Nieuws P.V. pagina 75

meest recente bericht boven

10 mei 2011 - 1 juni 2011

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

1 juni 2011: Lekker salderen maar met z'n allen!? Er is alweer een hoop te doen over de typische wijze waarop in Nederland zonnestroom bij kleinverbruikers wordt "verrekend" sinds medio 2004 (als alle "partijen" tenminste doen wat ze naar verluidt "zouden moeten doen"). Het beroemde, doch maar al te vaak slecht begrepen "salderen" (zie ook artiest Vincent Bijlo's heerlijke verbale eigen bijdrage). Het principe en de uitwerking daarvan zijn nooit goed door het parlement geformuleerd sinds de Elektriciteitswet in juli 2004 van kracht werd, het heeft altijd problemen opgeleverd. Problemen die nog steeds actueel zijn (getuige de recente TROS Radar uitzending die o.a. was gebaseerd op diverse posts van mij op het forum daar). En die steeds groter dreigen te worden nu de bevolking en steeds meer bedrijven langzaam uit hun lange winterslaap zijn ontwaakt en de almaar goedkoper wordende zonnepaneeltjes naar binnen begint te harken dat het een lust is.

Maar dat "salderen" is en blijft natuurlijk beslist "een incentive". Wel een hoogst onzekere prikkel, want vanwege het sinds juli 2004 geldende artikel 31-c in de Elektriciteitswet (niet "Energiewet", zoals Greenchoice en Energieenwater.net stellen, want die bestaat niet), loopt het Ministerie van Financiën energiebelasting en de BTW daarover mis. En ook nog, vergeet dat s.v.p. niet, de BTW die over het kale "leveringsdeel" van de stroomprijs wordt geheven (wat een ondergeschikt deel is van de eindverbruikersprijs, zie mijn berekeningen en spreadsheet screendumps voor het eerste halve jaar van 2011).

M.a.w.: als de altijd hebzuchtige Staat vindt dat het welletjes is geweest met die "gederfde" cq. "niet verworven" inkomsten (die normaal gesproken volautomatisch richting 's Rijks Schatkist worden gesluisd, zo lang er maar kilowattuurtjes stroom [en kuubjes gas] worden "verkocht via leveranciers"), moet ik nog zien hoe lang het inmiddels op het punt van aanpassing staande "salderingsartikel" nr. 31-c in de huidige vorm in die rammelende (absoluut niet "verduurzaming" als doelstelling hebbende) Elektriciteitswet zal blijven staan. Zekerheden zijn op dit vlak een volslagen illusie in Nederland, dus rekent u zich s.v.p. niet rijk, en count your blessings, every day. Die "zekerheden" zijn er zelfs niet met de nieuwste "initiatieven" bij de saldering van zonnestroom door enkele partijen die denken een "doorbraak" te hebben bereikt. Die vervolgens al weer snel heftig ter discussie zijn komen te staan. Uiteraard. Wat had u anders verwacht?

Hoop werk gedaan
Ik ga hier natuurlijk niet het werk over doen wat enkele slimme denkers al reeds voor mij hebben gedaan. Het is goed dat er steeds meer lieden komen die vanuit hun respectievelijke professies zich er flink tegenaan bemoeien, want reken er maar niet op dat een simpele burgermans als de webmaster van Polder PV dit land gaat redden. De overmacht van de fossiele monopolisten, die zich in alle hoeken en gaten van onze doodzieke samenleving hebben ingevreten, is dermate groot, dat daar een massief machtsblok tegenover gesteld dient te worden. Bestaande uit betaalde professionals en juristen die een lange adem zullen moeten hebben om de almacht van de prehistorische machthebbers in dit land te gaan breken op het vlak van decentrale opwekking van hernieuwbare energie. Polder PV prikt alleen maar af en toe irritante gaatjes, kietelt de gevestigde orde, en komt regelmatig met feiten en actuele situaties in de "markt" op de proppen.

Fijn dus dat de heren Henri Bontenbal (startblog "salderen" en links daar) en Paul "pcmadman" van DE Wiki met hun eigen bijdragen reeds verheldering hebben gegeven over de (al dan niet vermeende) "bedoeling" van saldering van zonnestroom, de problemen die daarbij op (kunnen) treden, en het licht wat zij reeds op de nieuwe "onbeperkt salderen" initiatieven hebben geworpen. Ik verwijs u daarvoor volgaarne naar de zeer interessante en inhoudelijke bijdragen op hun websites (onderaan), waarvoor trouwens nogmaals grote dank. Ook Energeia besteedde er enkele malen aandacht aan, maar die stukken zijn helaas niet voor het publiek toegankelijk (laatste van 30 mei 2011 over Greenchoice). Jurgen Sweegers meldde ook reeds op zijn uitmuntende website Energieenwater.net op 27 mei over problemen met de BTW, die ik al van verre aan zag komen. Zijn vervolg stuk van 1 juni is, zo voorspelbaar, dan ook olie op het duurzame vuur...

Polder PV bespreekt hier op eigen wijze enkele toestanden rond salderen. Ik verwijs u daarbij ook naar mijn "teruglevering" pagina met historische bijdragen uit de mistige salderings-geschiedenis in ons land.

Nieuwe opzet artikel 31-c - met slinkse formulering
Hoe zat het nu eigenlijk met dat veelbesproken doch zelden geraadpleegde "salderingsartikel" in de Elektriciteitswet? Eerst het nieuwe exemplaar. Wat nog steeds niet rechtsgeldig is, want volgens mij heeft de Koningin nog geen officieel gepubliceerde "handtekening" gezet:

Potentiële adder met giftanden in bovengenoemd stukje karakteristiek mistig gehouden EL&I proza: het woordje "leveringskosten". Daar kan een ieder onder verstaan wat 'ie wil, want dat is bij mijn weten nergens in WET vastgelegd. Of daar onder dus ook daadwerkelijk "energiebelasting en BTW" zullen blijken te vallen, zal ongetwijfeld op menig rechtbank tot een robbertje bekvechten tussen juridische specialisten kunnen gaan leiden als er onenigheden over "te salderen kosten" zullen gaan ontstaan tussen meestal van niets wetende zonnestroom producenten, sluwe energie leveranciers, en, wie weet, de beste specialisten van allemaal: de juristen van de netbeheerders. Misschien is het wel helemaal de bedoeling van bovenstaande formulering niet geweest dat die enorm belangrijke, zonnestroom marktwaarde verhogende posten onder dat label zullen (gaan) vallen. En hebben wellicht ook de betrokken Haagse parlementariërs er zonder zich er bewust van te zijn overheen gelezen...

Zeker als u "in de min" gaat komen (nieuwe meterstand ligt onder de vorige meterstand), wordt het BTW - en energiebelasting - verhaal een dijenkletser van formaat, want reken er niet op dat u wat terugkrijgt. Zie o.a. Vraag en Antwoord op website Rijksoverheid. Want feitelijk bent u dan netto "een leverancier", zeg maar "een productie bedrijf". In theorie zou u dan "BTW in rekening gaan brengen" (toegevoegde waarde over het geleverde groene spul), en die zou u dan bij ontvangst vervolgens ook weer aan de fiscus "moeten" afdragen. Energeia claimde echter dat Greenchoice bij negatief verbruik een creditnota incl. BTW in rekening zou brengen en dat die BTW vervolgens niet door de klant afgedragen zou "hoeven" worden aan de fiscus. Alleen al op dit punt was en is het vooralsnog grijze mist en schijnen er beslist de nodige problemen te zijn. Energieenwater.net belde deze week naar het Ministerie van Financiën en meldde al een leuke trits aan te voorspellen problemen, deels terug te voeren op (vermeend?) Europees beleid - volgens Min. Fin. Maar dat spitste zich voornamelijk toe op het BTW "verhaal".

Nog veel erger wordt het natuurlijk bij de status van de dominante factor in alle eindverbruikers stroomprijzen, de energiebelasting zelf, momenteel "kaal" 53% van de all-in marktwaarde van mijn 100 procent "gesaldeerde" zonnestroom. Als daar iets "mis" mee is in het hele salderingsverhaal, loop je een heel groot risico ernstig de mist in te gaan met calculaties op basis waarvan je een harde business case zou willen maken, met name voor grote PV-installaties. Bijvoorbeeld een boer die zijn hele schuur vol wil "knallen" met zonnepanelen achter zijn max. 3x80 Ampère kleinverbruikers aansluiting ("volgens artikel 95a van de Elektriciteitswet"), en die "beroep" zou willen doen op de inmiddels flink over de tong gaande zogenaamde "onbeperkt salderen" constructie.

Van paarse salderings-proefballon tot - herroepbaar - beleid
Na een proefballonnetje (medio mei) van een paarse leverancier die wel van wat reuring in de duurzame tent houdt op zijn tijd (motto "kippenhok met hongerige vos"), lijkt de "echt groene" leverancier Greenchoice in ieder geval inmiddels een truuk gevonden te hebben om al te scherp slijpende juristen wat minder bloeddorstig te laten worden. Waarbij een document van "het ministerie" als uitgangspunt schijnt te worden genomen (pers. comm. aan Polder PV). Greenchoice wil de ambtenaren van dat ministerie op afstand houden van het zeer duurzame, schone stroom opwekkende gepeupel. Ze hebben namelijk een zogenaamde "margeregel" in het leven geroepen. Waarbij vanwege de fluctuerende zonneschijn in een jaar alle potentiële problemen met "dan weer wel, dan weer niet energiebelasting (en BTW) salderen" wordt afgevangen met een maximum geaccepteerde "1.000 kWh in de min per jaar of per nota" volgens de huidige formulering op de website (NB: op 30 mei stond dat vet gedrukte woordje "of" er nog niet in...). Dus als je tussentijds een nota op zou laten maken (bijvoorbeeld eens in het halve jaar, of zelfs vaker (?), zou je daarmee in theorie je voordeel kunnen doen als de persoonsgebonden verbruiks- respectievelijk opwek situatie daar zich toe zou lenen (zal iedereen voor zichzelf moeten bepalen of daar "voordeel" uit te halen zal zijn). Totdat het beleid wijzigt natuurlijk, want ook bij Greenchoice gaat voor niets uitsluitend nog de zon op...

Goed idee, maar geen zekerheid
Er zijn bij dit alles nog beslist de nodige problemen te verwachten, alles hangt af van exacte formuleringen in de te berde gebrachte nieuwe "bepalingen". Het is derhalve essentieel om te wijzen op het feit dat Greenchoice ten allen tijden het op de website staande "beleid" (wat niet is gedateerd noch van een handtekening voorzien) eenzijdig kan wijzigen. Dat is en blijft een liability, zoals alle "afspraken" die in de energiesector worden gemaakt over dit soort zaken (bij alle leveranciers, zekerheden zijn een illusie). En investeerders gaan echt geen (Euro)tonnen aan grote PV-installaties uitgeven (achter een kleinverbruik aansluiting) als ze geen keiharde, juridisch sluitende rendementen kunnen verwachten die genoemde grote investeringen met hoge mate van waarschijnlijkheid veilig zullen stellen. En die uiteraard bij voorkeur "een redelijk financieel rendement" zullen garanderen. Die harde garanties worden wel gegeven in landen met in Wet vastgespijkerde, langjarige invoedingscondities en tarieven (de beroemde "Feed-In Laws", in Grote Roerganger Duitsland echter Erneuerbare Energien Gesetz met "Einspeise Vergütungen" geheten), die ten grondslag liggen aan voortvarende nationale duurzame energiepolitiek. In Nederland blijft dat zelfs met de nieuwste ontwikkelingen nog steeds een illusie. Want het beleid bij de commerciële leveranciers kan worden gewijzigd "al naar gelang de marktcondities", en dat kan bij grote installaties een enorme financiële impact hebben. Reken er niet op dat het een "positieve" impact zal zijn.

Belangrijke historie - het "oude" artikel 31-c
Het oorspronkelijke artikel 31 c (wat pas na enkele amendementen is ontstaan in 2004, want in het eerste stuk stond nog helemaal geen fysieke cap op de invoeding vermeld...) vindt u hier onder. NB: veel mensen denken dat het amendent van de Elektriciteitswet van de hand van Diederik Samsom (PvdA) was. Dat klopt gedeeltelijk, hij stond bovenaan het lijstje. Echter, mede ondertekenaars van dat beroemde (gewijzigde) amendement waren, leest u dat s.v.p. goed, Jos Hessels van het CDA, Paul De Krom (jawel, van de VVD), en Kees Vendrik van GroenLinks.

Ik raad u aan beide formuleringen (van het oorspronkelijke cq. het eerder besproken nieuw voorgestelde wetsartikel) goed tot u te nemen en bij uzelf te rade te gaan wat er hier op essentiële wijze is gewijzigd, en wat niemand tot nu toe lijkt te hebben opgemerkt. Dit geldt met name voor de steeds frequenter optredende situaties waarbij "negatieve verbruiken" (lees: tijdelijke overschotten) worden geconstateerd tussen twee meterstand opnames.

Mocht namelijk uit het nog bij Koninklijk Besluit te bekrachtigen, volledig gereviseerde artikel 31-c blijken, dat je bij de saldering door juristen de posten "energiebelasting" en "BTW" wel kunt gaan vergeten (aangezien in de nieuwe formulering slechts uitsluitend iets over "leveringskosten" wordt gezegd, wat beslist niet in het oorspronkelijke artikel 31-c stond), en de rechter geeft ze daarin gelijk bij conflicten, zal Nederland wederom op weergaloze wijze blijken te zijn besodemieterd door de slimbo's bij EL&I. Die immers op deze wijze bij de saldering de marktwaarde van zonnestroom op onnavolgbare wijze in de modder kunnen hebben getrapt, als het bij de rechtbank in de onnavolgbare juridische krompraterij fout blijkt te lopen bij de interpretatie van dat nieuwe wetsartikel. Energiebelasting is immers de grootste component van de kleinverbruikers-prijs, BTW gaat daar nog eens overheen, evenals over het "kale" leveringsdeel. De "leveringsprijs sec" is een compleet ondergeschikt onderdeel van de totale eindprijs, en als dat de "marktwaarde" van zonnestoom overschotten gaat worden bij grote installaties kunnen we onze lol wel op bij de te verwachten "rentabiliteit". Zeg maar gerust: bagger.

Pitfalls en cryptische formuleringen
De meest recente analyse van Jurgen Sweegers van Energieenwater.net (1 juni 2011) gaat verder in op de pitfalls van de BTW en energiebelasting verrekeningen, maar of hij het altijd bij het rechte eind zal hebben gehad durf ik mijn hand niet voor in het vuur te steken. En bovendien hangt een van zijn belangrijkste statements een beetje in de lucht. Want wat moet ik me precies voorstellen bij een claim van het Ministerie van Financiën dat "Heffing van BTW over de geleverde elektriciteit plaatsvindt" en dat vervolgens eventueel door de verbruiker op het net gezette elektriciteit "hier niet op in mindering mag worden gebracht"??? Het wordt er niet veel duidelijker op, met dit soort cryptische formuleringen. Daar houden ze wel van, bij Min. Fin.: vooral geen heldere zekerheden publiceren, zonnestroom opwekken mocht per ongeluk eens een doorslaand succes gaan worden. Daar houden ze niet zo van bij het Grote Graai Ministerie...

Henri Bontenbal heeft in zijn persoonlijke blog artikel van 14 mei 2011 op uitmuntende wijze vertolkt dat bij "negatieve verbruiken" de energiebelasting niet zal worden gesaldeerd op basis van de vigerende tekst van artikel 50, lid 2, van die andere belangrijke wet, de Wet Belastingen op Milieugrondslag. Indien mijn vrees bewaarheid wordt (ik heb wel vaker zaken voorspeld die helaas bleken uit te komen...), zal alleen al als gevolg daarvan voor de willige boeren die "groot" willen uitpakken achter een kleinverbruik aansluiting de marktwaarde van de opgewekte zonnestroom vies kunnen gaan tegenvallen als ze een "moderne" meter blijken te hebben (die alle energiestromen vastlegt, in en uit). De "waarde" van de hopelijk nog aanwezige Ferrarismeter zal echter zeer hoog gaan worden. De Ferrarismeter saldeert immers volautomatisch energiebelasting en BTW mee, zonder frustrerende fratsen van netbeheerders, leveranciers, of ambtenaren van het Finanzministerium... Houden dus, dat apparaat! Jammer dat ze straks mogelijk onder politiebegeleiding door de netbeheerders - desnoods met geweld - uit alle meterkasten zullen worden gesloopt als er geen volksopstand gaat komen...

Onbeperkt?
"Onbeperkt salderen" blijkt volgens Bontebal en anderen alleen interessant voor kleinverbruikers met een aansluit capaciteit tot en met 3x 80 Ampère (de bikkelharde piketpaal tot waar salderen geldt, daarboven blijft het diepe treurnis in Nederland) die fors stroom verbruiken. Ongeacht het feit dat in het Staatsblad al lang is gepubliceerd dat er tot en met 5.000 kWh per jaar "mag" worden gesaldeerd (maar er nog geen definitief "Koninklijk Besluit" over het betreffende artikel lijkt te zijn genomen), is de praktijk al jaren sinds de beruchte eerste TROS Radar uitzending van 8 januari 2007 dat door diverse leveranciers al die "5.000 kWh netinvoeding per jaar" (dus niet zoals soms weer verkeerd wordt geïnterpreteerd of aangehaald de "bruto productie" of [Energeia] "zelf opgewekte stroom") wordt gehanteerd.

Recent is daar dus bovenop het "onbeperkt salderen gekomen", dus "nog meer dan 5.000 kWh netinvoeding/jaar". Samsom zou al bezig zijn geweest aan een voorstel met zelfs het getal "tienduizend", maar daar heb ik niets meer van vernomen. Zelfs "10.000" (kWh netinvoeding/jaar) blijft natuurlijk nog steeds een onzinnige "cap", want met een (max.) 3x 80 Ampère aansluiting zou je met een 10 procent veiligheidsmarge grofweg zo'n 50 kWac vermogen kunnen aansluiten onder dat soort condities, mogelijk met een 55 kWp DC generator aan zonnepanelen daar achter*. Met een installatie van 55 kWp kun je in veel gevallen tegen de 50.000 kWh/jaar opwekken in Nederland, en het is beslist denkbaar dat je dan zelfs na aftrek van het eigenverbruik nog steeds ver over de 10.000 kWh per jaar aan volautomatisch optredende netinvoeding zult gaan komen. Natuurlijk is 55 kWp "max" voor Nederlandse begrippen een forse installatie, maar er zijn zat boeren die een veel grotere dakruimte hebben (denk o.a. aan Maatschap Boon 298,62 kWp in de Flevopolder, resp. Hoge Hoeve 99,63 kWp in Zeeland. Beiden uitsluitend realiseerbaar omdat ze zeer lucratieve extra SDE subsidies per kWh ontvangen... Ergo: er is gewoon vraag naar veel meer, eigenlijk "ongelimiteerde" toegang tot het net. De boeren zijn inmiddels botergeil aan het worden m.b.t. eigen zonnestroom productie. Als de ingangen er maar zijn en er niet meer gesaboteerd wordt vanwege allerlei onzinnige regelingen en wetten...

* 3 (fases) x 80 (Ampère) x 230 (Volt) x 0,9 (een minus 10% marge) = 49,68 kWac. Met dimensionering generator 1,1 x AC vermogen zou dat ongeveer tegen de 55 kWp aan opgesteld DC vermogen kunnen worden.

Naar verluidt zou Greenchoice al een tijd bezig zijn geweest om onder de "salderings-bepaling" een uitvlucht te zoeken bij "de instanties", Maar lijkt de enige ondubbelzinnig paarse stroom leverancier van Nederland er kort mee aan de haal te zijn gegaan door vroegtijdig, en hoe symbolisch, op vrijdag de dertiende (mei 2011) een persbericht te plaatsen. Onduidelijk is of beide leveranciers al "op hetzelfde spoor" zaten, of dat er handig gebruik is gemaakt van loslippige informatie kanalen in het web tussen energiesector en de ambtenarij (stuk Energeia van 30 mei, en het in een citaat hier boven weergegeven exemplaar van 23 februari 2011). Dat doet er verder niet toe, belangrijker is natuurlijk de intentie.

Gedachtenlijn
Wat dat laatste betreft even een gedachtenlijn die ik voor u uit wil zetten. Stel: de leverancier stelt "onbeperkt salderen" voor - even alle potentiële bezwaren terzijde schuivend. Stel, "het kan". Al duidelijk is door Bontebal aangegeven dat dit alleen voor grotere partijen achter een kleinverbruik aansluiting zinnig is, alle particulieren die onder de 5.000 kWh netinvoeding per jaar zitten bleven bij Greenchoice sowieso de beste papieren houden waar het om integrale duurzaamheid gaat in het energie "aanbod". En dat is er met hun laatste opwaardering van de "teruglevering regeling" met "margeregel" alleen maar beter op geworden. Daar hoort zoals we weten kernsplijting met een eeuwen durende erfenis die we niet kunnen overzien, en die monopoloïde machtsstructuren bestendigt of zelfs nog groter maakt absoluut niet bij. Greenchoice heeft dan ook in het geheel geen kernsplijting in de verhandelde portfolio (stroometiket 2009, incl. 0,3% zonnestroom). Wat kan een denkend mens zich nog meer wensen?

De "grotere producenten" die mogelijk zullen gaan proberen om dat "onbeperkte salderen" te gaan verzilveren, gaan gegarandeerd problemen met netbeheer krijgen als ze een Ferrarismeter bezitten die "automatisch saldeert". Want de netbeheerder kan absoluut niet nagaan met zo'n meter of men met een onder dat soort condities aan te schaffen vette installatie van enkele tientallen kWp (met maximum waarschijnlijk rond de 55 kWp i.v.m. de "kvb grens") hoe de energie balans zal uitwerken op enig moment. Bij particuliere aansluitingen in de bebouwde omgeving is dat allemaal nog te overzien (overschotten worden direct weggevroten door honderden tot duizenden afnemers in het netgebied, waarschijnlijk zelfs vaak voordat die overschotten het wijk trafo station bereiken). Maar zeker in landelijke gebieden met zwakkere netten en weinig gebruikers, zal alleen al vanwege de taakomschrijving van de netbeheerder (balans handhaving op het net), deze eisen dat er door hen minimaal een digitale meter met teruglever telwerken geplaatst zal moeten worden om alle afname en netinvoedings-stromen fysiek te kunnen bemeten. Of dat om valide redenen tegen te houden zal zijn bij dat soort "forse" installaties waag ik te betwijfelen, al laat ik mij van het tegendeel natuurlijk gaarne overtuigen...

Paarse gifadder in zonnig gras
Wat er dan vervolgens gebeurt laat zich raden: de geproduceerde zonnestroom die niet in eigen huis boerderij direct zal worden geconsumeerd, zal fysiek worden geregistreerd op een telwerk (twee indien een dubbel tarief contract is afgesloten). Bij tijdelijke tekorten (zeker bij agrariërs die forse apparatuur hebben staan, zoals melk robots, koelapparatuur, motoren, aggregaten, etc.) en sowieso 's nachts, zal er (volautomatisch) stroom van het net worden betrokken en worden vastgelegd op een of twee "afname" telwerken (mogelijk meer bij byzondere aansluitingen). Over de factuurperiode (bij dit soort afnemers waarschijnlijk meerdere malen per jaar) zou met de nieuwe geplande constructie dus "onbeperkt" worden gesaldeerd,waarbij de suggestie lijkt te zijn dat ook energiebelasting en BTW door zullen worden gesaldeerd (waarvan dus echt ter discussie staat of dat toegestaan zal gaan worden). Zelfs als je er in het "ideale" geval van uit zou gaan dat het eindresultaat van die facturen qua variabel stroomverbruik "rekenkundig rond de nul" zou (kunnen) komen te liggen, de reguliere stroomleverancier dient dan de hoeveelheid elektriciteit die staat geregistreerd op het "afname" telwerk nog steeds op een of andere wijze ergens "op het net hebben gezet" om aan zijn programmaverantwoordelijkheid te voldoen (het zo goed mogelijk op orde houden van de geclaimde energie stromen, dus een minimaal verschil tussen fysiek op het net te zetten cq. van het net af te nemen stroom hoeveelheden). En daar zit de grote gifadder bij de paarse aanbieder die het eerst met de nodige bombarie de publiciteit zocht met "onbeperkt salderen". Want u kunt er radioactief vergif op innemen dat die hoeveelheid volledig uit kerncentrales zal worden geoormerkt en fysiek op het net zal worden gezet. En dat de zonnestroom producent die bij die aanbieder in zo'n constructie stapt dus voor de volle honderd procent verantwoordelijk zal zijn voor een verhoging van het aandeel atoomstroom op het net. Of, in ieder geval: mee zal helpen aan een schaamteloze "uitruil" en slimme, doch beslist ongewenste "legitimatie" van de verkoop van grote hoeveelheden kernsplijt stroom (bij "ongebreidelde saldering van zonnestroom" een gratis lift mee van de verkoop van grote hoeveelheden atoomstroom).

Ik hoop dat u het met me eens bent dat je bij zo'n sluwe paarse aanbieder nog niet dood gevonden zult willen worden als je nog een beetje groene vezels hebt in je lichaam. Atoomstroom en zonnestroom zijn en blijven water en vuur, hoe hard er ook wordt verkondigt dat ze "door een deur zouden kunnen". Van mij mag u proberen dat vuur onder water aan te steken, maar dat blijft meestal niet lang goed gaan. Het zou er zelfs op uit kunnen draaien dat het nucleair gesplitste water (wat bij het arme Japanse Fukushima zo rijkelijk de oceaan in vloeide met ongewisse gevolgen) het duurzame zonnestroom vuur op deze wijze zal gaan doven. En dat is niet wat we willen, toch? Greenchoice heeft inmiddels haar eigen aanbod gepubliceerd. Let wel: zowel voor alle zonnestroom opwekkende huishoudens als voor boeren die flink willen uitpakken een aantrekkelijk aanbod, mits stroom afname en de netinvoeding van zonnestroom ongeveer in evenwicht blijven (i.t.t. de paarse aanbieder die vooral op de grote boeren met hoge verbruiken mikt en "ongelimiteerd" salderen lijkt te beloven, zei het - bij "negatief verbruik" in een factuur periode - zonder de energiebelasting, en BTW als blijvend vraagteken).

Nog meer salderings-gezever - Stalin had het niet kunnen verzinnen
En als u dacht dat we hiermee het eind van vele onzekerheden hebben bereikt, vergeet het maar. Want ook de netbeheerders en andere vage instanties als EDSN zijn al lang bezig om "hun ideëen" over het salderen van zonnestroom gestalte te geven. Herstel: ze hebben al op zeer ondemocratische, door geen enkele parlementariër gecontroleerde wijze de nodige stalinistische dictaten afgekondigd hoe zij gaarne zien hoe e.e.a. "geregeld" zou moeten worden. Tot een werkelijk verbijsterend "maximaal te salderen volume per dag" dictaat, en een dreiging van het in rook opgaan van de "salderingsplicht" van de leverancier als een van niets wetende zonnestroom invoeder met een digitale netmeter en derhalve "administratief te regelen" saldering zich niet zou hebben "aangemeld" bij de regionale netbeheerder als "zonnepanelen eigenaar" aan toe.

Want dit is NEEderland. Waar de niet democratisch verkozen ambtenaren, de netbeheerders en de energie holdings de scepter zwaaien, en de burger dom gehouden dient te worden... (zie twee EDSN links!)

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2011-130.html (Staatsblad 15 maart 2011, wijzigingsvoorstel Elektriciteits- en Gaswet waaronder de al 4 en een half jaar verwachte "ophoging van de salderingsgrens" van 3.000 naar "ongelimiteerd" 5.000 kWh netinvoeding per jaar)
http://wetten.overheid.nl/BWBR0007168/geldigheidsdatum_01-06-2011 (Overheid.nl, Wet Belastingen op Milieugrondslag)

Beruchte (en bij weinigen bekende) EDSN links voor als het "onbeperkt salderen" van zonnestroom (grotendeels) zou worden toegestaan. Verplichte kost, maar slecht verteerbaar voor burgermensen:

http://www.edsn.nl/docs/Algemeen/ic039_saldering_verbruiken_bij_teruglevering_v1.0.pdf (Effectief per 1 jan. 2009. Vraag: "Hoe wordt de grens van 5000 kWh bepaald indien het jaar niet uit een periode van exact 365 dagen bestaat ?" Antwoord "Onder teruglevering per jaar wordt verstaan de teruglevering over een periode van een jaar, zegge 365 kalenderdagen, niet per sé overeenkomend met een kalenderjaar. Het gaat om de onafgebroken meetperiode, welke tijdsevenredig zal worden herleid naar (5000 / 365) = 13,7 kWh per dag.")
http://tinyurl.com/3kscdv3 (Verkorte link - "Invoering in markt per Sectorrelease 2011". Gaat u daar maar eens goed voor zitten, 11 pagina's maar. De meest omineuze: "... recht op saldering en terugleververgoeding voor de klant bestaat alleen indien de registratie in het portal is gedaan en verwerkt in het aansluitingenregister. Dit is conform McE 4.1.5 (“alleen saldering door netbeheerder indien voornemen tot invoeding kenbaar is gemaakt”). De leveranciers kunnen in hun leveringsvoorwaarden opnemen dat, indien dit voornemen NIET kenbaar is gemaakt (en doorgevoerd in het aansluitingenregister), er geen saldering en vergoeding van teruglevering plaats vindt." Zo. Daar kunnen we het weer mee doen. Zou enig Tweede Kamer lid op de hoogte zijn van deze stalinistische dictaten door "marktpartijen"???)

http://www.greenchoice.nl/thuis/zelf-opwekken/met-zon/zon-vergoeding (de nieuwe regeling van Greenchoice, let op "Greenchoice kan dit beleid eenzijdig wijzigen". BTW wel/niet is niet duidelijk geformuleerd in alle gevallen.)
http://nieuws.atoomstroom.nl/2011/05/persbericht-eigenaren-van-grote.htm (probeert op sluwe wijze zonnestroom opwek weggestreept te krijgen tegen apert onduurzame paarse stroom zodat het marktaandeel van kernsplijting zal gaan groeien ten koste van decentrale opwekking. Let op dat bij negatief verbruik energiebelasting komt te vervallen volgens toegift onderaan, grofweg de helft van het totale bedrag, waarmee de marktwaarde van piek scherende zonnestroom paars wordt verkracht en gehalveerd. BTW verhaal wordt niet duidelijk en staat ter discussie)
http://vim.trianel.com/vimweb/Stroometiket2010.pdf ("de onbekende derde partij" die ongelimiteerd "zou" salderen volgens de berichten, Trianel, heeft ook 4,3% atoomstroom in de mix van het stoometiket zitten, en is dus ook beslist geen "donkergroen duurzaam alternatief". Ze werken wel samen met Zoneco die enorme plannen heeft voor PV, maar daar heb ik nog niets concreets van gezien)

En verder leuk speelgoed (beter verteerbaar):

http://dewiki.nl/index.php/Salderen (prima werk van another rising star, Tweaker pcmadman uit Zeeland, met zijn DE Wiki, over salderen, met links)
https://henribontenbal.wordpress.com/2011/05/03/salderen-terugleveren-zelfleveren/ (3 mei 2011. Een van de "basis" artikelen over salderen door Henri Bontenbal, prima stuk)
http://henribontenbal.wordpress.com/2011/05/14/onbeperkt-salderen-mag-dat/ (14 mei 2011, n.a.v. het getrompetterde "onbeperkt zonnestroom salderen" nieuws van een paarse stroom aanbieder - analyse van Henri Bontenbal; zie ook verder daar gelinkte stukken)
http://tinyurl.com/3k3ub65 (verkorte link, 27 mei 2011. Eerste artikel van Energieenwater.net over de "onbeperkt salderen" materie; evt. eerst - nog gratis - registreren)
http://tinyurl.com/3h7fx8s (verkorte link, 1 juni 2011. Jurgen Sweegers van Energieenwater.net belde naar het Ministerie van Financiën en publiceerde zijn bevindingen onder de titel "Ministerie Financiën bevestigt: onbeperkt salderen levert BTW-problemen op.")
http://tinyurl.com/4xupb7y (verkorte link, 1 juni 2011. De zeer leesbare "duurzame energie columns" schrijvende Jeroen Saeijs van BrabantEnergy gebruikt het "salderingsgedoe" zelfs als argument om maar eens het complete belastingenstelsel in ons landje even flink op de schop te gaan nemen.)
http://www.trouw.nl/ ... /2441151/2011/06/04/Wet-frustreert-projecten-voor-lokale-energie.dhtml ("Wet frustreert duurzame projecten", en "We gaan het gewoon doen, we worden burgerlijk ongehoorzaam". Civil War has begun...)

De niet vrij toegankelijke pers (Energeia):

De Ronde, K. (18 mei 2011). Samsom: schaf energiebelasting op eigen opwek af via Crisis- en herstelwet. (voorstel "salderen buiten de aansluiting" om, waarbij wordt geclaimd dat negatieve overschotten "weggestreept" zouden mogen worden door de meest actieve parlementariër op het vlak van voorstellen ter "verbetering" van de positie van zonnestroom in NEEderland...)
Duijnmayer, D. (30 mei 2011). Greenchoice saldeert onbeperkt, nadat Atoomstroom gras voor voeten wegmaaide. ("Wel roept salderen nog de nodige fiscale vragen op"...)

1 juni 2011: En alweer een Y-as aanpassing nodig: record mei maand voor Polder PV. Weer een recordje voor Polder PV "productions department". Mei was voor ons in de meeste "gevallen" een record*. We hebben immers individueel uitleesbare modules met individuele omvormers hier, en diverse module sets zijn iets anders georiënteerd, hebben omvormers van wisselende leeftijd, worden deels beschaduwd in de winter, en meer van dat soort variabelen. De combinatie aan die variabelen maakt dat onze PV-modules met de daar op geschakelde OK4E-100 omvormers (die binnenshuis zijn opgesteld sinds de grote renovatie van mei 2005) ook "verschillend" presteren. Al zal iemand die het spul van een afstand bekijkt het waarschijnlijk allemaal over een kam scheren.

Geeft niet, Polder PV hobby't lustig weiter en heeft het grootste plezier van zijn (sorry: onze) zonnepaneelkes. Al sinds de eerste vier "dure" exemplaren op 13 maart 2000 aan het net werden aangesloten door medewerkers van de bekende energie leverancier die de laatste tijd steeds steviger in de greep van een Zweeds Staatsbedrijf komt.

Het werd weer de hoogste tijd om weer eens wat maand grafieken te verversen. Want dat was er alweer een lange tijd niet van gekomen. Dat geeft ook niet zoveel meer, de productie trends zijn bij Polder PV al lang zeer duidelijk (en positief), dus de druk om "up to date" te blijven met de grafieken is er gelukkig een beetje vanaf. Het is erg veel werk namelijk, bij het prehistorische "instituut" Polder PV - wij werken hier nog met antieke data collectie en -verwerkings technieken. Geeft ook niks. Als je maar pret hebt. Als de "lol" gaat slijten, moet je d'r mee ophouden. Aan alle leuke dingen komt ooit een eind. Dat is het leven, beste mensen.

OK, genoeg geprietpraat. Even wat leuke updeetjes, die op de betreffende pagina's teruggevonden kunnen worden (highlights resp. maandopbrengsten):

Ook voor het deelsysteem van 1,02 kWp gaf mei 2011 voor die maand een productie record te zien.
Weliswaar "met de hakken over de sloot". Maar een record was het weer. Al kan zelfs mei 2011 niet aan
juni 2003, april 2007, laat staan aan juli 2006 tippen. Er kan er maar eentje de beste zijn...

^^^ KLIK op plaatje voor uitvergroting. Resultaten voor de eerste twee paneel groepen naast elkaar per maand (4x 93 Wp lichtblauw, 6x 108 Wp paars). Ongefilterde totale kWh productie per groep. Ondanks lichte fluctuatie van jaar tot jaar beslist een consistente lijn in de maand productie, met niet hard aan te tonen "degradatie van opbrengsten" over een periode van alweer 11 jaar voor de eerste 4 stuks 93 Wp modules. Let op dat de resultaten voor de 108 Wp groep iets minder goed zijn dan in eerdere jaren. Er zitten enkele "mindere goden" onder de omvormers in die groep...

^^^ KLIK op plaatje voor uitvergroting. Zelfde als in vorige grafiek, maar nu zijn de resultaten voor alle vier deelgroepen in ons uitgebreide PV-systeem gestapeld. 4x 93 Wp ZZO (lichtblauw), 6x 108 Wp ZZO (paars), 2x 108 Wp Z (donkergroen), resp. 2x 50 Wp Kyocera in serie geschakeld op 1 OK4 omvormer, ZZW (lichtgroen). Vanwege het productie record voor mei 2011 (en natuurlijk het feit dat de Kyocera modules, het laatst toegevoegd, inmiddels dik een jaar draaien), moest alweer de Y-as worden aangepast. Voor het eerst in de "geschiedenis van Polder PV" werd er ruim 180 kWh fysieke productie in een maand tijd gedraaid.

Op naar een hopelijk zonnige juni maand, met het liefst elke nacht een flinke regenbui. Want zon is leuk, als de droogte te lang aanhoudt, is het ook niet echt fijn meer te noemen (de webmaster van Polder PV haalde de laatste weken regelmatig emmers water uit de singel voor het huis voor de toiletspoeling...). Het voorjaar van 2011 was het droogste sinds het jaar 1901, volgens het KNMI...

De opbrengsten voor het langjarige 1,02 kWp deelsysteem zijn uiteraard weer onder Sonnenertrag nummer 777 ingevoerd in de internationale database. Doet u ook mee?

Enne ... 180 kWh is met ons huidige all-in tarief van 21,11 Eurocent/kWh toch maar weer mooi 38 harde Euri die we weer uitsparen. In een maandje tijd. Wie slim is let op de kleintjes. Of, om het in het jargon van Gathering Tweakers te stellen: "... kopen die hap, vanwege de h in kWh ."

* Dat gaat niet op voor alle zonnestroom opwekkers. Het hangt natuurlik af van de lokale situatie, instraling cq. bewolkingsgraad, mogelijk nog spelende schaduweffecten binnen de installatie, etc.

http://www.knmi.nl/cms/content/99022/lente_extreem_droog_zonnig_en_zacht
http://www.knmi.nl/klimatologie/maand_en_seizoensoverzichten/maand/mei11.html
http://www.knmi.nl/klimatologie/maand_en_seizoensoverzichten/maand_260_grafiek.html#zongrafiek
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/36145127#36145127 (stadsgenoot Anne vdr Bom zocht uit hoe het zat met het aantal zonneuren geregistreerd door het KNMI en kwam - niet verrassend, wellicht - tot de conclusie dat het vlak bij de domicilie van Polder PV gelegen (vliegveld) Valkenburg ditmaal the winner was t.o.v. het langjarige gemiddelde)

30 mei 2011: ... maar revoluties kunnen ook in de kiem worden gesmoord: "Wurgwet" voor zonnestroom op stapel in BRD. Want als er grote belangen op het spel staan, willen zogenaamde "groene" (taal sprekende) politici ook wel hardhandig op de rem trappen als het ze zo uitkomt. Politici zijn namelijk notoir onbetrouwbaar gebleken en spreken het ene moment groene fluwelen woorden. Om een volgend moment je van achteren neer te steken zonder met de ogen te knipperen.

In Duitsland is het speeksel weer rijkelijk aan het vloeien nu de conservatief-neoliberale coalitie van CDU/CSU en FDP de invoedingstarieven voor zonnestroom nog harder wil laten dalen dan eerder dit jaar in een "historische deal" tussen de branche organisatie BSW Solar en het EEG verantwoordelijke Milieu ministerie BMU onder leiding van CDU minister Röttgen was afgesproken.

Zelfs Photon, die jarenlang terecht heeft geageerd tegen te hoge invoedingstarieven, en (flinke) bijstellingen neerwaarts altijd min of meer heeft toegejuichd (daarbij flink wat adrenaline shots veroorzakend bij de branche organisatie BSW Solar), vindt de politieke retoriek in Post Fukushima Tijd nu echt te gortig worden en heeft een vlammend schotschrift geschreven (27 mei 2011).

Photon claimt bij monde van directeur Philippe Welter dat de nieuwe plannen niet meer zijn te verteren voor de eigen PV-branche. Zonnestroom zou in de inmiddels tot politieke consensus voor een definitieve uittreding van kernsplijting komende plannen nauwelijks meer een rol spelen, wat onacceptabel is. Tienduizenden banen staan op de tocht in de installatiesector, de machinebouw, en bij de producenten van PV-modules en omvormers. Welter noemt de nieuwste plannen van de coalitie zelfs een "Wurgwet" voor zonnestroom en claimt dat de energie transitie op deze wijze niet is te realiseren.

Volgens de "reguliere" voorstellen voor een aangepast Erneuerbare Energien Gesetz zouden vanaf 2012 vooral de vergoedingen voor de kleinere PV-installaties vanaf 30 kWp en die vanaf 100 kWp (enorme volumes aan nieuwe capaciteit, en dus fysieke zonnestroom productie brengend, zie grafiek voor 2010) wederom fors worden gekort. Dat zou kunnen gaan betekenen dat de ondersteuning in de komende twee jaar vrijwel zal worden gehalveerd. Terwijl er net alweer 13% van de tarieven is af gegaan (per 1 jan. 2011, zie EEG tarieven tabel). Photovoltaik.eu meldt in hun bericht dat er sprake zou kunnen zijn van maar liefst 34% totale korting op de invoedingstarieven alleen al in het huidige jaar 2011 indien de grootste marktgroei cijfers zullen uit gaan komen (dat is tot nu toe altijd het geval geweest in Duitsland).

"Lange tijd heeft de regering zonnestroom tegen beter weten in veel te sterk ondersteund. Daarna zijn de vergoedingen op een zinvol niveau terug gebracht. Maar nu gaat de regering het kind met het badwater weggooien", aldus Welter...

Deze bedreiging zal nog verder worden verhevigd door de "extra" plannen van de huidige regerings-coalitie. Die willen immers de in de lopende EEG Novelle voorziene tarief verlagingen nog sterker maken voor nieuwe installaties, waardoor Photon vreest dat vanaf medio 2013 de verdere uitbouw van nieuwe zonnestroom capaciteit tot stilstand zou kunnen gaan komen. In de wereldmarkt Duitsland! Welter waarschuwt zelfs indringend voor een geplande afschaffing van een in het EEG gebouwd "correctie mechanisme", waarmee hij volgens mij doelt op de "marktgroei afhankelijke" aanpassing van de nieuwe invoedingstarieven, waarbij tot nu toe ook is opgenomen dat als de marktgroei zou tegenvallen, dat de tarieven dan ook weer zouden kunnen gaan stijgen. Als die laatste correctiefactor uit het EEG zal worden gesloopt, vreest Welter waarschijnlijk dat bij een forse instorting van de afzet markt, de sector er nooit meer vanzelf bovenop zal kunnen komen, omdat ze nog steeds met extreem lage invoedingstarieven geconfronteerd zal gaan worden die niet meer naar boven zullen worden gecorrigeerd. En dan wil niemand meer PV installaties kopen omdat die niet meer financieel zullen renderen binnen het systeem zoals dat door Hermann Scheer en de zijnen elf jaar geleden is opgetuigd.

Welter hamert er maar weer eens op dat het uitdrukkelijke doel van het EEG was, dat zonnestroom op zo'n niveau financieel beloond diende te worden, dat de kosten van de aanschaf daar op termijn weer uit betaald zouden kunnen worden. Welter vreest dat met de meest recente coalitie plannen dat principe overboord gegooid zal gaan worden. En dat zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat zowel de producenten als de installateurs hun marges overboord zouden kieperen, de inkomsten van de PV-installaties bij de nieuwe zonnestroom producenten absoluut niet toereikend zouden zijn om zelfs de productiekosten van die systemen te kunnen dekken. Daar overheen zou dan ook nog als extra zwaard van Damocles de actueel hogere rente komen waarmee de financiering van PV-systemen nu al wordt belast.

Welter concludeert dan ook terecht dat de regering in Duitsland een werkelijke omschakeling naar hernieuwbare energie niet als doel op het netvlies lijkt te hebben. Indien dit wel het geval zou zijn, zou de regering nogmaals hun plannen door de molen moeten gaan halen om de vergoedingen voor zonnestroom te gaan aanpassen op een acceptabel niveau.

Photovoltaik.eu meldt dat de CDU zelfs oppert om de financieel te ondersteunen uitbouw capaciteit per jaar te begrenzen op een bizar laag niveau van slechts 1.800 MWp. Dit in een tijd dat Duitsland er 3,8 (2009) tot 7,4 GWp (2010) bij heeft geplaatst, en in de tussentijd de PV-modules nog goedkoper zijn geworden dan in die jaren! Dat heet gewoon in Algemeen Beschaafd Nederlands: je eigen markt (en de eigen industrie) zeer bewust om zeep helpen!

Conclusie
Het mag duidelijk zijn: de emoties beginnen na de al geïncasseerde zonnestroom decepties in Spanje, Tsjechië, Frankrijk, België, het Verenigd Koninkrijk, en New South Wales (Australië) nu ook in wereldmarkt Duitsland het kookpunt te overschrijden. De toekomst van de met zoveel moed, hard werken, en enorme kapitalen opgebouwde eigen industrie en vele tienduizenden banen staan op het spel. Dat gaat hard knokken worden, terwijl de rest van de wereld ademloos toe zal kijken wat er de komende tijd zal worden beslist. De dood of de gladiolen voor de leading photovoltaic market. Het gaat vast - alweer - een hete zomer worden, jenseits der Grüne Grenze...

Ik wens Hermann Scheer's navolgers veel sterkte toe in deze turbulente tijden. Duitsland heeft beter verdiend.

http://www.photon.de/newsletter/document/46575.pdf (persbericht Photon van 27 mei 2011, getiteld "Bundesregierung will keinen neuen Solarstrom mehr")
http://www.photovoltaik.eu/nachrichten/details/beitrag/regierung-will-solarfrderung-hrter-beschneiden_100005174/ (bericht van 30 mei 2011 op Photovoltaik.eu)
http://tinyurl.com/43h2sss (27 mei 2011 - standpunt van branche organisatie BSW Solar n.a.v. de laatste commotie: "arbeidsplaatsen staan op het spel, en 50-70 GWp aan Duitse zonnestroom capaciteit in 2020 zijn haalbaar tegen acceptabele kosten. Dus geen verdere ingrepen in de tarieven voor zonnestroom!")
http://www.photovoltaik.eu/nachrichten/details/beitrag/koalition-will-eeg-umlage-deckeln_100005175/ (de coalitie dreigt volgens Bündnis90/Grünen voorman Hans-Josef Fell een cap op de EEG Umlage zetten, wat mogelijk gaat betekenen dat de uitbouw van de hernieuwbare energie bronnen met een verwoestende noodrem zal worden geconfronteerd)
http://www.photovoltaik.eu/nachrichten/details/beitrag/rttgen-will-unternehmen-entlasten_100005161/ (CDU Minister Röttgen van het BMU wil de kostendruk voor de grote bedrijven verlichten door steeds meer ondernemingen vrijwel vrij te stellen van de al jaren voor hen geldende heffing op de stroomprijs, de EEG Umlage, momenteel 3,53 Eurocent/kWh. Het onherroepelijke gevolg van die complete verstandsverbijstering: de kleinere bedrijven en natuurlijk de miljoenen huishoudens gaan keihard bloeden omdat de kosten van het EEG over minder schouders zullen worden verdeeld...)

Lichtpuntje: Duitsland "stopt met kernenergie" (onder voorwaarden):
http://www.nu.nl/buitenland/2527555/duitsland-stopt-met-kernenergie.html

30 mei 2011: Fotovoltaïsche flashback... Mijn favoriete - uiteraard Duitstalige - tijdschrift op energie gebied blijft het maandelijkse vakblad Photon. Het staat stijf van de meest fascinerende, onthullende, en extreem goed gerechercheerde, diepgravende artikelen over de PV-business. Er zijn er meer (ik krijg af en toe het iets breder opgezette Sonne Wind & Wärme toegestuurd, Photovoltaik.eu is ook een prima platform), maar Photon steekt wat mij betreft net even wat beter af. Puur persoonlijk natuurlijk, u kunt daarover een andere mening hebben. Vrijheid, blijheid.

Ik heb net weer het april nummer van 2011 "uit" (ja, ik lees het blad van kaft tot kaft, dat is harte Arbeit, kan ik u verzekeren...)

Terugblik
Photon publiceert altijd een terugblik in hun rubriek "PHOTON vor 10 Jahren" achterin het blad. Daarin wordt een issue van het blad behandeld die tien jaar geleden is uitgebracht. Het zijn heerlijke stukken om te lezen, om vanuit de kennis die we heden ten dage hebben te zien op welk niveau de toen nog piepjonge baby PV zich bewoog. Uiteraard gaan veel stukken over de destijds compleet revolutionaire, voor sommige het schuim op de lippen brengende invoering van het Erneuerbare Energien Gesetz van Hermann Scheer en zijn kornuiten. En - ook toen al! - het snoeiharde verzet van achterlijke politici (en natuurlijk energiebedrijven) die weigerden een toekomst voor zich te zien waarin zonnestroom (nu al lang doodgewoon) een vast onderdeel van de energiemix zou gaan worden. Een toekomst waarin de burger direct participeert, en de energievoorziening steeds meer wordt onttrokken aan de stalinistische wurggreep van de Unholy Alliance tussen energiesector en de Staat.

We weten inmiddels allemaal hoe visionair Scheer en de zijnen zijn geweest, en hoe fantastisch die door hen gewilde en in gang gezette industriële revolutie haar beslag heeft gekregen. Door volharding, door extreem goed in elkaar gezette (nog steeds nauwelijks in Nederland begrepen) wetgeving, door honderden voordrachten in het hele land en daarbuiten te houden "dat het mogelijk is een weg in te slaan naar 100% hernieuwbaar", en gewoon: door keihard werken, dag in, dag uit. Inmiddels zijn DERTIEN van de ZEVENTIEN kerncentrales in Duitsland van het net en wordt er bloedserieus onder de scepter van atoomfysica Merkel gesproken over de "finale uitstap" uit die museum technologie genaamd kernsplijting. De alternatieven bloeien als nooit tevoren.

Van "klein" naar "groot" in adembenemend tempo
Erg verfrissend, ook voor diegenen die menen dat "alternatieve" energie nooit wat is geweest, en ook nooit wat zal/kan worden het volgende uit die maandelijkse terugblik. De redactie had destijds nog de interne policy dat elke wereldwijd nieuw aan het net gekoppelde zonnestroom opwekkende installatie van meer dan 100 kWp (toen nog opzienbarend) met een inhoudelijk bericht besproken zou worden. Wat toen nog slechts zeer mondjesmaat geschiedde. Er werd in die issue een reportage gewijd aan het prachtige 208 kWp "doorzicht" systeem op de Messe van Essen in het Ruhrgebied. Het aantal installaties van dat formaat (wat wij in het Middeleeuwse Nederland ook nog steeds, tien jaar later, "opzienbarend" vinden) is al lang niet meer te tellen. In de "slechte" wintermaand februari 2011 werden er alleen al in Duitsland 148 van die leuke nieuwe installaties groter dan 100 kWp aangemeld, de grootste een 2,5 MWp systeem in Hohburg, Sachsen.

Nog in 2004 kondigden Shell Sollar / Geosol apentrots hun "enorme" 5 MWp PV-project in het Oost-Duitse Espenhain aan, toen de grootste in de wereld. Het is daarna zeer snel gegaan met de nieuwe capaciteiten en volumes van grote PV centrales. In heel 2010 werden volgens de laatste revisies van Bundesnetzagentur zeven-duizend-zes-honderd-en-twee-en-twintig (7.622) nieuwe aanmeldingen elk > 100 kWp geregistreerd. Waar onder 49 bakbeesten elk groter dan 5 MWp, waaronder Strasskirchen (55 MWp, de kern 51 MWp), Lieberose 53 MWp, en natuurlijk Finsterwalde wat uiteindelijk in drie blokken 80,7 MWp op de teller heeft staan. En Duitsland is niet het enige land op dit vlak. In Italië is er bij de markt regulator GSE in de afgelopen 18 dagen officieel voor alleen het Conto Energia II alweer een nieuw vermogen ingeschreven van 513 MWp. Dat is een bizarre 28,6 MWp gemiddeld per dag (bij een gemiddelde installatie grootte van 133 kWp per stuk in die periode). En ga zo maar door.

Progressie inventarisatie MWp beesten gestaakt
Photon heeft enkele jaren lang het aantal nieuwe "Megawattpiek" installaties bijgehouden in een apart rubriek in hun tijdschrijft. Ze zijn er recentelijk mee opgehouden. Reden: teveel papier beslag, er wordt gewoon veel meer gebouwd dan ze in een beetje decente omschrijving kunnen bijbenen. In de februari issue van 2011 werd dan ook alweer de knuppel in het hoenderhok gegooid: de rubriek is alweer opgeheven, en Photon publiceerde toen als toetje de lijst met de voor hen destijds bekende "grootste PV-centrales ter wereld". Tien reeds gebouwd, waarvan het 92 MWp monster Sarnia in Ontario (Canada), met First Solar dunnelaag CdTe modules (destijds) de grootste was. En de 46 MWp Amareleja Photovoltaic Plant by Moura in Portugal de "kleinste" (alle tien tussen december 2008 en januari 2011 in bedrijf genomen). Onder het lijstje stond nog een serie projecten "im Bau", met het 500 MWp Charanka Solar Park in Gujarat/India als grootste geplande project (zie ook mijn bericht van 3 januari 2011). No end in sight. Watch the Americans, please... Photon zal alleen nog maar in hun op maat gesneden nieuwsbrieven voor ingeschreven abonnenten beknopt publiceren over smaakvolle grote projecten. Alleen de echt spannende of unieke installaties zullen waarschijnlijk nog wel aan bod gaan komen in het tijdschrift zelf.

Ook de Sloveen Denis Lenardic van PVResources.com kon de enorme stortvloed aan nieuwe grote installaties niet meer bijhouden en zal alleen nog maar de echt grote PV-beesten in zijn fantastische overzicht gaan opnemen...

Andere verhoudingen
Het marktoverzicht voor particuliere systemen in Photon hield tien jaar geleden op bij een installatie grootte van 5 kWp. Er was destijds in Duitsland gewoon niemand die zich een grotere installatie op een privé dak kon veroorloven, zelfs als de ruimte er wel voor was. Een 2 kWp systeem kostte destijds immers nog een respectabele 7.670 Euro per kWp (netto), dus je was dan al minimaal 15.000 Euro kwijt aan zo'n installatie. In de april 2011 uitgave van Photon staan weer grafieken met de systeemprijzen die voor februari dit jaar golden. PV-installaties tot en met 10 kWp konden in Duitsland in die maand voor gemiddeld zo'n 3.177 Euro per kWp all-in netto worden gekocht (factor 2,4 minder). Veel door boeren gekochte installaties van 30-100 kWp waren toen al voor gemiddeld 2.455 Euro per kWp te bekomen... En dat alles met nog lang geen eind in zicht van de voortdurende prijsdalingen van modules. Zoals Photon eerder al meldde: kleine installaties van 1-2 kWp (nog steeds een typische nieuwe installatie in Nederland) worden in Duitsland nauwelijks meer verkocht, er worden al jaren veel grotere systemen aangelegd, zelfs door particulieren.

Revolutie al lang bezig
Tot slot: in de "april terugblik" werd de totale mondiale jaarproductie voor 2000 door de zuster organisatie Photon International geschat op een volume van 287 MW. Het in het april nummer van Photon weergegeven getal van PI voor 2010 ligt al op een niveau van 27,3 GW. Een factor 95 verschil. En voor 2011 is een "verwacht" volume aan te verschepen modules door de producenten opgegeven van 51,4 GW. Er wordt een moordende competitie voorspeld tussen de aanbieders, met mogelijk onverkwikkelijke gevolgen voor diegenen die de prijs erosie niet meer kunnen bijhouden (Photovoltaik.eu). Echter, zelfs een "shake-out" van de sector zal een solar revolution niet meer kunnen voorkomen. De industriële revolutie is al lang in gang gezet (met dank aan Scheer en de zijnen en de duizenden wetenschappers en fabrieks-werkers die er dagelijks mee bezig zijn). En de productie kosten zullen blijven dalen. Nieuwe markten zullen worden ontsloten. Het is onafwendbaar.

Wie beweert dat zonnestroom niets voorstelt (ze spetteren nog dagelijks van menig forum of van de "ingezonden brieven" pagina's in kranten) hoort als suppoost aangesteld te worden in het Museum van Achterhaalde Energie Technologieën. Commercieel toepasbare PV zal daar nog lang niet worden tentoongesteld. Of het moet een voorbeeld van de allereerste zonnecellen of het 60 jaar oude zonne"paneel" (beter: "contraptie") zijn wat ruim een jaar geleden op een antiek beurs opdook. En wat het nog steeds bleek te doen...

http://www.photon.de (jaarabo postadres in Europa: EUR 67,--)

27 mei 2011: Een goed begin is het halve werk. En wie weet nog wel meer ook, maar dat zal vooral van de weergoden afhangen, en daarvan moeten we nog maar afwachten wat die allemaal voor ons in petto hebben voor de rest van dit jaar. Voorspelling: mist. Uiteraard overdrachtelijk bedoeld. Weer laat zich niet langdurig van tevoren voorspellen. Dus duimen draaien maar (wens van Polder PV: overdag veel zon, 's nachts genoeg regen om de boeren, de veendijk bewakers en de regenton bezitters ook een goede nachtrust te bezorgen)...

Polder PV heeft voor u de progressie van de zonnestroom productie tot en met vandaag voor de eigen installatie weer eens op een byzondere wijze in grafische vorm voor u uitgezet. Het is dezer dagen namelijk behoorlijk onstuimig weer geworden (zie foto onderaan), dus hoogste tijd voor een leuke terugblik op een zeer zonnige periode. Ik heb de cumulerende meterstanden van alle 13 OK4 omvormers van het Polder PV systeem in een nieuwe spreadsheet gezet, van 1 januari tot en met (de avond van) 26 mei 2011. Vervolgens heb ik alle meterstanden kunstmatig begin 1 januari op nul gezet in de spreadsheet, en de ontwikkeling in de tijd gevolgd. Om de resultaten van alle omvormers op een eerlijke manier met elkaar te vergelijken, heb ik de productie genormeerd met het aangesloten paneel type (stroomproductie in Wattuur delen door het nominale STC vermogen van het aangesloten zonnepaneel). Want we hebben alweer een tijdje drie typen multikristallijne modules. Twee van Shell Solar (93 resp. 108 Wp volgens datasheet), en twee kleine 50 Wp exemplaren van Kyocera, die in serie zijn geschakeld op 1 OK4 (derhalve: opbrengst van die omvormer delen door 100 Wp als maatstaf gemeten in "Wh/Wp", of "wattuur per wattpiek opgesteld nominaal vermogen"). Op deze wijze alle modules/omvormers in de spreadsheet "behandeld" krijgen we deze interessante grafiek, de accumulerende opbrengst in Wh/Wp sinds de start van 2011:

KLIK door op plaatje voor uitvergroting

De omvormers zijn qua kleurstelling in de grafiek onderverdeeld naar het aangesloten paneeltype en of dat module in de voorste rij (of apart) staat, of in de achterste rij - die in de wintermaanden januari tm. maart partiële beschaduwing van de voorste rij kent. Ook zijn er verschillen qua oriëntatie van de aangesloten zonnepanelen. Gering, maar klaarblijkelijk met effect. De Kyocera modules (zwarte lijn) staan iets west van zuid gericht en doen het hartstikke goed, de 2 met een groene curve vertegenwoordigde 108 Wp modules die apart op het dak staan zijn pal zuid georiënteerd, de rest van de modules staat iets oost van zuid gericht. Er is altijd wat spreiding tussen de resultaten binnen de groepen (vergelijk de resultaten van de twee in de voorste rij staande onbeschaduwde 108 Wp exemplaren nrs. 11055 resp. 84027). Veroorzaakt door gebruik van OK4 omvormers van verschillende leeftijden (die sowieso hun eigen toleranties kennen en met voortschrijdende ouderdom mogelijk niet lineair "aftakelen"). En in de "achterste" groep zonnepanelen (oranje curves) in het begin van het jaar heterogene partiële schaduweffecten per module.

Duidelijk is te zien dat na de winterse dip van de eerste 2 maanden de productie al vanaf begin maart snoeihard omhoog is gegaan en met name in de extreem zonnige maand april bijna rechtlijnig per dag groeide door een overvloed aan zon. Ook mei is zeer zonnig geweest, op een iets rustiger periode van 16-19 mei na.

Ter vergelijking heb ik in deze grafiek het resultaat van het best presterende 108 Wp/OK4 omvormer koppel ("84027 (2011)") vergeleken met de prestatie van diezelfde set in exact dezelfde periode in het voorafgaande jaar ("84027 (2010)"). Helemaal rechts heb ik het eindresultaat voor dezelfde combi in die identieke periodes er bij gezet: 378 Wh/Wp in 2010, en maar liefst 421 Wh/Wp in 2011. Een aanzienlijk verschil van maar liefst 11,4% voor deze paneel/omvormer combinatie*. Voorwaar: het was een prachtig voorjaar, zoveel is nu al duidelijk. Jammer dat de meeste klanten van Wijwillenzon.nl dat prachtige voorjaar nog geen productie konden draaien. Maar er komt nog meer dan genoeg zon aan.

Voor impact op de jaarcurves per groep tot en met gisteren, zie deze grafiek pagina. Voor interactieve maand accumulatie curves tot en met april zie deze grafiek pagina.

26 mei was het voor het eerst sinds lange tijd "heftig" weer met zeer sterk wisselende licht omstandigheden door harde wind en snelle afwisseling van wolkenpakketten met zonnige intermezzo's. De opbrengst grafieken tonen dan ook het bekende "spiky" karakter typisch voor dat soort dagen:

^^^ Visi'sol display met de dagopbrengst van de aangesloten groep met 688 Wp aan vermogen. Goed is te zien dat het zeer onstuimig weer is geweest, waarbij wolkenpartijen en zonnige periodes elkaar snel afwisselden door de harde wind. Normaal gesproken zou op een zeer zonnige dag in mei zonder wolken met een niet te hoge temperatuur tegen de vier kilowattuur door deze groep zonnepanelen kunnen worden geproduceerd. Ondanks de regelmatig forse bewolking (met een klein beetje regen) op deze dag is toch bijna de helft van die dagproductie gehaald: 1,9 kWh (de complete installatie genereerde die dag 3,8 kWh). Let weer op het "buiten de optimale curve" liggende extra'tje helemaal rechts, rond 8 uur 's avonds. Zeer waarschijnlijk toe te schrijven aan de west van zuid georiënteerde Kyocera modules in deze groep...

* Klein voorbehoud: alle modules zijn tijdens de dakrenovatie in oktober 2010 verschoven en, voor zover mogelijk, op dezelfde plaats en onder dezelfde oriëntatie als voor de renovatie neergezet (in ieder geval de voorste rij, positie was opgemeten). Hier kan een kleine wijziging van de exacte oriëntatie van het betreffende paneel door zijn veroorzaakt. Maar dat kan beslist niet genoemde dikke 11% meeropbrengst verklaren. Dat komt absoluut door het zeer zonnige voorjaar van 2011.

27/28 mei 2011: Gemeentelijke sportfanaten met zonnestroom koorts? Uit alle hoeken en gaten van de samenleving stromen de berichten de mailbox van Polder PV binnen over alweer nieuwe PV-projecten op stapel of al in uitvoering (de "geplande" exemplaren laat ik nog even op de plank liggen, je weet maar nooit of ze worden afgeblazen, zoals dat überambitieuze "Zonnebos" bij Bussloo). Nederland lijkt in ieder geval collectief zonnestroom-geil geworden, en we mogen het weten. Al zijn niet alle berichten even openhartig over wat er nu precies wordt geplaatst. Polder PV moest ff een beetje graven om iets meer te weten te komen, want details zijn oh zo belangrijk op deze site. Maar ditmaal kreeg de webmaster niet heel veel meer harde info op tafel. Misschien komt dat later pas. Mocht u (straks) meer detail info over de hier besproen systemen hebben/krijgen, ontvang ik gaarne van u een bericht om de huidige informatie aan te vullen. Met hartelijk dank!

Welaan, Polder PV presents to you de categorie: zonnestroomgekken met sporthallen, of zijn het sportfanaten met PV-koorts? Vult u zelf in, er gaan in ieder geval twee gemeentelijke sportarena's met wat leuk PV-spul bedekt worden. Herstel, eentje is al klaar:

(1) Sporthal Reggehal in gemeente Rijssen (Overijssel).

Daar is een leuk, "innovatief" systeem neergezet wat ik al op een beurs in Den Bosch twee jaar geleden gepresenteerd zag worden (zie mijn beschrijving van 9/10 oktober 2009). Als je "een beperkte" dakoppervlakte tot je beschikking hebt, het dak is plat, en er ligt al een (in dit geval recent aangebrachte) zwarte dakbedekking op zodat de sexy Solyndra buis CIGS modules (zie tweede project verderop) niet meer toegepast kunnen worden (die hebben immers een reflecterende witte ondergrond nodig) is er tegenwoordig een "uitvlucht". Het Duitse systeemhuis Schüco Solar heeft namelijk een interessant, ballast-loos en (bouwtechnisch) vergunnings-vrij "west-oost" dunnelaag systeem ontworpen waarmee relatief kleine platte daken behoorlijk volgegooid kunnen worden met licht op west en oost hellende amorf Si modules (lage hellingshoek van 10 graden). Omdat die bij relatief indirect licht ook goed presteren, en in deze opstelling dus maximaal van de hemelkoepel zullen "genieten", EN er in deze opstelling een veel groter dakoppervlak bezet kan worden dan bij de typische schaduwen werpende "zuid-opstelling" van kristallijne modules (vaak hellingshoek van 30-36 graden), is dit een geschikte oplossing om een zo groot mogelijke opbrengst uit zo'n dak te peuren.

Foto van groot deel van het dak, gezien de Google Maps foto, waarschijnlijk richting noordwest kijkend. Het dak staat namelijk niet pal op een hoofd windrichting, maar is "NW-ZO" gericht... Duidelijk aan de voorzijde de dubbele rij modules per strook, met gangpaden tussen de stroken in. >>> Foto © Gemeente Rijssen (deze pagina)

Donderdag 26 mei 2011 is op het dak van de Reggehal, in beheer van de gemeente Rijssen in Overijssel, zo'n dakvullend systeem officieel in gebruik genomen. Het betreft een installatie met een SDE 2009 beschikking. Er wordt helaas nergens gerept over de exacte grootte van het systeem. Dus dat wordt gokken, ook aan de hand van wat kleine foto's die ik op de site van de gemeente, maar vooral in een folder van de leverancier Consolidated vond. Daar wordt aan de ene kant gerept over een totale opwek van 25.000 kWh/jaar*. Als we uit zouden gaan van een specifieke jaaropbrengst van 900 kWh/kWp.jaar (in veel gevallen in Nederland zonder mee te behalen) zou dit systeem dus zo'n 28 kWp "groot" kunnen zijn. Als we uitgaan van de voor dit systeem te gebruiken amorf Si modules van Schüco (datasheet pdf), 80-100 Wp per stuk, zouden er zo'n 278-348 stuks van dit soort modules in "dubbele rij opstelling" op het dak in Rijssen kunnen zijn geplaatst. Aangezien de Schüco folder van het platdak "oost/west" systeem het getal "100" bevat, is hier dus mogelijk sprake van het krachtigste amorf Si module, 100 Wp, met een paneel rendement van 7,0% (en dus waarschijnlijk zo'n 278 stuks indien bovengenoemde aannames zouden kloppen).

^^^ Foto van de "zijkant" van het systeem, met blik op een smal "gangpad" tussen twee rijen in, waarbij nog net de wit gekleurde "basisplaten" zijn te zien waar de modules op staan. Let op de geringe hellingshoek van deze twee kanten op "kijkende" amorf Si panelen van Schüco met typische paarsige kleur. Foto © Consolidated (deze webpagina)

Van de beschikbare kleine foto's van de reeds opgeleverde installatie is het moeilijk "tellen" geblazen. Ik kwam met wat giswerk op zo'n 9 rijen achter elkaar, 2 modules per rij (eentje "oost", resp. eentje "west" georiënteerd), en ongeveer 15 modules in de breedte per rij per kant. Totaal kom ik dan grof geschat op zo'n 270 modules (niet alle rijen zijn helemaal "gevuld"). En dat past aardig in mijn schatting op basis van de jaaropbrengst en de door mij als uitgangspunt genomen specifieke opbrengst. Dus we kunnen gevoegelijk uitgaan van een installatie die iets onder de 30 kWp groot is. Niet onaardig**.

De installatie wordt nog heel wat "aardiger" gemaakt vanwege het feit dat er een SDE beschikking voor is uitgegeven door Agentschap NL (te vinden op de beschikkingenlijst voor dat jaar). Die dus onder de SDE 2009 categorie "groot" valt (die categorie valt binnen het traject 15,001 tm. 100,000 kWp)***. Die in 2010 op een subsidiebedrag van 40,6 Eurocent/kWh mocht rekenen, en gezien de berekeningswijze van EL&I ook dit jaar dat absurd hoge bedrag (in ieder geval het voorschot bedrag, mogelijk wederom gelijk aan het definitieve subsidiebedrag wordend) mag gaan incasseren. In menig ambtelijk hoofd heet dat eigenlijk "oversubsidiëring". Want waarom zouden de Duitsers momenteel maar 28,74 Eurocent/kWh "mogen" vangen voor zo'n "max. 30 kWp" installatie, volgens de rigide degressie tabel? De gemeente Rijssen vangt - naast de SDE subsidie (die trouwens wel is gemaximeerd op de bezopen 850 kWh/kWp.jaar "cap") - ook nog eens de marktprijs van mogelijk zo'n 5 Eurocent/kWh voor de volledige opwek (en als ze een relatief hoog kWh tarief betalen voor het verbruik van de sporthal bij zelfverbruik nog hoger), dus dan komen ze al snel aan een gestoord hoog bedrag van dik 45 Eurocent/kWh. Dat is een absurde 57% boven het huidige Duitse invoedings-tarief.

Ach. Niemand die er waarschijnlijk wakker van ligt, van die dikke krenten die er aan dit soort grotere installaties worden uitgedeeld van Staatswege. Bijna niemand in Nederland heeft in de gaten hoe absurd hoog de kWh waarde van de door dit soort SDE installaties opgewekte stroom kunstmatig wordt opgekrikt. Ook erg "innovatief", maar wel van een hele verkeerde soort...

De gelukkige gemeente Rijssen en de systeemleverancier Consolidated claimen dat het onderhavige systeem (waarvoor de "prijs" de doorslag gegeven zou hebben volgens gebouw beheerder Baan) de eerste in zijn soort zou zijn in Nederland, wat natuurlijk een leuke extra kers op de taart is. Het systeem zou slechts 30% van het "energie" (lees: stroom) verbruik in de sporthal dekken, die dus dik 83.000 kWh/jaar er door zou jagen. Het systeem gaat gemonitord worden en de resultaten in de hal van het gemeentehuis gepresenteerd (vermoedelijk middels een opbrengst display).

Gemeente Rijssen heeft ook nog drie beschikkingen voor "SDE 2009 klein" waar ze ook nog wat leuks aan zonnestroom spul van gaan laten aanleggen op eigen gebouwen (maximaal 3x 15 = 45 kWp). Gepland zijn al voor de zomer een installatie op het Kulturhus in zustergemeente Holten, en natuurlijk een systeem op het eigen gemeentehuis in Rijssen zelf.

(2) Sporthal Harenkarspel ook een leuk platdak systeem - van Amerikaanse fabrikant.

Het Noord-Hollandse Harenkarspel gaat "het" iets anders aanpakken. Want ze piesten zoals vele anderen met hen naast het schraalhanzerige SDE potje. En ze klopten tevergeefs aan bij VROM om te proberen dan maar wat uit het Waddenfonds potje te gaan scoren. De gemeente ligt een twintigtal kilometers van de "Waddenzee" verwijderd, midden in de polders tussen Heerhugowaard en Schagen, en kreeg lik op stuk. Niet vanwege de "lokatie", maar slechts vanwege het feit dat de aangevraagde installatie "niet innovatief" zou zijn, zo lijkt het korte bericht te suggereren. Maar aangezien de gevel en de dakbedekking van de sporthal van het Harenkarspelse dorp Tuitjenhorn toch al aan vervanging toe waren (27 jaar oud) en de gemeente "duurzaamheid hoog in het vaandel" heeft staan, wordt de gemeentekas nu dus maar geplunderd. Om een leuke dunnelaag CIGS Solyndra buizen installatie aan te laten brengen (van het veelbesproken Amerikaanse bedrijf, wat de nodige heftige hobbels op hun groeipad is tegengekomen). Eind van deze maand zou de installatie aangebracht gaan worden. Wat niet zoveel werk is. Solyndra heeft een erg eenvoudig plaatsbaar, ook ballast-loos systeem, en wordt op een reflecterende witte dakbedekking geplaatst - zie o.a. mijn bespreking onderaan de Intersolution 2009 pagina.

De totale renovatie inclusief de benodigde gevel/dak werkzaamheden kost volgens opgave 200.000 Euro. De Solyndra installatie zou volgens het artikel 33.000 kWh stroom moeten opwekken. Als we dat terugrekenen met een hopelijk haalbare specifieke opbrengst van 900 kWh/kWp.jaar (in België en bij de paar NL installaties lijken de opbrengsten echter regelmatig tegen te vallen) zou je dan op een systeem van zo'n 37 kWp uitkomen, wat een forse installatie zou zijn.

(Nagekomen)
Dit laatste werd in een prompte reactie van de installateur van het fraais vrijwel bevestigd, die ik binnen een dag na publicatie van dit bericht ontving: Het bedrijf Toes Solar (moederbedrijf Toes Montage B.V.) uit Schagen blijkt de installatie te hebben gedaan, en van de heer Olieman vernam ik dat er 200 stuks Solyndra modules zijn geplaatst met een nominaal vermogen van elk 200 Wp (het "middelste" type uit de nieuwe "200 serie" van Solyndra, zie product pagina). Ergo: deze installatie is 40 kWp groot. Het betekent echter wel dat er met een specifieke opbrengst gerekend zou worden van slechts 825 kWh/kWp.jaar, wat voor een in het zeer zonrijke Noord Holland gelegen PV-installatie een uitzonderlijk lage waarde is voor een optimaal werkend zonnestroom systeem (verondersteld mag worden dat de Solyndra installatie altijd "optimaal zal worden opgesteld" op dit soort platte daken). Vijf van de zeven installaties in het veel oostelijker gelegen Volendam in dezelfde provincie haalden genormeerde opbrengsten van 968 tot zelfs 1.013 kWh/kWp in 2010 (Sonnenertrag)...

Van de heer Olieman ontving ik ook een leuke foto van de installatie:

^^^ Installatie aardig op dreef. Het hele dak heeft witte membranen gekregen, een van de "cruciale" onderdelen van een Solyndra (in Vlaanderen vaak verkocht onder de naam "SunHunter") installatie, omdat daar een deel van de opbrengst vandaan dient te komen (reflecties tegen onderzijde van de CIGS buizen). Ook een "liability", natuurlijk, want binnen een levensduur die moet concurreren met kristallijne technologieën van minimaal 20-25 jaar, moet nog gezien gaan worden hoe schoon en "wit" die dak membranen zullen blijven. Als die membranen flink vervuilen, wordt een latere schoonmaak operatie bewerkelijk en prijzig (er is dan niet meer eenvoudig "onder de modules" schoon te maken). Maar dat is iets voor "later". Foto © Toes Solar, met hartelijke dank!

Ook fors is het feit dat genoemde jaaropwek slechts 22% van het stroomverbruik van de sporthal zou zijn, wat dus neer zou komen op een angstwekkende 150.000 kWh/jaar. Het mag duidelijk zijn: het wordt de hoogste tijd om het stroomverbruik in Neer'lands sporthallen onmiddelijk stevig aan te gaan pakken. Voordat er dure zonnepanelen op worden geplaatst...

... maar dat laat onverlet dat er wat mij betreft beslist meer sporthallen door zonne-minnende gemeentes of andere exploitanten van die sexy dingen voorzien mogen gaan worden, natuurlijk.

* Geclaimd wordt dat de berekende jaar opwek van 25.000 kWh "het verbruik van 8 huishoudens" zou zijn. Dat is wel weer erg merkwaardig, want dan zou er met 3.125 kWh/HH worden gerekend. Dat zou volgens Milieucentraal dan slechts een "minder dan 2-persoons" huishouden zijn. Realiteit is dat het waarschijnlijk bij veel huishoudens al veel meer is. Een "gemiddeld" huishoudens zou volgens het CBS inmiddels uit "2,22 personen" bestaan. Lees: sowieso hoger stroomverbruik dan genoemde 3.125 kWh.

** Met daarbij de aantekening dat er in Duitsland alleen al in de "zeer matige" februari maand 2011 er slechts in het traject >25 tm. 30 kWp 293 nieuwe installaties bij gekomen zijn waar vast niet allemaal trotse persberichten over zijn uitgegaan...

*** Natuurlijk bij lange na niet de "potentie" van een kostbare "SDE beschikking groot" (maximaal 100 kWp) innemend...

http://tinyurl.com/3dyy9o3 (verkorte link naar kort bericht van 25 mei 2011 op website gemeente Rijssen)
http://tinyurl.com/3zbqvtw (verkorte link naar pdf/folder van het vermoedelijk ter plaatse gebruikte "Schüco MSE 100 platdak Oost/West" op de website van producent Schüco Solar)
http://www.consolidated.nl/Files/Gemeente%20Rijssen%20Holten.pdf (project brochure Rijssen van Consolidated)

http://tinyurl.com/3wfo29y (verkorte link naar het korte bericht van gemeente Harenkarspel in NH over het geplande Solyndra platdak systeem op de sporthal)
http://www.toes.nl/content/249/start-sporthal-tuitjenhorn.html (nagekomen: korte project omschrijving van het Tuitjenhorn project bij Toes Solar)

24 mei 2011: Wachten op het Fukushima effect... Wederom een goed gekozen titel van een artikel in Photon van april 2011. Daarin wordt gewag gemaakt van de al door mij op basis van de Bundesnetzagentur data gerapporteerde "slappe" start van 2011 op de eigen PV-markt. Althans, "slap", januari 2011 was een record maand (266 MWp), maar februari is met 101 MWp fors tegengevallen. Toch wordt in het artikel gerept van alweer aantrekkende drukte bij installatie bedrijven, na een korte "winterse dip". En deels wordt dat toegeschreven aan een soort van "herbezinning" bij de Duitse burgers over de verschrikkingen van Fukushima (die nog steeds actueel zijn, maar die inmiddels "naar de derde pagina in de kranten zijn verdwenen"*). En vrees bij de Duitsers dat door het van het net schakelen van 7 kerncentrales in eigen land (met nog steeds zeer ongewis perspectief op "blijvend" karakter) de stroomprijzen wel eens fors zouden kunnen gaan stijgen.

In ieder geval wordt ook gesignaleerd dat bij bedrijven die normaal gesproken actief de "boer" op moesten om nieuwe klanten te werven, die klanten nu steeds meer pro-actief de aanbieders gaan opzoeken en naar informatie en prijzen vragen, wat mogelijk als een "Fukushima effect" zou kunnen worden gezien. Dat is een goede zaak, want er komt, sterk afhankelijk van de marktafzet in de maanden maart tot en met mei, alweer een degressie van de invoedingstarieven voor zonnestroom aan in Duitsland, per 1 juli. En er wordt "openlijk gedacht" over verdere verslechtering van de condities voor zonnestroom installaties binnen Hermann Scheer's EEG. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee, en, zoals zo vaak met dit soort aankondigingen, een "nu of nooit" investeringsgedachte bij veel mensen en bedrijven. Als die "nu of nooit" gedachte gecombineerd met nog lagere moduleprijzen echt tussen de oren komt te zitten, zou je je voor kunnen stellen, dat juni 2011 mogelijk weer een verbijsterende stormloop op PV-installaties zou kunnen gaan plaatsvinden. Met als drukmiddel: voor 1 juli 2011 plaatsen, om nog van het huidige invoedingstarief te kunnen profiteren (tot en met 31 december plus twintig jaar lang...).

Of die nieuwe investeringsbereidheid voldoende zal zijn om de totale marktgroei dit jaar in Duitsland op peil te houden blijft nog steeds zeer dik koffieprut kijken. Aan de systeemprijzen zal het in ieder geval beslist niet liggen. Want het genoemde Photon artikel bevat tevens het "marktprijs overzicht" van 105 offertes die via leveranciers (al dan niet in opdracht van systeemhuizen) wat het tijdschrift elk jaar uitbrengt. Waarbij all-in systeemprijzen (netto, dus excl. BTW) worden berekend, met minutieus uitgespeld alle keiharde specificaties voor de te leveren componenten in de aanbiedingen, die volgens Photon in ieder geval tot en met eind mei vast moesten staan. Met daarbij de olijke noot dat de uiteindelijke verkoopprijs van de aangeboden PV-systemen daar best onder zou kunnen komen te liggen om meer vraag te genereren...

De componenten en harde systeemgegevens die met naam en toenaam zijn aangegeven in het Photon overzicht, tot en met een harde minimale opbrengstgarantie bij 34% van de offertes (in Nederland bij de meerderheid van de leveranciers een zeldzaamheid) zijn:

• postcodegebied installateur
• montage wel/niet door aanbieder of door partner bedrijf
• nominaal STC vermogen aangeboden systeem
• oppervlakte benodigd voor het systeem (m²)
• module merk, exacte type specificatie en aantal te leveren modules
• omvormer merk, exacte type en aantal
• gelijkstroom onderbreker en netbewaking
• montage materiaal: merk, type, materiaalsoort;
• leverancier bekabeling, type en diameter (NB: alle in range 4-6 mm²), type verbindings-stekkers
• terugname verplichtingen (per onderdeel)
• garantie ("Gewährleistung"- meestal 2-5 jaar, enkele al 10 of zelfs 20 jaar)
• minimale opbrengstgarantie in kWh/kWp.jaar, met looptijd (diverse ver boven de 900, sommige 20 jaar lang)
• prijzen onderverdeeld in "zonder montage en zonder netaansluiting", aparte prijs voor de montage, prijs voor de netaansluiting (NB: in Duitsland: aparte Einspeise meter, kan in eigendom en eigen beheer zijn, een complete illusie in NL), all-in prijs (excl. BTW) en daarvan afgeleide "all-in netto" Euro/kWp
• levertijd in weken (variërend van 1-8, meeste 2-4)
• geldigheid van het aanbod (minimaal tot eind mei 2011).

Wie de praktijk in Nederland een beetje kent, weet dat bovenstaande in veel gevallen vrijwel ondenkbaar is in ons land.

Duitsland goedkoopste
Photon heeft in maart 2011 onderzoek laten doen hoe de stand van zaken m.b.t. bovenstaande "actueel marktaanbod" is in enkele belangrijke afzetmarkten (waar ze ook met aparte tijdschiften in de regionale taal actief zijn). Duitsland, Italië, Frankrijk, Spanje/Portugal, en U.S.A. En, het zal u wellicht niet verbazen, Duitsland, wat door Nederlandse politici en topambtenaren regelmatig wordt beschimpt dat het "zoveel geld kwijt zou zijn aan duurzame energie", levert gemiddeld genomen de aller goedkoopste PV-installaties van allemaal, met stip. Het meest "liberale" land op deze aardkloot, U.S.A., blijft met netto systeemprijzen gemiddeld rond de 4.000 Euro/kWh hangen (NB: drie categorieën, >2-5 kWp, >5-10 kWp, en >10 tot plm. 50 kWp, met in het Duitse overzicht een grootste offerte voor 59,3 kWp). Frankrijk, wat extreem zwaar inzet op zogenaamd "BIPV" en "geïntegreerde" PV-systemen (met idioot hoge invoedings-bedragen), zit sterk afhankelijk van de systeemgrootte op een ongelofelijke 5½ duizend Euro/kWp voor een klein >2-5 kWp systeem tot zo'n 3.700 Euro/kWp voor installaties >10 kWp. Italië zit daar (met hoge instraling en desondanks ook al veel te hoge tarieven) een fors stuk onder maar komt niet onder de 3.500 Euro/kWp gemiddeld voor de grotere installaties. De uitzonderlijk zon-rijke Mediterrane landen Spanje en Portugal doen het al wat beter, maar zitten zelfs met de >10 kWp categorie nog steeds boven de 3.000 Euro/kWp.

En het zogenaamd "lichtzwakke" Duitsland? Dat presteert met dicht bij elkaar liggende gemiddelde all-in netto systeemprijzen inclusief montage (totaal 125 datapunten) van 2.772 (klein) tot 2.449 Euro/kWp netto (>10 kWp) als beste jongetje van de klas. En tegelijkertijd heeft in Duitsland al jarenlang de meest aggressieve degressie van de invoedingstarieven voor zonnestroom plaatsgevonden. Zoals Photon het formuleert (vrij vertaald door Polder PV):

Dat laat onverlet dat t.o.v. een vorige marktanalyse Photon tot de conclusie komt dat de gemiddelde systeemprijzen in het huidige overzicht maar iets van 18% onder die van vorig jaar lijken te liggen (behalve bij de allerkleinste systemen van 1-2 kWp: 26% prijsdaling**). Er zal waarschijnlijk scherper aangeboden moeten gaan worden om de particulieren en de bedrijven "bij de leest" te houden en de marktgroei op "acceptabel" niveau te krijgen. Ook - of misschien zelfs wel "alweer" - in wereldmarkt Duitsland zal het er dit jaar om gaan spannen bij de ontwikkeling van de broodnodige afzet. Want als het in Duitsland "fout" gaat lopen met die afzet, hebben zelfs - of misschien wel vooral - de Chinezen met hun gigantische productie volumes een ernstig probleem...

* Fukushima. Laatste nieuws van de buiten de primary containment gelegen "spent-fuel-pool" in het omineuze reactor gebouw 4, die normaal gesproken rond kamertemperatuur zou moeten zijn, volgens IAEA,: "Latest temperature reported: 81 °C after spraying on May 9 - no updated data available" (link); reactor 1: "Achievement of long results of provisional analysis show that fuel pellets melted and fell to the bottom of the reactor pressure vessel." (link; ook andere statusrapporten daar).

Toevoeging: er zijn inmiddels zelfs dertien van de zeventien kerncentrales van het net (deels regulier onderhoud), en nog steeds is Duitsland nog niet ontploft of geïmplodeerd... Zie Photovoltaik.eu bericht van 24 mei 2011.

Bron:
Krause, M.B. (2011). Warten auf den Fukushima-Effekt. Die Durchschnittspreise für Solaranlagen sind auch 2011 wieder um rund 18 prozent gefallen. - Photon nr. 4/2011: pp. 108-123.

23 mei 2011: Nieuw efficiëntie record geclaimd: 18,7% dunnelaag CIGS op polymeer substraat (EMPA). De strijd om "de beste efficiënties" is niet alleen bij de klassieke kristallijne zonnecel technieken nog lang niet beslist. Ook bij de dunnelaag jongens en meisjes wordt voortdurend jacht gemaakt op betere omzettingsefficiënties. Een van de meest veelbelovende "platforms" voor dunnelaag (er zijn er vele) is de combinatie CIGS, wat staat voor een intelligente mix van de metalen koper (Cu), indium (In), gallium (Ga) en diselenide (Se2). Vaak wordt daarbij een combinatie van CuInSe2 en CuGaSe2 gebruikt (verschillende energieniveau's die de noodzakelijke "bandgap" veroorzaken).

Van het Zwitserse research instituut EMPA bereikt ons wederom een record melding van 18,7% omzettings-rendement, geverifieerd door het bekende Fraunhofer ISE, wat zich inmiddels helemaal lam test aan alle nieuwe claims die om de haverklap naar het instituut worden gestuurd voor onafhankelijke verificatie. EMPA heeft een CIGS cel ontwikkeld (van slechts een paar vierkante centimeter groot, er wordt niet opgegeven hoe groot precies, zie foto) die volgens eigen zeggen vergelijkbare broertjes die op metalen dragers zijn gemaakt (denk o.a. aan het beroemde Nanosolar) zou verslaan. EMPA maakt buigbare polymeer cellen met CIGS als foto-actieve laag, en claimt dat door een combinatie van lage temperatuur depositie techniek, een verbetering van de structurele eigenschappen van de complexe CIGS laag (4 elementen!), en een zogenaamde "in situ doping" met natrium in de finale proces stap, het record bereikt zou zijn.

<<< Record flexibele CIGS cel van EMPA - op polymeer substraat. © EMPA (link)

EMPA claimt dat daarmee bewezen zou zijn dat polymeer substraten een betere basis zouden vormen dan (concurrerende) cellen die een metalen "carrier" zouden hebben. Want daarvoor zouden naast veel hogere proces temperaturen (gesproken wordt van meer dan 550 ºC) ook zogenaamde bufferende coatings noodzakelijk zijn om nadelige onzuiverheden in het celmateriaal te voorkomen.

Of EMPA daarmee verwijst naar een van hun directe concurrenten, het Duitse Zentrum für Sonnenenergie- und Wasserstoff-Forschung (ZSW) in Baden-Württemberg, is onzeker, omdat die laatste zich niet in detail uitlaat over de exacte opbouw van hun technologie platform. Maar interessant is wel dat ZSW vorig jaar juli meldde dat ze met hun expertise al zelfs in staat waren om een record omzetting van 20,3% te bereiken op een proef substraat van een halve vierkante centimeter van 4 micrometer dik. En ook die proef cel is in hetzelfde Fraunhofer ISE lab onafhankelijk getest.

Record CIGS cel van ZSW - vermoedelijk met metalen drager >>> © ZSW (link)

Uiteraard zijn dit soort claims hartstikke leuk en mooi, maar moet er direct bij gezegd worden dat commerciële productie van dit soort fraais een compleet ander verhaal is, waarbij veel lagere feitelijke rendementen gehaald zullen gaan worden. Maar dat CIGS als een van de weinige dunnelaag technieken zeer hoge potentie heeft op het rendements-niveau staat als een paal boven water. Het gaat wel opschieten worden voor de leveranciers die nauw verweven zijn met deze research laboratoria. Zoals het Zwitserse Flisom, direct op de campus van EMPA gezeteld met hun productie, en wat al een eigen roll-to-roll proces heeft ontwikkeld voor de EMPA technologie. En wat dus sowieso al een zeer serieuze concurrent is voor de veel lager rendement hebbende (amorf Si) producten van het in Arnhem (NL) gevestigde Helianthos van Vattenfall/NUON. Of de Duitse combinatie Würth Solar en Manz Automation AG die in juli 2010 een exclusieve licentie deal hebben ondertekend rond het CIGS platform van Würth (persbericht van 19 juli 2010). ZSW werkt zeer nauw samen met Würth Solar, en Würth produceerde in 2010 volgens Photon (april 2011) 30 MWp aan CIGS modules.

S.F. en Solibro veel groter perspectief in de uitvoering
Maar beide instituten cq. producenten platforms van Duitstalige huize zullen wel op moeten schieten met de opschaling van zowel de efficiëntie van de commerciële producten, als het fysieke volume van de productie. Want weer een andere, zeer grote concurrent, Solar Frontier in Japan, heeft die grootschalige commerciële productie al lang opgestart. Van niet flexibele glas/backsheet modules. Met volgens Photon (april 2011) in 2010 al 74 MWp geproduceerd, en dit jaar verwacht een afzet van 600 MWp. Het bedrijf spreekt op hun eigen website consistent over "CIS" technologie, wat suggereert dat ze geen gallium zouden gebruiken. Dat lijkt een misvatting te zijn gezien dit interessante interview met Greg Ashley van Solar Frontier Americas. Want die claimt dat er wel degelijk gallium wordt gebruikt door zijn bedrijf. Hij stelt echter: "the company uses only a little bit of gallium". Solar Frontier heeft bovendien al een commercieel productie proces waarbij zowel lood als cadmium niet meer worden gebruikt. Samenvattend: een forse technologische voorsprong op "de markt".

En Solibro, de enig overgebleven dunnelaag dochter van Duitse Hoop in Bange Dagen, Q-Cells, heeft al een commercieel rendement van maximaal 12,7% bij hun CIGS modules - die ze trouwens zelf "Q.Smart" hebben gedoopt. En die uitgeleverd worden met plus-toleranties (altijd minimaal het opgegeven vermogen per module). Fysieke productie van CIGS modules bij Q-Cells volgens Photon (april 2011): 75 MWp in 2010...

Ergo: fundamenteel onderzoek aan verdere verbetering van omzettingsrendementen is een goede zaak en moet vooral doorgezet blijven worden. Maar in de bikkelharde concurrentiestrijd in de "echte" wereld en de enorme dynamiek in de business komt het toch echt aan op het hebben van een dijk van een reproduceerbaar te maken, betrouwbaar en duurzaam product. En de volumes om de immer onverzadigbare wereldmarkt op haar wenken mee te bedienen. Het wordt dus nog hard doorwerken voor (alle) CIGS producenten...

Persbericht 19 mei 2011 EMPA: 18,7% efficiëntie record CIGS/polymeer substraat
Persbericht 27 juli 2010 ZSW: 20,3 % efficiëntie record CIGS
http://en.wikipedia.org/wiki/File:PVeff%28rev110408U%29.jpg (overzicht cel efficiëntie records evolutie NREL)

http://www.flisom.ch (commerciële productie van flexibele dunnelaag CIGS modules in Dübendorf, CH, met eigen roll-to-roll proces in Zwitserland, en nauw samenwerkend met EMPA).
http://www.wuerth-solar.de (commerciële productie van CIGS glas/backsheet modules in Schwäbisch Hall, Baden-Württemberg, en nauw samenwerkend met zowel ZSW als met Manz Automation AG)

http://www.q-cells.com/en/solar_modules/module_portfolio/qsmart/index.html (Q.Smart, de nieuwe naam van Q-Cells dochter Solibro, als "Duits kwaliteitsproduct" die de concurrentie met de Japanners aan zal gaan)
http://www.solar-frontier.com (de nieuwe naam van een honderd procent Shell dochter, Solar Frontier, zou iedereen op dunnelaag gebied - behalve voorlopig nog CdTe producent FirstSolar uit U.S.A. - de loef kunnen gaan af steken bij markt afzet succes met dunnelaag modules. Met CIS technologie "met een beetje gallium")

http://en.wikipedia.org/wiki/Copper_indium_gallium_selenide (met o.a. plaatje van de opbouw van een CIGS dunnelaag zonnecel)
http://nl.wikipedia.org/wiki/Fotovolta%C3%AFsche_cel (verschillen tussen diverse cel technologieën inclusief CIS vs. CIGS)
http://www.renewableenergyworld.com/rea/news/article/2010/07/the-rise-of-cigs-finally (22 juli 2010: interessante discussie over CIGS markt potentieel)

Voorgaande efficiëntie records bij diverse techniek platforms

23 mei 2011: Waarom zonnestroom van eigen dak een "big winner" is en blijft. Een mooie reactie van Tweaker WillemAtHome over de eerste metingen van zijn beginners PV-setje, die goed weergeeft waarom zonnestroom van eigen dak zelfs in Nederland een blijvertje is. En waarom het eeuwige gezeur over "terugverdienen" wat meer naar de achtergrond gedrongen zou kunnen gaan worden in de publieke discussie:

WillemAtHome: heel veel plezier met jullie eigen zonnestroom avontuur. Je zult er geen spijt van krijgen, jullie zijn op de goede weg! Dat vele medelanders jullie op de hielen mogen volgen!

http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/36084921#36084921

23 mei 2011: Is de "zonnestroom park" sector in Vlaanderen dood? Zo zou je mogen concluderen uit een artikel op de uitstekende Energeia website die helaas niet voor het publiek toegankelijk is (artikel Bram Souffreau, 20 mei 2011). Er wordt zelfs kras geclaimd dat de markt voor installaties groter dan 250 kWp "niet meer bestaat". Althans, vanaf 1 juli, wanneer de waarde van de groencertificaten voor installaties groter dan 1 MWp (DC generator vermogen) met dik 27% omlaag zal worden bijgesteld van 33 naar 24 Eurocent/kWh. Voor kleinere installaties geldt een iets minder heftige sprong omlaag, van 33 naar 30 Eurocent/kWh (9% lagere waarde). Wat in het laatste geval resulteert in een nog steeds fors hogere vergoeding dan wat de Duitsers nu al voor hun kiezen krijgen met nieuwe installaties tot en met 30 juni (tabel). Het hoogste tarief is in Duitsland immers al lang maximaal 28,74 Eurocent/kWh (installaties tm. 30 kWp), als de "Eigenverbrauch" optie niet in aanmerking wordt genomen, omdat die op 500 kWp is begrensd en bij zeer grote installaties er vaak veel meer wordt ingevoed op het net dan er on-site wordt verbruikt. In de eerste twee maanden van 2011 werden bij Bundesnetzagentur in Duitsland maar liefst 138 aanmeldingen geregistreerd voor installaties groter dan 250 kWp (zie ook overzicht).

Er worden zegslieden van grote Vlaamse duurzame energie cq. PV-tyconen geciteerd (Electrawinds, Enfinity) die gezegd zouden hebben dat ze niet meer in grote projecten zouden investeren in Vlaanderen omdat - zoals een woordvoerder van het fameuze bedrijf Enfinity zou hebben gesteld - "de overheid de markt kapot gemaakt zou hebben". Enfinity is een van de belangrijkste leden van de sector organisatie BelPV. Het grappige is nu dat een woordvoerder van de overkoepelende branche organisatie ODE (qua functie enigszins te vergelijken met DE Koepel in Nederland), die zelfs een hele sectie heeft ingeruimd op de eigen website voor BelPV (zie hier), die forse stellingname van een woordvoerder van de eigen zonnestroom dochter lijkt te ondergraven. De woordvoerder van ODE stelt daarbij dat zogenaamde "KMO's" (in Nederlands: "klein- en middenbedrijf") best nog wel goesting zouden kunnen hebben om alsnog in grote installaties vanaf een kwart MWp te investeren. Dus of de soep echt zo heet gegeten wordt als de grote PV-partijen doen voorkomen valt nog te bezien, zeker omdat de moduleprijzen nog steeds blijven dalen. De installatielijsten die elke maand weer worden ververst op de website van de VREG (installaties met een AC vermogen groter dan 10 kW) zullen ongetwijfeld laten zien of de markt voor grote installaties zich in werkelijkheid inderdaad dramatisch zal gaan ontwikkelen (zie mijn continue updates voor Vlaanderen op de aparte pagina).

Investering afgekapt
Dat laat natuurlijk onverlet dat er wel degelijk zware druk op de sector bij de zuiderburen is komen te staan, en dat "het feest" in ieder geval wat de zeer grote installaties betreft definitief lijkt te zijn afgelopen. Er moet nu op het scherpst van de snede gerekend gaan worden om "acceptabel rendabele" installaties van meer dan 100 kWp gerealiseerd te krijgen. In ieder geval zullen bedrijven als IZEN, wat fantastische grote projecten heeft gerealiseerd in hun "Zonnecentrale serie" (voorbeeld), beslist andere outlets moeten gaan zoeken om dat soort smaakmakende projecten te kunnen blijven realiseren. Toen de Vlaamse regering de sector het vuur aan de schenen legde met de versnelde afbouw van de hoogte van de waarde voor de zonnestroom groencertificaten besloot het management van het bedrijf eind november vorig jaar uitbreidingsplannen voor een logistiek centrum en kantoren ter waarde van 10,2 miljoen Euro in Turnhout af te blazen. Omdat ze niet het risico wilden lopen straks met leegstaande faciliteiten te worden geconfronteerd bij een verwachte magere markt potentie (o.a. in Het Nieuwsblad).

IZEN, wat al 23 jaar bestaat, weet zijn portfolio verder uit te bouwen richting de particulier, en is al actief in warmtepompen, zonnecollectoren (warm water productie) voor zowel kleinschalige als grootschalige toepassingen (zwembaden), en heeft dus reeds risico spreiding voor de business ingecalculeerd. Gevreesd wordt echter dat vele kleine, op PV gespecialiseerde bedrijven het niet zullen trekken, en aan een beperkte afzet aan met name particulieren niet genoeg omzet zullen kunnen draaien om hun huidige personeelsbestand (zeer sterk gegroeid sinds 2006) op peil te houden. Er zullen dus zeker ontslagen gaan vallen en wellicht gaan er bedrijven omvallen, zo wordt gevreesd.

Grote PV-broertjes
Bij de grote broers Electrawinds en Enfinity vergelijkbare geluiden, die investeren sowieso niet meer in grote installaties vanaf 1 juli, en zoeken in het buitenland verder voor de vergroting van marktaandeel en omzet. Electrawinds (240 medewerkers, groot geworden in windenergie), opende op 20 mei na 2 jaar eerder al een klein windpark met 4 turbines te hebben opgeleverd, in het oostelijk van het beroemde Pisa gelegen Italiaanse dorp Pontedera een eerste buitenlands PV-project. Het betreft een parkeergarage in gemeentelijk eigendom wat met 1.416 panelen is bedekt en waar het bedrijf 1,3 miljoen Euro in heeft geïnvesteerd (bericht). Onduidelijk is hoe groot het nominale vermogen is (bij 210 Wp module ongeveer 300 kWp). De totale PV portfolio van Electrawinds bedraagt inmiddels 2,4 MWp, het gros van de gerealiseerde projecten staat in Vlaanderen, met name in de provincie West Vlaanderen.

Enfinity was al van meet af aan een buitenlandse PV komeet en heeft haar vingers overal over de planeet uitgestrekt, zowel in zonnestroom- als in windenergie projecten (overzicht). Ze hebben veel fraaie zonnestroom genererende installaties via hun dakhuur concept gerealiseerd in Vlaanderen, en ervaring genoeg om hun potentie in het buitenland flink uit te bouwen. In september vorig jaar haalden ze de pers weer eens met hun spraakmakende, 14 en een half miljoen Euro kostende project van 16.000 zonnepanelen boven het HSL4 traject bij Schoten/Brasschaat (bericht). Ze lonken ook al een tijdje naar Nederland, maar aangezien daar geen enkele investerings-zekerheid kan worden geboden zal dat waarschijnlijk niets opleveren. We hebben immers nooit een langetermijn zekerheid van een vast invoedingstarief gekend voor grootschalige installaties. Het SDE gedoe was marginaal gepruts (gemaximeerd op 100 kWp, verschrikkelijke bureaucratie en onzekerheid, en totaal niet markt bevorderend). SDE "+" gaat daar niets aan veranderen, omdat er maximaal 15 eurocent "basisbedrag" verminderd met correctiebedrag in zit voor de "theoretische uitbaters", en dan ook nog in de laatste, minst kans hebbende fase van die zoveelste draak van een hollandse "regeling".

Dan maar naar het lucratieve buitenland
Vandaar dat Enfinity vooral in de grote buitenlanden zit, met talloze interessante megaprojecten in Spanje, Italië, China, en Frankrijk. Hun laatste "big shot" was het 38 hectare grote, uit 79.000 230 Wp modules opgetrokken zonnestroom park bij het gehucht Puimichel, ZO. van het aan de Durance gelegen Les Mées, 70 km. zuidelijk van Gap in Alpes-de-Haute-Provence in Frankrijk. Grootte: een respectabele 18,2 MWp (kort bericht op Enfinity site en zeer fraaie bedrijfsvideo op YouTube waarbij de burgemeester van dat "village photovoltaîque" apentrots het project mag presenteren).

^^^ Screenshot uit de bedrijfsvideo van Enfinity over hun goed gelukte, op ramfundamenten geïnstalleerde 18,2 MWp project bij Les Mées in de Franse Alpen. Als het niet meer makkelijk gaat in eigen land, wil deze Vlaamse projectontwikkelaar van faam best wel bij de zuiderburen gaan buurten om een leuk zonnestroom park te ontwikkelen. Naar het schijnt zelfs op uitnodiging van de lokale boeren... © Enfinity op YouTube (dit exemplaar)

Al was het volgens Photon beslist niet het grootste in die contreien: in het februari nummer van 2011 werden nog eens twee giganten gemeld daar in dat zonnige, op 800 meter hoogte gelegen Les Mées. Een in twee fasen gebouwd 23,6 MWp exemplaar van Solaire Durance. En een 31 MWp monster van Eco Delta Développement, gebouwd door Siemens (persbericht van 21 januari 2011)... Dit soort grote parken zal beslist niet in Enfinity's thuisland Vlaanderen kunnen worden gerealiseerd. Wat wel weer een tale-telling boodschap is, ook voor Enfinity: juist de bouw van een van de grote parken in Les Mées werd tijdelijk stil gelegd vanwege het maanden durende moratorium op de uitbetaling van de invoedingstarieven voor dit soort grote projecten. De Franse regering raakte eind vorig jaar in paniek vanwege de enorme speculatie bubbel die ze zelf hadden opgeroepen door veel te lucratieve tarieven in hun zonnige land vast te stellen. Sindsdien hebben ze ook nog een puinhoop van hun eigen "incentive" regime gemaakt, met een zware cap op de markt die daardoor aan bureaucratische "selectie" willekeur zal worden overgeleverd.

Dus grote bedrijven als Enfinity mogen klagen wat ze willen over hun eigen "onbetrouwbare overheid". Ze zullen, net als al hun collega investeerders vergelijkbare fenomenen in verhevigde mate gaan tegenkomen in steeds meer landen waarin ze nu al actief zijn. Politici zijn immers nooit te vertrouwen als ze denken dat ze macht en controle verliezen...

Het gaan weer "interessante tijden" worden voor de grote PV-centrale bouwers van de moderne tijd...

Bron:
Souffreau, B. (2011). 'Geen enkele investering meer in grote Vlaamse zonne-energieparken.' - Energeia 20 mei 2011.

22 mei 2011: Duitsland afzwakkend met "slechts" 101 MWp nieuwe PV-installaties in februari 2011. Vrij snel na de vorige update van Bundesnetzagentur verscheen het overzicht van de bijbouw van zonnestroom installaties in Duitsland voor februari, met het datum stempel 18 mei 2011. Polder PV heeft inmiddels redelijk routine gekregen bij de verwerking van die sloot informatie en ververste zijn actuele 2011 overzicht van de Duitse markt.

Dat Bundesnetzagentur "versneld" met de maand gegevens komt heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ze zo snel mogelijk de resultaten van de maanden maart tot en met mei zullen moeten gaan publiceren omdat de bijbouw in die maanden doorslaggevend zal zijn voor het vaststellen van de nieuwe degressies die per 1 juli dit jaar in zullen gaan. Vandaar dat versneld de oudere maanddata verwerkt moeten worden om aan die klus te kunnen beginnen (te beginnen met maart 2011).

Het slechte nieuws is: sinds maart 2009 is februari 2011 de "minst" presterende maand geweest bij de oosterburen, met maar 101 MWp aan nieuwe PV-installaties. Dat waren wel 3.671 stuks, met een gemiddeld vermogen van maar liefst 27,5 kWp per stuk... Het "goede" nieuws is natuurlijk dat het 101 MWp was, en niet nul, of slechts een paar MWp. Dat zijn dik zeven Wijwillenzon acties aan realisatie in een winters maandje tijd (met waarschijnlijk zeer hoogwaardige componenten, en degelijk werk en leveringsvoorwaarden bij talloze professionele installateurs).

Maar duidelijk is dat na vele jaren van explosieve groei er "enige mate van afvlakking" aan het plaatsvinden is. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de gigantische degressies die de invoedingstarieven hebben doorgemaakt bij de oosterburen. Maar het kan beslist ook betekenen dat dit slechts een stilte is voor een nieuwe storm. Want Italië, de enige wereldmarkt die Duitsland "een beetje" kon volgen vorig jaar, gaat waarschijnlijk heftige klappen krijgen na ingrijpen van de regering (hoopt Polder PV nog op terug te komen). En de modules die daar niet worden afgezet, bij een verwachte verdubbeling van de mondiale productie dit jaar, "moeten ergens naar toe". En aangezien Duitsland nog steeds het stabielste land blijft met blijvend uitstekende randvoorwaarden en, vooral, investeringszekerheid, zou dit jaar best wel eens wederom verrassingen kunnen gaan geven.

Want een ding kunt u zeker van zijn: van vele tientallen tot honderden miljoenen Euro's waarde aan zonnepanelen die in enorme magazijnen liggen niks te doen gaan heel wat bedrijven bloednerveus worden. Die kunnen beter "de markt" op, anders gaan de financiële departementen van die bedrijven moord en brand schreeuwen. Afzetten dus, dat kostbare spul, maar wel tegen nog lagere prijzen dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. Want de concurrentie zal nog moordender gaan worden, zeker in Europa. Waar "de afzetmarkt" immers verder krimpt door heftige ingrepen van het zweet in de bilnaad hebbende, nog steeds zwaar onder de fossiele plak zittende regeringen. Die al die voortvarendheid bij de decentrale zonnestroom invoeders met angst en beven tegemoet zien.

Dus niet getreurd. Gun die Duitsers, die zo lang de wereldmarkt hebben gedomineerd (en gedragen), even die adempauze in februari. En duimt u mee dat ze na die welverdiende rustperiode weer eventjes lekker zijn gaan "plaatsen". Want d'r is nog ruimte genoeg daar, zelfs in Beieren. Waar de webmaster van Polder PV met partner trouwens binnenkort weer een leuke fietstocht gaat doen, van München terug naar het fossiele poldermoeras genaamd Nederland...

20 mei 2011: Havengemeente Rotterdam krijgt leuk zonnestroom dak van een halve MWp op Centraal Station. Het is niet de gewoonte van Polder PV blind persberichten van bedrijven over te typen. Zelfs niet van aanbieders van zonnestroom producten of van systeemhuizen die ondanks alle verschrikkelijk amateuristische Haagse geneuzel rond zonnestroom prachtige PV-projecten blijven realiseren - met de nodige kunstgrepen, dat dan weer wel. Maar u vindt desondanks regelmatig nieuws over nieuw zonnestroom moois op Polder PV, al moet ik daarbij direct aangeven dat het helaas veel te vaak super projecten van on-Hollandse dimensies in het buitenland betreft. Polder PV geeft altijd zijn eigen inbreng in dat soort berichten, want het heeft geen enkele zin om persberichten zonder inhoudelijk commentaar te vermenigvuldigen, daar zijn genoeg andere websites voor. Geen copy and paste op Polder PV, maar inhoud en eigen formuleringen met interessante informatie en kritische berekeningen.

Gelukkig is Nederland ditmaal weer aan de beurt, met beslist weer een smaakvol project "in the making". Wie zoals de webmaster van Polder PV "regelmatig" met de trein reist in het westen van het land zal het sinds 2007 zijn opgevallen dat op het grote Centraal Station van Rotterdam de beuk in het oude complex is gegaan, het is al jaren een grote bouwput. Het station wordt aan de eisen van de moderne tijd "aangepast" (zeg maar gerust: bijna vanaf de grond opnieuw opgetrokken, de Rotterdamse mentaliteit indachtig), en op groei uitgelegd (Randstad Rail en het hoge snelheidstraject naar zuidelijker windstreken worden als "drivers" genoemd).

Architect Jan Benthem van het architectenbureau Benthem en Crouwel heeft weer zijn tanden in de zoveelste smaakmakende infrastructuur opdracht mogen zetten. En er kwam een leuk zonnestroom deelproject uit. De individuele overkappingen van de perrons zullen worden vervangen door een enorm doorzicht dak van 250 meter lengte, en onze nationale trots Scheuten Solar uit Venlo mag 3.000 van hun dubbelglas laminaat Optisol® PV-modules (in Nederland gemaakt) invoegen in die showcase van het nieuwe station, en is zelfs als zogenaamde "EPC contractor" bij dit project betrokken (overkoepelend aannemer voor het zonnestroom gedeelte). Totale oppervlakte van dat PV-gedeelte in de complete glas overdekking is 9.000 vierkante meter. Scheuten heeft, als gespecialiseerd glas bedrijf, ook al 30.000 vierkante meter gelaagd glas voor andere delen van het nieuwe gebouw geleverd, in drie varianten.

^^^ Artist impression met aanzicht vanuit het noorden, tegen de perron overkapping aan kijkend. Duidelijk is rechts zichtbaar dat er zonnecellen in glas laminaten zullen worden geïmplementeerd aan zowel de oost als west zijde van de zwak hellende dakvormige kappen die qua opzet sterk doen denken aan "dat andere grote BIPV project", het bijna 2,3 MWp grote, begin van deze eeuw gebouwde Floriade dak bij Hoofddorp. Let ook op de omineuze wolkenkrabber van Nationale Nederlanden links achteraan, die zeker in de vroege ochtenduren op vele dagen flinke slagschaduwen over dit dak zal gaan werpen. Alle artist impressions in dit artikel (deels ook bij het Scheuten Solar persbericht): © Licotec Daklicht B.V. (van deze pagina)

Opdrachtgever is ProRail, die ook bijvoorbeeld de totale renovatie van het drukste station van Nederland, Utrecht Centraal, heeft verordonneerd, waar Benthem ook de vormgeving voor heeft gedaan, en waar momenteel ook aan een klein PV project in de vorm van individuele perron overkappingen met gebogen glas laminaten gestalte krijgt. Het compleet te verbouwen station in Rotterdam zou in 2013 weer functioneel moeten worden opgeleverd. De productie van de zonnepanelen zou volgens ProRail zo'n 10% van het stroomverbruik van het station zelf moeten dekken (natuurlijk niet het treinverkeer, want dat blijft een van de grotere stroom vreters die we kennen in Nederland). De CO2 reductie voor het station zou neerkomen op zo'n acht procent (Rotterdam Climate Initiative).

Uitvoerder van de werkzaamheden (ontwikkeling, productie, en de montage van het complete glazen dak van het station), is Licotec Daklicht B.V. uit Duiven (Gelderland). Ze leveren en bouwen ook de onderconstructies. Het glas krijgt een zeefdruk "voor moderne uitstraling", en er is ook een speciale coating die er blijkbaar voor dient om zo veel mogelijk zonnewarmte onder de kap te houden.

^^^ Niet duidelijk of dit een artist impression van hoge kwaliteit, of een echte foto is, maar zo zou het er moeten komen uit te zien, van boven. Ik tel 44 - zeer waarschijnlijk multikristallijne - zonnecellen per dubbel glas laminaat. © Licotec

Redelijk opzienbarend voor Nederlandse begrippen is de omvang van het Rotterdamse glazen PV-dak, wat zo'n 500 kWp groot zou moeten gaan worden. Helaas in het persbericht van Scheuten Solar nogal krom gesteld als "De capaciteit van deze zonne-installatie bedraagt ... een halve MegaWatt (MW) aan groene stroom." Ik had het liefst die laatste drie woorden verwijderd gezien, want "opgesteld nominaal vermogen" (MW[p]) is beslist niet hetzelfde als "energieproductie" ("groene stroom" = energie). Die immers gemeten dient te worden in kWh, MWh, etc. ... Het hanteren van correcte "eenheden" en "begrippen" blijft blijkbaar erg lastig voor persdiensten.

Productie aardig, maar houdt niet over
Over die "energieproductie" wordt zoals gebruikelijk vrij nietszeggend in Nederland gesproken in de vorm van: "vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van meer dan 100 huishoudens". Wederom vaag, maar uitgaande van het "gebruikelijk" genoemde gemiddelde van 3.500 kWh/jaar per huishoudens zou er dan "minstens" 350.000 kWh (350 MWh) per jaar moeten worden geproduceerd (NB: station zou dus zo'n 3,5 GWh/jaar verbruiken). Is dat veel, "normaal", of is dat weinig? Dat hangt er van af. Er staan namelijk al enkele hoge fallussen aan wolkenkrabbers aan de zuidzijde van dat station (o.a. Nationale Nederlanden, zie foto), zelfs op Google Maps werpen de glitter kantoren op de Weena diepe schaduwen ver van zich af, omineus en dreigend. Bovendien worden nog meer dikke fallussen in de directe nabijheid gepland met goedkeuring van de gemeenteraad, waarvan er eentje (uitbreiding Groothandelsgebouw?) een angstwekkend grote schaduw werpt op het stationsdak in de simulatie. De project ontwikkelaar wil tot 250 meter hoog bouwen, maar 90 meter zou misschien een herenakkoordje kunnen gaan opleveren tussen de super kapitalisten en de neoliberale vrijemarkt denkers bij de gemeenteraad.

U kunt er dus van uitgaan dat zeker bij lagere zonnestanden (late herfst tot en met voorjaar) uit dat zuiden de nodige beschaduwing zou kunnen gaan plaatsvinden op het dure geplande PV dak van CS R'dam, tijdens een behoorlijk aantal "zonne"uren. Of hier expliciet rekening mee is gehouden bij de plannen voor het "Scheuten Solar PV-dak" is niet bekend. Wel wordt gesteld dat Scheuten over de "schaduw situatie" in conclaaf is gegaan, en "een optimale belegging van de zonnecellen in de panelen" heeft geadviseerd (expliciete details worden niet gegeven). Duidelijk wordt in ieder geval van de artist impressions, dat er zwak hellende "dakvormige" lichtstraten zullen worden aangebracht die grofweg een oost en een west oriëntatie zullen hebben (beiden gevuld met waarschijnlijk multikristallijne zonnecellen). Wat natuurlijk sowieso voor de te verwachten stroomproductie niet de "meest optimale" situatie zal blijken te zijn (in gevallen waarbij er een volledig vrije horizon op zuid is). Maar wel weer: meer dakoppervlak tot beschikking dan een puur op zuid gericht dakvlak, wat immers bovendien door de wolkenkrabbers aan de zuidzijde sowieso in deze situatie niet "de beste oriëntatie" had geweest.

Als je naar de specifieke opbrengst gaat kijken, weet u dat hier beslist "veren worden gelaten", die gezien de situatie waarschijnlijk voor lief genomen moeten worden. Uitgaande van "minstens 100 huishoudens", 3.500 kWh/HH.jaar, en een systeem van 500 kWp, zou je dan namelijk uitkomen op 350.000/500 = minimaal 700 kWh/kWp.jaar. Zelfs als het "wat meer" zal worden is dat zeker voor de Rotterdamse contreien een erg magere specifieke "genormeerde" opbrengst. Zeer hoog geschatte collega Ton Peters zit immers in Spijkenisse met zijn al aardig oude (momenteel feitelijk al lang weer "achterhaalde"), continu live gelogde SolarWorld systeem "Blauwe Hoek", opgeleverd in 2003 op een ZZO georiënteerd, en 44 graden hellend pannendak tussen de 900 en 990 kWh/kWp op jaarbasis.

^^^ Artist impression onder de glazen kap met vertikale afscherming tussen de lichtstraten (warmte regulering? reflectie afscherming?). Linksboven zijn de individuele cellen net zichtbaar. © Licotec

Dus Scheuten Solar mag dan wel "hoog lichtdoorlatend glas" van eigen productie uit de enorme nieuwe f | glass (Scheuten/Interpane) vlakglas fabriek in het oost-Duitse Osterweddingen (bij Magdeburg) hebben geleverd, of nog gaan uitleveren in de vorm van op maat gemaakte Optisol® PV-modules (een heftige kosten factor voor dit soort projecten). Het haalt allemaal weinig uit voor een optimale energie productie als dat zuivere glas door vette kantoorkolossen schaduwen in een deel van het jaar cq. per winterse dag in het duister wordt gedompeld. Of als ze minder "gunstig" op de zon zijn gericht, zoals in dit onderhavige project zal gaan geschieden. En dat is toch een beetje jammer voor zo'n "internationaal prestige project". Maar daar gelden blijkbaar "andere maatstaven" voor dan maximaal haalbare groene stroom opbrengst. De "urbane" omgeving, die veel voordelen biedt, heeft ook regelmatig negatieve consequenties.

Claim "grootste" potje zout...
Dan laten we de claim van de persdienst van Scheuten Solar dat het Rotterdamse project "het grootste BIPV-systeem van Nederland" gaat worden verder maar even op de plank liggen. Want dat zou betekenen dat CS Rotterdam minimaal het al in november 2003 door Eneco Energie opgeleverde 518,4 kWp BIPV dak op het Oceanium van Blijdorp in dezelfde gemeente zou moeten overvleugelen qua grootte (zie pdf van systeem ontwikkelaar Siemens, en reken zelf het exacte totale vermogen uit met de daar opgegeven module data). Dat zou in theorie mogelijk zijn als met de genoemde "halve MW" daar bovenuit wordt gepland. Maar dan nog: dezelfde systeem ontwikkelaar Siemens heeft al in 2002 het 2,28 MWp Floriade dak bij Hoofddorp opgeleverd voor NUON (pdf), en dat is beslist ook een "BIPV-project". Zij het van "een andere orde", maar BIPV is het beslist.. Want de speciaal daarvoor gemaakt dubbel glas laminaten vormen het integrale dak van die hal. En die hal staat er nog steeds, ik ben er vorig jaar nog langs gefietst...

Financiering is nog weinig van bekend. In het Duurzamegemeente.nl artikel wordt gesproken over het "zoeken" naar financiering voor de blijkbaar benodigde 2,5 miljoen Euro "meerkosten" voor het project. Als dat inderdaad het bedrag voor het zonnedak zou zijn, komt dat neer op een heftige investering van zo'n 5.000 Euro per kilowattpiek. In Duitsland worden grote zonnestroomparken met veel hogere energie output (per kWp) aangelegd die al aardig in de richting van de helft van dat bedrag gaan.

Maar dat alles mag de zonnestroom pret uiteraard niet drukken, en Polder PV wenst de hoog geplaatste Bekende Nederlander die straks op de rode knop (o.i.d.) mag gaan drukken als het doorzicht PV-dak zal worden opgeleverd (ongetwijfeld komt er een feestelijke opening) mooie openingswoorden toe. Want elk project is er een, en deze mag beslist "gezien" gaan worden. Als u over twee jaar - of wellicht al eerder - door de enorme centrale hal op een perron van CS Rotterdam loopt dus vooral omhoog kijken naar het nieuwe zonnestroom genererende moois!

Met dank aan Rob Seljee voor de correctie!

http://tinyurl.com/3d8s5nm (19 mei 2011; verkorte link naar persbericht op website Scheuten Solar)
http://www.benthemcrouwel.nl/portal_presentation/transport (architectenbureau Benthem Crouwel Architects heeft van "transport" een specialisatie gemaakt en zit tot over de nek in andere smaakvolle projecten als het Centraal Station in Utrecht [o.a. PV in perron overkappingen], Den Haag CS, Amsterdam CS, Schiphol station, en vele andere publieke en zeer in het oog vallende projecten)
http://www.licotec.com/index.php/rotterdam-cs (ontwikkelaar en bouwer van het glazen dak, met foto's/artist impressions en omvangrijke animaties van de geplande bouw)
http://www.prorail.nl/duurzaamheid/Pages/Duurzameinitiatieven.aspx (zonnepanelen op Rotterdam CS gaan 10% van totale stroomverbruik van het station, dus niet de trein infrastructuur, afdekken)

http://www.duurzamegemeente.nl/index.php/duurzaam-bouwen/302-rotterdam-centraal-krijgt-70000-zonnecellen (in deze korte bijdrage wordt gesproken van "70.000 zonnecellen" en "9.000 m²". De vraag is of dat klopt. Want als de afbeelding van Licotec van het gebruikte module type klopt, tweede plaatje in mijn artikel, en er zitten 44 cellen in een module, zou dit niet overeenkomen met de claim van Scheuten Solar dat er "slechts" 3.000 PV laminaten zouden worden uitgeleverd. Daarin zouden dan maximaal 132.000 zonnecellen moeten zitten. Dat is way out of line met de hierboven geclaimde 70.000 cellen.)
http://www.rotterdamclimateinitiative.nl/nl/50_minder_co2/projecten/rotterdam_centraal?portfolio_id=32 (achtergronden verbouwing CS Rotterdam)

Nagekomen:

http://www.prorailpersberichten.nl/bericht/189/ ("plaatsing eerste zonnepaneel" op "Dag van de Zon", 21 juni 2011. Financiële ondersteuning van Rotterdam en Provincie Zuid-Holland))

19 mei 2011: Hoogste tijd voor een E-limerick in verwarrende tijden...

Splijtzwam met een offer you CAN refuse...
(19 mei 2011)

Toelichting: Een zieltogende post-Fukushima kernsplijtstroom handelaar probeert in de nadagen van een uit gratis kernfusie verkregen zeer zonnestroom-rijk kwartaal een wig te drijven in het duurzame wereldje door een slim opgetuigd Paard Van Troje binnen te loodsen bij zonnestroom boeren in spé die het niet uitmaakt hoe er geld verdient wordt.

Motto: Hernieuwbare zonnestroom laat zich niet zonder gevaarlijke collateral damage op slinkse wijze uitwisselen tegen gedwongen afname van grote hoeveelheden zeer onduurzame en beslist niet hernieuwbare - noch "duurzame" - paarse stroom (al is het slechts "op papier", of op een of andere naamloze server op een onbekende plek). Hopen maar dat de mensen en bedrijven die hierover "benaderd" zullen gaan worden dat ook zo zien. Anders gaat het weer "feest" worden in het duurzame wereldje van het achterlijke poldermoeras genaamd NEEderland...

Mogelijk dat de aanbieder binnenkort als "De Grote Splijtzwam" verder door het leven zal gaan als de veelbesproken "business-case" succes zal gaan krijgen. En dat is besllist geen Geuzennaam, als het aan Polder PV ligt...

http://henribontenbal.wordpress.com/2011/05/14/onbeperkt-salderen-mag-dat/ (goeie analyse)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/36069227#36069227 (Het zeer Duitse Trianel - met Maastrichts sausje - saldeert al langer "onbeperkt", en had al toestemming van de Belastingdienst...)
http://gathering.tweakers.net/forum/list_message/36043610#36043610 (... en Greenchoice schijnt het ook al van plan te zijn ... waar gaat dit eindigen?)

19 mei 2011: VREG update Vlaamse PV-markt 2 mei 2011. De rapportages van de Vlaamse energie waakhond VREG worden steeds uitgebreider. U kunt talloze zeer interessante data van de ontwikkeling van de "hernieuwbare" stroom markt in Vlaanderen zelf van de website halen (statistieken groene stroom). Polder PV dook weer zeer diep in de gegevens en maakte zijn eigen analyses ondersteund met talloze grafieken. Tot nu toe kon een nieuwbouw van 34,85 MWac aan PV-vermogen voor de eerste 2 maanden van 2011 worden vastgesteld (nog lang niet alle data voorhanden, dit is het minimum). Dat zijn bijna drie Wijwillenzon acties in minder dan een derde van de tijd voor de eerste realisaties bij WWZ. Verder kwamen er in Vlaanderen nog de nodige extra registraties bij die aan eerdere jaren zijn toegekend door VREG, met name aan 2009 en 2010. Totaal geaccumuleerd volume bij de zuiderburen inmiddels 777,6 MWac, wat neer zou kunnen komen op zo'n 855 MWp aan nominaal DC zonnestroom vermogen, uiteraard alles volledig geijkt en gecertificeerd bemeten (WWZ meet niets, er is nog steeds geen uitlees software voor de omvormers, en die zijn sowieso niet met geijkte meters te vergelijken).

Het geaccumuleerde, volledig bemeten volume in Vlaanderen is minstens tien maal zo veel als wat er in Nederland in veel langere tijd, met een veel grotere bevolking is geaccumuleerd (al weet niemand in ons land zelfs bij zeer grove benadering wat dat totale vermogen hier dan wel zou zijn). En in Nederland wordt slechts een gering deel gemeten, al worden de bruto productie meters van de SDE installaties slechts een maal in het jaar uitgelezen (niet door de zonnestroom producent, maar door de netbeheerder). En moet er flink "geschat" worden met de "kalenderjaar opbrengsten", dat kun je beter zelf aflezen van je bee-pee-em-metje, op oudejaarsavond...

Een heel leuk kaartje over zonnestroom in Vlaanderen verscheen halverwege april 2011 in De Standaard (let op dat "aantal" zeer waarschijnlijk verkeerd is geïnterpreteerd, moet neem ik aan "opgesteld kWac vermogen aan" zijn...):

http://www.standaard.be/extra/zonnepanelen/

Polder PV maakte meteen een korte special van dat leuke kaartje op de thema pagina over Vlaanderen op Polder PV. Bovendien plaatste hij enkele jaar grafieken van de ontwikkeling van PV in Vlaanderen op een tweede thema pagina:

14 mei 2011: Eerste progressie rapport PV-afzet in Duitsland in 2011: januari + 266 MWp. Hoe het in wereldmarkt Duitsland zal gaan dit jaar is een van de meest besproken onderwerpen op internet en op beurzen. De PV-markt bij onze oosterburen is en blijft immers de graadmeter voor zowel de potentie, de feitelijke realisatie graad, de kwaliteit, de output (in vele gigawatten momentaan vermogen op zonnige momenten op talloze voorjaarsdagen te meten tegenwoordig), en de overall impact van zonnestroom installaties. In een land waar knallharte, kristalheldere wetgeving is opgetuigd, die een onvoorstelbaar grote investerings-bereidheid heeft uitgelokt, van groot tot klein. En die miljarden aan Euro's in de eigen economie heeft gepompt.

Alle vlaggen staan bij de keihard aangetoonde afzet nog steeds op groen, u kunt het direct zien als u de "Grüne Grenze" passeert in het oosten van ons arme polderlandje. Minder zal het allemaal beslist kunnen gaan worden bij de oosterburen door de enorme, politiek afgedwongen marktgroei afhankelijke degressies van de invoedings-tarieven. Maar de cijfers voor de zeer winterse maand januari 2011 kunnen de Duitsers alweer op hun conto bijschrijven. Nooit eerder werd er zoveel nieuwe capaciteit bijgebouwd in die barre, winterse maand. Twee-hon-derd-en-zes-en-zes-tig Megawattpieken maar liefst. Verdeeld over 5.598 nieuwe installaties (beter eigenlijk: systeem opgaves, waarvan sommigen delen van echt grote installaties betreffen).

^^^
Een van de vele ververste grafieken op de nieuwe webpagina van Polder PV die aan de basis staat van een geplande continue update voor het jaar 2011. Een mogelijk wederom "historisch jaar" voor de afzet van zonnestroom capaciteit in het land wat al elf jaar de vruchten plukt van stabiel en excellent in Wet gegoten ondersteunings-beleid, met dank aan Hermann Scheer en de zijnen. Waar de rest van de wereld haar voordeel mee doet, en wat de morele plicht heeft om Duitsland daar tot in de lengte van dagen voor te bedanken en ze daarvoor te prijzen... Zonder Duitsland hadden we nooit met het huidige niveau van zowel capaciteit als kwaliteit van de PV-industrie gezeten, en zaten we op de blaren van een veel grotere mate van energie afhankelijkheid, en monopolisten terreur die elke dag verhevigt.

Let op het "forse" zwarte kolom segment in de nieuwe januari 2011 kolom: een substantieel deel van de nieuwe capaciteit kwam in die winterse maand onverwacht nog van enkele zeer grote vrije-veld installaties. Als je vergelijkt met januari 2010 en dat zwarte kolom segment niet mee zou rekenen, is er in die - voor de "globale" jaarafzet - niet echt representatieve januari 2011 maand ongeveer evenveel bijgekomen als vorig jaar in die maand.

Daar moet wel bij worden verteld dat waarschijnlijk door de barre, extreem koude en sneeuwrijke december van vorig jaar, het sommige projectontwikkelaars niet gelukt lijkt te zijn om hun enorme vrije-veld installaties op tijd eind december opgeleverd te krijgen. Zeker 8 projecten groter dan 1 MWp per stuk blijken namelijk op 3 januari 2011 in de Excel spreadsheet van Bundesnetzagentur bijgeschreven te zijn. En die projecten zullen, als die voor hen mogelijk nu al "beruchte" datumstempel blijkt te kloppen, twintig jaar lang het met een 13 procent minder hoog invoedingstarief moeten doen dan waar ze wellicht op hadden gerekend (en, als ze pech hebben: modules op hadden ingekocht). Een van die projecten is naar het zich laat aanzien het reusachtige vrije-veld systeem bij Ahrensfelde in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg, vlak bij de noord-oostelijke grens van Berlijn. En dat project is destijds via-via in de schoot geworpen van de Nederlandse projectontwikkelaar Pfixx uit 's-Heerenberg, die het op haar eigen website "Solarpark Berlijn - Eiche" heeft gedoopt (het is een oud waterzuiverings bekken, waar gigantische hoeveelheden beton moesten worden weg gesloopt om het park überhaupt te kunnen bouwen).

^^^ De transitie tussen 2010 en 2011 in detail van dag tot dag. Per 1 januari 2011 is er weer 13% van de invoedingstarieven af gegaan voor nieuwe PV-installaties, en dat is direct te zien in deze grafiek. Op 30 december 2010 werd wederom een aanzienlijke hoeveelheid nieuw vermogen aangemeld, 146,2 MWp. Dik tien "all-in" Wijwillenzon acties (die de eerste MWp pas begon uit te leveren 7 maanden na start van het project). Nogmaals: op een dag. Uitgebreidere uitleg op de betreffende webpagina.

Polder PV heeft een nieuwe webpagina voor u gemaakt waarop het spannende Duitse zonnestroom avontuur voor het huidige jaar vervolgd zal gaan worden. De eerste grafieken zijn gemaakt, enkele nieuwe toegevoegd (o.a. meer detail inzicht in de markt segmentatie voor de kleinste typen installaties). Polder PV staat inmiddels klaar in de startblokken voor toevoeging van de volgende maanden zodra de ambtenaren bij Bundesnetzagentur alle markt afzet lijsten weer hebben bijgewerkt. Ik wens ze daarmee veel succes, en "drukke tijden", uit der aard!

13 mei 2011: Amerikaanse speelgoed moloch gaat spelen met zonnestroom. 5,38 MWp op "Vlaams" dakkie. De webmaster van Polder PV houdt wel van prikkelen in titels. Want dat "Vlaams" moet u met een Engelstalig sausje overgieten, en dan belanden we in Flandersin de Amerikaanse deelstaat New Jersey. De deelstaat die na California de beste zonnepaneel plaatser van die eeuwig slapende reus U.S.A. is, met 293 MWp aan capaciteit in 2010 (14% van U.S.A. accumulatie, bijna 3 en een half maal het volume in heel Nederland) volgens een recent gepubliceerd lijstje afkomstig van SEIA, Amerika's industriële lobby organisatie voor PV (link onderaan). Sorry dus, hooggeschatte Belgen, die titel was een voorbeeld van 'ollandse humor...

In dat dus erg Amerikaanse Flanders staan net als overal in dat land reusachtige hallen waarin economische activiteiten worden ondernomen. Maar op de daken van die hallen gebeurt niks. Althans, er loopt wat regenwater langs, en de zon wordt (helaas, in veel gevallen) buiten gehouden. Maar je kunt met die gigantische daken ook hele leuke dingen doen tegenwoordig. Speelgoed reus Toys"R"US, Inc. heeft dan eindelijk ook "de zon" ontdekt. En zoals het een goed Amerikaans bedrijf betaamt, gaat er meteen op gigantische schaal op lokatie uitgepakt worden. 5,38 MWp moet er aan zonnestroom capaciteit op dat ene dakkie worden uitgerold.

Gesproken wordt van een distributie centrum met een dakoppervlak van 1,282 miljoen vierkante "feet", gelijk aan 119.009 m² (11,9 hectare), hetgeen aan de zuidwest rand van het "dorp" Flanders blijkt te liggen (zie Google Maps impressie). Het is de grootste van de tien distributie centra van Toys"R"US in U.S.A. Het wordt volgens de plannen het grootste PV-dak van noord Amerika. Uiteraard niet het grootste ter wereld, de Amerikanen moeten daarbij nog even verstek laten gaan. Tot nu toe lijkt dat nog steeds het UniSolar membraan project van 12 MWp bij General Motors in Zaragoza, Spanje. Ook het 7,4 MWp grote FirstSolar CdTe dunnelaag project bij Goodyear in Philippsburg (Baden-Württemberg, BRD) is fors groter. Het wel zeer Vlaamse Katoen Natie project, met de tot nu toe bij VREG aangemelde 27,51 MWac inverter vermogen op de westelijke Schelde oever, is hierin weer een geval apart, want de Loghidden City terminal bevat zo'n 13 grote, van elkaar gescheiden blokken met elk 4 enorme hallen op een havenlokatie. En dat kan niet echt als "één integraal dak" worden gezien (je kunt oeverloos discussiëren over "gebouw" definities in dat soort speciale gevallen). Ook in het havengebied van Gent zijn er al vier blokken op vergelijkbare, dicht tegen elkaar gebouwde logistieke hallen gemeld bij VREG onder de (totaal: 40 MW) Katoen Natie paraplu. Gezamenlijk vermogen daar: ruim 6,4 MWac.

Luchtopname van het gigantische distributie centrum - beslist "één gebouw" - van Toy"R"US aan de zuidwest rand van Flanders in New Jersey (oostelijke Verenigde Staten). Let op de schaalstrepen. De microscopisch kleine gekleurde blokjes langs de randen van het enorme lichtgrijze vlak (het dak) zijn enkele honderden, op de grond staande grote containers. >>> © Google Maps (lokatie)

Doet er niet toe, ze doen het toch maar weer, en dat is een goede zaak. De uitvoering zal gezien de enorme oppervlakte en, waarschijnlijk, de beperkte draagconstructie van het dak, met wederom UniSolar membranen van de Amerikaanse producent Energy Conversion Devices worden gedaan. Maar liefst 37.000 stuks daarvan (gemiddelde vermogen van de triple-junction amorf Si dakbanen: 145 Wp/stuk). Niet het hele dakoppervlak zal worden gebruikt, de generator zal 869.294 ft² van het dakvlak gaan bezetten (ongeveer 8,1 hectare, 68% van de beschikbare oppervlakte).

Uitvoerder, eigenaar en projectontwikkelaar is het beursgenoteerde, in de Fortune 500 lijst opgenomen grote energie conglomeraat Constellation Energy uit Baltimore. Er wordt een typisch Amerikaanse Power Purchase Agreement (PPA) getekend tussen Constellation Energy en Toys"R"US voor een 20 jaar durende afname van de door het PV-systeem gegenereerde elektriciteit. Constellation claimt in hun eigen persbericht dat ze al 95 MW[p] aan PV-projecten hebben gerealiseerd of in uitvoering hebben.

Opvallend is dat er wordt gesproken van "removable racking systems". Dat is byzonder, omdat normaal gesproken dakbanen zoals overal worden ingezet met UniSolar cellen op platte daken worden geplakt (zie ook gelinkte Constellation video bij een McCormick vestiging). Dus ik ben benieuwd hoe die constructie er dan uit zal komen te zien - een indicatie geeft de foto op de cnet.com site, maar echt duidelijk is de constructie daar niet te zien. Geclaimd wordt dat zo'n systeem wordt ingezet om te voorkomen dat er rommel op het dak cumuleert, en om onderhoud van het dak ten allen tijde te kunnen garanderen. Het is natuurlijk wel een kostenverhogende factor in het geheel. Over kosten van het project wordt echter niets naar buiten gebracht. Constellation schermt wel in hun wervende video's met incentives van "zonnige staten", waar New Jersey er een van is, dus zonder doet ook dat miljarden bedrijf het niet.

De verwachte jaarlijkse stroom opbrengst, 70 procent van de on-site behoefte. en heel prettig direct uitgedrukt in kilowatturen, zal 6.362.000 kWh bedragen. Dat betekent dat gerekend wordt met een hoge specifieke jaaropbrengst van maar liefst 1.183 kWh/kWp.jaar bij een vrijwel horizontale ligging van de PV dak membranen!

De uitstoot van de "te vermijden" niet duurzame stroom productie zou 4.387 "metric tons"/jaar bedragen (4,4 miljoen kg. CO2eq.), wat betekent dat er daar gerekend wordt met een conversie factor van 690 gr. CO2eq./kWh. Agentschap NL rekent voor Nederland (ijkjaar 2008) met 581 gram/kWh (productie, nog niet bij eindgebruiker), wat zou betekenen dat de in de rekensom betrokken grijze stroommix voor U.S.A./New Jersey 1,2 maal zo "vies" zou zijn dan in "het Nederland van 2008".

Leuk zijn altijd de "equivalente conversie factoren" die in Amerika en andere Engelstalige landen worden gebruikt: 860 personen auto uitstoot equivalenten per jaar (5,1 ton CO2eq. per Amerikaanse rammelbak per jaar...). En/of het equivalent van de aan het elektra verbruik gerelateerde uitstoot van 532 Amerikaanse huishoudens per jaar (ruim 8,2 ton CO2eq.). Gelijk aan een "respectabele" hoeveelheid van 11.959 kWh/HH.jaar. Een elektra consumptie die bijna 3 en een half maal zo hoog ligt als het in Nederland vaak geciteerde "gemiddelde" huishoudelijk stroomverbruik van 3.500 kWh/jaar. In werkelijkheid liggen de verbruiken anno 2011 gigantisch ver uit elkaar, en zijn er huishoudens met microscopische gesaldeerde "rest"verbruiken van een paar 100 kWh/jaar (of zelfs "neggies"). Maar ook een onrustbarende hoeveelheid huishoudens die stroom slempen in de orde grootte die de eerste belastingstaffel al overschrijdt, dus meer dan 10.000 kWh/jaar. Ik hoor steeds vaker van huishoudens die minimaal 4.000 kWh/jaar er doorheen jagen (en die geen "groen" stroomcontract hebben). Na ons de zondvloed.

Toys"R"US stelt in het persbericht dat er al in januari 2010 een PV-installatie op het zusterbedrijf Babies"R"US in North Brunswick is geplaatst (67% van lokale stroomverbruik dekkend), en een "Superstore" van deze "juvenile products retailer" reus in Secaucus (NJ) zal ook van een PV-installatie worden voorzien (33% van lokale verbruik dekkend). Ook voor het hoofdkwartier in Wayne (NJ) en voor andere distributiecentra wordt aan toepassing van PV gedacht. Meerdere bestaande gebouwen zullen doorgelicht gaan worden op de haalbaarheid van verduurzaming van de energieprestatie.

http://tinyurl.com/3w8orcg (verkorte link naar het persbericht van 11 mei op Toy"R"US website)
http://news.cnet.com/8301-11128_3-20061842-54.html (met foto van installatie werkzaamheden door medewerkers van Constellation Energy aan het dak in Flanders, NJ/U.S.A.)

http://green.blogs.nytimes.com/2011/04/29/the-top-10-solar-states/?ref=science (tien best presterende Amerikaanse staten bij de harde implementatie van zonne-energie capaciteit)
http://www.care2.com/causes/global-warming/blog/toys-r-us-will-install-nation-s-largest-solar-rooftop-array/ (blog bericht met talloze reacties op het project waarin ook de typische frase: "Unfortunately, residents in some of the well-endowed neighborhoods have complained about newly-installed solar panels because they're "ugly" and could lower their property values". Uiteraard valt er niks te vrezen voor de omwonenden, die op de Google Map ook nogal ver van dit eenzame gebouw af zullen blijken te wonen, want de installatie zullen ze waarschijnlijk nooit van hun leven kunnen zien...)
http://www.youtube.com/watch?v=-uzbnxw8IUs&feature=related (YouTube filmpje met o.a. beelden van aanbrengen van geplakte UniSolar dunnelaag membranen bij een vestiging van McCormick door Constellation Energy)

12 mei 2011: Nog een Nederlandstalige zonnecelfabriek in de problemen? - in België... Van Solland Solar wisten we al tijden dat het daar, laten we het vriendelijk houden, "niet helemaal gaat zoals we met zijn allen zouden wensen". Het voortbestaan van 's lands enige zonnecel fabriek (nota bene voor de helft in Duitsland gelegen, de nodige vierkante meters van die heilige zonnestroom bodem bezettend), is met het uit de boeken schrappen van enig aandeelhouder (en atoomboer met megakernsplijtplannen op het netvlies) Delta, hoogst twijfelachtig geworden. Al zou het personeel volgens een bericht op Energeia van 6 mei jl. "zich niet te sappel maken" over de blijkbaar benodigde verkoop.

Maar nu is ook een ander beroemd zonnecel producent van "Nederlandstalige huize" in de problemen gekomen, zo lijkt het. Nederlands wordt er echter niet alleen in het hollandse poldermoeras gesproken, maar ook in het zonnestroom in hoge mate minnende Vlaanderen. En in dat schone land ligt het plaatsje Tienen. Wat de vestigingsplaats is van het wereldvermaarde Photovoltech wat een klinkende naam in de sector heeft, hoogwaardige zonnecellen maakt, en zeer goede research op haar conto heeft staan. Op 18 mei 2010 mocht het bedrijf nog apentrots aankondigen dat hun eigen "back-contact" multikristallijne zonnecellen een gemiddelde rendement van 17%, en een maximale omzettingsefficiëntie van al 17,3% behaald zouden hebben, zoals bevonden door Fraunhofer (ISE) in Duitsland. Voor detail foto's van die prachtige cellen, zie mijn bericht van 14 oktober 2010 (met dank aan Photovoltech).

In augustus van dat jaar zou er een nieuwe hal klaar zijn gestoomd om de eerste nieuwe productielijn op te starten met dit veelbelovende, direct met Solland Solar's SunWeb® cel concurrerende exemplaar.

En nu bericht het Belgische Nieuwsblad.be dat zo'n 100 werknemers bij het bedrijf per 23 mei een maand lang waarschijnlijk "technisch werkeloos" zullen worden omdat Photovoltech de productie zou terugschroeven "vanwege een dalende vraag naar zonnepanelen". De werknemers daar zouden nog in een crisis vangnet op driekwart van hun salaris mogen rekenen - van de regering (waar Nederland al lang weer afscheid van genomen lijkt te hebben).

Er wordt in het artikel geclaimd dat Duitsland en Frankrijk een lagere marktvraag zouden hebben en dat dit de oorzaak zou zijn van het tijdelijk op non-actief stellen van driekwart (100 van de 150) van de medewerkers. Want Photovoltech staat in het bekende overzicht van Photon International (pdf) nog een stuk lager dan Solland Solar op de productieladder, zowel bij de opgestelde capaciteit, als, vooral, bij de fysieke productie van/met die capaciteit. Vergelijking met een "outlier", de grootste cellen fabrikant van Duitsland Q-Cells (die trouwens in Maleisië waarschijnlijk al evenveel heeft geproduceerd als in het vaderland, in 2010, volgens schatting van Photon International):

De benutting van de capaciteit in het topjaar 2010 was bij zowel Solland Solar als bij Photovoltech nogal beroerd in vergelijking met Q-Cells wat toen juist uit een fors dal omhoog aan het klimmen was. Dus er lijkt structureel iets anders aan de hand met de NL/Vlaamse bedrijven. Met dat soort op de wereldmarkt geringe omzet volumes voor zowel Solland Solar als Photovoltech, in vergelijking met Chinese reuzen als Suntech, JA Solar, Trina en Yingli, die elk tussen grofweg de 1.000 en anderhalf duizend MW hebben geproduceerd in 2010, vraag je je terecht af of de levensvatbaarheid van die kleine Europese producenten wel kan worden gewaarborgd. Zeker als je de verbijsterende geplande capaciteit en productie uitbouw cijfers van de Aziatische grootmachten ziet in het Photon International artikel. Tenzij ze unieke producten in de markt kunnen zetten voor scherpe prijzen en in behoorlijke volumes, zoals de innovatieve, hoog rendement hebbende "back-contact" cellen.

En dat laatste is nu net de crux: daar moet massaal op worden ingezet. Solland lijkt een liability gezien het wegvallen van de steun van atoomsplijtende baas Delta, en hopen maar dat dat goed af gaat lopen met hun SunWeb® avontuur (onze belastingcenten...). Van de bazen van Photovoltech zou ik verwachten vol voor hun eigen back-contact cel te gaan. Heeft mogelijk het hoog karaat gehalte hebbende investeringsavontuur van Photovoltech's 50 procent aandeelhouder Total (Frankrijk) in het Amerikaanse topbedrijf SunPower (ja, ook back-contact modules, monokristallijn, en de beste ter wereld) mogelijk iets met deze teleurstellende gang van zaken te maken? En/of het bijna even grote aandeel van het diep in de fossielen en nukes zittende Electrabel/GDF-SUEZ? Laten we het niet hopen, en dat na een maand alles weer is zoals het was, en dat vervolgens versneld Photovoltech's "back-contact" dromen bewaarheid mogen gaan worden...

De suggestie van ex-baas Nijs dat de Vlaamse regering de "doodsteek" aan de Vlaamse PV-sector uit zou delen door de hoogst noodzakelijke stapsgewijze degressies van de invoedingstarieven in gang te zetten lijkt me erg kort door de bocht. De Vlaamse PV-markt moet maar gaan wennen aan minder vette externe ondersteuning en net als overal elders met meer gebalanceerde en zeker minder financiële back-up moeten zien te overleven in deze harde wereld.

En het proefballonnetje van de metaal vakbond ACV-Metaal dat er hoop ontleend wordt aan "nieuwe maatregelen van de Italiaanse overheid ter ondersteuning van de sector" moet u ook op een weegschaal leggen. Want of Photovoltech met haar geringe marktaandeel daar structureel beter van zal worden lijkt de vraag, zeker ook gezien de onzekerheden rond die "extreme" markt. Dan zullen ze Aziaten met de (hoogwaardige) "standaard" cellen moeten gaan onderbieden. Of met een dijk van een alternatief moeten komen. Hard werken geblazen dus, zowel door de bazen van Photovoltech, als die van ons eigen Solland Solar. Alleen de zon gaat (nog) voor niets elke dag op.

http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=HH3A2LMR

12 mei 2011: "Alle remmen vast!" Italia op dieet. Het zat er al een tijdje aan te komen. Na de koudwatervrees voor al te harde progressie van de zonnestroom bijbouw in Spanje, Tsjechië, Frankrijk, België, etc. (Nederland komt hier niet in voor: we hebben nooit een serieuze markt gehad), gaan de remmen er op in la Bella Italia. Al is nog moeilijk te duiden hoe dat precies gaat uitpakken. Want de invoedingsregelingen in dat land met hoge stroomprijzen waren al van meet af aan veel te lucratief - en werden ze steeds ingewikkelder. Alleen in het begin nog een beetje opgehouden door die fantastische bureaucratie waar Italië bekend om is. Maar dat liet onverlet dat met name het zogenaamde tweede "Conto Energia" tot en met 2010 exceptioneel attractief bleek te zijn voor de immer op leuke projecten beluste, zich niets van mondiale crisissen aantrekkende (mega) investeerders. En dus werd Italië helemaal vol gesodemieterd met oneindige hoeveelheden modules die de Chinezen via ultrarap uitgebouwde productielijnen full-speed en zeer bereidwillig kwamen aanleveren. Of een enkele goed boerende Amerikaan (zoals in deze joekel, zonvolgend en wel...). Evenals nog wat andere partijen die al vroeg in de gaten hadden dat hier "schöne Renditen" te bekomen waren - een tijdelijke opleving voor de afzet van de "hoog in de kostenpyramide zittende" Duitse industrie zeg maar. En er was ook nog een verdwaalde Nederlandse module fabrikant die met haar in Duitsland gemaakte modules (in een van een Nederlandse olieboer overgenomen fabriek met een PV-dak waar ik ook indirect via Windvogel een microscopisch "aandeel" in heb) ook in Puglía in de hiel van de laars nog wat leuke krenten uit de pap mocht halen met wat aardige PV-parkjes her en der in het landschap gestrooid...

De Italiaanse autoriteiten, totaal overvallen (?) door deze door velen voorspelde ogenschijnlijk van Spanje gekopieerde Solar Stampede, en nog bezig met de uitwerking en vooral, de resultaten, van het derde Conto Energia, wat al binnen no-time ingevuld zal blijken te gaan worden als de tekens ons niet bedriegen, hebben inmiddels tot het vierde wetsontwerp besloten met het fenomeen "remblokken" op Italiaanse wijze ingesloten. Ingangsdatum C.E. IV: 1 juni 2011. Dus meteen schluss voor het eigenlijk nog in de wieg liggende voorgangertje C.E. numero III, wat formeel eind mei wordt afgesloten (naar het weeshuis?). Gezien de meestal Duitstalige artikelen over deze materie (die zitten overal als er "solar" op staat) is het weer erg ingewikkeld wat er begin mei allemaal is besloten, en de exacte details van de regeling zijn nog niet officieel gepubliceerd. Veel is al wel bekend, en we zullen ongetwijfeld uitgebreide analyses van de vele complicaties voorgeschoteld gaan krijgen. Sonne Wind & Wärme kondigde op hun website al aan dat hun juni nummer uitgebreid in zal gaan op de nieuwste Conto Energia, die in het teken zal staan van forse ingrepen om de tomeloze plaatsingslust (of is het woede?) van PV-boeren in te (proberen te gaan) dammen.

Waar is al die kouwe drukte van zonnige bodem nu allemaal voor nodig? Even een paar grafiekjes die ik gemaakt heb van downloads van de zogenaamde "Contatore fotovoltaica", de officiële zonnestroom capaciteit teller op de website van de marktregulator GSE in Italië, sinds het cijfermateriaal "opvallend" hard begon te groeien, in de herfst van 2010.

^^^ Aantallen bij GSE officieel geregistreerde PV-installaties die onder de drie opeenvolgende Conto Energia regelingen vallen. De eerste, in witte curve, reeds afgerond, de tweede, in rood, nog steeds spectaculair stijgend omdat er nog steeds tot en met eind juni aan het net gekoppeld mag worden met eind vorig jaar aangemelde installaties, en de derde, pas in maart 2011 begonnen, nu al het aantal installaties van de eerste ingehaald (met ongetwijfeld perspectief op veel meer). Het totale aantal van alle drie de regelingen bij elkaar bedroeg op de status dag (11 mei 2011) al 200.643 stuks.

^^^ Zelfde grafiek als boven, maar nu de geaccumuleerde capaciteit die binnen de drie regelingen valt in MWp. Hier is goed te zien hoe enorm snel de bijschrijvingen voor Conto Energia II (rood) hebben aangetikt, en dat een groot volume van deze bijschrijvingen grote tot enorme zonnestroom parken betreft, die de capaciteit binnen het tweede Conto Energia dramatisch zeer snel heeft doen toenemen (en nog steeds laat groeien). Was halverwege oktober 2010 nog "maar" 1,51 GWp in deze tweede regeling toegelaten, bleek dat op 11 mei 2011 al te zijn geëxplodeerd naar een volume van 4,65 GWp. Dik 3 GWp in nog geen 7 maanden tijd. Dat komt neer op gemiddeld 15,2 MWp per dag over die periode. Dat is meer dan een 'ollandse Wijwillenzon actie aan realisatie (netgekoppeld en volledig geijkt bemeten), elke dag weer. 206 dagen achter elkaar...

^^^ Grafiekje met de optelling van de drie Conto Energia regelingen aan accumulatie van capaciteit (met iets meer datapunten, ik heb niet altijd de detail accumulaties vastgelegd). 11 mei 2011 stond de teller alweer op 4.916 MWp, en die teller draait lustig weiter, op weg naar regionen van "Duitse" orde. Als enig ander land in de wereld wat dit soort "absurde" volumes aan PV afzet...

En dan is dat allemaal nog lang niet het totaal wat er in 2010 is aangemeld, zoals in een vorig bericht ook duidelijk werd gemaakt op Polder PV. Er kan dus nog veel meer bij gaan komen, nog voor het vierde C.E. inwerking is getreden. Deze explosieve ontwikkeling heeft alle alarmvlaggen in Rome doen uitgaan, want al die absurd lucratieve invoeding (veel hogere invoedingstarieven dan in het anderhalf maal zo zonarme Duitsland, waar in de eigen sector uitdrukkelijk voor is gewaarschuwd, maar wat destijds door de eigen autoriteiten in de wind is geslagen) moet betaald worden. Door de Italiaanse stroomverbruikers. En dat gaat in de papieren lopen, al is nog steeds niet duidelijk hoe erg het wel niet gaat worden gezien de enorme achterstanden bij regulator GSE bij registratie en de hopeloos complexe, over talloze "staffels" lopende vergoedingen structuur. Reken op vele miljarden Euro's.

Ook Gij, Brutus! Het mes er in
Dus ging het spreekwoordelijke mes er in, na trouwens stormen van publieke protesten van de Italiaanse branche volgend op het terzijde schuiven van vrijwel alle compromis voorstellen tussen het parlement en betrokken ministeries, door de door de branche organisaties gehate "EZ minister" Romani (Photon artikel in april uitgave). Een branche die trouwens is versplinterd in minstens 6 organisaties, dus zeer makkelijk op Napoleontische "verdeel en heers" wijze tegen elkaar uit te spelen. l'Histoire se répète. Volgens SWW heeft de Italiaanse regering op "onze" bevrijdingsdag, 5 mei 2011, besloten om de invoedingstarieven voor zonnestroom (voor nieuwe installaties) vanaf juni dit jaar (2011) vanaf het eind van de maand te laten dalen binnen de vierde Conto Energia regeling. Eerst fors met 4 tot 11% (afhankelijk van installatie grootte/type), erna wat langzamer met 2-5% per maand. Er gaat sowieso "gecapt" worden op het uit te geven totale invoedingstarieven budget voor zonnestroom, wat ongetwijfeld gruwelijke bureaucratie van Nederlandse orde zal gaan uitlokken. Het moet immers allemaal gecontroleerd en becijferd worden, en met de extreme dynamiek die er is in de Italiaanse markt, gaat dat een heftige klus worden. Met ongetwijfeld overwerkte ambtenaren en mogelijk onverwachte lange wachttijden bij toekenningen voor te bouwen PV-installaties. Dan hadden "onze" Nederlandse SDE ambtenaren maar een makkie, met dat prutsbeetje van een paar MWp per jaar...

Geluk bij een ongeluk: Deze harde financiële cap betreft uitsluitend de "grote" installaties in Italië. Die worden in C.E. IV opnieuw gedefinieerd: alles boven 1 MWp op daken, en alles vanaf 200 kWp in vrije veld systemen. Vooral die laatste categorie gaat dus harde klappen krijgen, want daar waren de grootste winsten te maken met gigantische aantallen spotgoedkoop in vele containers naar Italiaanse havens versleepte Aziatische modules. En worden die gegarandeerd nog vele jaren met de binnen no-time uit de grond geramde installaties in zonnig Italië over een lange periode van 20 jaar verzilverd door machtige investeerders-conglomeraten... Dus daar hoeven we echt geen traan om te laten.

Overgang met budgettering Grote Jongens Cap
Maar Italië zou Italië niet zijn als er niet voor een iets de "pijn" verzachtende "overgangsfase" zou zijn gekozen. Van juni 2011 tot en met eind 2012 wordt een budget van 580 miljoen Euro gereserveerd, wat volgens EuPD Research neer zou kunnen komen op alweer een nieuw volume van 2,7 GWp aan "grote" installaties (bovenop wat nog steeds binnen C.E. II en III zal worden toegelaten!). Daarna wordt van 2013-2016 1,3 miljard Euro gereserveerd, alleen is dat het totale budget voor alle installaties (de "kleine" inclusief). Die hoeveelheid geld zou volgens datzelfde EuPD Research in totaal nog eens 9,77 GWp (getal Photovoltaik.eu) extra op kunnen leveren, grofweg 2,5 GWp/jaar in die periode. Met de zeer grof geschatte minimaal 5 GWp accumulatie in 2010 (volgens SWW...) en wat er allemaal nog bij gaat komen, zou eind 2016 Italië al een aardig eindje op weg richting 18 GWp aan PV-capaciteit moeten kunnen komen onder deze nieuwe "gecapte financiële speelruimte". Photovoltaik.eu heeft het namelijk over een bijbouw volume van mogelijk 12,46 GWp in de periode juni 2010 - december 2016 onder de nieuwe financiële inperkingen. Wie weet wordt het nog veel meer, want 2010 is nog lang niet "afgesloten"...

Leuk snelle beslissers momentje volgens de Photovoltaik.eu bijdrage: installaties die onder deze C.E. IV nog uiterlijk 31 augustus 2011 aan het net zullen gaan zullen nog niet onder de nieuwe financiële cap gaan vallen, dus hier zou de Italiaanse overheid mogelijk nog een extra daardoor veroorzaakte rush op haar conto bij kunnen schrijven waarvan het zeker niet ondenkbaar is dat die in vele MWp uitgedrukt zou kunnen worden... De Chinezen en andere Aziaten kunnen zich gelukkig prijzen een hoop van hun spotgoedkope modules (die met de dag goedkoper blijven worden) in dat welvarende land te kunnen gaan dumpen.

Meer en strengere eisen
Photovoltaik.eu meldt dat er strenge regels voor grote PV-parken komen, verplichte inschrijving bij GSE, en strakke voorwaarden waaraan moet worden voldoen zoals een oplevering binnen 7 maanden na aanmelding (...). Ook zal niet meer de oplevering van de installatie zelf het ijkpunt zijn voor het van toepassing zijnde invoedingstarief, maar het tijdstip van netkoppeling. Dit kan forse financiële consequenties hebben voor investeerders als al dan niet door de "schuld" van de netbeheerder veroorzaakte vertraging daarvan de installatie in een lagere tariefklasse zal gaan vallen, met mogelijk heftige juridische conflicten tot gevolg (de financiële belangen zijn immers immens aan het worden). Verder worden ook recycling en zelfs certificering verplichtingen van de hardware leveranciers als voorwaarden opgenomen.

Er zijn ook zeer omstreden voorstellen zoals een toeslag voor de PV-eigenaar van 5% als minstens 60% van de hardware (exclusief installatiekosten zelf) stamt van in de EU producerende bedrijven. Zoiets riekt naar mogelijke problemen met de vrijhandels fetisjisten van GATT (trouwens vergeven van de neoliberale 'ollandse mega-kruideniers). Al doet Ontario exact hetzelfde in Canada, en floreert die provincie als nooit tevoren met hoge installatie bereidheid en, vast niet toevallig, momenteel de grootste PV-installatie ter wereld, 92 MWp Sarnia met FirstSolar dunnelaag modules. Er is bij mijn weten nog geen "vrije markt ideologie oorlog" uitgebroken over deze hete materie.

Netbeheerders handen uit de mouwen...
Ook zeer opvallend in een land waarin de netbeheerders overuren draaien om de waanzinnige explosie van PV-installaties te kunnen bijbenen, is een eis dat binnen 30 dagen nadat een PV-systeem volledig is opgeleverd deze ook daadwerkelijk door de regionale netbeheerder aan het net zal moeten worden aangesloten. Gaat dat niet lukken, zullen ze de eigenaren compensatie moeten gaan betalen. Ik ben benieuwd hoe die boodschap aan zal komen, met name bij netbeheerders in gebieden die niet al te krachtige netten hebben, waar niet oeverloos veel PV-capaciteit op "gedumpt" zal kunnen worden...

Vanaf volgend jaar, medio 2012, zullen de tarief degressies per half jaar doorgezet worden, in eerste instantie alweer 5-10 eurocent per kWh (!), waarbij ze echter in 2013 weer zouden moeten gaan stijgen. Dat laatste dient ter compensatie van het voornemen om de ook nog eens lange tijd geldende extra voordelen als belastingbonussen en "financiële hulp van grote investeerders" in dat jaar rücksichtslos af te gaan kappen. Vanaf de tweede helft van 2013 zou dan, in navolging van Duitsland, een marktgroei-afhankelijke degressie moeten gaan gelden.

Party over? Mwagh...
In ieder geval vanaf 2013 dus geen dubbele incentives meer, het feest is dan echt afgelopen. Want voor niets gaat dan nog steeds de zon op (de komende paar miljard jaar een van de weinige steunpilaren waar we op kunnen blijven bouwen, als we dat tenminste als "soort" überhaupt nog mee gaan maken). Maar zelfs in de Nazione Solaris is op een gegeven moment het Romeinse Geduld op. En moeten de zonnestroom minnaars het verder met een minimale bonus zien te rooien. En dat is een ghoede saeck, begrijpt u me s.v.p. goed. Zolang de module prijzen blijven dalen, zou die almaar terug geschroefde financiële incentive (let wel: uitsluitend voor de nieuwe installaties) "een gegeven" moeten zijn.

Ondanks alles verwacht analisten bureau Jeffries dat in 2011 er gewoon 3,5 GWp wordt bijgebouwd in Italië. Of daar de nog niet in de cijfers van GSE voorkomende eind 2010 en masse aangemelde, doch nog lang niet allemaal verwerkte (lees: officieel geaccepteerd binnen Conto Energia) installaties bij zitten vertelt het verhaal van Photovoltaik.eu echter niet. Collateral damage van zoveel afzet vraag: mogelijk dat de module prijzen weer (eventjes?) zullen gaan stijgen. Maar zelfs dat is met de bizarre dynamiek op deze wereldmarkt beslist geen vast gegeven...

http://www.bva-solar.de/sww/content/solarstrom/details.php?id=841 (6 mei 2011)
http://www.photovoltaik.eu/nachrichten/ ... /verffentlichung-des-conto-energia-iv-steht-noch-aus_100005080/ (6 mei 2011, plus links naar eerdere berichten)

Eleuteri, S. & Beneking, A. (2011). Chaotische Verhältnisse. Italiens Solabranche protestiert gegen die Pläne der Regierung, die Förderung zu ... - ja, was eigentlich?. - Photon 4/2011: pp. 24-25.

Eleuteri, S. & Krause, M.B. (2011). Böses Erwachen. Drastische Förderkürzungen haben die italienische Solarbranche kalt erwischt. - Photon 3/2011: pp. 30-32.

Eleuteri, S. & Siemer, J. (2011). Schlag ins Kontor. Die Jahresbilanz 2010 für den italienischen Markt sprengt alle Erwartungen. - Photon 2/2011: 32-36. (GSE heeft 5,8 GWp aan projecten voor 2010 "in de boeken" staan...)