Nieuws P.V. pagina 77

meest recente bericht bovenaan

9 juli 2011 - 27 juli 2011

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

27 juli 2011 (updates 28 juli, 3 & 4 augustus 2011): Big PV Park Frenzy in Verenigd Koninkrijk - met Nederlandse bemoeienis. De "bekende" partijen op zonnestroom gebied in Nederland hebben al lang hun vleugels uitgeslagen over de rest van Europa. Het eeuwige gemier op de vierkante centimeter in eigen land is niet iets waar je als ondernemer blij van wordt. Zonnestroom is big-business, en als je een beetje leuk mee wilt doen - en serieus genomen wilt worden - ga je in de lucratieve buitenlanden prachtige projecten realiseren. Oskomera Solar Power Solutions (OSPS) uit het Noord Brabantse Deurne doet weliswaar nog steeds af en toe wat moois in eigen land, zoals het 591 kWp Amsterdamse zonnedaken project op scholen e.a. gemeentelijke gebouwen (zie PPV bericht van 9 juli jl.). Maar het echte geld werd al jaren in Vlaanderen verdiend, waar het laatste jaar nog even wat grote MWp projecten werden afgerond voordat de ergste degressies voor dat soort systemen zouden ingaan (1 juli, zie mijn "degressie grafiek"). Zoals een door OSPS aangebracht 5 MWp dakje bij Lano in Harelbeke...

Ondertussen ontstonden nieuwe markten met interessante feed-in regimes, en OSPS was daar snel bij. Dat moest ook wel, want in april 2010 werd de Engelse markt blij verrast met de start van een zeer lucratief, van tevoren uitgebreid geconsulteerd incentive regime (daarbij was de adviserende rol van Hermann Scheer's strijdmakker "in EEG zaken", Hans-Josef Fell natuurlijk zeer welkom), en er waren natuurlijk al snel vele kapers op de kust. Maar toen het gedrang met de plannen voor grote PV-projecten na de start van die wettelijk vastgelegde incentive ernstige vormen aan ging nemen, schoot de Engelse regering direct in een hevige stress, en kondigde ze nog geen jaar later aan (maart 2011) dat voor projecten groter dan 50 kWp het deksel er op zou gaan. En dat serieus overwogen zou gaan worden om extreem veel lagere FIT's voor de grote(re) PV-beesten in werking te gaan zetten. Volgens de British Photovoltaic Association zouden vanaf 1 augustus 2011 de volgende, fors omlaag bijgestelde invoedingstarieven gaan gelden voor alle nieuw aan het net gekoppelde installaties (BPA bericht):

• vanaf 50 tm. 150 kWp 19,0 pence/kWh (EUR 0,22/kWh)
• vanaf 150 tm. 250 kWp 15,0 pence/kWh (EUR 0,17/kWh)
• vanaf 250 kWp tm. 5 MWp 8,5 pence/kWh (EUR 0,10/kWh)

Voor de goede orde: voor installaties tm. 5 MWp was het invoedingstarief een niet onaardige 29,3 pence/kWh voor de eerste 2 jaar (zie dit oudere overzicht), dus er wordt eventjes 71% vanaf gehaald voor die installaties (nieuwe projecten)... Doekje voor het bloeden (afgezien van het feit dat voor kleinere installaties nog geen ingrepen in de "FITs" zijn voorzien): projectplanners die nog op tijd alle papierwaren hadden geregeld, en die voor 1 augustus 2011 in staat waren om het gewenste PV-project gecertificeerd opgeleverd te krijgen, mochten door voor de oorspronkelijk door de wetgever vastgestelde, door de enorme prijsdalingen van de modules (veel) te hoog gebleken invoedingstarieven. Daarbij moet het project ook zijn voorzien van het benodigde hardware schakelrelais om bij noodgevallen (netuitval) 3 minuten lang een automatische herstart van de omvormers te blokkeren. Dat is trouwens een van de weinige bottlenecks in het realisatie proces van de grotere installaties gebleken bij de netbeheerders (er zijn er maar een paar in UK).

<<< Een van de eerste teentjes in het solar park water door de succesvolle Britse groene stroom leverancier Ecotricity: het 1 MWp Fen Farm PV-park in Lincolnshire, wat in de nabijheid van de al sinds 2008 opgestelde 20 windturbines (16 MW) van hetzelfde bedrijf is gebouwd. © Ecotricity (deze web pagina)

Big Park Rush
En dat hebben de Britse autoriteiten geweten: er kwam - natuurlijk - een run aan projecten in verschillende stadia van ontwikkeling, waarvan nog compleet onduidelijk is wat daarvan op 31 juli daadwerkelijk aan het net zal zijn gekoppeld. Niemand weet hoeveel grote parken er alsnog dezer dagen, vlak voor die roestvrij stalen (?) piketpaal 1 augustus zal worden afgerond. Maar het zullen er heel wat "kunnen" zijn. Een OSPS medewerker die dicht bij het vuur zit in Engeland wist het ook niet toen ik hem daar naar vroeg, maar schatte uit de losse pols dat het best wel zo'n 90-95 MWp zou kunnen gaan worden. Het zeer Brabantse OSPS was betrokken bij twee van dat soort smaakvolle, inmiddels daadwerkelijk op tijd opgeleverde projecten.

Diverse projectontwikkelaars, met in hun kielzog kapitaalkrachtige financiers en investeerders gingen al in 2010 heftige plannen maken. Een van de grootste ontwikkelaars/financiers op de Britse markt is Lightsource Renewable Energy. Met als stevige financiële rugdekker Octopus Investments, die, volgens Dennis Gieselaar van OSPS, zo'n beetje "de UK markt in handen heeft" op het gebied van grootschalige PV-installaties. Maar wat dacht u van een onderneming als Low Carbon Solar (slogan: "passionate about creating a low carbon economy through local community solar parks"), met hoofdkantoor in Cirencester in het westen van Engeland. Die ook diep in de PV-projecten is gedoken en omvangrijke informatie over de achtergronden, milieu impact etc. (soms op "verborgen plaatsen") verstrekt. Ook een oorspronkelijk in München, Duitsland gevestigd bedrijf als Kronos Solar is actief op dit gebied in de UK, en op hun website wordt gewag gemaakt van financier HEP Capital als kapitaalverschaffer. En, voor het Trefullock 5 MWp project (zie foto), het grote Bosch Solar Energy uit Duitsland als hardware leverancier. Diverse andere partijen zijn ook al lang bezig met leuke zonnestroom park plannetjes (dit 3 MWp plan in Gwendraeth Valley, Wales, bijvoorbeeld, of een tweede Somerset project van 760 kWp in Keinton Mandeville, door het installatie bedrijf Ecofirst in opdracht van het mij compleet onbekende bedrijf Solar Power Generation Ltd. (Plymouth). En zelfs een particulier heeft al het nodige privé kapitaal in zo'n smaakvol project gestoken (zie BBC link).

^^^ Beetje doorwerken, mannuh! Werkzaamheden aan het Trefullock 5 MWp project van Kronos Solar/Bosch Solar Energy, ongeveer 10 km. zuidoostelijk van de bekende toeristen trekpleister NewQuay aan de Atlantische kust van Cornwall, ZW. Engeland. Persfoto © Bosch Solar Energy (deze pagina)

OSPS zal voor hun laatste, ook door bovengenoemd Low Carbon Solar getrokken Engelse project ("grootste" in UK, maar dat claimde elke ontwikkelaar zodra die "zijn" grootste had opgeleverd deze maand) nog een persbericht doen uitgaan, zo is mij beloofd. De webmaster van Polder PV stelde alvast een voorproefje voor u op m.b.t. enkele andere smaakmakende projecten die hij zoal tegenkwam op het wereld wijde web.

Voor de Marston Solar Farm (Lincolnshire), 4,51 MWp groot, werd in mei van dit jaar het groene licht gegeven door het gemeentebestuur, op 2 juni was de financiering rond (Lightsource/Octopus Investments), en al zeer snel, binnen 6 weken tijd, werd het complete, 30 acres (ruim 12 hectare) grote project door OSPS formeel netgekoppeld opgeleverd op 18 juli 2011 (die daarvoor trouwens werd gecomplimenteerd door Lark Energy). Larkfleet Group ("zuster" bedrijf van project ontwikkelaar Lark Energy) trof de voorbereidingen voor de aanleg van het park en was betrokken bij enkele van de bouwwerkzaamheden. Lark Energy, onderdeel van de Larkfleet Group, een conglomeraat van bouwondernemingen en projectontwikkelaars, claimt 9,4 MWp aan zonnestroom parken te hebben kunnen realiseren voor de "draconian cuts to the feed-in tariff", aldus de Managing Director van het dochterbedrijf.

Het vlak voor deze installatie opgeleverde Hawton systeem van 4,86 MWp (ook door Lark Energy ontwikkeld, Lightsource deal getekend met hardware leverancier en bouwer Conergy op 1 juni dit jaar) is ook binnen een noodtempo van 6 weken gerealiseerd, en wel op een voormalige mijnbouw lokatie waar meer hernieuwbare energie projecten komen.

NB: Tabel update 13 sep. 2011

Totaal bovenstaande projecten (het gros aangetoond gerealiseerd): plm. 80 MWp (onbekende Kronos projecten 5 MWp niet meegeteld). Dit is zeker niet alles.

* Volgens de exploitant zelf, en het BBC bericht 2 MWp gepland, echter maar 1 MWp gerealiseerd vanwege financiële problemen (privé investeerder, kreeg geen volle medewerking voor financiering van zijn bank, halveerde het originele plan en "raided his pension fund" voor de rest...). Dunnelaag modules zijn van de Amerikaanse dunnelaag leverancier MiaSolé (100 Wp), volgens de investeerder "state of the art" spul (CIGS modules).
** Darry Newman, CEO van Solarcentury over de "drastic cut" in de FIT tarieven voor grote PV-installaties: "This type of installation will be a relative rarity for a few years"...
*** Bij een ander Engels bedrijf werden vergelijkbare Conergy modules getest met opmerkelijke productie resultaten "exceeding performance expectations" ... (bericht van 25 juli 2011)
**** Pers. comm. Dennis Gieselaar van OSPS, 27 juli 2011, aangepast 28 juli 2011, voorlopige data. Voor een eerste foto van dit project, zie apart bericht van 29 juli 2011.
¤ Gerealiseerd op 22 juni 2011. Geplande uitbreiding tot en met 1,6 MWp (is echter onzeker).
¤¤ Wegens problemen bij de financiering oorspronkelijke 5 MWp plan teruggeschaald naar 320 kWp en uit eigen middelen betaald door BKS Energy.
¤¤¤ Veel te laag geschat uiteraard: output bleek 38% hoger te liggen dan aanvankelijk gedacht...
‡ Projecten gerealiseerd door de grootste ontwikkelaars-combinatie: Octopus Investments met Lightsource Renewable Energy (voor 1 aug. 2011 gerealiseerd: 30 MWp in 11 projecten, zie lijst in dit bericht)

Business Academy Bexley 558,6 kWp vrije-veld installatie genoemd in persbericht van 9 juni 2011 nog geen bevestiging van gezien dat het project ook daadwerkelijk is gebouwd (ook niet op de site van de school noch van de ontwikkelaar Enevis).

Kosten
Langage park: 15 miljoen pond, plm. 17,2 miljoen Euro, dus een heftige 3,44 Euro/Wp. In Duitsland een veel te hoge prijs voor een vaste vrije veld opstelling anno 2011.
Iets beter presteerde EOS Energy het met hun 1,15 MWp PV-park naast Hendra Holiday Park in Newquay (Cornwall westkust). Dat kostte volgens eigen opgave 3 miljoen pond, ongeveer 3,4 miljoen Euro, iets onder de 3 Euro/Wp.
Toyota Burnaston deed het met "hun" 4,6 MWp installatie het aardigst: 10 miljoen pond, plm. 11,5 miljoen, Euro, dus een acceptabeler 2,5 Euro/Wp (nog steeds een stuk hoger dan in Duitsland, maar dan ook veel te hoge FIT per kWh). British Gas kocht de installatie en pacht de grond bij de autofabriek, Toyota krijgt de elektriciteit...

UK markt ontwikkeling

^^^ Instraling in UK. NB: in diverse lokaties vergelijkbaar met Nederland en Duitsland. Het zal u niet verbazen: de meeste PV-projecten op grotere schaal zijn gesitueerd in ZW Engeland, Cornwall en omstreken, waar de condities zelfs (zeer) gunstig zijn. © Element Energy Ltd./Pöyry, p. 99 in "Design of Feed-in Tariffs for Sub-5MW Electricity in Great Britain. Quantitative analysis for DECC. Final Report July 2009" (zie pdf, 1,97 MB).

Het volgende abstract volgt uit mijn analyse van de data in de OFGEM statistieken, wordt nog verder door PPV uitgewerkt.

PV installaties in UK sinds 1998. NB: tm. 2009 was de accumulatie nog 10,5 MWp. Introductie FIT per april 2010, data beschikbaar tot en met maart 2011. Meeste nieuwe installaties vielen toen nog letterlijk onder "microgeneration", gezien de bescheiden projectgroottes (de grootste die ik aantrof was 200 kWp, het meeste is veel kleiner):

• 294 systemen met 2.031,247 kWp categorie "Community"
• 27.813 systemen met 72.605,896 kWp "Domestic"
• 239 systemen met 2.214,127 kWp "Non Domestic (Commercial)"
• 29 systemen met 299,400 kWp "Non Domestic (Industrial)"
• Dat maakt totaal tm. maart 2011: 28.375 installaties, met een vermogen van 77.150,67 kWp (77,2 MWp), en een gemiddelde grootte van (slechts) 2,6 kWp per stuk (zo'n 13 modules van 200 Wp per installatie). Daarvan maken de "domestic" (particuliere) installaties 98% uit qua aantallen, en dat is 94,1% van het totale vermogen. M.a.w., tot en met maart 2011 stelde het "niet residentiële" marktsegment nog weinig voor.

Van de 77,2 MWp die er bij OFGEM tm. maart 2011 in de statistieken was geaccumuleerd was er in 2010 maar liefst 49,7 MWp (64,4% van accumulatie) nieuw gerealiseerd, uiteraard als gevolg van de introductie van het FIT regime in het voorjaar van dat jaar. Het eerste kwartaal van 2011 bracht officieel al 17,0 MWp nieuw aan het net, 22,1% van het totale geaccumuleerde vermogen tot en met 31 maart 2011. Uiteraard zal er nog veel meer bij gaan komen (NB! Zie ook "Tot slot"!!!)*. Gaan we uit van een vergelijkbare groei van "domestic" als in 2010, dus zo'n 50 (laatste 3 kwartalen) + 17 (1e kwartaal) = 67 MWp, en tellen we daar "conservatief" geschat ook nog 80 MWp aan nieuwe "industriële" installaties bij op, zou het bijbouw volume in UK dit jaar al rond de 150 MWp kunnen gaan worden, wat het geaccumuleerde totale volume al op zo'n 225 MWp zou kunnen gaan brengen (mogelijk nog fors meer). Dat betekent mogelijk dat eind 2011 het Verenigd Koninkrijk de 12e positie in de EurOberv'ER statistiek voor EU27 (2010) zal kunnen gaan inruilen voor mogelijk de 8e of 9e positie in de ranglijst, daarbij dit jaar zeker Nederland en Oostenrijk inhalend (en mogelijk Portugal ook nog).

* Berekening aangepast dd. 28-7-2011 (1e kwartaal vergeten).

^^^ "Greenest holiday park in the UK", Hendra Holiday Farm in het populaire vakantie oord Newquay aan de westkust van Cornwall, liet door EOS Energy deze 1,15 MWp zonnestroom centrale neerzetten en op 8 juli 2011 aan het net gaan. De helft van het stroomverbruik van het vakantieoord zou er mee moeten kunnen worden afgedekt. Foto © EOS Energy (dit persbericht van 11 juli 2011)

Tot slot - schokkend nieuws
Terwijl ik dit stuk aan het schrijven was kwam er alweer een nieuw bericht binnen van het zeer goed geïnformeerde Engelse Solarpowerportal portal, van 27 juli. Ze hebben namelijk een - verbijsterende - "loophole" in de wet- en regelgeving ontdekt. Ze hebben de DECC (Department of Energy and Climate Change - in NL een welhaast "onbestaanbaar" ministerie...) daarmee benaderd. En daar moesten de medewerkers toegeven dat door die maas in de regelgeving projectplanners "per ongeluk" nog de tijd hebben om uiterlijk 31 oktober 2011 hun (max.) 5 MWp projecten af te ronden onder de oude, zeer lucratieve tarief condities. In de woorden van SPP:

Polder PV schat als gevolg van die onverwachte "loophole" in dat het nog wel "iets meer" dan 90 MWp aan grote PV-projecten zou kunnen gaan worden dit jaar, bij de nog nat achter de oren zijnde PV-newbees aan de andere kant van de Noordzee... SPP suggereert dat er mogelijk nog wel zo'n 10-20 "onvoorziene" grote projecten bij zullen kunnen komen. Wat dacht u? Zou het Nederlandse bedrijf OSPS daarbij ook mogelijk weer van de partij zijn?

Marston (eerste grote Britse project van Oskomera Solar Power Solutions):
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/another_4.89mw_solar_project_beats_the_fit_cuts_5478/ (20/21 juli 2011; NB: titel klopt niet, 4.89 moet 4.51 zijn...)

En verder (alfabetisch):

Body Shop International:
http://www.azur-solar.co.uk/ ... 883-kwp-solar-pv-system-for-the-body-shop-international-118.html (1 aug. 2011)
http://www.solarpowerportal.co.uk/ ... the_largest_self-funded_rooftop_installation_in_547/ (29 jul./1 aug. 2011)

Burnaston:
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/toyotas_4.6mw_solar_installation_pips_the_fit_cuts_to_the_post_5478/ (29 juli 2011)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/work_begins_on_4.6mw_plant_at_toyota_motor_manufacturing_uk_5478/ (7/8 juni 2011)

Coombe Farm:
http://www.solar-sw.co.uk/land-based-case-studies.html (zonder datum)
http://www.solarpowerportal.co.uk/case_studies/somerset_farm_benefits_from_1mw_solar_installation_5478/ (14 juli 2011, enkele extra gegevens)

Debach Enterprises:
http://www.vigorrenewables.co.uk/solar-power/
http://www.solarpowerportal.co.uk/case_studies/vigor_renewables_commissions_500kw_project_in_ipswich_5478/ (30 juni 2011)

Ellough (Promens warehouse roof):
http://tinyurl.com/3uzsucs (verkorte link naar artikel van 20 juli 2011 in EDP24 over grootste PV dak in UK, op dak van plastic producent Promens: "The site is also likely to remain the UK’s largest roof-top installation")

Hawton (Nottinghamshire, niet te verwarren met Howton in Cornwall):
http://www.conergy-group.com/en/desktopdefault.aspx/tabid-39/57_read-1654/ (13 juli 2011)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/conergy_completes_record-breaking_uk_solar_park/ (13/14 juli 2011)

Howton Farm (bij Pillaton NW. van Saltash, Cornwall):
http://www.businesscornwall.co.uk/latest-news/two-more-solar-farms-go-live-123 (28 juli 2011: foute spelling "Hawton", met opgave aantal modules - 17.856 stuks)
http://www.thisiscornwall.co.uk/Approval-solar-farms/story-11473694-detail/story.html (4 mei 2011: planning approval door de Cornwall Council voor, o.a., Howton Farm project bij Pillaton, toen nog 4,3 MWp/11,4 hectare)

Isle of Wight/Blackwater:
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/bks_energy_complete_isle_of_wight_solar_farm_5478/
http://www.bksenergy.co.uk/current-projects.html

J B Wheaton & Sons:
http://www.solar-sw.co.uk/land-based-case-studies.html
http://www.solar-sw.co.uk/commercial-case-studies.html
http://www.solarpowerportal.co.uk/case_studies/j_b_wheaton_sons_showcases_1.2mw_solar_project_5478/ (6/21 juli 2011)

Langage:
http://tinyurl.com/45yjuk6 (28 juli 2011: verkorte link naar persbericht op site Gehrlicher Solar AG)
http://www.thisisdevon.co.uk/Solar-farm-running/story-13018870-detail/story.html (27 juli 2011)

Tweede Manor Farm project in Keinton Mandeville, van 760 kWp:
http://www.ecofirst.net/Week_7_Manor_Farm.asp (22 juli 2011: deel 7 van de continuing story van de installatie van Manor Farm project op de Ecofirst website - af en toe gelardeerd met hilarische Britse humor, zie ook de eerdere delen. "Mud, Mud & More Mud", en "We're so proud"...)

Newquay Hendra Holiday Park:
http://www.eosenergy.co.uk/news.html?id=32 (11 juli 2011: persbericht van de project ontwikkelaar)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/hendra_holiday_park_switches_on_to_solar_power_5478/ (4/11 juli 2011)

Rhos-Y-Gilwen estate (Wales):
http://www.westernsolar.org.uk/ (meer foto's en info op website van de exploitant)
http://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-14073447 (8 juli 2011, video)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/wales_largest_solar_park_is_connected_to_the_grid_5478/ (8/13 juli 2011)

Sandhill (bij Bishops Lydeard, Somerset)
http://www.facebook.com/media/set/?set=a.205458116159260.51116.130616176976788 (fotos'van plaatsen schroef-fundamenten)
http://mikerigby.org/2011/05/18/sandhill-solar-park-work-begins/ (18 mei 2011: blogbericht van lokale Parish Councillor over start van de werkzaamheden)
http://www.somersetcountygazette.co.uk/news/taunton_news/8430555.Solar_power_farm_planned_at_Sandhill_Park/ (5 oktober 2010: planning stadium en project gegevens)

Slepe Farm:
http://www.anesco.co.uk/site//news-folder/farm-powers-308kw-solar-scheme-comes-online? (plm. 3e week van juli 2011)

Sun Park Fen Farm:
http://www.ecotricity.co.uk/news/britain-s-first-major-sun-park-goes-live-today
http://www.ecotricity.co.uk/our-green-energy/our-green-electricity/the-sun/sun-parks-gallery/fen-farm-lincolnshire

Trefullock:
http://tinyurl.com/3segx44 (verkorte link naar persbericht van Bosch Solar van 9 juni 2011, zie ook foto)

Truro:
http://www.solarcentury.co.uk/media/press-releases/solarcentury-turns-old-tin-mine-into-solar-power-plant/ (7 juli 2011, persbericht van Solarcentury, een van de oudste PV-installatie bedrijven van UK, bekend van de CIS Tower in Manchester)
http://www.octopusinvestments.com/press/news.html?newsId=305 (7 juli 2011, bericht bij de financier Octopus)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/ground-breaking_solar_park_trumps_previous_record_5478/ (6/8 juli 2011)

Wallingford (Howbery Business Park):
http://www.guardian.co.uk/environment/2011/jun/27/uk-solar-energy-national-grid (27 juni 2011)
http://www.octopusinvestments.com/press/news.html?newsId=302 (27 juni 2011)
http://www.solarcentury.co.uk/media/press-releases/uk-s-first-solar-powered-business-park-opens/ (27 juni 2011)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/solarcentury_connects_uks_largest_pv_system_to_national_grid/ (27 juni 2011)

Waterlooville (Hampshire Cosmetics, rented roof):
http://www.anesco.co.uk/site//news-folder/uks-largest-rooftop?
http://www.hants-cosmetics.co.uk/2011/07/hampshire-cosmetics-gets-switched-on/
http://tinyurl.com/43f8m7q (verkorte link naar bericht van 26 juli 2011 in Portsmouth News)

Weidenhammer:
http://www.solarpowerportal.co.uk/case_studies/goldbeck_solar_installs_515kwp_rooftop_system_in_bradford_5478/ (26 mei/2 juni 2011)

Westcott (voormalige WWII RAF vliegbasis, nu business park):
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/westcott_wins_the_war_5478/ (28/30 juni 2011: "Westcott wins the war"))
http://www.rockspringpim.com/news-and-research/press-releases/2011/jun27-rhput-westcott.aspx (27 juni 2011: formele oplevering, project details bij de financier/ontwikkelaar Rockspring)
http://www.ownergy.co.uk/solar_park/our_projects/Westcott/ (22 juni 2011: project presentatie park ontwerper Ownergy, met links naar meer info)
http://www.solon.com/global/press/detail.html?ID=608 (19 mei 2011: Duitse Solon SE krijgt EPC contract)

Westmill Solar:
http://www.abakus-solar.com/fileadmin/user_upload/Pressemitteilungen/PM_Solarpark_Westmill200711_de_final.pdf (20 juli 2011: persbericht Abakus Solar; park ontwikkeld voor Blue Energy / Low Carbon Solar Ltd.)

http://www.abakus-solar.com/fileadmin/user_upload/Referenzen_deutsch/Ref_Solarpark_Westmill_UK.pdf (referentie pagina met foto's)

Wilburton Solar Farm:
http://www.octopusinvestments.com/press/news.html?newsId=304 (19 juli 2011: referentie naar het project in overzicht met "have been installed" projecten op website van fonds manager Octopus)
http://www.theabbey-group.com/renewables/wilburton-solar-farm (planningskaart van Abbey Renewables)

Canadian Solar projecten:
http://phx.corporate-ir.net/phoenix.zhtml?c=196781&p=irol-newsArticle&ID=1568017&highlight= (officieel Canadian Solar persbericht, 26 mei 2011)
http://www.dailymarkets.com/stock/2011/05/27/canadian-solar-connects-in-uk/ (incl. beurs commentaar)
http://www.lowcarbonsolar.co/events/tags/tag/131210-churchtown-farm-gwithian.html?catid=11 (13 dec. 2010 - kaartje van het geplande Churchtown Farm project, waarschijnlijk 1 van de drie Canadian Solar lokaties)
http://planning.cornwall.gov.uk:8181/rpp/showimage.asp?j=PA11/00670&index=11122483&DB=8&DT=4 (planningskaart, site foto's en uitleg van het Manor Farm Solar Park project van Low Carbon Solar)
http://tinyurl.com/3pjdy3m (26/31 mei 2011, verkorte link naar artikel op SPP, met waarschijnlijk een foto van een van de drie projecten)

PV-projecten van Abbey Renewables (afgezien van gerealiseerde Wilburton project: status onbekend):
http://www.theabbey-group.com/renewables/abbey-renewables

Kronos Solar projecten:
http://kronos-solar.de/ (diverse projecten in de pijplijn, o.a. op Isle of Wight en in Cornwall, zie vooral de news lijst)

En verder:
http://www.bpva.org.uk/?q=node/1664 (markt statistiek grafiek en bespreking op website British Photovoltaic Association)
http://www.just4theplanet.com/octopus-shows-the-way-as-leading-investor-in-solar-energy-sites/ (lijst van gerealiseerde projecten voor de 1 augustus 2011 deadline door Octopus Investments/Lightsource Renewable Energy: 30 MWp, 118.000 PV-modules, verwachte productie 26 GWh/jaar)
http://www.photon.de/news_archiv/details.aspx?cat=News_Archiv&sub=Politik&pub=1&parent=3382 (27 juli 2011: Photon vreest dat na het "stilleggen" van de bouw van zeer grote projecten het met de nieuwbouw van dak installaties tot 50 kWp wel eens helemaal uit de klauwen zou kunnen gaan lopen, gezien de absurd hoge tarieven die daar nog steeds voor gelden...)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/eden_council_admits_additional_installation_charges_were_wrong_5478/ (27 juli 2011: arme particulieren worden lastig gevallen met een bezopen 70 pond dure "permit procedure", inmiddels worden excuses gegeven en gesteld dat die hele procedure niet "hoeft", en het geld dus mogelijk teruggevorderd zou kunnen worden...)
http://www.businessgreen.com/bg/news/2095837/exclusive-flurry-solar-farms-rush-meet-looming-fit-deadline (21 juli 2011: inventarisatie tussenstand "grote projecten" in UK, mogelijk in totaal 16 stuks)
http://www.octopusinvestments.com/press/news.html?newsId=304 (19 juli 2011 - Octopus "coming out": zeker 6 solar farms opgeleverd, totaal 18,99 MWp met 75.200 PV-modules in East Anglia en East Midlands, deels gecofinancierd door "small scale investors" die minimaal 3.000 Britse Pond hebben geïnvesteerd)
http://www.photon-magazine.com/news_archiv/details.aspx?cat=News_PI&sub=europe&pub=4&parent=3436 (aug. 2011 - diepgravende analyse van de schokgolven door de nog zeer jonge Britse PV markt)
http://www.solarpowerportal.co.uk/news/decc_confirms_new_feed-in_tariff_rates_5478/ (9 juni 2011 - nieuwe, dramatisch gezonken feed-in tarieven per 1 augustus 2011, voor PV-projecten >50 kWp)
http://cllrandrewwallis.blogspot.com/2011/03/invasion-of-panels.html (10 maart 2011 - niet iedereen lijkt even blij te zijn met de "Invasion of Panels" in Cornwall. Lokale politicus bekijkt deze variant op de "Invasion of the Body Snatchers" met - mogelijk niet geheel onterechte - achterdocht. Let op de vele geplande solar parks daar...)
http://tinyurl.com/3jrn9kw (1 juli 2011: uitgebreide beschouwing van de impact - en kansen - van de dramatische verlaging van de FIT tarieven voor grote PV-installaties in UK op Ecoincubation website)

Loophole:
http://tinyurl.com/3g9stsk (27 juli 2011: schokkend nieuws. Solarpowerportal vindt een "loophole" in de wetgeving waarmee - inmiddels bevestigd door DECC - projectplanners die de 1 augustus deadline niet konden halen nog tot en met eind oktober 2011 de tijd blijken te hebben om PV parken van 5 MWp af te bouwen en aan het net gekoppeld te krijgen ... voor het oude, hoge tarief ...)
http://www.decc.gov.uk/en/content/cms/consultations/fits_ext_inst/fits_ext_inst.aspx (voorstel "technische aanpassing" van de regels voor de aansluiting van grote PV projecten in UK, door DECC, die de "loophole" niet op tijd kan repareren en die de meest gehaaide project ontwikkelaars "dus" nog een paar maanden de tijd geeft om alsnog tot realisatie over te gaan...)

26 juli 2011: Nederland plaatst gewoon door. In eigen land en elders. Ondanks alle nukken en grillen, nooks and crannies, en bizarre taferelen op onze eigen markt blijven er gewoon als vanouds schone zonnepaneelkes geplaatst worden door een rap toenemende populatie zonnestroom verslaafden. Soms geholpen door een "nationale incentive". Soms door een lokale prikkel. Soms ook helemaal op eigen kracht (met dikke vinger richting residentie). Al dan niet met hulp van een "totale ontzorger". Of, aan het andere eind van het spectrum, hyper-professioneel en op zeer grote schaal. Al is dat laatste helaas niet voor ons eigen landje bedoeld...

Zomaar twee recente voorbeelden. De eerste hier onder, de tweede volgt later.

Lokale installateur voor melkkoeien boer met zonnestroom wens.
In Varsseveld in de Gelderse Achterhoek heeft een boer weer zijn kans gegrepen. Zonnepanelen op het dak en de melkrobot kan voor een deel van de tijd op duurzaam opgewekte stroom het goddelijke witte vocht uit de koeientepels gaan trekken. Maatschap Rougoor is, na wat aanloop probleempjes (vertraging bouw van een nieuwe hoge stal voor de melkkoeien) sinds april een zonnestroom producerende installatie rijker. Leverancier is de trotse streekgenoot Tenten Solar uit Lichtenvoorde, die, volgens de referenties op hun website (totale afzet minimaal 170 kWp excl. het niet gespecificeerde Wonion project), bij Rougoor het tot nu toe grootste single-site project heeft afgeleverd. Volgens een kort YouTube filmpje met 240 Trina Solar modules met een totale capaciteit van 54 kWp (ergo: 225 Wp zonnepanelen), en Aurora omvormers in de binnenruimte. Montage rail systeem: Tecto Sun Plus van het bekende grote Duitse PV-bedrijf Phoenix Solar (zie pdf). Volgens een kort artikel in de Gelderlander zou de boer, Henk Rougoor, tevens voorzitter van LTO Noord, afdeling Oude IJsselstreek, 60 procent van zijn totale jaarverbruik kunnen afdekken met de installatie. Hij zou ook een biogas installatie hebben overwogen, maar de plannen daarvoor terzijde geschoven als te duur en te arbeidsintensief.

Meer gegevens
Een aan mij gestuurd persbericht van TentenSolar met de pakkende titel "Melk op zonne-energie" rept van "steun door overheidssubsidie" voor dit project. Als de beschikkingenlijsten die ik van Agentschap NL heb gekregen nog kloppen, zou de heer Rougoor echter slechts één beschikking "SDE 2009 klein" hebben verkregen (ijkdatum mijn exemplaar: 4 januari 2010) die maximaal geschikt zou zijn voor een installatiegrootte van 15 kWp. Wat dus zou betekenen dat slechts minder dan een derde deel van die 54 kWp daadwerkelijk SDE subsidie zou krijgen. Overigens wel voor een riant basisbedrag van 52,6 Eurocent/kWh, waar nog wel de "correctiefactor" van afgetrokken moet worden (zie tabel). Wat in 2011 (NB: voorlopig bedrag, wordt 1 april 2012 definitief met terugwerkende kracht vastgesteld door EL&I) 22,8 Eurocent/kWh in de voorschotten zou zijn, en dus een "voorlopig subsidiebedrag" van een anno 2011 zeer stevige 29,8 Eurocent/kWh op zou leveren. Wat de rest van de installatie dan wel zou opbrengen is onduidelijk.

^^^ Foto van de nieuwe melkschuur van Maatschap Rougoor met rechts de 54 kWp installatie. Nog zat dakruimte over, maar er zijn de nodige valkuilen, prikkeldraad, en typisch Nederlandse administratieve en fysieke bottlenecks om die ook met gezwinde spoed te gaan invullen... Foto © TentenSolar (deze webpagina)

Blijkbaar was de businesscase met ongetwijfeld ook nog andere financiële prikkels als EIA e.d. (niet benoemd in de documentatie) desondanks zo interessant, dat er uiteindelijk dus 54 kWp op het dak is gekomen. Wat, gezien de foto's echter nog steeds maar een klein deel van het nagelneue dak bedekt. Er kan minimaal 2 en een half maal die hoeveelheid op (de getoonde dakhelft van) die schuur. Maar ja, de subsidie condities blijven in Nederland abominabel, en waarschijnlijk wordt er geprofiteerd van "salderen achter een kleinverbruiks-aansluiting". En die mag maximaal 3x 80 Ampère groot zijn. Met meer dan het dubbele van het nu gerealiseerde vermogen zou je ver over zo'n aansluit capaciteit komen, en verlies je dus het "recht" op saldering. En kom je in een compleet andere, met veel mist omgeven, maar ongetwijfeld veel ongunstiger financiële situatie terecht.

Curieus
Over dat (wettelijk verplichte) "salderen" wordt trouwens een vreemde opmerking gemaakt in het Gelderlander artikel van 1 juli 2011. Want daar wordt gesteld dat er "normaal 20 cent wordt betaald, maar voor 7 cent wordt opgewekt". Als er "normaal 20 cent" zou worden betaald, zou Rougoor dus een normaal consumenten tarief betalen voor alle niet zelf opgewekte stroom, wat beslist niet lijkt te stroken met het feit dat hij 60 procent van de totale eigen behoefte lijkt op te wekken (zie ook commentaar van de installateur in de reacties onder het Gelderlander artikel). Een goede zuid-georiënteerde 54 kWp installatie in Varsseveld kan conservatief geschat minimaal 850 kWh/kWp.jaar opwekken, wat zou betekenen dat de opwek bijna 46.000 kWh/jaar zou zijn, en de totale jaarlijkse stroom (consumptie) behoefte dus 46.000/0,6 = dik 75.000 kWh/jaar zou bedragen. Daar betaal je never nooit niet "een normaal consumenten tarief" van 20 cent/kWh voor natuurlijk. Alleen al vanwege de beruchte energie belasting staffels, die dramatisch instorten boven de 10.000 kWh/jaar verbruik (zie grafische analyse door Polder PV). Zelfs bij een ongunstiger oriëntatie van het dak zie ik hier nog vele onduidelijkheden, dat "gat" kun je nooit dichten bij zo'n verbruik.

Het ook geclaimde "vorig jaar kon je niet boven de 5.000 kWh salderen" wordt trouwens tegengesproken. Of het als "juridisch waar" dan wel "steekhoudend" moet worden beschouwd kan alleen een rechter bepalen, volgens nog volkomen onduidelijke uitgangspunten. De Elektriciteitswet is immers een zooitje op dit en vele andere cruciale punten, en als de Wet geen harde aanknopingspunten biedt, staat een rechter ook met lege handen. Dus daar is het laatste woord nog lang niet over gezegd, ook al doen diverse websites het voorkomen dat er "dus" ongelimiteerd gesaldeerd zou "mogen" worden. Ik moet dat nog zien. Want het is wel (veel) geld wat de Staat misloopt (bij groot succes "alles salderen"), en dat is vast niet zo "bedoeld". De "Wet op de Milieubelastingen" waar Bontenbal cs. zich op beroepen is al vele tientallen malen in haar bestaan geamendeerd, gewijzigd, en opgeschoond. D'r kan vast nog wel een haastige wijziging overheen gaan komen zodra de Jager van Min. Fin. merkt dat er gaten in zijn dik gevulde zakken blijken te zijn gevroten. In Nederland stellen "Wetten" dan ook nauwelijks iets voor. Zekerheden geven ze al lang niet meer...

Tot slot, een opmerking van Dominic Monasso van TentenSolar in het persbericht: "... de prijzen, fiscale voordelen en salderings-mogelijkheden zijn nu zo gunstig dat de terugverdientijd ook zonder subsidies binnen 7 à 8 jaar gerealiseerd kan worden". Ik ben erg benieuwd naar zijn calculaties, want mevrouw Minnesma van Wijwillenzon.nl claimde met haar breed in de media getoeterde "nooit vertoonde top aanbieding" een teeveetee van "slechts" 13-14 jaar voor hun 4 spotgoedkope zonnepanelen pakketten...

http://www.gelderlander.nl/voorpagina/achterhoek/9036057/Varsseveldse-boer-melkt-op-zonneenergie.ece (1 juli 2011: korte beschrijving van het project in de Gelderlander)
http://www.tentensolar.nl/Agrarisch-zonnepanelen-project-I-54-kWp.aspx?NL-10-121 (referentie pagina op website van installatiebedrijf TentenSolar)
http://www.youtube.com/watch?v=GzBuhy309Jc (een van diverse, helaas wat schokkerige filmpjes op YouTube over dit project, rechts vindt u links naar andere korte filmpjes over hetzelfde systeem)

25 juli 2011: Eerste "resultaat" SDE+ tombola. Je mag het tegenwoordig geen tombola meer noemen, want de ambtenaren zijn het blijkbaar onschuldiger begrip "veiling" gaan hanteren. Maar een tombola blijft die SDE, of je er nu een "plus" achter zet of niet. Een beetje blufpoker saus, een scheut bingo-geluk kerrie, wat reflexvermogen pim-pam-pet peper d'r door, en we hebben de ingrediënten voor het nieuwste subsidie speeltje van de ambtenarij bij eleni (EL&I). Zie trouwens ook mijn vorige bijdrage over SDE "+", van 8 juli 2011.

Voorspeld werd dat het niks zou gaan worden voor zonnestroom, want wat moet je in Gaia's naam met een absurd basisbedrag van 9 eurocent per kWh, waar ook nog eens een correctiebedrag van - waarschijnlijk - zo'n dikke 5 eurocent van af wordt getrokken (resultaat: ver onder de 4 Eurocent/kWh subsidie, een hond zou het nog in de goot laten liggen die fooi)? Zelfs al zou je er mee rekenen dat je pas zo'n beetje aan het eind van de zomer van 2014 zou gaan realiseren*, en dus - hoogstwaarschijnlijk - gaan gokken op nog lagere module prijzen? Dat kunnen alleen zeer gehaaide ondernemers die al talloze andere verzekerde incentives als broodnodige extra hebben klaar liggen (EIA, VAMIL, vervroegde afschrijving, andere belasting voordelen), andersoortige "zekerheden" (verzekerde afzet van de stroom opwek voor prijzen binnen bekende marges), en/of die zo kapitaalkrachtig zijn dat ze een halve oceaanstomer uit China over kunnen laten komen met Grootgrutters Korting op vele containers bomvol zonnepaneelkes (en wie weet, ook wel een zooi Aziatische omvormers). Anders kunnen ook die een renderende installatie op hun buik gaan schrijven.

* Aanwijzingsregeling SDE 2011 voor zonnestroom (artikel 41 lid 2): "De subsidie-ontvanger neemt de productie-installatie, bedoeld in artikel 40, eerste lid, binnen 3 jaar na de datum van de beschikking tot subsidieverlening in gebruik". Uiterste datum waarop Agentschap NL beschikking zou moeten hebben verstuurd: 30 september 2011. 3 jaar na die datum is dus: realisatie uiterlijk eind september 2014...). In ieder geval is hieruit weer kristalhelder dat als ondernemers echt zo lang gaan zitten wachten op realisatie, dat er dan alweer voor jaren tientallen miljoenen Euro's in de Kluizen van de zogenaamd continu om geld verlegen Staat der NEEderlanden ligt weg te rotten en niks te doen...

Particulieren kunnen dat alles natuurlijk sowieso vergeten (de minimale installatiegrootte in SDE "+" is 15 kWp), en worden dan ook in Den Haag intens gehaat als ze dreigen flink zelf op te gaan wekken. Vandaar dat je die blijkbaar wat hen betreft kort moet houden, en ze de toegang tot een Staatssubsidie uit de zakken van diezelfde onderdanen moet ontzeggen.

^^^ Screendump van het gedeelte "Hernieuwbare elektriciteit" in de tabel met de voorlopige gegevens voor de aanvragen voor SDE "+" op de "overschrijdings-datum" 12 juli 2011, op de website van Agentschap NL. Sectie "Hernieuwbaar gas" hier niet getoond. Rood omcirkeld de data voor zonnestroom aanvragen. NB: actuele data kunnen inmiddels zijn gewijzigd. Bron.

De realiteit blijkt echter weer eens bizar. Want er is een document op de website van de uitvoerder van al die vorige vreselijke EZ-regelingen, Agentschap NL, verschenen, die zowel de stand van zaken rond de binnengekomen SDE+ aanvragen op de eerste dag, 1 juli 2011 weergeeft (totaal aangevraagd vermogen 251 MW, geclaimd budget 1.449 miljoen Euro). Als de stand 11 dagen later, op 12 juli 2011 (gedeelte: zie screendump hierboven), toen de maximaal te vergeven hoeveelheid aangevraagd budget net werd overschreden (1.501 miljoen Euro, voor slechts 265 MW aan nieuw vermogen). Met dik twee maal zoveel budget voor "hernieuwbaar gas" (1.021 miljoen Euro), dan voor "hernieuwbare elektriciteit" (480 miljoen Euro). Zie de eerste link voor alle detail cijfers. Let op dat de "actuele" stand van zaken alweer anders kan zijn, want de vele ambtenaren bij Agentschap NL gaan met de stofkam door alle aanvragen heen en zullen bij door hen als "onoirbaar", "onhaalbaar", of whatever aan te merken aanvraag praktijken het onding verwijderen en mogelijk vervangen door een of meer andere aanvragen (zie ook het hoofdje "Realistische projecten" in de Kamerbrief openstelling SDE "+" van 22 april 2011).

Aantal aanvragen PV behoorlijk
Opvallend is dat van de in totaal 561 aanvragen voor "hernieuwbare elektriciteit" (waar ik absoluut niet de 2 voor "afvalverbranding" toe reken, want dat is niet "hernieuwbaar", het is doodordinair de "thermische vernietiging van kostbare grondstoffen") die er al op die beruchte 1e juli zijn binnengekomen, er maar liefst 538 stuks (!) voor zonnestroom waren, 95,9% van de elektra opties. En nog steeds 91,2% als je ook de "hernieuwbare gas" aanvragen meetelt (totaal aanvragen alles bij elkaar: 590 stuks). Op de "overschrijdings-datum" 12 juli waren er al 631 exemplaren binnen voor PV, dat is al 96,0% van het totale aantal aanvragen "elektra" (657 stuks), en maar liefst 91,4% van het totaal aantal aanvragen inclusief "groen gas" (690 stuks all-in).

Aangevraagd vermogen "fors"
Als we naar het aangevraagde vermogen kijken, zijn de getallen als volgt. Op 1 juli 44 MW[p] PV-vermogen aangevraagd van het 164 MW grote aangevraagde volume "hernieuwbare elektra", aandeel 26,8%; van het totaal aangevraagde vermogen incl. "groen gas", 251 MW, was dat aandeel nog maar 17,5%. Elf dagen later was het aandeel voor PV gestegen naar 49 MW[p], 28,0% van de 175 MW "elektra", en een respectabele 18,5% van het totaal van alle opties incl. "groen gas", 265 MW. NB: "aanvraag" is nog lang geen "beschikking", en "beschikking" is nog lang geen "daadwerkelijke project realisatie", houdt u dat s.v.p. duidelijk op het netvlies. Bovendien: In Vlaanderen had de VREG tussen 1 januari en 1 juni 2011 alweer 70 MWac aan nieuwe, al lang gerealiseerde capaciteit bijgeschreven (zie tabel), wat neerkomt op zeker 77 MWp aan DC vermogen. In Duitsland is er volgens de laatste aanpassingen van Bundesnetzagentur (gedateerd 29 juni 2011) in totaal alweer 1.083 MWp aan reeds lang gerealiseerde en duurzame stroom opwekkende installaties geregistreerd. Dus zelfs als we er van uitgaan dat al het aangevraagde nieuwe zonnestroom vermogen binnen de SDE "+" daadwerkeljk gerealiseerd zal gaan worden, en wanneer dan wel (2014 is nog erg ver weg...), dan nog blijft het in vergelijking met de buurlanden als vanouds schandalig weinig. Ondanks de voortdurende reuring en ophef die er over zonnestroom gemaakt blijft worden in Nederland (vooral van overheidswege, de Staat heeft vele jaren lang alle vooruitgang laten saboteren op dat vlak). Nogmaals: dat vermogen is nog niets van bekend, en kan pas over een paar jaar worden gerealiseerd, tegen volstrekt onduidelijke "economische condities".

Gemiddelde aangevraagde PV capaciteit
Uit de vorige getallen kunnen we de gemiddelde capaciteit van de aangevraagde PV-systemen bepalen binnen de SDE "+" regeling. Voor de op 1 juli bekende hoeveelheid komt dat neer op 81,8 kWp per aanvraag. Op 12 juli was dat iets gedaald naar 77,7 kWp per aangevraagde installatie (totaal aangevraagd vermogen delen door aantal aanvragen). Dat is trouwens een installatiegrootte die nog steeds ver onder het 100 kWp maximum van de SDE regelingen "groot" in 2009 en 2010 valt, en waar tot nu toe door een bedrijf als Horizon Energy desondanks al verschillende 100 kWp projecten (SDE 2009 "groot") van zijn gerealiseerd. Sterker nog: zelfs al 2 stuks 300 kWp projecten (met elk 3 beschikkingen, een in de Flevopolder en een in Noord-Brabant) en een 200 kWp project tegen de Duitse grens in Limburg (2 beschikkingen).

Onbekend is of er ditmaal projecten bij de aanvragen zitten die ver boven de 100 kWp groot zijn. De bezopen 100 kWp cap uit de vorige regelingen is immers zonder enige uitleg of verklaring uit SDE "+" gesloopt en men had dus in theorie zeer grote installaties aan kunnen vragen. Een project met een grootte van "enkele" MWp (zoals in Duitsland regelmatig wordt gerealiseerd zonder belachelijke "aanvraag procedure") kan bijvoorbeeld een forse impact hebben op het systeemgemiddelde van alle aanvragen. In Vlaanderen bevatte de categorie PV-installaties >10 kWac begin juni 2011 geaccumuleerd 1.970 installaties met een gezamenlijk vermogen van 350,8 MWac, en dus een gemiddeld AC vermogen van 178,1 kW (link). Dat komt neer op een conservatief geschatte gemiddelde installatiegrootte van maar liefst zo'n 196 kWp aan DC generator vermogen (totale capaciteit van de zonnepanelen onder standaard test condities). Een factor 2,5 maal bij gerealiseerde systemen in Vlaanderen t.o.v. het gemiddelde voor de aanvragen binnen de Nederlandse SDE "+" op 12 juli 2011. Waarvan we nog moeten gaan zien wat daarvan terecht gaat komen. En wanneer dan wel.

Wat zijn de financiële consequenties?
Nog veel interessanter is het te kijken naar wat voor subsidie bedragen er gemoeid zouden zijn met het gesignaleerde aantal cq. volume aan aanvragen voor zonnestroom installaties. Agentschap NL geeft namelijk ook per categorie aan wat het totale aangevraagde cq. het geclaimde budget zou zijn op basis van de binnen gekomen aanvragen. En wel voor alle genoemde (aangevraagde) categorieën. Op 1 juli was het voor PV nog 30 miljoen Euro. Dat was op 12 juli al gestegen naar 34 miljoen Euro (nogmaals: slechts geclaimd, nog helemaal niks toegezegd, kan 13 weken duren vanaf 1 juli, dus uiterlijk eind september). Dat betekent dat er op 12 juli voor de aangevraagde 49 MWp voor zonnestroom een gemiddeld bedrag van 694 Euro/kWp aan subsidie is gevraagd. Als we uitgaan van een voor dit soort projecten ongetwijfeld haalbare specifieke opbrengst van minimaal 900 kWh/kWp.jaar (NB: de beruchte "SDE cap" is verhoogd van 850 naar 1.000 kWh/kWp.jaar), en een volledige subsidie periode van 15 jaar wordt gerekend, zou er in totaal voor 49.000 [kWp] x 900 [kWh/kWp.jaar] x 15 [jaar] = 661,5 miljoen kWh (661,5 GWh) aan zonnestroom productie aangevraagd kunnen zijn voor die periode.

Dat zou betekenen dat met de door Agentschap NL opgegeven benodigde subsidie hoeveelheid er door de mysterieuze aanvragers ingezet zou kunnen zijn op slechts 5,1 eurocent per kWh. Wat trouwens hoger ligt dan de 9 Eurocent/kWh basisbedrag ("SDE plus fase I vrije categorie") minus dik 5 Eurocent/kWh "correctiebedrag" die gold voor 2010. Als we zouden uitgaan van een rekensommetje met de "oude SDE cap", 850 kWh/kWp.jaar, kom ik met het geclaimde subsidie bedrag voor de stand van zaken op 12 juli in dat geval uit op een "verwachte" subsidie van nog steeds maar 5,4 Eurocent/kWh voor alle - te verwachten - productie.

En dat terwijl in het gewijzigde advies van ECN (ECN-N--11-012 van 28 maart 2012) er met medename van een EIA voordeel van 41,5%, en groenfinanciering, er door de "specialisten" van de economie afdeling van ECN nog steeds met een basisbedrag (lees: vermeende "kosten" van zonnestroom) voor PV-projecten (van 15-100 kWp) van dik 28 Eurocent/kWh werd gerekend! Dus of die ondernemers zijn helemaal van lotje getikt, en/of ze hebben een Gouden Erfenis in handen gekregen waarmee ze eventjes dik gaan uitpakken, die "28 Eurocent/kWh" van ECN Beleidsstudies verder het graf in negerend... NB: in Duitsland, waar de systeemprijzen het goedkoopst zijn, wordt een economische business-case met - uitsluitend - een invoedingstarief van 28,74 Eurocent/kWh haalbaar geacht voor dak installaties tot en met 30 kWp tot en met 21,56 Eurocent/kWh voor dak installaties groter dan 1 MWp (tabel). Zelfs vrijeveld installaties (de goedkoopst realiseerbare installaties vanwege schaalvoordelen) zouden nog steeds minimaal 21,11 Eurocent/kWh nodig hebben. Way beyond de hierboven uitgerekende te verwachten subsidie per kWh voor Nederland. Hoe denken de betrokken ondernemers dat enorme gat te kunnen dichten??? Wis en waarachtig niet door de zonnestroom overschotten op de "vrije" markt te gaan verkopen, want daar kunnen ze een scharrige steenkolenfooi van een paar Eurocent/kWh voor verwachten...

Fragenswürdige of dijk van een PV business-case???
Het lijkt er dus op dat er door de onbekende PV-aanvragers voor SDE "+" met hoogst fragenswürdige, (zeer) lage te verwachten subsidie bedragen is gerekend. Hoe ze in hemelsnaam een business-case rond willen gaan breien met "gemiddelde" project groottes rond de 78 kWp, waarvoor je, uitgaande van de geclaimde all-in prijs van 2,5 Euro/Wp voor de 200 kWp installatie in het Limburgse Beesel (Horizon Energy), zo'n 2 Euroton op tafel moet leggen om het überhaupt gerealiseerd te krijgen, is een groot vraagteken. Want salderen kan dan al niet meer achter een aansluiting. De maximaal toegestane aansluiting voor "salderen" is immers 3x 80 Ampère (fysieke grens "kleinverbruik"). Dat komt bij 230 Volt netspanning neer op een omvormer vermogen van zo'n 55 kWac. Bij dimensionering op 110% een DC generator vermogen van zo'n 61 kWp betreffend. Heel erg veel meer zul je op zo'n aansluiting niet kwijt kunnen zonder problemen bij de daadwerkelijk haalbare vermogens (met name op zeer koude zonnige dagen als het zonlicht ongeveer loodrecht op de modules valt).

Dus we gaan "met belangstelling" tegemoet zien wat er voor soort "super" zonnestroom projecten met SDE 2011 zullen worden gerealiseerd. Misschien moeten we inderdaad gaan wachten tot het vroege najaar van 2014 voordat we de meeste "SDE plus 2011" projecten zien verschijnen. Als de Chinezen wellicht tot massale dumping van onafzienbare hoeveelheden zonnestroom panelen zullen zijn overgegaan... Wat tegen die tijd dan de "invoedings-omstandigheden" in ons continu wipkippende en bizarre landje zullen zijn, is nog wel het grootste mysterie van allemaal. Misschien is de Staatscourant tegen die tijd wel helemaal vergeven van de meest verschrikkelijke nieuwe "Wijzigingsregelingen" van nog ongekend kaliber. Met een onafzienbare reeks artikel verwijzingen waar geen hond meer uit zal komen. De EL&I ambtenaren blijven immers onverstoorbaar lustig weiter pennen aan continu markt verstorend regelgevings-gezever en wipkip beleidsdocumenten. Dat kun je wel aan ze overlaten. Napoleontische Verwarring Zaaien kun je dat ook wel noemen...

Grootste scoorders
De allergrootste "subsidie graaiers" zijn als vanouds natuurlijk niet de zonnestroom jongens en meisjes. Die hebben blijkbaar slechts 2,3% van het totale budget van 1.501 miljoen Euro geclaimd (nogmaals, met onzekerheden over de haalbaarheid). Het zijn ditmaal slechts 19 aanvragen (let op: hier staat niet "aanvragers"...) die een budget van maar liefst 822 miljoen Euro claimen, 54,8% van het totaal... Die 19 aanvragen vallen onder de categorie "allesvergisting", onder het hoofdje groen gas. Aangezien het hier om slechts 19 aanvragen gaat die 66 MW vermogen claimen, met een gemiddelde aanvraag grootte van maar liefst 3,5 MW, weet u dat het om grote partijen zal gaan. Uiteraard totaal onbereikbaar voor particulieren. Of heeft u wellicht een 3,5 MW projectje voor het tegen een basisbedrag van 73,8 Eurocent per "normaal kuub" (eindproduct groen gas) vergisten van de inhoud van de WC's en de GFT bakken van uw flat aangevraagd?

Ook bij de categorie "elektra" is biomassa vergisting numero uno met 145 miljoen Euro, ditmaal voor slechts 6 projecten die in totaal 15 MW claimen. Pas met de derde optie, 121 miljoen Euro voor 9 aanvragen voor 68 MW windenergie op land komen burgers, echter slechts indirect via mogelijke (niet bekende noch verzekerde) participatie mogelijkheid in zicht. Echter, 7,6 MW per project gemiddeld komt alweer neer op minstens 5 turbines van elk anderhalve MW. Dat trek je niet eventjes als simpele burger(boeren)mans, zelfs niet als coöperatie. En dan heb ik het nog niet over peeveevee-achtige nimby effecten gehad die het hele gewilde project in een streek zou kunnen doen onderuit gaan...

Conclusie: de grote jongens blijven het meeste geld weg graaien. Zoals ik al van tevoren heb voorspeld. En zoals uiteraard uitdrukkelijk de bedoeling was voor deze op het lijf geschreven "Grote Jongens SDE". Want burgers bestaan niet in Den Haag. Je mag ze echter wel degelijk leeg plunderen.

http://www.agentschapnl.nl/nl/nieuws/stand-van-zaken-sde-2011 (tabellarisch overzicht van wat er aan aantallen, capaciteit, en geclaimd budget voor SDE "+" op 1 juli en 12 juli 2011 is binnengekomen bij Agentschap NL)

Staatscourant
Voor de complete, onafzienbare letterbrei, zie de verzamelde werken op Agentschap NL site. Als u het nog kunt volgen, bent u een hele knappe kop, heeft u het uithoudingsvermogen van een olifant, of u heeft belangen in grootschalige opwekking. In ieder geval is uit de getoonde enorme waslijst aan documenten kristalhelder, dat de ambtenarij continu de spelregels zit te veranderen, en dat de holle woorden van de bewindsvoerders dat er een "stabiel" en zogenaamd "voorspelbaar" regime zou komen inderdaad: erg holle woorden blijken te zijn. Maar dat mag niemand meer verbazen in ons land. Zo'n "stabiel" regime is helemaal niet gewenst door de belanghebbende partijen die mogelijk "een klein beetje pijn" zouden krijgen van al te voortvarend duurzaam beleid. De Nederlandse Staat incluis...

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2011-9427.html (Wijziging van de "Algemene uitvoeringsregeling" van de SDE en de Garanties van Oorsprong administratie, van 25 mei 2011)
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2011-9424.html (Aanwijzingsregeling SDE 2011, 25 mei 2011)
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2011-12874.html (hier boven staande regeling is alweer gewijzigd, 8 juli 2011, er is al een kwart miljard Euro van "hernieuwbare elektriciteit" weggehaald om de veel aggressiever aanvragende [grote] groene gas jongens van een extra appeltje voor de dorst te voorzien)

23 juli 2011: Uitgebreide fotoreportage zonnestroom projecten Duitsland tussen München en Roermond. Polder PV is niet bepaald een website waar je hele series foto's op ziet geplempt zonder dat daar gedegen en informatief commentaar bij wordt geleverd. Dus als de webmaster van PPV het plan heeft opgevat een fotoserie te plaatsen, duurt het even voordat 'ie zo'n reeks van zinnig commentaar heeft voorzien. Maar dan heb je ook wat. Polder PV blijft voor inhoudelijke diepgang gaan, en doet ondertussen nauwgezette research. Want foto's op het web gooien kan iedereen. Die in een beetje samenhangende context plaatsen kost energie en tijd. Vandaar na "slechts" 4 daagjes speciaal voor u een bijdrage in de serie "Inspiratie", deelverzameling "Special Operations". Met een impressie van het zonnestroom moois wat we op de fiets tegenkwamen in Duitsland, tussen München en Roermond in de periode 10 tot en met 24 juni 2011.

KLIK op foto voor uitvergroting

Op de foto hier boven een van talloze met zonnepanelen bedekte huizen die we tegenkwamen. Dit exemplaar is nog een "voorzichtige beginner", met "maar" 16 modules (huis in Nordrhein-Westfalen nabij Kaldenkirchen), maar ook met een dubbele zonnecollector plaat. Heel erg veel huizen en boerderijen die we tegenkwamen (we spreken hier over duizenden gebouwen) hadden dakvullende systemen. Daar boven op kwamen we spectaculaire vrije veld installaties tegen.

May Polder PV present to you, gelardeerd met een Hollandse hors d'œuvre en toetje:

Enjoy!

19 juli 2011: Nog meer "Oud Goud" - Historische zonnecel van PV-veteraan. Van Henk Peters kreeg ik eerder dit jaar een prachtige, "historische" zonnecel toegestuurd, van het al lang niet meer bestaande Nederlandse bedrijf HolecSol. Daar hoorde uiteraard alsnog een stuk over te worden geschreven, met foto's. Uiteraard in de opnieuw tot leven gewekte rubriek, PV-oldies!

Andere bijdragen blijven natuurlijk welkom!

18 juli 2011: Mei 2011 update PV-markt Duitsland. Zoals beloofd zou ik de meest recent gepubliceerde data van Bundesnetzagentur nog "voor u" uitwerken. Voor een korte introductie met de basis cijfers, zie het bericht van 2 juli 2011. Ik heb inmiddels de cijfers tot en met mei 2011 helemaal bijgewerkt, en uiteraard in de vorm van ververste grafieken voor u visueel gemaakt.

Tijdens onze fietsvakantie kwamen we weer het nodige fraais tegen, tussen de Beierse hoofdstad München, en het Limburgse Roermond. Een van diverse grote zonnestroom parken die we (niet helemaal toevallig...) tegenkwamen mag hier natuurlijk niet ontbreken, het 18.736,95 kWp* grote "monster" boven het dorp Thüngen N. van Würzburg in Bayern.

* Detail opgave bij Bundesnetzagentur van 23 augustus 2010. Project is volgens Conergy opgeleverd op 29 juli van dat jaar.

^^^ KLIK op het plaatje voor uitvergroting. Beeld van de achterzijde van een deel van de op een zuid-hellende heuvel aangebrachte 19 MWp PV centrale in de vallei van de Wern beek noordelijk van het kleine dorp Thüngen. Deze centrale, die door het weer uit een diep dal opklimmende Duitse bedrijf Conergy werd gebouwd met 84.986 van hun PowerPlus PV-modules en 31 CIS inverter stations van eigen fabrikaat (elk met 2 IPG 300K inverters), is in een lange, breed uitwaaierende strook gebouwd op een oppervlakte van bijna 40 hectare. De modules zijn gemaakt in de moderne fabriek in Frankfurt/Oder in oost Duitsland (vlak bij de Poolse grens). Er staat hier ongeveer evenveel capaciteit in een PV-projekt als er in zijn geheel in Nederland werd bijgebouwd in 2010 (volgens voorlopige CBS Statline data). Er zijn talloze van dit soort projecten in Duitsland, verschillende ervan nog veel groter. Thüngen ligt in de Beierse Spessart, oostelijk van Karlstadt, noordelijk van Würzburg. Voor het Thüngen project dossier met details, zie dit document op de website van deze Duitse "turn-key" systeem leverancier. Foto genomen door de webmaster van Polder PV tijdens een >1.600 km. lange fietstocht van München naar Roermond, juni 2011.

17 juli 2011: PV-oldies. Mooie herinneringen aan gouden tijden - Elektuur maart 2000. Van de PV-info verschaffer Rob Seljee kreeg ik een leuke verrassing in de brievenbus in de vorm van het oude elektrotechniek tijdschrift Elektuur. Een exemplaar van maart 2000, toen onze eerste Shell Solar panelen aan het net gingen. Het is een kostelijk stukje historie wat ik u niet wil onthouden. Polder PV bespreekt enkele spraakmakende statements in het artikel over de voor die prehistorische tijden "hypermoderne" zonnecel fabriek. Van ... Shell Solar. Uiteraard in de rubriek "PV-oldies". Want waar PV-newbees zijn mogen de wegbereiders onder de voorvaderen niet ontbreken. Toch? Rob: bedankt!

Mocht u het hele artikel willen inzien, weet u me vast wel te vinden. En als u zelf kostelijke info voor de rubriek "PV-oldies" hebt, met name fotomateriaal met s.v.p. nauwkeurige omschrijving van het getoonde uit de rijke Nederlandse PV geschiedenis (anekdotes zijn ook welkom), plaatst Polder PV die graag. Gaarne duidelijke bronvermeldingen, indien van toepassing.

16 juli 2011: Van microscopisch klein naar macroscopisch groot: GP Joule gaat voor 70 MWp centrale in Brandenburg. Naast een nog grotere... Je zou bijna gaan denken dat ze in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg bevangen zijn door een gevaarlijke zonnestroom koorts die aan EHEC dan wel gekke-koeien-ziekte taferelen doet denken. En dat er geen "plek" meer zou zijn voor dikke PV parken, zo actief is die deelstaat al in het recente verleden geweest in het plaatsen - of beter gezegd, het accepteren en barrières opruimen voor de realisatie - van (zeer) grote PV installaties. Dat er geen plaats meer zou zijn valt wel mee, er is nog zat ruimte in die deelstaat. Niet alleen heeft het Rode Leger van de voormalige Sovjetunie daar fors huisgehouden, zodat oude vliegvelden en oefenterreinen kunnen worden gevuld met eindeloze rijen zonnepanelen na de Val Van De Muur. Er zijn daarnaast nog heel wat grote vervuilde of waardeloze lokaties zoals die uit de ruimte zichtbare littekens van verschrikkingen als bruinkool (dag)mijnen e.d. Die als een etterende zweer cq. als een pain-in-the-ass worden gezien door lokale politici. Politici die maar wat blij zijn als een investeerder groots uit wil gaan pakken om die maagzweer om te gaan toveren in een smaakmakende, grootschalig hernieuwbare energie producerende toplokatie. De bezoekende "zonnestroom toeristen" krijgen ze er daarna gratis bij (er staat reeds een kruisje op de Duitse kaarten bij de webmaster van Polder PV, en er borrelt reeds een vaag plannetje "fietstocht in Oost-Duitsland" op... ).

Het is weer zover. Zeer rap na de vorige aankondiging van de start van de werkzaamheden aan een minimaal 60 MWp (en mogelijk uiteindelijk zelfs over de 70 MWp, afhankelijk van het geselecteerde module) grote PV centrale van Belectric bij Alt Daber/Wittstock in het noordwesten van Brandenburg (PPV bericht van 6 juni 2011), wederom spetterende aankondigingen voor maar liefst twee vergelijkbaar nieuwe PV-monsters. De eerste van de opmerkelijke project ontwikkelaar GP Joule die het oorspronkelijke, tot aan het bouwrijp maken uitgewerkte plan van de Berlijnse firma unlimited energy GmbH nu "mag" gaan uitvoeren. Het tweede bericht is van unlimited zelf en gaat over een aanpalend reuzenproject wat zelfs iets groter wordt...

Onbegrensde energie...
Unlimited Energy is beroemd geworden door de voorbereidende werkzaamheden voor het in drie blokken in 2009 en 2010 gerealiseerde enorme Finsterwalde project op een voormalige dagbouw lokatie ten zuiden van de gelijknamige gemeente in Brandenburg. Wat in totaal een DC vermogen van 80,7 MWp kreeg (heel kort "de grootste PV-centrale ter wereld", de verhouding van het opgestelde vermogen is ca. 41 MWp voor Finsterwalde I, en ca. 39 MWp voor Finsterwalde II + III). En wat uiteindelijk door de projectafdeling van de Q-Cells holding (de grootste zonnecellen fabrikant van Duitsland) werd gerealiseerd. Niet veel later werd het deelproject II + III door Good Energies en NIBC European Infrastructure Fund van Q-Cells gekocht als lucratieve belegging met verzekerd, uit de in de EEG Wet vastgelegde Einspeise Vergütungen volgend financieel rendement.

Op de website van unlimited energy staan pdf documenten met ultra-korte verwijzingen naar twee nieuwe reuzenprojecten die deze ontwikkelaar tot aan de eigenlijke bouwfase voorbereidt, en vervolgens aan project uitvoerders door verkoopt. Unlimited verzorgt daarbij de complete aanvraag van vergunningen, lokatie onderzoek, geografie inventarisatie, bouwtechnische voorschriften, natuurbescherming eisen. Maar ook zaken zoals de onderhandelingen en contracten met de lokale netbeheerder (vaak aansluiting op hogere spanningsnetten!), te verwachten energie opbrengst simulaties, onderhandelingen met potentiële hardware leveranciers, planning van elektrische infrastructuur van het PV-park, het zoeken naar en onderhandelingen met potentiële investeerders, etc. Gezien het document voor het "Solarpark Senftenberg" wat ik heb gezien voorwaar geen kattenpis, zo'n project, alleen al het vergunningen traject bij de gemeente. Dat document (pdf, 3,2 MB) rept namelijk al van een aanvraag in 2006 en diverse stappen in het ambtelijke proces bij de gemeente voor het maken en goedkeuren van een volledig "Bebauungsplan" vanaf oktober tot en met november 2008. Pas in het najaar van 2011, drie jaar later, gaat er daadwerkelijk worden gebouwd (zie verder).

<<< Lokatie van Senftenberg / Meuro in het zuiden van deelstaat Brandenburg, Oost Duitsland. Alle plaatjes in dit artikel afkomstig van © Google Maps.

Voorloper was ook niet mis (>18 MWp)
Senftenberg "I", zeg maar een soort "voorloper" van het zonnestroom geweld op de hier besproken project lokatie, werd aan de zuidzijde op een 63-tal "ongeschonden" hectares binnen het enorme bruinkolen dagbouw gebied ter plaatse gerealiseerd. En wel binnen de gemeente Senftenberg, in 2010 opgeleverd door de bekende PV park bouwer Phoenix Solar AG in nauwe samenwerking met de project ontwikkelaar, planner en eigenaar, AEE AG (hoofdkantoren in Frankfurt/Main, London en Istanbul). Dat eerste project, door Phoenix ook wel "Senftenberg 1-4" genoemd (volgens korte beschrijving met foto in projectenlijst van Phoenix), had een uiteindelijke grootte van 18,32 MWp en daar zijn volgens AEE AG 232.000 modules neergezet, wat neer zou komen op een module type met een vermogen van zo'n 79 Wp. Dit komt goed overeen met het feit dat Phoenix het over First Solar (dunnelaag CdTe) modules had, die inmiddels (FS 3™ serie) maximaal al een nominaal vermogen van 85 Wp halen. De specifieke opbrengst van dit eerste PV park op deze voormalige bruinkoolmijn lokatie zou 953 kWh/kWp per jaar bedragen (AEE), wat neer zou komen op een jaarproductie van ruim 18 GWh (Luxcara). Het project is volgens een persbericht van 1 juli 2010 daarover op hun website, doorverkocht aan het in Hamburg gevestigde LUXCARA Asset Management GmbH, wat in Luxemburg een speciaal zonnefonds exploiteert wat in grootschalige Europese PV-projecten investeert.

Interessant is dat deze deelproject ontwikkelaar AEE in Senftenberg ook een module fabriek voor dunnelaag amorf Si panelen heeft laten bouwen (EPV Solar Germany GmbH, het moederbedrijf ging echter al snel failliet en is recent overgenomen door New Millennium Solar Equipment Corporation) die een jaarlijkse capaciteit van 30 MWp heeft. Phoenix blijft zeer actief op het gebied van grootschalige PV projecten. Op 23 mei van 2011 werden bij Jocksdorf/Preschen aan weerszijden van een landingsbaan van een oud militair vliegveld door deze actieve systeembouwer ook al twee PV-blokken met in totaal 18 MWp opgeleverd, vlak bij de grens met Polen in - uiteraard - (het uiterste zuid-oosten van) Brandenburg.

^^^ Overzicht op kleine schaal (maatstreep linksonder: 2 km.) via Google Maps. Afgezien van de meren (blauw, ondergelopen oude dagbouw mijnen), rechtsonder, zijn als grote littekens in het landschap de hier nog niet herstelde mijnbouw gebieden duidelijk zichtbaar (onregelmatig gevormde gebieden met bruine of witte tinten). Ten noorden van het onderaan gelegen stadje Senftenberg bevindt zich de hier besproken PV-project lokatie met drie enorme deelprojecten. Waarvan de meest zuidelijke reeds is gerealiseerd en de 2 andere in bouw. Links op de screenshot, aan de rechterzijde van de witte vlekken van de dagbouw mijn ten westen van Senftenberg, zijn twee forse windparken zichtbaar (lichte, regelmatige vlekkenpatronen op lichtgroene ondergrond). Het is mogelijk dat het ook gerapporteerde Canzler tracker park van 26,3 MWp ergens bij deze windparken ligt, of mogelijk op het dichter bij Senftenberg liggende mijnbouw litteken. Voor detail zie verderop. © Google Maps.

Senftenberg II en III (75 MWp)
In een eerste bericht van unlimited energy van 2 juli 2011 wordt gewag gemaakt van de vervolg projecten Senftenberg II en III die een gezamenlijk vermogen zouden gaan krijgen van nog eens 75 MWp. Projecten die reeds gebouwd schijnen te worden en die in het derde kwartaal van 2011 aan het net moeten gaan. Hier zouden volgens deze project ontwikkelaar, waarvan de uitvoerder echter nog niet bekend is gemaakt, 330.000 kristallijne modules (gemiddeld plm. 227 Wp) op een 200 hectare groot terrein ingezet gaan worden. Ditmaal aan de oostrand van de zogenaamde "Innenkippe" van de voormalige bruinkolen dagbouwmijn Meuro. Gezien dit bericht in de lokale Lausitzer Rundschau, alweer van 18 maart 2009, zou dit nieuwe dubbel project iets noordoostelijk van "Senftenberg I" komen te liggen, grenzend aan een meer (Ilse See) wat zou ontstaan op de plek van de beruchte bruinkool mijn zelf, wat een enorm gat heeft geslagen in de bodem (zie ook Google Map reconstructie van PPV). Er wordt voor dit deelproject gerekend met een specifieke zonnestroom opbrengst van 1.000 kWh/kWp.jaar, resulterend in een verwachte jaarproductie van 75 miljoen kWh (75 GWh, "goed voor 18.700 huishoudens", die dan jaarlijks dus 4.010 kWh zouden moeten gebruiken).

Meuro (70 MWp)
En nog was het blijkbaar niet genoeg. Want een gedeelte van het opgegeven dagmijn gebied ligt op het grondgebied van het dorp met de wel heel erg toepasselijke naam Meuro (gemeente Schipkau), aan de westzijde van de twee hierboven beschreven project lokaties. Meuro is immers een soms gebruikte afkorting voor "miljoen Euro", en er zijn heel wat van die "Meuro's" nodig om dit soort enorme PV-projecten te financieren. Goed getroffen dus. Volgens het ook op 2 juli 2011 door unlimited energy GmbH gepubliceerde korte berichtje, wordt daar namelijk alweer gebouwd aan het derde gigantische project op deze spraakmakende lokatie. En wel een 70 MWp PV-centrale. Zoals gebruikelijk deed unlimited energy alle voorwerk, en mag een bekend bedrijf de harde realisatie doen. Ditmaal is het de internationaal opererende onderneming GP Joule GmbH uit Reußenköge in de noord-Duitse deelstaat Schleswig-Holstein. Een bedrijf wat een opvallend "schizofreen" aandoende bedrijfsfilosofie in de praktijk brengt. Want ze bouwen dus zoals uit dit bericht blijkt gigantische zonnestroom centrales. Maar, en dat is hartstikke leuk, ze hebben zich ook gecommitteerd aan de PV-starters in Duitsland en elders (ze hebben ook een NL-talige pagina...) door op microscopische schaal hun miniJoule pakketten aan te gaan bieden met een module van 175-190 Wp en een Enecsys omvormer. Polder PV berichtte daar op 7 april 2011 al over, en toen hij bij de beursstand van miniJoule op Intersolar (München) vroeg hoe de stand van zaken was rond die leuke actie was het antwoord dat het langzaam begon te lopen (veel succes ermee!)*.

GP Joule klopt zich inmiddels als "Generalunternehmer" van het project op de borst dat het (momentaan) het grootste PV-park van Duitsland zou bouwen (en de financiën daarvoor regelt). Wat we nog moeten gaan zien, want als de nog niet bekend gemaakte, doch inmiddels al aan het werk gezette frames- en module aanbrengers van Senftenberg II & III sneller bouwen dan hen, komen ze 5 MWp te kort... Alle gekheid op een stokje, dit derde park is natuurlijk (ook) een vette kluif, en komt neer op een capaciteit van vele jaren schrapen Nederlandse "markt" op een (Duitse) deel lokatie. Hier gaan op 150 hectare 305.000 kristallijne modules (gemiddelde module plm. 230 Wp) en 2.555 omvormers neergekwakt worden. Het project zou ook al in het derde kwartaal van 2011 moeten worden opgeleverd. Betrokken bij het project zijn de partners Gemeinde Schipkau, Landkreis Oberspreewald-Lausitz en de Agrargenossenschaft Großräschen van wie de grond is. De pecunia à raison van 140 miljoen Euro (neerkomend op een aardige 2 Euro per Wp) wordt ditmaal gefourneerd door de voor GP Joule bekende HSH Nordbank uit de eigen regio, die ook elders in Europa actief is met wind- en zonnestroom parken. Er zou 70 miljoen kWh moeten worden geproduceerd per jaar (wederom: specifieke opbrengst 1.000 kWh/kWp.jaar), waarmee "17.500 huishoudens zouden kunnen worden bediend" (rekenend met 4.000 kWh/HH.jaar). Er zou met dit deelproject 52 ton CO2 uitstoot per jaar worden vermeden (rekenfactor: 743 gram CO2/kWh).

* In dat 70 MWp Meuro "parkje" wat GP Joule aan het bouwen is passen dus ruim 368.000 van hun "miniJoule" pakketjes met een module van 190 Wp...

^^^ Detail van de grote project lokatie direct ten noorden van Senftenberg, midden tussen de bruinkool mijn littekens. In de ovaal zijn de drie grote deelprojecten gepland. De onderste (project "I") is al gereed (foto zie hier). Het tweede (grootste) deelproject ("II + III"), aan de oostzijde grenzend aan de zich nog vormende Ilse-See (in de oude bruinkool mijn groeve), en het derde grote project ("Meuro"), zijn in bouw volgens ontwikkelaar unlimited energy GmbH, en zouden in het derde kwartaal moeten worden opgeleverd. Een functionaris van de aan de noordrand gelegen gemeente Großräschen schijnt gezegd te hebben dat er op het grondgebied van zijn gemeente geen grote PV-parken zullen komen. Dus mogelijk blijft een deel van de ovaal aan de bovenzijde leeg... © Google Maps

Omdat dit soort heftige projecten financieel nogal riskant zijn (en blijven), is ook de hulp ingeroepen van de "tussenfinancier" en "co-ontwikkelaar" ecolutions (Frankfurt/Main) die de schakel zou vormen tussen "lokaal projectmanagment" en "internationale kapitaalverschaffing". Veel kennis is daarbij nodig van internationaal betalingsverkeer, te behalen voordelen, lokale belasting structuren, etc. Ecolutions is ook betrokken geweest bij de financiering van het 24 MWp Finowtower PV-project in Brandenburg (zie link).

Senftenberg nochmals...
En nog is het niet genoeg. Tijdens mijn speurtocht op internet kwam ik nog een "Solarpark Senftenberg" tegen. Ditmaal van de ontwikkelaars/ingenieurs van Canzler (lid van de Socotec Group), die volgens hun pdf "westelijk" van deze veelgenoemde plaats, dus wel op een andere lokatie als de drie hierboven beschreven tegen elkaar aan schurkende deelprojecten ten noorden van Senftenberg, ook al een enorm zonnestroom park heeft gebouwd. En wel eentje met trackers op betonnen fundamenten. Met 175.000 multikristallijne modules. En een projectgrootte van ... alweer 26,3 MWp, op 127 hectare. Ook hier wordt weer verwezen naar een project lokatie op "gerecultiveerde mijnbouw grond", net als bij de andere drie projecten. De exacte lokatie is niet duidelijk, helaas. Mogelijk in de buurt van de twee forse windturbine parken op de Google Map kaart. Senftenberg krijgt op mijn kaart in ieder geval een heel dik kruisje, that's for sure!

Samenvattend
De toplokatie net benoorden het Brandenburgse Senftenberg, bestaande uit drie deel projecten, gaat:

• 18,32 + 75 + 70 = 163,32 MWp groot worden,
• gebouwd op 63 + 200 + 150 = 413 hectare (ongebruikt land van een oude bruinkool dagbouw mijn),
• een omvang krijgen van 232.000 + 330.000 + 305.000 = 867.000 zonnepanelen (ongeveer een kwart dunnelaag/First Solar modules), en
• 18 + 75 + 70 = 163 Gigawattuur/jaar aan donkergroene zonnestroom produceren.
• Met het Canzler project er ook nog bij gerekend kom ik voor Senftenberg alweer op bijna 190 MWp (da's meer dan het dubbele van het totale geaccumuleerde volume van heel Nederland, sinds eind negentiger jaren) ...

Petje af! Wie is de volgende kandidaat?

Senftenberg I (ook wel Senftenberg 1-4 gedoopt):
http://tinyurl.com/6fue8yv (1 juli 2010, verkorte link naar persbericht van Phoenix Solar AG over eerste fase van het [eerste] Senftenberg project, destijds nog 14,4 MWp groot, maar al plan voor uitbreiding)
http://www.aee-ag.eu/en/projects/solar-power/ (o.a. bericht van projectontwikkelaar en eigenaar AEE AG van het uiteindelijk door Phoenix Solar gebouwde 18 MWp Senftenberg project )
http://tinyurl.com/6lxqtsr (verkorte link naar persbericht van 1 juli 2010; ... het in Luxemburg gevestigde zonnestroom park fonds Luxcara Asset Management doet kond van het feit dat het project door hen is gekocht...)

Senftenberg II + III:
http://www.lr-online.de/regionen/senftenberg/Solarpark-im-Tagebau-Meuro-erhaelt-Konturen;art1054,2834064,0 (23 feb. 2010 - aanvankelijk was er nog sprake van 80 MWp voor Senftenberg II + III en zou die installatie al in 2010 aan het net moeten gaan - wat dus niet is gelukt. Met de zoekfunctie in de digitale versie van deze regionale krant zijn trouwens meer berichten over de enorme zonnestroomparken te vinden)
http://www.u-energy.de/download/realisierung_solarpark_senftenberg_2und3_juli2011.pdf (2 juli 2011 - aankondiging bouw aan Meuro project grenzende dubbelpark Senftenberg II en III, gezamenlijk 75 MWp)

Meuro:
http://www.u-energy.de/download/realisierung_solarpark_meuro_juli_2011.pdf (2 juli 2011 - aankondiging overdracht Meuro project aan GP JOULE)
http://tinyurl.com/6cocy37 (verkorte link naar persbericht van 28 juni 2011 van GP Joule met project details)
http://www.gp-joule.de/angebotsspektrum/solarenergie/webcam.html (webcam - elke dag nieuwe beelden van de bouw van het 70 MWp Meuro PV-park door de bouwer GP Joule GmbH)

Canzler "Solarpark Senftenberg" 26,3 MWp, andere lokatie:
http://tinyurl.com/6gfv22y (verkorte link naar pdf project beschrijving, geen datum opgegeven)

14 juli 2011: Voorlopige data marktontwikkeling zonnestroom en thermische zonne-energie EU27 tm. 2010 (EurObserv'ER). Het was vandaag uitstekend (zelfs barbaars slecht*) weer om weer eens een vet stuk statistiek bij te gaan werken en van de nodige grafieken te gaan voorzien. De meeste mensen kunnen niks met eindeloze rijen getallen, maar zijn vaak wel geholpen met grafieken die ontwikkelingen goed in een oogopslag laten zien. Om met de Oost-Duitse metalband Rammstein te spreken: "Der Mensch ist doch ein Augentier?" Nou dan! De webmaster van Polder PV bedient deze nooddruftige, visueel ingestelde mensen al zo'n beetje vanaf het moment dat hij zijn informatieve website begon, in het grijze verleden (2.448 dagen geleden...).

* Vandaag, met continu regen de hele dag, krap 0,4 kWh, waarbij er op zomerse (zonnige) dagen in juli zonder meer 7 kWh zijn te halen met het huidige Polder PV systeem...

In bovenstaande figuur een van talloze grafieken in het nieuwste grafische overzicht op Polder PV: de ontwikkeling van de PV-markt in de EU27 landen laat "zeer gezonde" groeicijfers zien voor 2010. Althans, voor landen met reeds een uitgebreide elektrische infrastructuur die essentieel is voor het doorslaggevende marktsegment van netgekoppelde installaties (de gele kolommen). Het "autonome", niet netgekoppelde marktsegment is in de EU27 landen bijna onzichtbaar aan het worden in dit soort stapel grafieken (dunne oranje "lijntjes"). Ergo: de netgekoppelde capaciteit is bepalend voor de doorbraak van zonnestroom, omdat die de grootschalige productie (en afzet) mogelijk heeft gemaakt, en daardoor de enorme vlucht bij de kostenreductie in de hele industrie heeft aangewakkerd. Een vlucht, overigens, die nog lang niet ten einde is gekomen. Ik ontvang tegenwoordig aanbiedingen voor "bankable" modules die al onder de Euro per Wp liggen...

Verder is de vraag natuurlijk of de in bovenstaande grafiek gesignaleerde "gezonde groei" in 2011 ook zo fors zal zijn als in 2010, want diverse regeringen zijn uit alle macht aan de remblokken en de noodrem systemen gaan hangen bij de ondersteuning van de meest decentraal en wereldwijd toe te passen optie die er is: het oogsten van zonlicht en daar o.a. breed inzetbare, "hoogwaardige", pieklast scherende donkergroene elektriciteit van maken. Als de zonnestroom panelen er eenmaal liggen, de omvormer aan de muur hangt, en de kabels zijn op de juiste wijze aangesloten, gaat dat verder helemaal vanzelf. Daar hoef je dan niks (meer) aan te doen, en je hoeft er al helemaal geen kolenkit voor vol te scheppen, in een tredmolen te gaan lopen, of je blauw blijven betalen aan ondoorgrondelijke, mysterieuze energienota's waar alleen lieden als Polder PV nog uit kunnen komen...

De eerste 12 landen in de EU27 lijst die de meeste nieuwe PV-capaciteit hebben bijgeplaatst volgens de voorlopige data van EurObserv'ER voor 2010 (vlnr., links Duitsland, rechts Portugal). De cijfers boven de donkergrijze kolommen geven de geaccumuleerde capaciteit op het eind van 2010 weer voor de betreffende landen. Uiteraard was Duitsland met de bijplaatsing wederom wereldkampioen (7,4 GWp nieuwbouw, accumulatie bijna 17,4 GWp), en Italië by far de tweede wereldmarkt (dik 2,3 GWp nieuwbouw, accumulatie 3,5 GWp). Tsjechië had ook een verpletterend nieuw volume (1,5 GWp toegevoegd met als resultaat bijna 2 GWp aan PV-installaties - voor een aanzienlijk deel vrijeveld installaties). Spanje herstelde zich van de gigantische ineenstorting in 2009 met 369 MWp nieuwe PV-capaciteit in 2010, maar moest Frankrijk met een bijna dubbel zo groot volume (719 MWp bijbouw) voor laten gaan. Het ligt in de verwachting dat Spanje al in 2011 van de tweede plaats zal worden verdreven door het gigantisch hard groeiende Italië bij de geaccumuleerde capaciteit (is feitelijk al geschied gezien de actuele data van marktwaakhond GSE). Afgezien van België (hoofdmarkt: Vlaanderen), zetten de overige 6 landen in deze top 12 er slechts marginale volumes bij. Nederland zat eind 2010 met het geaccumuleerde volume nog steeds ver onder de 100 MWp (de opgave in de voorlopige EurObserv'ER data is te hoog ingeschat). >>>

Polder PV laat in vele detail grafieken zien hoe de ontwikkelingen bij PV voor alle EU27 landen zijn uitgepakt volgens de laatste EurObserv'ER cijfers. En, natuurlijk, hoe Nederland sinds 2009 uit de top tien (accumulatie PV capaciteit) binnen de EU27 is verstoten en het eind 2010 nog maar met een schandalige positie op de 11e plaats moest doen (zie de stapsgewijze neergang van Nederland in tabelvorm). Voor hoe lang nog, voordat zelfs die plaats verloren gaat? Als het aan "ons" ligt natuurlijk: over our dead bodies! Toch?

Ook interessant voor thermofielen
Een ietwat ander "verhaal" vertelt de markt voor thermische zonne-energie systemen, in de volksmond ook wel bekend als "zonnecollectoren". Wederom verduidelijkt aan de hand van een verzamel grafiek voor de hele EU27:

Het zal u duidelijk zijn na een blik op deze tweede grafiek: het gaat niet goed met de trend op de thermische zonne-energie markt in Europa. De crisis heeft er diep in gehakt, en het tijdelijk stopzetten van het "Markt Anreiz Programma" (MAP) programma voor hernieuwbare warmte in wereldmarkt Duitsland heeft dat alles ook bepaald geen goed gedaan. Er wordt met man en macht in de industrie gewerkt om de negatieve trend ten goede te keren, maar politieke moed om daar bij te helpen is absoluut noodzakelijk. Jammer dat de Haagse Betonkoppen dat niet snappen. Als de marktafzet ze niet bevalt (namelijk: minder energiebelasting en BTW inkomsten over gasverkopen bij fors gestegen verkoop van zonnecollectoren), of als ze van mening zijn dat de microscopische Nederlandse industrie niet snel in staat is om kosten te reduceren (waar ze nauwelijks invloed op hebben), dan wordt doodgewoon de hele regeling "duurzame warmte" overboord geflikkerd. En dat, beste mensen, is het meest laffe antwoord wat ik ken, en het zal een ombuiging van de trend in een positieve er niet makkelijker op maken. Wellicht de gewenste "self-fulfilling-prophecy" door onze energie terroristen in de Residentie??? Zie verder ook de reactie van branche organisatie Holland Solar van 13 juli 2011, Zonneboilersector heeft genoeg van "Haagse Bakjes", Verhagen wordt op de koffie genodigd om eens stevig te komen zakjapanneren en kloppende rekensommetjes te gaan maken... Polder PV hoopt dat het een stevige bak biologische koffie met Max Havelaar keurmerk zal worden, deze lijkt me wel aardig...

Het enige "juiste" antwoord is natuurlijk: de bezem door Den Haag, met name het in de prehistorie levende ambtelijke deel ervan. Geen burgerlijke ongehoorzaamheid, maar: de barricades!

Toetje: CSP inclusief
Maar dat moet u nu maar even vergeten. De concentrating solar power bijdrage in het meest recente Eur'ObservER rapport - het eerste hoofdstuk in de "solar thermal" analyse - is ook erg interessant, maar die moet u zelf maar in detail na gaan lezen. Natuurlijk zijn er nog niet zoveel CSP centrales gebouwd in Europa, maar gezien het lijstje in de EurObserv'ER publicatie gaat het de goede kant op met de "grootschalige" opwekking van zonnestroom via de conversie route zonlicht >>> concentratie middels diverse soorten spiegel systemen >>> hitte (div. vloeistoffen) >>> hitte conversie in al dan niet aangepaste "klassieke" stoom generator >>> elektriciteit. Waarbij wel gesteld moet worden dat vooralsnog de bekende "parabolische spiegel centrale" (ook wel "trogcentrale") de overhand heeft. In 2009 zijn er 5 centrales in bedrijf gegaan, goed voor 171,4 MW opwekkingsvermogen (3x trogcentrale, 1x toren met centrale "receiver" en 1 prototype van een lineaire fresnel centrale). In 2010 zijn er bijna uitsluitend 50 MW blokken van trogcentrales begonnen met productie van "indirect opgewekte zonnestroom": 9 stuks (totaal 450 MW), waarvan er 8 in Spanje, 1 in Italië, en tevens is er een ander prototype met het lineaire Fresnel principe in Frankrijk in bedrijf gesteld (La-Seyne-sur-Mer). Het totale opgestelde CSP vermogen in EU27 zou eind 2010 638,4 MW bedragen volgens de data van EurObserv'ER. Voor (veel) meer info over de ontwikkeling van het CSP technologie platform, zie de website van de Nederlandse stichting en promotor GEZEN.

Voor de harde markt statistieken voor PV en kleinschalige thermische zonne-energie, uitgewerkt in grafisch detail door Polder PV, gelieve u te vervoegen op de speciale webpagina:

12 juli 2011: Dubbele duizender met "antieke" Hollandse uitvinding. Van Juan, woonachtig in Zuid-Holland, kreeg ik vorig jaar en tijdens en na mijn vakantie leuke e-mails die ik u niet wil onthouden. Zoals de vaste lezers van Polder PV weten, worden op onze prehistorische zonnestroom lokatie in Leiden nog steeds de destijds door N.K.F. uit Gouda op de Nederlandse markt (en ook in Australië) verkochte beroemde OK4 "module" omvormers gebruikt. Twee van die omvormers, die in oktober 2001 "begonnen" zijn, gemonteerd aan de onderzijde van 2 stuks 108 Wp Shell Solar modules, maar die tijdens de omvangrijke renovatie eind mei 2005 door de installateurs binnen in huis op 2 stuks 93 Wp exemplaren werden aangesloten, hebben inmiddels beiden cumulatieve meterstanden bereikt rond de 885 kWh (dagelijkse uitlezing meterstanden bij Polder PV).

^^^ Door velen vervloekt. Door sommige die-hards - zoals de webmaster van Polder PV en Juan in dezelfde provincie - nog steeds omarmd en geliefkoosd. De alweer dik een decennium oude AC-module OK4E-100 omvormer van N.K.F. / Draka uit Gouda. Foto © Marijke Nauta

Dat is echter beslist geen record voor OK4 omvormers. Een samenvatting van de e-mails die ik van Juan kreeg (licht gemodificeerd door PPV):

* [PPV:] Voor een steekproef uit de problemen en vooral, wat er vervolgens aan werd gedaan door de leveranciers, zie Polder PV die daarover uitvoerig heeft bericht in het verleden. Een eerste "incident" werd bij Polder PV al op 17 mei 2002 vastgelegd. De eerste buiten onder een zonnepaneel geplaatste OK4 omvormer (installatie zoals expliciet in de gebruiksaanwijzing was beschreven, en zoals de modules destijds werden geleverd) begaf het kort daarna, op 19 juni 2002. Er zouden er - helaas - nog velen volgen. Zie verder met name de Sunpower pagina's die over "de geboden oplossing" en de gevolgen gaan (meest recente hier gelinkt).

** [PPV:] Het lijkt alsof de meterstand die bij slechts een omvormer hoort bij twee verschillende exemplaren wordt afgebeeld (screendumps hier niet weergegeven). Ik heb vergelijkbare problemen gehad in het verleden, die zijn na mijn update naar een latere versie (ik gebruik al jaren versie nr. 3.1.5.42 van de software op een Windows XP systeem) niet meer voorgekomen. Mogelijk is die "bug" te wijten aan slechte communicatie, te lange of ontoereikende bekabeling, o.i.d.

^^^ Screendump van Juan's oude installatie op het nieuwe huis, 11 juni 2011: twee van zijn OK4E-100 omvormers zijn al lang door de "magische" 1.000 kWh grens heen met de geaccumuleerde productie sinds ze in het verre verleden, het eerste nieuwe millennium jaar 2000, aan het net werden gekoppeld (rood omcirkeld). Meterstanden worden door de OK4 software in Wattuur aangegeven (derde kolom, E [Wh]). Volgens deze registratie blijkt ditmaal de omvormer met serienummer 31547 het exemplaar met de verst gevorderde meterstand. Wie doet het beter? Overigens: de aangegeven inwendige temperatuur van enkele omvormers lijkt aan de hoge kant in vergelijking met die bij de andere exemplaren op gelijkwaardige PV-panelen: ik zie twee inverters met waarden boven de 50 graden, enkele anderen zitten echter zo'n 15 graden lager. Zo'n opvallend verschil lijkt op selectieve hittestress te wijzen. De webmaster van Polder PV verwijderde - wel met pijn in het hart - de oudste nog in bedrijf zijnde omvormer toen hij merkte dat de temperatuur weergave van dat apparaat structureel hoger bleek te liggen dan die van een omvormer aangesloten op een identiek module ernaast, en de energieopbrengst aanwijsbaar en onmiskenbaar achter bleek te lopen bij die "zuster" unit toen de gegevens van die twee exemplaren naast elkaar in grafiekvorm werden gepresenteerd (bericht van 4 april 2008). Echter, bij Juan blijkt nu juist de omvormer met de hoogste geaccumuleerde meterstand (bijna 1.049 kWh op 11 juni 2011) ook de hoogste inwendige temperatuur aan te geven. Een uniek, hard werkend beestje met een olifantshuid, wellicht?

Kapers op de kust
Bij de "claim" van Juan moet wel meteen gemeld worden dat er beslist reeds andere kapers op de kust zijn. Zo meldde de Zonnestroom Producenten Vereniging op 15 februari 2011 al een "gelukkige" die met een van de OK4 omvormers die "magische" 1.000 kWh grens ook al net was gepasseerd ("Ouder dan Methusalem", zie ook Polder PV bijdrage over die "historische" gebeurtenis). Te zien aan het daar getoonde screenshot is dat iemand anders geweest dan Juan. Als die omvormer het heeft uitgehouden in het voorjaar en voorzomer, zou die zeker al een hogere meterstand kunnen laten zien.

Daarbij komt ook nog eens dat weer een andere collega uit Gouda jaren geleden meterstanden had opgegeven van 3 van zijn OK4 omvormers die zo'n 8% boven die van de in 2000 aan het net gekoppelde OK4 omvormers van Polder PV lagen, in november 2006 (bericht). Die persoon had zijn modules al in 1999 opgeleverd gekregen, dus die exemplaren zijn alweer een langere tijd aan het werk, met ongetwijfeld hoge meterstanden. Als ze tenminste nog in orde zijn en/of niet inmiddels zijn vervangen. Ik verwacht dus dat er mogelijk lieden van de oude stempel in Nederland zullen zijn die screendumps kunnen tonen met meterstanden bij OK4 omvormers boven de 1.000 kWh, wellicht zelfs hoger dan Juan nu heeft doorgestuurd. Die screendumps kunt u, als u daar behoefte aan heeft, naar Polder PV sturen zodat die ze kan plaatsen ter verhoging van de feestvreugde over zoveel "voortvarendheid" bij de oude OK4 beestjes. Een korte toelichting met technische details (en datum inwerkingstelling) van het betreffende PV-systeem zou fijn zijn. Wie doet het het best?

Zonnestroom is verslavend - uitbreiden maar weer
In de derde mail die ik van Juan kreeg ook nog extra leuk nieuws: hij is verhuisd en heeft al lang weer, nota bene met een "antieke" SDE aanvraag, uitgebreid. Zonnestroom zelf opwekken is namelijk extreem verslavend, zo blijkt maar weer:

De "nieuwe set", 18 stuks multikristallijne Canadian Solar modules (NB: made in China...). Jammer van die
massieve schoorsteen. Die zal het resultaat van de te verwachten productie in negatieve zin gaan beïnvloeden,
is de inschatting van PPV, op basis van de duidelijke schaduw op de modules rechtsboven.

Foto © Juan

M.a.w., met de reeds aanwezige 864 Wp op het garage dak (Kyocera/OK4) zou Juan nu alweer een totaal geïnstalleerd PV-vermogen van 4,284 kWp hebben, en is hij blijkbaar van plan om een elektrische auto aan te gaan schaffen. Let ook op het feit dat er hier dus weer een oude SDE 2008 beschikking (max. toegestaan: 3,5 kWp, beschikkingen ruim 2 en een half jaar geleden nog door SenterNovem uitgegeven) is ingevuld. Het gebeurt nog steeds...

OPROEP
Als wederdienst voor de leuke screendump en mails van Juan hierbij tevens een oproep: Juan is namelijk op zoek naar nog één Kyocera 108 Wp paneel zodat hij 3 rijen van 3 kan maken op zijn garage (nu staan er 2 rijen van 4 niet optimaal gericht). Dus als iemand zo'n module "over" heeft of er ergens een weet te "liggen" voor de verkoop, gaarne e-mail naar Polder PV, dan stuur ik hem door naar Juan. Mocht u er meer hebben, hebben wellicht anderen er (ook) belangstelling voor. Met dank.

12 juli 2011: CertiQ update juni 2011: SDE stroompje kabbelt rustig verder. Wel/geen nieuws van het "gecertificeerde PV-installatie front" van CertiQ. Er is zoals was te verwachten nieuwbouw in juni 2011 geconstateerd, en dat nieuwe volume ligt op hetzelfde niveau als diverse maanden daarvoor, met af en toe een kleine oprisping naar boven of naar beneden. Zoals ik al diverse malen voorspeld heb is de gemiddelde maandelijkse nieuwbouw (beter: uiteindelijke registratie door CertiQ) in 2011 groter dan vorig jaar, wat zich laat verklaren door de "noodzaak" om SDE beschikkingen in te vullen, ander komen deze te vervallen. Het bijbouw volume is nog steeds niet boven de 2 MWp per maand gekomen, en dat blijft een deerniswekkend en tranentrekkend slecht resultaat. Zelfs als je weet dat van de totale afzet aan nieuwe netgekoppelde PV-capaciteit in Nederland inmiddels al ruim 45% buiten de SDE om wordt gerealiseerd. Althans, dat leek vorig jaar al zo'n beetje op dat niveau te liggen, gebaseerd op de voorlopige CBS cijfers verminderd met de gecertificeerde CertiQ registraties voor 2010. En die 45% vindt u helemaal niet terug in onderstaande grafiek, want die is "formeel niet gekend" en wordt nergens centraal geregistreerd. Wat bezopen is en bezopen blijft.

"Gelukkig" is er in de eerste jaarhelft 9,3 MWp nieuw zonnestroom vermogen bij CertiQ geregistreerd. Dat is meer dan niets, maar het blijft tenenkrommend weinig. Dat gooien ze in een dag op een paar bedrijfsdaken in Duitsland.

Het maximaal vastgestelde maand volume was in december 2010:
nog geen 2 MWp gecertificeerde bijbouw.
Het "resultaat" voor januari 2010 wordt door Polder PV ernstig betwijfeld,
mede gezien de "negatieve groei" in de 2 maanden erna.

Polder PV ververste desondanks alle CertiQ cijfers en de bijbehorende grafieken op zijn statistiek pagina voor Nederland. U vindt ze hier:

9 juli 2011: Wipkipweer en gecontinueerd Knipperlichtbeleid. Het was weer zover. Natuurlijk, je kunt van een reactionaire overheid alles verwachten, maar toch was het voor de zoveelste maal (het aantal keren is inmiddels niet meer te tellen) vet slikken voor "de sector". Als er nog restanten van "een" sector over zijn tenminste. Het "beleid" uit Den Haag m.b.t. duurzame (of, zo u wilt: vanuit bepaalde belangen bezien "als duurzaam te klassificeren") energie is net zo onbestendig als het weer.

Wipkipweer
Eergisteren hadden we weer zo'n typische "onbestendige zomerse dag", waarvan u hier een weergave ziet van het VisiSol display bij Polder PV:

^^^ Vermogensgrafiek van 7 juli 2011, toen er, met name vanaf een uur of twaalf, een regelmatige afwisseling was van felle zonnige periodes en zware bewolking met af en toe een paar spetters: typisch "wipkipweer" dus. Ondanks de forse fluctuaties in het vermogen van de hier getoonde groep zonnepanelen (688 Wp), bracht deze wispelturige dag toch 2,8 kWh op, grofweg ons totale stroomverbruik op dit soort dagen. Echter, de tweede helft van het PV-systeem produceerde ongeveer dezelfde hoeveelheid, dus ook op die dag ging onze Ferrarismeter weer met een paar kilowattuurtjes "in de min" verder het verleden verkennen... (foto van VisiSol display) © Peter J. Segaar/www.polderpv.nl

Haags Knipperlichtbeleid
Laat ik het maar weer eens een keer "neutraal" uitdrukken (al moet ik me beheersen en op mijn tong bijten). Den Haag staat al vele jaren niet bekend om een "consistent" beleid waar het de ondersteuning van duurzame energie - en impliciet de toekomst van ons poldermoerasje - betreft. Sterker nog: de enige "constante" in vele jaren compleet geflopt milieu- en energie "beleid" lijkt de volstrekte onvoorspelbaarheid ervan te zijn. Beleid wat dat woord dus eigenlijk helemaal niet verdient. Tenzij u het eens bent met de vele leeghoofden die er in ons land rondlopen. Dat "voorspelbaarheid" van de Politieke Elites om de verstikkende greep van de energie molochs over de energievoorziening voortvarend aan te pakken helemaal geen noodzaak zou zijn.

Afijn, aan de flipperkast genaamd "Haags duurzaam energiebeleid" is inmiddels weer een zoveelste hoofdstuk toegevoegd. Ditmaal op het gebied van die "andere" actieve toepassing van zonne-energie, decentrale opwekking van zonnewarmte. In de volksmond ook wel zonnecollectors genoemd. Ik heb hier nog een fraai pak papier liggen van de hand van het Opper Knipperlicht Ministerie, toen het nog EZ heette. Een Staatscourant publicatie van 8 september 2008 (numero 173), nog niet zo heel lang geleden, dus. Daarin werd op maar liefst bijna 8 bomvolle pagina's (de Staatscourant verscheen toen nog op papier, elke pagina had maar liefst vijf lange kolommen dicht bedrukte tekst) tot in minutieus detail uit de doeken gedaan hoe die "Tijdelijke energieregeling markt en innovatie" in elkaar zat, op welke wijze een en ander "geregeld" zou dienen te worden, en wat er dan allemaal wel mee zou moeten worden "gesubsidieerd". Maar zonnecollectoren, warmtepompen en de toen nog zwaar gepushte op fossiel gas gestookte installaties voor micro-warmtekracht koppeling, ook wel "toverketels" of "HRE ketels" (die middels een Stirling motor naast warmte ook elektra produceren), zaten in die regeling onder het hoofdstuk "Duurzame warmte voor bestaande woningen" en deden dus mee.

De honderden ambtenaren bij Agentschap NL hadden het er vervolgens maar druk mee (toen ze nog SenterNovem heetten), en voor het eerst in lange tijd zat de verkoop van vooral zonnecollector systemen in ons land weer aardig in de lift. CBS noteerde, na jarenlange stagnatie van de afzet markt voor zonnecollectoren (grofweg tussen de 6½ en 8½ duizend stuks vanaf 2003), 7.284 collectoren afzet in 2008, opeens een fors volume van maar liefst 11.522 exemplaren in 2009, en een - voorlopig geraamde - afzet van 10.397 zonnecollector installaties in 2010. Een forse stijging dus van gemiddeld zo'n vijftig procent t.o.v. het volume wat voor de regeling in 2008 werd afgezet (zie StatLine link).

Voor warmtepompen in woningen is de stijging er ook geweest, maar beperkter: 2008 3.323 stuks, 2009 4.560 stuks (stijging 37%), en 2010 (voorlopig cijfer) 4.057 stuks (daling 11% t.o.v. 2009). Zie categorie "Bodem, ondiep, warmtepompen, woningen" in aparte StatLine tabel. Over de afzet van microWKKs kan ik geen cijfers vinden (waarschijnlijk nog steeds een "microscopische" markt, ondanks de reuring daarover bij de belanghebbende, dicht op de gas markt zittende partijen).

Oplettende vs. argeloze lezers
Waarschijnlijk had de argeloze lezer de titel van die zoveelste regeling goed moeten bekijken, want daarin leek in het eerste woord al besloten wat er nog geen 3 en een half jaar later zou gebeuren met dat boekwerk. En dat werd recent door onze Opper Fossiele Energie Stalinist Verhagen in de zoveelste Kamerbrief vlak voor het zomer reces (dat heet "strategisch manoeuvreren") aan het parlement "medegedeeld". Het schuim stond op de lippen van een van de branche organisaties*, maar die had het eigenlijk al een beetje kunnen zien aankomen omdat er geen enkele zekerheid werd geboden dat die voor Nederlandse begrippen behoorlijk succesvolle regeling (in ieder geval voor de verkoop van zonnecollectoren) ook gecontinueerd zou gaan worden bij de op hol geslagen Rijksbegroting Hakkers in de Residentie.

* Voorzitter Marcel Engels van branche-organisatie Uneto-VNI over die brief: Green Deal van het kabinet is vooral window-dressing geweest (zie FD Selections bericht van 8 juli 2011).

Verhagen formuleert het weer op weergaloze wijze (waarschijnlijk zoals gebruikelijk neergepend door een van die vele beleidsambtenaren die zich zeker vlak voor het zomer reces een rsi aandoening hebben geschreven, met een verschrikkelijke lawine aan kamerbrieven en "beleidsdocumenten" tot gevolg) in "zijn" brief. Met daarin de "gevolgtrekkingen" van het succes van de aanschaf van duurzame warmte producerende installaties door burgers voor zo'n 27.000 woningen:

Afijn, doe er mee wat u niet laten wil, "u kunt het daar weer mee doen" van meneer Verhagen. Meer zit er niet in het leeg gezogen vaatje. Maar de suggestie die hier wordt gewekt is dat zodra een willekeurige regering "vindt" dat binnen drie jaar na het in het leven roepen van alweer zo'n onnavolgbare subsidieregeling de duurzame warme sector (die in nog moeilijker vaarwater verkeert dan zonnestroom) de zaakjes "kosteneffectief" op orde zou hebben en opeens als een Konijn uit de Goochelhoed vanzelf tot een significante kostenreductie gekomen zou zijn bij de hardware die zelfs in de extreem veel grotere Duitse markt (115.000 nieuwe thermische Solaranlagen in 2010 volgens BSW Solar, elf maal zoveel dan in Nederland) niet tot stand gekomen lijkt te zijn, die zit natuurlijk als vanouds vet uit de nek te kletsen. Het zijn dan ook slechts verbale schijnbewegingen om te verhullen dat de huidige coalitie duurzame energie tot op het bot lijkt te haten en die daarbij ook nog eens bereid lijkt te zijn om over lijken te gaan bij de rücksichtsloze vernietiging van die markt.

Kappen maar weer
Gevolg van deze fragenswürdige "bevinding" van Verhagen is de anno 2011 karakteristieke opvlieger bij het Hakken Breken En Slopen Kabinet Rutte I: kappen d'r mee, overboord flikkeren die EL&I regeling, knipperlicht koers continueren, en weer wat anders verzinnen. Het Ellende Ministerie kan weer aan het werk, maar dan natuurlijk met een 2,5 GW kernsplijter naast Borssele I, met hulp van Franse en Duitse Energie Molochs. EL&I, in de ambtelijke wandelgangen ook wel "Eleni" gedoopt, staat in etymologisch opzicht ook wel voor "light or torch" volgens de Engelse Wikipedia pagina. Het is een Ministerie waar het oorlogsmiddel van de Verschroeide Aarde al vele jaren lang met verve wordt toegepast. Dus wat mij betreft is die tweede betekenis een zeer treffende karakterisering van dat verschrikkelijke Middeleeuwse ambtelijke bolwerk.

Zoals al lange tijd duidelijk is in ons prutslandje: geen duurzaam beleid, hoogstens totaal onberekenbaar en potentiële investeerders volkomen schizofreen makend "stop-and-go" knipperlicht beleid. Krijgt de niet regerende, maar "mede verantwoordelijke" PVV dan toch indirect gelijk van de wel "verantwoordelijke" regeringspartners VVD en CDA: "Duurzaam is ons pakkie an niet, daar doen wij niet aan" (uitlating van een van de PVV woordvoerders tijdens een van die oeverloze, zinloze, doodvermoeiende, en oh zo voorspelbare energie debatten in de Tweede Kamer). Rutte I kan definitief door de plee worden getrokken en heeft helemaal niks met duurzaamheid (nooit gehad ook). Als u daar nog niet achter was, weet u het nu.

Gelukkig is daar onze wonderdokter van Urgenda nog, en heeft ze inmiddels aansluiting gezocht bij een initiatief wat spotgoedkope zonneboilers probeert te slijten aan Nederlandse burgers. Wel eventjes opletten: ze wil daar volgens Energeia werkelozen voor inzetten bij de installatie. Het is maar dat u het weet.

Hoe zou een VisiSol grafiek van het knipperlicht beleid van ons "economie" ministerie er uitzien denkt u?

http://tinyurl.com/446h9w9 (verkorte link naar Ramp Brief numero zoveel - Eleni ambtelijk jargon ETM/ED / 11093158, van 4 juli 2011, waarin de "duurzame warmte regeling" alweer vroegtijdig, nog in de pubertijd, om zeep wordt geholpen door de ambtenarij, daarbij met hoogst misplaatste en in essentie giftige bewoordingen van Verhagen ingekleed)
http://tinyurl.com/3fkxh2o (verkorte link naar bericht van 8 juli 2011 op FD Selections site met reactie van enkele direct betrokkenen)
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2008-61.html (elektronische versie van de op 8 september 2008 in de Staatscourant gepubliceerde "Tijdelijke energieregeling markt en innovatie".)

http://www.iedereeneenzonneboiler.nl/ (nieuwste co-productie met Urgenda als promotor voor goedkope zonnecollector systemen)

9 juli 2011: Je bent hoofdstad of niet: Amsterdam van bil met "grootste binnenstedelijke zonnestroomproject" + update. Met, het begint een beetje eentonig te worden, alweer de meest actieve groene leverancier van allemaal, Greenchoice, in een belangrijke rol. Laat de Ajax-aanhangers onder ons het maar niet horen, want het hoofdkantoor van Greenchoice staat in de domicilie van de aartsvijand, in Rotterdam...

<<< Actie logo en foto van opbouw van de 45 kWp PV-installatie op Basisschool Narcis Querido aan de Jan den Haenstraat in stadsdeel West in Amsterdam. Beide foto's in dit artikel © Greenchoice (van deze pressdoc pagina)

Dikke pluim voor Amsterdam/Greenchoice: veel project details
Alle gekheid op een stokje, het volgens een Twitter bericht van partner International Solar op 8 juli officieel door Maarten van Poelgeest (wethouder) geopende project is zonder meer "noemenswaardig". En ik wil de gemeente Amsterdam en project partner Greenchoice bij dezen direct ook hoog prijzen voor de uitzonderlijk gedetailleerde, uitmuntende beschrijving van het initiatief, waar menig zonnestroom ontwikkelaar met reeds een aardige PV-project portfolio (voor Nederlandse begrippen) het schaamrood voor op de kaken zou moeten krijgen. Greenchoice zelf publiceerde deze documenten op hun pressdoc site. Er zijn heerlijk gedetailleerde gegevens over de - exact - 590,73 kilowattpiek aan gerealiseerd zonnestroom vermogen gepubliceerd. Een vermogen wat binnen het in 2009 gestarte project "Zonnestroom voor Amsterdamse scholen" is verdeeld over 27 deelprojecten (gebouwen). Waarvan 21 basisscholen, 2 sporthallen, en 1 deelproject voor achtereenvolgens Vereniging van Eigenaren Balbao (West), Activiteitencentrum van de Mansveltschool (West), Gymzaal Weidevogel (Noord), en Stadsdeelkantoor Oost. Met een totale bezette dakoppervlakte van 9.843 vierkante meter ("anderhalf voetbalveld"). Van de vier stadsdeelraden scoort West het hoogst met 270 kWp, Oost volgt met 135 kWp, niet ver daar achter Noord met 111 kWp en Nieuw West is hekkensluiter met 75 kWp. In de door "proces trekker" en initiatiefnemer Programmabureau Klimaat en Energie (PKE) gepubliceerde documentatie vindt u zeer interessante details over alle deelprojecten, daar waar heel erg veel andere partijen zich in geheimzinnigheid en hele dikke mist dompelen bij door hen gerealiseerde, extreem zwaar gesubsidieerde - en door u en mij mee betaalde - zonnestroom installaties. Nogmaals: dikke pluim, voor zowel het Programmabureau, als voor Greenchoice!

Alle lokaties hebben een infopaneel met de actuele opbrengsten, en zonne-energie wordt meegenomen in de onderwijsprogramma's van de scholen, waar in totaal zo'n 4.750 leerlingen les krijgen. Het totaal aantal gebruikte zonnepanelen voor alle deelprojecten bij elkaar bedraagt - door mij opgeteld uit de nauwkeurige opgaves voor de deelgemeentes - 2.813 stuks (pdf rekent echter voor het totaal voor Amsterdam met 2.812 stuks) en is afkomstig van de grootste zonnecellen fabrikant ter wereld, het Chinese Suntech. Er is een multikristallijn module gebruikt met een nominaal STC vermogen van 210 Wp. De omvormers komen van wereldkampioen (productie en omzet) SMA (Duitsland, Niestetal) en van Mastervolt uit de Nederlandse hoofdstad. Installateur ("technische partner") is het bekende Oskomera Solar Power Solutions (OSPS) uit het Noord-Brabantse Deurne, die in eerdere jaren, deels in opdracht van Eneco Energie, al eens kleine PV-projecten in de hoofdstad heeft uitgevoerd: 5,3 kWp stadsdeelkantoor Noord, 10 kWp stadsdeelkantoor Bos & Lommer, resp. 3,8 kWp op de Westerparkschool in opdracht van stadsdeel Westerpark en 3,5 kWp op NME gebouw in opdracht van stadsdeel Slotervaart. OSPS heeft ook de installatie gedaan voor het scholen project in opdracht van, en financieel ondersteund door de actieve wind (en zon) coöperatie Zeeuwind: 40 kWp op 90 scholen in Zeeland.

Update (met dank aan de heer Driesser van OSPS, nagekomen 11 juli)
Gezien de gepubliceerde foto's gaat het meestal (of alleen) om plat dak projecten in Amsterdam. Daarbij is niet zoals eerder door Polder PV gesuggereerd het al jaren door OSPS gevoerde lightbox systeem gehanteerd. Volgens de heer Driesser is bij dit project het in eigen beheer ontwikkelde, in Nederland prefab geproduceerde LightframeXL systeem gebruikt wat volgens hem "vele malen sneller bouwt dan de LBox, goedkoper is en bovendien aërodynamischer". De ballast kan hiermee aanzienlijk worden gereduceerd, en de opbouw scheelt tijd en dus ook geld. Ongeveer in oktober 2010 is OSPS begonnen met de installatie van dit systeem. Er werd recent o.a. op twee enorme daken van de tapijt fabrikant Lano een PV-installatie met zo'n opbouw-systeem aangelegd (totaal 5,07 MWp...), in opdracht van de Belgische ontwikkelaar Orka N.V. (definitieve goedkeuring op 24 juni 2011, zie bericht op OSPS site).

Bij genoemd LightframeXL systeem zijn de individuele module rijen via liggers doorgekoppeld en vormt het geheel een "raster" op het dak. Een zeer geringe hellingshoek van de modules (10 graden) is met dit systeem mogelijk, waardoor een relatief hoge pakkingsgraad van de modules op het dak kan worden gerealiseerd (weinig last van onderlinge beschaduwing), zodat - althans bij de op foto's getoonde projecten - er geen ballast nodig bleek te zijn.

Overigens is er volgens de heer Driesser bij twee deelprojecten van de Amsterdamse scholen actie op schuine daken gebouwd, een pannendak installatie op de Mansveldschool (stadsdeel West), en bij de Bos en Lommer school (West), een schuin dak met bitumen dakbedekking.

Segmentatie
In een interessante bijgevoegde deelproject lijst in de documentatie is verder te zien dat de meeste lokaties (18 stuks) voorzien zijn van een 15 kWp systeem, de typische maximaal haalbare project grootte onder de condities van SDE regeling 2009 "klein". 2 projecten hebben een iets kleinere installatie van 14,4 kWp, 2 een systeem van 30 kWp, 1 van 36,8 kWp, 3 stuks met 45 kWp, en er is een redelijk grote installatie van 60 kWp op basisschool 't Koggeschip in Nieuw West aangebracht (zo'n 285 modules). De documentatie vermeldt dat er in totaal maar liefst 38 SDE beschikkingen zijn gebruikt voor dit project. In de beschikkingenlijst die ik destijds van SenterNovem ontving van SDE 2009 "klein" staan in totaal 43 beschikkingen voor Gemeente Amsterdam vermeld, dus met het huidige zonnestroom project lijken deze bijna allemaal te zijn opgebruikt. Overigens was er onder de categorie SDE "groot" (max. 100 kWp) voor dat jaar ook een beschikking vermeld voor de instantie "PMB A'dam" op hetzelfde (aanvrager) adres. Wat de overkoepelende organisatie van het PKE lijkt te zijn, ProjectManagement Bureau (website). Onduidelijk is waar die beschikking aan kan zijn gespendeerd, of dat daar nog een separaat project van gaat komen.

^^^ Deel van het grootste project binnen de "scholen actie" in Amsterdam, de 60 kWp installatie op basisschool 't Koggeschip aan het Abraham Kuyperplein in Nieuw West. Foto © Greenchoice

Project constructie
Alhoewel dat niet in zoveel bewoordingen staat vermeld in de documentatie, is waarschijnlijk gebruik gemaakt van een soort van dak-lease constructie, waarbij het eigendom van de PV-installaties ligt bij de investeerder en ontwikkelaar, V.O.F. Yellow Step Solar (YSS), een samenwerkingsverband tussen project ontwikkelaar International Solar uit Den Bosch (wat internationaal bezien via een zuster bedrijf vooral actief schijnt te zijn in kleinschalige waterkracht projecten), en de bekende groene energie leverancier Greenchoice. Dit zou de scholen verder geen geld gaan kosten (of - ogenschijnlijk - aan huur opleveren), er worden geen risico's gelopen, en er wordt "volledig ontzorgd". Exploitatie en onderhoud is het pakkie an van YSS. Partner International Solar heeft het op de eigen website specifiek over een "lease" constructie bij hun projecten (er staat er maar een vermeld, een 60 kWp PV-systeem op een boerderij in het Noord-Brabantse Mill). In de Nederlandstalige versie wordt gerept van: "International Solar huurt het dak voor 20-25 jaar tegen een variabele tarief, afhankelijk van de productie van energie door de zonnepanelen". Dat lijkt in het onderhavige project met partner Greenchoice een andere invulling te hebben gekregen.

Binnen de deelprojecten schijnt het Programmabureau K&E van Amsterdam aangedrongen te hebben op een opstalrecht constructie waarbij er afspraken over exploitatie en beheer moesten worden gemaakt, en de eigenaren van de panden (meeste: scholen) vrijheid voor keuze van energie leverancier zouden moeten behouden (in andere bewoordingen: "project aansluitend op de wensen en eisen van de lokatie eigenaren"). Vooral dat laatste is, gezien de betrokkenheid van Greenchoice bij het project interessant, omdat het dus beslist kan voorkomen dat op het "geleasde" dak er namens projectpartner en co-financier Greenchoice zonnepanelen zijn geplaatst, waarbij de bekende (beruchte) "saldering van zonnestroom" (achter kleinverbruikers aansluiting van max. 3x80 Ampère) echter kan plaatsvinden bij een andere energie leverancier. Het is bij Polder PV bekend dat de nodige scholen in Nederland hebben geparticipeerd in een collectief leveringscontract bij een prijsvechter van een grote, zwaar in de fossielen zittende energie leverancier. Onbekend is hoe die situatie is bij genoemde 27 lokaties in Amsterdam.

Een andere interessante contract overeenkomst is dat de PV-installaties na de reguliere SDE subsidie periode van 15 jaar eigendom zullen gaan worden van de dakverhuurders, en wel "om niet" (gratis dus). Dat is dus een zeer aangename "business-case" voor de betrokken scholen en andere project deelnemers.

Kosten en baten
In totaal is er voor de 27 lokaties 1.624.150 Euro uitgegeven, wat neerkomt op een bedrag van 2,75 Euro per Wattpiek opgesteld vermogen, alle kosten inclusief. Ter vergelijking: in Duitsland lag de trend voor de aangeboden systeemprijs voor installaties tussen de 10 en 30 kWp al rond de 2,28 Euro per Wattpiek in april 2011 (Photon 6/2011). Waarbij er na onderhandelingen best nog wel een lagere prijs bedongen zou kunnen worden, zeker bij project afzet volumes zoals de bijna 600 kWp in Amsterdam.

Financieel bezien heeft Amsterdam geluk dat het in de - beruchte - SDE ronde in 2009 de hand heeft weten te leggen op maar liefst 38 beschikkingen voor dit specifieke project. Wat alweer aangeeft in wat voor rare bochten instanties zich moeten wringen om voor 27 lokaties (!) zoiets gedaan te krijgen onder de restrictieve SDE voorwaarden: voor sommige lokaties zijn meerdere beschikkingen gebruikt. Voor het grootste (60 kWp 't Koggeschip) zijn er zeer waarschijnlijk vier SDE beschikkingen "2009 categorie klein" gebruikt (elk maximaal goed voor 15 kWp). De vraag is alleen hoe Agentschap NL met de vergoeding per kWh zal omgaan, want eigenlijk is een 60 kWp project (4 beschikkingen "klein") natuurlijk niet te vergelijken met een 15 kWp systeem. Terwijl er een aanzienlijk verschil zit in de vergoeding tussen "klein" en "groot". In 2010 30,7 Eurocent/kWh voor SDE beschikkingen 2009 "klein", en maar liefst 40,6 Eurocent/kWh voor SDE beschikkingen 2009 "groot" (zie SDE tabel op Polder PV). Als Amsterdam de hand had weten te leggen op een "SDE 2009 groot" beschikking voor de 60 kWp installatie op 't Koggeschip hadden ze daarvoor 15 jaar lang fors meer aan subsidie kunnen krijgen dan met 4 "kleine" beschikkingen. De wereld op zijn kop.

De totale verwachte productie van duurzame elektriciteit voor alle 27 deelprojecten zou neerkomen op 531.540 kWh per jaar, wat bij de opgegeven totale installatiegrootte zou neerkomen op een verwachte specifieke jaarproductie van ongeveer 900 kWh/kWp.jaar. Heel wat realistischer (al wordt het waarschijnlijk zelfs meer) dan vele, volstrekt niet onderbouwde "prognoses" van leveranciers over haalbare opbrengsten. Zeker in de hoofdstad in een van de zonnigste kustprovincies van ons land.

Voor de jaarlijkse CO2 uitstoot besparing wordt in de documentatie gerekend met een hoeveelheid van 4.628 kiloton CO2 per jaar. Bij de opgevoerde verwachte opwekking van 531.540 kWh/jaar voor alle 27 projecten zou dat betekenen dat er gerekend wordt met een norm van ongeveer 0,581 kg. CO2/kWh. Agentschap NL hanteert die norm echter voor in grote centrales opgewekte stroom die nog niet bij de eindverbruikers is gearriveerd. Als de netverliezen worden meegerekend, rekent Agentschap NL in het nieuwe Protocol Duurzame Energie Monitoring 2010 met een vermijdings-factor van 0,608 kg. CO2/kWh.

Lokale "over"productie >> lokale consumptie
Dat laatste getal zou in dit geval dus eigenlijk ook moeten worden toegepast (resulterend in een "ware" besparing van in totaal 323 kton CO2/jaar), want het ligt uitdrukkelijk in de bedoeling dat de overschotten die niet in de (school)gebouwen zelf worden verbruikt, aan klanten in de buurt van de producenten zullen worden verkocht door leverancier Greenchoice (NB: dit gaat dus buiten eventueel vrij te verkiezen energie contracten van de scholen zelf om). Greenchoice gebruikt daarvoor de garanties van oorsprong die met de duurzame opwek van de PV-installaties zullen worden gegenereerd. Wat in moet houden dat alle lokaties met bruto productie meters zullen moeten zijn uitgerust cq. volledig gecertificeerd/geijkt worden bemeten. Want als er nog (volautomatisch salderende) Ferrarismeters in de meterkasten zouden hangen zou volgens de kromme logica van een van die karakteristieke vage regelingen over deze materie, alle opwek als "eigen verbruik" worden gezien (en er geen "verhandelbare garanties van oorsprong" aan de producent zouden toekomen), wat natuurlijk nergens op slaat.

Laag verbruik per huishouden in Amsterdam?
Volgens een artikel op Energeia (8 juli) zouden in totaal ongeveer honderd huishoudens in aanmerking komen voor het aanbod van "afname van in de buurt opgewekte zonnestroom". Dat is sowieso interessant, omdat er in de documentatie twee cruciale getallen worden genoemd. De ene, met in een document een fout weergegeven eenheid, is de totale jaaropbrengst van alle deel lokaties, "530 mWh", wat natuurlijk 530 Megawattuur moet zijn (afgekort MWh, anders zou er slechts 530 milliwattuur worden opgewekt, wat "ietwat weinig" is...). Een ander document geeft een nauwkeuriger opgave met de correcte eenheid: 531.540 kWh/jaar. Het tweede cijfer is de opgave dat de opbrengst gelijk zou zijn aan het elektriciteitsgebruik van 201 Amsterdamse huishoudens. Uit die twee data laat zich destilleren dat er met een jaarverbruik van slechts 2.644 kWh per huishouden wordt gerekend (vreemd genoeg varieert dat tussen 2.619 voor stadsdeel Noord en 2.700 kWh voor stadsdeel Nieuw West). Waarbij in Nederland al vele jaren er met 3.500 kWh/jaar wordt gerekend. Dat is een aanzienlijk lager verbruik van maar liefst 24,4% dan dat overal gebruikte "veronderstelde landelijke gemiddelde". Ik weet niet hoe het Programmabureau Klimaat en Energie aan die cijfers komt. Maar als die op harde data blijken te berusten kan direct de vlag uit in Amsterdam: die zouden dan zonder "sluwe meters" al lang bereikt hebben waar Den Haag al vele jaren niet in slaagt, namelijk een behoorlijk laag stroomverbruik bij burgers zien te bewerkstelligen!

Als er "gerekend" zou worden met dat "gemiddelde Amsterdamse" verbruik van 2.644 kWh/huishouden.jaar, zou er dus binnen het complete project een "overschot" van 264.400 kWh/jaar worden geproduceerd wat aan ongeveer 100 huishoudens zou kunnen worden afgezet. Dat zou betekenen dat de productie lokaties zelf in totaal 531.540 - 264.400 = 267.140 van de totale opbrengst zouden opsouperen per jaar. Wat zou betekenen dat gemiddeld genomen er per lokatie "slechts" 9.894 kWh per jaar van de eigen opwek zou worden verbruikt. Dat is waarschijnlijk way out of line van het totale verbruik op die lokaties. Voordat ze aan hun besparings- en verduurzamings-offensief begonnen (er is mogelijk alweer een uitbreiding in aantocht), jaagde basisschool de Hoeksteen in Bussum er 55.000 kWh per jaar doorheen (school van 430 leerlingen), zie de bijdrage op de newbee pagina van Polder PV. Als de Amsterdamse scholen vergelijkbare jaarverbruiken zouden hebben, zou dan slechts zo'n 18% van de eigen opwek worden geconsumeerd. Uiteraard kan dit zeer sterk verschillen per lokatie, sterk afhankelijk van zowel het totale verbruik, als de tijd van de dag waarop de meeste stroom intern wordt verbruikt.

Tot slot
De zelf aangemeten titel "grootste binnenstedelijke zonnestroomproject van Nederland" is natuurlijk een beetje een gezochte, al mag Amsterdam zich zonder meer op de borst kloppen voor zoveel voortvarendheid op het vlak van zonnestroom (er is ook elk jaar een succesvolle "Zon op je dak" actie geweest voor particulieren, die dit najaar weer zal worden gecontinueerd). Er zijn natuurlijk veel grotere gemeentelijke projecten gerealiseerd (1,351 MWp Nieuwland Amersfoort, 2,45 MWp Stad van de Zon Heerhugowaard), of nog "onderweg" (1,7 MWp Deventer). Dat mag de pret verder niet drukken. Maarten van Poelgeest, wethouder Klimaat en Energie (welke gemeentes hebben er zo'n wethouder? Mijne niet...), wil "grootschalige uitrol van zonnestroom mogelijk maken" en ziet het huidige project als voorbeeld daarvan.

Ik wens gemeente Amsterdam veel meer voortvarendheid op dit gebied en een zonnige toekomst toe. En Greenchoice natuurlijk een zoveelste compliment voor het uitsteken van de nek om in dit project te willen participeren met een duurzame insteek. Ik hoop dat jullie de vele initiatieven op het gebied van verduurzaming en decentrale opwekking die inmiddels door jullie als pioniers zijn opgezet (voorbeeld) allemaal in goede banen kunnen blijven leiden, en dat het allemaal niet teveel gaat worden. Want Nederland is een van de lastigste Europese markten als het om implementatie van zonnestroom gaat. Ook jullie veel succes gewenst met de verdere plannen en, vooral, de implementatie cq. realisatie daarvan.

http://greenchoice.pressdoc.com/26251-grootste-binnenstedelijke-zonnestroomproject-van-start (documentatie bij Greenchoice, met ook een reeks foto's waarvan er twee in dit artikel zijn opgenomen)
http://www.amsterdam.nl/algemene_onderdelen/indexen/persberichten_6/persberichten_0/@432571/grootste/ (uitgebreide inventarisatie van het 600 kWp scholenproject in Amsterdam, met documentatie)

http://www.greenchoice.nl/blog/post/2011/07/08/Zon-in-Amsterdam.aspx (korte project beschrijving en oproep door Greenchoice aan mensen met een nog niet ingevulde SDE beschikking voor een zonnestroom project, om zich te melden)
http://www.greenchoice.nl/zakelijk/zakelijk-energie-opwekken/zonne-project (Yellow Step Solar initiatief)
http://www.international-solar.com (partner in V.O.F. Yellow Step Solar met Greenchoice, uit Den Bosch)

http://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/de/klimaat-energie/duurzame/zonne-energie (overkoepelende webpagina van Gemeente Amsterdam met links naar de diverse zonne-energie initiatieven in de hoofdstad van Nederland)