Onafhankelijke analyse van Zon Zoekt Dak actie (Nederland)

7.150 pakketten gereserveerd, slechts 2.200 feitelijke bestellingen (4,3 MWp)

(6.570 pakketten op 12/13 mrt. 2012, 6.199 op 9 mrt. 2012,
5.901 op 6 mrt. 2012, 3.353 op 13/14 feb. 2012)

5 december 2012. Klopt de claim van ASN Bank? ASN Bank heeft ook een kort stukje gewijd aan de voor hen "definitieve" afronding van de eerste ZZD actie. Daarin een nogal harde claim, die ik in dit artikel van mijn eigen berekeningen ga voorzien:

(1) Als het over "nieuwe capaciteit in 2012" zou gaan (wat er echter beslist niet staat...), heb ik daar op 31 oktober jl. al wat noten over gekraakt. Met mijn vorige "maximale" prognose voor 2012 (175 MWp nieuwbouw) zou ik voor de ZZD 1 actie slechts op 2,5% uitkomen (laat dit duidelijk zijn: zonder meer een respectabel volume!). Bij 145 MWp zou het 3,0% zijn, nog steeds geen 4,3%. Er "zou dus gerekend kunnen zijn" met slechts 100 MWp nieuwbouw in 2012, dan zou het aandeel in die nieuwbouw die 4,3% kunnen betreffen (maar nogmaals: dat staat er niet). En niet "4,3% meer capaciteit dan er al zou staan". Zou het om dat laatste gaan, "extra capaciteit t.o.v. wat er al stond", moeten we terdege rekening gaan houden met de flinke opwaartse bijstellingen die, op basis van recent gepubliceerde nieuwe productiecijfers van elektriciteit in 2011 van het CBS, door mij zijn gemaakt: Mogelijk eindejaars-volume eind 2011 145 MWp. Zelfs met een als conservatief in te schatten nieuw volume van 100 MWp in 2012 (o.a. verwachting Holland Solar) zou je dan al op een geaccumuleerd niveau van 245 MWp komen te zitten. En dan is de 4,3 MWp toevoeging van ZZD 1 nog slechts 1,8% t.o.v. dat geaccumuleerde volume. Als het om "capaciteit" (STC vermogen van de betreffende DC generatoren) zou gaan.

(2) Echter, als we het over "meer zonne-energie" hebben (zoals het expliciet in het ASN stukje staat vermeld), ga ik er in tweede instantie op basis van de "fysische definitie van energie" van uit dat het om de zonnestroom opbrengsten zou moeten gaan volgens ASN. Ergo: de energie output van de nieuwe installaties, uit te drukken in kWh, MWh, GWh, etc. Uit de slotverklaring van de ZZD 1 actie volgt dat er 4,3 MWp aan capaciteit zou zijn afgeleverd. Dat doet nu niet veel, het is winter, de dagen zijn kort, het is zwaar bewolkt, dus produceren zullen die nieuwe installaties niet veel. Let wel: bij ons vrijwel zuid-georiënteerde, "suboptimale" oude systeem, genereert december slechts 2% van de totale jaaropbrengst (grafiek).

Als we weer conservatief gaan rekenen met "haalbare" specifieke opbrengsten van 850 kWh/kWp.jaar (een onbewezen "gemiddelde" van ECN Beleidsstudies wat echter heel vaak blind wordt gebruikt door leveranciers zonder verificatie of monitoring) komen we op het volgende:

Nieuwe cijfers productie PV in 2011 volgens CBS (26 november 2012 update): ruim 100 GWh. Conservatieve nieuwbouw "cf. Holland Solar" 100 MWp >> 85 GWh extra bovenop de "bestaande" populatie generatie potentie (volgens claim CBS). Geeft een totaal volume aan 185 GWh potentie aan elektriciteit productie eind 2012. De 4,3 MWp van ZZD 1 kan daarvan slechts 3,7 GWh leveren met dezelfde kengetallen. Dat zou dus maar 2% zijn van het totaal in 2012.

Maar: de meeste installaties zijn natuurlijk helemaal niet aan het begin van 2012 geleverd, maar in de tweede helft van het jaar. Dus die 3,7 GWh energieproductie potentie is bij lange na niet gehaald, mogelijk zelfs niet eens de helft (weten doen we het niet, want de installaties worden niet centraal bemeten). Ergo, voor 2012 zou de energie productie van de nieuwe ZZD 1 installaties mogelijk niet eens 1% van de totale zonnestroom productie in Nederland kunnen hebben gehaald.

Myth busted, de getallen van ASN cq. ZZD zijn linksom of rechtsom veel te hoog, tenzij iemand betere rekensommetjes voor me kan maken.

5 december 2012. Weer schokkend nieuws: ZZD partner Solar Living in surseance van betaling + nagekomen (onderaan).

Twee maanden nadat Zon Zoekt Dak / Natuur & Milieu eindelijk met de "harde" cijfers voor de eerste zonnepanelen inkoopactie naar buiten kwamen (vorige bericht) kwam er zeer vervelend nieuws voor de organisatoren. Partner Solar Living blijkt in surseance van betaling te zijn gegaan, net als nog eens 11 andere dochters van de voormalige SolarTotal holding, en de B.V. van de holding zelf. U kunt diverse details daarover in o.a. enkele prima artikelen op Energiebusiness.nl nalezen, zie links onderaan. Ik ga hier onder wat dieper in op enkele andere "historisch relevante" aspecten, in wier licht we deze ontwikkelingen moeten bezien. Een deel van die "historie" vindt u overigens ook al in enkele andere, eerder gepubliceerde artikelen in deze ZZD special op Polder PV.

De leverancier van de eerste ZZD actie is, zoals ook in mijn verslaggeving duidelijk was geworden, het Nederlandse Solar Living, wat gewoon een merknaam was van de oorspronkelijk zo genoemde firma SolarTotal. Dit bedrijf uit het Gelderse Elst, wat zich al langere tijd ziet als de marktleider bij de realisatie van residentiële systemen in Europa (nieuwe Nederlandse site onder tabblad "over ons": "Meer dan 20.000 klanten") had in 2011 een voor een Nederlands bedrijf enorme hoeveelheid Yingli Solar modules (50 MWp) ingekocht, wat ze echter niet kwijtraakte zoals in de bedoeling lag. Een reddingsoperatie van Rabobank volgde - volgens het Financieele Dagblad van 5 maart 2012 al in december 2011 - om het bedrijf van een faillissement te redden met een schuld van 18 miljoen Euro. Gevolg was dat de bank 75% van de aandelen in het bedrijf verwierf, waarbij het door Borssele eigenaren RWE/Essent en Delta ondersteunde SET Venture Partners (vanwege de hoogst dubieuze "eerste Borssele levensverlenging deal met van Geel" investeerder in duurzame energie zaken) de rest behielden.

NB: SET Venture Partners heet sinds 1 januari 2012 officieel Chrysalix SET en is gevestigd te Amsterdam (zie bericht). De van Philips bekende CEO van Chrysalix, Rene Savelsberg, zou volgens Bloomberg Businessweek Director zijn (geweest) van een hele reeks firma's, waaronder SolarTotal Holding B.V.

Interessante "geschiedenis" van bedrijfsnamen
Als je nu op "Solar Total" zoekt, komt je o.a. op een overkoepelende website met de naam www.solarliving.eu uit, die doorverwijst naar vier "landen" sites. Een voor het lang populaire België (voornamelijk Vlaanderen, waar heel erg veel is geplaatst, FD claimde dat ze daar een marktaandeel van 25% zouden hebben gehad, in een artikel van 4 november 2008), Nederland (nooit een afzetmarkt van betekenis geweest totdat Natuur & Milieu kwam opdagen met hun veeleisende ZZD actie), en de twee grootste Europese PV-markten Italië (vandaag gecheckt: 3.708 installaties kennelijk door Solar Living gerealiseerd) en Duitsland (een opgave van aantal gerealiseerde installaties daar kon ik niet vinden, die site is omvangrijker dan de overige drie subsites).

Begin dit jaar waren dat nog allemaal "Solar Total" websites. De Nederlandse variant van die website viel, hoogst curieus, onder de Belgische bvba, maar was geregistreerd in Nederland. De reden van het feit dat alle "Solar Total" verwijzingen nu bij "Solar Living" uitkomen (ook in het register van de Kamer van Koophandel, waar alle 13 onderdelen, allemaal verwijzend naar hetzelfde adres in Elst Gld., inmiddels de vermelding "in surseance" hebben gekregen), is een vrij banale. Maar hij lijkt niet te zijn verklaard op de Nederlandse of Belgische sites. Op de laatstgenoemde is er wel een verwijzing (intro pagina "SolarTotal wordt SolarLiving") maar de reden daarvan wordt daar niet "toegelicht". Op de Duitse en Italiaanse sites wordt er wel een expliciet bericht aan de naamsverandering gewijd (de echte reden wordt echter ook daar niet genoemd), en elders.

Naamswijziging - niet de "echte" reden?
Op de Duitse Solar Living site vinden we een bericht van 8 november 2012, vergelijkbaar aan een bericht op de Italiaanse site gedateerd 5 juli 2012 (NB: dat is de datum dat beeldmerk en handelsnaam door de toen nog "Solar Total" geheten holding werden "gedeponeerd"). In die berichten wordt gesuggereerd dat het bedrijf "een nieuw tijdperk" in zou gaan na hun grote successen in de afgelopen jaren (Duitse site: "wichtigen Schritt in die Zukunft"). En dat daarom een nieuwe naam zou zijn verkozen, Solar Living. Echter in het bijna twee maanden eerder (19 september 2012) gepubliceerde bericht op de Belgische nieuws-site Madeinlimburg.be is een heel wat "plattere" reden genoemd. Want de machtige olie- en gas magnaat Total SA uit Frankrijk zou moeite hebben gehad met de oude naam "Solar Total" (al dan niet aan elkaar geschreven), van de in Nederland zetelende holding. Niet alleen omdat de Fransen al vele jaren in de PV-business zitten met hun joint-ventures met de Belgische cellen producent Photovoltech (die echter per 1 oktober 2012 de productie in Tienen definitief moest staken), en met de bekende Franse module fabrikant Tenesol. Een bedrijf met een omzet van 200 miljoen Euro in 2011, wat ook - tot voor kort als enige - in Zuid Afrika produceert. Tenesol werd in januari overgenomen door de Amerikaanse high-power module producent SunPower Corp. (persbericht 31 jan. 2012). Een andere reden van de naamswijziging bij het Nederlandse Solar Total lijkt te liggen bij het feit dat de olie magnaat Total vervolgens weer een overname van 60% van de aandelen in datzelfde SunPower aankondigde, wat grotendeels medio juni 2012 werd gerealiseerd (persbericht 15 juni 2012). Daar is heel wat aan vooraf gegaan, want het eerste bericht over die plannen plaatste ik al ruim een jaar eerder, op 1 mei 2011.

De olie moloch had naast genoemde joint-ventures ook al langer diverse minderheidsbelangen in andere zonne-energie bedrijven. Zoals in een van de weinig "succesvolle" organische PV-cellen producenten, Konarka, die echter op 1 juni dit jaar wegzakte in een insolventie procedure. De "assets" van Konarka werden later grotendeels opgekocht door de Duitse mega-projectontwikkelaar Belectric (bericht 23 oktober 2012). Gezien al deze PV-activiteiten van het Franse Total zou je geneigd zijn te denken dat het de (enige) "reden" zou kunnen zijn geweest voor dat concern om het kleine Nederlandse "Solar Total" tot naamswijziging "over te halen". Zeg maar, om verdere "verwarring" te voorkomen bij het publiek.

Gesprekken met resultaat
Gezien de inhoud van het Belgische nieuwsbericht werden er inderdaad "gesprekken" gevoerd tussen de bazen van het machtige Total en het management van Solar Total over de voor de Fransen "knellende" naam van de Nederlandse holding. En kozen die kennelijk tegenover zoveel PV geweld van een olie reus (die SunPower aandelen ter waarde van 1,3 miljard dollar kocht!) de "koninklijke route". En wijzigden ze vervolgens de naam van hun eigen bedrijf en alle dochters daarvan (en kondigden daar ook bij aan dat ze hun product portfolio zouden gaan diversificeren vanwege de tegenvallende opbrengsten in zonne-energie). Bij die grootschalige naam"switch" maakten de managers gebruik van de handelsnaam van de Nederlandse Solar Total dochter, waarmee de ZZD actie was gestart, al in het begin van 2012 (zie bericht van 13 februari 2012): "Solar Living". Curieus in deze hele "naamgevings"affaire is dat het logo van SolarTotal een geregistreerd handelsmerk lijkt te zijn, gezien het ® teken (van "registered trademark") achter de naam (zie startscherm op de Belgische site). Waar kennelijk toch niet genoeg juridische kracht van is uitgegaan om de Franse Total SA holding tot andere gedachten te dwingen. Maar de echte reden van de opvallende naamswijzigingen ligt waarschijnlijk aan het volgende.

Handelsnaam registratie
Zoekend naar de handelsnaam "Solar Total" in de Trade Marks and Designs Registration Office van de Europese Unie (NB: "Solartotal" aan elkaar geschreven levert niets op), komt ik beslist niet een (in PV hardware handelend) bedrijf uit Elst tegen. Maar wat ik wel met die twee woorden (in genoemde volgorde) vind is de handelsnaam "TOTAL Solar", van TOTAL SA uit Frankrijk, met een "filing date" van 26 april 2004, en een "date of registration" van 13 september 2006 (zie documentatie alhier).

Daarentegen zijn er vanaf de zomer wel drie "registraties" voor de handelsnaam "Solar Living" in dezelfde database te vinden, die naar de nieuwe naam verwijzen (al werd deze begin 2012 al gevoerd in Nederland, tijdens de ZZD actie!), naar het beeldmerk, en uiteindelijk, naar de formele registratie (documentatie alhier):

Deposant SolarTotal Holding B.V. uit Elst (dus nog onder de "oude naam"), depot op 5 juli 2012 (naam en beeldmerk), "filing date": 17 september 2012.

Wellicht is dit alles de werkelijke reden waarom "Solar Total uit Elst" uiteindelijk overstag moest gaan in de naming battle met het Franse Total. Laatstgenoemde had kennelijk veel oudere rechten op het gebruik van hun "TOTAL Solar" - volgens de opvattingen van genoemd Europees handelsnamen bureau...

Discrepanties
Diverse malen vinden we op de nu actuele "Solar Living" subsites meldingen van "meer dan 20.000" klanten die reeds zouden zijn bediend met een PV-installatie. Op een oude webpagina van 10 februari 2012, waarop de Nederlandse site nog onder "Solar Total" schuil gaat, heb ik nog een getal van 22.236 installaties gevonden. Vreemd genoeg werd in het genoemde bericht op de Duitse Solar Living site (dd. 8 november 2012) zelfs een aantal genoemd van maar liefst 27.000* geïnstalleerde systemen in Europa, wat fors meer is. Dat kan nooit hebben gelegen aan de uiteindelijk (zwaar tegenvallende) 2.200 nieuwe systemen die binnen de Zon Zoekt Dak actie van Natuur & Milieu door de "Solar Total afsplitsing" Solar Living waren gerealiseerd in ons land. Op de ZZD site staat, hoogst merkwaardig echter nog steeds een teller met het volstrekt niet meer "ter zake" doende aantal originele inschrijvers voor die actie (7.160 stuks, zie o.a. nieuwspagina's). Want met de daadwerkelijk in Nederland uitgevoerde bestellingen zit je nog steeds met een "gat" van dik twee en een half duizend PV-systemen in de totale afzet van de onderneming uit Elst in Europa.

* Later vond ik een nog hoger getal, 28.239 installaties, volgens de www.solartotal.com website... (update 6 december 2012)

Zou dat "gat" dan wellicht nieuwe installaties in Duitsland hebben betroffen? Ik kan op het mogelijk grootste PV-forum op deze planeet, Photovoltaikforum, geen enkele verwijzing naar een "Solar Living" installatie vinden, en slecht enkele verwijzingen naar aanbiedingen met "Solar Total" als leverancier. Op het door Duitse installaties gedomineerde Sonnenertrag.eu vindt ik bij ingave installateur "Solar Living" slechts 3 installaties, en die bevinden zich alle drie in Nederland. Bij ingave "Solar Total" krijg je een lijst met 26 treffers, het grootste deel (19 stuks) uit België, slechts 5 Duitse, en 2 Italiaanse systemen (database bevat 11.025 installaties op 5 december 2012).

^^^
Merkwaardig dat die "teller" nog op de site van ZZD staat. Want er waren weliswaar meer
dan 7.100 "inschrijvers" voor de eerste actie. Maar er zijn uiteindelijk slechts zo'n 2.200
systemen besteld. Dus daar moet nog even een "reset" op worden gegeven, op die "teller".

Bittere pil met mogelijk dramatische consequenties
Aan het eind van de rit heeft allemaal bar weinig geholpen voor Solar Living, zoals ze sinds de naamsverandering(en) heten. Klaarblijkelijk is de afzet van de in 2011 tijdens een handelsmissie onder leiding van Minister van EL&I Verhagen massaal ingekochte Yingli Solar modules ook elders bitter tegengevallen voor het bedrijf. De aan de ZZD actie uiteindelijk verkochte 2.200 PV-systemen (in weerwil van de hierboven getoonde "teller"), zijn slechts goed voor zo'n 4,3 MWp aan verkochte capaciteit. Way out of line van de ingekochte 50 MWp die dus mogelijk grotendeels nog in magazijnen ligt te wachten op verkoop. Of wellicht deels alweer via "andere" kanalen zou moeten zijn, of nog worden afgezet, mogelijk ver beneden de verwachte verkoop prijs... En die niet verkochte, grote voorraad drukte natuurlijk enorm op het bedrijfsresultaat van de eind 2011 al op het tandvlees lopende holding.

De serie uitspraken door de rechtbank in Arnhem, die 13 BV's uit Elst, allemaal met de nieuwe naam Solar Living, en inclusief de overkoepelende holding van het predikaat "voorlopige surseance" voorzag, mag in het licht van het voorgaande dan ook niet als een complete verrassing worden gezien. Maar bedroevend is het natuurlijk wel. 15 huishoudens moesten kennelijk nog een PV-systeem krijgen binnen de ZZD actie. Die zouden via een garantieregeling hun aanbetalingen terug moeten krijgen. Of, zo stelt Energiebusiness.nl in een follow-up, ze zouden na interventie van de Rabobank alsnog hun systeem op het dak moeten kunnen krijgen. In het goed gedocumenteerde vervolgbericht van Energiebusiness.nl meer details over de positie van Rabobank die "veel geld" zou verliezen aan een faillissement van Solar Living. Bedragen worden niet genoemd, maar dat kan best in de orde van miljoenen Euro's liggen. In het ergste geval mogelijk zelfs met "double digits" zoals de Engelstalige media dan zeggen.

Ook Belgische dochter op rand afgrond
Wat tot nu toe in diverse Nederlandse berichten ontbreekt, is, dat ook de "drijvende kracht" van de over de grenzen reikende Nederlandse moederholding, de in Beringen/Paal gevestigde Belgische dochter, met 60 medewerkers, op 4 december ook al faillissement heeft aangevraagd, en het werk heeft stilgelegd, aldus berichtgeving in de Belgische media. Lonen voor de maand november zouden niet meer zijn uitbetaald. Niet duidelijk is of klanten die al voorschotten voor bestelde PV-installaties hebben betaald hun geld wel terugkrijgen. A.s. donderdag, 6 december, moet de rechter van de Kamer van Koophandel in Hasselt zich over die aanvraag uitspreken, en zou de curator mogelijk de sluiting van het filiaal kunnen aankondigen.

Een ogenschijnlijk goed geïnformeerde vaste gast op het zeer informatieve Belgische Zonstraal forum stelde dat Solar Living BVBA per 5 november 2012 die naam zou hebben gekregen, en dat het in Elst (NL) gevestigde Solar Living Operations Europe B.V. de zaakvoerder van die Belgische vestiging zou zijn (vanaf begin 2012, toen nog onder de "Solar Total" naam). Genoemde Nederlandse B.V. kreeg de voorlopige surseance toebedeeld van de Arnhemse rechtbank op 30 november jl.

Er zullen van een eventueel faillissement bepaald de nodige gevolgen komen voor alle Belgen die een zogenaamde "Zorgeloze Werkingsgarantie" bij (meestal) SolarTotal hebben afgekocht, als er geen partij zal gaan komen die voor die "garanties" borg zal willen staan...

De vraag is of de dreigende instorting van het bedrijf zich tot Nederland en België zal beperken, en of de dochters in Duitsland en Italië zelfstandig zullen kunnen overleven (mede gezien de enorme ingrepen in de vergoedingen systemen voor PV in beide landen). Of dat een kapitaalkrachtige partij de boel alsnog zal komen redden en hardhandig orde op zaken al gaan stellen. Die vraag is wat de Nederlandse BV's betreft, na al een kostbare interventie van Rabobank, eind 2011 (75% aandeelhouder geworden in Solar Living), opportuun.

Status ASN
De status van een van de 2 duurzaamste banken van Nederland in de ZZD actie is lang niet erg helder geweest (zie ook bericht van 6 maart 2012 op deze pagina). Ik heb daartoe eerder in het jaar al eens enkele vragen gestuurd naar ASN (waar ik ook rekeningen heb lopen). Eind april 2012 kreeg ik een inhoudelijke mail met deze passage van de klantenservice die ik u niet wil onthouden:

Voor de goede orde: ook de webmaster van Polder PV heeft destijds als privé ASN klant voor de optie "duurzame energie" gekozen in de voorstellen van de bank aan welk werkgebied meer aandacht besteed zou moeten gaan worden de komende jaren.

Ook werd in een ander deel van de reactie aan ondergetekende gesteld: "Door de betrokkenheid van de Rabobank is de continuïteit van Solar Total en daarmee ook dit project extra gewaarborgd". We weten nu dat dit wellicht een te optimistische inschatting is geweest van ASN, gezien de ontwikkelingen van de afgelopen dagen. Het heeft verder weinig effect gehad op de positie van ASN, want die zijn met de mededeling van Natuur & Milieu dat de steun van ASN Bank met de eerste actie is beeindigd (korte evaluatie 1e actie) van de op dit vlak met N & M aangegane relatie af.

N & M: zelfonderzoek wellicht nodig
Uit het verloop van de actie, en de strubbelingen met de financiële positie van de verkozen leverancier voor Zon Zoekt Dak, is het wellicht de hoogste tijd geworden voor organisator Natuur & Milieu om eens een kritisch zelfonderzoek te gaan doen. Want zij hebben nadat bekend werd dat Rabobank SolarTotal van de ondergang bleek te hebben gered (maar waar N & M om onbekende redenen nooit heldere informatie over heeft verstrekt) nota bene de financiële positie van de contract partner Solar Living zelf te hebben bekeken (bericht 13 maart 2012). En de boel in orde hadden bevonden. In het licht van de huidige ontwikkelingen moeten dan ook de gerustellende woorden van de ondertussen kennelijk alweer vertrokken Solar Living CEO van der Wallen zeer kritisch tegen het licht worden gehouden. Want die stelde op de website van Natuur & Milieu: "Met steun van onze solide aandeelhouders zijn de uiteindelijke financiele gevolgen van de problemen weggenomen en zijn we klaar voor de toekomst. De reacties op de actie Zon Zoekt Dak vervullen ons met trots en we zien de toekomst met vertrouwen tegemoet". Dat was nog geen negen maanden geleden. Het kindje lijkt dood geboren te worden, als er geen zware operatie en helende handen aan te pas gaan komen.

Het lijkt er dan ook sterk op dat Natuur & Milieu zeer ernstige inschattings-fouten heeft gemaakt bij haar beoordeling van de soliditeit van haar partner in de ZZD actie. De organisatie maakt wel vaker fouten, zoals bij de veronderstelde "variabele kWh prijs". Die zij onterecht op 25 cent/kWh stelden, terwijl het enkele centen lager lag en ligt in de markt, omdat ze de beruchte CBS tabel niet leken te hebben begrepen. Het werd tijd dat dat soort inschattingsfouten niet meer worden gemaakt bij deze milieuorganisatie, en daartoe bepleit ik een kritisch zelf onderzoek naar het functioneren van de organisatie.

Mogelijk dat een extra trigger daarbij zal zijn, dat bij een eventueel faillissement van Solar Living, Natuur & Milieu naar hun gehoopte 3% aandeel in alle verkochte pakketten zou kunnen fluiten, als die nog niet zijn uitgekeerd door de leverancier. Ik heb berekend dat op basis van de verkochte 2.200 pakketten, Natuur & Milieu bijna 3 Euroton tegemoet heeft kunnen zien. De vraag is of ze aan deze hele affaire überhaupt nog wat over zullen gaan houden. Want als er een faillissement volgt, is maar de vraag waar in het prioriteitenlijstje van de curator Natuur & Milieu zal komen te staan. Ze hebben er tot nog toe ongetwijfeld het nodige aan energie, arbeid, en dus loonkosten aan besteed.

Vraagtekens
De gang van zaken roept ook vraagtekens op. Aan de ene kant: is de inmiddels al bekende (doch nog niet met naam gepubliceerde) partner voor de "tweede actie" van Natuur & Milieu solide genoeg? Kan die de zeer complexe organisatie van zo'n actie, die onder zware tijdsdruk staat aan? Zijn de verwachtingen voor zo'n massale inkoopactie, met highly demanding klanten (die zich wel tegelijkertijd "totaal laten ontzorgen") niet veel te hoog gespannen? Met name als u weet dat er uit een pool van 7.150 aanmeldingen bij ZZD maar 2.200 bestellingen zijn gematerialiseerd? Een "euvel" wat trouwens niet alleen ZZD heeft getroffen, maar ook de ogenschijnlijk veel beter georganiseerde (en veel arbeidsuren, geld, en energie kostende) eerste VEH actie? En de daar aan voorafgaande WWZ actie die met vallen en opstaan, en met inzet van gruwelijk veel tijd en energie tot stand is gekomen (al weten we nog steeds het gegenereerde afgezette vermogen van die actie niet)?

Conclusie
Moet hier niet (ook) de conclusie uit getrokken worden dat deze omvangrijke en complexe, op consumenten gerichte, en van de organisatie zeer veel eisende operaties niet datgene lijken te brengen wat ze leken te gaan beloven, een "decentrale revolutie"? Maar dat ze met inzet van zeer veel middelen slechts "bescheiden groei" brengen op de residentiële markt, die mogelijk effectiever met andere middelen bereikt zou kunnen worden (inkoppertje: nationaal FIT systeem, en particulieren en bedrijven die daar op eigen inititatief mee aan de gang gaan, zonder op "externe partijen" te moeten gaan wachten)? VEH 1 heeft mogelijk iets van 4,6 MWp opgeleverd. ZZD 1 iets van 4,3 MWp (en daarmee dus beslist niet "de grootste", zoals geclaimd). WWZ heeft wellicht 6 MWp weg gezet (groot vraagteken). Zijn dat de volumes waar we het over moeten hebben (enkele duizenden particulieren, met heel erg veel effort)? Neen, we moeten het over vele tientallen tot enkele honderden megawattpieken per jaar hebben. Dat zet echt zoden aan de dijk, dat is "decentrale revolutie". De nationale subsidieregeling van 2012 zou 105 MWp gaan opleveren aan afzet volgens Agentschap NL, volgend jaar wellicht zelfs meer (meer budget). Maar ook daarmee is het eind 2013 afgelopen.

Vervolg - ZZD 2
Polder PV wenst desondanks de Zon Zoekt Dak organisatoren veel succes toe bij de volgende actie (even daargelaten het hoogst curieuze "crowd-fund" project georganiseerd door - ogenschijnlijk - een ex-Solar Total medewerker gevestigd in hetzelfde Elst). Met een partner die "staat als een huis", en die alles naar behoren zal gaan uitvoeren. Volgens een derde bericht bij Energiebusiness.nl, waarin initatiefnemer van der Gaag wordt geciteerd die weer minstens 2.000 mensen zou willen bereiken, zou de naam van de leverancier pas bij de start van de actie (2013) bekend worden gemaakt. Ik weet waarschijnlijk wel wie het zou kunnen zijn geworden.

Nagekomen - N & M "schuldeiser" of niet? (5 dec. 2012)
N.a.v. twee reacties die ik had geplaatst onder de artikelen op de Energiebusiness.nl site en die helaas in een zwart gat waren verdwenen (vaker voorkomende problemen met Disqus), en een daar op volgende mailwisseling met de website beheerder, werden deze alsnog geplaatst (hier en hier). Op basis van mijn opmerking dat Natuur & Milieu 3% provisie zouden ontvangen op verkochte systemen, is inmiddels een tekstpassage in een van genoemde artikelen aangepast (daarin stond oorspronkelijk dat N & M geen "schuldeiser" zou zijn bij Solar Living, wat het echter beslist wel was als de provisies nog niet uitbetaald zouden zijn geweest). Wessel Simons van Energiebusiness.nl heeft dat nagevraagd. En wat blijkt? Natuur & Milieu moet die provisies nog steeds van Solar Living ontvangen, en wacht dus blijkbaar nog op zo'n 3 Euroton...

Nabrander
En alsof dat alles nog niet genoeg is: een oude bekende firma uit de NL PV wereld heeft inmiddels definitief de geest gegeven. De bekendste BV uit de holding, en nog enkele andere bedrijfsonderdelen al eerder: Girasolar B.V. uit Deventer is failliet dd. 31 oktober 2012. Zie faillissements-register.

31 oktober 2012. ZZD eindelijk met billen bloot: 4,3 MWp Yingli's verkocht. Een tijd lang vernamen we vrijwel niets meer van de eind januari 2012 met veel tromgeroffel aangekondigde grootschalige inkoop actie van Zon Zoekt Dak. Eindelijk is het gordijn voor de "harde feiten" rond de eerste actie van ZZD weg gehaald. En wel op de laatste dag van oktober, de wijnmaand. Dat de organisatie er maar een mooi glas wijn op mag heffen. Al zal de afdronk in Elst/Gld. (Solar Living = handelsnaam van Solar Total), in Utrecht (organisator Natuur & Milieu), bij 75% aandeelhouder van Solar Total, Rabobank (of SET Ventures, de rest), en, in mindere mate, in Den Haag ("financieel partner ASN Bank") mogelijk wat tegenvallen.

Want in maart verwachtte de organisatie nog 8 MWp van de in mei 2011 door Solar Total tijdens een handelsmissie onder leiding van voormalig EL&I minister Verhagen in China ingekochte 50 megawatt aan Yingli Green Energy PV-modules te kunnen gaan afzetten met de inkoop actie, gezien het aantal reserveringen. Voor een impressie van een klein deel van dat volume, zie foto van slechts enkele van de benodigde Yingli Solar dozen in het magazijn onder de titel "Zonnepanelen liggen klaar!" op de ZZD site (bericht 27 maart 2012).

Het totaal afgezette volume blijkt, na enorm veel uitval van zowel de intekenaars, als de werkelijke bestellers, uiteindelijk slechts 4,3 MWp te zijn geworden. Dat is 54% van genoemde 8 MWp (die was gebaseerd op reserveringen door 5.375 huishoudens, ZZD bericht van 1 maart 2012). En slechts minder dan 9% van de - voor Nederlandse begrippen - enorme hoeveelheid van 50 MWp die naar Europa zou zijn gehaald om toen nog lucratief lijkende markten als Frankrijk en Engeland te gaan beleveren (dat werd een fiasco, waarbij Rabobank de reddingsboei moest uitwerpen om een insolventie af te wenden, en 75% van de aandelen van Solar Total overnam). De laatste systemen zouden in oktober 2012 zijn geplaatst, volgens het persbericht van 31 oktober 2012.

Flinke concurrentie doet bestellingen ZZD dalen
Het verbaast me helemaal niets dat er ook bij de ZZD actie zoveel uitval is geweest (ook bij de collegae van VEH was er veel uitval, 38% verlies van het aantal reserveringen). Ik heb al tijden op mijn site tientallen Nederlandse inkoop acties met steeds meer uitvoerings-details staan, het zijn er nu al 89. Er zitten enkele grote concurrerende, op particulieren gerichte acties bij, al zijn nog niet alle grote acties helemaal op stoom gekomen.

Grote concurrenten zijn in 2012-2013 1.2.3 zonne-energie van Vereniging Eigen Huis (2e fase al ingegaan), de enorme iChoosr actie van een twintigtal Noordhollandse gemeentes (leverancier kort geleden geselecteerd, Met De Zon uit de Rijp), het minstens even grote "Groene Kracht" project Zonnepaneelvoordeel.nl rond Arnhem-Nijmegen (30 oktober 2012 al 1.200 inschrijvingen, nog zonder officiële start van de werving), talloze al lang lopende acties in kop- en voorloper Overijssel, Zonopkomst van Wadenso/Energiekracht in zuidoost Nederland, het Zoneffect in Zeeland, en ga zo maar door. Veel mensen "shoppen" bij meerdere acties en laten pas in een laat stadium het oog op een voor hen aantrekkelijk (heel vaak: "goedkoopste") exemplaar vallen, waardoor in een keer hun inschrijvingen bij de andere acties waardeloos worden. Uiteraard geeft dit een hoop overhead verlies bij inkoop actie initiatiefnemers. En de vraag is wat er aan de eind van de rit dan wel voor de betreffende organisaties over zal blijven.

Cijfers Zon Zoekt Dak
ZZD liet in hun persbericht van 31 oktober 2012 zien dat er in totaal 7.150 huishoudens zouden hebben ingeschreven (dat is 1 meer dan er "officieel" op sluitingsdatum 17 maart op de website stond). Daarvoor zijn er echter maar bij 5.721 daadwerkelijk bezoeken afgelegd om de daksituatie en potentiële problemen met kabels/meterkasten te inventariseren. Afval in het eerste "traject" dus al 20%. Uiteindelijk zijn er zelfs maar 2.200 bestellingen gedaan volgens ZZD, wat een formidabele uitval van bijna 62% van de bezochte huishoudens betekent, en dus een zware aderlating voor Solar Living als partner, die het personeel wel voor al het pas- en meet werk, transportkosten, etc., heeft betaald. Op het totaal aan 7.150 reserveringen is het verlies nog schokkender: slechts 30,8% heeft daadwerkelijk besteld, wat dus een verlies van ruim 69% is geweest. Ik ga er dan van uit dat er "slechts" 1 systeem per huishouden zou zijn besteld. Het werkelijke verlies zal iets lager liggen omdat er huishoudens kunnen zijn geweest die 2 systemen hebben besteld. Maar dan nog, de hoeveelheid tevergeefs werk is zeer aanzienlijk geweest.

Met de 2.200 bestellingen zouden volgens ZZD 17.900 stuks van 240 Wp Yingli Solar panelen zijn gemoeid, wat een totaal vermogen van 4.296 kWp zou zijn (afgerond 4,3 MWp). Per huishouden is dat gemiddeld genoemen een relatief kleine installatie van 1,95 kWp (slechts ongeveer 8 zonnepanelen). Dat is een fors lager vermogen dan wat veel doe-het-zelvers en andere PV-newbees op hun dak (laten) leggen. Daar zie je steeds vaker al - voor Nederlandse begrippen - behoorlijk grote installaties van 3 kWp of hoger worden aangelegd. En het is qua capaciteit (en dus ook wat betreft de te verwachten stroomproductie) 19% lager dan het 2,4 kWp pakket wat volgens aanbieder Solar Total/Solar Living het "Meest populaire" systeem bij hen zou zijn (link, NB: met Canadian Solar modules).

NB: Yingli Green Energy verkocht in 2011 zelf wereldwijd een volume van 1.604 MWp aan zonnepaneel capaciteit (jaaroverzicht 2011). Daarvan is genoemde 4,3 MWp afzet via de ZZD actie dus nog geen 0,3%.

Voordeel Natuur & Milieu
De organisatie van de ZZD actie bij Natuur & Milieu is er, als ze het goed hebben aangepakt, desondanks waarschijnlijk financieel niet op achteruit gegaan. Voor elk verkocht pakket zou N&M 3% van de verkoop prijs krijgen (FAQ sectie ZZD). Afgaande op de gemelde 2.200 verkochte pakketten, 2/3e deel pakket 2, en op een gemiddelde voor pakket 1 komen we op de volgende berekening (zie ook prijs tabel). "Gemiddelde" opbrengst voor de twee varianten van pakket 1 (5 modules € 3.231, 6 modules € 3.596) van € 3.413,50, en prijs pakket 2 € 4.705:

Aandeel Natuur & Milieu, 3% van totaal: 282.000 Euro. Niet slecht, voor een milieu organisatie in crisistijd...

Grootste actie moeten we nog zien
In het uitgestuurde persbericht claimt een trotse directeur Tjerk Wagenaar van Natuur & Milieu dat Zon Zoekt Dak "de grootste zonactie in 2012" zou zijn geworden. Dat lijkt mij nogal voorbarig. Vereniging Eigen Huis claimde met hun eerste actie 1.760 reëele bestellingen te hebben gehad (die dit jaar allemaal zullen zijn gerealiseerd). Op basis van de getalsmatige verhoudingen van de wat dat betreft bijna identieke VEH acties 1 en 2 (zie tabel in artikel van 24 augustus 2012), zou er met 1.760 "harde" bestellingen bij VEH actie 1 best wel ruim 4,6 MWp kunnen zijn/worden afgezet dit jaar. Als dat ook gaat gebeuren, is niet ZZD, maar VEH 1 - met een klein verschil - "de grootste" in 2012. Tenzij er nog verrassingen van andere grote spelers komen (vooral Zonopkomst moet goed in de gaten worden gehouden).

Uitspraken N&M tegen het licht
Ook de claim van de heer Wagenaar dat ze in januari "heel Nederland wakker zouden hebben geschud" zet ik een potje zout naast. Want ons land was vorig jaar al flink op alle mogelijke fronten zonnepanelen aan het vreten, zoals de statistieken kristalhelder laten zien (dubbel zo groot volume als in 2010). Die trend heeft gewoon doorgezet, in versterkte mate, en daarbij is ZZD een van de grootste acties in 2012 geweest. De eer "wakker schudden" komt feitelijk Zonnehoven in Deventer toe, die in juli 2011 hun eerste "echte" inkoopactie met 151 kWp voor 77 huishoudens al afrondden, bijna anderhalf jaar geleden (helemaal op eigen houtje gedaan, met een minimum aan nationale media aandacht...). De echte "versnelling" kwam natuurlijk op conto van mevrouw Minnesma van Wijwillenzon.nl, die al lange tijd claimt 50.000 zonnepanelen (??? 10 MWp ???) te hebben afgezet (grotendeels in 2011/2012), al blijven de werkelijke volumes van haar WWZ nog steeds een mysterie (feitelijk een van de best bewaarde geheimen van de Nederlandse PV-business). Daarna zijn talloze organisaties op de al flink in beweging gezette bok gesprongen, waarvan ZZD een van de grotere is geweest.

Merkwaardig is het feit dat de heer Wagenaar wel de "steun van de ASN Bank", en van leverancier "Solar Living" (= Solar Total) zegt te waarderen (zelfs: zonder hen "was ons dit nooit gelukt!"). Maar dat hij, zoals ook in alle stukken op de Zon Zoekt Dak site als het graf zwijgt over het veel belangrijkere aandeel van Rabobank. Die de redder van Solar Total (en dus ook van Solar Living) is geweest, anders had ZZD mogelijk helemaal geen (Nederlandse) leverancier gehad. Het doet me weer sterk denken aan ex-Triodos en ex-Rabobank medewerker Bart Jan Krouwel, voorzitter van "kropje sla salderen" lobby-organisatie e-Decentraal, die in zijn voordracht heftig het "aandeel" van zijn voormalige werkgever Rabobank, in de ZZD actie leek te ontkennen tijdens The Solar Future op 24 mei 2012, nadat ik in mijn voordracht expliciet die onoverkomelijke connectie tussen zijn bank en Solar Total / Solar Living noemde. Waarom toch dat geheimzinnige gedoe over de status van Rabobank in dat project???

ASN Bank steunt de ZZD actie financieel (hoogte onbekend), en "door er aandacht aan te besteden in onze communicatie en met kennisuitwisseling". Dit is aan mij bevestigd in een persoonlijke mail (eind april 2012), waarin ik om opheldering vroeg over de precieze positie van deze duurzame bank (waar de webmaster van PPV zelf persoonlijke betaal- en spaar rekeningen heeft lopen).

Een laatste uitspraak van Wagenaar van N&M is ook opvallend: Naast een passage waarin hij zegt dat het "vorig jaar nog redelijk rustig was in de Nederlandse markt van zonnepanelen" (wat niet klopt: de afzet is 100 procent gegroeid in een jaar tijd), claimt hij dat "verwacht" zou worden (??? door Natuur & Milieu ???) dat er 100 "megawatt" bij zou komen in 2012 (en dus "4,3% voor rekening van ZZD"). Dan zijn ze aardig conservatief daar, bij de milieu organisatie die zichzelf met veel zonnestroom bombast op de borst trommelt. Want zelfs de altijd voorzichtige, nogal conservatief schattende professor Wim Sinke hield het op 130 MWp. Polder PV heeft als laatste afschatting voor dit jaar (met veel onzekerheden gepaard gaand) een slordige 145-175 MWp (zie ook andere getallen in mijn bespreking van het laatste Solar Magazine nummer, artikel van 6 oktober 2012, onder hoofdje "Pikant 2"). Als dat laatste scenario, "175 MWp" zou uitkomen, zou ZZD "slechts" 2,5% van het totaal voor haar rekening gaan nemen.

Maar daar hoeven ze zich beslist niet voor te schamen, het blijft een leuk volume. Op naar actie 2!

Uiteraard ook weer een vervolg ZZD 2
Zoals al lang bekend was, gaat ook Zon Zoekt Dak ondanks de zwaar tegenvallende "opbrengst" (al lijken ze er zelf erg tevreden mee), een vervolg actie starten. Die moet in januari 2013 open gaan. Inmiddels wordt "de beste leverancier" geselecteerd. Of dat weer Solar Living zal gaan worden is natuurlijk nog helemaal niet bekend. Als Solar Total nog niet van de enorme berg van 50 MWp uit China richting Europa gesleepte Yingli modules af is, kunnen ze daar best nog een hoop van over hebben. Maar er zijn natuurlijk wel flink wat kapers op de kust. Al geeft het feit dat Oskomera haar handen vol heeft aan VEH actie 1 en het vervolg numero 2 (en aan NL-Energie acties en diverse andere projecten), Met de Zon uit Noord-Holland alle aandacht aan de iChoosr veiling in Noord-Holland moet besteden, de grote speler New Energy Systems gigantisch veel volume (voor NL begrippen) via de LTO vervolgactie zal gaan afzetten, en Atama Solar die ook werk genoeg (?) heeft aan diverse projecten, al aan dat er niet veel grote spelers over zullen blijven die dit soort "trajecten" aan kunnen en kwaliteit zullen kunnen leveren in alle stadia van het proces. Dus wie weet kan Solar Total straks toch nog een hoop Yingli's kwijt, al is het niet uitgesloten dat een of meerdere van de genoemde grotere spelers alsnog ook een gooi naar "Zon Zoekt Dak 2" zullen gaan doen.

Ik neem aan dat ze daarbij de zeer hoge uitval van reservering >> bestelling uit de eerste actie goed op hun netvlies zullen hebben bij het doen van een aanbod aan Natuur & Milieu, en de daarbij onherroepelijk behorende "voorwaarden" scherp zullen gaan neerzetten...

... en ik neem niet aan dat de door mij al gesignaleerde curieuze "crowd-funding" gebaseerde Zonnepanelenvoorelkaar.nl actie die nota bene ook door Natuur & Milieu werd gelinkt, het geplande "vervolg van ZZD 1" zal zijn. Want ik kan me nauwelijks voorstellen dat er met "crowd-funding", een nogal riskant financieel "avontuur", er weer dik 4 MWp aan bestellingen voor nieuwe PV-installaties bij particulieren gerealiseerd zullen gaan worden. Uiteraard stel ik iedereen die mij daarin ongelijk wil geven in de gelegenheid om daar op te reageren, en zelf in de praktijk het tegendeel te gaan bewijzen. Immers: "de Windcentrale" heeft 2 bestaande windturbines in een van de windrijkste delen van ons land - en zwaar met MEP subsidie ondersteund - via hun "winddelen crowd-funding" traject aan 5.500 inschrijvers gesleten, in een record tijd van 4 maanden...

6 september 2012. Curieuze navolger van ZZD actie ook goed voor Natuur & Milieu. Op dezelfde dag dat er duidelijkheid was rond de leverancier en, vooral ook de prijsstelling van de tweede ronde voor de actie van Vereniging Eigen Huis (jawel, weer OHS...) kreeg ik een link toegespeeld naar een curieuze nieuwe initiatiefnemer op het vlak van zonnestroom. Die feitelijk een soort van vervolg voor de nog steeds lopende, en qua capaciteit realisatie nog steeds mistige ZZD actie van Natuur & Milieu lijkt te gaan willen bieden. Door een nieuwe partner met onverwachte connecties met de vorige.

Het gaat om de zelf door Natuur & Milieu gelinkte site Zonnepanelenvoorelkaar.nl. Ik had al vaker van het blijkbaar vrij nieuwe "fenomeen crowd funding" gehoord, maar daar kon ik me, streng financieel opgevoed als ik ben, verder weinig bij voorstellen. Welnu, dit initiatief "drijft" juist op dat moderne crowd funding concept. Wat je klaarblijkelijk zelfs als "het nieuwe investeren" zou moeten beschouwen. Alweer wordt dit alles onder de paraplu van Natuur & Milieu georganiseerd, die vorig jaar met de ZZD actie meer dan slechts "een teen" in het water stak met de zonnepanelen, met mogelijk vele megawattpieken aan nieuwe capaciteit, al is nog steeds niet duidelijk wat die actie nu feitelijk heeft opgeleverd. Nu heeft N&M klaarblijkelijk voor een vervolg (?) samenwerking gezocht met de leverancier achter dat nieuwe initiatief, het mij tot voor vandaag onbekende bedrijf Zondag Solar B.V. uit Elst.

Geen geld? Gooi het op internet!
Het "idee" van dit nieuwe concept is: Je hebt geen geld, en toch wil je, aangestoken door het aggressieve, door ons polderlandje razende zonnestroom virus, ook zonnepanelen op je dak, e pronto. En dus ga je de aanschaf laten voorfinancieren door "derden" via het nieuwste fenomeen "crowd funding". Dat zou dan geregeld moeten gaan worden middels een krediet aanvraag bij de door AFM (Autoriteit Financiële Markten) gecontroleerde financierings-site Geldvoorelkaar.nl. Die 7-11% rente op leningen claimt die anonieme investeerders zouden kunnen gaan incasseren (vandaar "het nieuwe investeren", heel wat beter dan het geld weg laten roesten op een willekeurige bankrekening met een miezerige paar procenten rente, iets hoger dan de inflatie). Gesuggereerd wordt, dat die private investeerders dat dan bijvoorbeeld zouden gaan doen in het geval ze zelf geen zonnepanelen op hun dak kwijt zouden kunnen, en toch graag in de technologie zouden willen investeren - met een bescheiden "return on investment"...

Pikant, wederom
Extra pikant bij dit zoveelste nieuwe initiatief in de inmiddels totaal onoverzichtelijk geworden Nederlandse zonnestroom markt is, dat het project is gestart door een ex-medewerker van het management van de eind 2011 ernstig in de problemen gekomen aanbieder van de hardware voor ... de ZZD actie van N&M. Het contactadres voor Zondag Solar ligt zelfs in dezelfde plaats als waar genoemde aanbieder is gevestigd, Elst (ZZD leverancier Solar Living = Solar Total, wat sinds het "bijna faillissement" voor 75% eigendom is van Rabobank, voor de rest van SET Venture Partners, waarin energie molochs RWE en Delta een dikke vinger in de pap hebben te brokkelen). Het contact adres van Zondag Solar (wat een kerkje lijkt te zijn?) ligt zelfs op fiets/loopafstand (ongeveer 1,2 km. via de weg) van het hoofdkantoor van de Solar Total holding, iets meer naar het oosten, op de Stationsstraat:

Wie gaat "de grootste" in Europa worden?
Meer relevant dan de toevallig identieke, 20.000 inwoners tellende Gelderse vestigingsplaats is dat er op de Zondag Solar website wordt geworven met de bekende kreten die we in vergelijkbare bewoordingen ook al van de voormalige (?) werkgever kennen: "... management met een enorme ervaring op het gebied van zonnesystemen (meer dan 25.000 installaties)"* en "Zondag wil de grootste aanbieder van zonnesystemen in Europa worden". Hmmm. Er kan er maar een de beste zijn/worden, toch? Welk bedrijf uit Elst gaat het uiteindelijk worden? En wat denken de collegae van het ook al hard aan de weg timmerende OHS daar wel niet van?

* Solar Total claimt op hun site inmiddels ruim 26.000 PV-systemen te hebben geleverd (counter op alle pagina's).

Ook het aantal claims over energieprijzen e.d. klinkt vertrouwd, en misleidend. Zoals deze: "De energieprijzen kennen helaas maar één richting, omhoog". Helaas hebben de opstellers van die formulering - net als de collegae van "dat andere bedrijf uit Elst" niet goed om zich heen gekeken, want dit is de ontwikkeling bij Vattenfall (bepaald niet "een kleine" aanbieder), waaruit blijkt dat (all-in variabele kosten van de) energieprijzen beslist ook "kunnen dalen". Ook Zondag Solar heeft geen vaste grip op de toekomst en moet dezelfde melkwitte, ondoorzichtige kristallen bol hanteren die iedereen in ons land moet gebruiken:

NB: prijzen per 1 juli 2012 identiek gebleven aan die in het eerste halfjaar. Pas op 1 oktober gaat er 2% BTW bij. Maar dat heeft niks met "energietarieven" van leveranciers te maken. Het is gewoon een communistische staats-ingreep, bovenop de al gigantische hoeveelheid geld die er al jaren automatisch richting de Rijkskas vloeide (anno 2012 15 cent energiebelasting plus 2 BTW posten). Bij zowel het continutarief (rood) als de nacht- en avond-tarieven "hoog" is er lange tijd een - forse - DALING van de all-in stroomprijs geweest (terwijl de "laag" tarieven bij overdag en niet-weekend consumptie stiekem sluipenderwijs richting het continu tarief omhoog werden gekrikt)...

Bonussen voor goede doelen
Er zou voor elk bij Zondag besteld PV-systeem 25 Euro "gereserveerd" worden voor een Afrikaanse ontwikkelingsproject, Sunny Waters. What's more, Natuur & Milieu ontvangt 100 Euro voor elke via de ZVE website verkochte installatie. Da's een mooie binnenkomer voor deze milieu organisatie, die ook via de ZZD actie een forse fee ontvangt.

Tot slot
Let op: voor lening vragers via de genoemde Geldvoorelkaar.nl website gelden ook eenmalige publicatiekosten van € 75,--, en 3% van het totale bedrag wordt afgedragen als afsluitprovisie.

De actie die onder de Natuur & Milieu paraplu (met onverwachte dwarsverbanden met de leveranciers voor beide acties) via de Zonnepanelenvoorelkaar website wordt gevoerd, omvat PV-pakketten met Canadian Solar modules (groot PV-bedrijf met het allergrootste deel van de fysieke productie in China, en in 2011 volgens Photon een gerealiseerde zonnecellen productie van ruim een GWp), en Delta [Solivia] omvormers, die Zondag Solar B.V. zal gaan leveren.

Nagekomen
Later verscheen er een gelikte presentatie van Zondag Solar op Youtube, gepost op 1 november 2012, van de hand van oprichter en voormalig CEO van het failliet verklaarde SolarTotal (Solar Living) concern, Kees Onstein:

17 maart 2012 15h15. Bij goed resultaat dik 9 ton inkomsten voor milieu organisatie N & M. En heel wat meer voor de feitelijke grootverdieners aan de ZZD actie.

Want als we gaan rekenen met "tweederde" afnemers voor pakket B (het grootste, 8 modules, totaal nominaal vermogen 1,92 kWp), wat N & M in hun bericht van 1 maart 2012 vermeldde, en we nemen het gemiddelde van de twee versies van het "kleine" pakket (5 modules / 1,2 kWp, 6 modules / 1,44 kWp; gemiddelde grootte pakket 1: 1,32 kWp), komen we op de volgende rekensom voor de goedkoopste optie, een schuindak systeem (plat dak systeem is 4,5-4,9% duurder). We gaan daarbij uit van een "gemiddelde" prijs voor de twee varianten van pakket 1 (5 modules € 3.231, 6 modules € 3.596) van € 3.413,50:

Dit indien bij alle reserveringen ook daadwerkelijk tot een bestelling en contract ondertekening wordt overgegaan, uiteraard.

Natuur en Milieu mag, bij "100% succes" daar als dank voor bewezen diensten aan de Rabobank (Solar Total meerderheids-aandeelhouder) en SET Venture Partners 3% van afromen (screendump hier onder). Da's bepaald geen misselijke 917.000 Euro voor een milieu organisatie in barre neoliberale "broekriem aantrekken" tijden. Waarin "miljeu" als een soort van hobby is weggezet voor arme mensen (complete waanzin, maar dat terzijde). En dat terwijl het meeste werk door medewerkers van Solar Total gedaan moet worden, ten bate van een leuke "return on investment" van de groot-financiers van Zon Zoekt Dak. Want die draaien met alleen al deze actie een leuke omzet van 30,6 (rekensom hierboven) - 0,9 (>> N&M) = 29,7 miljoen Euro. Met modules die waarschijnlijk ondanks de - inmiddels verstreken (?) - geldzorgen van Solar Total "vast wel erg goedkoop" zijn ingekocht...

Even wat getallen corrigeren/updaten
Op de FAQ pagina van ZZD staat dit staatje met getallen waar Polder PV zo zijn gedachten over heeft. In zwart de oorspronkelijke getallen en bijschrift van de initiatief nemers. In rood mijn toevoegingen.

Ten eerste: die belachelijke stroom afname prijs van "25 ct/kWh" is lulkoek, dat heb ik in een aparte post al gefileerd (hier). Daar mag je helemaal niet mee rekenen, met die onzin. Wel met de huidige prijs van uw aanbieder. Ik heb hier het tarief van Vattenfall/NUON genomen, standaard grijs variabel continu tarief (momenteel 22,66 Eurocent/kWh). Aanname: prijs blijft komende twintig jaar gelijk, wat niemand kan voorspellen, want stroomprijzen zijn extreem gevoelig voor politiek getinte ingrepen. Zeker in een land waar de Staat tussen de 65 en 70 procent van elke verkochte kilowattuur afroomt. Dat is brisante materie bij sterk groeiende decentrale opwekking en "salderen wat je kunt" explosief toenemend.

In de eerste kolom heb ik de pakket capaciteit groottes toegevoegd. In de tweede kolom heb ik terug gerekend naar investering Euro/Wp voor de standaard schuindak systemen, en voor pakket 1 alleen voor het standaard pakket met 5 modules. Dat zijn beslist géén "prijsbrekende" €/Wp tarieven, zoals al vaak wordt geconstateerd. Ondanks de enorme grootte van deze actie.

In de derde kolom heb ik veel realistischer opbrengst prognoses toegevoegd die onder veel condities in Nederland, mits optimaal georiënteerd en geen/nauwelijks schaduw, als "haalbaar" moeten worden geacht volgens de simulatie modellen van Siderea.nl. De zwarte getallen (ZZD) zijn nl. gebaseerd op de lage 850 kWh/kWp.jaar, die in veel gevallen beslist veel hoger kan uitpakken. Daarom heb ik de uitkomsten bij specifieke opbrengsten van 900 en 950 kWh/kWp toegevoegd. Met daarbij uitdrukkelijk de waarschuwing dat alleen middels een on-site berekening door een ervaren installateur met goede prognose tools een redelijk betrouwbare afschatting gegeven kan worden, of via de nauwkeurige modelleringen volgens het al genoemde Siderea.nl. In veel problematischer situaties, sterke afwijking buiten het corridor ZW tm. ZO (via zuid), zeer steile hellingshoeken, veel schaduw, etc., kan het resultaat beslist onder de eerste (ZZD) getallen komen te liggen. Maar in zonrijke gebieden als Zeeland, Zuid- en Noord-Holland, Friesland, en zelfs verder landinwaarts, is het beslist mogelijk met goede apparatuur zelfs op de 1.000 kWh/kWp te komen (fysieke bewijzen daarvoor worden regelmatig geleverd), dus die schaal is naar believen zowel naar onder als naar boven uit te breiden.

In de laatste kolom tenslotte de door mij gecorrigeerde "financiële" ZZD opbrengsten (eerste getal) en de resultaten op basis van de hogere opbrengst verwachtingen in de twee volgende getallen. Berekend met het reeds aangegeven "realistische" (huidige) Vattenfall kWh tarief van 22,66 Eurocent/kWh. Let daarbij s.v.p. op dat alleen in het hoogste opbrengst scenario (950 kWh/kWp.jaar) de "prognose" van ZZD (met apert fout uitgangspunt bij de vermeende kWh prijs) licht wordt overschreden. Maar dat laat natuurlijk onverlet dat met de huidige inkoop prijzen van deze actie, die beslist niet als "de goedkoopste" gezien moeten worden (zie aparte post), er in alle gevallen een rendabele situatie ontstaat, waarbij u het systeem ver binnen de tien jaar gaat terugverdienen. Als de Staat geen rare dingen met de energiebelasting structuur gaat doen. Want dan wordt alles voor iedereen anders in Nederland...

Meer actie bij ZZD
Er zijn al 2.000 huisbezoeken gepland door "Solar Living"/Solar Total, nog minstens het drievoudige te gaan, dus de verkoop mensen krijgen het heel erg druk. Ik hoef u waarschijnlijk niet proberen duidelijk te maken dat dit soort acties de dood in de pot zijn van de kleine installatie bedrijven die nooit de mankracht en de financiën kunnen ophoesten die daarvoor nodig zijn. Die mogen op zijn hoogst komen opdraven om voor een fooi wat installatiewerk te verrichten als de standaard installateurs werkzaam voor Solar Total het niet gaan trekken met het vele werk op een paar duizend Nederlandse daken. Dus ik blijf er bij dat we een ongezonde zonnestroom markt hebben, die serieuze kleine aanbieders in de hoek zet, en dus ook innovatie vanuit de sector de kop in drukt. Want burgers worden lui gehouden, ze worden immers "totaal ontzorgd", hoeven niets te doen, en hebben vrijwel niets te zeggen over de toegepaste hardware. Alleen maar even wat Euro's lappen, that's it. Wat een dramatisch verschil met de Belgische en Duitse markt!

Een volgende actie wordt overwogen (nog niet bekend), daar kun je je inmiddels bij ZZD voor aanmelden.

Provinciale statistiek
ZZD is de nodige extra publiciteit van plan en heeft daarvoor vast wel met een schuin oog naar mevrouw Minnesma van Wijwillenzon.nl gekeken. Op hun "On Tour" pagina kondigen ze daarover al wat aan. Op die pagina trouwens ook een interessante statistiek van de aandelen ZZD reserveringen per provincie, bijgewerkt tot vorige week (NB: totaal: 6.131 stuks, is uiteindelijk 7.150 geworden, 17% meer). Daarin blijken mijn eigen provincie Zuid-Holland (16,1%), Gelderland (15,8%), en Noord-Holland (14,0%) de top drie te zijn bij de "absolute percentages". Opvallende hekkensluiters zijn het van windturbines vergeven Flevoland (2,6%) en Zeeland (2,4%) In de laatstgenoemde provincie is Zeeuwind inmiddels een eigen actie met absurde dump-prijzen gestart, mogelijk een belangrijke reden dat het ZZD percentage daar zo laag is.

Het is echter natuurlijk nog interessanter om te bekijken hoe de impact per inwoner is in die provincies. Want er zijn dichtbevolkte en dunbevolkte regionen in ons land. Daartoe heb ik de inwoner gegevens voor 2011 (voorlopige resultaten) van het Compendium voor de Leefomgeving genomen (CBS server was off-line vandaag) en in een Excel tabel de gegevens naast elkaar gezet. Met een verrassende (?) uitkomst:

Data: Zon Zoekt Dak (kolom 1), en Compendium voor de Leefomgeving (kolom 3;
gegevens downloaden vanaf deze pagina). Rest gegevens berekend m.b.v. Excel
door © Peter J. Segaar / www.polderpv.nl

Het beeld terug gerekend per 100.000 inwoners per provincie (gemiddelde van de provinciale uitkomsten: bijna 40 reserveringen op de 100.000 inwoners) ziet er weer heel anders uit. Daar is de kleine, dichtbevolkte provincie Utrecht de trekker van de rest, met 61 exemplaren, gevolgd door Drenthe (49 stuks), resp. de "thuisprovincie" van Solar Total, Gelderland (48 reserveringen/100.000 inw.). Onderaan bungelt de kampioen bij de absolute inzendingen, mijn "thuisprovincie" Zuid-Holland (28 reserveringen), met vlak daarvoor Limburg en Overijssel, elk met afgerond 31 stuks. Grote "verliezer" Zeeland, bij de absolute aantallen, staat in dat lijstje op een 7e plaats. Iets onder het provinciale gemiddelde.

Uiteraard zijn de uiteindelijke getallen nog iets groter geworden, omdat er zeker op 16 maart 2012 nog e.e.a. aan reserveringen is bijgeschreven bij ZZD. In bovenstaande tabel gaat het mij vooral om de verhoudingen tussen de provincies onderling. Die zal waarschijnlijk weinig zijn veranderd met die toevoegingen.

Niet vergeten: flashdata innen!
S.v.p.: vergeet u niet de individuele flashdata van de aan u uit te leveren Yingli Solar zonnepanelen op te vragen? Aan een simpel datasheet heeft u namelijk niets als het om "vermogensgaranties" gaat. Daarvoor moet u toch echt de individuele specificaties per module hebben. Bovendien heeft u recht op die data, dus laat dat verplicht onderdeel van de financiële transactie zijn. En accepteer geen smoezen (van geen enkele leverancier niet, die moet die flash lijsten in zijn bezit hebben, anders is het geen serieuze aanbieder). Er wordt weliswaar geclaimd dat de modules "+0%" vermogen zouden hebben (FAQ sectie), maar dat is een curieuze claim omdat dat zou betekenen dat er "identieke" modules zouden worden uitgeleverd. Dat lijkt me sterk. Zonnepanelen hebben altijd binnen zekere marges ("sticker vermogen aanduiding") een lichte spreiding van die eigenschappen. En die data kunt u alleen op een flashdata specificatie aantreffen.

17 maart 2012 0h15. Eindstand ZZD actie: 7.149 reserveringen. Na twaalf uur 's nachts eindigde de teller op de website van de Zon Zoekt Dak actie op 7.149 reserveringen. Tot middernacht tikte de teller nog rap door, want om 5 voor negen op 16 maart stond deze nog op 7.106 stuks.

Homepage ZZD actie met rechts de teller om kwart over 12 's nachts, 17 maart 2012.

Met de bekende rekenmethode kom ik met die 7.149 reserveringen op een voorlopig volume van 12,3 MWp. Ik ben benieuwd wat daarvan daadwerkelijk besteld zal gaan worden om de portemonnee van Rabobank, Set Venture Partners, en Natuur & Milieu te gaan spekken.

12,3 MWp kan onder Nederlandse condities, mits optimaal geplaatst, per jaar ongeveer 11 GWh aan zonnestroom produceren*. Het equivalent van het jaarverbruik van 3.163 huishoudens als die een gemiddeld verbruik van 3.500 kWh/jaar zouden hebben. Nicht schlecht, nog een paar miljoen huishoudens te gaan...

* Aanname van een (conservatief genomen) specifieke opbrengst van 900 kWh/kWp.jaar, zoals Siderea.nl minimaal haalbaar acht voor een "gemiddelde optimale installatie" (langjarig gemiddelde specifieke opbrengst ligt in de range van 911-979 kWh/kWp.jaar voor "optimale" systemen). Dit hangt uiteraard sterk af van uw lokatie in het land (sterke west >>> oost instralingsgradiënt), en van de oriëntatie en hellingshoek van uw dak. Op basis van de jaarreeks 2004-2009 heeft Siderea voor "gemiddeld opgestelde" installaties specifieke opbrengsten van 843-947 kWh/kWp.jaar berekend (zie LOB jaaropgaves daar).

13 maart 2012. "Gesprek met Solar Living". Blijkbaar geschrokken van de commotie rond het door Rabobank afgewende faillissement van Solar Total - de feitelijk uitvoerende partij, al is het onder het label "Solar Living", is project "trekker" Natuur & Milieu "in gesprek gegaan" met de a.s. leverancier van de PV-installaties voor de Zon Zoekt Dak actie.

Natuur & Milieu formuleert dat aldus op de website van Zon Zoekt Dak, in een kort, wederom vrij nietszeggend berichtje van 7 maart 2012:

Hier doet Natuur & Milieu weer uitermate krampachtig alsof het om een apart "bedrijf" lijkt te gaan genaamd "Solar Living", terwijl het gewoon Solar Total is waar ze de nieuwe, door de Rabobank aangestelde directie van "hebben ondervraagd". Solar Living zit op hetzelfde adres als de eigenaar van het label, Solar Total, in Elst (Gelderland). Natuur & Milieu kan blijkbaar nog steeds niet de relevante, van toepassing zijnde bedrijfsnamen uit hun mond krijgen, en dat zijn gewoon Solar Total en de nieuwe meerderheids-aandeelhouder van dat bedrijf, de machtige Rabobank. Waarom zeggen ze dat niet gewoon? Denken ze dat Nederland achterlijk is?

Energiebusiness.nl heeft al lang gepubliceerd waar het over gaat, in verschillende artikelen, en heeft al op 6 maart 2012 de nieuwe CEO van der Wallen van Solar Total ondervraagd, jawel, dezelfde man (hier). Rabobank gaat gewoon geld verdienen aan de door Natuur & Milieu opgezette (wellicht beter "publiekelijk begeleide") Zon Zoekt Dak actie. En Solar Total is daarvoor het vehikel. Met de gelegenheidsnaam "Solar Living". That's it. Op de eigen site van Natuur & Milieu helemaal niets over dit alles, ondanks het feit dat Ron Wit van N&M, op 7 maart 2012 ook al door Energiebusiness.nl werd ondervraagd, en daarbij "Solar Living" en Solar Total gewoon door elkaar haalde (ook daar echter trouwens geen woord uit zijn mond over de [nieuwe] Echte Financiële Baas van die aktie: Rabobank). En sowieso, is dit gewoon geen "nieuws". Want ik had de essentie ervan al op 6 maart 2012 op ZZD's eigen FAQ-sectie ontdekt (waar N&M heel wat eerlijker is over de namen in Elst).

Teller
Ondertussen (nacht 12/13 maart 2012) staat de pakketten teller van Zon Zoekt Dak op 6.570 stuks. Wederom rekenend met de methodiek geschetst in een vorige post kom ik dan op een geschat "gereserveerd" (doch beslist nog niet "besteld" of "aanbetaald") volume van ... 11,3 MWp. Zo'n hoeveelheid modules zou heden ten dage beslist niet veel meer dan 10 miljoen Euro mogen kosten. Maar mogelijk heeft Solar Total dat volume destijds in vijfvoud onder het zalige gesternte van "innovatie" minister Verhagen van EL&I wel veel te duur ingekocht, en moeten ze die mooie, enigszins in de weg liggende Yingli modules nu koste wat kost kwijt...

(1) Gisteren kreeg ik een e-mail in de box van een professioneel bedrijf wat PV-systemen levert. Ze reageerden op de Natuur & Milieu actie Zon Zoekt Dak. Nadat ik had aangegeven dat ik uitsluitend anoniem zou plaatsen, maar dat de strekking van het bericht beslist relevant is voor alle potentiële kopers van zonnestroom systemen in ons land, ging men akkoord (Polder PV heeft niet zo'n trek in een gelijksoortig verzoek van zo'n tweehonderd leveranciers in de mailbox...).

Het bericht is geanonimiseerd en licht gekuist door PPV zonder de essentie aan te tasten:

Bij het bericht zat een offerte van het bedrijf, met prijzen voor identieke pakketten zoals N & M die via de "grootschalige inkoop actie" Zon Zoekt Dak aanbiedt, met het in meerderheids-eigendom van de Rabobank gekomen Solar Total als exclusieve leverende partij.

De prijzen die in genoemde offerte worden gegeven zijn rond de 6,5% lager bij de populairste pakketten met 8 modules. En zelfs rond de 7% goedkoper bij het kleinste pakket met 5-6 modules. Meest opvallende item in de offerte: een extra paneel voor het kleinste pakket (uitbreiding 5 >> 6 modules) kost in die offerte ruim 30 procent minder dan ZZD aanbiedt!

Ergo: er worden bij de collectieve inkoop acties blijkbaar erg leuke marges gehaald op de in enorme hoeveelheden in Rotterdam, Antwerpen en Hamburg opgestapelde containers met modules uit Azië. Bij de "biedende" partijen en hun partners...

(2) Er is inmiddels op het vlijtige Energiebusiness.nl kanaal een kort interview met Ron Wit van Natuur & Milieu verschenen (link), de Rabobank wordt echter daarin alweer niet genoemd, wat te bizar voor woorden is...

(3) En ondertussen staat de "pakketten teller" bij Zon Zoekt Dak inmiddels al op 6.199 stuks. Rekenend op vergelijkbare wijze als in een vorige post (6 maart 2012) kom ik dan alweer op een geschat "gereserveerd" volume van 10,7 MWp uit. Dat worden vast leuke inkomsten voor Natuur & Milieu en Rabobank (en SET Ventures), als het grootste deel van dat volume daadwerkelijk besteld gaat worden...

7 maart 2012. Solar Total niet geheel smetteloos verleden / nieuwe CEO geeft uitleg over status quo. Ik dacht dat het nog enigszins was meegevallen met de klachten over het Nederlandse bedrijf in België, maar n.a.v. een post op Energiebusiness.nl blijkt er toch wel wat meer aan het handje te zijn geweest daar. 61 reacties op een blog van Ecobouwers.nl, en de nodige discussie op Zonstraal Forum van Vlaamse bodem. Ook daar trouwens zeer gemengde reacties, variërend van hosanna tot getier.

Een zeer interessant pikant "Nederlands" detail in de Ecobouwers.nl discussie is een reactie van ene heer Wansink van Solar Total die nota bene in zijn bijdrage van 24 januari 2009 verwijst naar een "eigen zonnepanelen fabriek", APA. Bij mijn weten heeft die in 2007 door de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland, NOM*, naar Leeuwarden gehaalde CIS start-up van Ben Meester** (zie ook artikel van 12 juni 2007 op PPV en bericht van 3 juli 2007 op de site van de toen nog bestaande nieuwsdienst van de Energieraad) nooit een commercieel productie stadium bereikt. Op 1 december 2011 rapporteerde het Friesch Dagblad dat APA ter ziele was gegaan: bankroet, en 25 werknemers op straat. Verhagen's EL & I gesteunde innovatie numero zoveel in een doodlopende steeg geeindigd...

* N.B.: aandelen berusten bij het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie en de provincies Groningen, Friesland en Drenthe (link)...
** Dunnelaag CIS, gepatenteerde sputter methode op glas, zonder dure vacuüm proces-stappen. Gestart werd met een bedoelde productie capaciteit van 4 MWp.

Blijkbaar heeft de research afdeling van ASN Bank (wier rol in de hele actie inmiddels met de nodige vraagtekens is omgeven, zie vorige bericht) hier enkele veren gelaten, of nemen ze fora van Belgisch grondgebied wellicht niet serieus in hun beschouwingen?

Interview nieuwe CEO Solar Total
In ieder geval heeft Energiebusiness.nl hoor en wederhoor toegepast en de nieuwe CEO, Mike van der Wallen van Solar Total over het pijnlijke recente verleden bevraagd. Zie link onderaan. Van der Wallen is nieuwkomer in de business die voor grote bedrijven als Sony, Sony Ericsson en GN Resound heeft gewerkt, e.d.

(1) "Rabobank en SET hebben de balans versterkt". Volgens mij meer treffend, in hele andere bewoordingen: Rabo heeft de tent overgenomen toen ze hun investeringen in gevaar zagen komen vanwege dreigende liquiditeitsproblemen van klant Solar Total die veel te veel dure hardware had ingekocht wat ze niet voor decente prijzen konden wegzetten in een tijd dat de modules bij wijze van spreken met de dag goedkoper werden.

(2) Naast nieuwe CEO (geïnterviewde van der Wallen) ook een niet met name genoemde CFO (financiële baas).

(3) Nieuwe activiteiten in Frankrijk en Engeland geheel stopgezet (reeds lopende zaken worden afgerond).

(4) Nieuw beleid is richten op - met name - residentiële markten in NL, België, Duitsland en - daar vooral commerciële projecten - Italië.

(5) Problemen in 2011 zouden geen consequenties gaan hebben voor Zon Zoekt Dak actie.

(6) Van der Wallen blijft volhouden dat "grid parity" in Nederland betekent dat plaatsing van PV-systemen "zonder subsidie" interessant zou zijn voor consumenten, en dat "afhankelijkheid van subsidies daardoor zou verdwijnen". Hij vergeet daarbij dat salderen holländischer Art betekent dat de Staat bijna 70 procent van haar inkomsten kwijt raakt (in veler ogen zal dat als "subsidie" worden gekwalificeerd). En dat ook de "energieleverancier" zo'n 30 procent van de waarde van de normaal gesproken verkochte kWh niet meer zal incasseren. Dat zouden we gevoeglijk gewoon "subsidie door de energieleverancier" kunnen noemen. En dus beslist geen "situatie zonder subsidie" of, zo u wilt "een incentive-loos systeem".

6 maart 2012. Natuur & Milieu / Zon Zoekt Dak plaatst "verklaring" op FAQ site. Vandaag vond ik opeens tussen de vragen en antwoorden op de Zon Zoekt Dak FAQ pagina de volgende mededeling:

Curieus is hier dat Natuur & Milieu het helemaal niet over Rabobank heeft als feitelijk nieuw meerderheidsaandeelhouder (75%) van Solar Total (dus van "Solar Living"), terwijl dat nu al nationaal bekend is dankzij het veel gelezen Financieele Dagblad... En dat als je nu bij Zon Zoekt Dak zonnepanelen pakketten bestelt/koopt, je dat dus eigenlijk gewoon bij Rabobank doet. Want Rabobank werd niet "aangetrokken" zoals gesuggereerd. Rabobank nam gewoon de tent over omdat Solar Total niet meer "liquide" was. Dat is een nogal ander soort situatie dan Natuur & Milieu hier in omfloerste, politiek getinte bewoordingen schetst...

Bovendien rept N&M op de eigen website met geen woord over de sinds eind vorig jaar fundamenteel gewijzigde situatie bij de "hofleverancier" van hun ZZD actie (persoverzicht). Curieus. De Stichting is namelijk een van de geselecteerde "goede doelen" waar Rabobank spaarders een specifieke rekening voor kunnen openen - een "Goede DoelenRekening" (zie link: tabblad "Natuur en Milieu"). Je zou toch zeggen dat N&M die warme relatie met Rabobank in stand wil houden...

De pakketten teller - actueel
ZZD pakketten teller vandaag (14h30): 5.933 stuks. Uitgaande van ZZD's eigen claim "tweederde van de mensen reserveert het grote pakket van 8 panelen" (lees: 1,92 kWp / 8 Yingli Solar modules), en voor de rest een aangenomen "gemiddelde" van 1,32 kWp (1,2 of 1,44 kWp pakket "klein"), zou dus daaruit "verantwoord geschat" volgen:

(5.933 * 2/3) * 1,92 + (5.933 * 1/3) * 1,32 = 7.594 + 2.611 = 10.205 kWp = 10,2 MWp

Nu al hetzelfde volume wat Marjan Minnesma regelmatig claimt voor Wijwillenzon.nl* sinds het begin van die actie (11 november 2010) te hebben afgezet.

Tenminste: als alle ZZD reserveerders ook daadwerkelijk gaan kopen, natuurlijk. Nu moeten eerst een heleboel mensen van Solar Total - zeg maar in dienst van Rabobank (en een beetje in dienst van SET Venture Partners) - de boer op, om mensen daadwerkelijk aan de gewenste PV-installaties te gaan helpen...

Overigens is de polderkolder over die beruchte "25 Eurocent/kWh afname in Nederland" nog steeds niet van de ZZD website verdwenen - het staat er nog steeds, ondanks mijn gedetailleerde ontkrachting van die onzin...

* WWZ stelt op de homepage trouwens dat een of andere vage "Sticht Vastgoed" deelnemers en PV-geïnteresseerden zit te spammen - hier ook nog nooit van gehoord. Een initiatief met die naam bestaat wel (vestiging: Eenrum), en heeft tevens een website.

6 maart 2012. ZZD leverancier [vorig jaar al] ernstig in problemen geraakt. Je moet het maar van je partners hebben tegenwoordig. Natuur & Milieu, die in hun FAQ lijst van de (zeer waarschijnlijk grotendeels door Solar Total verzonnen) actie Zon Zoekt Dak nog spreekt van "een goede, ervaren leverancier die alles voor u regelt", zal wel weer even heftig moeten slikken. Want de teller op hun actiepagina staat inmiddels op 5.901 pakketten nadat ZZD overstelpt werd met reserveringen voor 3.000 zonnepanelen surprise verpakkingen in twee weken tijd.

Maar ondertussen is er weer onheilspellend nieuws uit de wandelgangen gekomen. Ik had ook daarover eerder al een onbevestigd gerucht gehoord, en het vaak goed geïnformeerde (doch ook in veel dossiers beslist niet foutloze) Financieele Dagblad doet daar in hun rubriek "ondernemen" vandaag een boekje over open. Want het had een haartje gescheeld, of de "Moeder" van deze actie, het "zeer ervaren", en (vandaag) al 22.719 PV-installaties verkocht hebbende Solar Total uit het Gelderse Elst, wat ZZD onder de gelegenheids-projectnaam "Solar Living" had geschaard, had eind 2011 al een faillissementsprocedure aan de broek gekregen. Dat zou, volgens het FD, zijn gekomen door wat ik het "Econcern Effect" ben gaan noemen: in de stormachtige ontwikkelingen van de sterk toegenomen vraag naar duurzame energie als bedrijf op alle treinwagons willen springen, "overal in mee willen gaan", en een veel te grote broek aan willen trekken door over-ambitieuze managers met €€€ tekens in de ogen.

Heftige plannen voor knoflookland en bij de Kelten
Volgens het FD zouden enorme voorraden aan ingekochte zonnepanelen e.a. hardware om de lucratieve openende markten in Frankrijk en Engeland te gaan bedienen (o.a. de zelfs op het Journaal komende 50 MWp aan Yingli Solar modules in mei 2011) het bedrijf aan het wankelen hebben gebracht. Want Frankrijk heeft een gigantische bureaucratie en extreem weifelmoedige, atoompjes minnende politici, met als gevolg een voor zo'n zonnig land "veel te matige groei" (laatste EurObserv'ER cijfers 2009-2010: 221 > 719 MWp nieuwbouw, toen de modules al spotgoedkoop waren). U.K. is echter daadwerkelijk gigantisch hard gegroeid (binnen no-time 1 GWp aan realisaties), maar blijkbaar heeft Solar Total daar weinig van mee kunnen eten, van die lucratieve taart waar heel investerend Europa zich op had gestort. Dat laat verder onverlet dat het land heftig heeft ingegrepen in de veel te lucratief gebleken feed-in tariffs, en is inmiddels een strijd voor het gerecht ontbrand of de Britse Staat wel op die wijze had in mogen grijpen.

Plannen nog in de kiem gesmoord: dreigende insolventie
Afgezien van die achtergronden is nu dus pas bekend geworden dat Solar Total wat de voorraden en liquiditeit betreft, ondanks de krachtige ondersteuning door molochs als RWE/Essent en Delta (via hun "Borssele-langer-open-bloedgeld" investeringen in Solar Total geldverstrekker SET Venture Partners), eind vorig jaar door het oog van de naald is gekropen. FD meldde dat er op de ingekochte voorraden maar liefst 15 miljoen Euro moest worden afgeboekt alsof de hardware opeens niets meer waard was geworden. Resultaat: een eigen vermogen van € 0,00, betalingsproblemen, en toen mocht die goeie ouwe degelijke Rabobank (waar Minnesma van Wijwillenzon.nl tevergeefs aanklopte voor het verkrijgen van liquide middelen om de Chinese dump paneeltjes over de Grote Plas richting Nederland te helpen), inspringen. Pikant: op Energiebusiness.nl wordt hoofd klimaat en energie van Natuur & Milieu Ron Wit geciteerd dat "er een gezonde financiële basis was om de samenwerking aan te gaan” medio 2011, ondanks een al eerder gesignaleerd "voorraadprobleem" bij de geselecteerde leverancier. Waar trouwens OSPS - winnaar van de VEH actie, energiebedrijf Eneco, en het bekende, in Duitsland een module fabriek hebbende Centrosolar voor werden gepasseerd.

Tja, Natuur & Milieu rijdt wel vaker een scheve schaats met zaken in duurzame energie. Solar Total zelf trouwens ook: die liet uit haar mond een "total" nonsense geaccumuleerd volume PV in Nederland optekenen in een artikel in Energeia (11 mei 2011, commentaar Polder PV)...

Crisis - dus creatief handelen s.v.p.
De oplossing is noodgedwongen "creatief" (dat kun je wel aan een bank als de Rabo overlaten), van 18 miljoen Euro schuld is voor 7 miljoen Euro in de vorm van aandelen omgezet, wat Rabo in een keer voor 75% eigenaar maakt van Solar Total. Het lucratieve Solar Total spul is meteen in de "Private Equity" tak van de bank ondergebracht, waar de toekomst voor Solar Total verder "volgens Rabo richtlijnen" zal worden gaan uitgestippeld. Een alleraardigst cadeautje van een in 2009 nog aan een beursgang denkend (veel te) hard gegroeid installatiebedrijf met 500 medewerkers en een byzonder aardige omzet van ongeveer 170 miljoen Euro. NB: vrijwel geheel in het buitenland gerealiseerd, Nederland was voor Solar Total "te klein", en in Middeleeuws "wispelturig beleid" gedompeld volgens oprichter Onstein...

Een kwart van het bedrijf is (nog) in handen van het reeds genoemde SET Venture Partners, waarvan de "bloedgeld Borssele" financiers RWE/Essent en het voorlopig niet meer in een haalbaar megalomaan Borssele II, III, IV en V gelovend Delta inmiddels ook snel een miljoen Euro extra moesten storten om alles in kannen en kruiken te krijgen. De over-ambitieuze Solar Total familie oprichters onder leiding van Kees Onstein is in een keer hun belang van 60 procent van de aandelen kwijt geraakt en mag haar diepe wonden gaan likken na deze bikkelharde "buy-out" leerschool wegens tomeloze overmoed.

Conclusie
Feitelijk wordt de ZonZoektDak actie van Natuur & Milieu, die onder het "Solar Living" label van Solar Total is opgetuigd, nu dus gewoon een makkelijk verworven, "afgedwongen" Rabobank project: deelnemers kopen nu eigenlijk zonnepaneel pakketjes bij die bank. We moeten we ons nu dus echt achter de oren gaan krabben wat de "financiële partner" van N&M binnen dit raamwerk, de duurzame ASN Bank, hier dan nog in de pap heeft te brokkelen. Ik neem tenminste niet aan dat Rabobank groene krenten binnen dit project door concurrent ASN wil laten afsnoepen. Mogelijk liever zelfs helemaal niet, en dan piest ASN mogelijk naast het potje.

Rol ASN ???
Dat laatste zou hoogst curieus zijn, want ASN kondigde nota bene in hun Spaarmotief van december 2011 nog letterlijk in een pagina groot artikel met als titel "De zon kan (bijna) het dak op": "De ASN Bank steunt het project Zon zoekt dak van Natuur & Milieu namens klanten met een rekening ASN Ideaalsparen of een ASN Creditcard". Er wordt verwezen naar het thema "hoe vullen we duurzaamheid in?", en dan kom je via het thema duurzame energie op een vrij nietszeggende folder (pdf) waarin staat: "De ASN Bank wil bijdragen aan het oplossen van het klimaatprobleem. Daarom financieren we echt duurzame energie, zoals projecten voor zonne- en windenergie, kleine waterkrachtcentrales en biovergisting. Ook letten wij op de CO2-uitstoot van de bedrijven en landen waarin we investeren en beleggen". Als ASN daarbij naar het ZZD project zou verwijzen, zoals ze in hun eigen nieuwsbrief suggeren (maar in die folder niets daar over), zouden ze dus als "financier" van die actie moeten optreden. Wat echter, gezien de absolute (verworven / afgedwongen) meerderheid van concurrent Rabobank in Solar Total, hoogst curieus zou zijn, als die claim zou blijken te kloppen.

Ook in de directe, vanaf de homepage gelinkte introductie pagina tot de ZZD actie (met link naar de ZZD website, datering 29 januari 2012) wordt met geen woord gerept over de precieze (overgebleven?) "rol" van ASN in dit inkoop gebeuren onder de - sinds december 2011 verworven - regie van Rabobank. Het enige wat hier staat is: "In het kader van dit thema steunen wij – namens klanten met een rekening ASN Ideaalsparen of een ASN Creditcard – de actie Zon Zoekt Dak van Natuur & Milieu". Maar waar die "steun" van ASN (nu nog) uit zou bestaan blijft onduidelijk... Ik roep in uw herinnering de uitermate bizarre toestanden rond de "ondersteuning" van/door de "projectpartners" voor de veelbesproken Wijwillenzon.nl actie, waar nog steeds veel mist rond is blijven hangen (zie ook een van de diverse bijdragen bij Energiebusiness.nl, met name het artikel van 17 oktober 2011 van de hand van Wessel Simons).

Op de "partners" pagina van de ZZD actie staat momenteel nog steeds slechts het trio Natuur & Milieu, ASN Bank (rol???), en "Solar Living" (lees: Solar Total). Rabobank wordt hier helemaal niet genoemd, wat toch op zijn minst hoogst curieus is als in december 2011 al was geregeld dat die bank overheersend meerderheids-aandeelhouder van Solar Total is geworden, en dat de rest van de aandelen van dat bedrijf (nog steeds) in handen zijn van twee energie molochs met blijvend nucleaire ambities...

2 maart 2012. Zon Zoekt Dak claimt 8 MWp te kunnen wegzetten. Dat hangt er natuurlijk van af of de 5.375 mensen/huishoudens die op 1 maart stonden genoteerd (om 23h00 's avonds was de teller alweer op 5.520 stuks gesprongen) ook daadwerkelijk tot bestelling over zullen gaan als ze worden gevisiteerd door een medewerker van een van de grootste PV-bedrijven die door Natuur & Milieu als makkelijk "u zorgt dat alles is geregeld, wij krijgen een leuke bonus" vehikel is gebruikt (beter: andersom) voor deze actie.

N&M claimt dat er al ruim 35.000 panelen "gereserveerd" zouden zijn, goed voor 8 MWp, met het pakket van 8 Yingli YL240-P 29b modules als het populairste exemplaar. Die pakketten zijn dus 1,92 kWp groot (dringend advies van Polder PV: vraag de flashdata op van alle panelen bij eerste betaling!). Tweederde van de mensen zou dat 1,92 kWp pakket hebben gereserveerd, dus ongeveer 3.583 huishoudens, met een gezamenlijk vermogen van 6,9 MWp (bijna 28.700 modules). Dan zou er nog ongeveer 1,1 MWp voor de kleinere pakketten overblijven (5 modules / 1,2 kWp of 6 modules / 1,44 kWp). Inschrijven kan nog tot en met 16 maart a.s.

Zon Zoekt Dak claimt ook dat, indien die 8 MWp ook daadwerkelijk zal worden besteld, het "geïnstalleerde vermogen bij consumenten met acht procent zou kunnen groeien". Volgens ZZD schatte KEMA (die bij de collega's van de VEH aankoop actie voor de eerste 10.000 ingeschreven klanten "controles" uitvoerde bij de grootste module producent en omvormer fabrikant op deze aardkloot, en bij zo'n beetje het bekendste installatiebedrijf van Nederland) dat vermogen eind 2011 "op 100 Megawatt".

Klopt die claim?
(a) CBS eind 2010 (revisie Engelse uitgave, ongewijzigde getallen t.o.v. StatLine update vorig jaar, tabel 5.2.2): 5,1 MWp netgekoppeld in beheer energiebedrijven, 77,6 MWp "other" (zeg maar gerust: particulieren). Autonoom houden we hier buiten de beschouwing, totaal netgekoppeld eind 2010 volgens CBS 82,7 MWp.

(b) Op basis van CertiQ jaarrapport 2011 (voorlopige cijfers) en voortgaande gepubliceerde data bij CertiQ: bijbouw gecertificeerde capaciteit (lees: uitsluitend SDE) in 2011 21,4 MWp.

(c) Marjan Minnesma claimt voor Wijwillenzon.nl minstens 10 MWp te hebben afgezet, al is dat nog steeds nergens keihard afgetimmerd. Zou in theorie in 2011 moeten zijn geschied, die afzet.

(a + b + c) = 114,1 MWp (eind 2011). We vergeten hier echter de al jaren groeiende capaciteit die buiten de SDE om is gerealiseerd, en buiten acties als WWZ om (die de eerste "grootschalige inkoop actie" van NL was - in 2011). Stellen we dat volume voor Nederland in 2011 gelijk aan 35% van de totale jaarafzet ("minus WWZ", wat in dat jaar een unicum was) zou dat een volume van zo'n 11,6 MWp kunnen zijn geweest.

Ergo: eind 2011 zou er met deze "enigszins verantwoorde nattevinger berekening" 114,1 + 11,6 = 125,7 MWp kunnen zijn geaccumuleerd. Maar dat is niet allemaal PV-grut bij consumenten. Als we uitgaan van 5,1 MWp netgekoppeld e-bedrijven tm. 2010 (CBS), en we trekken de "SDE installaties groot" volgens de laatste cijfers van Agentschap NL (1 jan. 2012, totaal "realisatie" 34,9 MWp, "SDE groot" realisatie 8,3 MWp) ook van dat geschatte eindresultaat af, komen we op 125,7 - 5,1 - 8,3 = 112,3 MWp. Toegegeven, een hele grote hoop nattevinger werk (Nederlandse PV-statistieken blijven immers een grote mistige puinhoop), maar KEMA lijkt hier fors te onderschatten (zo'n 11 procent, ze gaan dan ook van foute aannames uit)...

Mocht mijn berekening uitkomen, dan zou 8 MWp "ZZD" groei een toename van [8/(112,3 + 8)] * 100 = 6,7% groei "in het consumenten markt segment" kunnen gaan inhouden. Nicht schlecht, maar geen "acht procent", en de marktgroei percentages in het buitenland zijn zoooooo veel hoger. Die percentages gaan hier nooit gehaald worden, zelfs niet met dertig "inkoop acties" (de meesten gaan immers om veel kleinere volumes van enkele tientallen tot een paar honderd kWp-en).

Irritante herhaling van fout
Iets irritanter in het bericht is de herhaling van die beruchte claim: "Onlangs berekende Natuur & Milieu dat de stroom van zonnepanelen op de eigen woning inmiddels voordeliger is dan stroom van energieleveranciers." Dat mag dan wel wezen, dat zonnestroom al goedkoper is dan het all-in tarief waar de meeste mensen mee te maken krijgen (grofweg, sterk afhankelijk van contract en tarief soort, "gemiddeld" tussen de 22 en 23 Eurocent/kWh). Maar Natuur & Milieu zat wel rabiaat te liegen toen ze het over die belachelijke "25 eurocent/kWh" hadden als uit de duim gezogen "vaste afname prijs". Omdat ze geen moer snappen van hoe dat "construct" tot stand is gekomen bij CBS, en hoe compleet irrelevant dat "construct" is voor het doen van de (beruchte) "terugverdientijd berekeningen". Maar met bovenstaande opmerking lijken ze zich daar geen moer van aan te trekken, kopiëren ze de onzin schaamteloos, en gaan daarbij mogelijk uit van het principe "als je het maar vaak genoeg herhaalt, slikt de meute die onzin wel".

Jammer dan, Natuur & Milieu: die fabel is op deze pagina al zeer uitgebreid door mij doorgeprikt. En die fabel herhalen zal er bij mij dus ook nooit "in" gaan. Minpunt voor Natuur & Milieu, dus. Totdat ze hun leven beteren en een studie "energietarieven kunde voor beginners" met succes hebben afgerond, met diploma.

13 februari 2012. Zon Zoekt Dak - de feitelijke "leverancier" & partners. In navolging van het uitgebreide achtergrond stuk over de ZZD actie en de capriolen rond de vaststelling van wat nu eigenlijk precies "de kilowattuur prijs" is (zowel van de opgewekte zonnestroom, als, vooral, van de normaal van het net afgenomen netstroom, zie stuk onderaan), wil ik ook nog even iets zeggen over de door Natuur en Milieu geselecteerde leverancier.

Ik had nog nooit van "Solar Living" gehoord, het bedrijf wat blijkbaar als enige partner lucratieve hoeveelheden "zonnepanelen pakketten"* (nota bene, géén doe-het-zelf setjes!) mag gaan slijten aan intekenaars van de actie, waarbij wordt gesteld dat er per bestelling een financiële bijdrage afgedragen wordt aan de organisator Natuur & Milieu. Volgens de FAQ pagina 3% van de totale pakketprijs. Van een verkocht 1,2 kWp setje à € 3.231 [een zeer forse systeemprijs van € 2,69/Wp] een leuke 97 Euro voor N&M, dus. Als we van een "gemiddelde" pakketprijs (pakketten 1 en 2 standaard) van EUR 3.968 uit gaan, en dus 119 Euro voor N&M, gecombineerd met een hypothetisch resultaat van 3.000 verkochte pakketten (zie ook * onderaan), zou N&M alleen al aan die verkoop dik 350.000 Euro inkomsten mogen verwachten (terwijl Solar Living feitelijk al het "echte" werk doet). Natuur en Milieu ontvangt volgens eigen zeggen sowieso jaarlijks 2 miljoen Euro van de Nationale Postcode Loterij, maar loopt met deze actie, die volledig door "Solar Living" wordt uitgevoerd, vrijwel geen risico. Ik ben benieuwd wat PV specialisten in de overvolle Nederlandse markt, die volledig op eigen benen moeten staan zonder enige vorm van staatssteun of whatever, en die niet van dat soort leuke cadeau'tjes krijgen, van dit soort vast goed bedoelde acties vinden door clubs als milieu organisaties die zelf nooit iets aan zonnestroom technologie hebben ontwikkeld en die nooit een eigen PV-project hebben gebouwd cq. laten bouwen...

Solar Living = Solar Total
Bij nadere beschouwing blijkt Solar Living gewoon een dochter te zijn van het vooral in Vlaanderen en elders bekende Solar Total, wat in het Nederlandse Elst (Gelderland) op hetzelfde adres kantoor houdt, maar wat tot nu toe in ons land vrijwel niets aan projecten lijkt te hebben gerealiseerd (wat alles zegt over de allerbelabberste "condities" hier te lande). Solar Living voert volgens eigen zeggen als "meest populaire" zonnepanelen "pakket" een uit tien Canadian Solar (Chinese!) modules bestaande 2,4 kWp installatie, die dus een stuk groter is dan het maximum wat via de "Zon Zoekt Dak" actie in samenwerking met Natuur en Milieu wordt aangeboden. Bovendien schermt Solar Living op de eigen website weer eens met de door mij fel bestreden "stijging van energieprijzen van 7% volgens CBS", wat alweer onzin is. Maar goed, het Zon Zoekt Dak initiatief vindt dus plaats onder de paraplu van het grote en ervaren Solar Total, en het zal u dan ook niet verbazen dat de nodige uitlatingen op de website van Natuur en Milieu, en op die van de ZZD actie zelf, zo van de websites van Solar Total lijken te zijn gekopieerd, of van daar uit te zijn "aangeleverd".

Solar Total is volgens eigen zeggen "marktleider in Europa van fotovoltaïsche (PV) zonnepanelen voor particulieren, bedrijven en overheidsorganisaties" wat volgens tellers op hun diverse landen websites minstens 22.000 PV-systemen zou hebben verkocht. Desondanks blijkt die zeer ervaren, internationaal opererende onderneming de "eigen" Nederlandse afzet markt gruwelijk slecht te hebben ingeschat, met een getal wat nergens op slaat (zonnestroom blooper van 11 mei 2011). Het Financieele Dagblad citeerde CEO Onstein op 4 november 2008 dat het bedrijf niet actief was in eigen land omdat "de subsidie te laag en bovendien eindig" zou zijn. Gedoeld werd natuurlijk op de toen net door EZ opgetuigde krakkemikkige, extreem bureaucratische, en maximaal gecapte (eerste) SDE 2008 regeling. Het is daarna niet erg veel beter geworden met de "staats"subsidies. In een artikel in Energeia van 21 maart 2011 stelde dezelfde Onstein dat het in Nederland niet actief zou zijn "omdat het subsidiebeleid al net zo grillig zou zijn als het Hollandse weer". Echter, de enorme prijsdump van zonnepanelen op de internationale markt begint nu eindelijk ook zijn effect te krijgen op ons eigen microscopisch kleine submarktje. En dat heeft Solar Total beslist wel "in de gaten", dus doen ze gewoon gezellig mee met de nieuw aankomende golf aan zonnepaneel willigen die natuurlijk ook niet gesubsidieerd met die paneeltjes aan de gang (denken te) gaan. Tenzij je net metering ("salderen", met de Staat der Nederlanden als de grootste "verliezer") als een vorm van "subsidie" wilt beschouwen, wat beslist een legitieme wijze van denken is...

In hetzelfde artikel werd trouwens over uitbreiding van de lijst met aandeelhouders van Solar Total gerept na het bekend worden van een omzet van maar liefst 180 miljoen Euro in 2010. Ergo: dat bedrijf is beslist geen "kleine jongen", maar een krachtpatser waartegen zonder "actie" in het geheel niet valt te "concurreren" door de talloze kleine spelers in ons land...

Volgens weer een ander bericht op Energeia (11 mei 2011) wist het bedrijf tijdens een handelsmissie in het kielzog van Maxime Verhagen in dat voorjaar een vet afname contract voor 50 MW (!) aan Yingli Solar modules te scoren (vandaar dat ze wel wat kunnen "missen" via de Natuur en Milieu route). Het bedrijf heeft machtige financiële vrienden. Ook uit het FD van 4 november 2008 werd al duidelijk dat het investeerders collectief SET Venture Partners (Set VP) toen al een fors (onbekend) belang had genomen in het bedrijf, waarmee het snel kon groeien. Set VP is volgens de eigen site "one of Europe’s leading Cleantech Venture Capital investors". Set VP heeft o.a. warme relaties met het in Nederland zetelende Robeco Institutional Asset Management, eigendom van de machtige Rabobank Group, en de in Vancouver zetelende Canadese Chrysalix Energy Venture Capital groep.

Solar Total staat op Set VP's "portfolio pagina" vermeld, evenals, trouwens, het in Cambridge, U.K., gevestigde "AlertMe" wat een monitoring instrument aanbiedt, waar je via de Zon Zoekt Dak actie ook nog als extra optie een prijzig gadget voor kunt gaan aanschaffen (voor een "unieke introductie prijs"), met een heftig "abonnement" als extra kers op de taart.

Daarbij is ook hoogst pikant, dat Set VP de kernsplijt liefhebbers Delta en - toen nog Essent - Energy Resources Holding B.V. (het Essent relict als co-eigenaar van Borssele, na verkoop van de rest van de productie- en leverings-boedel aan RWE) als aandeelhouders ("Limited Partners") heeft (de webmaster van PPV heeft een zienswijze ingediend n.a.v. de RWE/ERH aanvraag, nr. 796 van 920 stuks in dit document). De twee niet bepaald als "inherent duurzaam" bekend staande ondernemingen, die als "bloedgeld voor het langer open houden van kernsplijter Borssele" in een typische Haagse deal ("convenant") met CDA milieu staatssecretaris van Geel, waar zelfs de hier al eerder genoemde Wouter van Dieren een rol in heeft gespeeld, elk 25 miljoen Euro in dat investeerderscollectief hebben gestoken. M.a.w.: de bedrijven die nu een flinke bloedneus hebben opgelopen met hun plannen voor een vurig gewenst nieuw, gigantisch stalinistisch nuke complex bij Borssele, zijn nu m.b.v. Set VP en Solar Total via een linksige milieuclub betrokken bij een initiatief om particulieren aan kleine (nooit de totale stroom behoefte dekkende) zonnepaneel pakketjes te helpen om hun noodgedwongen duurzame investeringen "optimaal te laten renderen"...

Alles bij elkaar genomen lijkt het er dus op dat de milieulobby organisatie Natuur en Milieu zich als een willig afzet-kanaal is gaan positioneren voor zeer goed in de slappe was zittende partijen onder de Set VP paraplu...

ASN, de "bank op de achtergrond", kent "partner-op-afstand" Delta al langer. Ze hebben gezamenlijk - mogelijk deels met Delta Borssele-langer-open-bloedgeld - geïnvesteerd in het grote 2,6 MWp zonnedak project in Willebroek (aangelegd door installateurs van het in Deventer zetelende SolarAccess), en ASN zag daar verder geen probleem in (heb ik nagevraagd, de webmaster van Polder PV is al jaren klant bij ASN).

Overigens heeft Solar Total beslist geen volledig onbevlekte reputatie bij de zuiderburen, waar ze zich het schompes hebben gewerkt om vele duizenden installaties in korte tijd af te zetten. Diverse berichten op het bekende Zonstraal forum doen daar kond van, o.a. in dit draadje. De reacties zijn gemengd (van zeer tevreden tot ontevreden), maar de teneur lijkt te zijn dat het bedrijf in het explosief ontwikkelende Vlaanderen enigszins geconfronteerd werd met de logistieke nachtmerries rond het eigen succes. Maar misschien worden die berichten in de duurzaamheids analyses van ASN Bank voor de Zon Zoekt Dak actie verder wel niet serieus genomen. Met zonnestroom is immers geld te verdienen. Het is duurzaam, en dus is naast Natuur en Milieu zelfs ASN van de partij.

http://www.setvp.com (website van de machtige partij met investeringsbelangen in Solar Total, en warme connecties en financiële belangen van Rabobank en kernsplijt liefhebbers Delta en Energy Resources Holding B.V.)
http://www.solarliving.nl/ (website van de feitelijke hardware leverancier - een initiatief van Solar Total uit Elst)
http://www.Solar Total.nl (website van het waarschijnlijke brein achter de actie, Solar Total uit Elst)
http://www.zonzoektdak.nl (website van inkoop collectief numero zoveel - van Natuur & Milieu)

13/14 februari 2012. kWh prijs Natuur en Milieu Zon Zoekt Dak actie op "factsheet" = polderkolder. Sommige organisaties moeten roomser zijn dan de Paus, en altijd hun zaakjes op orde hebben, vinden kritische analisten. Zo werd de beroemde maar beslist ook controversiële mede-oprichter van Milieudefensie, Wouter van Dieren, vorig jaar voor het jubileum nummer van het onafhankelijk opererende blad van de vereniging (wat nu Down To Earth heet) geïnterviewd ("Milieudefensie mócht niet", van Annemarie Opmeer, DTO nr. 2, april 2011). Zijn stellingname daar was dat VNO-NCW (oppermachtige belangenorganisatie van het bedrijfsleven wat regelmatig met groot succes aan de touwtjes van de poppetjes rond het Binnenhof trekt) "alles bij elkaar [mag] jokken, en dat doen ze ook". Maar dat "de milieubeweging" (die in mijn visie trouwens niet bestaat, er zijn vele "bewegingen") "dat niet mag".

Nu is zo'n uitspraak altijd op zijn merites te beoordelen, en ook al zouden sommigen vinden dat er minstens "een kern van waarheid" in die bewering zit, hij blijft in essentie natuurlijk gewoon rabiate l*lkoek, of, iets netter gesteld, polderkolder. Alsof de vleesgeworden full-time industrie lobbyist Wientjes de hele tent bij elkaar zou mogen (blijven) liegen, en de daar nogal schril tegen af stekende (slecht betaalde) grijze muisjes van "een willekeurige miljeuklup" hun hele leven lang ongeschonden maagden zouden moeten blijven waar geen vlekje aan te bespeuren zou zijn. Dat is natuurlijk complete onzin, maar het is uiteraard wel zo dat, zeker in deze schokkende tijden, waarin alles wat in de verste verte maar naar "iets linksigs" riekt schaamteloos in de fik moet worden gestoken zonder oog voor de desastreuze consequenties, dat je als "miljeuklup" beslist wel moet (blijven) weten waar je het over hebt. En dus de (veronderstelde) "feiten" op orde moet hebben.

Dat laatste is precies waar de regelmatig dicht tegen de politiek aan schurkende stichting Natuur en Milieu wel eens een veer moet laten. Maar waar ze in de breed in de media gebrachte "reclame" voor hun recente eigen zonnepanelen inkoop actie "Zon Zoekt Dak" op een wat mij betreft essentieel punt een flinke blunder hebben gemaakt. Een onacceptabel pijnpunt.

Logo © van de Zon Zoekt Dak actie van
Natuur en Milieu / ASN
met de krom gestelde kreet (die semantisch niet klopt,
zonnepanelen zijn objecten, stroom is energie).

Voorbehoud
Eerst wil ik bij dezen nogmaals duidelijk maken - dat zal u wellicht bij mijn kritische artikelen over de dit jaar waarschijnlijk af te ronden "Wijwillenzon" actie hebben gemerkt - dat ik geen warm voorstander ben van de steeds populairder wordende "grote" PV-systemen inkoop operaties georganiseerd door "jan en alleman". Natuurlijk, "er komen zonnepanelen bij", en dat zou je sec bezien als "een goede zaak" kunnen beschouwen als je verder niet geïnteresseerd bent in de consequenties van dit soort operaties. Of als je vind dat de fysieke opbrengsten van de aldus opgeleverde systemen helemaal niet interessant zijn. Want gecertificeerd geijkt bemeten worden dat soort nieuwe PV-installaties vrijwel nooit (in het geheel niet bekend wordend bij CertiQ...).

Het zijn en blijven namelijk grote marktverstorende acties die absoluut geen gezonde, op kwaliteit gefocuste PV-installatie sector met "normale" concurrentie verhoudingen zullen gaan genereren. Ook al vanwege het "wait [a long time] and go" karakter van dat soort acties. Het genereert een hoge werklast druk in korte tijd voor installatie bedrijven, die voor absurd lage marges een systeem moeten installeren, waarna de betrokken bedrijven maar moeten zien wat er daarna "op hen af zal komen". Het gaat er meestal bijna uitsluitend om, om zo goedkoop mogelijk aan zonnepaneeltjes zien te komen, en kwaliteit is bij dit soort fragenswürdige acties altijd het sluitstuk van de hele operatie, beslist niet het uitgangspunt.

Ik heb niets tegen lokale, kleinschalige, zelfdragende initiatieven, zoals zeer goed en grondig lijkt te zijn uitgewerkt in Lochem (die juist een langdurig traject zijn in gegaan, link). Maar beslist wel tegen acties waarbij er soms vele honderden tot een paar duizend mensen via riskante financiële en organisatorisch complexe constructies richting 1 of slechts enkele - reeds een behoorlijke omvang hebbende, soms al zeer kapitaalkrachtige - "aanbieders" worden gedreven. De kleine, op kwaliteit gerichte zonnestroom specialisten, zijn bij dat soort acties altijd de pisang, of kunnen slechts een keer - vaak met tegenzin - meedoen (voor onacceptabel lage marges), en dan is er niks meer. Daarmee bouw je m.i. geen gezonde markt op, al zijn dit soort "acties" in het licht van de permanente sabotage rond zonnestroom vanuit de Staat bezien nog zo "voorstelbaar", en een "logisch gevolg" van dat jarenlange destructieve beleid van overheidswege.

Desondanks lijkt de "trend" in ons bizarre landje geworden: "de volgende grote inkoop actie is inmiddels aangekondigd" (zie lijstje). Ik vind dat geen gezonde ontwikkeling, onze "PV afzetmarkt" is een groot kunstmatig gekkenhuis geworden, waar talloze lieden en organisaties in (zijn gaan) acteren die vaak geen kaas van zonnestroom technologie hebben gegeten, omdat ze geen enkele professionele opleiding in de materie hebben gevolgd. En dan komen we dus terug bij de tegenwoordig meest spraakmakende actuele actie. Die van Natuur en Milieu, in samenwerking, nota bene, met de duurzame bank ASN, "Zon Zoekt Dak".

Omdat die actie zwaar heeft ingezet op het aspect "zonnepanelen goedkoper dan stroom van energiebedrijven" (een semantisch niet kloppende zin, blind gekopieerd door Jan en Alleman in Nederland, vaak ook niet "de minsten"), wordt hier kritisch naar gekeken door Polder PV. Want niet alleen slaat die titel nergens op, als je die letterlijk zou nemen. Een van de uitgangspunten is bovendien nonsense omdat Natuur en Milieu (of degene die hen informatie heeft aangeleverd...) niets van energieprijzen lijkt te snappen...

Kwaliteit en aandachtspunten
Ik ga het hier niet hebben over de "kwaliteit van de aangeboden hardware", die is - uiteraard, ik had niet anders verwacht - goed. Een SMA omvormer (Duits wereldkampioen omvormer productie, een SMA Sunny Boy 1200, of, voor het grotere pakket, een SMA Sunny Boy 1600TL-10), en multikristallijne Yingli Solar YL240-P 29b modules (een van de grootste Chinese PV-module producenten begonnen onder de leiding van een ex-militair). Dat lijkt OK, mits met behulp van de aan de klanten uit te leveren flashdata en IEC certificaten onomstotelijk is komen vast te staan wat voor vermogen er (exact) wordt geleverd, en of de geleverde hardware ook daadwerkelijk van met name de PV-module producent afkomstig is (dit i.v.m. steeds vaker optredende fraude, waar ook vrijwel alle grote Chinese leveranciers, Yingli incluis, door worden getroffen, Photon 11/2011: 126-129).

Noot: hier wordt door Natuur en Milieu in het geheel niets over gezegd, en er wordt ook in de leveringsvoorwaarden over gezwegen, wat ik onacceptabel vind. Er zal verder wel goed worden geïnstalleerd, al kende ik de naam van het genoemde bedrijf (de "Leverancier", Solar Living) aanvankelijk niet (maar daar kom ik later nog op terug).

Logo's van de twee belangrijkste Zon Zoekt Dak partners

Bekabeling is van het Nederlandse Eldra (TÜV gekeurd, solarkabel), en het opbouw systeem van het ook al Nederlandse ClickFit en Flatfix (schuin resp. plat dak montage), allemaal geen probleem en prima spul.

De cruciale issue: de "kWh prijs" deel 1 "zelf opwekken"
Ik wil het hier vooral hebben over het ruimschoots in "de pers" blind gekopieerde aspect van de door N&M gehanteerde "kilowattuur prijzen". Dat je door zelf zonnestroom op te wekken "op ongeveer 21 eurocent per kilowattuur" kunt komen binnen een periode van vijfentwintig jaar inclusief eenmalige omvormer vervanging zal best wel uit kunnen komen, echter sterk afhankelijk wat je in die in Nederland blijvend zeer onzekere berekening stopt. Als je daarvoor de uitgangspunten van N&M hanteert op blad 1 van dit document. Daarbij wel de "notitie", dat de ietwat merkwaardig geformuleerde "conversieratio Wp-kWh van 0,88" (overigens een curieuze wijze van uitdrukken) een conservatieve factor is waar geen harde bron voor wordt gegeven (daar heeft Natuur en Milieu helemaal geen zicht op, die hebben nog nooit onderzoek naar productie resultaten van zonnestroom systemen gedaan of laten doen). Op veel lokaties in Nederland is met moderne, goed georiënteerde schaduwloos opgestelde installaties immers zeker 900 kWh/kWp.jaar aan specifieke productie te behalen volgens de aan de praktijk getoetste simulaties van Siderea.nl. Maar je kunt voor dit soort breed in de media getoeterde acties beter op safe spelen dan te optimistisch rekenen. Dit soort reken exercities zitten immers bomvol onvoorspelbare en alleen bij grove benadering af te schatten, deels hoogst onzekere variabelen.

Uitgangspunten "zelf opwek prijs zonnestroom" in Nederland volgens Natuur en Milieu factsheet, waarin minimaal een hele grote blunder staat. Toevoegingen van PPV:

1,92 kWp "pakket" (bijvoorbeeld: 8 maal een 240 Wp module). Niet verkiesbaar, maar "vast". Er is maar een ander alternatief aangeboden, een mini-pakketje van maar 5 panelen (1,2 kWp) die, gezien de specificaties van een ander type SMA omvormer, een variant heeft, nl. uitbreiding met een 6e paneel. Wat het totale vermogen voor dat "pakket" op 1,44 kWp zou brengen. Verdere keuzemogelijkheden ("minder dan" of "meer dan") moeten door de geïnteresseerde volgens de FAQ pagina uit onderhandeld worden met de aanbieder zonder dat duidelijk wordt wat daarvan de financiële consequenties zijn. Resumerend actie N&M "basis": 1,2, 1,44, óf 1,92 kWp. Volgens de organisatoren zelf zou het gaan om installatie groottes "voor de meest voorkomende daken", wat op zijn zachtst uitgedrukt een nogal boude statement is, zelfs voor Nederlandse daken (waar vaak toch zeker wel bijna het dubbele volume op past)...
Specifieke opbrengst "aangenomen": 880 kWh/kWp.jaar in het factsheet. Onzinnige claim, we hebben een nogal forse instralingsgradiënt west >>> oost in Nederland, dus overal verschillend. Bovendien, in de FAQ van deze actie wordt er gerept van 1.020 kWh voor pakket 1 en 1.630 kWh voor pakket twee. Terug rekenend voor de bedoelde 1,2 resp. 1,92 kWp pakketten, kom je dan nog maar op een aarts-conservatieve specifieke opbrengst uit van zo'n 850 kWh/kWp.jaar (3,4% minder dan in de "factsheet" tongue-in-cheek wordt beweerd). M.a.w., in de documentatie van deze flink in de media gehypte actie komen alweer twee verschillende getallen voor, wat erg slordig is (to say the least).
Indien we uitgaan van de 880 kWh/kWp.jaar volgens het "factsheet", zou het 1,92 kWp pakket dus een opbrengst van 1.690 kWh/jaar moeten kunnen halen, 42.240 kWh/25 jaar.
Huidige inkoop prijs PV modules € 0,80/Wp ex BTW, en beslist niet zoals Natuur en Milieu in hun factsheet foutief opvoert (letterlijk!) "0,80 euro cent per Wattpiek (excl. btw)"!!! De waarschijnlijk bedoelde 80 Eurocent/Wp ex BTW is dik € 0,95/Wp incl. 19% BTW.
Uitgaande van bovenstaande uitgangspunten zouden alleen de (8) PV modules dan zo'n 1.824 Euro kosten inclusief BTW.
Eenmalige installatie & overige kosten volgens de documentatie van de ZZD actie: 1.800 Euro.
Omvormer kosten, en de impact van opbouw frames en bekabeling worden niet direct benoemd in de factsheet, maar via de FAQ pagina is daar wel achter te komen. Want daar wordt gesteld dat de omvormer ongeveer 20% van de totale systeemprijs zou claimen, en de "montagematerialen" (kabels plus opbouw) ongeveer 7%. Bij genoemde relatief kleine pakketten zullen die verhoudingen elkaar niet veel ontlopen.
Volgens de Zon Zoekt Dak info zou een pakket van 1,92 kWp ("pakket 2") 4.705 Euro all-in voor schuindak plaatsing, en 4.935,40 Euro voor platdak plaatsing kosten: EUR 2,45/Wp resp. EUR 2,57/Wp. Dat zijn beslist geen "doorbraak" prijzen, hetgeen betekent dat er wel de nodige marge op zal worden gemaakt (zeker gezien het feit dat er vorig jaar voor 50 MWp aan Yingli Solar modules is ingekocht, wat beslist voor een extreem aantrekkelijke prijs zal zijn aangeschaft).
Discontovoet 6%. Nodig voor een "rentabiliteitsberekening". Die verder niet inhoudelijk wordt toegelicht, alleen (in factsheet), de "uitgangspunten".
Degradatie "van het rendement van de panelen" 0,5%/jaar. Hiermee wordt ogenschijnlijk een nooit in de praktijk bewezen (doch om praktische en marketing-technische reden veronderstelde) "reductie van het nominale STC vermogen van het zonnepaneel van 0,5%/jaar" bedoeld. Op de te verwachten opbrengsten zal degradatie een marginaal effect hebben bij goed gemaakte zonnepanelen. Polder PV kan nauwelijks zo'n "verminderde opbrengst na x jaar" vaststellen (11 jaar productie en meet ervaring).
Extra vervanging omvormer na 12 jaar van, curieus precies gesteld, 883 Euro. Pro memori, "standaard vervangingspost" die sterk zal afhangen van kwaliteit van de omvormer.
Levensduur PV-modules 25 jaar (kan bij goed geproduceerde zonnepanelen best veel langer zijn, dit is een conservatieve aanname).
Extra optie: een dure "Zorgeloze Werkingsgarantie" verzekering die een gat in de begroting zal gaan slaan van maar liefst 89,25 Euro per jaar, 20 jaar lang (dat bedrag is vergelijkbaar met de waarde van 394 kilowattuur afname in een jaar tijd bij het huidige Vattenfall/NUON grijze stroom enkeltarief contract...).
Nog een extra optie: Brits AlertMe monitoring device waarmee zowel opbrengsten als stroom afname gevolgd zou kunnen worden. Een "uniek instap aanbod" van 179 Euro met, alweer, abonnementskosten van een heftige 29,75 Euro/jaar (131 kWh normale afname per jaar bij Vattenfall/NUON). Het systeem is nog niet helemaal klaar en zou later in het jaar van een update moeten worden voorzien - vermoedelijk een NL-talige versie.
Grote blunder in de factsheet: "De prijs van stroom van energiebedrijven is ongeveer € 0,25", waarbij wordt verwezen naar "CBS energieprijsontwikkeling 3e kwartaal 2011". Zie verder onder kritiek PPV.

Op basis van bovenstaande serie "feiten" en "aannames" zou Natuur en Milieu dus op die als "plausibel" te veronderstellen 21 Eurocent per geproduceerde kilowattuur in 25 jaar tijd komen. Dat specifieke onderdeel lijkt redelijk berekend, al komen mensen met een hele reeks aan andersoortige "rekenmodellen" vaak alweer op een lagere "kostprijs van zelf opgewekte zonnestroom". Van een bedrijf wat al langer in de business zit kreeg ik hun berekening die zelfs uit zou komen op een "zelf zonnestroom opwek prijs" van slechts 11 tot 15 Eurocent/kWh, in het onderhavige geval bij uitgangspunt van € 2,19/Wp all-in, 900 kWh/kWp.jaar bij pal zuid plaatsing, degradatie 0,5%/jaar, 3%/jaar stijging kWh prijs, start tarief kWh afname prijs in eerste jaar 22 Eurocent/kWh (er daarbij van uitgaand dat een systeem in 2011 aangeschaft zou zijn en de kersverse eigenaar een variabel contract bij Vattenfall/NUON zou hebben), en een economische levensduur van 25 jaar. NB: zo zijn er nog talloze varianten mogelijk, helemaal afhankelijk wat er aan variabelen in de berekening wordt gepropt, en "hoe" er wordt gerekend. Bij discussies over het bepalen van "de juiste" methode worden spreekwoordelijk de hersens in elkaar geslagen op diverse fora...

Altijd rekening mee houden!
Waarschuwing bij alle terugverdientijd (TVT) berekeningen: Waarbij altijd de zeer belangrijk wordende voorbehouden moeten worden gemaakt, die helaas niemand in Nederland er bij zet. Maar wat beslist zou moeten gebeuren: (1) geldend "bij gelijkblijvende energiebelasting tarief structuur" en (2) met "behoud van of zelfs verbeterde vormen van saldering van opwek met verbruik" over die zeer lange periode! Beide uitgangs-condities zijn geen (langdurige) zekerheden in ons door energiebelasting en BTW inning verslaafde politici vergiftigde land! M.a.w., de claim van Natuur en Milieu dat "een consument enkele duizenden euro's [kan] besparen door zonnepanelen op zijn dak te leggen", dient beslist in dit licht te worden bezien...

Het grootste pijnpunt - de "kWh prijs" deel 2 - afname
Zoals al aangekondigd rijdt - zeer actueel dezer dagen - Natuur en Milieu een zeer scheve schaats bij hun uitgangspunt dat, volgens hun informatie, "de kWh prijs" voor van het net afgenomen elektriciteit maar liefst 25 Eurocent/kWh zou zijn. Sterker nog, in het persbericht van 29 januari 2012 staat dat nog veel krommer genoteerd als "terwijl energieleveranciers nu al 25 cent rekenen". Even daargelaten dat in onze kapot geliberaliseerde landje het natuurlijk een complete illusie is te denken dat er "een universele prijs per kWh" zou worden gevraagd door de vele "aanbieders van energie", is die stellingname van Natuur en Milieu om belangrijker redenen ongelofelijke lulkoek:

Hoe komt Natuur en Milieu nu in hemelsnaam aan die belachelijke "25 Eurocent per kilowattuur", die t.o.v. de hierboven in detail berekende, voor honderdduizenden klanten geldende 22,66 Eurocent/kWh 10,3% hoger ligt??? Doordat ze blind uit een kunstmatige tabel van CBS hebben gekopieerd ("CBS energieprijsontwikkeling 3e kwartaal 2011"), zoals inmiddels ook velen al naar die leugenachtige grafiek van het Compendium voor de Leefomgeving hebben gekeken (die aan identieke CBS "data" is ontleend) zonder te snappen wat ze daar zagen. En die zich blijkbaar net als Natuur en Milieu verder ook niet druk hebben gemaakt over wat daar nu eigenlijk voor onzinnige polderkolder werd en nog steeds wordt "gevisualiseerd".

Kunstmatige "kilowattuur tarief" onzin in CBS tabel
Polder PV gaat het nogmaals aan u uitleggen, want blijkbaar lopen er nog steeds hele volksstammen blind de "25 cent/kWh profeten" na als de kinderen achter de rattenvanger van Hamelen. Als je gaat kijken naar die beruchte, door Compendium voor de Leefomgeving geciteerde CBS tabel (deze pagina >>> tab Elektriciteitsprijs, link "CBS (2011c). StatLine: Aardgas en elektriciteit; gemiddelde tarieven. CBS, Den Haag / Heerlen", kom je op deze [CBS] StatLine pagina uit. Wat wordt daar nu eigenlijk weergegeven, in die voor particulieren relevante vier kolommen elektriciteit enkel resp. dubbeltarief voor twee verbruiksklassen, 2.000 resp. 3.000 kWh/jaar? Zeker als je onderaan kijkt, bij "tarieven" voor het 3e kwartaal in 2011, zouden met het door mij gegeven all-in prijs voorbeeld voor een van de grootste aanbieders van "stroom" in Nederland Vattenfall in gedachten houdend, toch minstens alle wenkbrauwen moeten doen fronsen, want die komen daar zogenaamd op volslagen bezopen prijzen van 25,1 tot zelfs 28,9 (!!!) Eurocent/kWh uit, wat rabiate nonsens is.

^^^
De beruchte CBS StatLine tabel, waar ik middels de hulpmiddelen van CBS alleen elektriciteit in heb geselecteerd (via de optie "pas gegevens aan"), en alleen de periode vanaf de tweede helft van 2008 heb laten zien. Onderaan staan voor de verbruikscategorie huishoudens met 3.000 kWh/jaar onwaarschijnlijke "kilowattuur prijzen" van 25,3 resp. 25,1 eurocent vermeld (enkeltarief/dubbeltarief). Voor de arme, zuinige huishoudens met nog "maar" 2.000 kWh/jaar is de tol "volgens onnavolgbare CBS filosofie" nog gruwelijker: 28,9 resp. 28,6 eurocent "per kilowattuur". Dit zijn totaal onzinnige, zeer misleidende "kWh prijzen". Oorzaak: CBS propt de vastrechten (die geen enkele relatie tot gedrag vertonen en dus niet beïnvloedbaar zijn, ook niet door zelf zonnestroom op te wekken) er wel in, maar vertikt het tegelijkertijd om de teruggavepost energiebelasting er ook in te proppen. Wat resulteert in een volslagen bezopen, artificieel, en veel te hoog, het volk (en Natuur en Milieu en ASN Bank) misleidend "all-in" (doch ook nog eens exclusief BTW!) tarief...

^^^
Dat wordt duidelijk uit het "uitleg" pop-up schermpje wat tevoorschijn komt als je op de link
"Elektriciteit" klikt, zie rode pijl. Rode markeringen zijn van mijn hand, zie uitleg hieronder.

(a) "netwerkkosten, levering, en transport". Dat alleen al is onzin. "Netwerkkosten" en "transport" vallen namelijk onder hetzelfde straatje van netbeheer, en het wordt hier ook nog eens niet gespecificeerd, wat beslist wel zou moeten. Wat betaalt u nu eigenlijk aan uw netbeheerder (maar wat in de meeste gevallen via de "leverancier van elektriciteit" wordt gefactureerd, die dus gewoon als "administrateur van de netbeheerder" kan worden gezien)? Vier niet aan verbruik, maar aan "aansluitwaarde" gerelateerde posten. In de terminologie van de grootste netbeheerder Liander de volgende, waarbij ik de tariefstelling voor 2012 er bij heb gezet: (1) "vastrecht aansluiting" (t/m 3x 25 Ampère Euro 1,60/mnd = Euro 19,20 excl. BTW/jaar), (2) "vastrecht transport" (t/m 3x 25 Ampère Euro 1,50/mnd = Euro 18,00 excl. BTW/jaar), (3) "capaciteitsvergoeding transport" (t/m 3x 25 Ampère Euro 11,5468/mnd = Euro 138,56/jaar excl. BTW/jaar), dat is inclusief het "systeemdiensten tarief" wat door TenneT wordt geheven, (4) "meetdienst jaaropname" (alle meters sinds 1 jan. 2008 gelijk getrokken, Euro 2,1983/mnd = Euro 26,38 excl. BTW/jaar). Alle vier posten vastrecht netbeheer bij elkaar tellen bij Liander in 2012 op tot Euro 202,14 excl. BTW/jaar.

Bovendien (5) komt daar nog een in het geheel niet door CBS gespecificeerde noch genoemde post "vastrecht levering" van de energieleverancier bovenop, die niets met "transport" of "levering sec" heeft te maken, maar die feitelijk bedoeld is om de callcenter kosten van te kunnen bekostigen. Sommige leveranciers vragen schandalige woekerprijzen voor die niet door NMa gereguleerde post, om zo gemakkelijk, zonder enige vorm van tegenprestatie, een enorme kasstroom van de van niks wetende "afnemers" in de voorschot bedragen te genereren, zonder dat ze ook maar een kilowattuur afnemen (Nederlandse Energie Maatschappij als meest beruchte voorbeeld). Dat "vastrecht levering" voor elektra bedraagt momenteel bij grote energie"boer" Vattenfall/NUON Euro 1,89/mnd = Euro 22,68 excl. BTW/jaar (die post is trouwens stiekem verhoogd per 1 januari 2011 zonder dat ook maar een specialist in de energiewereld dat opgemerkt lijkt te hebben, hij was in 2010 namelijk nog maar Euro 1,67/mnd ex. BTW...).

Tellen we deze vijf niet door "gedrag" of door "zonnestroom opwekken" te beïnvloeden posten op "voor een normale klant bij Vattenfall/NUON in het netgebied van Liander", komen we in totaal op een "vast, altijd te betalen" bedrag uit van 19,20 + 18,00 + 138,56 + 26,38 [4x netbeheer] + 22,68 [1x "leverancier"] = Euro 224,82/jaar ex BTW = Euro 267,54/jaar incl. 19% BTW. Zonder dat u ook nog maar 1 kilowattuur hebt verbruikt dan wel heeft opgewekt - wat geen moer uitmaakt. Betalen moet u al die posten toch wel.

Die grote som van 224,82 Euro ex BTW is dus dat bedrag aan vastrecht wat CBS blijkbaar (niet gespecificeerd) volstrekt kunstmatig in die kWh prijs propt (en daarbij de BTW blijkt "te vergeten"...).

(b) Het bizarre nu is, dat CBS het tegelijkertijd vertikt om die beslist extreem relevante "teruggave energiebelasting" van het Ministerie van Financiën ook in die kunstmatige berekening te proppen, wat de uitkomst al helemaal belachelijk maakt. Die post bedraagt al sinds 1 januari 2009 (invoering capaciteitstarief, waar de extreme verhoging van de teruggave post voor "moest compenseren") het vaste bedrag van € 318,62/jaar ex. BTW (de BTW daar over, € 60,54, krijgt u ook terug!). Dat is extreem misleidend, want je zou toch verwachten dat die belachelijke tabel van het CBS de reële situatie voor consumenten zou weergeven. Vergeet het maar, het is een kunstmatig broddelwerkje, en Natuur en Milieu kopieert dat rafelende breipatroontje blind, zoals vele anderen die acteren op de zonnestroom markt, en die maar niets lijken te willen begrijpen van de werkelijk ter zake doende tarief componenten.

(c) Bovendien, als dat "de bedoeling" van die hoogst curieuze CBS tabel zou zijn, is het ook nog eens hoogst merkwaardig dat ze de BTW (19%) er helemaal buiten laten. Want die is voor de eindverbruikers natuurlijk extreem relevant!

(d) Niet duidelijk wordt in die merkwaardige StatLine tabel gespecifeerd wat "vaste" kosten zijn, en wat "variabele" kosten, wat een onvergeeflijke omissie is van CBS. Dat is echter zeer belangrijk, omdat u moet weten waar u "invloed" op uw eindafrekening en de daar aan gekoppelde voorschot bedragen kunt uitoefenen. Zowel bij "gewone besparing", als bij eventuele "zelf opwekking van zonnestroom". Uitsluitend die laatste, variabele kosten zijn door gedrag te beïnvloeden. En dat zijn, zoals ik eerder al heb uitgelegd, de kWh-georiënteerde posten "levering", "energiebelasting per kWh" (de allergrootste), en over beide posten 19% BTW (ook naar de Staat). Hoe zuiniger u leeft, en/of hoe meer voor honderd procent te salderen zonnestroom u opwekt, hoe meer u bespaart op uitsluitend deze posten. Voor gedetailleerde uitsplitsingen van de variabele (beïnvloedbare) en enorme pyramide aan vaste kosten van Polder PV, zie deze pagina in de sectie financiën.

Rekenvoorbeeld
Stel, we gaan uit van het "rekenscenario" 2.000 kWh op jaarbasis in de CBS/StatLine tabel. Zonder meer een zeer goed haalbare gesaldeerde jaar hoeveelheid voor de door Natuur en Milieu beoogde huishoudens die met een "setje" van 1,92 kWp en een "verwachte" conservatief berekende opbrengst van 880 kWh/kWp.jaar per jaar 1.690 kWh zouden kunnen opwekken, en die dus op jaarbasis van, zeg, een hoeveelheid van 3.690 kWh/jaar (bovengemiddeld), zouden kunnen zakken naar genoemde 2.000 kWh/jaar ("gesaldeerde jaar hoeveelheid"), wat ze dan nog als "rest levering" aan de leverancier zouden moeten betalen.

Stel, we gaan uit van een "conventioneel grijze-muizen variabel tarief contract" met continutarief bij Vattenfall/NUON (dit rekent even wat makkelijker dan bij dubbeltarief). De huidige tariefstelling is 7,64 Eurocent/kWh excl. BTW, maar in het derde kwartaal van 2011 (de door Natuur en Milieu gehanteerde referentie) was het tarief 7,22 Eurocent/kWh excl. BTW. Op basis van de destijds ook geldende overige tarief componenten komen we aan de volgende tabel voor de twee "CBS scenario's", 2.000 resp. 3.000 kWh/jaar verbruik (enkeltarief). Kolommen 2 en 4 is de waarschijnlijk door CBS gehanteerde "rekenmethode", kolommen 3 en 5 zijn de door Polder PV daar op gebaseerde "verbeterde doch nog steeds niet correcte" methode. Onderaan in gele velden de volgens PPV enige juiste berekening, met medename van uitsluitend de (relevante) variabele componenten van de kWh prijs en het verder negeren van alle niet ter zake doende vaste kosten en vaste inkomsten (teruggave post energiebelasting).

Uit bovenstaande tabel wordt duidelijk dat, als er (voor "terugverdientijd berekeningen" zoals Natuur en Milieu die lijkt uit te voeren) onjuist wordt gerekend (kolommen 2 resp. 4, "methode CBS"), wel vastrechten meenemen in de berekening, maar de belasting vermindering "onterecht" niet in de som opnemen en ook de BTW nog eens "vergeten", we aan volstrekt artificiële "kWh prijzen" komen van 28,75 Eurocent/kWh ex BTW (34,21 Eurocent/kWh incl. BTW!) voor een verbruik van 2.000 kWh/jaar, en van 25,31 Eurocent/kWh ex BTW (30,12 Eurocent/kWh incl. BTW) voor een verbruik van 3.000 kWh/jaar (in bruin gemarkeerde ex BTW bedragen). Die 25,31 cent/kWh ex BTW voor een verbruiker met 3.000 kWh/jaar op de teller ligt het dichtst bij het door Natuur en Milieu genoemde bedrag van 25 Eurocent/kWh als "de [zogenaamde] prijs per kWh elektriciteit voor consumenten in Nederland" (N&M geeft expliciet een verwijzing naar de CBS statistiek van het derde kwartaal van 2011 op, echter zonder een link te geven). Wat echt nergens op slaat.

Als deze aanname blijkt te kloppen, zou Natuur en Milieu ten eerste een "consumenten tarief" exclusief BTW als referentie gebruiken, wat nonsens is, want ook als je "saldeert" met een zonnestroom installatie, wordt die BTW uiteraard wel degelijk "mee gesaldeerd", zowel de BTW over de energiebelasting/kWh, als die over de kale leveringsprijs/kWh. Dus die BTW moet beslist in de rekensommetjes worden meegenomen. Het aller-ergste is uiteraard dat Natuur en Milieu een volslagen kunstmatig tot stand gekomen "tarief" hanteren waar wel vastrechten in zijn geknutseld, maar onterecht (als je "consequent" zou willen zijn) niet de (zeer hoge!) teruggavepost energiebelasting. Een post die van wezenlijk belang is voor consumenten, waar het in de actie van N&M immers over gaat.

Rekenmodel aangepast: "beter" maar nog steeds "fout"
Als je er van uit zou gaan dat je, als je consequent zou moeten zijn, en wel degelijk zowel die teruggavepost als de BTW mee moet rekenen, kom je met een, let op de formulering, minder onjuiste berekening, op de tarieven zoals weergegeven in kolommen 3 en 5 (blauw weergegeven getallen). Bij een jaarverbruik van 2.000 kWh zou je dan uitkomen op een "kWh tarief" van slechts 15,26 Eurocent/kWh incl. BTW, en een bedrag van 17,48 Eurocent/kWh incl. BTW als het verbruik 1.000 kWh/jaar hoger ligt. Die bedragen zijn extreem veel lager dan de in de CBS tabel cq. door Natuur en Milieu geopperde (totaal kunstmatige) kWh prijzen (rond de 25 cent/kWh), zelfs inclusief BTW: 47 resp. 31% lager. Maar die (ook kunstmatige, door vaste posten "vergiftigde") minder onjuist berekende kWh "prijzen" zwijgt Natuur en Milieu over als het graf, terwijl deze berekening "een betere" (maar nog steeds verkeerde) is dan de blijkbaar wel door hen "geselecteerde" CBS uitkomst, die volstrekt kunstmatig is samengesteld. Met zo'n berekening ("alle posten in de kWh prijs gooien, maakt niet uit wat, als het maar relevant lijkt") kom je dan bij de inclusief BTW prijs op ongeveer de helft van de door mij vanuit de ex BTW berekende uitkomst van het onzinnige CBS sommetje: 15,26 i.p.v. 34,21 cent/kWh (55% minder) voor verbruik van 2.000 kWh/jaar, en 17,48 i.p.v. 30,12 cent/kWh (42% minder) voor verbruik van 3.000 kWh/jaar.

Enige relevante "berekening": uitsluitend variabele kosten!
Maar nog steeds zijn die laatste twee berekeningen voor vergelijking met "zonnestroom kosten per kWh" foute boel. Want aangezien alle vastrechten en de teruggavepost energiebelasting altijd betaald moeten worden cq. altijd door Min. Fin. zullen worden uitgekeerd, zelfs bij mensen die (al jaren) zonnestroom opwekken, horen die "vastrecht posten" niet thuis in terugverdientijd berekeningen!!! Omdat je er noch voordeel noch nadeel aan kunt ontlenen, en bij het opwekken van zonnestroom die altijd te betalen/te ontvangen posten dus helemaal niets uitmaken voor het "onderscheid" met een situatie waarin niets zelf wordt opgewekt!

De enige correcte methode is om uitsluitend de variabele kWh kosten te nemen, zoals Polder PV al jaren hanteert. Omdat alleen "de vermeden kilowatturen" bij het zelf opwekken van zonnestroom onder de Nederlandse salderings-condities relevant zijn, vastrechten kunnen niet eens worden gesaldeerd! M.a.w., de kale levering/kWh, idem kale energiebelasting/kWh, en het subtotaal vermeerderd met BTW. Dan krijgen we dus uniforme kWh bedragen voor alle verbruiken tot 10.000 kWh/jaar, in het onderhavige voorbeeld 21,93 Eurocent/kWh incl. BTW (groene getallen in de laatste, geel gemarkeerde regel onderaan de tabel).

Je komt dan dus op getallen die veel lager liggen dan de (niet door Natuur en Milieu genoemde) "inclusief BTW" kunstmatige prijzen die je met de bizarre CBS rekensom (blind gequote door Natuur en Milieu) tevoorschijn tovert: uiteraard voor beide "opties" (2.000 of 3.000, zelfs nog geldig voor 9.999 kWh verbruik in een jaar) identiek, 21,93 Eurocent/kWh incl. BTW. Dat is 36% minder dan de "34,21 cent/kWh incl. BTW" uitkomst volgens CBS methode bij verbruik van 2.000 kWh/jaar. En 27% minder dan de "30,12 cent/kWh incl. BTW" uitkomst bij 3.000 kWh/jaar.

Waanzin van opname "vaste posten" in kWh prijs
Sowieso is het opnemen van "vastrechtposten" in de kWh prijs totaal onzinnig, want het leidt ertoe dat voor echt iedere situatie een "andere", volstrekt kunstmatige kWh prijs resulteert. Als je in bovengenoemde tabel zou gaan rekenen met de door Polder PV "aangepaste" CBS methode ("prop alles d'r maar in", cf. kolommen 3 en 5) kom je met een jaarverbruik van 9.999 kWh en "enkeltarief" contract op een "kunstmatige kWh prijs" van 20,60 Eurocent/kWh incl. BTW uit (NB: 18% onder de "25 cent/kWh" die Natuur en Milieu claimt als "standaard"). Heb je nog maar een restverbruik van 100 kWh na saldering van zonnestroom op jaarbasis (volautomatisch bij terugdraaiende Ferrarismeter), resulteert dat met die rekenmethodiek in een "tarief" van minus één Euro en twaalf cent/kWh. U mag zelf "het verschil" van die laatste optie met de door Natuur en Milieu geclaimde "universele 25 cent/kWh" uit gaan rekenen...

Conclusie "kWh prijs afname energieboer"
De conclusie van al deze detail berekeningen is onoverkomelijk: Natuur en Milieu stuurt onzinnige polderkolder de media in als ze het over "25 eurocent/kWh" hebben voor stroom die je "van je energieleverancier" zou betrekken. Ze snappen helemaal niets van de "ware" tarieven (die ook nog eens per contract verschillen). En die "25 cent" moet dus op de brandstapel. Die slaat nergens op, de "ware" stroomprijzen voor consumenten zijn een stuk lager (voor detail ontwikkeling bij een van de grootste, zie mijn grafiek). Het betekent ook dat de in de "factsheet" opgenomen grafiek met de "vermeende energieprijs ontwikkeling" bij het oud papier mag. De twee genoemde "curves" hebben elkaar weliswaar al gekruist, maar beslist niet middels de foutieve "grijze" lijn waar "kostprijs inkoop stroom huishoudens" achter staat. Die vastrechten moeten d'r uit, en de BTW over levering en energiebelasting moet er juist bij. Dan krijg je ook niet die krankzinnige knik in de grafiek per 1-1-2009, toen het capaciteitstarief werd geïntroduceerd voor elektra in Nederland...

Ook financiële consquenties
Omdat Natuur en Milieu van de verkeerde, "te hoge" 25 Eurocent/kWh uitgaat, moet ook direct worden ingegrepen in de "verdienkosten" die op de FAQ pagina staan vermeld. N&M claimt namelijk dat met bijvoorbeeld pakket 1 (1,2 kWp, met een gesuggereerde jaar opbrengst van 1.020 kWh) er "255 Euro per jaar" verdiend zou gaan worden. Dat is dus onzinnig, want die "25 cent" is een kunstmatige en niet relevante stroomprijs, waar vastrechten in zitten gepropt (niet saldeerbaar!!!), en waar onterecht geen BTW over "levering of energiebelasting/kWh" in zit (moet er beslist wel in, want dat zijn "te salderen" posten!). Bij een huidig continu enkeltarief grijs contract bij Vattenfall/NUON met een kWh tarief van "slechts" 22,66 Eurocent/kWh ("all-in"), kun je dus met de veronderstelde 1.020 kWh op jaarbasis "slechts" € 231,13 verdienen, wat 9,4% lager is. Alleen maar omdat er waarschijnlijk meer kWh kan worden opgewekt met goed geplaatste installaties, dan Natuur en Milieu opgeeft (bij veronderstelling 900 kWh/kWp, dus voor genoemde set 1.080 kWh), kan er meer worden "terugverdiend" (in het onderhavige geval nog steeds "maar" zo'n 245 Euro, een tientje minder dan de genoemde 255 Euro).

Wat hier kristalhelder uit blijkt is dat Natuur en Milieu het cijfermateriaal niet op orde blijkt te hebben en gewoon verkeerd zit te rekenen. Zelfs al zou de uitkomst "in de buurt" van hun jaar verdiensten komen, de methode klopt gewoon niet.

Voorbehoud op kritiek PPV
Dit betekent uiteraard in het geheel niet dat zonnepanelen daarom "niet interessant" zouden zijn, want de all-in kWh afname prijs ("alleen relevante variabele componenten") ligt bij de meeste "energie contracten" al een tijdje boven de "all-in kWh prijs" die je kunt halen als je zonnepanelen had gekocht en die je, met een eenmalige omvormer vervanging in 25 jaar gerekend, onder een systeem oriëntatie tussen zuidwest en zuidoost (via zuid) goed werkend kunt houden. Onder de absolute voorwaarde dat er al die tijd volledig "mag" worden gesaldeerd (!!! omissie bij zo'n beetje alle aanbieders in "de markt"). Dus dat was eigenlijk helemaal niets nieuws onder de zon, ondanks de suggestieve reclame campagne voor "Zon Zoekt Dak".

Maar wat beslist wel kan worden geconcludeerd is dat Natuur en Milieu het huiswerk niet goed heeft gedaan, en dat ze met die "25 cent" gewoon hartstikke fout zit (omdat ze klaarblijkelijk niet begrijpen hoe die "25 cent" tot stand komt). En daarmee dus waarschijnlijk ongewild, bij een breed de media in getoeterde "goedkoper dan energiebedrijven" campagne, valse noten zit te blazen. En dat mogen ze bij die organisatie, mede in de gedachtengang van de in het begin van dit stuk geciteerde "milieugoeroe" Wouter van Dieren, met de strekking, "Gij Zult Als Milieugroep Slechts De Waarheid Spreken", beslist aantrekken. Zeker in deze uitermate heikele materie mogen ze absoluut geen "fouten" maken. En dat hebben ze helaas toch gedaan.

* De teller stond in de ochtend op 13 februari 2012, iets meer dan twee weken na de start van de actie op 29 januari, al op 3.303 reserveringen. Het totale vermogen wat met die reserveringen gepaard kan gaan, gezien de minimale en maximale pakketgroottes (1,2 resp. 1,92 kWp), varieert bij daadwerkelijke intekening tussen de 3,96 en 6,34 MWp. Dat is een "leuke" inkomsten bron voor zowel de aanbieder als voor Natuur en Milieu. (teller stond alweer op 3.353 voordat ik deze web pagina openbaar maakte)

http://www.solarliving.nl/ (website van de feitelijke hardware leverancier - een initiatief van Solar Total uit Elst)
http://www.zonzoektdak.nl (website van inkoop collectief numero zoveel - van Natuur & Milieu)

http://www.zonzoektdak.nl/media/301630/120129_factsheet_zonnepanelen.pdf ("factsheet" van Natuur en Milieu over de Nederlandse markt voor zonne-energie, met o.a. de door Polder PV gewraakte "25 cent/kWh" voor tarief afname van stroom "volgens CBS cijfers" - wat klinkklare nonsens blijkt te zijn waar dan ook beslist niet mee "gerekend" mag worden...)

http://www.krispijnbeek.nl/?p=5226 (nu al diverse "inkoop acties", dus werd het tijd voor een financiële vergelijking, vond Krispijn Beek, 5 feb. 2012)


collectieve aankoop analyse N&M actie 1	links	PV-systeem	basics	grafieken graphs	huurwoningen	nieuws	index

Zon Zoekt Dak - de actie, het verloop, en de achtergronden pagina 1