12,5% van het totale project! Die trotse Woerdense mevrouw heeft daar zomaar eventjes 10.000 Euro uitgegeven (want: 50% vooruit, en rest na plaatsing op dak), aan een heftig geprijsd zonnepaneel systeem wat niet eens op haar eigen dak staat. Onduidelijk is of de jaarlijkse (met consumentenprijsindex jaarlijks te indexeren...) onderhoudsbijdrage van (nu) EUR 12,50/paneel daar bij zit.

Bij de rekentool van Solar Green Point (waar de jaarlijkse onderhoudsbijdrage wel in zou zijn verwerkt) staat als voorwaarde opgegeven dat minimaal 10 en maximaal 85% van het eigen verbruik "mag" worden ingegeven. Als ik een beetje speel met de cijfers, zou voor 25 panelen een jaarverbruik van maximaal 6.680 kWh/jaar bij max. 85% "dekking" mogelijk zijn in zo'n project (NB: de "postcoderoos" mag worden toegepast bij projecten waarbij participanten tot 10.000 kWh/jaar verbruiken, maar niet meer dan waarvoor ze stroom "afnemen voor een verlaagd belasting tarief"). Daarbij wordt per paneel een opbrengst van 218 kWh/jaar opgegeven. Indien dat een 250 Wp module zou zijn (wordt nergens duidelijk, maar is tegenwoordig "standaard"), zou dat een specifieke opbrengst zijn van 872 kWh/kWp.jaar. Dat zou gezien de ervaringen in deze contreien, niet ver van de kust, en een opbrengstverwachting tegen de 920 kWh/kWp.jaar van Siderea.nl (optimaal werkende installaties) echter fors meer kunnen zijn in de praktijk. Wat de project eigenaren (en niet de postcoderoos participant) mogelijk als mooie winstmarge kunnen behouden.

Met genoemde 25 panelen zou er dan "gemiddeld" 5.450 kWh/jaar worden opgewekt op het dak van het zwembad, waarmee Eneco ook nog eens groencertificaten kan verdienen.

Met de rekentool komt Solar Green Point op een jaarlijkse (gemiddelde!) besparing van 540 Euro, 25 jaar lang, met een berekende opbrengst van in totaal 128.202 kWh. Dus 5.128 kWh/jaar (gemiddeld, in latere jaren minder vanwege berekende degradatie). Dat komt neer op een gemiddelde besparing van 10,5 Eurocent/kWh, volgens die berekening, waarbij er kennelijk ditmaal met een gemiddelde stijging van de relevante stroomprijs (incl. belastingen, exclusief vaste kosten), van 3% per jaar is gerekend (er staat ook weer onzin over "7% stijging/jaar in afgelopen decennia"...). Nergens staat er echter iets over het feit dat de "belastingkortingsregeling" volgens de wettelijk vastgelegde afspraken slechts voor maximaal 10 jaar is gegarandeerd (amendement Ojik GroenLinks, wat op 13 november 2013, na een hilarische misser van de kamervoorzitter, "alsnog" werd aangenomen...). Wat daarna geschiedt met de postcoderoos regeling is nog volstrekt onduidelijk! En met het gesuggereerde "verdienmodel" van dit project dus ook...

Als we die 25 panelen van die ene mevrouw aftrekken van de 67 "reeds gekochte", houd je er nog maar 42 over. Als er meer mensen zijn als de gelukkige mevrouw uit Woerden, zijn de paneeltjes rap vergeven (er wonen minstens 50.000 mensen in deze gemeente, en nog eens 33.000 in Bodegraven-Reeuwijk). En is dit postcoderoosje dus al snel uitgebloeid. Althans: hij zou 25 jaar mee moeten gaan. Met een lucratieve business-case voor de uitbaters, met zo'n forse paneel prijs.

Blunder Eneco
Tot slot nog een hoogst curieuze blunder van het energiebedrijf in kwestie, Eneco. Die heeft dit op haar website gezet, terwijl zij boven everyone else zou moeten weten wat er in Den Haag elk jaar wordt bekokstoofd bij het Ministerie van Financiën. Kennelijk is de afdeling controle hier niet actief geweest, en hebben ze een jaar verslapen o.i.d. (mijn rood omcirkelde passages):

Want het tweede getal moet natuurlijk volgens het document Wijzigingen in de belastingheffing met ingang van 1 januari 2014 van Dijsselbloem's MinFin. zijn (rood omcirkeld):

Dat is toch 1,7 procent meer dat er "gerekend" moet worden dan Minister Dijsselbloem heeft gedicteerd, eind vorig jaar. Gaan we van dat bedrag 7,5 Eurocent postcoderoos-"korting" aftrekken, houden we dus 4,35 Eurocent ex BTW over, wat "geïnd" moet worden van de postcoderoos klant, en aan Min. Fin. moet worden afgegeven. En dus niet de gesuggereerde 4,15 Eurocent/kWh. Dát is zelfs 4,6% minder dan zou moeten. Laten we hopen dat die bedragen in de offertes wel kloppen, want ander gaan ze vast spitsroeden lopen als de belastinginspecteur even op de koffie komt voor de controles.

Dan zullen we verder de NIET te salderen (of "korting" op te verkrijgen) opslag duurzame energie voor de postcoderoos klanten verder buiten beschouwing laten. Die moeten ze gewoon over hun volledige verbruik dokken volgens Min. EZ (en waar Eneco dan weer leuke zonnepaneel projecten van kan gaan realiseren, particulieren kunnen niks meer met SDE+).

Niet meer "ver" verhuizen
Ook zullen we het maar niet hebben over eventuele verhuizing buiten het postcodegebied tijdens de lange periode dat je van het project hoopt "te genieten". Want dan vervalt onherroepelijk je belastingkorting. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving verhuizen Nederlanders gemiddeld eens in de 7 jaar. Dat zou neerkomen op gemiddeld 1 maal in de tien jaar. Jongeren zouden vaker verhuizen. De vraag is of die "gemiddelde Nederlander" die ook zonnepaneeltjes huurt op een vreemd dak 25 jaar aan die mogelijk zelfs niet eens zichtbare objecten verknocht zal blijven. Of dat 'ie zijn/haar aandeel, wat 'ie mogelijk slechts een keer in het leven zal mogen hebben aanschouwd en aangeraakt, straks met verlies "van de hand" moet gaan doen...

Afijn: als u d'r hoofdpijn van heeft gekregen, kunt u wellicht het best zo snel mogelijk een afspraak maken voor een Aqua Powerwalk, een verdieping lager, in het rustgevende, kabbelende water van het gemeentelijke zwembad...

Nagekomen
In het Eneco bericht wordt afgesloten met een soort van WIN-WIN-WIN conclusie, waarbij er eentje is "het aandeel duurzame energie in Nederland neemt toe". Natuurlijk is dat zo bij elk nieuw project, hoe klein dan ook. Maar dit s.v.p. wel in perspectief blijven zien. Zouden we rekenen met de "220 kWh per 250 Wp module" (FAQ sectie SGP site), en 200 panelen (hele project), resulteert dat in een jaaropbrengst van 45.000 kWh aan "schone elektriciteit". Het totale jaarverbruik was in 2012 nog 119,6 TWh volgens CBS Statline (1 TWh = 1 miljard kWh). Wat zou betekenen dat t.o.v. dat jaarverbruik het Batensteinbad projectje vier-duizendste van een promille (0,000038%) zou gaan opleveren. Relateren we de opwek van Batenstein aan de totale productie van stroom uit hernieuwbare (veronderstelde) bronnen, is die hoeveelheid nog steeds maar vier-honderdste van een promille, terwijl we het in Nederland nog steeds gruwelijk slecht blijven doen op alle vlakken van productie uit hernieuwbare bronnen. En dan hebben we het nog niet gehad over het "totale energieverbruik" in Nederland, wat veel hoger ligt (stroom is slechts een onderdeel, warmte en motorbrandstoffen de andere 2).

Eerste ‘postcoderoos’ van start met plaatsing 136 zonnepanelen (12 maart 2014, Eneco website)
http://www.solargreenpoint.nl/locaties/woerden-batensteinbad (idem, site Solar Green Point)

Pas op voor de postcoderooscoöperatieontzorgers (10 jan. 2014, vlijmscherp stuk van Martijn Messing met berekeningen, plus reacties van de ontwikkelaar en anderen. Hij is wel zo netjes om af te sluiten met, indien gebleken ongelijk: "Ik zal dan direct erkennen dat ik er volledig naast zat en mijn nederige excuses aanbieden voor de waarschuwing in dit stuk".)

Kritische kanttekeningen bij reken-prognoses crowdfunding e.d. projecten (27 juni 2013, van concurrent Greenspread)
Maatschappelijk en financieel rendement (23 sep. 2013, idem)

Eerdere postcoderoos deliberaties Polder PV:
Postcoderoos project Borculo (Gld) van 1,8 MWp (10 mrt. 2014)
Zonneparken ja, zonneparken neen (27 nov. 2013)

---

10 maart 2014: Postcoderoos project Borculo (Gld) van 1,8 MWp. Of het de "bedoeling" was van de decentrale, lokale partijen die deelnamen aan het moeizame Energieakkoord overleg is de vraag. Maar sinds per 1 januari 2014 de "postcoderoos constructie" formeel is ingegaan (samenvatting akkoord, zie ook link*), is er weer de nodige (extra!) beweging gekomen in de bonte, rijk geschakeerde zonnestroom sector in Nederland. Niet alleen de decentrale energie promotende kleine groepjes in het land willen hiermee aan de slag, o.a. verenigd onder Hieropgewekt.nu (veel info via "Verlaagd tarief" dossier). Maar inmiddels ook pure projectontwikkelaars en zelfs grondspeculanten (bijv. Zonnegrond.nl, investeringen buiten controle AFM).

De laatste loot aan de stam is een daklease project op de schuine daken van B & B Caravantechniek (Beerten Groep) op het noordelijk van de Berkel beek gelegen industrieterrein Overberkel van Borculo (Gelderse Achterhoek, Berkelland). Beerten Groep is tevens organisator van de Music Show Scotland, en exploiteert ook een enorme loods voor het centraal magazijn van Friesland Foods (later: FrieslandCampina) 200 meter verder op de zuidoever van dezelfde beek.

Het project is voor Nederlandse begrippen groot, 1,8 MWp met 6.840 PV-modules. Waarbij het gemiddelde vermogen per zonnepaneel dus rond de 263 Wp zou liggen (mogelijk verschillende types ingezet). De opslag voor caravans heeft aan elkaar grenzende loodsen met schuine daken met vermoedelijk damwand profielen. In totaal tel ik (Google Maps link) 8 loodsen met verschillende lengtes met bijna oost-west oriëntatie (paar graden kloksgewijs gedraaid), en 6 loodsen (waarvan een iets kleiner dan de rest) met een dakvlak bijna zuidwaarts gericht (ook paar graden met klok mee gedraaid t.o.v. pal zuid). Die dakvlakken moeten dus kennelijk allemaal vol, waarbij vanwege de drie "hoofd" oriëntaties, grotendeels oost en west, minder oppervlakte richting zuid, de normaal gesproken vermogens-piek midden op de dag voor het hele project wat afgevlakt kan worden.

De ontwikkelaar is een oude bekende in een nieuw jasje. Frans Wieringa is al een lange tijd (al sinds 2010) bezig met zijn bedrijf Zoneco Holding B.V. (statutair gevestigd te Amsterdam), om grote PV-projecten van de grond te krijgen, maar leek daar in Nederland niet echt in te slagen, ondanks torenhoge ambities. In een document uit 2010 getiteld "Start de zonne economie" werd door het bedrijf nog gesproken van een streven naar "250 bij Zoneco aangesloten gemeentes, 50 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd, en 2,2 TWh/jaar opwekking van zonnestroom" in het jaar 2020 (nog maar krap 7 jaar te gaan). De website van Zoneco was vorige week niet bereikbaar wegens onderhoud, maar is nu weer actief, met een mededeling op de homepage, "Naar aanleiding van een onderzoek van de AFM naar het informeren van de beleggers van Zoneco Holding B.V., wenst de AFM dat de beleggers zo transparant mogelijk worden geïnformeerd."

Een van de eerste "plannen" was een 4 MWp project voor een zogenaamde "Zonne-Energie tuin" op het grondgebied van de bekende duurzame energie promotor Ruud Koornstra (kaartje op Zoneco site). Het initiatief kreeg zelfs de publieksprijs van de P-Nuts Awards in 2011 (nipt verschil met de tweede, zie ook overzicht). Echter, ondanks die aanmoedigingsprijs heb ik van het project al lang niets meer vernomen.

NHGP met voorgeschiedenis
Kennelijk is er nu nieuw elan ontstaan door de introductie van het ambtelijke postcoderoos "gebeuren". Er is een nieuw bedrijf opgericht, Nieuw Hollands Groen Participaties B.V. (NHGP, statutair gevestigd in Laren, Gelderland, NW van Lochem). Die onder de New Sources N.V. koepel dochters gaat inrichten voor de administratieve begeleiding van lokale projecten zoals dat in Borculo. Volgens de website van NHGP zouden met Wieringa bedrijven uit Noordijk, Lochem en Laren (allen Achterhoek, Gld) zijn betrokken bij dit nieuwe initiatief. Welke bedrijven dat zijn wordt niet genoemd.

Gesuggereerd wordt dat bij succes in Borculo, het project ondergebracht zou moeten gaan worden binnen New Sources Energy N.V. (NSE). Dit is een op de Amsterdamse Nyse Euronext beurs genoteerd, in 2011 in het leven geroepen fonds met de nodige voorgeschiedenis. Verkoop van meerderheidsaandeel van het fonds door Management Share aan Quattro Capital B.V. Op 26 apr. 2012 door statuten wijziging naamswijziging van QC in NSE Holding B.V. Wat op 31 juli 2012 echter failliet werd verklaard vanwege hoge investeringen (o.a. ook in poging toetreding Italiaanse PV-markt) zonder dat daar projectrealisaties tegenover stonden. Eind 2013 werd vervolgens het meerderheidsaandeel van 80,35% in NSE, wier feitelijke enige waarde de beurskoers was, door NHGP overgenomen, waarbij ex-NSE directeur van der Aart als adviseur is aangebleven. Mij is tot zover nog geen fysiek project bekend wat onder de NSE paraplu daadwerkelijk is gerealiseerd.

NSE is momenteel statutair op hetzelfde adres gevestigd als NHGP, in Laren (Gld). In februari dit jaar werden nog verliezen voor de voorgaande twee jaren gemeld (61.000 Euro in 2012/13, 160.000 Euro negatief in het voorgaande jaar), een zeer bescheiden eigen vermogen van 4.000 Euro per 30 september 2013, en geen verdere omzet tot 1 januari 2014. Door NHGP werd aangekondigd dat "binnen afzienbare tijd" activiteiten in NSE ondergebracht zouden gaan worden "die betrekking hebben op het exploiteren van onder meer duurzame energievormen". Soortgelijke intenties waren ook al in het jaarverslag van 2010 te lezen. Daarvan lijkt Borculo nu dus de eindelijk de eerste "echte activiteit" te zijn.

Borculose postcoderoos
Bij het Borculo project, wat voor de zomer zou moeten worden afgerond, zijn rond het kerngebied van de installatie ("hart van de roos", PC 7271) vijf aangrenzende postcode gebieden, waarvan de bewoners ook zouden kunnen participeren. Dat strekt zich in deze relatief dunbevolkte streken uit van Barchem (PC 7244) in het westen, Geesteren (PC 7274) in het noorden, Haarlo (PC 7273) in het oosten, tot Beltrum (PC 7156) en Ruurlo (PC 7261) in het zuiden. Waarbij de afstand tot industrieterrein Overberkel in Borculo op kan lopen tot bijna 12 kilometer (gehucht Heurne). In totaal woonden er (status 1 jan. 2013) in het project gebied volgens CBS StatLine 22.465 inwoners verspreid over 9.130 huishoudens. Als al die huishoudens slechts 1 paneel zouden claimen, zou er al niet genoeg ruimte zijn op het complex in Overberkel. Zouden huishoudens veel meer panelen gaan claimen, zou het project snel zijn volgeboekt indien er serieuze belangstelling bestaat.

Zoals wellicht bekend kunnen bewoners in die postcode gebieden (allemaal) "participeren" in dat project, en over de door de "participatie" (lees: de gehuurde zonnepanelen) geproduceerde hoeveelheid kilowatturen zou dan een "belastingkorting" van 7,5 Eurocent/kWh ex BTW = 9,075 Eurocent/kWh incl. BTW mogen worden "genoten". Dat dit echter geen "vetpot" is laat een simpel rekensommetje zien (zie verder). Ook wordt gewaarschuwd dat niet meer dan het eigen verbruik onder de regeling valt (dus als je sowieso al zuinig verbruikt, kun je slechts tot dat niveau participeren), en de maximale participatie is voor een hoeveelheid van 10.000 kWh/jaar ("eerste energiebelasting staffel").

Het project rekent met een "huur" van EUR 1,61 per paneel per maand. Ook wordt gesteld dat voor bijvoorbeeld een verbruik van 3.000 kWh/jaar ongeveer 14 panelen nodig zouden zijn. Zou je zo hoog willen instappen, zou je op jaarbasis dus al 14 x 12 x €1,61 = EUR 270,48 incl. BTW aan huur kwijt zijn. Waar dan wel volgens de site onderhoud, monitoring en garantie bij zitten. Voor die 3.000 kWh zou je dan een energiebelasting korting van 3.000 x €ct 9,075 = EUR 272,25 incl. BTW ontvangen. Niet van Nieuw Hollands Groen Participaties, natuurlijk, die zich op de borst klopt met dit project "zonder een cent investeringssubsidie van de overheid" te werken. Maar die korting "krijgt" de instapper in Borculo en aangrenzende postcode gebieden van het Ministerie van Financiën. Of misschien nog scherper geformuleerd: de investeerder mag die belasting in eigen zak houden cq. "hoeft die niet uit te geven". Althans: voor een voorlopig afgesproken projectduur van maximaal 10 jaar. Wat je natuurlijk ook als "een subsidie" kunt zien, zij het in verkapte vorm.

Maar wat schiet de participant er dan financieel bezien eigenlijk mee op? 272,25 ("niet uitgegeven energiebelasting plus BTW") - 270,48 ("huur zonnepanelen op vreemd dak") = EUR 1,77 per jaar. Aan zonnepanelen die niet eens op het eigen dak staan. Dan kun je nog beter een goedkoop oud Marktplaats Shell paneeltje van 100 Wattpiek boven je eigen tuindeur hangen, met een OK4E-100 omvormer er aan. Dat levert per jaar met een beetje geluk 70-80 kWh op bij niet teveel schaduw. En dan houd je zelfs 15-18 Euro in eigen zak, met je fysiek tastbare prehistorische zonnepaneeltje, bij volle saldering voor zo'n 22-23 Eurocent/kWh als je een Ferrarismeter in je meterkast hebt hangen.

Wel schermt NHGP met een mogelijkheid voor betrokken particulieren om voor "MKB" tarieven gas af te nemen, wat waarschijnlijk via het middels een aandelentransactie van Zoneco overgenomen Spotenergy B.V. (gevestigd te Lochem) zal geschieden. Dat bedrijf zou de Russische gigant Gazprom (Benelux dochter) als vaste partner hebben, volgens een artikel van Energeia geopenbaard op de website van betrokkene Falco Valkenburg (Chairman Board of Directors NSE), die een rijke historie in de financiële wereld heeft, en actuarieel consultant is.

NHGP CEO Wieringa wil bij gebleken succes het "model" onder de paraplu van het beursgenoteerde NSE fonds "over heel Nederland gaan uitrollen". Waarbij het kennelijk in de bedoeling ligt om via dat fonds het benodigde geld te gaan ophalen. "Je hebt nu eenmaal veel kapitaal nodig om dit van de grond te tillen", aldus Wieringa op de eigen site. In het Energeia artikel over NHGP wordt zelfs gesproken over het binnen NSE brengen van projecten van andere bedrijven, zoals het 6 MWp Solar Campus project in Purmerend van Alleco Energy Group (momenteel van een eerste deelproject van 3.300 modules nog slechts 3,8% geclaimd). Waarbij ook wordt "gedacht" aan projecten van de voortvarende Green Spread groep onder leiding van Jan Willem Zwang. En zelfs, aldus Wieringa van Zoneco en NHGP, zouden "veel projecten van Hieropgewekt ook bij ons initiatief kunnen passen."

Waarmee we met deze blijvend hoge ambities terugkeren bij het begin. Of dit "lonkende perspectief", om onder de rokken van een beursgenoteerd fonds projecten "rond te kunnen krijgen" op het netvlies van de vele decentrale groeperingen binnen het Energieakkoord heeft gelegen bij de totstandkoming van het bureaucratische construct "postcoderoos", waag ik te betwijfelen.

En ik vraag me af, gezien JWZ's terechte tirade van 8 maart 2014, over zowel Rusland, als over de status quo van het Energieakkoord, of deze "zijn" Green Spread projecten wel onder zo'n paraplu zou willen onderbrengen...

Zon geeft Borculo energie (website NHGP)
Meedoen met de energie-coöperatie in Borculo (website NHGP)

Borculo krijgt grootste solardak van de regio (Tubantia, 8 maart 2014)

Samenvatting wijzigingen Wet belastingen op milieugrondslag (aanpassingen van krankzinnige belastingwetgeving op het punt van het per 1 jan. 2014 gestarte "postcoderoos" experiment, bijeen gebracht door Asisearch.nl van Anne Marieke Schwenke (update 13 jan. 2014)*

---

7 maart 2014: Cadeautje voor Putin addicts Ukraine's Krim: 7% stroomvraag uit zonlicht. De actualiteit is vaak te schokkend voor woorden, en de brutaliteiten die de Russen op het Krim schiereiland te buiten gaan (NOS, 1 maart 2014, 6 maart 2014), vallen daar uiteraard ook onder. Ukraine is blijkbaar nog niet genoeg geplaagd door de grootste "civiele" kernramp van allemaal, de in 1986 door menselijke arrogantie de lucht in geblazen Chernobyl kerncentrale in het noorden van de uit de Sovjet restanten ontstane republiek (artikel en lokatie GM).

Lijk uit de kast
Een onverwacht aspect wat de laatste dagen van de toenemende spanningen op "de Krim" (Crimea) door mijn hoofd speelde betreft forse investeringen die zijn gedaan in duurzame energie op dat schiereiland, en in Ukraine als geheel. Ik heb er eerder al aandacht aan besteed (links onderaan). De in Wenen gevestigde projectontwikkelaar Activ Solar is namelijk zeg maar de "hyperspecialist" als het gaat om investeringen in grote PV-parken in die voormalig Russische republiek.

Ik heb n.a.v. mijn artikelen nog eens goed naar de portfolio aan zonnestroom projecten gekeken die Activ Solar in Ukraine heeft gerealiseerd, door alle persberichten na te lezen en op basis daarvan een staatje te maken. Dit is het resultaat, PV-parken in Ukraine inclusief Crimea/Krim:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Uit deze tabel blijkt wel dat de financiële belangen van Activ Solar in deze Russische republiek ronduit "aanmerkelijk" genoemd kunnen worden, en dat ongetwijfeld in Wenen met spanning gekeken wordt naar zowel de "politieke", als de "fysieke" situatie rond de grote gerealiseerde PV projecten op de zonnige Krim.

In heel Ukraine, in drie regio, heeft Activ Solar tot en met de zomer van 2013 namelijk al 11 grote PV projecten afgeleverd met in totaal bijna 545 MWp aan opgesteld vermogen (!). Waarvan 297 MWp, bijna 55%, op het nu fel omstreden Crimea (Krim) schiereiland staat opgesteld in 5 parken (geel weergegeven in de tabel)! Daar zitten dus een paar honderd miljoen Euro aan investeringen in, die mogelijk gevaar lopen en/of door al dan niet lokale Russische heethoofden "geclaimd" zouden kunnen gaan worden als het echt fout loopt daar. Of wellicht als handig chantage middel kunnen dienen om al te lastige Europese Unie politici de mond te snoeren. Een of meer glazen platen zijn immers zo kapot gemaakt door een opgehitste menigte...

^^^
Stukje van 105,56 MWp Perovo zonnepark op de Krim,
met ... 440.000 kristallijne PV-modules.

Foto © Activ Solar

Leuke business, toen wel...
Het zag er allemaal zeer lucratief uit, met de hoge feed-in tarieven in het zonnige zuiden van Ukraine. Activ Solar's CEO Kaveh Ertefai, afkomstig uit de bankwereld, pochte nog in het eerste persbericht van 29 september 2010, dat "prevailing conditions are among the most attractive in the world". Wat kennelijk de reden was dat ze daar zulke gigantische PV-parken gingen bouwen (de aanleiding was hun silicium productie in dat land, bij PJSC Semiconductor). Tot een exemplaar van 105,56 MWp aan toe, in Perovo ... op de Krim (destijds even "Europa's grootste PV-project"). In totaal zijn er in die 11 projectgebieden bijna 2,3 miljoen kristallijne PV-modules neergezet, waarvan bijna 1,3 miljoen stuks op de Krim. Verdeeld over 922 hectare, waarvan 550 hectare (bijna 60%) op dat omstreden schiereiland.

De totale door Activ Solar geschatte stroomproductie van alle 11 projectgebieden zou zo'n 691 GWh/jaar bedragen, ruim 372 GWh/jaar daarvan zou op de zonnige lokaties op de Krim gebakken moeten worden. Waar via de hoge feed-in tarieven (er werd gerept van bedragen van aanvankelijk meer dan 45 Eurocent/kWh*...) een potentiële goudberg leek op te doemen. Tot de problemen op dat schiereiland het lucratieve businessmodel mogelijk de nodige barsten zal gaan bezorgen. En mogelijk knallende hoofdpijn bij de investeerders in Wenen en elders.

Hoge opbrengsten
Activ Solar zat er natuurlijk niet voor niks, gezien de zeer hoge geclaimde specifieke opbrengsten die daar gehaald konden worden (alle projecten: gemiddeld 1.260 kWh/kWp.jaar). Met de realisatie van het vijfde zonnepark op de Krim, het 69,7 MWp grote Nikolayevka park nabij de stad Simferopol, claimde Activ Solar trots dat de totale stroomconsumptie op het schiereiland voor wel 7% gedekt zou kunnen gaan worden met hún vijf PV-projecten daar. Dat léék een Golden Deal. Totdat de Russen hun onzinnige claims op het aan Ukraine toebehorende Crimea met machtsvertoon begonnen te "verzilveren".

Zo kan het dus lopen als je, niets van dit soort perikelen wetend, grote investeringen in energieprojecten doet. Daar zullen investeringen in duurzame energiebronnen in niets van verschillen. Daarbij komen trouwens ook nog andersoortige problemen om de hoek kijken. Want er zingen hardnekkige geruchten rond over mogelijke corruptie bij de top van het bedrijf. Google maar eens op de steekwoorden Activ Solar corruption, zie ook de laatste twee links...

Ik hoop dat deze waanzin met een sisser zal aflopen, en dat de investeerders geen problemen gaan krijgen met hun "assets" in de bijna anderhalf duizend kilometer verder oostwaarts gelegen "probleem republiek"...

"Activ Solar power plants in Crimea have been very helpful in creating more energy reliability, energy security, and energy independence for the Crimea region and for Ukraine as a whole." Laatste "key-point" van interview van Activ Solar COO, Dr. Johann Harter, door befaamde CleanTechnica CEO Zachary Shahan.

* CleanTechnica geeft een tabel met de tarieven die nog geldig zijn voor projecten opgeleverd tot en met einde 2014: nog steeds een absurd hoge incentive van maar liefst 33,93 Eurocent/kWh voor vrije veld installaties, tot en met 2029 (Duitsland zit al onder de tien Eurocent/kWh voor projecten van max. 10 MWp...).

Artikelen Polder PV over Activ Solar en hun PV-projecten in Ukraine:
Activ Solar weer vlijtig met afronding 2 grote PV-centrales in Ukraine (13 juli 2012)
Ukraine en Oostenrijks Activ Solar steken Duitse bedrijven de loef af met 100 MWp PV centrale (3 januari 2012)
Actieve oostblokkers lusten ook pap van zon: strooien met 20 MWp PV-centrales (7 september 2011)

http://en.wikipedia.org/wiki/Activ_Solar (uitgebreide Wiki pagina over Activ Solar, met veel details en fraaie foto's van diverse projecten)
Interview With COO Of Activ Solar, 3rd-Largest Utility-Scale Solar Developer In World (CT Exclusive) (28 okt. 2013, CleanTechnica)
Lawyer tied to Ukraine's Yanukovich says he's cooperating with authorities (Reuters, 27 feb. 2014, over mogelijke connecties tussen leiding Activ Solar en hooggeplaatste lieden in het kabinet van de verdreven president van Ukraine, Viktor Yanukovich)
Yanukovich's Assets (gedetailleerde beschrijving van mogelijke bedenkelijke dwarsverbanden tussen hooggeplaatste lieden in Yanukovisch's gevallen regering en diverse Europese bedrijven, waaronder Activ Solar [de verbindingen van de projecten met het hoogspanningsnet komen ter sprake], via een "intermediair" genaamd Dr. Reinhard Proksch, een ingezetene van Oostenrijk)

Nagekomen
Toch wel een beetje trots dat ik zo vroeg kond deed van het "probleem Crimea", werd er pas twee weken later in de vakpers een prima analyse over dit thema gepubliceerd in de vorm van het artikel "PV, a dicey business", van de hand van Ben Willis, van het beroemde PV-Tech.org:
http://www.pv-tech.org/editors_blog/pv_a_dicey_business

---

6 maart 2014: CertiQ maandrapport februari 2014: opleving na terugval + bonus leuk project. Omdat uit de vorige twee berichten (30 jan. 2014 en 6 feb. 2014) over de door mij nauwgezet gevolgde CertiQ cijfers voor zonnestroom (lees: MEP + SDE installaties) al duidelijk was gebleken dat we in een "onzekere periode zitten" met de registraties daar, hoeft het volgende u mogelijk niet te verwonderen.

Op 3 maart jl. werd het maandrapport voor februari 2014 gepubliceerd. Na soms aanzienlijke "negatieve bijstellingen" van volumes vanwege kennelijk benodigde "herinschrijvingen van PV-projecten", is het verschil t.o.v. het januari (2014) rapport ditmaal weer positief i.p.v. negatief. Als je de grafiek goed bekijkt lijkt het wel alsof we in een rollercoaster zitten met de verschillen t.o.v. de voorgaande maand:

Na een deep downfall van "nieuw bijgeschreven (beter gezegd: netto fors uitgeschreven) capaciteit bij CertiQ in januari (rode curve), nu weer een "extreme stijging" t.o.v. die maand. Van, positief, 206 PV-installaties. Dat moet natuurlijk worden gezien als een "netto effect" van de volgende vier onafhankelijke gebeurtenissen, waarvan de individuele cijfers helaas niet bekend zijn:

---

6 maart 2014: Japan: (minimaal?) verdrievoudiging verschepingen PV capaciteit interne markt in 2013. Het was al lang duidelijk dat post-Fukushima Japan hard aan het groeien was met het toevoegen van nieuwe capaciteit van installaties voor de productie van energie uit hernieuwbare bronnen. Voor zonnestroom werden regelmatig prognoses bijgesteld. Omhoog, zoals zeer vaak in grote groeimarkten.

Inmiddels heeft de al in 1987 opgerichte Japan Photovoltaic Energy Association (JPEA), de cijfers voor het zogenaamde Japanse "fiscale kwartaal 2013-3" afgerond. Dat is feitelijk de afronding van het "Europese kalenderjaar 2013", omdat het Japanse fiscale jaar begint op 1 april van het Europese kalenderjaar. Bij JPEA zijn de grote Japanse PV producenten aangesloten: Mitsubishi Electric Corporation, Kyocera, Sharp, Solar Frontier K.K. (dochter van Japanse Shell, succesvolle dunnelaag CIS modules), Panasonic Corp. (incl. Sanyo), en Kaneka. Het moet benadrukt worden, dat deze organisatie dus de feitelijke "aanbod zijde" van Japan vertegenwoordigt. Niet de "installatie/afzet" kant in de eigen markt.

De getallen zijn, laten we het bescheiden houden, "respectabel". Zelfs al moeten we meteen een voorbehoud maken, omdat er hier over zogenaamde "shipments" wordt gesproken. En dat hoeft nog niet het in het land zelf daadwerkelijk gerealiseerde ("gebouwde") PV volume te zijn, want er kunnen bij groothandels immers nog warenhuizen vol met zonnepanelen liggen die wel in de "shipments" cijfers van genoemde producenten zitten. Maar die dus nog niet bij de marktafzet in eigen land mogen worden gerekend, totdat daar harde cijfers over worden gepubliceerd. Uiteraard is het wel een goede indicator voor die afzet, omdat die nauw samenhangt met de daadwerkelijke vraag. Je gaat immers geen enorme hoeveelheden "nog niet gereserveerde" dure modules opslaan in magazijnen voor lange tijd, vanwege de hoge financiële risico's die daarmee gepaard gaan.

In de vier kwartalen die we voor Japan aan kalenderjaar 2013 moeten toerekenen (FY 2012 Q4 tot en met FY 2013 Q3) zijn genoemde "shipments" in/naar de Japanse ("domestic") PV markt achtereenvolgens 1.734 MW, 1.654 MW, 2.075 MW, en 2.043 MW geweest. Deze tellen op tot een totaal volume van 7.505 MW voor het kalenderjaar 2013 (zie grafiek). Waarmee Japan na China (minimaal 12 en mogelijk zelfs 14 GW in 2013) waarschijnlijk, onder voorbehoud van "dit is nog niet het bekende gerealiseerde volume", met opgeheven hoofd het erepodium heeft beklommen op plaats 2. Ver voor USA, wat het volgens SEIA nog "slechts" met 4.751 MW daadwerkelijk geregistreerde nieuwbouw heeft moeten doen in dat jaar (NB: dat was nog exclusief een volume van 410 MW aan concentrating solar power plants, die een heel ander principe van stroom opwekking kennen dan PV).

^^^

Plaatje © JPEA met toevoegingen Polder PV. Het rode kader is kalenderjaar 2013, met een kwartaal "verschoven" t.o.v. het Japanse fiscale jaar. In zwarte cijfers de totale volumes van in en buiten Japan geproduceerde modules die in/naar Japan zelf zijn "verscheept" (rode kadertjes rechts: "domestic shipment"), per kwartaal. De groene segmentjes (export van Japanse producenten) is daar niet bij geteld. Bovenaan in rood de totaalcijfers. 3.7.505 MW in 2013, drie maal zo hoog als de (uit JPEA tabellen berekende) 2.467 MW aan verschepingen door Japanse PV-producenten in 2012, volgens opgave van JPEA.

NB: Y-as is beetje merkwaardig ingedeeld, waar "200" staat wordt dus "2 GW" (= 2.000 MW) bedoeld...

M.b.t. de verhouding "shipments" en daadwerkelijke "marktafzet" het volgende. De Europese branche organisatie EPIA had voor de daadwerkelijke afzet in de Japanse markt in 2012 in hun Global Market Outlook 2013-2017 nog slechts 2 GW voorzien. Als dat getal blijkt te kloppen, zou er dus bijna een halve GW aan door JPEA gerapporteerde "shipments" in 2012 (nog) niet zijn gebruikt voor fysieke projecten. Overigens had het vaak qua cijfermateriaal achter lopende IEA-PVPS het in hun overzichten zelfs nog maar over 1.718 MW nieuw vermogen afgezet in het Japan van 2012. Dit om even een idee te geven van de verschillen tussen "door betrouwbaar geachte" bronnen gepubliceerde cijfers.

Van genoemde 7.505 MW binnenlandse verschepingen in Japan voor kalenderjaar 2013 zou 2.610 MW (34,8%) in het land zelf zijn geproduceerd, de rest van het grote volume kwam uit het buitenland. Waarbij u er gevoeglijk van uit kunt gaan dat een zeer groot aandeel van de overkant van de Japanse en Oost-Chinese Zee afkomstig zal zijn geweest. Hetzij uit het vasteland van China, hetzij uit Taiwan, en waarschijnlijk ook wel het nodige uit het "nabijgelegen" Zuid-Korea (wordt verder niet benoemd door JPEA).

Er is daarnaast ook nog een beetje export geweest (groen in de grafiek, die heb ik NIET meegeteld bij de afzet door de producenten in Japan). Die was in voorgaande jaren veel hoger natuurlijk, maar bijna alle domestic production gaat nu naar residentiële tot en met gigantische utility scale projecten (denk bijvoorbeeld aan Kyocera's 70 MW Kagoshima Nanatsujima Mega Solar Power Plant op een kunstmatig schiereiland in Kagoshima Prefecture) in eigen land. In de vier getoonde kwartalen voor 2013 was dat export volume (niet in Japan zelf afgezet) slechts 232,6 MW. Een zeer bescheiden, klein deel daarvan zal in Nederland terecht zijn gekomen, waarbij vooral de CIS dunnelaag modules van Solar Frontier (geïmporteerd door groothandel SolarClarity) als een "relatieve noviteit" voor onze met kristallijn geweld overspoelde kleine PV-markt gezien mogen worden (voorbeeld van relatief vroege toepassing bij Herberg PV).

Verschepingen naar doelgroep
Een recente segmentatie naar "verschepingen" voor residentieel, niet residentieel en "power company" is (nog) niet beschikbaar voor de Japanse markt bij JPEA. De laatste detail cijfers zijn voor het fiscale jaar 2011, waarbij 86% van de verschepingen in eigen land naar residentiële installaties zou zijn gegaan. Met de bouw van (zeer) grote PV projecten zal dat de laatste twee (fiscale) jaren ongetwijfeld kleiner zijn geworden. Maar feit blijft dat ook in Japan de toepassing van PV in de gebouwde omgeving nog lang een groot aandeel zal houden. En dat is een goede zaak: want daar woont het grootste deel van de bevolking, met een substantieel stroomverbruik.

Er is wel een grafiek beschikbaar voor alle "shipments", waarbij dus het relatief bescheiden export volume zit ingesloten, en dus "representatief voor de Japanse marktontwikkeling" mag worden geacht. Die al een duidelijk beeld geeft dat de grote projecten een zeer forse impact hebben gekregen, maar dat residentieel desondanks nog steeds goed is vertegenwoordigd (blauw). Met minimaal een halve GW per kwartaal toegevoegd (alleen al voor residentieel ongeveer een factor 7 maal de groei van de totale NL markt (fysieke afzet), als alleen wordt afgegaan op groeicijfers in het PIR register):

^^^

© JPEA: verscheepte PV capaciteit naar doelgroep: blauw residentieel, bruinrood "niet-residentieel"
(zeg maar: bedrijven, organisaties etc.), resp. groen grote projecten uitgevoerd door en/of in opdracht van energiebedrijven, elders ook wel "utility-scale" genoemd (al kunnen natuurlijk ook niet "klassieke" energiebedrijven grote projecten trekken, zoals dat bijv. in Duitsland veelvuldig is geschied).

Surprise?
Andere berichten spreken echter van een nog veel hoger potentieel aan daadwerkelijke afzet (gebouwde PV-capaciteit) voor Japan in 2013. Bloomberg NEF zou zelfs een (verbijsterend) potentieel van 9,5 GW hebben geprognosticeerd, na herhaalde bijstellingen vorig jaar. Als dat ook maar bij benadering waar zou zijn, moeten de "harde shipment cijfers" zoals JPEA voor het eigen land heeft gepubliceerd wellicht zelfs in extreme mate worden herzien. En wel, wat betreft de van overzee Japan in geïmporteerde volumes. Want dat zou dan dramatisch veel hoger zijn geweest dan ze hebben gedacht, als dat cijfer van Bloomberg (bij benadering) zou kloppen. Wat voor de Japanse producenten achter JPEA een nogal bittere pil zou moeten worden. Want het zou betekenen dat hun afzet aandeel op de eigen markt heel wat lager is geweest dan ze zelf hebben gepubliceerd...

Ik ben in ieder geval benieuwd of ook de Japanse producenten dit enorme tempo kunnen volhouden, en wens ze daarbij veel sterkte toe. Het land schreeuwt om betrouwbare (qua productie behoorlijk goed voorspelbare...) stroomproductie uit hernieuwbare bronnen.

http://www.jpea.gr.jp

BNEF swaps Japan for China as biggest solar market in 2013 (23 jan. 2014: PV-Tech citeert Bloomberg NEF die nieuwbouw Japan voor 2013 zou hebben bijgesteld van 7,7 naar 9,5 GW...)
Recharged Japan Solar PV Industry Hits 10 GW of Installed Capacity (Solarbuzz, 11 sep. 2013: Japan zou in augustus 2013 een geaccumuleerd volume van meer dan 10 gigawatt aan PV-capaciteit hebben bereikt)

---

1 maart 2014: Specifieke opbrengst data hard gemeten door SolarCare. Er is veel te doen over de productie cijfers van zonnepanelen in Nederland, ik klaag er al vele jaren over. CBS schat af met een achterhaalde - vermeende - specifieke opbrengst* van 700 kWh/kWp.jaar voor de volledige populatie netgekoppelde systemen die aan het eind van een jaar wordt afgeschat door de statistici (de laatste jaren met hulp van mijn leverancierslijsten). Voor autonome, niet netgekoppelde installaties gebruikt CBS een net zo discutabel getal van 400 kWh/kWp.jaar om de eindejaars-accumulatie (opgesteld PV vermogen) mee "te vermenigvuldigen". En daarmee dus een fictieve (niet bemeten) "productie van zonnestroom" te verkrijgen. De aannames zijn uiterst dubieus, want er wordt niets gemeten, en met belangrijke factoren wordt in het geheel geen rekening gehouden.

* Duits: Spezifischer Ertrag

Presentatie SolarCare Utrecht
Tijdens een bijeenkomst in Utrecht, medio januari 2014, waar Polder PV ook bij was uitgenodigd, presenteerde Pierre Gerrissen van het sinds 2010 in de PV-markt actieve SolarCare (en tevens lid van het bestuur van branche-organisatie Holland Solar) een interessant overzicht van hun fysieke metingen aan installaties die het volledige kalenderjaar 2013 hebben "gedraaid" en die via hun hardware en software op afstand kan worden uitgelezen. Het betreft hier natuurlijk commercieel aangeboden producten, en er zijn talloze soorten andere "monitoring tools" op de markt. Echter, gezien de relatief hoge aantallen geïnventariseerde installaties, de landelijke dekking daarvan, en het feit dat het gebruikte monitoring instrument type-installatie onafhankelijk is, vind ik het belangrijk genoeg om op deze informatie te wijzen.

Meet-unit omvormer onafhankelijk
Het gaat om fysieke metingen m.b.v. een speciaal voor de Nederlandse markt ontwikkelde, volgens zeggen nauwkeurige RF-LAN Responder voor residentiële installaties tot zo'n 5 kWp. Met een meetunit die een tolerantie van plm. 2% zou hebben (zie product sheet). Ook al is dit natuurlijk geen gecertificeerd geijkte meter zoals netbeheerders die gebruiken, ook gezien het ontwikkelingstraject wat hier in is gestoken, lijkt het heel wat betrouwbaarder spul dan de keur aan diverse meetinstrumentjes waarmee logging data op het net worden gegooid. En die geaccumuleerd en wel (kriskras door elkaar gebruikt, met onbekende meet toleranties, onzekerheden rond data, en ook veel slecht traceerbare - laat staan verifieerbare - handmatige ingaves) in portals als Sonnenertrag.eu worden bijgehouden.

De op afstand uitleesbare meet-unit van SolarCare, die direct de bruto productie van de installaties AC-zijdig meet, wordt door het bedrijf inclusief monitoring concept verkocht onder het Solar Boulevard™ handelsmerk. Het is in principe mogelijk om het op allerlei soorten zonnestroom installaties aan te sluiten en het is niet "gevoelig" voor verschillende gebruikte omvormer types e.d. Vaak worden op portals omvormers direct uitgelezen (de data upload gaat dan automatisch naar het webportal), terwijl niet duidelijk is wát er dan precies wordt uitgelezen. Bovendien zijn ook omvormers beslist géén geijkte meetinstrumenten (dat zou ze veel te duur maken!).

Photon heeft tijdens meetsessies vaak forse afwijkingen van bijvoorbeeld displays geconstateerd, met name bij lagere vermogens (bij vaak optredende lagere lichtintensiteiten). Zelfs beroemde merken als SMA vielen bij sommige oudere omvormer types door de mand. Dit probleem lijkt wel minder "erg" geworden bij modernere types inverters. Maar de impact in de databases en portals met vele oudere installaties is niet bekend. En ook dat is een van de vele bronnen van "potentiële data vervuiling" waar rekening mee moet worden gehouden.

Forse steekproef eigen bestand
Gerrissen bracht het medio januari 2014 voorgelegde overzichtje van metingen aan 800 van hun in totaal 5.000 gemonitorde Nederlandse installaties (steekproef van 16% van aantal) inmiddels al via het bekende Solar Magazine naar buiten (zie link onderaan). Per provincie wordt in dat overzichtje de specifieke kalenderjaar opbrengst (in kWh/kWp.jaar) voor 2013 weergegeven. Dat betreft gemiddelden van maximaal 163 (Noord-Brabant) tot minimaal 3 (Zeeland) installaties per provincie. Waarbij, als we Zeeland als "niet representatief" uitsluiten (te weinig data, wel hoogste gemiddelde specifieke opbrengst bij die drie installaties, 986 kWh/kWp.jaar), er gemiddeld 73 installaties per provincie zijn opgenomen in het overzicht. Exclusief Zeeland betreft dat een geaccumuleerd vermogen van ruim 3,6 MWp, gemiddeld ongeveer 328 kWp per provincie (hoogste in Noord-Brabant, 786 kWp meegenomen in overzicht). Van de minimaal in de nieuwe PIR (Productie Installatie Register) update voor dat jaar genoemde ruim 665 MWp is dat ruim een halve procent van het meest recent in dat register bekende vermogen. Waarbij ik natuurlijk niet wil nalaten op te merken dat het zeer waarschijnlijk is, dat het werkelijk opgestelde vermogen in Nederland eind dat jaar fors hoger zal zijn geweest. Veel capaciteit, volume onbekend, is namelijk niet in het PIR register van de netbeheerders ingeschreven (dat kan zowel om particuliere als om niet-particuliere systemen gaan).

Bovendien lijken de grootste PV-installaties ook al niet in het PIR register te staan, waarbij onduidelijk is wat de precieze criteria zijn waarom die daar niet in zijn of worden opgenomen. Het beroemde Floriade dak heb ik al gecheckt: dat staat er beslist niet in, en dat is de grootste installatie van Nederland (2,3 MWp ... dat is het equivalent van zo'n 770 residentiële installaties van elk 3 kWp per stuk).

^^^
Kaartje van NL met door SolarCare weergegeven gemiddelde "opbrengstfactor"
(weergegeven in kWh/Wp in 2013) per provincie voor systemen uit hun steekproef.
Zie tekst voor uitleg. Voor specifieke opbrengst in kWp/kWp getal met 1.000 vermenigvuldigen.

Kaartje © SolarCare

In het overzichtje van SolarCare wordt een zogenaamde "opbrengstfactor" getoond, waarbij bijvoorbeeld "0,82 kWh/Wp" (Gelderland) dus gezien moet worden als "een specifieke jaaropbrengst van gemiddeld 820 kWh/kWp.jaar". Die varieert in het overzicht voor 2013 tussen genoemde 820 tot zelfs 940 kWh/kWp.jaar in de provinice Friesland. En een gemiddelde waarde van 876 kWh/kWp.jaar voor de 11 provincies excl. het zeer zonnige Zeeland (die met genoemde 3 installaties de hoogste waarde, 986 kWh/kWp.jaar scoort, maar die eigenlijk te weinig datapunten heeft in dit overzicht). Nemen we Zeeland wel mee, komt de gemiddelde specifieke opbrengst van de in die selectie zittende 809 installaties op 886 kWh/kWp uit voor 2013.

Tijdens de bijeenkomst in Utrecht liet Gerrissen ook nog zien dat voor 116 installaties die ook in 2012 het volledige kalenderjaar hebben gedraaid (594 kWp aan gemonitorde systemen), de gemiddelde specifieke opbrengst 1,4% lager was dan in 2013. In de mij nu toegestuurde documentatie wordt gerept van 2% lager.

Hoge specifieke kalenderjaar opbrengsten in kustprovincies
SolarCare claimt op basis van hun bevindingen n.a.v. de inventarisatie van de specifieke opbrengsten voor 2013 dat voor de kustprovincies met schaduwvrije, op zuid gerichte installaties beslist met minimaal 950 kWh/kWp.jaar gerekend kan worden. En dat voor de rest van Nederland een waarde van 900 kWh/kWp een goed uitgangspunt is voor dergelijke "optimaal opgestelde" systemen. Uiteraard moet daar flink onder worden afgeschat, als er "beperkende" factoren in het vizier komen zoals partiële beschaduwing (met name in de zomermaanden!), sterk van zuid afwijkende oriëntaties, flinke objecten aan de horizon die de diffuse component van de instraling fors kunnen beïnvloeden, etc.

Wat "schaduw" betreft, waarschuwt SolarCare voor onderschatting van dat fenomeen, met name in het voor- en najaar. Volgens hen blijkt uit hun cijfers dat in dat geval, bij forse (tijdelijke) beschaduwing, dat de opbrengsten (onduidelijk: op jaarbasis of voor genoemde seizoenen?) een kwart tot soms wel de helft lager zouden kunnen worden (ik neem aan: t.o.v. "optimale situatie zonder schaduw").

Vergelijking met Siderea.nl
Ik heb de metingen van Solar Care ook nog even vergeleken met het gemiddelde van Siderea.nl's prognose data (gemiddelde van de twee scenario's, "optimale", cq. "gemiddelde" oriëntatie) voor 2013. Dat kan alleen maar "grof", omdat er slechts van 5 gebieden in Nederland data publiekelijk bekend zijn op de kaartjes van Siderea.nl (er is natuurlijk veel meer info bij hen aanwezig, daartoe gelieve contact op te nemen). Ik kom daarbij op afwijkingen ("SolarCare t.o.v. Siderea") van 0,1% (Friese regio) tot -5,9% voor de Noord-Hollandse kustregio in 2013. Echter, gezien het feit dat de Solar Care systemen "willekeurig" zijn geselecteerd (capaciteit, oriëntatie, hellingshoek en evt. schaduwvorming), en er veel "ruis" in dit soort data kan zitten, zijn die verschillen als "non-existent" tot "matig" te beschouwen.

Aangrenzend Duitsland loopt ook aardig in pas met SolarCare data
Ook een vergelijking met werkelijk fysiek gemeten data in de aangrenzende Duitse bondslanden voor het jaar 2012 doet vermoeden dat de nieuwe data van SolarCare (voor 2013, verschil in instraling tussen de twee jaren is niet groot) representatief zijn. Op pagina 26 van het BDEW rapport "Erneuerbare Energien und das EEG: Zahlen, Fakten, Grafiken (2014)" worden de gemeten specifieke opbrengsten (zgn. "Vollaststunden", een door mij al lang naar de prehistorie verwezen begrip) per deelstaat opgegeven. Voor Niedersachsen (grenzend aan Groningen [SC: 850], Drenthe [SC: 840] resp. Overijssel [SC: 880 kWh/kWp in 2013], wordt 829 kWh/kWp opgegeven in 2012. Voor Nordrhein-Westfalen (grenzend aan de zuidoost punt van Overijssel [SC: 880], Gelderland [SC: 820], en aan Limburg [SC: 870 kWh/kWp in 2013], geeft BDEW in hun meet analyse 849 kWh/kWp op voor 2012. Deze Duitse meetwaarden (alle invoedende bruto PV-meters zijn geijkt!) liggen niet ver af van de door SolarCare (niet geijkt) gemeten waarden voor 2013 in de aangrenzende NL provincies.

Houdt hierbij s.v.p. rekening met het feit dat zowel Niedersachsen als Nordrhein-Westfalen voor een groot deel in de meest instralings-arme regio van Duitsland liggen, en dat de aangrenzende NL provincies gemiddeld waarschijnlijk hogere instralings-ratio's kennen. Zie daartoe het beschikbare instralingskaartje voor heel Duitsland in 2012 (Photon site).

Fysieke, geijkt bemeten referentie monitoring nodig voor NL
Er zal uiteraard voor de nationale cijfers van Nederland veel diepgaander onderzoek aan veel grotere, permanent gemonitorde aantallen, met "geijkt bemeten" referentie PV-installaties verspreid door het hele land, moeten plaatsvinden, voordat we daar echt realistischer en wetenschappelijk gefundeerde uitspraken over kunnen verwachten. Dat is ook de belangrijkste reden dat ik bedankt heb voor opname als "co-auteur" boven een door de organisator verstuurd artikel met resultaten van onderzoek naar productie resultaten uit niet geijkt bemeten PV-installaties ("getrokken" uit twee publiek toegankelijke data portals met meestal een potpourri van divers gemonitorde systemen). Wel staat Polder PV als contribuant ("bijgedragen aan") vermeld in het binnenkort uit te brengen rapport over deze materie.

In het eerder genoemde artikel staan suggesties voor het verhogen van "een berekende specifieke opbrengst voor alle eind van een willekeurig kalenderjaar opgestelde PV-capaciteit" voor Nederland. Daar zit nog steeds een groot vraagteken in, want het vaststellen van een haalbare gemiddelde "specifieke kalenderjaar opbrengst" van een installatie is wat anders dan een veronderstelde gemiddelde productie van alle installaties die aan het eind van een willekeurig jaar op NL grondgebied staan. Want veel van die installaties (zeker in jaren met hoge groeicijfers, zoals 2012-2013) zullen nooit een volledige kalenderjaar opbrengst hebben "gedraaid" in het onderhavige jaar. En dus zal een "fysieke" (reëel te veronderstellen) jaaropbrengst in een willekeurig jaar altijd een stuk lager zijn dan het getal wat ontstaat door het vermenigvuldigen van de eindejaars-capaciteit met een al dan niet via consensus tot stand gekomen specifieke opbrengst voor individuele installaties die het hele kalenderjaar hebben geproduceerd.

Dat de voorheen gebruikte CBS cijfers te laag zijn, daar lijken de meest betrokken personen het wel over eens te zijn. Maar hoe hoog het dan wel "zou moeten" zijn blijft nog steeds gissen zolang er niet op grote schaal wordt gemeten. En zo lang het bij "gissen" blijft, zet ik daar geen "handtekening" onder. Zelfs al heb ik actief, en met harde data als ondersteunende input, bijgedragen aan de "totstandkoming van een nieuwe consensus"...:

12-3-2010 Kees Baltus (Baltus EAB), al in mei 2002 (NOVEM site): "Het is niet mogelijk zondermeer een waardeoordeel te geven over het functioneren van het PV-systeem op basis van alleen maar de genormeerde opbrengst."

(met dank aan kritisch lezer Polder PV voor reminder aan deze al jaren op de homepage staande, zeer belangrijke uitspraak van een pionier in monitoring van zonnestroom installaties in Nederland, Kees Baltus van Baltus EAB).

Meer over specifieke opbrengsten op Polder PV
Update specifieke opbrengsten Sonnenertrag (13 januari 2014)
Sonnenertrag NL - veel hogere specifieke opbrengst dan claims PV-markt (18 oktober 2013)
Hoge specifieke jaarproducties moderne - en ook oudere - PV-installaties Nederland (23 januari 2013)
België zet zonnestroom productie "voorspellers" te kijk (19 januari 2013)
... en ook in Duitsland en in NEEderland prima zonnepanelen opbrengsten te halen... (2 februari 2012)
... maar wat levert dat nou allemaal op, daar in Vlaanderen/België? Zoet en zuur (2 februari 2012)

SolarCare: 'Gemiddelde opbrengst in Nederland in 2013 0,89 kWh/Wp' (28 feb. 2014, Solar Magazine. Nota bene: het genoemde "850 kWh/kWp.jaar" is afkomstig van ECN, is nooit fysiek gedocumenteerd, en lijkt vooral een politiek instrument te zijn geweest om de in 2008 opgestarte SDE regeling voor zonnestroom "financieel te maximeren". Hetzelfde is geschied bij het omgooien van de regeling in 2011 ["SDE+"], toen de maximale te behalen subsidie - voor projecten >= 15 kWp - werd gesteld op een ook al niet gedocumenteerde "1.000 kWh/kWp.jaar"...)

---