Solar statistics Netherlands up till June 2015

15 oktober 2015: Eerste "grotere" vrije-veld PV project in bouw ... in Drenthe. Ik had het project al een tijdje in mijn "realisaties" projectenlijst gezet, maar ondanks de verzekering dat het voor 1 mei dit jaar opgeleverd zou worden had ik er niets meer van gehoord. Tot vandaag. Project "Zonnepark Tweede Exloërmond", waar geen bezwaren op zijn gekomen in de vergunnings-procedure, blijkt inmiddels in bouw te zijn. RTVDrenthe.nl had een item met de opbouw werkzaamheden van de grond constructie, een kort video verslag en een radio interview met Herbo GroenLeven man Joop Andreae.

Aanvankelijk zou het zonnepark (ook wel "zonneweide" genoemd door Andreae) 4.700 modules omvatten en een - waarschijnlijke, want cryptisch geformuleerde - omvang van 1,2 MWp krijgen (DVHN artikel 27 feb. 2015). Maar u weet hoe dat gaat: cijfers over dit soort projecten kunnen nogal eens worden bijgesteld (het is zelfs endemisch in het cijfermateriaal wat ik over grote projecten tegenkom). Het worden nu "nog maar" 4.300 modules, al is daarbij nog niets bekend gemaakt over de precieze omvang van het project, wat opgesteld vermogen betreft.

De ondernemer op wiens terrein het project wordt opgeleverd, Henk Piel, heeft kennelijk de grond verhuurd aan een investeringsvehikel genaamd Zonnepark Drenthe. Wat bij de Kamer van Koophandel als BV staat ingeschreven op hetzelfde adres als Herbo GroenLeven B.V. in het Friese Heerenveen. Ook de SDE beschikking (SDE 2013!) staat op naam van Zonnepark Drenthe. Van GroenLeven is bekend dat ze nogal eens hoog-vermogen hebbende modules gebruiken bij hun vele dak-projecten, dus ondanks het feit dat het nu aan te brengen aantal modules lager ligt, kan het best nog steeds om hetzelfde project volume gaan (bij 1,2 MWp zou dan bijvoorbeeld een 280 Wp module kunnen worden ingezet, om het aantal geclaimde zonnepanelen "ongeveer kloppend" te krijgen). Details hier over ontbreken vooralsnog. Ook de opgave dat "400 huishoudens van stroom" zouden kunnen worden voorzien, zegt zoals gebruikelijk nogal weinig. Met wat voor kengetallen wordt er dan gerekend? Regelmatig worden er getallen gebruikt tussen de 3.200 en zelfs 4.000 kWh per huishouden per jaar, daar zit een nogal forse spreiding in. En als je dan ook nog de spreiding in specifieke opbrengsten er bij neemt, die door ons land zingen (niet gek staan te kijken dat u een "spread" van verwachtingen krijgt voorgeschoteld tussen de 800 en 1.000 kWh/kWp.jaar voor dergelijke projecten), zit je helemaal met enorme foutmarges te rekenen. Bovendien blijkt het om een oost-west installatie te gaan (zie verder), wat het "terug rekenen" vanuit opgegeven (vermeende) stroomproductie tot een nogal hachelijke onderneming maakt. Dat schiet dus allemaal niet op. Ik zal zelf nooit een project omschrijven met "stroomproductie goed voor xx huishoudens". Dat vind ik een prehistorische wijze van uitdrukken, die tegenwoordig meer gebruikt lijkt te worden om mistflarden rond een willekeurig project te genereren.

Voorlopig ga ik dus maar van genoemde 1,2 MWp uit. Een "behoorlijk" groot veld project (voor Nederlandse begrippen). Maar natuurlijk nog steeds niet de grootste. Azewijn Reefweg van Pfixx Solar, 1,8 MWp (amorf Si dunnelaag modules, provincie Gelderland), is dat voorlopig nog even, Ameland gaat daar waarschijnlijk begin volgend jaar met de geplande, inmiddels in aanbouw zijnde 6 MWp (bouw: Solarcentury), flink overheen.

"Oost-west" opstelling en pilot Scholtenszathe
In de video en bijgaande foto op de RTV site is goed te zien dat het om een globaal genomen "oost-west" opstelling gaat met multikristallijne panelen, die grofweg een meter boven de grond komen te staan. Als we de situatie in ogenschouw nemen met Google Maps, en de oriëntatie van akkers en wegen bekijken, lijkt het zelfs specifiek te gaan om een WZW-ONO opstelling (!). Het is niet de eerste "veld" (PV) installatie van GroenLeven. Want ze hebben al een tijdje geleden, nadat Henk Kamp het grote daken ("rooftop") project Scholtenszathe van hetzelfde bedrijf, ruim 1,3 MWp, op 3 maart 2015 feestelijk mocht openen, zonder er ruchtbaarheid aan te geven, al een forse test installatie gebouwd op het erf achter de gebouwen in het 16 kilometer noordelijk van 2e Exloërmond gelegen Klazienaveen-Noord. Polder PV ging er tijdens de laatste dag van een 1.000 kilometer lange fietstocht uit Berlijn (medio juni) eventjes kijken, voordat hij met zijn partner in Emmen op de trein stapte. En trof daar, in zuid-oost Drenthe, dit interessante tafereeltje aan.

Aan bovenstaande foto van het "pilot" project aan de oostzijde van het Scholtenszathe complex is goed te zien dat het een "oost-west" opzet betreft, met lage hellingshoeken tonende "kasdakjes" met aan beide zijden zonnepanelen, die met een forse tussenruimte boven de grond zijn bevestigd op een frame wat met grondankers (vermoedelijk schroef-fundamenten) in de bodem is gefundeerd. Het frame ligt, met de vierkante opzetstukken, op ronde dwarsliggers die loodrecht daarop boven op de grondankers zijn bevestigd. Zo ongeveer, zal het Tweede Exloërmond zonnepark er uit kunnen komen te zien (maar dan ongeveer een factor 4-5 groter), dan heeft u alvast een beetje een indruk.

Er wordt in deze opzet, gepromoot door een mij bekend Belgisch bedrijf (mogelijk weer betrokken bij het project in 2e Exloërmond, er wordt van "Belgische experts" gesproken, wat mogelijk zelfs 2 betrokken bedrijven kan betreffen), wel een probleempje zichtbaar, en dat is de ondergroei. Ook al is het relatief "donker" onder de als een kasdek boven het land zwevende opstelling, licht kan er nog steeds onder komen, onder andere via de spleten tussen de rijen onderling. Er is dus sowieso nog steeds (in het midden beperkte, aan alle verlichte randen uitbundige) groei mogelijk van gras en dergelijk onkruid, zeker als het vele jaren voor de landbouw geëxploiteerde (en regelmatig bemeste) akkers betreft.

Er zal dus onderhoud nodig zijn aan zo'n installatie, tenzij er andere "maatregelen" worden getroffen om dergelijke "ongewenste", in deze pilot al boven de zonnepanelen uit komende plantengroei (met zelfs mogelijk al kleine boompjes?) te voorkomen. Want als je een serie schakeling toepast (vrijwel altijd in dergelijke grote projecten), ga je fors aan rendement inboeten, vanwege de schaduw-werking van dat irritante, boven de modules uitstekende groen. Ook aan de onderzijde zal gecontroleerd moeten worden of er geen vervelende gewassen tegen de panelen, schakeldozen, omvormers, en wat dies meer zei op gaan groeien in de loop der jaren. Ook verder "naar binnen" onder de PV generator zal er dus - zeker op termijn - onderhoud nodig kunnen zijn, in het ongunstigste geval. En daar is zeer lastig bij te komen in zo'n constructie...

Bij het ook bij RTV tussen de regels in genoemde Scholtenszathe vrije-veld pilot project ging het al om een behoorlijk aantal modules, mijn eerste grove schatting kwam op mogelijk ver over de 1.000 panelen, op basis van mijn eigen (onder ongunstige omstandigheden opgenomen) foto materiaal, en de globale afmetingen van het PV veld. Als mijn ruwe schatting klopt, zou deze pilot al een tijdje het vijfde grootste vrijeveld PV project van Nederland kunnen zijn, volgens mijn projecten lijst. Mind you: dakgebonden grote projecten tel ik daar uiteraard niet bij, ik reserveer het angelsaksisch getinte begrip "solar park" (ABN: "zonnepark") sowieso liever voor vrije-veld installaties, de een volkomen ander karakter hebbende (grote) dak-projecten kun je het best, als je sexy over wilt komen, onder de categorie (major) "rooftop" scharen...

Oplevering eind dit jaar?
Uiteraard gaat de vijfde positie voor de pilot in Klazinaveen-Noord op de rangorde lijst veranderen met de bouw van de feitelijke opvolger, het hierboven genoemde "zonnepark 2e Exloërmond" in dezelfde provincie. Die, ná Azewijn, en vóór Klepperstee (Ouddorp, Zuid-Holland), het momenteel tweede vrije-veld project van ons land zou gaan worden. Het project zou volgens het RTV materiaal, als alles gaat zoals nu gepland, in december de eerste stroom moeten kunnen gaan produceren. Daarvoor zijn er kennelijk nog wat hobbeltjes te nemen, waaronder de koppeling aan het lokale net. Maar als regionale netbeheerder Enexis even de handen laat wapperen, zou dat in theorie niet al te veel problemen hoeven opleveren. Wel werd in het interview al gesignaleerd, dat met diverse andere (meestal veel grotere) geplande vrije-veld installaties er beslist wel de nodige problemen met de netkoppeling zijn voorzien. Een groot solarpark in het "vrije veld" sluit je natuurlijk niet "zomaar" aan, daarvoor moet nogal wat geregeld, gekocht (trafo stations!), onderling afgestemd, gegraven, en uiteindelijk aangesloten worden, door professionals. Het is niet voor niets dat dergelijke projecten, terug gerekend naar Wp opgesteld nominaal vermogen, en in de Nederlandse context gezien de nog steeds bescheiden omvang (te weinig "schaalvoordelen", zoals bij de enorme parken bij de oosterburen en elders), duurder zijn dan grote projecten op daken. Waar sowieso al een "dragend dakvlak" is, waar de afstanden tot bestaande stroom aansluitingen veel korter zijn, infrastructuur voor kabel-tracés relatief makkelijk zijn in te passen zonder "graafwerk", en waar eventuele upgrades van die aansluitpunten meestal ook eenvoudig gerealiseerd kunnen worden.

De plannen rond het nieuwe PV-park in 2e Exloërmond werden in de beginfase op nogal heftige wijze afgezet tegen de geplande grote windpark lokatie in de provincie Drenthe, waar de initiatiefnemers niets in zagen. Volstrekt onnodig natuurlijk, en op oneigenlijke wijze solar tegenover wind "afzettend". We hebben beide opties hard nodig omdat we veel te weinig duurzame stroom van eigen bodem maken. Gelukkig lijkt dit inmiddels ook bij GroenLeven tussen de oren te zijn beland. Het radio interview wordt besloten met de heel wat genuanceerdere stellingname: "Zon brengt overdag elektriciteit op, wind doet dat ook 's avonds en 's nachts, dus de mix is in principe altijd goed". En zo is het maar net. Groot voorbeeld Duitsland laat zeker over langere periodes een behoorlijk goede wederzijdse aanvulling van de stroom productie van beide opties zien.

Afijn: Tweede Exloërmond dus eind van het jaar, als alles meezit, up and running. Nu nog dat andere project, waarvan de eerste overkappingen "voor de zomer van 2015" opgeleverd hadden moeten zijn, maar waar ik nu nog niks van progressie van heb vernomen. De "motorport" (variant op de vaak over de tong gaande "carport", zie voorbeeld), op het parkeerterrein van TT-Assen. Van dezelfde uitvoerder, Herbo GroenLeven. En, ja: wederom (oudere) berichtgeving bij RTV Drenthe, van 19 maart 2015...

14 oktober 2015: €3,5 miljard SDE 2015 vol beschikt - finale stand pas medio december. Niet verrassend, de voorlopig laatste update van RVO.nl over de SDE 2015 laat zien dat de regeling vol is "beschikt", het maximale budget van 3 en een half miljard Euro is vergeven. Er is een karig lijstje gepubliceerd met enkele cijfers, maar nog steeds is van de separate categorieën niets aan details gepubliceerd, behalve het aantal beschikkingen. Per modaliteit is het totaal toegezegde budget wel weergegeven. RVO stelt dat pas bij de "officiële" sluitingsdatum van deze regeling de definitieve cijfers bekend zullen worden gemaakt, na 17 december 2015. Gezien de volledige toekenning heeft het geen enkele zin meer om aanvragen in te dienen.

Aanvragen (!)
Wat dat laatste betreft: ondanks de al zeer late fase, kwamen er in de (voorlopig laatste) update van 7 oktober toch nog 7 extra PV aanvragen binnen, die 7,3 miljoen Euro extra hebben geclaimd (en die, gezien het bereiken van het gemaximeerde budget, meteen weer in de afval emmer konden worden gekieperd). Als we van een vergelijkbare verdeling uitgaan van de nieuwe aanvragen in de update van 24 september jl., kan dat ruim 5 MWp aan nieuwe project aanvragen hebben betroffen (wat aanvragen van gemiddeld flink meer dan 700 kWp per stuk zou hebben kunnen betekend). Maar ze waren al zinloos, net als de meeste in de laatste maanden ingediende extra (meestal: PV) projecten. De totale budget overtekening inclusief deze laatste 7 aanvragen was, met de daarmee gepaard gaande geaccumuleerde 7.655,9 miljoen Euro claim, al opgelopen tot 118,7%. Ruim het dubbele van het beschikbare budget (€3,5 md).

Aangevraagd budget tm. update van 7 oktober (kleine toevoeging, absurde overtekening nog klein beetje verder opgerekt tot dik 7,7 miljard Euro, zwarte stippellijn totaal 3 modaliteiten). En "vol beschikte" SDE 2015, zoals weergegeven in de getrokken zwarte lijn, eindigend op het subsidie plafond, 3,5 miljard Euro. Bereikt in dezelfde update. Meer aanvragen indienen is volstrekt zinloos, en was dat feitelijk, sinds de (aangevraagde) budget overschrijding rond medio mei 2015, de facto eigenlijk al die tijd al, voor bijna alle laatkomers. Dat fase 8 op 12 oktober is ingegaan (voor PV lucratief, met 14 Eurocent basis bedrag), zegt dan ook geen drol meer: die fase wordt niet eens meer gebruikt. Let op de grote verschillen in aangevraagde budgetten tussen de drie grote modaliteiten. Ook al heeft wind als aparte categorie het meeste beschikte vermogen toegekend gekregen, warmte/WKK als geheel claimde het meeste budget (dik 5 miljard Euro, veel te veel). En kreeg ook het meest toegewezen (van de 3,5 md ongeveer 55%, niet getoond).

Toekenningen
De laatste toekenningen, die de beschikbare 3.500 miljoen Euro budget hebben "vol" gemaakt betrof 4 categorieën, 2 bij elektra, en 2 bij warmte/WKK:

In totaal zijn daarmee volgens deze voorlopig laatste, nog niet "officieel definitieve" update, 145 projecten voor elektra toegekend, met een budget claim van 1.589,7 miljoen Euro en maximaal 28.191 GWh te subsidiëren. En 49 projecten voor warmte/WKK, met een claim van 1.910,3 miljoen Euro en maximaal 41.988 GWh equivalenten te subsidiëren. Grote verliezer van deze SDE 2015 regeling: De modaliteit groen gas kreeg niets toegekend (maar heeft in voorgaande regelingen wel fors gescoord).

Evolutie van het aantal aanvragen voor SDE 2015 per modaliteit (gestippelde curves, totaal van alle drie: bovenste zwarte stippellijn eindigend op 755 stuks). En uiteindelijk beschikte hoeveelheid aanvragen, voor het totaal (zwarte curve met getrokken lijn) op een veel lager pitje, eindigend op slechts 194 stuks. Slechts iets meer dan een kwart van het aangevraagde spul. Maar wel "goed" voor maar liefst 3,5 miljard Euro aan subsidie... De evolutie van PV, onderdeel van elektra, heb ik apart met de magenta streepjes weergegeven (eindigend op 485 aanvragen, waarvan de meesten tevergeefs bleken: slechts minder dan 10% bleef er van over en kreeg een subsidie toekenning van RVO.

Voor de evolutie van de gemaximeerde hoeveelheid aangevraagde subsidie grafiek, zie artikel van 1 oktober jl met een voorgaande versie voor de aangevraagde hoeveelheden. RVO heeft namelijk niet meer het nieuwe getal voor elektra opgegeven in de laatste update. Gezien de bescheiden toevoeging van nog eens 7 aanvragen voor PV binnen die modaliteit, zal de hoeveelheid maximaal aangevraagde energie iets hoger komen te liggen dan de 33,3 TWh voor elektra die in de voorlaatste update was aangevraagd (en benoemd door RVO). Het totaal van alle drie modaliteiten zal iets hoger komen te liggen dan de laatst bekend gemaakte 133,7 TWh equivalenten (update van 24 september).

Het aantal PV aanvragen wat zich gelukkig mocht prijzen binnen SDE 2015, 48 stuks, valt volslagen in het niet bij de 2.973 exemplaren van de SDE 2014: slechts 1,6% van dat aantal. Over het ermee gepaard gaande totale toegekende vermogen weten we echter nog steeds niets, omdat de gealloceerde energie hoeveelheid per deel-categorie nog steeds niet is gepubliceerd door RVO (!). Alleen van sommige tussenliggende stadia, waarbij er alleen PV projecten werden beschikt binnen elektra, weten we een paar getallen. Als we uit zouden gaan van een vergelijkbare gemiddelde beschikte project grootte als onder SDE 2014 (wat beslist niet zo hoeft te zijn geweest), 297 kWp, zouden de nu bekende 48 toekenningen voor PV goed "kunnen" zijn voor een vermogen van slechts ruim 14 MWp. Dat is natuurlijk "bijna niks", en de grote vraag is of SDE 2016 (zie verder) die enorme "klap" (SDE 2013 oorspronkelijk beschikt 134 MWp, SDE 2014 beschikt: 883 MWp) zal kunnen gaan opvangen. We zullen de eindrapportage van RVO moeten afwachten wat SDE 2015 precies voor PV heeft opgeleverd aan toegekend vermogen.

Met deze "voorlopig laatste update" (verwachting eind dit jaar: er zal nauwelijks iets in een definitief exemplaar gaan wijzigen) zijn van de in totaal, met de 7 nieuwste PV aanvragen tot 755 aanvragen geaccumuleerde "pool", tot slot ook 268 stuks extra in de hard werkende ambtelijke (virtuele) papierversnipperaar verdwenen. In totaal zijn 561 aanvragen geannihileerd. Al die aanvraag papieren moeite en arbeidstijd is voor niks geweest, voor 74% (!!) van de ingediende exemplaren. Daar willen ze in Den Haag vast niks van horen, al die verspilde energie, ze willen alleen maar "goed nieuws" gepresenteerd krijgen...

De verdeling bij elektra en warmte/WKK is heel scheef als je naar de hoeveelheid budget gaat kijken die gemiddeld genomen per project is toegekend. In vergelijking met de voorgaande SDE 2014, waarbij PV (binnen elektra) een record hoeveelheid geld, aantal projecten, en te installeren vermogen kreeg toebedeeld, zien die verhoudingen er als volgt uit:

Bovenstaande tabel maakt kristalhelder dat de aard van SDE 2015 compleet anders is geweest dan die van de voorgaande regeling: SDE 2014 werd gedomineerd door PV beschikkingen (2.973 van in totaal 3.034 toegekende aanvragen, 98% van totaal). Die de gealloceerde gemiddelde subsidie per toegekend project omlaag schroefde tot een relatief "bescheiden" 1,1 miljoen Euro, ondanks de nog forse claim van warmte/WKK projecten (MEUR 10,2 /project), en de per stuk relatief "dure" groen gas beschikkingen binnen die regeling (MEUR 26,3/project). In SDE 2015 is het aantal toekenningen dramatisch omlaag gevallen, tot slechts - voorlopig - 194 stuks (waarvan slechts 48 voor PV, 25% van totaal), 6% van het volume in SDE 2014. Waarbij bij hetzelfde budget van 3,5 miljard Euro de gemiddelde project omvang bij de beschikkingen dik verzestienvoudigde tot 18 miljoen Euro per aanvraag. Recordhouder is daarbij warmte/WKK geworden, die ondanks de wegval van de 3 peperdure biomassa bijstook in steenkolencentrale aanvragen, toch een enorme projectclaim kreeg toegewezen van gemiddeld 39 miljoen Euro per project! Ter vergelijking: de door windenergie projecten gedomineerde modaliteit elektriciteit bleef "steken" op gemiddelde MEUR 11,0/project. Meer dan drie maal zo laag. Het is duidelijk dat kleine organisaties als lokale energie coöperaties in zo'n SDE regeling helemaal niets meer hebben te zoeken, die maken geen schijn van kans in dat MEUR wapengekletter van de Grote Project Ontwikkelaars. De SDE 2015 is voor "energiecoöperatief" Nederland een verloren subsidie regeling geweest.

Grafiek met het verloop van het totaal aantal aanvragen binnen de nu 5 afgeronde SDE "plus" regelingen - sinds SDE 2011. SDE 2015 blijft met de huidige, "voorlopig laatste" update, ergens steken in de middenmoot, daarbij grofweg op het niveau van SDE 2012 komend (die later echter weer aanvragen verloor in publiek gerapporteerde ambtelijke rapportages). SDE 2011 lag nog een stuk hoger bij het totaal aantal aanvragen, maar natuurlijk blijft SDE 2014 ongeslagen kampioen op dit vlak. Al lag het aantal aanvragen rond die 190e dag na inwerking-treding van die regeling nog onder die van SDE 2015, vanwege de toen nog grote hoeveelheid niet geclaimd budget, scheurde die regeling er in een later stadium (laatste fase) met een verpletterend aantal aanvragen vandoor, om iets meer dan 4.000 stuks te eindigen, ruim een jaar na de officiële startdatum van die SDE. Dat betrof voor de overgrote meerderheid (93% van 4.012) PV aanvragen. Veel van de zonnestroom project aanvragen zijn binnen die regeling daadwerkelijk toegekend, en een aardige hoeveelheid van de beschikte installaties werd al in een rap tempo gebouwd, het laatste jaar. Voor SDE 2015 blijft van de 485 aangevraagde PV projecten (totaal hele regeling: 755 stuks) een miezerig hoopje van maar 48 toegekende exemplaren over waarvoor subsidie is toegekend.

SDE 2016 > "SDE ++" ?
Ondertussen is, in samenhang met het tweede Energierapport ("Nationale Energieverkenning 2015" gepubliceerd door ECN) bekend geworden dat er alweer een revolutie heeft plaatsgevonden bij de almachtige knoppendraaiers achter de SDE regelingen (Ministerie van Economische Zaken). Want SDE 2016 gaat een absurd budget tegemoet zien van maar liefst 8 miljard Euro. Meer dan twee keer zoveel dan in de voorgaande twee regelingen. Zo leert ons een "warming-up" brief aan de Tweede Kamer van Henk Kamp. De SDE 2016 gaat daarbij nota bene ook nog eens in twee stukken gehakt worden. Er komen twee i.p.v. de "gebruikelijke" 1 aanvraag rondes, waarbij er ook nog op het scherpst van de snede met tienden van Eurocenten per kilowattuur "gevochten" kan worden voor een zo riant mogelijke positie bij de aanvragen. U kunt zich voorstellen dat alleen de best geoutilleerde, van goed betaalde bedrijfseconomen voorziene grote ondernemingen hierbij de grootste kans gaan maken. En dat, wederom de "kleinere partijen" achteraan zullen moeten schuiven in de pikorde voor de Gouden Trog met € 8.000.000.000,00. In de hoop dat er binnen die gigantische pot met lekkers nog wat smakelijke kruimels overblijven om een mager PV projectje o.i.d. te kunnen gaan scoren. We kunnen SDE 2016 wat dat betreft beslist plagerig de "SDE ++" regeling gaan noemen. 1x raden voor wie die extra "plus" gaat gelden...

Bijbedoeling met vieze bijsmaak - en de ongemakkelijke waarheid van de kolenstook
Dat Kamp zoveel geld heeft gereserveerd, door de burgers en het (ook kleinere, deels in problemen verkerende) bedrijfsleven op te hoesten via de ongetwijfeld de komende jaren flink verder op te schroeven SDE opslag ("ODE"), heeft natuurlijk ook alles te maken met de uitdrukkelijke wens van MinEZ om maximaal buitenlandse biomassa op fossiele steenkolen bedden te verbranden in Nederlandse kolencentrales. Die in handen zijn van slechts een paar mega concerns. Die straks ongetwijfeld (na de mislukte eerste, halfslachtige? poging onder SDE 2015, 3 aanvragen door RVO afgevoerd in update 24 sep. 2015) massaal uit gaan pakken met aanvragen die vele honderden miljoenen Euro's van Nederlandse burgers weg gaan sluizen naar die impliciet onduurzame ongein, ver buiten het zicht in o.a. die kolencentrales op de Maasvlakte. Dat "mag" van MinEZ, want we "moeten" - nog steeds miezerige - doelstellingen gaan invullen. Ditmaal gaan we zelfs de 14% voor 2020 niet halen (NEV: 12,4% !), maar de 16% voor 2023 moet te doen zijn, volgens de mooi-weer praters in Den Haag ... als je maar massale houtstook in kolencentrales meetelt natuurlijk...

Screenshot uit de 7 pagina's lange Kamerbrief van Henk Kamp / Min. EZ over de impact van de "Nationale Energieverkenning 2015" en de voorlopige toezeggingen voor SDE 2016. Dreigende taal: bijstook van biomassa uit buitenlandse bossen in Nederlandse kolencentrales brandend op steenkolen van nog steeds niet door de sector vermelde herkomst (lees: bloedkolen niet uitgesloten), mag wat Kamp betreft massaal gesubsidieerd gaan worden, "want" dat is kennelijk iets duurzaams. Met zoveel gereserveerd geld móet het gaan lukken (i.t.t. onder de SDE 2015). Een beetje slimme meid weet: het is allemaal bullshit, en het dient te worden uitgelegd als een ongehoorde subsidie aan een van de meest smerige vormen van opwekking van elektriciteit. Mede op kosten van de weerloze burgers, die over elke (op jaarbasis na salderen overblijvende) kWh, m³, en GJ op de jaarnota, mee gaat betalen aan deze weerzinwekkende wijze van door de Staat georganiseerde mantel der liefde over een sector die over haar houdsbaarheidsdatum heen is.

Hoe erg het werkelijk gesteld is met ons land, toont het vreselijke plaatje van de inzet van steenkolen in de stroomproductie van Nederland, door En-tran-ce (project van Hanzehogeschool Groningen / Energy Academy Europe). In hun maandelijkse rapportage voor september toonden ze de Gruwelijke Waarheid Die U Ook Onder Ogen Zult Moeten Zien (maar die uiteraard niet door de Haagse Residenten wereldkundig gemaakt wordt): nog nooit in de recente historie was de inzet van steenkool voor elektriciteit zo hoog als in die maand. Bijna 4,4 TWh aan stroom productie, meer dan de maximale jaar productie van kernsplijter Borssele, werd gemaakt door op middeleeuwse wijze steenkolen te verbranden!

Als het scenario gaat geschieden zoals ik verwacht, wellicht 3 of meer aanvragen voor bijstook in kolencentrales binnen SDE 2016, die beschikt gaan worden, zou het wel eens kunnen gaan gebeuren, dat de "gemiddelde subsidie allocatie per project", zoals in bovenstaande tabel voor SDE 2014/2015 getoond, een nog schever beeld gaat laten zien in die nieuwste cadeautjes-regeling voor de Grote Energieconcerns. En dat "relatief weinig" partijen, met de best betaalde specialisten in dienst, en goed geoutilleerde money cowboys en speculanten enorme hoeveelheden van de overblijvende subsidiegelden naar zich toe zullen gaan trekken. Die particulieren beslist niet voor eigen projecten tot hun beschikking zullen gaan krijgen. SDE ++ = Groot Bedrijfsleven. Knoop die in uw oren. Geen decentrale revolutie, maar maximaal (door EZ) gestuurd pseudo-monopolie op de (vermeend duurzame) energie voorziening van ons land...

Ik hoop natuurlijk dat ik weer ongelijk ga krijgen, en dat er massaal ingediend gaat worden, door veel van de inmiddels 310 lokale energie coöperaties en "initiatieven" in den lande. Veel plezier daarbij, en doe jullie stinkende best om zoveel mogelijk subsidiegeld jullie kant op te "trekken". Daar, waar het in een echt decentrale energiewereld natuurlijk gewoon hoort: terug bij de burgers.

Stand van zaken SDE 2015 (RVO.nl, "voorlopig laatste" update SDE 2015 [vol beschikt], 7 oktober 2015)

11 oktober 2015: Rondom Dag van de Duurzaamheid - een willekeurige greep uit project realisaties. Polder PV heeft zelf niet zoveel met dat soort leuke initiatieven (9 oktober: Dag van de Duurzaamheid). Waarbij zeer geconcentreerd op 1 dag aandacht wordt gevraagd voor talloze duurzame acties en projecten in ons land. Daarbij een duizelingwekkende hoeveelheid formats tonend, en een chaos aan initiatieven waar je al snel de weg in kwijt raakt. Duurzaamheid is voor ons een kwestie van overtuiging, die al enkele decennia geleden structureel in "duurzaam leven" is gematerialiseerd. Waarbij we ons beperken in ons koopgedrag, zuinig leven, geen auto hebben, en we geen vliegreizen maken. De stroom die we op jaarbasis verbruiken ligt gesaldeerd rond het nulpunt (of is zelfs negatief, meer opwek dan verbruik), kookgas verbruik stelt geen drol voor (minder dan 20 m³/jaar), ons verbruik aan stadswarmte is, mede getriggerd door de volslagen bezopen vastrechten, tot een punt genaderd dat de paniek waarschijnlijk begint toe te slaan bij de leverancier onder de Zweedse holding paraplu, die eens per jaar onze verbruikscijfers ziet...

De boodschap: duurzaamheid praktiseer je gewoon elke dag, niet slechts 1 dag in het jaar.

Dat laat onverlet dat het activiteiten aanbod op die 9e oktober overstelpend en kleurrijk was. Voor een keertje daarom een korte beschouwing over een paar PV projecten die - deels bij toeval? - op het netvlies kwamen van Polder PV. En die ik aardig genoeg vind om hier voor u weer te geven rond die nationale "duurzame feestdag". NB: het aantal gerealiseerde (grotere) projecten is hard aan het groeien, zoals ik al had voorspeld vanwege de implementatie van met name de SDE 2013/2014 beschikkingen, mijn projectenlijst groeit als kool. Niet alleen "decentrale" collectieve projecten zien het licht. Op het vlak van de "harde commerciële" projecten gebeurt er ook gigantisch veel, en het gaat daarbij ook nog eens om veel grotere installaties. Daarnaast komen er ook steeds meer "zeer fraaie", esthetisch in het oog springende projecten on-line. Hier onder slechts een kleine greep uit talloze nieuwe PV projecten die de laatste tijd "het licht hebben gezien".

Vattenfall medewerkers plaatsen zonnepanelen op, o.a., kolencentrale
De eerste is een byzondere. Want het betreft feitelijk een soort inkoopactie voor zonnepanelen (bericht Nuon site), en die is inmiddels dan ook toegevoegd in mijn enorme, inmiddels 223 acties bevattende lijst (overzicht). Het betreft een initiatief van 4 medewerkers van het oude Nuon, wat de facto gewoon Vattenfall AB is geworden, die per 1 juli van dit jaar voor de volle 100% formeel eigenaar van Nuon is geworden. Het plan kwam voort uit de duurzaamheids-initiatieven binnen het Nuon Next programma. 226 medewerkers zouden binnen 2 weken tijd een aankoop beslissing voor 1.300 zonnepanelen hebben genomen. Die niet op hun eigen huis worden gelegd, maar op 2 bestaande Nuon lokaties. De eerste panelen binnen deze "ZonSamen" inkoopactie zijn al op 7 oktober gelegd op 1 van de bedoelde bijgebouwen van de Hemweg 8 steenkolen centrale (!) aan de Petroleumhavenweg in het Amsterdamse havengebied. In de komende weken zou een ander - vooralsnog onbekend - gedeelte van het waarschijnlijk minimaal 325 kWp tellende totaal project aangelegd worden op de platte daken van het sinds december 2013 nieuw betrokken (flink verduurzaamde) hoofdkantoor aan de Hoekenrode in Amsterdam ZO (12,5 kilometer zuid-oostelijk t.o.v. Hemweg). Het gaat hierbij dus feitelijk om een "bi-lokatie", ik heb de twee installaties inmiddels als een "multi-site" ingevoerd in mijn projecten overzicht.

De Nuon inkoop-actie zou extra aantrekkelijk zijn vanwege een "innovatief deelnemersmodel" wat handig gebruik zou maken van een "Belastingvoordeel op de investering van de individuele deelnemers". Hoe die constructie precies in elkaar zit wordt er niet bij verteld (btw teruggave op project met "zonnepanelen op vreemd dak", postcoderoos ??), maar hij zou bij succes wellicht "gedeeld" gaan worden met andere bedrijven die ook zoiets van plan zouden zijn. Merkwaardigerwijs, en beslist relevant is echter, dat de twee bij RVO.nl bekende SDE 2014 beschikkingen voor deze twee Amsterdamse lokaties in het persbericht verzwegen worden.

Hoe je het ook wendt of keert: er liggen inmiddels dus de nodige zonnepanelen op daken rond een Nederlandse kolencentrale. Byzonder en "toekomstgericht", dat zeker. Al helemaal als die kolencentrale gewoon wordt stilgelegd. Dat zou de doelstelling "xx% duurzame energie in jaar yyyy" versneld naar voren kunnen gaan brengen...

Energiek Leiden eindelijk opgeleverd
Een ander, in de verte aan bovenstaande gelieerd project betreft het al jaren in de pen zittende plan voor zonnepanelen op de sheddaken van "Nieuwe Energie" in mijn woonplaats Leiden. Die natuurlijk niet onvermeld mag blijven. Vooral omdat het op de daken is gerealiseerd van de voormalige textielfabriek Clos & Leembruggen langs de Herensingel, nu dus een bedrijfsverzamel-gebouw. Naast het complex waar nog niet zo lang geleden hetzelfde Nuon old-style was gevestigd. De gasgestookte E.ON STEG centrale vormt het niet te vermijden hart van dat energie complex ("De Lichtfabriek"), dus ook hier weer een interessante "link" naar de dynamische transitie tussen fossiel en duurzaam. Extra pikant mijnerzijds, omdat ik gedwongen klant ben van Vattenfall/Nuon voor de stadswarmte afkomstig van ... inderdaad, die STEG centrale. Die in 2020 dreigt te gaan sluiten, en waarvan de warmtevoorziening ingewisseld dreigt te gaan worden voor veronderstelde "rest"warmte van (o.a.) de nieuwe steenkolen centrale MPP3 van datzelfde E.ON op de verre Maasvlakte (megalomane plannen van "mijn" provincie, zie FD artikel, lees ook reacties!).

^^^
Het gebouw van Nieuwe Energie, pal naast de gasgestookte E.ON STEG stadswarmte centrale in de binnenstad van Leiden.
De zonnepanelen zijn in het vroege najaar op hier niet zichtbare sheddaken op dit complex geplaatst.

Het gaat bij het project van Energiek Leiden, al jaren (sinds 2012) hartstochtelijk getrokken door de van gedegen energie coöperatie onderzoek bekende Anne Marieke Schwencke van ASI Search, om een installatie van 75 kWp cq. 300 of 288 zonnepanelen (cijfers verschillen per bron). Waarmee het met de hakken over de sloot een iets kleiner PV-systeem in de Gasthuiswijk overtroeft. En derhalve nu - bij mijn weten, zoals geclaimd terecht - "de grootste" PV installatie van Leiden zou zijn. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de bijna geheel "vol" gebouwde beschikbare grond in onze gemeente, met weinig zeer grote dak oppervlaktes die tegenwoordig worden ingevuld met SDE 2014 beschikkingen elders in het land. Maar deels is het gewoon een feit dat er bij de grotere Leidse bedrijven en instellingen met veel plat dak ruimte relatief weinig activiteit is geweest op dit gebied, al die jaren. We hopen natuurlijk dat dat gaat veranderen in de komende tijd, al is het aantal beschikkingen binnen SDE 2014 niet om over naar huis te schrijven (slechts 5 stuks gevonden, waarvan er eentje met zekerheid al is gerealiseerd).

Het project is in nauwe samenwerking tussen huurders belangen vereniging Nieuwe Energie met verhuurder Portaal (tevens verhuurder van het complex van PPV) tot stand gekomen, die zelfs 2 ton heeft uitgetrokken om de kwetsbare oude dakbedekking te vervangen (waarvoor complimenten!). Het van hun daklease-model bekende Rooftop Energy uit Waddinxveen heeft het systeem met 300 multikristallijne 250 Wp modules en 3 ABB omvormers aangebracht en een SDE 2013 beschikking op naam voor het project. De elektriciteit wordt door verhuurder Portaal afgenomen, de ondernemers in het gebouw krijgen "vanzelf" groene stroom van eigen dak tot het punt waarop de consumptie binnen het gebouw die van de opwek overstijgt. Helaas zijn niet alle sheddaken vol bedekt, vanwege kennelijke "zichtlijn" beperkingen op het monumentale pand. In ieder geval wordt er 20 oktober a.s. een knalfuif gevierd door Energiek Leiden, en Polder PV zal daar natuurlijk ook even zijn neus laten zien. Een mooie foto van het complex met pas opgeleverde PV generator vindt u o.a. hier.

Esthetiek - Pakhuis de Zwijger e.a.
Esthetiek wordt een steeds belangrijker thema bij PV, en de talloze projecten - grotendeels door RVO en haar voorgangers gesubsidieerd - voor Building Integrated PV (BIPV) hebben daar ook aan bijgedragen. Verder versterkt door prachtige recente pilot projecten met de NOM woningen ("Nul Op de Meter"), met soms volledig dak-geïntegreerde PV daken over een heel bouwblok heen.

De "esthetiek" dilemma's komen met name naar voren in problematische gebieden als beschermde stadsgezichten, op monumenten e.d. Maar ook daar kan soms (niet altijd, helaas) met passen, meten, meedenken, en een slimme materiaalkeuze, een mooi resultaat worden bereikt. Wat voor alle partijen acceptabel is. Dat daar soms water in de wijn moet worden gedaan (lager projectvermogen, lagere opbrengst rendementen) is niet altijd te voorkomen.

Zo heeft firma Janszon, waarvan het management deels actief is geweest in de beginfase van het later helaas gefailleerde Energieker, voor een groot deel van haar projecten portfolio vooral het "lastiger" marktsegment in haar vizier, en heeft ze al enkele opvallende, complexe installaties afgeleverd. Waarvan al 5 op beschermde monumenten in Amsterdam. Zo werd in oktober 2014 het aan het IJ gelegen, beschermde monument het Veem voorzien van 80 kWp met CIS dunnelaag Solar Frontier panelen.

Een fraaie recente toevoeging is een project op het dak van het monumentale pand, Pakhuis Willem de Zwijger, waar uiteindelijk 198 zwarte CIS Solar Frontier (Shell dochter) 170 Wp modules zijn geplaatst en "ingepast" om het aanzicht van het gebouw niet te wijzigen (voorwaarde voor implementatie door de welstands-commissie). Vanwege de nogal in het oog vallende lokatie (het pakhuis is feitelijk een soort poortgebouw boven de toegangsweg tot de brug naar het Java eiland aan de IJhaven), mocht er geen al te opvallende wijziging van het "aangezicht" van het gebouw optreden. De prijsvraag "Zon op de Zwijger" leverde het winnende ontwerp op van Janszon, een op de PVC dakbedekking "geplakte" frame constructie die stormbestendig is volgens de uitvoerders. De genoemde SF panelen, met een totale capaciteit van bijna 34 kWp. En SolarEdge optimizers, vanwege de forse beschaduwing van het pand aan, met name, de westzijde van het dak. Door de jury wordt deze oplossing geschikt geacht om vaker toegepast te worden op (problematische) monumentale gebouwen, dus wellicht kunnen we meer van dit soort projecten gaan verwachten in de hoofdstad. Er zouden er sowieso al meer in de planning staan, volgens een persbericht van de leverancier.

Een fraaie foto van de opgeleverde installatie op Pakhuis de Zwijger, met 198 Solar Frontier modules, is te vinden op de website van Pakhuis de Zwijger (deze pagina). De panelen zijn bevestigd op liggers die tussen de duidelijk zichtbare "ribben" van het witte PVC dak op de membraan zijn geplakt. Vooral het gebouw links op de foto veroorzaakt nogal wat schaduw in de middag-uren (bevindt zich W. van de installatie). Vandaar dat er gekozen is voor SolarEdge optimizers om de effecten daarvan zo veel mogelijk te beperken. Ondanks die onvermijdelijke schaduw "haard", wordt een jaarproductie van 34 MWh geprognosticeerd. Wat een specifieke opbrengst impliceert van maar liefst 1.010 kWh/kWp.jaar. Ongetwijfeld, als dat inderdaad gehaald gaat worden, een productie waarvan bij menig PV ontwikkelaar in ons land de schellen van de ogen zullen vallen...

Janszon gebruikt bij de meeste projecten de inmiddels in Nederland - mede vanwege de importheffingen voor Chinese kristallijne Si modules - bekend geworden (zwarte) Solar Frontier panelen. Soms, wanneer dat nodig is (zeker op complexe daken met diverse obstakels, lokale beschaduwing, e.d.), in combinatie met individuele power-optimizers van het Israëlische bedrijf SolarEdge.

Maar zelfs op platte daken, die je vanaf de openbare weg niet kunt zien, worden dergelijke dunnelaag modules toegepast. Een voorbeeld van zo'n plat dak installatie betreft een groot, ook recent (oktober dit jaar) afgerond project met 1.978 SF panelen, en een respectabele omvang van ruim 336 kWp op 2 aangrenzende daken van het "cultureel bedrijventerrein" Coöperatie Het Domijn in Weesp (NH). Dat project - met een SDE 2013 beschikking op zak - is gefinancierd door bekende duurzame Triodos bank, en zou ongeveer 325 MWh/jaar gaan produceren (ook al respectabele specifieke opbrengst verwachting, ditmaal van 967 kWh/kWp.jaar). Ongeveer 65% van de productie is "overtollig", en wordt via de flink aan de weg timmerende energieleverancier Vandebron per 1 januari 2016 als "groene stroom" aangeboden aan ongeveer 50 potentiële klanten in den lande. Bij de bouw van het PV project zijn mensen van Domijn aan het werk geweest, ook het beheer ligt in hun handen. Die participatie van (gebouw) huurders is trouwens bij de meeste projecten van Janszon geschied.

Bij de "Het Veem" en, o.a., Marci Panis (29 kWp) projecten in Amsterdam zijn zelfs (gedeeltelijke) oost-west opstellingen met de SF panelen uitgevoerd. Dergelijke configuraties (globaal genomen onder de noemer "oost-west oriëntatie" vallend, al wijken de werkelijke oriëntaties soms flink af van die "windroos richtingen") zijn inmiddels al frequent te zien in mijn sterk gegroeide "grote" projectenlijst.

Tot slot, boeren en buitenlui stomen voort, weer paar tiental kWp er bij
In deze laatste bijdrage weer een foto van eigen "teelt". Van een PV project op een zoveelste gebouw in de agrarische sector. Een bedrijfstak waar we nog veel van kunnen verwachten, en waar in het recente verleden sowieso al zeer fors in zonnepanelen is geïnvesteerd. Ik heb u ruim een jaar geleden een foto van de "grote buurman" van dit project laten zien, in het Noord-Hollandse Abbenes in de Haarlemmermeerpolder. Tijdens onze fietstocht naar een nieuwe onderhoudsdag in het Bulderbos (naast de Polderbaan van Schiphol), afgelopen zaterdag, stuitten we op alweer een nieuw, kleiner project, wat toen nog geen zonnepanelen had. De buren van de hier boven gelinkte grote installatie hebben namelijk recent ook een "voldak" PV-generator aan laten leggen, door Expirion uit Hillegom. Weliswaar op een kleinere schuur, maar toch. Omvang: 129 kristallijne panelen met een gezamenlijk vermogen van bijna 34 kWp. Niet zichtbaar op de foto, is er ook nog een klein schuurdak op het erf met nog eens 32 panelen volgelegd, totaal dus 161 stuks.

^^^
De nieuwe PV-installatie in Abbenes. Er zullen waarschijnlijk nog talrijke van dergelijke projecten bij gaan komen.
Met of zonder SDE subsidie. Met of zonder EIA.

Dergelijke installaties "vliegen" me al een tijdje om de oren, en de verwachting is dat er nog heel wat van soortgelijke projecten gerealiseerd zullen gaan worden, de komende jaren. Dat heeft mede een forse impact op het (nieuw) geïnstalleerde vermogen in ons land, want het komt allemaal bij de nog steeds voortvarend verder groeiende residentiële markt, en alle andere deel-sectoren.

Derhalve sluit ik dit korte, selectieve overzichtje "rond de Dag van de Duurzaamheid", met deze "zelf gevonden" installatie af, en ga ik over naar het verder op- en uitdiepen van oude en nieuwe PV projecten voor het rap groeiende overzicht.

8 oktober 2015: CertiQ september 2015 - terugval, maar bovengemiddelde toename PV installaties. Na de gezien de historie zeer hoge nieuwe capaciteit inschrijvingen voor PV in de voorlaatste 2 maanden, is het niveau in het september maandrapport terug gevallen naar 6,2 MWp nieuw. Maar dat is fors hoger dan de langjarige trend bij CertiQ. Een beschouwing.

In het september rapport werden netto t.o.v. de opgaves in augustus weer 92 gecertificeerde PV installaties toegevoegd, met een gezamenlijk (netto) vermogen van 6.198 kWp (gemiddelde: 67,4 kWp per installatie, voor NL begrippen "forse" zonnestroom systemen). Netto, omdat niet uitgesloten kan worden dat in die maand er ook (oudere kleine) installaties zijn uitgeschreven. Ik ga er vooralsnog van uit, dat de "oude pool", meestal via MEP gesubsidieerde PV installaties, al fors geslonken volgens laatste rapportage van RVO (over: 4 MWp van "toegezegd vermogen" op peildatum 1 mrt. 2015) stapsgewijs uit de CertiQ bestanden zal verdwijnen. Dit, omdat de subsidieperiode (start 2003) voor de meeste projecten afgelopen zal zijn. Het wil echter beslist niet zeggen dat die installaties zijn of worden afgebroken, want ze zullen grotendeels nog een forse hoeveelheid pure groene stroom blijven produceren, zoals o.a. het Floriade dak te Vijfhuizen (tot voor kort de grootste installatie in Nederland).

Die 6,2 MWp is weliswaar aanzienlijk minder dan in de twee voorgaande maanden werd toegevoegd (juli 17,9 MWp, augustus 15,5 MWp). Maar het is nog steeds fors hoger dan het langjarige gemiddelde. Dat was van begin 2010 tm. sep. 2015 slechts 2,2 MWp/maand. Bij uitsluiting van de sterke groei-maanden juli tm. sep. 2015 was dat langjarige gemiddelde zelfs maar 1,7 MWp gemiddeld per maand. Het gemiddelde van de 3 laatste maanden lag, ondanks de terugval in september, op een veel hoger niveau van 13,2 MWp/maand. Al met al: een forse versnelling van de bijschrijvingen, m.i. vooral veroorzaakt door de snel voortschrijdende implementatie van SDE 2013 en, vooral SDE 2014 projecten. Deze wordt evident uit de volgende, ververste grafiek voor de accumulatie van de opgestelde capaciteit (alleen: gecertificeerde installaties, grofweg een tiende van het totale volume in Nederland) in het CertiQ register:

Afzonderlijk per maand gerangschikt met de jaren direct naast elkaar, zodat de verschillen goed opvallen:

Uit bovenstaande grafiek wordt ook kristalhelder dat september 2015 weliswaar weer aardig "terug viel", maar dat de nieuwe capaciteit toevoeging in het maand rapport nog steeds veel hoger lag dan in alle voorgaande maanden behalve in juli 2014, en in juli-aug. 2015.

Aantallen installaties, mogelijk xtra input bron
Wat betreft de aantallen gecertificeerde, bij CertiQ ingeschreven installaties is de trend ook nog steeds positief:

Uit deze grafiek blijkt dat het aantal geregistreerde PV-installaties bij CertiQ, 11.254 stuks, inmiddels anderhalf procent boven het niveau in november 2013 ligt, 11.088 inschrijvingen. Dat was nog voordat de lang durende, regelmatig door mij gesignaleerde "her-registratie operatie" zijn beslag kreeg (die inmiddels wel zo'n beetje lijkt te zijn afgerond). Als we van die registraties de op 1 maart 2015 nog door RVO gesignaleerde 280 overgebleven MEP projecten aftrekken (ook ingeschreven bij CertiQ, om GvO's te kunnen verzilveren), houden we een potentieel over van zo'n 10.974 via SDE (resp. SDE "+") gesubsidieerde projecten.

Dit laatste getal is aan de ene kant een "minimum", omdat er inmiddels alweer MEP projecten verdwenen kunnen zijn uit de CertiQ registraties. Maar aan de andere kant, wordt die afschatting voor "SDE installaties" aan de "bovenkant" mogelijk in toenemende wijze onder druk gezet. Dat komt, omdat er mogelijk ook NIET via SDE gesubsidieerde PV installaties zouden kunnen instromen bij CertiQ. De eerste aanwijzingen daarvoor ontving ik na onze vakantie, waarbij geclaimd wordt dat de vrij recent opgerichte energieleverancier Vandebron uit Amsterdam kennelijk particulieren (? en bedrijven ?), die op jaarbasis "(zonne)stroom over" zouden hebben (lees: meer produceren dan er op jaarbasis fysiek wordt verbruikt), door de leverancier (gratis) zouden worden aangemeld bij CertiQ. Zodat hun overschotten in de vorm van GvO's zouden kunnen worden verzilverd door Vandebron. Die ze weer kan doorverkopen aan klanten die eventueel nog niet door duurzame productie gedekt verbruik zouden willen vergroenen.

Mijn verwachting is, dat deze hypothetische gang van zaken (vooralsnog geen duidelijke bewijzen voor structurele impact) wellicht invloed kan hebben op genoemde toename van de groei van de aantallen toegevoegde installaties bij CertiQ. Maar, omdat het meestal om particulieren met vaak zeer kleine installaties zou (kunnen) gaan, vooralsnog nauwelijks invloed zal hebben op de toegevoegde vermogens per maandrapport. Althans, dat werd aangedragen als een "mogelijke verklaring voor de hoge groei van het vermogen in de maanden juli en augustus". Omdat het echter om zeer forse toevoegingen ging in die maanden, blijf ik erbij, dat die groei zeer dominant moet zijn veroorzaakt door de bijschrijving van (relatief weinig) SDE 2013 / SDE 2014 projecten. Die per stuk een forse omvang zullen hebben gehad (vele tientallen tot wellicht een paar honderd kWp per stuk).

Uiteraard moet de geschetste "potentiële" impact van "niet via SDE instromende PV capaciteit" wel in het oog gehouden worden, om te kijken of dat daadwerkelijk een grote invloed op de CertiQ cijfers zal gaan krijgen. CertiQ splitst geen installaties uit naar "eventueel genoten incentive regime" dan wel "aard van GvO handel" die er achter zou kunnen zitten.

Nieuwe grafiek: evolutie gemiddeld (gecertificeerde) PV-systeem vermogen bij CertiQ
Gezien het feit dat het nu hard gaat met de grotere PV installaties in de bijschrijvingen bij de TenneT dochter, presenteer ik nu voor het eerst de evolutie van het gemiddelde systeemvermogen van de in de maandrapportages geaccumuleerde hoeveelheid capaciteit cq. aantallen. Dat geeft een byzonder duidelijk beeld van de forse veranderingen in het veld:

Kristalhelder wordt uit deze grafiek de sterke (2014) tot aanzienlijke groei (laatste 3 maanden) van het systeemgemiddelde vermogen (mind you: van de geaccumuleerde capaciteit!) in de CertiQ maand rapportages. Het gemiddelde is, na een korte dip aan het begin van de rapportages (pas vanaf begin 2010 ook vermogen bekend), veroorzaakt door een forse toestroom van kleine residentiële installaties uit de eerste SDE regelingen (2008-2010), zeer sterk gestegen van zo'n 4,5 kWp (omvang van een "grote residentiële installatie") tot maar liefst 15 kWp in het september 2015 rapport. Mijn verwachting is, met de instroom van steeds grotere gerealiseerde SDE 2013 en SDE 2014 projecten, dat die trend voortgezet zal worden.

In Klimaatmonitor "totaal dossier" (wat ik KMt ben gaan noemen) staan momenteel bijna 300.000 adressen met zonnepanelen vermeld, met een totaal vermogen van ruim 1.168 MWp, en een systeemgemiddelde van "slechts" 3,9 kWp. Die database bevat, naast een dominante hoeveelheid residentiële installaties, natuurlijk ook talloze commerciële, grote projecten, al heb ik al lang aangetoond dat er grote hiaten zitten bij de vertegenwoordiging van die laatste categorie. Het verschil met de stand van zaken bij CertiQ (MEP/SDE installaties) is duidelijk. De CertiQ verzameling (zeer actueel, en wat GvO's betreft "volledig"), heeft een systeemgemiddelde wat inmiddels al een factor 3,8 maal zo hoog is dan in de enorme database van de bij Klimaatmonitor momenteel "bekende" systemen. Wat nog steeds niet alles is in ons land, dat dossier loopt bovendien wat registraties betreft al die jaren bij elke data presentatie en update zeer fors achter bij de actualiteit. De CertiQ verzameling gaat steeds meer gedomineerd worden door de GvO's genererende, grote PV projecten in ons land.

In bovenstaand plaatje de groei van het PV vermogen nogmaals afgebeeld (violette curve, data structureel pas vanaf begin 2010), met daar tegen afgezet de groei van het uitgegeven aantal groene certificaten (GvO's) door CertiQ. Tot maart konden er ook langer in het verleden gegenereerde kilowatturen bij de toevoegingen in de maandrapportages zitten (derhalve geeft de curve een grillig beeld, blauwe stippellijn). Vanaf maart 2015 wordt de werkelijk in die maand gegenereerde productie getoond, zoals expliciet opgegeven door CertiQ. Met als reminder: er kan nog niet verwerkte energie productie later worden toegevoegd, vanwege vertraagde input vanuit de netbeheerders, en de administratieve procedures die daarvoor gevolgd moeten worden. Dat laatste stuk wordt weergegeven door de blauwe curve met de getrokken lijn.

Duidelijk is, dat beide curves de laatste maanden "gelijk opgaan" wat trend betreft. En die trend is: zeer sterk groeiend t.o.v. de voorgaande periode. U mag ook stellen: "game change".

Wijzigingen accumulaties vier modaliteiten bij CertiQ
In het schema hier onder de wijzigingen die zijn opgetreden t.o.v. de situatie zoals die gold vlak voordat de her-registratie verplichtingen werden doorgevoerd, begin december 2013.

Bij de aantallen installaties (linker kolom) is wind inmiddels in het positieve domein gekomen, met 4 extra projecten t.o.v. de stand voor de her-inschrijvings-operatie. Alleen hydropower staat - al lange tijd - nog in de min, met 5 projecten minder. Naast biomassa (bijna 8% meer projecten) is zon aan een "opmars" bezig, waarvan we hopen dat die wordt volgehouden. Weliswaar bij de aantallen nog relatief weinig, 1,5%, maar bij de vermogens (rechter kolom), is de sprong voorwaarts ongeëvenaard door de drie andere categorieën bij elektra. PV heeft tot nog toe een toename van 92% sinds 1 december 2013 (vooral veroorzaakt door steeds grotere project inschrijvingen), biomassa 47%, en wind 17%. Waterkracht blijft met een teleurstellende 31% negatief, als enige optie, ver achter op de rest. In totaal is er met alle vier categoriëen anderhalf procent groei bij de aantallen inschrijvingen, en maar liefst 38% bij de geregistreerde vermogens geweest, in die bijna twee jaar lang durende periode.

Biomassa domineert alles bij de ingeschreven capaciteit. De meest dubieuze opties, AVI's (afvalverbranding), 12% van totale capaciteit, en biomassa bijstook in kolencentrales, 56%, nemen bij elkaar maar liefst 68% van het totaal ingeschreven vermogen voor hun rekening. Dat, beste mensen, is onze "duurzame" energievoorziening...

Updates van de invoer cq. uitvoer van "de papieren groene realiteit" als het om stroom gaat. Eerst import:

Wederom was hofleverancier Noorwegen haantje de voorste met de groene papierwaren om de NL gas/kolengestookte stroom helpen te vergroenen, met bijna 42% aandeel bij de import van GvO's. De rest werd verdeeld over 6 andere landen, tot aan het verre Zweden aan toe. Hydropower GvO's domineerden als vanouds, met bijna 57%, gevolgd door 26% GvO's uit windkracht (alweer uit 5 landen, nota bene het meeste uit zonnig Italië, waardoor ook nog wat extra waterkracht GvO's werden aangeleverd...) en ruim 17% uit biomassa. Waarbij hier weer opvalt dat Nederland kennelijk op de 2e plaats staat als "herkomstland" van de subiet weer het land in geïmporteerde certificaten. Wie weet, misschien zelfs wel certificaten betreffend die gemaakt zijn met het verstoken van Amerikaanse houtsnippers op een bedje van Columbiaanse steenkolen. Alles is immers mogelijk met deze blijvend schimmige handel.

Import van GvO's in de laatste 12 maanden geeft een nog hogere impact voor (oude) hydropower centrales rijk Noorwegen zien, nu alweer bijna 32% van het totaal. Met de ruim 16% voor ditto Zweden en bijna 14% Frankrijk, domineren deze drie landen met bijna 62% in alle opzichten de import van groene papierwaren ons land in. De rest wordt verdeeld over 10 landen, waaronder ... jawel, het eigen land, wat daarvoor een deel van die GvO's mogelijk had "geëxporteerd"... IJsland (6,4%) is niet eens aan het Europese stroomnet gekoppeld, maar we importeren groene papierwaren uit dat Atlantische eiland alsof onze neus bloedt. De totale import, de laatste 12 maanden, had een omvang van 30,25 TWh aan GvO's.

België als major recipiënt van onze "groene" handelswaar, 52,5%, resp. - blijvende verbazing - het massaal GvO's naar NL exporterende, in groene hydropower stroom verzuipende Noorwegen de rest. Wie het snapt mag het zeggen, het blijft te bizar voor woorden. Let op dat het merendeel biomassa GvO's betreft. Wat daar aan bijstook in kolencentrales bij zit staat er niet bij. Laten we hopen dat de (vermeende) "groenheid" van de "schaamstroom" die daar wordt gemaakt niet ook nog eens massaal wordt geëxporteerd, maar dat we dat hier zelf hebben herkauwd...

De totale hoeveelheid het land uit geëxporteerde GvO's (138 GWh) valt als gebruikelijk in het niet bij de ontvangen hoeveelheid certificaten in september (1.998 GWh, dus export was slechts 7% van de import). NEEderland produceert veel te weinig duurzame stroom, en voorlopig wijst niets er op dat we zelfs onze zwaar uitgeklede, en het schaamrood op de wangen brengende "doelstellingen" gaan halen, zoals het uitgelekte Energierapport al heeft duidelijk gemaakt (11,9% zou slechts haalbaar zijn, 14% in 2020 was het - miezerige - "doel"). Energieakkoord en wat voor regeling die er ooit is verzonnen dan ook: het gaat allemaal veel te langzaam.

België blijft ook op de langere termijn natuurlijk groot-ontvanger (78%) van het schamele beetje GvO's (meestal niet eens geproduceerd in eigen land) wat Nederland naar andere EU landen doorschuift voor wat opcenten. Onze groothandelaar in "groenheid", Noorwegen is, blijvend curieus, onze op 1-na-grootste recipiënt, met dik 16%. De totale export, afgelopen jaar, had een omvang van 4.793 GWh. Slechts 16% van het niveau van de import. Die cijfers blijven extreem onrustbarend...

Warmte uit hernieuwbare bronnen - eigen GVO's
In het apart door CertiQ gepubliceerde "warmte GvO" document de volgende wijzigingen: Wederom is er t.o.v. vorige maand 1 biomassa project toegevoegd, met een omvang van 4,4 MW aan capaciteit. Met ongewijzigde status quo bij geothermie (11 projecten, 154 MW), is de totale omvang in dat nog prille dossier opgelopen tot 172 projecten met een opgesteld vermogen van bijna 1.259 MW. De voorlopig bekende gecertificeerde productie in het afgelopen jaar bedroeg ongeveer 2,24 TWh equivalenten (1,67 TWh biomassa, ruim 566 GWh geothermie), maar dat kan nog naar boven worden bijgesteld wegens gecompliceerde rapportage procedures.

Voorlopig is die 2,24 TWh productie warmte uit HE bronnen slechts ruim 19% (equivalente energie hoeveelheid) van de 11,53 TWh die met de vier opties bij elektriciteit werden geproduceerd in het afgelopen jaar. Bij stroom was met de voorlopige cijfers wind de grootste contribuant (6,43 TWh), waarbij biomassa op afstand volgt (4,92 TWh). Opvallend is dat nu al zonnestroom hydropower heeft ingehaald in de afgelopen 12 maanden (ruim 92 vs. bijna 91 GWh), maar we gaan de donkere maanden weer in. Dus we moeten zien wat de kalenderjaar opbrengst straks (na revisies) feitelijk zal laten zien. Dát zonnestroom waterkracht zal gaan inhalen bij de productie staat echter als een paal boven water, daar de eerste optie nog steeds fors doorgroeit, maar de implementatie van nieuwe waterkracht centrales al een tijdje stil lijkt te liggen.

6 oktober 2015: SDE 2015 loopt op z'n eind. Slechts 4 dagen na mijn voorlaatste analyse alweer een SDE 2015 update. Het gaat rap, al is de peildatum voor deze gisteren gepubliceerde verversing van de data alweer van 24 september jl. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de regeling op haar eind loopt wat beschikkingen betreft. Nog steeds geen details over de afzonderlijke opties, helaas, we hopen maar dat die in de - binnenkort te verwachten - definitieve stand van zaken duidelijk zal gaan worden.

Aanvragen
Het zal u niet verbazen na de laatste updates: nog steeds komen er aanvragen binnen, voor een al historisch extreem overtekende regeling genaamd SDE 2015. Maar nu is zonnestroom zelfs de enige overgebleven optie waarvoor er nog aanvragen binnen zijn gekomen. Daarmee is weer wat byzonders aan de hand. Want het gaat maar liefst om 63 (!!) nieuwe aanvragen, goed voor een extra budget claim van 137 miljoen Euro. En een maximaal subsidiabele productie (over 15 jaar) van maar liefst 1.444 GWh (!). Dit betekent, dat met die forse nieuwe berg (zinloze?) aanvragen er projecten zijn ingediend met een totaal vermogen van dik 96 MWp. En dat de gemiddelde project grootte in die grote hoeveelheid vermogen dus een "respectabele" 1.528 kWp per stuk (!) heeft bereikt. Dat betekent waarschijnlijk dat er een of meer "grote" projecten van vele MWp-en bij die nieuwste PV aanvragen gezeten "moet" hebben, waarschijnlijk 1 of meer vrijeveld installaties.

De zin ervan blijft "SDE-technisch" bezien natuurlijk fragenswürdig, want de ingediende (nieuwe) projecten maken geen schijn van kans meer. Waarom doen projectontwikkelaars het dan toch, zo'n stapel formulieren elektronisch verzenden? (a) Volstrekte naïviteit en niet weten waar je mee bezig bent. Of (b) wellicht een politiek getinte druk op de ketel, om Den Haag ertoe te bewegen om een paar miljard Euro extra in (nog steeds niet bekende) SDE 2016 te gaan gieten? Wie het weet mag het zeggen.

Sinds de update van 13 augustus, toen er binnen de modaliteit elektriciteit uitsluitend nog PV-aanvragen extra zijn binnengekomen, is er voor bijna 115 MWp cq. 108 nieuwe projecten binnen gekomen voor zonnestroom (gemiddeld ruim een MWp/project...). Alleen daaruit blijkt al, dat de vraag naar PV realisaties onverzadigbaar blijft, er is nog gigantisch veel (dak-)potentieel in te vullen, af en toe gelardeerd met een vrijeveld project voor "het lekker".

Het totaal aantal aanvragen voor de gehele SDE 2015 regeling (3 modaliteiten) is inmiddels aangezwollen tot 748 stuks, met een absurde budget claim van 7.649 miljoen Euro (118,5% boven budget plafond). En een claim voor een maximale energie productie van bijna 134 terawattuur equivalenten. Uitgedrukt in stroom equivalenten: dik 33 maal de maximale jaarproductie van kerncentrale Borssele.

Toekenningen
Bij gelijk blijvende "nihil" voor groen gas (nog steeds geen beschikkingen), zijn er zowel voor elektra als voor warmte/WKK enkele projecten toegewezen. Kampioen wind (op land) kreeg alweer 4 extra aanvragen beschikt en staat nu op 56 projecten. Met de andere windprojecten ("in meer", "op verbindende waterkeringen") komt het totaal al op 94 van de (totaal) 186, een aanzienlijk percentage van bijna 51%! "Gelukkig" was er ook ruimte voor 3 extra toekenningen voor zonnestroom projecten, al weten we nog niet hoe "groot" die dan wel zijn geweest (lumpsum elektriciteit, aandeel PV daarin is vooralsnog niet te bepalen zonder detail info). Het totaal aantal toegekende PV projecten komt daarmee op 43 exemplaren, waarvan de omvang ook nog niet duidelijk is. In deze laatste update werd nog eens ruim 156 miljoen Euro extra aan elektra toebedeeld, waarvan de verwachting is dat het overgrote merendeel wederom naar wind zal zijn gegaan. Er werd voor 2,8 TWh (maximaal) extra energie opwekking toegekend binnen deze modaliteit (totaal nu 27,9 TWh voor alle elektra beschikkingen).

Bij warmte werden extra toegekend: (1) wederom een geothermie project. En, (2) wederom een "noviteit" binnen deze regeling: in één keer werden, laat binnen deze regeling, maar liefst 4 projecten "Thermische conversie van biomassa" (NB: niet zijnde bijstook in kolencentrales, Thank Gaia) toegekend. Deze in totaal 5 warmte/WKK beschikkingen waren "goed" voor maar liefst 309 miljoen Euro extra beschikte subsidie, een slordige 62 miljoen Euro per project. Ter vergelijking: voor de modaliteit elektriciteit, zwaar gedomineerd door toegekende windenergie projecten, 139 projecten totaal (wind: 94), was dat gemiddelde "slechts" ruim 11 miljoen Euro/project. In accumulatie werd voor warmte/WKK alweer 1.842 miljoen Euro toegekend, dik 17% meer dan voor elektra. Terwijl SDE 2015 beslist als "de wind SDE" moet worden gekarakteriseerd (nooit eerder werden er zoveel wind projecten beschikt binnen 1 regeling).

De "maximale energie subsidie claim" voor warmte/WKK ging daardoor in totaal naar bijna 41 TWh equivalenten, wat zelfs 47% meer is dan de bijna 28 TWh (max. subsidiabel) voor elektra. Groen gas ontving tot nog toe nog niks binnen deze regeling.

In totaal zijn er nu 186 projecten toegekend, waarvoor 3.411,5 miljoen Euro is uitgetrokken (18,3 miljoen Euro gemiddeld per project). Waarmee het budget plafond van 3,5 miljard Euro voor 97,5% is ingevuld, en dus haar einde begint te naderen. Er is in totaal voor maximaal 68,9 TWh energie equivalenten toegekend, krap 52% van de aangevraagde hoeveelheid.

Afwijzingen + tijdelijke zucht van verlichting
Blijven over de afgeschreven projecten. Daar is - natuurlijk, gezien het naderende einde van de invulling van SDE 2015 - een forse versnelling in gekomen. Waren er tijdens de vorige update nog "slechts" 72 afwijzingen (of project intrekkingen door de aanvragers), is dat aantal nu al opgelopen tot 293 stuks. Het grootste deel van de afwijzingen viel natuurlijk PV ten deel, met maar liefst 199 extra afvallers sinds de vorige update, totaal nu 215 voor de shredder (45% afvallers van momentaan aantal van 478 aanvragen). Verder werden extra afgewezen sinds de vorige update de volgende aantallen per categorie: 4 windprojecten (land), 3 mest co-vergisting, 1 mest monovergisting, 4 ketel vaste/vloeibare biomassa, 1 thermische conversie van biomassa. En, de meest opvallende: 6 van de 8 aangevraagde thermische zonne-energie projecten werden uit de pool verwijderd (schiet helaas nog steeds niet op, die in zwaar weer verkerende duurzame optie). En, ZUCHT van verlichting (voor zo lang als dat duurt, mind you), de 3 kolencentrale biomassa bijstook projecten, inclusief het pas in de vorige update toegevoegde exemplaar (!!), werden afgeserveerd door RVO. In totaal werden van de 748 aanvragen in 2 weken tijd 221 projecten afgevoerd, daarbij de accumulatie "afgeschreven" op 293 stuks brengend (39% afvoer).

Er staan nog 220 PV aanvragen en wat ander grut open ter behandeling. De budget claim ervan is echter 1,23 miljard Euro. Daar zal dus niet veel van overblijven. Het geld ervoor is er niet, er resteert slechts 88,5 mln Euro om te spenderen...

De meeste grafieken van de evolutie van de SDE 2015 zal ik waarschijnlijk in de eindfase van een update voorzien. Een relevante wil ik hierbij wel geven:

Evolutie van budget claims aanvragen per modaliteit (gestreepte lijnen, totaal 3 modaliteiten bovenste zwarte curve), en van totaal aan werkelijk beschikt budget in zwarte curve met getrokken lijn, voor deze update eindigend op 3.412 miljoen Euro. 97,5% van het budget plafond (rode streepjeslijn), dus bijna ingevuld. De totale budget claim bij de aanvragen is absurd hoog (7,6 miljard Euro), vooral veroorzaakt door een poging tot een zeer heftige greep in de kas, door slechts een bescheiden hoeveelheid spelers, bij de modaliteit warmte/WKK. Gelukkig hebben de drie kolencentrales daarbij (enorme hoeveelheid geld claimend) het in deze update / in deze regeling niet gehaald: ze zijn afgewezen. Maar volgend jaar? Bereidt u zich voor op het ergste scenario: door u mee betaalde "groene" subsidie voor steenkolen centrales in ons land...

1 oktober 2015: SDE 2015 evolutie met weer paar verrassingen. Tijdens onze vakantie zijn er twee updates over het verloop van de aanvragen / beschikkingen van de SDE "plus" 2015 regeling gepubliceerd door RVO. Een met status eind 27 augustus (publ. 7 sep. 2015), en een exemplaar met de cijfermatige stand van zaken eind 10 september (publ. 21 sep. 2015). In dit artikel een update van de - soms toch weer verrassende - cijfermatige ontwikkelingen.

Update 27 augustus
Nog steeds nieuwe aanvragen binnenkomend, terwijl het budget in de voorgaande versie van 13 augustus al met dik 89% was overtekend. 10 nieuwe aanvragen voor PV projecten als enige binnen modaliteit elektra, derhalve goed voor 4 miljoen Euro extra budget claim voor max. 53 GWh subsidiabele productie over 15 jaar. Wat betekent dat er in die update ruim 3,5 MWp nieuw vermogen is aangevraagd, met gemiddeld zo'n 353 kWp per project. Bij de modaliteit warmte kwam nog eens een mest covergisting project erbij, goed voor bijna 26 miljoen Euro budget claim (!). Wat het totaal voor die optie op 17 stuks bracht bij de aanvragen. Groen gas leverde nog steeds geen wijziging op. In totaal was de stand toen 646 aanvragen voor de hele SDE 2015 regeling, budget claim 6,66 miljard Euro (overschrijding van budget plafond: 90,3%), en een max. subsidiabele productie van 121,3 TWh equivalenten.

Bij de toewijzingen in deze update werden 5 extra windprojecten op land van een goedkeurend stempel voorzien (goed voor bijna 50 miljoen Euro extra toekenningen, dus gemiddeld zo'n MEUR 10 per project). Leidend tot een spectaculair aantal van alweer 51 beschikkingen. Voor PV alweer géén toekenningen (!), het totaal aantal beschikte projecten voor elektra bedroeg toen 127 stuks (waarvan 86 voor windenergie projecten!). Bij warmte/WKK werden nog eens 4 projecten in categorie "ketel vaste of vloeibare biomassa" toegevoegd (totaal nu 26 stuks), en nog een geothermie project, wat het totaal voor die toekomst-gerichte optie (aardwarmte zal nog wel "een tijdje" gratis voorhanden blijven) op 3 stuks brengt. De 5 toekenningen bij elkaar binnen deze modaliteit claimden bijna 49 miljoen Euro budget. Groen gas als vanouds: geen wijziging. In totaal werden tijdens deze update met subsidie gezegend: 169 projecten met een budget toewijzing van 2,82 miljard Euro (42,4% van aangevraagd, 80,6% van max. budget 3,5 miljard Euro vergeven). Maximaal toegekend: 58,02 TWh equivalenten te subsidiëren hoeveelheid energie opwek, bijna 48% van geclaimde hoeveelheid.

Weinig wijziging bij de afgekeurde (of: door projectontwikkelaar ingetrokken) projecten: 1 exemplaar "allesvergisting" (warmte/WKK) en 1 "groen gas" project werden afgevoerd.

Grafiek met verloop van totaal aantal aanvragen van alle SDE "+" regelingen, tot en met update van 10 september 2015 voor SDE 2015 (blauwe curve). Ook al is het budgetplafond al maanden geleden gigantisch ("historisch hoog") overschreden, blijven er binnen die regeling nog steeds aanvragen binnenkomen...

Update 10 september - weer verrassingen
Deze laatst bekende update voor SDE 2015 liet weer enkele verrassingen zien. In deze zeer late fase (6), werden nog eens 35 nieuwe PV projecten door avonturiers (?) ingediend bij de aanvragen, wat het totaal op 415 stuks bracht. Omdat het de enige toevoeging bij elektra betrof, kon hieruit worden afgeleid dat die hoeveelheid 18,6 miljoen Euro extra budget claim introduceerde, goed voor max. 221 GWh subsidiabele productie in 15 jaar. Daaruit is af te leiden dat het om een aardige nieuwe hoeveelheid van ruim 14,7 MWp PV vermogen moet zijn gegaan, met een gemiddelde project grootte van een "forse" 421 kWp.

Screendump van stand van zaken SDE 2015 bij RVO, van 10 sep. 2015: de derde kolencentrale-met-biomassa-bijstook aanvraag is een feit (ook al heeft 'ie binnen deze regeling geen schijn van kans)...

Maar dat was niet de enige verrassing. Bij de modaliteit warmte/WKK werden nog eens 1 mest covergisting en mest monovergisting project extra aangevraagd (totalen op 18 resp. 13 aanvragen brengend). Maar, nogal bizar zo laat in de regeling, er werd ook nog eens een aanvraag voor een derde kolencentrale met biomassa bijstook ingediend (!!). Ik vraag me met rede af wat hier de zin van is geweest, want inmiddels was de totale budget overschrijding voor SDE 2015 al absurd opgelopen tot 90,3% (update 27 aug.), en je zou toch denken dat er verstandige, ter zake kundige lieden werken bij de reuzen bedrijven die als enige in staat zijn om zo'n "gedurfd" project te trekken. Zo'n aanvraag zo laat in SDE 2015 is bij voorbaat kansloos, omdat de budget claim ervan gigantisch is. Omdat er ook 2 andere projecten binnen de modaliteit warmte/WKK werden ingediend is niet duidelijk hoe groot, maar de 3 projecten bij elkaar claimden maar liefst 806 miljoen Euro extra budget !!! ("goed" voor 10,2 TWh eq. maximaal subsidiabele energie productie). Het grootste deel van dat enorme nieuw aangevraagde bedrag zou naar die kolencentrale met - waarschijnlijk - Amerikaanse houtsnipper bijstook in de kolenkit zijn gegaan (als de "ruimte" ervoor was geweest). That's for sure. Wellicht was dit slechts "een vingeroefening megalomaan SDE projectje indienen". Als deze zoals te verwachten (er staan nog steeds twee veel eerder ingediende, dus "goedkopere", kolen/bijstook aanvragen te trommelen met de vingers) afgewezen gaat worden, wordt de papierhandel waarschijnlijk gewoon voor de SDE 2016 gekopieerd en opnieuw - in een vroege(re) fase - ingediend...

Een gevolg van deze enorme extra budget claim bij de aanvragen is, dat er een nieuw "historisch record budget claim voor de modaliteit warmte/WKK binnen de SDE+ regelingen" is gevestigd: een brutale 5.028 miljoen Euro (dik anderhalf miljard Euro meer dan het budget plafond voor de gehele regeling!). Zoals het hier onder weergegeven plaatje voor deze modaliteit duidelijk laat zien (blauwe curve voor SDE 2015). Realiseert u zich daarbij goed, dat het bij die gigantische financiële claim slechts om 153 projecten gaat, dus maar liefst 33 miljoen Euro gemiddeld per project (waarvan slechts enkelen, waaronder de drie kolencentrale aanvragen, het overgrote merendeel zouden hebben opgeslokt...).

Grafiek met evolutie aangevraagde budgetten voor de modaliteit warmte/WKK, voor alle vier SDE "+" regelingen waarbinnen kon worden aangevraagd (sedert SDE 2012). De budget claim is enkele malen geëxplodeerd binnen SDE 2015, twee maal met name door claims voor 3 kolencentrale "bijstook" projecten van de "grote jongens" in energieland NEEderland... De status op 10 september 2015 heeft een onwezenlijk niveau van dik 5 miljard Euro bereikt. Alleen dat bedrag al overschrijdt het budget plafond voor de hele regeling (3,5 miljard Euro, rode streepjeslijn) met 43%...

De derde verrassing betrof de lang aan "stasis" lijdende 3e modaliteit, "groen gas": Er werd naast de al veel eerder ingediende 11 aanvragen nu een 12e toegevoegd in deze late fase. Goed voor een extra 26,7 miljoen Euro budget claim resp. 469 TWh equivalenten (maximaal) te subsidiëren energie opwek. Bij de toewijzingen heeft dat echter nog niks geholpen: er is nog geen enkel project voor die modaliteit toegewezen.

Het totaal voor SDE 2015 (3 modaliteiten, elektra, warmte/WKK, en "groen gas") werd met deze wijzigingen dus nogmaals verder opgekrikt. Tot 685 aanvragen, een max. subsidiabele productie van 132,2 TWh equivalenten (over max. 15 jaar). En, meest tale-telling: een verbijsterende budget claim van alweer 7.511,6 miljoen Euro. Overtekening: 115% van de beschikbare 3,5 miljard Euro, dik twee maal zoveel ...

Ontwikkeling van aantallen aangevraagde projecten per modaliteit binnen SDE 2015 (tm. 10 sep. 2015, gestreepte curves), het totale aantal (idem, zwarte gestreepte bovenste curve, op 10 sep. 2015 al 685 projecten), en het totaal aan werkelijk beschikte projecten (zwarte curve met getrokken lijn, eindigend op, voorlopig, 174 toekenningen, dominant naar in totaal al 90 windprojecten gegaan, naast nog eens 40 PV toekenningen en o.a. 26 biomassa projecten voor "ketels"). Voor elektra aanvragen (violet) heb ik apart de exemplaren voor alleen PV uitgelicht (horizontale streepjes curve, violet, voorlopig eindigend op 415 aanvragen, 61% van totaal).

Beschikkingen/toewijzingen
Bij de beschikkingen ging het in deze update niet echt hard, zowel voor warmte/WKK als voor "groen gas" veranderde er niets. Maar voor elektra werden bij drie categoriëen extra aanvragen toegewezen. 1 nieuw project wind op land (totaal nu 52 beschikkingen!), en zelfs 3 nieuwe projecten "wind op verbindende waterkeringen" (totaal nu 35 stuks). Met de al langer staande 3 projecten "wind in meer", heeft de optie "wind" nu dus al 90 van de in totaal 132 projecten voor elektra beschikt gekregen (68%). Wat mijn eerdere suggestie, SDE 2015 = "de wind SDE", verder versterkt. Die 132 toewijzingen voor modaliteit elektra werd "vol" gemaakt door nog (slechts) 1 toewijzing voor een PV project van onbekende omvang. Waarmee er nu een byzonder mager aantal van slechts 40 PV projecten is toegekend binnen deze regeling. De totale budget toewijzing voor de 5 nieuwe projecten voor elektra steeg met dit alles met 125,3 miljoen Euro naar een bedrag van dik 1,4 miljard Euro. Goed voor een maximaal te subsidiëren stroom productie van bijna 2,4 TWh in max. 15 jaar.

Vergelijkbare grafiek als vorige, nu voor de geclaimde (streepjeslijnen) cq. beschikte (getrokken lijn, zwarte curve onderaan) budgetten voor SDE 2015, tm. 10 sep. 2015. Terwijl elektra en "groen gas" nauwelijks meer groeien bij de budget claims, knalden een kolenboer en 2 andere biomassa projectleiders er nog eventjes een heftige budget claim bovenop binnen de modaliteit warmte/WKK, om een ongehoord niveau van dik 5 miljard Euro voor die modaliteit te bereiken. Way beyond het totale budget plafond voor de gehele regeling. Bij de beschikkingen (totaal drie modaliteiten) gaat het stapsgewijs in de richting van dat maximale budget van 3,5 miljard Euro (horizontale rode streepjeslijn). Er is al 84,2% van het maximaal beschikbare budget toegekend (2.946 mln. Euro).

In totaal (accumulatie) is er in deze update voor SDE 2015 nu subsidie voor 174 projecten (25,4% van aanvragen) toegekend. Goed voor een max. subsidiabele productie van 60,4 TWh equivalenten (45,7% van aangevraagd). En culminerend in een budget toekenning van 2.946,2 miljoen Euro (39,2% van aangevraagd). Waarmee inmiddels 84,2% van de max. haalbare 3,5 miljard Euro (budget plafond) is "vergeven". Er zat bij de opmaak van deze update dus nog maar 554 miljoen Euro in de rap leeg rakende pot.

Laatste van drietal grafieken, met ditmaal maximaal te subsidiëren geclaimde (curves met streepjeslijnen) resp. toegekende hoeveelheden energie (alleen totaal volume, onderste zwarte curve met getrokken lijn), per modaliteit, in TWh equivalenten (1 TWh = 1 miljard kWh bij elektra). Duidelijk is dat bij de aanvragen warmte/WKK alles domineert in geclaimde energie equivalenten, dat is ook zo bij de hier niet apart getoonde toekenningen, maar in mindere mate (35 TWh warmte/WKK, 25 TWh elektra, geen "groen gas" toekenningen). Er is bijna de helft van de geclaimde hoeveelheid (maximaal te subsidiëren) energie toegekend op 10 sep. 2015 (ruim 60 van ruim 132 TWh eq.). Ter vergelijking: bij elektra komt een hoeveelheid van 60 TWh neer op 15 maal de maximale jaarproductie van kerncentrale Borssele.

Afwijzingen
Die waren er ook: 2 windprojecten op land en 14 PV projecten werden in deze laatste update afgewezen bij elektra, evenals een project voor "ketel vaste of vloeibare biomassa" en een voor "thermische conversie van biomassa". In totaal zijn er van de nu geaccumuleerde 685 aanvragen voor SDE 2015 al 72 stuks afgevallen (10,5%). Dat zal nog heel wat meer gaan worden, gezien de 4,2 miljard Euro aan budget claim van 439 nog in behandeling zijnde projecten (veel meer dan budget plafond).

Nog geen goede afschatting beschikt PV volume mogelijk
Zoals gebruikelijk in de voorgaande rapportages voor SDE 2015: wegens het helaas blijvende, niet opvoeren van budget- en energie hoeveelheden bij de toekenningen voor de aparte categorieën, is het nog steeds niet mogelijk zelfs bij benadering te bepalen hoeveel capaciteit per deelcategorie is beschikt, ook niet voor PV. Dit in schril contrast bij SDE 2014, waar de evolutie van die belangrijke data voor PV sinds begin juli 2014 nauwgezet door Polder PV kon worden gevolgd (grafiek in final update). Heel erg veel vermogen kan het sowieso niet zijn, tenzij er "veel" grote PV "parken" bij zouden zitten, bij de momenteel 40 beschikte aanvragen. Gezien de paar maal dat ik feitelijke project gemiddelden kon bepalen in updates waarin alléén voor elektra PV vermogen is beschikt (o.a. 200 kWp/nieuw project in update 2 juli 2015), heb ik vooralsnog geen duidelijke aanwijzingen dat er "veel" toegekende capaciteit naar beschikte grote vrijeveld installaties is gegaan. Het zullen er tot nog toe op z'n hoogst "enkele" kunnen zijn geweest binnen SDE 2015. Misschien valt zelfs op dat vlak het uiteindelijke resultaat nog vies tegen, maar dat moeten we nog gaan zien, totdat de definitieve cijfers voor SDE 2015 bekend zijn gemaakt.

30 september 2015: Polder PV terug van vakantie - veel werk te doen. Zwolle "officieel" kampioen PV vermogen per gemeente. U zult het gemerkt hebben, Polder PV was met zijn partner de afgelopen drie weken op (fiets) vakantie, en "dus" onbereikbaar. We hebben prachtige dalen en bergen "bereden" in Friuli in Noord-oost Italië, en voor het eerst de Julische Alpen in Slovenië ontdekt. Mooie avonturen, al hadden die ook hun schaduw zijde tijdens de doodvermoeiende terugreis per trein. Die bij de Italiaans-Oostenrijkse en Oostenrijks-Duitse grenzen onaangenaam werd onderbroken door rampzalige ontwikkelingen in een kettingreactie van politieke paniek maatregelen als gevolg van de grote stroom vluchtelingen die in het nog steeds steenrijke Europa proberen (weer) een normaal leven op te bouwen. Geef ze eens ongelijk, vanuit de riante fauteuil.

Het was slechts een "korte" kennismaking met de harde politieke realiteit, die ons als Nederlanders niet direct fysiek, maar beslist wel in onze ziel raakte. Ons medeleven gaat uit naar al die mensen die hopen op een beter leven, ver weg van (mogelijk in puin liggend) huis en haard.

Inmiddels is er weer een hoop werk aan de winkel. U heeft van mij het nodige tegoed. De vakantie reportages (fotovoltaïsche avonturen tijdens fietstochten Berlijn-Emmen, fietsvakantie Julische Alpen) worden - helaas - op de lange baan geschoven. U kunt de komende tijd broodnodige analyses verwachten van:

Wat dat laatste betreft zoals al door mij voorspeld: er is flink in oudere cijfers opgewaardeerd, 2014 staat voor heel Nederland in deze laatste (beslist nog steeds niet als "definitief" te beschouwen) data verversing (incl. PIR update opname) op 974,2 MWp resp. 245.655 adressen "met zonnepanelen". Met daarbij de notitie: ook dit "totaaldossier" KMt is nog steeds niet alle capaciteit in Nederland, dus eind 2014 stond er beslist (veel) meer vermogen. Als we (speculatief) van 10% missend uitgaan, zou eind van dat jaar vanuit de Klimaatmonitor gegevens ruim 1.080 MWp kunnen zijn geaccumuleerd, inclusief de (nog) "niet bekende" adressen. Wat grofweg 60 MWp meer zou zijn dan CBS in haar laatste HE rapportage opgeeft voor "in Nederland geaccumuleerd PV vermogen op basis van enquêtes bij importerende PV leveranciers" (1.021 MWp, zoals reeds eerder gemeld door PPV).

De eerste, nog verre van "actueel" te beschouwen cijfers voor 2015 laten in deze laatste Klimaatmonitor update accumulaties van het KMt zien van 1.168,2 MWp resp. 298.762 adressen met zonnepanelen. Wat als minimum cijfers moeten worden beschouwd, inmiddels staat er met absolute zekerheid véél meer vermogen aan PV in ons land.

Het is nu ook officieel geschied: Zwolle kampioen
Verrassing: bij de gemeentes staat Zwolle (Ov.) met de eerste bijgewerkte cijfers voor 2015 (13.368 kWp in KMt geregistreerd vermogen) nu al boven Amsterdam (NH; 13.322 kWp), i.t.t. bij de "eerste" KMt update van 2 september (begin deze maand: Amsterdam nog boven Zwolle). Met de grote gemeente Súdwest Fryslan (Friesland, 11.667 kWp) en - tweede "verrassing" - het Overijsselse Hardenberg (11.346 kWp) op afstand volgend. Daarmee is mijn voorspelling dat Zwolle (sowieso) gemeentelijk PV (capaciteit) kampioen zou gaan worden, voor het eerst uitgesproken in mijn bericht van 20 mei 2015, nu al bewaarheid geworden.

Toegevoegd: twee beelden van de PV status in NL per provincie
In het hier onder weergegeven kaartje alvast een vergelijking van de momentane stand van zaken in het KMt "totaal" dossier, gemaakt met de grafiek generator in de nieuwe "jive" versie van de Klimaatmonitor database voor PV capaciteit in Nederland. Waaruit direct blijkt dat er meerdere "kampioenen" zijn op het gebied van PV. Afhankelijk van op welke manier je er tegenaan kijkt, en welke input je neemt als variabele. In het onderhavige geval: rechts per provincie de totale nu bekende ("geregistreerde") PV capaciteit, met Noord-Brabant als (al langer bekend) absoluut kampioen. Links: idem, maar nu capaciteit (in Wp) per inwoner per provincie, die een compleet ander beeld laat zien. Waarbij de drie dunbevolkte noord-oostelijke provincies zich "kampioen" mogen noemen, en Noord-Brabant met Gelderland op een "gemiddelde" positie blijft steken (dicht bevolkte provincies NH, ZH en Utrecht als "minst goed" presterend). Statistieken moet je altijd met prudentie beschouwen. Laat duidelijk zien wat voor criteria er worden gebruikt, is het motto. Meer over de exacte cijfers hoort u later over (of u kunt zelf gaan spelen met de enorme hoeveelheid data bij Rijkswaterstaat's Klimaatmonitor).

U hoort nog van mij. In de vorm van analyses met cijfers en grafieken. Zoals u van mij gewend bent. An die Arbeit!

Toetje. Als smaakmakertje voor mogelijk later nog toe te voegen foto genot dit exemplaar uit Srednja vas v Bohinju (dorp ten oosten van het Bohin meer, ZZO van Triglav, Slovenië's hoogste berg).

^^^
Onder het fraaie kerkje van dit Sloveense dorp, Srednja vas v Bohinju, een woning met bijgebouwen met op het grote dak 28 PV panelen in portrait, en 8 in landscape oriëntatie. Mogelijk totaal vermogen zo'n 9 kWp. Ook nog 3 thermische collector platen geven een dikke input van hernieuwbare warmte bovenop het ook in Slovenië populairder wordende zonnestroom gebeuren. Deze installatie is zelfs ook al op Google Maps terug te vinden (hier). Slovenië is rap een modern land geworden...

6 september 2015: Hoge zonnestroom productie sofar, maar geen record bij Polder PV. Het is tot nog toe een "best jaar" voor zonnestroom producenten. Dat ligt natuurlijk deels aan het weer, en deels spiegelt het een trend weer die ik aan het begin van dit jaar voor u uit de doeken heb gedaan. Want de langjarige trends van de instraling beschouwend op enkele al zeer lang bemeten KNMI stations laten zien dat we gemiddeld genomen (met af en toe natuurlijke fluctuaties) steeds meer licht op de aardkorst ontvangen, in ieder geval in onze regio. De mate waarin dat gebeurt is altijd ook nog afhankelijk van lokale factoren (bijvoorbeeld ligging aan de kust of ver landinwaarts), en zal dus beslist per lokatie kunnen verschillen. Maar gemiddeld genomen is de trend hetzelfde: meer licht. Zie mijn geïllustreerde artikel van 14 januari 2015.

Er waren wat stukjes over "hoge" cq. "extra" opbrengsten, eerder dit jaar (voorbeeld) die in dat licht moeten worden bezien. Hoe staat het met de productie van de als "antiek" te beschouwen installatie van Polder PV? Daarvan ziet u de resultaten hier onder, en tot slot, misschien zelfs relevanter, de status van de instraling op KNMI meetstation Valkenburg, bij ons zo'n beetje "om de hoek".

Productie Polder PV
Ook al hebben we een oude installatie, die volgens de "theorie" aardig "gedegradeerd" zou moeten zijn (zowel wat integriteit van de hardware, als de daarmee samenhangende output betreft), de opbrengsten zijn nog prima. En komen in sommige maanden zelfs op relatief hoge waarden t.o.v. producties in eerdere jaren.

De maandproducties van onze "kern" installatie van 1,02 kWp, in functie vanaf oktober 2001 (ervoor: 372 Wp / 4 ouder type panelen, erna niet in deze grafiek opgenomen toevoegingen). Elk jaar heeft z'n eigen kleur. Het langjarige gemiddelde per maand is met de dikke zwarte lijn weergegeven (alleen voor de volledige maanden met een 1,02 kWp installatie). 2015 tot en met augustus in een paarse lijn. Voor de duidelijkheid heb ik die ook apart t.o.v. het gemiddelde in de vervolg grafiek weergegeven. In ieder geval is al duidelijk te zien dat in 2015 dit systeem met name in de - belangrijke - zomerperiode bovenmatig t.o.v. het langjarige gemiddelde heeft gescoord, in de maanden april tm. juni, en, iets boven het gemiddelde, in augustus. In juli zaten we "bijna op" het gemiddelde.

Zelfde grafiek als boven, maar nu alleen de curve voor 2015 tm. augustus, vergeleken met het langjarige gemiddelde sind oktober 2001 (voor het 1,02 kWp deel-systeem). Na stuivertje wisselen in het begin van het jaar (februari fors boven, maart behoorlijk ver onder gemiddelde), waren er drie "zomerse" maanden op rij die een behoorlijk eind boven dat gemiddelde uitkwamen, april tm. juni. In juli, een relatief warme maand (nooit echt best voor de prestatie van onze oude, binnen in huis hangende OK4E-100 micro-inverters), zakte dat terug tot "bijna gemiddeld". Maar augustus liet weer een lichte opleving zien. Was het met deze door de bank genomen prima resultaten tot nu toe een "record" jaar voor ons, wat de fysieke productie betreft? Neen.

In deze grafiek staan de cumulatieve jaar producties vanaf januari tot en met augustus van elk kalenderjaar. Uiteraard laag in de eerste twee getoonde jaren, toen we nog maar 4 panelen hadden (hier niet ter zake doend). Vanaf 2002 continu met een 1,02 kWp systeem van 10 zonnepanelen. U ziet een behoorlijk stabiele productie over al die jaren heen, met als grootste uitzondering 2003. Een absoluut topjaar in alle opzichten die slechts weinig andere zonnestroom producenten in Nederland meegemaakt hebben (de grote aantallen nieuwe installaties begonnen pas zo'n beetje vanaf 2010 te komen). 2005 presteert in deze grafiek ondermaats door structureel optredende problemen van toen nog onder de panelen bevestigde OK4 omvormers tot en met het voorjaar. Die inverters bleken het, tegen de verwachting van de producent in, helaas niet uit te houden onder de "extreme" condities op het dak. Die zijn toen allemaal naar binnen in huis verplaatst, echt grote problemen hebben we daarna niet meer gehad met die kleinoden.

U ziet in de grafiek verder, dat 2015 weliswaar prima presteerde tm. augustus (753 kWh), en op 2% meer productie uitkwam dan het gemiddelde (laatste, oranje gekleurde kolom, alleen bepaald van volledig bemeten kalenderjaren met de 1,02 kWp installatie, 738 kWh). Maar dat zelfs 2009 al beter presteerde (773 kWh), naast natuurlijk het al genoemde "record" jaar 2003 (zat toen al op een spectaculaire 844 kWh). Ergo: 2015 komt tot nog toe pas op plek drie wat productie resultaten betreft. Geen "record" jaar voor ons (en het zal er ook geen worden, daarvoor ligt 2003 veel te ver voor, 2009 mogelijk ook).

De horizontale bruine lijn is het antieke, door mij veelvuldig beschimpte "kengetal" wat CBS jarenlang heeft gebruikt en waarmee de gemiddelde kalenderjaar opbrengst van in Nederland opgestelde PV capaciteit werd bepaald. U ziet dat vrijwel alle jaren (behalve het "probleem"jaar 2005, met deels uitgevallen omvormers), al fors boven die totaal achterhaalde kenlijn liggen, die, goed om dat te beseffen, de productie voor het complete kalenderjaar zou moeten weergeven. De lijn is berekend m.b.v. de hier weergegeven systeemgrootte (1,02 kWp), en het destijds gebruikte kengetal van 700 kWh/kWp.jaar (ergo: kalenderjaar opbrengst voor het 1,02 kWp systeem zou in dat geval 714 kWh/jr. "moeten" hebben bedragen. Misschien kunt u zich indenken waarom ik zo tekeer ging tegen dat CBS kengetal (wat trouwens uit de oudere "Protocollen" van SenterNovem kwam), we hebben immers nog 4 maanden te gaan dit jaar...

Gelukkig is er wel iets verbeterd, want met het nodige natte-vinger-werk is dat nieuwe kengetal omhoog gekrikt naar 875 kWh/kWp.jaar, en dat geeft de blauwe lijn in de grafiek weer (komt voor onze 1,02 kWp installatie neer op een equivalent van bijna 893 kWh/jaar). Daar missen momenteel nog 4 productie maanden aan. Desondanks zit recordjaar 2003 al behoorlijk in de buurt van die "nieuwe consensus", en gaat er met nog eens 4 maanden productie toevoeging natuurlijk vet overheen. U kunt er vergif op innemen, dat de rest van de getoonde jaren eind december 2015 ook jaarproducties zullen laten zien die boven de blauwe lijn uit gaan komen (afgezien van "dak renovatie jaar" 2010, die een herfstmaand productie moest missen). Nogmaals: bereikt met een als "antiek" te kwalificeren PV installatie...

De groene lijn is de jaargemiddelde opbrengst van dit PV systeem, 927 kWh tm. 2014. U ziet: hoe oud (en relatief inefficiënt) onze installatie ook is, dat jaargemiddelde zit 6% bóven de zogenaamd nieuwe "consensus" van 875 kWh/kWp.jr (blauwe lijn). En met het huidige jaar gaat het met de productie ook nog steeds goed. Dus dat jaargemiddelde zal mogelijk zelfs nog iets gaan stijgen, als 2015 is afgerond..

Instraling Valkenburg
Bovenstaande is allemaal leuk en aardig. Maar we hebben een oude installatie, en daar kan stiekem van alles "mis" mee zijn, waar je, zelfs al meet je continu, nauwelijks achter kunt komen. Dus misschien zijn onze productie resultaten wel helemaal niet representatief voor de hoeveelheid gezegende fotonen die vanuit de lucht op die installatie vallen. Derhalve is van het nabijgelegen meetstation Valkenburg de instraling (Joule per vierkante centimeter) uit de geweldige KNMI database opgevraagd, en hebben we de boel maar weer eens naast elkaar gezet. De hele historische reeks van de volledig gemeten kalenderjaren 1988 tot en met 2015, met de periode januari tot en met augustus geaccumuleerd per jaar:

Per jaar is de geaccumuleerde instraling (bij KNMI voorhanden per dag) van 1 januari tot en met 31 augustus van de jaren 1988 tot en met 2015 bij meetstation Valkenburg (ZH) naast elkaar gezet. De zwarte stippellijn geeft het langjarige gemiddelde in die periode van 27 jaar: 321.372 J/cm2. De laagst gemeten accumulatie werd in de weergegeven periode gemeten in 1998. 293.166 J/cm2, een spectaculaire 8,8% minder dan het gemiddelde. 1998 was volgens het KNMI het natste jaar ooit gemeten in Nederland (jaarverslag). De hoogst gemeten waarde in de periode jan.-aug. werd - natuurlijk - in het record zonrijke jaar 2003 gemeten, wat wij in zijn geheel als een van de nog weinige zonnepaneel eigenaren in ons land ook als "verpletterend" hebben ervaren, wat productie betreft (zie voorgaande grafieken). Er was in die periode een instraling op KNMI Valkenburg van 344.601 J/cm2. Maar liefst 7,2% meer dan het gemiddelde. Het was dan ook, volgens het jaarverslag 2003 van KNMI, "Het jaar van de zon", waarin niet alleen Nederland, maar heel Europa "in de ban was van de hitte" (er vielen bijvoorbeeld relatief veel doden onder bejaarden in Frankrijk).

En 2015? Dat bracht het er ook zeer aardig vanaf, maar beslist niet "aardig genoeg", om op het erepodium te mogen plaatsnemen. In Valkenburg eindigde dit jaar in de periode januari tm. augustus op de vierde plaats, met 339.287 J/cm2. 5,6% hoger dan het langjarige gemiddelde in die periode, en achter 2009 (3e plaats), die ook 1995 (2e plaats) moest laten voorgaan - afgezien van "onbereikbare kampioen" 2003.

Er wordt tot slot ook nog een paarse gestippelde lijn met een pijl in de grafiek getoond. Dat is de lineaire trendlijn over deze periode. En, jawel, die is omhoog gericht. We krijgen steeds meer fotonen cadeau uit de hemelkoepel, en ze zijn geheel gratis. Zoals al uitentreuren tot in groot detail door mij onderzocht voor alle meetstations van het KNMI, op kalenderjaar basis, ontvangen die gemiddeld genomen steeds meer licht, de laatste jaren. Ergo, mijn verwachting is, dat:

In deze laatste grafiek de door KNMI gemeten horizontale instraling per maand op Valkenburg ZH in 2015 (paarse curve, tot en met augustus), afgezet tegen de langjarige gemiddelde instraling per maand vanaf eind tachtiger jaren (start metingen 1987, eerste volledige kalenderjaar 1988), in de zwarte curve. U ziet dat grofweg genomen deze instralingscurve vergelijkbaar is aan de in de tweede grafiek weergegeven gemeten stroom-productie curve van ons basis-systeem van 1,02 kWp, een paar kilometer verderop. Het enige opvallende verschil is, dat de instraling in maart vrijwel gelijk was aan het langjarige gemiddelde, terwijl de productie duidelijk lager lag, wat op een tijdelijk probleempje in het systeem kan wijzen. En de lichtinval in juli was bovengemiddeld, terwijl de productie in die voor ons ietwat problematische (vaak warme) maand "gemiddeld" was. De trend verschillen zijn echter overall gezien vrij klein, en de curves hebben een vergelijkbare "vorm", wat geruststellend is. Maar we houden natuurlijk de vinger aan de pols.

Augustus
Als "toetje" nog even de prima productie resultaten van de maand augustus.

Zoals gebruikelijk, presteerden de 2 in serie op een OK4E-100 micro-inverter gekoppelde 50 Wp Kyocera modules weer het best, met een specifieke opbrengst van 113,2 kWh/kWp in augustus. Maar de prestatie van de overige setjes mogen gerust ook worden gewaardeerd, zeker gezien het feit dat het al zulke oude hardware betreft. Het uitgebreide systeem (14 modules, totaal 1,34 kWp) produceerde in augustus 144 kWh, veel meer dan we verbruiken (in enige maand). De enkeltarief Ferrarismeter voor ons hele huishouden draaide netto deze maand alweer 46 kWh "in de min". We zijn alweer vele maanden "neggies", huishoudens die (tijdelijk) meer zonnestroom produceren dan ze aan grijze mix verbruiken.

De boodschap: niets nieuws onder de zon, het oude PV-systeem van Polder PV blijft gewoon goed produceren, en van dramatische ouderdoms-verschijnselen lijkt nog weinig te bespeuren. Mach weiter so!

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

4 september 2015: CertiQ update augustus - vlaggen gaan op groen voor PV. Al sinds het voorjaar van 2009, dik 6 jaar geleden, houdt Polder PV als enige in Nederland (!) de progressie van de CertiQ rapportages voor zonnestroom nauwgezet bij. De laatste jaren in de vorm van artikelsgewijze analyses van de maandrapportages. Jarenlang "kabbelde" dat CertiQ dossier rustig verder, omdat de daarin weergegeven omvang van de "gecertificeerde" PV systemen slechts langzaam groeide. Zelfs onder de eerste 6 SDE regimes (SDE 2008 tm. SDE 2013) gebeurde er niet heel erg veel, de groei bleef gestaag. Eind 2013 tot langdurig in 2014 gebeurde er iets vreemds: het aantal in de database van CertiQ ingeschreven zonnestroom projecten nam een tijdje zelfs af. Dit had te maken met een verplichte "herinschrijvings-operatie". Het vermogen had een kleiner "dipje", en nam rap alweer toe, omdat inmiddels de realisaties uit met name de latere SDE regelingen (SDE 2013 en 2014) binnen begonnen te druppelen bij de TenneT dochter. En ondanks de - deels tijdelijke - "uitschrijving" van veel kleinere oudere projecten, namen die nieuwe SDE "+" projecten per stuk zoveel vermogen "mee", dat de ingeschreven capaciteit in het register sneller toenam.

Ik heb u in de voorlaatste rapportage laten zien dat er nu eindelijk een structurele trendbreuk lijkt te zijn ontstaan in die registraties van gecertificeerde zonnestroom capaciteit. Niet alleen omdat genoemde, de zaken behoorlijk complicerende "her-registratie operatie" lijkt te zijn voltooid (mogelijk met uitzondering van enkele projecten). Maar vooral omdat er in juli 2015 een record volume van bijna 18 MWp (gecertificeerd vermogen) werd bijgeschreven. Ik hoopte dat hiermee het tijdperk "begin van structurele groei van grote SDE "+" PV project bijschrijvingen" ingeluid zou zijn. Met de huidige augustus update, door CertiQ gepubliceerd op 1 september 2015, lijkt daar inderdaad een vervolg op te zijn gekomen. Er kwamen "netto" 84 nieuwe PV projecten bij, waarbij het gezamenlijk vermogen toenam met alweer bijna 15,5 MWp.

Ik doe de progressie weer voor u middels enkele grafieken uit de doeken.

Verschilcijfers van het aantal geregistreerde gecertificeerde PV-installaties bij CertiQ tussen twee maandrapporten (grafiek hier boven). Dat is niet identiek aan "nieuw aantal installaties per maand", omdat het een netto effect is van nieuwe inschrijvingen minus uitschrijvingen van oudere installaties in dezelfde maand. Bij de aantallen is die (netto) groei in 2015 (veel) lager geweest dan in eerdere jaren. In de SDE 2008 tm. 2010 regelingen konden particulieren nog SDE subsidie krijgen, wat nog forse naijl-effecten heeft gehad tot in 2012, omdat men een paar jaar had om de beschikkingen in te vullen. Dat ging om "behoorlijke" aantallen kleine installaties, met een record netto bijschrijving van 412 installaties in mei 2011 (zwarte kolommen). Na een her-registratie periode die zo'n beetje van eind 2013 tot ver in 2014 duurde, die de statistieken flink in de war schopte (met regelmatig "netto negatieve maand groei", voortdurend tot in de eerste helft van 2015), lijkt in juli 2015 (lichtblauwe kolommen) de "rust" weer te zijn terug gekeerd. Met een nieuwe forse piek (320 stuks), gevolgd door een, wat aantallen installaties betreft, bescheiden netto groei in augustus (84).

In deze grafiek staat de accumulatie van de aantallen bij CertiQ geregistreerde (gecertificeerde) PV installaties gerapporteerd in de maandelijkse overzichten. Na een hopeloze periode van "netto uitschrijvingen" en "her-registratie" chaos, is de laatste twee maanden de trend hopelijk weer ten goede gekeerd. En hebben we met de laatste update eindelijk weer méér installaties in het CertiQ register staan, 11.162 stuks, dan tijdens het vorige "record", in het november 2013 rapport, 22 maanden geleden (!). Als we van die hoeveelheid installaties het aantal "overgebleven" via de MEP gesubsidieerde oude PV systemen aftrekken (nog maar 280 stuks over volgens peildatum 1 maart 2015 in het MEP/SDE jaarverslag over 2014, gepubliceerd eind juni 2015), houden we in theorie 10.882 installaties over die mogelijk SDE subsidies "genieten" (rode cijfer naast grafiek). Nota bene, ik blijf het herhalen: dat is slechts een fractie van het momenteel bijna een kwart miljoen installaties tellende installatie bestand in het - nog zeer onvolledige - Klimaatmonitor register in ons land. De overgrote meerderheid van de aantallen PV-installaties (en het daarmee gepaard gaande opgestelde vermogen) staat niet ingeschreven bij CertiQ.

In een vergelijkbare grafiek als die voor de aantallen installaties, maar nu voor de netto vermogens-toename tussen twee maandrapportages in, wordt het effect van SDE "+" implementaties in de tweede helft van 2015 eindelijk echt goed zichtbaar. Met meteen een "historisch" record volume in juli (17,9 MWp netto bijschrijving), gevolgd door een wederom hoge netto toename van (bijna) 15,5 MWp in augustus (lichtblauwe kolommen). Dit is zeer waarschijnlijk het gevolg van de bijschrijving van de nodige "grote" PV installaties die SDE "+" subsidies genieten uit, waarschijnlijk de SDE 2013-2014 regelingen. Die hebben een hoge impact op de toegevoegde vermogens-volumes, maar veel minder op de "aantallen" (netto) nieuwe installaties (zie eerste grafiek). Let op dat de netto vermogens-toename continu "positief" was in 2015, terwijl bij de netto aantallen aanwas in de eerste grafiek er in hetzelfde jaar nog 2 maanden waren met een negatieve "groei".

Als we trouwens gaan terugrekenen wat voor systeem-gemiddeldes "netto" de afgelopen twee maanden hebben opgeleverd, zijn die voor juli 56 kWp en, al fors hoger, 184 kWp voor de netto progressie in augustus. Als er nog maar weinig (vaak kleinere) installaties zullen "uitstromen" uit het CertiQ register (relatief weinig impact meer hebbend op de totale volumes), en de komende maanden (hopelijk zelfs: jaren) er continu grote, SDE gesubsidieerde projecten zullen blijven "instromen", is mijn verwachting, dat het "netto systeem-gemiddelde" op een hoog niveau zal blijven. En, als de eerste grote zonnevelden (denk aan 6 MWp Ameland, momenteel in bouw) daar ingeschreven zullen worden, zal dat gemiddelde (tijdelijk) zelfs extreem veel hoger kunnen gaan worden tussen 2 maandrapportages in. Omdat het daarbij om moeizaam tot stand komende projecten zal gaan, waarvan de realisatie relatief lang duurt, zullen die tijdelijke extreme verhogingen slechts relatief weinig gaan voorkomen, is mijn tweede inschatting.

Deze grafiek geeft misschien wel het duidelijkst weer wat voor forse effecten de implementatie van de beschikkingen uit de laatste twee SDE regelingen (2013-2014) gaan geven in de "historische reeks die ik al sinds 2010 bijhoud. Na een lange periode van "gezapige groei" (let wel: onder VIJF voorgaande, zogenaamd "markt stimulerende" SDE regelingen...), en de anomalie van de "herinschrijvings-operatie" (2014), komt er opeens een heftige versnelling in de laatste twee maandrapportages van CertiQ. Resulterend in een bij CertiQ ingeschreven populatie van PV installaties met een gezamenlijk vermogen van 162,9 MWp (eind augustus 2015). De hoop is hier natuurlijk dat ik de komende maanden continu de Y-as van deze grafiek zal moeten gaan bijstellen, om eventuele vervolg "sprongen" in de bijgeschreven volumes te kunnen bijhouden...

Garanties van Oorsprong ook in versnelling
Met de uitgegeven "groene certificaten" voor productie uit installaties die verondersteld worden "duurzame energie" te leveren wordt nu ook een inhaalslag gemaakt. Dat toont de volgende grafiek, waarbij de evolutie van afgegeven zonnestroom GvO's is afgezet tegen, wederom, de accumulatie van het bij CertiQ geregistreerde PV vermogen (lila curve, pas structureel data voorhanden sinds 2010).

Zoals in de vorige update uitgelegd, is tot en met februari 2015 het verschil in uitgegeven GvO's tussen de maandrapportages in weergegeven (gestippelde blauwe curve). Die kunnen "vol geclaimde" GvO's bevatten met nog duurzame productie uit eerdere periodes, waardoor een zeer grillig verloop ontstaat. Wat natuurlijk niet de "fysieke zonnestroom productie" in de betreffende maanden weergeeft cq. "kan weergeven". De rapportage policy is gewijzigd vanaf maart, waarbij de werkelijke "gealloceerde" stroomproductie per maand in de vorm van de afgegeven GvO's wordt weergegeven volgens de CertiQ rapportages (getrokken blauwe lijn). Die geeft meteen al een heftige, fysieke sprong omhoog te zien, met een voorlopig record van 11,3 GWh (gealloceerde) gecertificeerde zonnestroom productie in augustus. Ik ben benieuwd of deze methode ook daadwerkelijk een "natuurlijk maandelijks zonnestroom productie profiel" zal gaan volgen, zoals ik in bijgestelde historische CertiQ reeksen heb kunnen reconstrueren (voorbeeld review 1 mei 2013). Ik verwacht dan de bekende seizoensmatige afwisseling, die in de loop van de tijd steeds hogere pieken zal "moeten" laten zien, naar gelang er meer (SDE gesubsidieerde) capaciteit bij CertiQ zal worden ingeschreven. Let op dat de curve voor de afgegeven GvO's een maand "achter loopt" bij de rapportage voor de capaciteit registratie. Kennelijk kost het wat tijd extra om de GvO's op ordentelijke, goed gecontroleerde wijze te verwerken in de maandrapportages.

Progressie aantallen/vermogen vier "duurzame" modaliteiten
Ten opzichte van het vorige maandrapport, hebben "wind" en "zon" stuivertje gewisseld. Bij wind is er nu t.o.v. de stand van zaken op 1 december 2013 (toen de "her-registraties" hun beslag begonnen te krijgen) een wederom licht negatieve trend ontstaan, kennelijk door weer nieuwe "uitschrijvingen". Bij "zon" is nu juist de balans - hopelijk definitief - in positieve zin omgeslagen. Zoals het volgende staatje laat zien:

Voor "zon" staan er nu 0,7% meer installaties geregistreerd dan aan het begin van de her-registraties in december 2013, bij wind juist weer ruim 0,6% minder (linker gedeelte van tabel). Hydropower blijft sappelen met dik 26% (5 installaties) in de min. Biomassa zit stevig in de plus met bijna 8,4% (weliswaar iets minder dan in de voorgaande juli rapportage). In totaal is er een voorzichtige "plus" van bijna 0,7% (vooral veroorzaakt door de impact van PV, wat altijd bij de "aantallen" installaties een dominante rol speelt). Voor de geregistreerde capaciteiten (opgestelde nominale vermogens), rechter gedeelte van de tabel, is ook voor wind het verschil nog steeds fors positief (bijna 15%, 412 MW vermogen meer), voor hydropower betreurenswaardig negatief (minus 31%), voor biomassa zéér positief (plus 47%, een heftige toename van 2,9 GW !). Maar in "relatieve zin" de absolute knaller, lees de hoogste progressie sinds december 2013, zien we terug bij zonnestroom. Wat door de nu op toeren komende, ingevulde SDE 2013 en 2014 beschikkingen, een vette groei gaf te zien van 85% bij het geregistreerde gecertificeerd bemeten vermogen, een toename van bijna 75 MWp. In totaal (4 modaliteiten) zit daardoor de groei er stevig in, met 37%.

Uiteraard blijven de biomassa opties "afvalverbranding" (AVI) en "bijstook van Amerikaanse houtsnippers boven een steenkolen vuurtje" nog steeds bij de capaciteiten alles domineren: 68% van de geregistreerde capaciteit wordt door deze "dubieuze" technieken ingevuld. Wat dat betreft verandert er in Nederland nog steeds weinig.

Import / export GvO's

Een bekend terugkerend verhaal: Nederland produceert veel te weinig duurzame elektriciteit en andere vormen van energie, zelfs als je de "dubieuze" bronnen AVI en bijstook op kolenbedjes meetelt. Dus worden er op grote schaal GvO's ("groenheid uit het buitenland") geïmporteerd, maar ook nog steeds, handelsnatie Nederland indachtig, op een veel lager pitje, geëxporteerd. De stand van zaken in augustus:

Bovenstaande CertiQ tabel geeft de import van GvO's weer in augustus. Wederom een potpourri aan "bron-landen", ditmaal maar liefst 9 stuks, anders kunnen de inmiddels 50 (!!) Nederlandse elektriciteit leveranciers geen "groene" stroom aan u verkopen. Met, hoe kan het ook anders, hydropower-rijk en dunbevolkt Noorwegen weer als hofleverancier (29,3% van totaal). Daarmee is augustus alweer de vijfde maand dit jaar waarmee deze met Nederland via onderzeekabel NorNed verbonden noord-Europese natie the lead neemt bij de levering van de bekende (beruchte?) groene papiertjes. Frankrijk, met berstensvol zittende waterkracht bassins in de Alpen (en Pyreneeën) volgt op de voet, en dan volgt nog een keur aan andere landen met lagere aandelen die deels uit biomassa stammen (totaal 12,8% in augustus), en ook nog een behoorlijk aandeel "Europese wind GvO's" (6 landen). Maar blijvend, ruim de helft, dus wederom GvO's uit de al vele jaren bestaande ("niet nieuwe") waterkracht centrales in 2 landen.

Pikant detail wederom: Nederland importeerde voor 223 MWh aan GvO's uit ruim 3 GW aan PV capaciteit hebbend België in augustus. Dat is "goed" voor het vergroenen van het gemiddelde stroom verbruik van grofweg 850 huishoudens in die maand (die per jaar gemiddeld zo'n 3.150 kWh zouden verbruiken).

Wat de import van GvO's voor elektra in het afgelopen jaar betreft (goed voor 30,4 TWh, bijna een derde van het totale jaarlijkse stroomverbruik!) is het beeld niet veel anders: een rijke schakering aan maar liefst 12 bron-landen (tot het niet fysiek met het Europese stroomnet verbonden IJsland aan toe) + Nederland zelf (...). Hydropower rijke landen als Noorwegen, Frankrijk en Zweden als dominante GvO leveranciers (die drie alleen goed voor al 61,9% van totaal).

Export van GvO's
Gezien het feit dat ons land dramatisch veel minder elektriciteit uit hernieuwbare bronnen produceert dan ze intern via GvO labelling ("vergroening van kolen- en gas productie") verkoopt, is het vreemd dat er nog redelijk wat van de groene papiertjes worden geëxporteerd. Maar NEEderland is en blijft handelsnatie, dus worden die dingen in het buitenland aangekocht en weer in een ander land voor een kleine marge verkocht. Dan "lijkt" het dus alsof NL meedoet aan de vaart der groene volkeren. Het is natuurlijk allemaal slechts "schone schijn".

In augustus gingen slechts naar 2 landen GvO's vanuit (handelsnatie) Nederland. Wederom bizar is het hier om vast te stellen dat het merendeel daarvan weer retour ging naar NorNed partner Noorwegen, 58,4% totaal (de rest naar vertrouwde zuiderburen België, bijna alles waterkracht GvO's, en een beetje biomassa)! Er werd voor ruim 100 GWh aan - grotendeels wind - GvO's "terug verkocht" aan Noorwegen. Waarvan in dezelfde maand (eerste tabel in deze paragraaf) het viervoudige aan GvO's (410 GWh) werd afgenomen! Probeer dat maar eens uit te leggen aan radeloze Henk en Ingrid, die inmiddels "de ballen" begrijpen van die groene windhandel (in grotendeels waterkracht certificaten)...

Export van GvO's vanuit Nederland naar andere bij het "handels-systeem" aangesloten landen in de laatste twaalf maanden. België als klassieke, grote afnemer (van GvO's waarvan slechts een gering deel in Nederland zal zijn aangemaakt, rest is handelswaar), met dik 78%. Een bescheiden aantal andere landen namen ook wat af, met als meest opvallende blijvend, hofleverancier waterkracht GvO's aan Nederland, Noorwegen, die retour 15% van dezelfde gekleurde groene papiertjes mocht ontvangen. Dat is zelfs alweer 2,7% meer dan in het status overzicht van vorige maand. De meeste aangesloten landen produceren meer dan genoeg fysiek groene stroom zelf, en zijn dus helemaal niet geïnteresseerd in door NL verhandelde groenheid (verhandelde GvO's uit een willekeurig ander land, niet of nauwelijks "aangemaakt" in Nederland zelf). De export had het afgelopen jaar een omvang van bijna 4,9 TWh, waarvan zelfs nog een bescheiden percentage (4,2%) naar Groene Stroom Productie Reus Duitsland ging. Daar stond tegenover dat Nederland in dezelfde periode voor 30,4 TWh aan GvO's importeerde. Ruim het zes-voudige volume. De weg naar "echte" duurzaamheid is voor ons polderlandje nog hopeloos lang.

Ondanks alle greenspeak: Kolenstook onrustbarend toegenomen bij elektriciteit
Alle duurzaamheid op een stokje, blijft het natuurlijk gewoon zo dat Nederlandse stroom nog steeds dominant uit aardbevingen veroorzakende verbranding van Slochteren gas wordt verkregen. En, uit het nog veel smeriger spul genaamd steenkool. Ondanks gewonnen klimaatzaken, en steeds fellere protesten tegen de exploitatie van kolencentrales, is het gewoon een keihard statistisch feit, dat de inzet van kolen in de elektriciteits-productie in ons land alleen maar heftig is toegenomen de laatste tijd - tot ongekende hoogte in de meet periode vanaf 1991. Er wordt wel eens gezegd dat "there are lies, big lies, and there are statistics". Ik drop dat citaat af en toe op Twitter en elders, wanneer ik het over de barre, chaotische PV statistieken van ons eigen land heb. Maar ik kan u verzekeren, dat dit vieze grafiekje, gebaseerd op CBS data, beslist niet liegt. Het drama wat NEEderland heet ten voeten uit, alle duurzame retoriek van vele jaren her ten spijt. Gelieve vooral aan de rechterkant te kijken, en de trendlijn op uw netvlies te branden:

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Warmte uit hernieuwbare bronnen - eigen GVO's
In een apart document publiceerde CertiQ wederom de stand van zaken rond het nog vrij jonge dossier "warmte uit hernieuwbare bronnen". Er zijn t.o.v. de vorige versie 2 biomassa installaties nieuw geregistreerd (totaal nu 160 projecten in die categorie). En er is weer een geothermie project bijgeschreven, waardoor het aantal daarvoor weer op 11 is gekomen (daarbij het "verlies" van vorige maand weer compenserend). Hiermee komt het totaal geïnstalleerde, bij CertiQ geregistreerde "warmte producerende vermogen" op 1,25 GW.

De aan "duurzaam" toegerekende warmte productie is in de afgelopen 12 maanden opgelopen naar 2,2 terawattuur equivalenten (biomassa bijna 1,7 TWh, geothermie bijna 0,6 TWh). Die hoeveelheid bedraagt ruim 19% van de al veel langer "lopende" productie van elektriciteit uit duurzame (of: duurzaam veronderstelde) bronnen. Er is nog een lange weg te gaan voor warmte, maar genoemd percentage aandeel was wel alweer 2% hoger dan tijdens de voorgaande maand rapportage.

Statistische overzichten CertiQ

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

3 september 2015: Leverancierslijst update voor CBS numero zeven - en kleine statistiek update. In de tweede update van data, moeizaam bij elkaar gesprokkeld voor mijn (laatste) presentatie voor The Solar Future, heb ik een overzicht gegeven van de toen bekende laatste stand van zaken bij het aantal "leveranciers" dan wel aanbieders van zonnepanelen en PV-systemen in ons land. Ik had toen "netto" 1.539 aanbieders staan in mijn spreadsheet. Leveranciers die van zeer verschillend pluimage kunnen zijn. Variërend van een technisch installatiebureau wat af en toe een "PV-setje" verzorgt tussen al haar andere, "klassieke" activiteiten in (heel veel nieuw in de lijst bijgekomen in de afgelopen twee jaar). Via PV specialisten die meerdere particuliere daken per week van een nagelneue zonnestroom installatie voorzien, afgewisseld met de oplevering van af en toe een warmtepomp, zonnecollector, of, bijvoorbeeld, een mooie set LED verlichting in het gemeentehuis. Van een breed spectrum aan web-shops van kneuterig amateuristisch niveau, tot hyper-gelikt. Tot aan professionele groothandels die per week een paar duizend panelen, omvormers, en ander installatiemateriaal (frames, kabels, monitoring hardware, etc.) doorverkopen aan een keur aan installatie bedrijven, grote marktspelers, bouwbedrijven, speciale grote projecten, en wat dies meer zij. Er zit van alles aan verkopers en weder-verkopers tussen dit al bonte aanbod. De zonnestroom markt (in Nederland) is en blijft één grote, onoverzichtelijke chaos.

Al die partijen bij elkaar bieden meestal (uitsluitend) op websites hun hardware aan, waarbij mijn primaire focus het aanbod aan PV panelen en/of PV-systemen betreft (zo wordt namelijk het door het CBS vast te stellen "aan eindverbruikers afgezet PV-vermogen" berekend). Het aanbod op al die honderden websites wisselt zeer sterk in helderheid, structuur, en detail rijkdom. Alle aanbieders met een website, met "expliciet" (doch vaak niet nauwkeurig omschreven) aanbod van PV (panelen), en een traceerbaar KvK nummer (NB: in behoorlijk wat gevallen via niet duidelijk op de sites vermelde BV's met soms nogal sterk afwijkende tenaamstellingen), houdt Polder PV al een paar jaar bij. En het CBS krijgt op aanvraag de laatste versie van die niet publiekelijk gedeelde, enorme waslijst, wanneer zij de nationale statistieken willen bijwerken. Daar zijn onderling afspraken over gemaakt.

Van het voorjaar kwam er geen update verzoek van het CBS, maar omdat het statistiek instituut voor het eind van het jaar de "feitelijk definitieve jaarcijfers" voor het al lang verstreken jaar 2014 moet gaan vaststellen, wilden ze weer graag de laatste gegevens van me hebben. Die inmiddels alweer zevende update is gisternacht de deur uitgegaan. En schrik niet: die lijst bevat nu alweer 1.567 aanbieders. Daar zit dan nog niet eens de ietwat vage groep van (momenteel in mijn uitgebreide lijst 64) "Bespaarinstallateurs" bij, die niet erg duidelijk is over het PV aanbod, maar waarvan sommige deelnemers van dat collectief dat af en toe wel suggereren. Als we die laatste groep toch meetellen voor een "netto totaal", komen we met 1.631 aanbieders op alweer 6% meer leveranciers t.o.v. het voorjaar, waarbij gefailleerde, en met hun PV activiteiten gestopte bedrijven al zijn afgevoerd van de (primaire) lijst. En waar de zogenaamde "dubbelen" (websites met een unieke naam, die echter is te herleiden tot de feitelijke leverende partij die onder eigen naam al in mijn primaire lijst staat) ook al van zijn afgetrokken. Dat gaat ook al om een forse hoeveelheid, in mijn spreadsheet staan inmiddels al 62 van die "dubbelaars". Een website is zo gemaakt en kost geen drol. Fantasienaampje er op plakken, en er is weer zogenaamd "nieuw" aanbod gecreëerd. Wat de chaos alleen maar nog groter maakt. Zo gaat dat in deze zeer heftig competitieve PV markt.

NB: de zogenaamde "nieuwkomers" kunnen ook al langer actieve bedrijven zijn, die ik pas het afgelopen jaar "heb ontdekt". De nu vastgestelde geaccumuleerde hoeveelheid (1.631 aanbieders "netto") is inmiddels alweer een spectaculaire factor 14 maal het volume wat destijds Frits Verhoef van Energieker voor het eerst bij elkaar had gesprokkeld, in het voorjaar van 2010:

Pain in the ass extra: lead afvangers
U ziet: het aanbod is en blijft, ondanks de al afgevoerde "faillieten" (waaronder grootheden als Energiebau en Oskomera in het laatste jaar), gruwelijk hoog. De markt "keuze" wordt nog verder verergerd door een ook al verpletterend aanbod aan "lead" (klantnaam met "potentiële PV interesse" en NAW gegevens) afvangers door allerlei vage bureautjes - tot professionele aanbieders aan toe. Die het internet vergiftigen met honderden banners, reclames, en talloze nep-aanbiedingen op de hoogste ranking pagina's van Google. Waarmee ze in de PV jungle die Nederland heet proberen een microscopische verdienste te incasseren aan het doorsluizen van enkele "leads" naar de "feitelijke aanbieders" voor een paar opcenten. De argeloze Henk en Ingrid, die probeert met een plaatsnaam en steekwoord "zonnepanelen" op Google naar enkele "serieuze" (lokale) leveranciers te zoeken, rukt al snel de haren spontaan uit het hoofd omdat ze eerst een moeras vol pagina's moeten overslaan om iets van een serieus bedrijf te kunnen vinden tussen al die irritante lead afvanger advertenties in.

Het zal u niet verbazen: ook daar heeft Polder PV een lijstje van. Ik tel nu al een verpletterend aantal van 40 - soms ultra-vage - bedrijfjes en websites van soms onherkenbare afkomst (geen traceerbare contact gegevens, laat staan een KvK nummer). Die niets anders lijken te doen dan uit het wereldwijde web afgevangen "leads" door te spelen naar "PV-aanbieders sensu stricto". Geen wonder dat Henk en Ingrid in ons land op dit gebied inmiddels knettergek worden van internet. En dan maar, soms uit arren moede, "vluchten" naar "collectieven" van ogenschijnlijk vertrouwde partijen. Die hen vervolgens "totaal gaan ontzorgen" via de zoveelste inkoop actie (lijst, jawel, op Polder PV). Met alle reacties "uit de markt", en blijvende vraagtekens (achter paywall) en ook een kritische houding m.b.t. (de spelers achter) dat soort acties op de koop toe...

De PV aanbieders jungle
Zelfs als je eenmaal door het filter van de immense hoeveelheid lead afvangende links heen bent, word je alsnog knettergek van de overblijvende massa "werkelijke" aanbieders. Ik geef toe dat er zeer leuke, fantasie rijke en humoristische namen tussen zitten, zoals "Stroomterug.nl", en "Gek op zon". Maar dit geeft aan dat deze markt het spoor volledig bijster is, alleen al bij de naamgeving. In mijn enorme waslijst kom ik, als contrast, "nogal" gelijksoortige bedrijfsnamen van werkelijke PV hardware leveranciers tegen die beginnen met:

"Sun..." 23 stuks,

"Solar..." 113 stuks, en, klap op de vuurpijl,

"Zon..." ... 126 stuks.

Ga daar als eenvoudige Henk en Ingrid nog maar eens "uit zien te komen", wat in die enorme brei van aanbiedende partijen een "betrouwbaar" bedrijf is, of "zou moeten zijn". Het is niet voor niks dat de "inkoop acties" markt als geen ander land ter wereld zo is opgebloeid als in Nederland. "Alstublieft, zoek het voor me uit en doet u mij een billijk aanbod, ik ben de weg permanent kwijt"...

Groothandels
"Groothandel" is een niet beschermd begrip, en met bedrijven die zichzelf op hun eigen website als zodanig afficheren moet je dan ook voorzichtig omgaan. Want er staan natuurlijk nooit omzet cijfers op zo'n site. Met wat "marktgevoel" heb ik wel iets scherper gekeken naar de sites van partijen waarvan ik op basis van het aanbod vermoed dat ze flinke afzet zouden kunnen genereren en/of die zeer expliciet aangeven dat ze meestal meerdere merken PV modules importeren. Dat zijn er inmiddels, volgens die bepaald niet "wetenschappelijk verantwoorde" criteria, maar liefst 69. Ook al gaat het daarbij om een aanvechtbaar, "zacht" getal, het geeft wel aan dat ook in dat opzicht het aanbod op onze nationale markt, volkomen is doorgeschoten. En dat zelfs op "groothandels-niveau" er veel te veel aanbieders zijn gekomen. De gevolgen laten zich raden: blijvend zware prijsdruk, en weinig speelruimte voor kwaliteits-besef vanuit de aanbodzijde. Gelukkig is daar wel om andere reden een verbeterings-slag in gemaakt bij een toenemend aantal serieuze, vaak al langer in de markt acterende aanbieders. Onder anderen vanwege de prijsafspraken en de anti-dump heffingen voor niet-ratificeerders tussen de Europese commissie, en de (meeste) Chinese aanbieders. Er komt daardoor meer ruimte voor import van Europese en andere aanbieders. Al moet ook worden geconcludeerd, dat die afspraken beslist geen doorslaggevende rol hebben gespeeld in het weer opbouwen van een serieuze productie sector op het oude continent. Die sector is nog steeds aan het bijkomen van een verwoestende golf faillissementen en overnames in de afgelopen jaren. Daarvoor moet veel meer gebeuren, en dat is vooral structurele ruimte voor verduurzaming van de energiesector. Die moet "van boven af" worden opgelegd. Vanzelf gaat het beslist niet gebeuren, daarvoor is de macht van de kolen- en gas lobbies nog veel te groot.

En wat gebeurt er mee, bij het CBS?
CBS gaat weer proberen uit die enorme brei van aanbieders in mijn laatste leveranciers-lijst update, tezamen met de eerder verstrekte lijsten die partijen te vinden die de primaire bron zijn van de ingekochte PV-modules. Dat kunnen de - vele - groothandels zijn, maar er zijn ook een behoorlijk aantal leverende partijen die buiten die groothandels om zelf hun modules importeren. Volgens het laatste overzicht van CBS (rapport "Hernieuwbare energie in Nederland 2013"), zouden er in dat jaar zo'n 300 "importerende leveranciers van zonnepanelen" zijn geweest. Wat al een spectaculair aantal is voor ons kleine landje. Mede gezien de problematiek rond de prijsafspraken met de Chinese aanbieders, de diverse gesignaleerde sluiproutes om de afspraken te omzeilen, en het nog steeds groeiende aantal aanbieders van PV modules en - systemen in ons eigen land, moet u niet verbaasd zijn als CBS in het volgende rapport alweer een hoger aantal zal gaan noemen. Hoe hoog dat zal worden, moet worden afgewacht.

Op basis van het aantal importerende - primaire - leveranciers, worden middels enquêtes door het CBS de in de Nederlandse "eindverbruikers-markt" afgezette (en weer NL uit geëxporteerde) MWp volumes bepaald. In principe worden daaruit twee maal per jaar de marktgroei - en eindejaars-volumes - van het voorgaande jaar bepaald: de eerste maal in mei van het opvolgende jaar. En een "definitieve" vaststelling (laatste drie jaren: forse opwaartse correcties) aan het eind van dat opvolgende jaar (meestal december). Ook worden af en toe door CBS steekproeven genomen om wijzigingen van status e.d. te kunnen achterhalen. Dat zijn meestal flink tijdrovende processen, dus ze moeten zich daar, mede gezien de zeer beperkte mankracht, sterk beperken. Want er zijn talloze andere - vooralsnog veel belangrijkere - cijfer reeksen waar ze zich dagelijks op moeten storten.

Aanpassing cijfers CBS - kleine update
In de tussentijd heeft CBS eenmalig haar cijfers in beperkte mate aangepast. Ik heb u in een vorige bespreking de stand van zaken laten zien zoals die gold op 22 mei 2015, kort voor mijn presentatie voor The Solar Future in Rotterdam (eerste CBS cijfers over 2014). Inmiddels zijn ook enkele historische cijfers licht aangepast, de laatste update is van 29 juni 2015. Die revisie is, volgens het CBS, "een gevolg van methodologische verbeteringen". De verschillen van de opgegeven eindejaars-volumes (opgesteld vermogen in MWp) met de versie van ruim 2 maanden eerder zijn:

Ergo: er is in nogal wat jaren wat volume bijgeplust. De meest opmerkelijke daarvan zijn 2013 en de 1e aanpassing van 2014, die beiden van het CBS 7 MWp extra kregen "toebedeeld" voor de eindejaars-accumulatie. 2014 zou eind van het jaar nu 1.021 MWp aan accumulatie hebben opgeleverd, i.p.v. de op 22 mei voor het eerst gemelde (toen al tegenvallende) 1.014 MWp. Ook de jaargroei cijfers zijn daardoor - soms - licht gewijzigd, vanaf 2000 komen de nieuwe cijfers neer op het volgende jaargroei staatje (op 2 punten aangepast met laatste info CBS verkregen tijdens een recente bijeenkomst met stake-holders in Breukelen):

Hierbij is natuurlijk de fors verminderde, door CBS "vastgestelde" groei in 2014 (275 MWp, eerste cijfer, nog beslist niet "definitief") goed zichtbaar, waar de "marktpartijen" nog steeds niet uit zijn of dat wel "kan kloppen". Het is namelijk 27% minder dan de groei in 2013 (nu: 377 MWp), al is het nog steeds 25% hoger dan de groei in 2012 (220 MWp). Het uit de eindejaars-cijfers en jaarlijkse bijbouw volumes afgeleide "jaargroei percentage" (laatste kolom, nieuwbouw in een jaar gedeeld door de eindejaars-accumulatie in het voorgaande jaar, uitgedrukt in procenten), leidde zelfs tot een telefonisch interview met Kees van der Leun van Ecofys en ondergetekende. Wat resulteerde in een artikel op Duitslandnet, wat vandaag werd gepubliceerd. Helaas zaten er in dat artikel nogal wat "interpretatie fouten" van de Nederlandse versus de Duitse ondersteunings-regimes (die dramatisch van elkaar verschillen en eigenlijk niet op simpele wijze met elkaar vergeleken kunnen worden). Bovendien werd er in het artikel een storende fout met de terugrekening in Wp/inwoner (eind 2013) gemaakt (minimaal een factor 1.000 te hoog, zie corrigerende tweets Polder PV hier en hier).

Van de nieuwste, licht aangepaste Nederlandse cijfers heb ik in ieder geval de volgende grafiek gemaakt, die de "huidige status quo" betreffende PV in het cijfermateriaal van CBS laat zien (status 29 juni 2015):

In de grafiek staat EOY voor de eindejaars-accumulatie in MWp ("End-Of-Year", linker Y-as), ABS is de uit die data afgeleide "absolute" jaargroei in MWp (linker Y-as), en REL is de relatieve jaargroei, ABS t.o.v. EOY van het voorgaande jaar, in procenten (rechter Y-as). Omdat we vanaf 2010 in een zeer sterke groeifase zaten beginnend met "nog bijna niets aan PV-volume", 2012 door de hoog effect hebbende nationale subsidie regeling voor particulieren een enorme schwung kreeg (harde groei vanaf een relatief laag basis niveau geeft immers een zeer hoog jaargroei percentage), dezelfde regeling in 2013 weliswaar "in absolute zin" het hoogste effect had, maar toen al lang niet meer een exponentiële curve kon bijbenen, en tot slot, 2014 het voorlopig zwaar tegenvallende nieuwbouw cijfer (volgens CBS) liet zien, krijgen we dus die zeer merkwaardige, extreme "piek" rechts in de "procentuele relatieve groei curve". Dat is niet vreemd, extreme pieken hebben we eerder gezien, en die zien we overal in "jonge, volatiele" groeimarkten terug, wereldwijd. Dat heeft in ons land alles te maken met de heftige korte-termijn wisselingen van Haags beleid, die in een jonge markt als de onze altijd resulteert in soms zeer grote schommelingen in de relatieve jaargroei cijfers.

De vraag blijft natuurlijk of Den Haag haar lesje inmiddels heeft geleerd, of dat ze stijfkoppig blijft wipkippen met het beleid, zoals we dat al jaren kennen. De eerste tekenen dat het weer goed fout kan gaan lopen is, dat na de extreme beschikkingen "kermis" van SDE 2014, die voor SDE 2015 juist weer een fors negatief beeld laat zien (nog maar weinig beschikt PV vermogen bij al bijna 80% ingevuld budget). En dat een tijdelijk "feestje" bij de implementatie van grote PV projecten, een jaar of twee, de boel zo maar weer in elkaar zou kunnen gaan klappen. Met wederom nieuwe heftige "pieken en dalen" in de CBS jaargroei curve tot gevolg. En bedrijven die hun investeringsplannen dan maar weer gaan terugschroeven, omdat een zeker toekomst perspectief - alweer - een illusie blijft...

In december spreek ik u waarschijnlijk weer over deze curieuze statistische ontwikkelingen. Als CBS, gevoed met informatie uit mijn laatste leveranciers-lijst, met nieuwe (definitieve ?) cijfers voor 2014 gaat komen. Verwacht niet op voorhand al te "spectaculaire" bijstellingen. Alhoewel je dat in Nederland nooit met zekerheid kunt stellen. We "kennen" onze markt gewoonweg niet goed, en alleen dat al is te bizar voor woorden...

Bronnen:

PV leverancierslijst updates Polder PV (laatste van 2 september 2015, niet openbaar)
Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen (selectie: zonnestroom. StatLine tabel CBS, status 29 juni 2015)

Nagekomen:
Ik kreeg ook nog een leuke foto van het Wehkamp project toegestuurd van een anoniem blijvende bron. Dit krijg je dus voor de kiezen als je een groot (in dit geval momenteel: "het grootste in NL") PV project gaat uitvoeren. Dank aan de inzender voor de leuke foto van deze reuzen installatie!

Ook al door mij voorspeld, is er, met een vrij grote mate van zekerheid, een tweede kampioen opgestaan. Niet alleen "het nieuwe grootste PV project van Nederland". Maar nu ook in fysieke zin een andere gemeente met inmiddels het meeste geaccumuleerde PV vermogen binnen de grenzen. Dat was al die jaren lang, tot voor kort, volgens het zogenaamde "totaal dossier" van Klimaatmonitor, uiteraard onze hoofdstad Amsterdam. Daarbij past wel weer een "maar", want de door Groene Courant gemelde - doch historisch extreem problematisch te karakteriseren - update van het PIR register van de netbeheerders, is momenteel nog steeds niet in de actuele totaal cijfers (KMt database, met 9 deeldossiers inclusief PIR) verwerkt.

In de "nu actuele" KMt database van Klimaatmonitor staat Amsterdam nog steeds bovenaan met 10.698,84 kWp, krap boven het volume voor Zwolle, 10.133,23 kWp. Súdwest Fryslân, 's Neerlands grootste gemeente qua oppervlak, na een grote fusie op 1 januari 2011 (en bomvol boerderijen waar veel PV capaciteit op past...), staat op nr. 3 met ruim 9,8 MWp.

Screendump van actuele status van Klimaatmonitor "totaal" dossier (KMt) op 2 september 2015, gemeentes met meeste geregistreerde PV capaciteit (dat is altijd lager dan het werkelijk opgestelde / fysiek aanwezige vermogen omdat ook KMt nooit alles kán bevatten). NB: hierin zit nog NIET (!!) de laatste update van het PIR deeldossier van medio 2015, dat moet nog steeds worden verwerkt. Amsterdam staat hier nog net boven Zwolle, met dik een halve MWp.

De door het gefailleerde Oskomera opgeleverde PV installatie op het Arena stadion, projectvolume 1.127,52 kWp, en RAI beurshal 8, bijna 800 kWp, alsmede het PV-project op het gsus kantoor in Amsterdam noord (Eneco Solar, Bio & Hydro lease installatie, 271 kWp?, ook door OSPS opgeleverd) zitten nog niet in deze laatst bekende cijfers, omdat hun projectvolumes veel groter zijn dan de buurten waarin ze staan (volgens cijfers Klimaatmonitor, huidige "sondering" van detail data door Polder PV). De status van het recent opgeleverde BREEAM Outstanding project The Edge (Zuidas, zo'n 275 kWp) is niet duidelijk, omdat de buurt waarin het zich bevindt momenteel al ruim het dubbele vermogen bevat. Het "zou er dus volstrekt theoretisch in kunnen staan". Gaan we van de eerste drie grote projecten als "zeker nog missend" uit, zou Amsterdam in de actuele KMt stand grofweg tegen de 12,9 MWp kunnen hebben staan, geaccumuleerd. Kleinere projecten heb ik hierbij even terzijde geschoven, die hebben veel minder impact op de totale volumes bij het geaccumuleerde vermogen.

Zwolle gaat daar echter beslist al behoorlijk ver overheen, vanwege twee (gloed)nieuwe reuzen installaties, en een al iets ouder relatief groot project, die ook nog niet in KMt dossier staan. IKEA (854,05 kWp), opgeleverd door het in België "groot" geworden Ikaros Solar in oktober 2014. Op hetzelfde industrieterrein Hessenpoort een zeer ferme (nationaal record) toevoeging van nog eens ruim 2.506 kWp (Wehkamp, dit artikel). Daarbij gevoegd, ook nog relevant, Enexis Zwolle op Marslanden-Noord (plm. 222 kWp, beslist ook nog niet in huidige KMt dossier), maakt dat Zwolle met deze stand van zaken op minimaal 13,7 MWp geaccumuleerd "bekend" vermogen moet zijn gekomen. Grofweg 800 kWp meer dan Amsterdam.

Dat verschil ten faveure van Zwolle lijkt momenteel een vrij onoverbrugbare afstand om nog goed te maken met een serie recent opgeleverde "kleinere grote projecten". Want die zijn en worden weliswaar nog steeds toegevoegd in Amsterdam, maar Zwolle zit op dat vlak uiteraard beslist ook niet stil. Bovendien weten we niet hoeveel volume er in beide gemeentes nog mist in het KMt totaal dossier (vaak oudere projecten, maar er zullen beslist ook overal in Nederland nieuwe projecten worden opgeleverd die nooit in de registers terecht zullen komen). En het kan dus zomaar zijn dat Amsterdam haar leidinggevende positie in de registers (afgezien van door mij in het verleden gesignaliseerde, reeds herstelde "statistiek anomalieën", zijnde "Berkelland" en "Almelo", al rap hersteld) nu definitief (?) aan Zwolle kwijt is geraakt, zoals eerder door mij voorspeld. We gaan zien of dat bij de volgende update van het totaal register van Klimaatmonitor inderdaad waarschijnlijk lijkt te zijn geworden, met de huidige toevoeging van Nieuw Nationaal Kampioen Wehkamp aan de gerealiseerde Zwolle "project portfolio".

De volgende zet is natuurlijk weer aan onze hoofdstad, om haar positie terug te winnen. Mogelijk dat ze met de grote projecten uit met name de SDE 2014 beschikkingen portfolio alsnog een geslaagde inhaal poging gaat doen. Want Amsterdam heeft zo'n 80 PV beschikkingen in die belangrijke regeling staan. Op naam van gemeente Zwolle staat daar "maar" de helft van het aantal tegenover* ...

* Nagekomen (4 sep. 2015). Er is echter alweer een nieuw groot project in de maak, de GDF-SUEZ vrije-veld zonnecentrale in Harculo zou oktober 2015 al opgeleverd moeten gaan worden. Die zou zo'n 3.500 zonnepanelen gaan bevatten (alle modules staan er al zo'n beetje, volgens de web camera). Harculo is een buurtschap in de wijk Soestweteringlanden. Wat weer onderdeel is van ... gemeente Zwolle. De voorsprong van Zwolle op Amsterdam wordt op korte termijn dus alleen maar groter ...

Gemiddeld genomen hebben deze vier OK4 omvormers elk ongeveer 3.843 dagen (10,5 jaar) gedaan om de 1.000 kWh "vol te maken", waarbij ze gemiddeld genomen, per stuk, ongeveer 262 wattuur per dag hebben geproduceerd. Alle vier de exemplaren produceren nog volop, de eerste drie hebben zelfs al 1.200 kWh achter de kiezen...

Nagekomen
Collega Wouterlood, die ook al heel lang zonnepanelen heeft, meldde vandaag via Twitter aan Polder PV dat hij nog één werkende OK4E-100 omvormer heeft die al continu in bedrijf is sinds 21 juni 2000. De Ware Methusalem, dus. Wie heeft een nog antieker exemplaar (continu) in bedrijf?

Bron: logging data Polder PV (vanaf maart 2000)

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

25 augustus 2015: SDE 2015 beschikkingen flink op dreef, 78% budget beschikt, aanvragen drogen op. In het laatste SDE 2015 overzicht van RVO, peildatum eind 13 augustus, weinig wijziging bij nieuwe aanvragen, maar weer een flinke greep in de beschikkingen ruif - met name door 5 toegekende windenergie project aanvragen. Er is nog ruim 22 procent van het beschikbare budget te gaan.

Verloop van het aantal aanvragen binnen alle 5 SDE "+" regelingen (vanaf SDE 2011). Behoorlijk grote verschillen tussen de diverse regelingen, met name valt de sterk afwijkende SDE 2014 op, die uiteindelijk na zelfs een grote hoeveelheid uitvallers een record aantal toegekende projecten liet zien (4.014, waarvan 2.973 stuks voor PV projecten). SDE 2015 is voor project indieners veel sneller op gang gekomen dan tijdens die voorgaande regeling. Natuurlijk het gevolg van de hoge "druk" van de kant van concurrerende technieken, en de dreiging van de kolencentrale subsidie aanvragers (tot nog toe gelukkig nog geen beschikking, helaas wel 2 aanvragen). Maar het niveau zal uiteraard veel lager eindigen vanwege het rappe tempo van budget toewijzingen (met name wind en biomassa, die gigantisch veel geld opslokken). En er zal ook nog eens slechts een fractie van de toekenningen gedaan voor SDE 2014 resteren voor SDE 2015. Met name zonnestroom zal na "record" beschikkingen regeling SDE 2014 een flinke knauw gaan krijgen, dat staat als een paal boven water. Continuïteit in de grote projecten sector zal derhalve een gevoelig punt gaan worden.

Aanvragen
Bij de aanvragen is er welgeteld een wijziging geweest. T.o.v. de versie van 30 juli zijn er in deze fase (voordat fase 6 intreedt, op 31 augustus) uitsluitend exemplaren voor PV projecten gearriveerd op de digitale RVO burelen. 6 stuks, die - slechts - 1,1 miljoen Euro van het al extreem overtekende budget extra claimen. En die met hun bescheiden vraag van 15 GWh over de komende 15 jaar derhalve bij elkaar slechts 1 MWp extra gevraagde, te bouwen capaciteit zouden claimen (als ze al een schijn van kans zouden maken). Dat betekent, dat in die fase een gemiddeld systeemvermogen is aangevraagd van een relatief bescheiden 167 kWp (zeg maar: plm. 642 PV modules van elk 260 Wp per project).

Omdat we nog steeds niets weten over de details bij de deelcategorieën (RVO lumpt alle cijfers nog steeds op hoofd-modaliteit, elektra, warmte/WKK resp. gas), kunnen we derhalve nog steeds slechts gokken op basis van de 370 PV aanvragen die er tot en met de laatste update zijn binnen gekomen. Áls die globaal een vergelijkbaar gemiddeld project vermogen zouden hebben als de laatst gearriveerde 6 exemplaren, dus 167 kWp, zou er een totaal vermogen van zo'n 62 MWp voor alleen zonnestroom kúnnen zijn aangevraagd. Wat natuurlijk in het niet valt bij de 883 MWp die is toegekend voor SDE 2014 (waarvoor zelfs 1.347 MWp was aangevraagd). Omdat we echter niet weten of er hele grote projecten tussen hebben gezeten, binnen SDE 2015 (wat gezien de absurde "zonnepark frenzy" plannetjes in ons land beslist mogelijk is), blijft dit giswerk, en moeten we echt detail gegevens afwachten.

Verloop van het aantal aanvragen van drie modaliteiten in SDE 2015, groen gas, warmte/WKK, resp. elektriciteit, met van de laatste apart gespecificeerd het aantal aanvragen voor zonnestroom projecten (lila streepjes, eindigend op 370 exemplaren). Het totaal eindigt in de laatste update op 635 stuks (bovenste curve met gebroken lijn). Tot dan waren van dat totaal er 159 stuks al toegekend, het grootste deel aan windenergie projecten (onderste zwarte curve, met getrokken zwarte lijn).

In ieder geval is er verder - niet verbazingwekkend gezien de al enorme overtekening - niets meer gewijzigd bij de aanvragen voor andere modaliteiten. In totaal zijn er nu 635 projecten binnen SDE 2015 aangevraagd, met veel te veel budget (dik 6,6 miljard Euro, een overschrijding van 89,4% van de beschikbare 3,5 miljard). En is er voor een totale hoeveelheid van 121 TWh equivalenten aangevraagd. Het absolute merendeel, 65%, voor "warmte en WKK", met slechts 149 aanvragen...

Toekenningen
Bij de toekenning slecht nieuws voor zonnestroom aanbidders: er zijn géén nieuwe PV projecten met een beschikking gezegend sinds de vorige update, dus de toen geaccumuleerde 39 toegekende aanvragen blijven staan op dat niveau. Wel zijn er 5 nieuwe windprojecten op land toegekend voor een zeer fors nieuw bedrag van bijna 490 miljoen Euro (98 mln per stuk gemiddeld per wind project!), wat de beschikte hoeveelheid energie tot nog toe voor elektra op 21,9 TWh brengt (komende maximaal 15 jaar, was tijdens vorige update nog 11,4 TWh).

Voor de modaliteit "warmte en WKK": die claimde met slechts 3 nieuwe projecten (2 toewijzingen voor de nog niet eerder voorkomende categorie mest monovergisting en 1 extra voor de eerder al rijkelijk bedeelde categorie ketel vaste of vloeibare biomassa, totaal nu 22 toekenningen) nog eens bijna 40 miljoen Euro. Wat neerkomt op een gemiddelde van dik 13 miljoen Euro per project voor die drie. Modaliteit "gas" heeft nog steeds niets toebedeeld gekregen. In totaal zijn er nu 159 projecten beschikt waarvan, het zal u wellicht verrassen, niet zonnestroom (39 stuks), maar windenergie, ruim de meeste claimt (in totaal, op land, "in meer", en op waterkeringen, 81 projecten, maar liefst 51% van totaal aantal toekenningen). Dat is al een hoge score van het aantal aangevraagde wind projecten (79% van 103 stuks). Het wordt daar aan duidelijk dat SDE 2015 bij de toekenningen al de "wind-SDE" gedoopt zal kunnen worden. Er zijn nog 18 "conventionele" wind projecten op land, en nog 3 op waterkeringen in behandeling (naast ook bijvoorbeeld nog eens 329 zonnestroom projecten).

Zelfde grafiek als hierboven, maar nu is het aangevraagde budget per modaliteit getoond. Hierbij is de dominantie van warmte/WKK bij de aangevraagde budgetten overduidelijk, die alleen daarvoor al het totale budget ruimschoots overtekende (al eind juni dit jaar). Vergeet niet dat hierbij 2 aanvragen voor kolencentrale (bijstook) subsidies zitten, die bepaald niet "gering van omvang" zullen zijn. Groen gas bleef vanaf begin juni steken op dezelfde budget claim, met stabiel 11 projecten en 608 miljoen Euro. De totale budget claim van alle drie modaliteiten is opgelopen tot een absurde 6,63 miljard Euro (bovenste curve), waarvan tot nog toe 2.722 miljoen Euro is toegekend (77,8% van max. beschikbare budget, zie onderste zwarte curve). Nog bijna 780 miljoen Euro te gaan voordat SDE 2015 vol beschikt zal zijn.

Er is nu dik 2,7 miljard Euro toegekend, 77,8% van het budget van 3 en een half miljard. Er worden nog 424 projecten behandeld door RVO (goed voor 3,6 miljard Euro extra budget claim, veel te veel om toegekend te worden). Er is reeds voor 55,8 TWh equivalenten aan maximaal te vergeven te subsidiëren energie toegekend (46% van het aangevraagde volume). Maar er is dus nog wel 778 miljoen Euro te besteden, wie weet welke modaliteit die grotendeels krijgt toebedeeld. Misschien nog een fooi naar thermische zonne-energie, waarvoor 8 projecten zijn ingediend, maar die nog niets hebben opgeleverd bij de toekenningen?

Tot slot van de drie plaatjes de aangevraagde maximaal te subsidiëren hoeveelheden energie per modaliteit (gestreepte curves), waarbij wederom warmte/WKK de absoluut dominante optie is (78 terawattuur equivalenten). Totaal is er (maximaal) 121 TWh equivalent geclaimd bij de aanvragen (bovenste curve). Er is tot nog toe 56 TWh eq. (max. haalbaar) toegekend (onderste zwarte curve met doorgetrokken lijn). Om u daarover een "gevoel" te geven: die voor een periode van maximaal 15 jaar (bijv. zonnestroom, diverse andere opties voor kortere perioden) te subsidiëren hoeveelheid "duurzaam geproduceerde" energie is het equivalent van 14 maal de (maximale) jaarproductie van kerncentrale Borssele.

Afwijzingen
Ook hier is weinig veranderd. Er is een thermische conversie "verlengde levensduur" project (noem ik gewoon "ouwe meuk") afgewezen, en een extra geothermie project moest weer in de bureaulade weg gestopt worden. Ook een van de 11 project aanvragen voor "groen gas" werd met een vervelend briefje van RVO verrast: afwijzing. Tot nog toe zijn van de 635 aanvragen (huidige stand) er 52 afgewezen.

Stand van zaken SDE 2015 (RVO.nl, update 13 augustus 2015)

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

18 augustus 2015: The Solar Future VII - 6. Nieuwe mijlpaal - 2.000 grote PV projecten in spreadsheet. Zoals eerder al aangekondigd, koerste Polder PV de laatste dagen op een nieuwe mijlpaal af. En die is nu gepasseerd. Ik heb inmiddels 2.000 PV projecten met elk een opgesteld vermogen groter of gelijk aan 15 kWp, met de nadruk op de "grotere" projecten, in mijn verzamel spreadsheet staan. Met daarbij talloze details, links, lokatie gegevens, eigen commentaar, en noem maar op. Dit zijn alweer bijna 400 projecten meer dan de status update die ik gaf tijdens The Solar Future op 27 mei 2015, een groei van ruim 24%. Er is 25 MWp nieuw vermogen toegevoegd aan de lijst (groei 20%, hierin zitten ook correcties van eerder geschatte data). Het huidige artikel kan als "uitgebreide update" van de betreffende dia van mijn presentatie worden gezien*.

* In die dia bleek, helaas, bij nadere inspectie, een storende fout te zitten. Er was een vergissing gemaakt met de indeling van de dubbele assen in de grafiek. De correcte indeling, met de nieuwste data, vindt u in de grafiek in dit artikel.

Veel project data in mijn spreadsheet zijn helaas onvolledig, maar de focus blijft liggen op de geïnstalleerde vermogens (opgave verwerkt in mijn lijst in kWp). Dit, omdat die essentieel zijn voor een goed begrip van de impact van de "grote projecten" op de totale PV markt in Nederland. De vermogens kunnen expliciet in de door mij geraadpleegde bronnen worden genoemd, of ze worden door mij herleid aan de hand van andersoortige data, en/of foto materiaal van divers pluimage, aangevuld met "onderbouwde" aannames over mogelijk gebruikte module groottes per jaargang (indien die niet worden genoemd, wat helaas vaak het geval is). Uiteraard zitten daar afschattingen in, maar aangezien onze "reguliere" nationale statistieken nog steeds barsten van de fouten, heb ik het op me genomen om "het" dan maar bottom-up te gaan doen voor de grote projecten markt. En in ieder geval het volume aan grote projecten beter te kunnen inschatten. Want dat is zeer slecht bekend in ons land, volgens mij wordt er maar wat gegist naar de omvang ervan. Het begint echt noodzakelijk te worden dat we daar een beter beeld van gaan krijgen, mede gezien de stormachtige ontwikkelingen rond met name de implementatie van de SDE 2013 en, vooral, SDE 2014 regelingen. Het is een van de belangrijkste "kern"taken die ik mijzelf dit jaar heb gesteld. Andere activiteiten zullen daar aan ondergeschikt worden gemaakt.

Intro tot nummer 2.000
Afijn: numero 2.000 is gisternacht in de spreadsheet bijgeschreven. Het is een byzonder toepasselijke (natuurlijk ook als zodanig "gekozen") installatie. Ik heb hem zelf gefotografeerd een paar weken geleden, toen we er langs fietsten, en ik opeens twee velden met PV modules zag schitteren op een van de schuine, metalen dakvlakken. Het mag ook als een "symbolische" installatie gelden. Want de 108 stuks in een project pdf gemelde 245 Wp modules liggen op de nieuwbouw van het hoofdkantoor van de stoomturbine en -ketel specialist NEM Energy B.V. in Zoeterwoude (totaal project vermogen dus 26,46 kWp). Een bedrijf wat veel van hun complexe installaties heeft afgezet in de "traditionele" (fossiele) energie - en industriële sector in binnen- en buitenland. NEM werd in 2011 samen met zusteronderneming NEM Energy Services overgenomen door Siemens. Die toen nog grootse plannen had voor het megalomane Desertec gebeuren (concentrating solar power projecten in de Mediterrane regio, met als doel transport van grote hoeveelheden "CSP zonnestroom" via enorme DC hoogspanningsleidingen richting Europa). Het werd uiteindelijk een beetje een flop, de meeste grote spelers hebben hun biezen gepakt, en het grootschalig opgezette project gaat op een veel lager ambitieniveau verder. Het enige project van betekenis, "Noor", wordt, met forse financiële steun van de European Investment Bank, in Marokko ontwikkeld (3 fasen, met ook nog een kleiner PV project van 50 MWp erbij, in Noor phase IV). Desertec is feitelijk nog maar een schim van wat het ooit is geweest. Siemens heeft zelfs alle zonne-energie participaties aan de wilgen gehangen, wat toch wel als een "doodzonde" gezien mag worden, gezien de nog steeds gecontinueerde spectaculaire ontwikkelingen en de rooskleurige toekomst perspectieven binnen de sector...

^^^
Nieuw hoofdkantoor van stoomturbine specialist NEM aan de zuidzijde van de drukke A4, in gemeente Zoeterwoude. Op de schuine, ZO waarts
gerichte dakvlakken ziet u 2 identieke PV veldjes liggen met elk 54 PV modules, totaal 108 stuks (opgegeven project vermogen: 26,46 kWp).
Numero 2.000 in mijn "grote PV projecten lijst".

Foto genomen op 1 augustus 2015 © Peter J. Segaar / www.polderpv.nl

Ondertussen is de PV revolutie verder gegaan, de omzettings-rendementen van allerlei soorten PV modules zijn toegenomen, de kostprijs is, zeker wat klassieke silicium-cel gebaseerde modules betreft, dramatisch gezonken in een paar jaar tijd. Verder laten talloze bedrijven om de haverklap nieuwe duurzame kantoren bouwen, veelal met een forse PV generator op (of zelfs "in") het dak. En die vaak ook nog eens heftige BREEAM kwalificaties krijgen toebedeeld. Daarvoor kwam het nieuwe, door MVSA Architects ontworpen, en door Volker-Wessel dochter IBB Kondor (Oegsgeest) gebouwde NEM hoofdkantoor helaas niet in aanmerking. Kennelijk was bij de nieuwbouw de duurzaamheids-ambitie niet zo hoog, wat natuurlijk jammer is. Wel kwam er een bescheiden PV systeem op. Die desondanks "onbescheiden" genoeg is om de project portfolio >= 15 kWp van Polder PV te halen. Het oude kantoor van NEM stond trouwens aan de Kanaalweg, in mijn woonplaats Leiden. Hemelsbreed slechts een halve kilometer verwijderd van de nieuwe lokatie, bezuiden de drukke, fors verbrede A4. In gemeente Zoeterwoude.

Een ander symbool is, dat het bedrijf flink heeft "geleden" onder de permanente naamsverwarring met de in de beginjaren nogal discutabel opererende energie "leverancier" NL-Energie uit Rotterdam, die nog te pas en te onpas met de onterechte afkorting "NEM" wordt bestempeld (vaak door het elkaar na-pratende publiek, wat niet beter weet). Maar afijn, een chaos is het al jaren lang op de energiemarkt, dus dat kan er ook nog wel bij.

Tot slot: NEM is het bedrijf waar mijn stadswarmte strijdmakker Jan Corba, helaas veel te vroeg, eind oktober 2010 overleden, werkzaam was. Ik vond het wel een mooi posthuum eerbetoon aan Jan om NEM Zoeterwoude de "eer" te gunnen om als numero 2.000 in mijn PV project portfolio te worden bijgeschreven.

(1) Projecten overzicht: status
Na deze introductie over tot de real facts. Hoe staat het ermee, na de eerste twee updates van mijn projecten lijst, met de cijfers rond deze nieuwe mijlpaal?

Disclaimer: Bovenstaande grafiek geeft de situatie weer tijdens publicatie van mijn artikel. De aan de basis ervan liggende projecten spreadsheet wordt bijna dagelijks bijgewerkt. Niet alleen met zowel "oude" als nieuwe entries. Maar ook: Oude opgegeven data kunnen wijzigen (nieuwe inzichten, nieuwe bronnen, correcties van project eigenaren, etc.), dus de aantallen en de (totale) vermogens per categorie veranderen mee met elke aanvulling/wijziging. De "verhoudingen" tussen de categorieën wijzigen niet heel erg sterk met deze dagelijkse wijzigingen. Wel is de verwachting dat, met name door implementatie van SDE 2014 gesubsidieerde projecten, vooral de grotere categorieën een hogere impact gaan krijgen in het totale volume (MWp).

In bovenstaande overzicht de stand van zaken in mijn PV projecten lijst. Single-sites, voor multi-sites zie verderop. Er zitten ook nog 17 grote PV projecten bij die in media uitingen wel concreet zijn "gevlagd" als "gebouwd", of "binnenkort klaar". Maar waar ik nog géén expliciete opleverings-foto's of harde bevestiging van realisatie van heb gezien. In diverse gevallen is zelfs bij benadering niet bekend hoe groot de project omvang in kWp is, en zeker bij grote projecten met vele honderden tot een paar duizend PV-modules, kan dat bij het vermogen natuurlijk een forse slok op de borrel schelen. Hopelijk komen die gegevens t.z.t. allemaal los, of zijn ze via diverse omwegen te pakken te krijgen. Derhalve blijft het verzoek aan projectontwikkelaars, om de basis data van hun nieuw gerealiseerde PV projecten (aantal modules, vermogen van modules, totaal projectvolume, lokatie en opleverings-datum) te melden bij Polder PV. Deze worden niet gedeeld met de buitenwacht, maar louter voor interne statistische doeleinden gebruikt, zoals afgebeeld in bovenstaande grafiek (niet herleidbaar tot individuele installaties). Mocht u ook oudere overzichten met dergelijke data hebben, heeft Polder PV daar natuurlijk ook belangstelling voor, om alle project data zo correct mogelijk in de spreadsheet te krijgen. Uiteraard zal ik beslist nogal wat oudere, soms reeds lang gerealiseerde grotere projecten over het hoofd hebben gezien. Daar moet een forse inhaalslag worden gemaakt, dus de verwachting blijft dat alleen dat al nog grote volumes aan projecten en vermogens zal gaan toevoegen.

Toevoegingen sinds eind mei (TSF VII)
De lijst is sinds de vorige versie, die ik voor The Solar Future VII, eind mei, had samengesteld, natuurlijk weer behoorlijk verder gegroeid. Bij de toevoeging van aantallen installaties per categorie zijn er toenames tussen de 3,4% (1 nieuwe installatie > 500 kWp) en 33,3% (15 nieuwe installaties in categorie 250-500 kWp) geweest. Goed om te blijven benadrukken: dat zijn deels nieuwe, maar voor een groot deel ook oudere installaties, die ik gaandeweg overal zie opdoemen in de continue datastroom die ik analyseer. Bij de vermogens per categorie was er, wellicht verrassend, een lichte daling in de grootste categorie (ondanks toevoeging van 1 project, gevolg van neerwaartse aanpassingen van eerder grof geschatte projectvolumes van al in lijst staande installaties). Tot een forse groei van, wederom, het nu snel in significantie toenemende markt segment met single-site projecten van (elk) 250-500 kWp (+34%). Bij de vermogens-aanwas zijn ook de categorieën 100-250 kWp (+ 27,3%) resp. 15-25 kWp (+ 30,9%) flink gegroeid. In totaal zijn er nu (inclusief de nog niet goed ingevulde, reeds genoemde 17 exemplaren) 395 nieuwe en oudere projecten toegevoegd t.o.v. eind mei. Met een totaal "nieuw" volume van ruim 25 MWp (toenames totaal 24,4% bij de aantallen, 19,7% bij de vermogens, deels oudere installaties betreffend).

Ook is goed te zien dat de laatste 2 SDE regelingen een forse impact zijn gaan maken, het aantal grote projecten groeit behoorlijk. Over de status van de realisatie van SDE 2014 projecten heb ik recent een onthullend artikel geschreven (reeds een veel hogere implementatie graad vastgesteld dan in de markt - of door de overheid - gesuggereerd). In totaal staan in mijn spreadsheet nu al 344 single-site projecten met elk een volume groter of gelijk dan 100 kWp. NB: 100 kWp staat gelijk aan een fors dak met zo'n 400 moderne kristallijne PV modules (zo'n 650 vierkante meter, zonder tussenruimtes). Dat zijn alweer 71 van dergelijke grote projecten meer dan in de status update van eind mei, een forse toename. Sterker nog, er zijn onder genoemde 344 projecten al minimaal 90 stuks in ons land die elk groter zijn dan 250 kWp, waarvan zelfs alweer een derde groter of gelijk is aan een halve MWp per stuk. Deze trend in de realisatie van steeds grotere PV projecten heb ik al jaren zien aankomen, en hij wordt natuurlijk verder versterkt door het effect van de laatste SDE subsidie regelingen. En natuurlijk: flinke kostprijs reductie van de hardware, in combinatie met een overstelpend aanbod aan aanbiedende partijen, die ook rap verder (moeten) professionaliseren.

Vrijeveld installaties - implementatie schiet nog niet echt op
Ondanks de enorme hoeveelheid reuring over vrijeveld projecten ("solarparken", en vele andere benamingen) in de Nederlandse pers, het afgelopen jaar, is er nog vrijwel niets van de talloze nieuwe plannen gerealiseerd. Vooralsnog blijft Azewijn met haar antieke 1,8 MWp dunnelaag amorf Si project (2011) de grootste. Ik heb nog geen enkel hard bewijs gezien dat de voor 1 mei geplande installatie in 2e Exloërmond al is opgeleverd, al heb ik hem al langer in mijn "realisatie" lijst staan (misschien wat voorbarig). Van een daadwerkelijke realisatie van het solar "motorport" project op de parkeerplaats van TT-Assen heb ik nog niets vernomen (zou voor eind juni dit jaar moeten zijn opgeleverd, maar daar had ik al twijfels over, staat in "pending" lijst). Beide projecten zouden door Herbo GroenLeven uit Heerenveen worden gerealiseerd, op zowel hun website als hun facebook pagina wordt over fysieke implementatie (nog) met geen woord gerept. Als u hierover uitsluitsel heeft, hoor ik natuurlijk graag of die projecten in de tussentijd mogelijk daadwerkelijk zijn gerealiseerd.

In de loop der jaren zijn er beslist wel wat kleine "vrije veld" projectjes opgeleverd, sommige op nogal exotische lokaties, andere gewoon plompverloren midden in de polder. Naast tientallen particuliere mini projectjes in de tuin of op het erf, heb ik in mijn "grote" projecten spreadsheet inmiddels 28 installaties >= 15 kWp "op het vrije veld" (kan divers zijn geïmplementeerd). Waarvan er 18 groter of gelijk zijn aan 50 kWp, en die dus als "behoorlijk grote" installatie gekwalificeerd mogen worden (minimaal 200 panelen). Het opgestelde vermogen van die 18 projecten is 6,2 MWp (Azewijn zit er bij). Dat is dus slechts ruim 5% van het totaal aan grote >=50 kWp installaties wat ik nu in mijn spreadsheet heb staan.

Uiteraard gaat er een heleboel project volume in deze categorie aan komen, maar vertragingen zijn, zoals geschetst, endemisch. Serieuze kandidaten voor nieuw toe te voegen "vrije veld installaties" (niet dakgebonden, dat noem ik gewoon roof-top) zijn uiteraard de twee SDE 2013 subsidie beschikkingen hebbende projecten van de "klassieke" gas-reus GDF-SUEZ / Electrabel (Nijmegen, oplevering wellicht september, en Zwolle). En ditto, het veel grotere (6 MWp) project op Ameland ("vol-gefinancierd", vergunningen aanwezig, Eneco als uitvoerende partij). Ik heb nog een gigantisch project overzicht "gepland" in deze categorie, maar daar ga ik het een andere keer over hebben. Dat is een nogal chaotische bende van - soms ultra-vage - "plannen".

Veel SDE projecten (maar niet exclusief)
Bij de vermogens per categorie zien we in de grafiek dat de blokken 100-250 kWp resp. 50-100 kWp momenteel de hoogste impact hebben, met 36,3 resp. 35,0 MWp per categorie. Gevolgd door de grootste deelcategorie, projecten >= 500 kWp, waar grote investeerders "trek" in beginnen te krijgen (27,6 MWp). Het zijn in het huidige tijdsgewricht belangrijke "blokken", omdat ze de forse groei van PV projecten op bedrijfsdaken weergeven, die natuurlijk zeer sterk (maar niet exclusief !) gedreven wordt door SDE+ subsidie beschikkingen. Soms wordt er zelfs (zeker met oudere projecten) gedubbeld met belasting incentives als VAMIL, KIA, en/of EIA regelingen (laatste niet meer mogelijk vanaf SDE 2014), en/of bijvoorbeeld met een zonnepanelen voor asbest subsidie (zou per september stoppen, maar er is nog budget bij sommige provincies, mogelijk vervolg?). Overigens blijven de meeste gerealiseerde, en veel over de tong gaande "bottom-up" crowfunded cq., op een veel lager pitje, "postcoderoos" projecten nog relatief klein (vaak projecten van hoogstens een paar tientallen kWp). Een veelbelovend crowfunded project als Zonnewijde (Breda) is, hoe is het mogelijk, in de laatste fase tijdelijk afgeketst omdat de net infrastructuur voor de lokatie langs de snelweg te lang op zich laat wachten. Nu zou in de buurt via een rappe bestemmingswijziging een ander terrein voor het project moeten worden geclaimd, en de toegekende SDE beschikking zal daar op moeten worden aangepast (als het al lukt). Waarschijnlijk om de 714 crowdfundende "zonnedelers" niet te lang meer te laten wachten. Lees: Zonnewijde nog niet in "realisatie" map, maar nog steeds in de folder "pending". Het is niet het enige grote PV project wat (forse) vertraging oploopt in ons land...

"Kleinere grote projecten" structureel ondervertegenwoordigd
Het zal de goede verstaander opvallen, dat met name aan de rechterkant van de hierboven getoonde grafiek de geaccumuleerde vermogens per blok (fors) lager zijn dan bij de hoge impact hebbende midden-categorieën (50-250 kWp). Dat ligt in eerste instantie natuurlijk aan de veel kleinere project volumes, zodat je heel veel van dat soort projecten moet hebben voordat je een beetje redelijke hoeveelheid MWp bij elkaar hebt gesprokkeld. Maar een belangrijkere reden is, dat dergelijke projecten, met name de kleinste categorie (tot 25 kWp) lastiger te vinden zijn op internet (en elders). Kennelijk omdat ze al zo "gewoon" zijn geworden, zelfs in ons land, dat de projectontwikkelaars, installateurs, en/of de eigenaars zelf geen "moeite" meer (willen) doen om er ruchtbaarheid aan te geven. Ergo: de kleinere categoriëen in de "grote projectenlijst" zullen hoe dan ook achterblijven bij de rest, bij de geaccumuleerde vermogens. Dit is natuurlijk een kunstmatige aberratie waar u mee zult moeten leren leven, de lijst is wat dat betreft sowieso structureel incompleet. Overigens valt het voor de categorie 25-50 kWp nog relatief mee, met 684 projecten en bijna 25 MWp. Veel daarvan vinden we op daken van agrariërs, een branche die zeer actief is geweest bij de implementatie van PV, de laatste jaren, en waar behoorlijk wat "documentatie" van is. Ik heb daar in ieder geval inmiddels een aardige inhaalslag gemaakt, maar moet er nog zeker flink achter aan om daar nog meer volume (al lang gerealiseerde projecten) in te krijgen. Vermits de informatie daarover voorhanden is. Anders houdt het voor die projecten ook op. Veel installateurs posten foto's van PV projecten op boerderijen, maar noemen geen namen. Het is onbegonnen werk om daar achteraan te gaan, met momenteel nog steeds 65 en een half duizend bedrijven in de agrarische sector in ons land (StatLine).

De focus blijft in mijn projecten overzicht in ieder geval liggen bij een inventarisatie van de grootste PV-projecten, met name die groter dan 50 kWp. Alles wat er onder zit neem ik gewoon mee als ik ze tegenkom, tm. 15 kWp. Lager is ondoenlijk, dat zijn duizenden projecten, waarvan voor een belangrijk deel bovendien geen informatie in de publieke ruimte is te vinden. We komen dan bovendien in een grote schemerzone terecht tussen het "puur bedrijfsmatige" veld, en de "residentiële sector". Daar is geen harde scheidslijn tussen te trekken in de vorm van een "vermogens"grens. Gisteren kwam ik een forse installatie van 100 zonnepanelen tegen op het dak van een particulier waar ik met geen mogelijkheid een Kamer van Koophandel entry voor kon vinden, en er zijn zat daken met zo'n 60 panelen bij particulieren met een leuk dak oppervlak (globale 15 kWp "grens", bij aanname 250 Wp modules) ...

Alles bij elkaar nemend staan in de single-site projecten lijst in nu ieder geval minimaal 2.000 PV projecten. Met een gezamenlijk vermogen van ruim 152 MWp. Dit volume (alleen single-site projecten >= 15 kWp) is gerealiseerd met in totaal ruim 694 duizend PV modules, volgens de spreadsheet optelling. Dit houdt in, dat het gemiddelde vermogen van de in deze grote hoeveelheid projecten gebruikte zonnepanelen ruim 219 Wp is geweest. Goed om dat in de oren te knopen, want soms zie je berekeningen langs-drijven, die (ook) voor alle oudere PV projecten uitgaan van een veel te hoog "gemiddeld" vermogen van 240 of zelfs 250 Wp. Dat klopt dus niet. Alleen al vanwege het feit dat er soms dunnelaag modules zijn gebruikt, én dat in alle oudere projecten kristallijne panelen zijn ingebouwd met veel lagere vermogens (soms zelfs minder dan 100 Wp per stuk, in het begin van deze eeuw), noopt tot de nodige prudentie bij dat soort aannames...

(2) Multi-sites
Ik heb ook nog een aparte lijst voor grotere PV-projecten die meerdere lokaties omvatten. Veel daarvan zijn bijvoorbeeld tenders vanuit de op dit gebied de laatste jaren zeer actieve gemeentes, die meerdere gemeentelijke gebouwen van PV-systemen willen voorzien. Soms betreft het tijdelijke samenwerkingen tussen naburige gemeentes. Dan weer worden hele scholenprojecten bij elkaar geraapt (o.a. KiesZon®). Maar zelfs komt het al voor dat een paar ondernemers bij elkaar kruipen, en gezamenlijk een paar installaties tegelijk aanschaffen, inclusief korting vanwege het verkochte volume (bijv. een project met 4 ondernemers en zo'n 5.300 modules in Woensdrecht e.o.).

Deze "multi-site" deelverzameling bevat momenteel 145 projecten met een geaccumuleerd volume van bijna 40 MWp. NB: hier vallen de talloze kleinere projecten bij de huurcoöperaties nog buiten. Dat is een zeer ondoorzichtige deelmarkt, waar ik al een aardige verzameling van heb aangelegd, in een aparte projecten map. Maar om daar project volumes van te bepalen wordt "een klus op zich", informatie er over is verre van volledig. Derhalve, die 40 MWp is ook hier weer een absolute bottom-line, er is natuurlijk al veel meer gerealiseerd bij de "multi-sites".

(3) Volume gerealiseerd onbekend
Tot slot is er in de categorie "reeds gerealiseerd" ook nog een apart veld met feitelijk opgeleverde PV projecten waarvan ik nog niet het totale vermogen weet, omdat de informatie voorziening over de installaties extreem gebrekkig blijkt te zijn. Hierin zitten grotendeels SDE+ projecten waarvan RVO in hun beschikkingen lijsten heeft laten weten dat ze daadwerkelijk zijn opgeleverd. Deze moeten allemaal, vanwege de wettelijke voorschriften, minimaal een projectvolume hebben van 15 kWp. Omdat RVO helaas sinds 2011 géén cijfers meer hierover publiceert komt, indien van een installatie geen verdere info gevonden kan worden, deze dus in het hier besproken "afvalbakje" terecht. Hier kunnen best nog wel forse volumes in zitten, maar dat kan alleen maar met een hele natte vinger worden afgeschat. Momenteel zitten in deze categorie 73 projecten. Van sommigen heb ik "enigzins verantwoorde" natte vinger schattingen kunnen doen, die neerkomen op een totaal minimaal vermogen van zo'n 1,6 MWp (zet er gerust een forse foutmarge bij). Hier moet natuurlijk nog veel meer bij. Van veel projecten in deze verzameling is echt nog niet te achterhalen hoeveel vermogen er nu feitelijk is aangelegd. Maar ze staan al lang zonnestroom te bakken.

Synthese "gerealiseerd volume" grote projecten
Tellen we de grote single-site projectenlijst, de multi-sites verzameling, én de minimale afschatting voor "volume gerealiseerd onbekend" bij elkaar op, kom ik tot nog toe al op zo'n 2.200 "gerealiseerde grote PV-projecten" (meeste: single-sites / op 1 adres), met een minimaal opgesteld zonnestroom vermogen van bijna 194 MWp. Grote projecten >= 15 kWp. Nogmaals: een absoluut minimum, in werkelijkheid waarschijnlijk behoorlijk veel meer vermogen. Dus misschien zelfs wel minimaal 200 MWp (nog exclusief alle volume aan grote projecten wat ik nog niet gevonden heb, en dat is veel!). Áls een eerdere, volkomen uit de lucht gegrepen suggestie zou worden gehanteerd, dat "niet residentiële" PV projecten "slechts 10% van de markt" zouden omvatten, zou deze minimale schatting dus automatisch resulteren in een totaal (actueel) gerealiseerd cq. geaccumuleerd vermogen van "minimaal 2 GWp" aan zonnestroom capaciteit in Nederland (inclusief dominant aandeel residentieel). Ik ben benieuwd hoe de bedenkers van dat fantasie percentage voor "niet-residentiële" installaties de implicaties daarvan zullen gaan rijmen met het - voorlopige - eindjaar 2014 cijfer van CBS, en het - beslist zeer premature - cijfermateriaal van de netbeheerders...

Eerdere updates van Polder PV's grote PV projectenlijst:

Tip of the iceberg - grote projecten lijst Polder PV inmiddels met 100 MWp gevuld (24 feb. 2015)
Nieuwste megaproject van Polder PV - eerste "duizend" binnen (15 dec. 2014)

Bron: presentatie Polder PV tijdens The Solar Future NL VII, 27 mei 2015

The Solar Future (extern)

TSF NL VII Polder PV #5 Integrale status update PV registers (7 juni 2015)
TSF NL VII Polder PV #4 Prognoses PV markt 2014 - 2015 (6 juni 2015)
TSF NL VII Polder PV #3 Inkoopacties (6 juni 2015)
TSF NL VII Polder PV #2 Aanbod PV markt / lidmaatschap Holland Solar etc. (2 juni 2015)
TSF NL VII Polder PV #1 SDE 2014 vol beschikt (28 mei 2015)

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

17 augustus 2015: Waarschijnlijk fors PV project in vlammen op - van bekend energiebedrijf. Zie ook nagekomen bericht onderaan! (update 2 okt. 2015)*. Tijdens mijn speurtocht naar grote PV projecten in Nederland stuitte ik bij stom toeval op "een heel aardig exemplaar" wat ik nog helemaal niet kende. Nergens op internet ben ik een verwijzing naar of persbericht over deze installatie tegengekomen. Dat is in Nederland trouwens "doodnormaal". Ik heb een aardige waslijst van dergelijke installaties, soms zelfs met projecten van enkele honderden kWp (!), waar bijna niemand ooit iets van heeft gehoord. Vaak betreft dat installaties bij boeren, die niet altijd ruchtbaarheid aan hun met veel pecunia gekochte moois (willen) geven. Zeker niet als het door de stroomverbruikers betaalde - middels SDE+ subsidies gefinancierde - installaties betreft.

Ditmaal was het echter een opvallende PV-installatie, want het bleek te liggen op een afvalverwerkings-depot van het "intergemeentelijke" energiebedrijf, HVC, wat haar hoofdkantoor in Alkmaar heeft. Ik vond de installatie bij toeval via Google Maps, en kon zelfs vanwege de goede kwaliteit, bij uitvergroting, het aantal modules tellen. Twee velden met in totaal maar liefst 972 modules liggen op een enorm, verder leeg dak (zie GM foto). Omdat er geen informatie over is te vinden, ga ik er voorlopig van uit dat, met een fictieve berekening met 250 Wp kristallijne Si modules (populair paneel vermogen de afgelopen 2 jaar), dat dus een aardige installatie van zo'n 243 kWp zou kunnen zijn. Uiteraard hoger bij een krachtiger module type, maar bij dergelijke installaties zul je niet vaak panelen tegenkomen krachtiger dan zo'n 270 Wp (wat het project volume op maximaal zo'n 262 kWp zou kunnen brengen). In de laatst beschikbare statuslijst van Klimaatmonitor van maart 2015 (met slechts PIR data tm. oktober 2014, dus alweer fors verouderd) vallen onder de verder niet opgesplitste postcode waar dit project onder valt (Koggenrandweg, 15 huisnummers) 3 geregistreerde adressen die een totaal opgesteld vermogen zouden hebben van 1.700 kWp. Hierbij kan een potentieel groot project op het enorme, aanpalende Agriport A7 kassen gebied zitten. Het is niet zeker of het hier onder afgebeelde project er bij staat, bij genoemde Klimaatmonitor entry (wat omvang betreft beslist mogelijk is). Maar hoe je het ook wendt of keert: deze via GM gevonden installatie op Koggenrandweg nummer 1 is er beslist eentje die mijn grote projecten lijst zou moeten sieren. Lees echter verder.

^^^
Google Maps foto van een deel van het enorme complex aan de Koggenrandweg in Middenmeer (NH). Getoond de aan de noordrand liggende afval
verwerkings depots, met links in het midden de twee blauwig gekleurde velden met PV-modules. De foto is volgens Google van 2015.
Op Bing Maps foto's is deze generator niet te zien, dus waarschijnlijk is het systeem niet lang geleden aangebracht.
Er was in ieder geval genoeg dakruimte voor meer van dat moois.

Voor een impressie van de omvang: de lengte van deze hallen is ongeveer 191 meter. De totale omvang van de hier zichtbare PV generator
(inclusief kleine tussenruimte) is ruim 1.500 vierkante meter (gemeten via GM distance-measurement-tool).
© 2015 Google Maps

HVC in PV
HVC is, naast haar afval activiteiten, met uitbreiding naar warmenet projecten, bij mij vooral bekend geworden door de overname van (de PV project portfolio van) Horizon Energy van Michel Peek (links op deze foto), in 2011. Die heeft destijds de invulling van de SDE 2009 categorie "groot" gedomineerd (en in zeer geringe mate idem in SDE 2010, toen Sununited het stokje een jaar overnam). Peek's activiteiten hebben uiteindelijk geresulteerd in een fors volume van zo'n 40 PV installaties met een gezamenlijk vermogen van ongeveer 4 MWp op boerderij daken (cijfer later omlaag bijgesteld naar 37 projecten in jaarverslag 2013). Waarvan het eigendom (nu) bij HVC ligt, er is een dak lease contract met de betreffende boeren. Ik heb diverse malen voorbeelden van Horizon Energy aangehaald, en drie installaties zelf bezocht, resulterend in de volgende foto impressies: Maatschap Boon (Zeewolde, Flevopolder, 300 kWp), Hoge Hoeve (Kamperland, Zeeland, 100 kWp), en een kort bezoekje aan het einde van onze München-Roermond fietstocht, langs Hubens in het Limburgse Beesel (200 kWp).

Aan de lange vingers ontsnapt...
Het energiebedrijf, waarvan 54 gemeenten aandeelhouder zijn (met name vanwege de centrale verwerking van hun afval), is sindsdien ook andere projectjes in PV gaan ontwikkelen. Veel hoorde je daar niet over in de media of in persberichten. Maar recent was er een klein media stormpje rond een brutale poging tot roof van een kleine vrijeveld installatie van zo'n 20 kWp op het terrein van het nieuwe HVC afvalverwerking station naast het BUKO complex in Beverwijk. Gelukkig was de leverancier/installateur Zon & Zo zo vooruitziend geweest om anti-diefstal klampen te gebruiken, en andere "voorzieningen" te treffen. De modules waren stevig aan elkaar bevestigd, en het geteisem wat dacht "gratis" zonnepanelen te kunnen halen, moest kennelijk onverrichterzake weer de kuierlatten nemen. De installatie was binnen korte tijd weer on-line (rapportage Z&Z van 11 augustus jl.). Het is niet de eerste keer dat een braak (poging) wordt uitgevoerd m.b.t. een PV-systeem, ook in Nederland niet (zie lijstje onder blooper artikel Polder PV).

... maar elders waarschijnlijk ten onder aan de vlammen ...
Heel anders is het "zeer waarschijnlijk" afgelopen met de zonnepanelen op de HVC lokatie die ik, zoals hierboven gemeld, bij stom toeval via Google had ontdekt. Zeker als ik zo'n forse installatie aantref, doe ik iets meer m'n best om er meer informatie over te vinden. En de schrik sloeg mij om het hart toen ik allerlei onheilspellende berichten aantrof over de grote HVC lokatie (incl. enkele andere instanties/bedrijven, zoals afval verwerker Sortiva B.V.) op het terrein van Holland Collect N.V. Want er is op 23 juli jl. een enorme brand geweest ("zeer grote brand", classificatie GRIP 1). Kennelijk (nog niet als zodanig bewezen) a.g.v. broei in de tijdelijk opgeslagen hoeveelheden afval. Maar omdat er ook veel met biomassa stromen wordt gewerkt op het terrein, en er talloze activiteiten plaatsvinden rond en met afvalverwerking, kan in theorie de oorzaak ook nog ergens anders aan hebben gelegen. De brand, zichtbaar vanaf Texel, zou wel ontstaan zijn ín een van de overslaghallen waar kunststof en huishoudelijk afval worden verwerkt, volgens berichtgeving van HVC. Er zijn vaker branden geweest bij biomassa en afval verwerkende bedrijven. Ook HVC heeft eerder al branden / brandjes gehad (o.a. 5 juni 2013, broei in berg coniferen op hetzelfde terrein, bij Sortiva, 21 juli 2013 in de bio-energie centrale in Zaanstad, jaar lang stil gelegen vanwege vervanging beschadigde turbine generator). En zelfs ná de grote brand in Middenmeer, was er nog een brandje bij de Huisvuilcentrale van de afvalverwerker in de Jadestraat in Alkmaar (bericht 6 aug. 2015).

Toen ik eenmaal in de gaten kreeg, dat de grote brand van eind juli in het hallen complex aan de noordzijde van het uitgestrekte terrein aan de Koggenrandweg heeft gewoed zag ik in, dat hier waarschijnlijk een grote, mogelijk recent aangelegde PV installatie in rook is opgegaan. Ik kan niet anders concluderen uit mijn reconstructie van de plek waar de brand het hevigst heeft gewoed, spectaculair zichtbaar op een opname door een drone die ik op internet vond (origineel van Rob van Vliet van "Golfbaan de Vlietlanden"):

^^^
Reconstructie (rode kaders) van positie van de lokatie van de PV generator op de noordelijke hal van het HVC afvalverwerking- en composterings-complex op het Holland Collect N.V. terrein in Middenmeer (langs Koggenrandweg). Bronnen: combinatie van Google Maps opname met drone video Rob van Vliet. De (restanten van de) meest N. van de twee aangrenzende hallen is/zijn op deze opnames in gitzwarte rook gehuld en vrijwel niet zichtbaar. Uit de voorste, zuidelijke hal, komen ook al rookpluimen door de daglicht venster stroken heen (aan de oostkant van die voorste hal, hier niet zichtbaar, woedt de brand ook al hevig, zie drone opname). Op de achtergrond de Westfriesche Vaart.

© Rob van Vliet / Golfbaan de Vlietlanden (video still van drone opname, origineel hier)

Ook op de foto's 2 en 5, zichtbaar in het laatste plaatjes blokje op Nu.nl, genomen vanuit de lucht (artikel), is er niets (meer) te zien van het dak waarop de PV generator zou moeten liggen. Het dak lijkt in die fase van de brand al te zijn ingestort, de directe omgeving is een rokende hel.

In een kort radio interview met de tijdens de brand aanwezige HVC directeur Chris Kuijten door RTV NH, liet hij weten "Deze hallen zijn niet meer te redden". De andere hallen op het grote complex konden kennelijk wel gevrijwaard worden van deze grote brand. Over de aanwezigheid van een - tot nog toe vrijwel onbekende - grote PV installatie op de uitgebrande noordelijk hal werd door hem, en bij mijn weten tot nog toe door geen ander persoon of pers orgaan, met geen woord gerept.

Ik heb deze installatie dus meteen weer van m'n projectenlijst gehaald, en deze maar in een apart lijstje "afgebroken / verwijderd / vernietigd" gezet. Het is bij mijn weten de grootste PV installatie die tot nog toe in ons land aan de vlammen ten prooi gevallen zou kunnen zijn. Of, in het meest onwaarschijnlijke scenario (nooit curiositeiten uitsluiten in ons land): de op recente Google Maps foto zeer duidelijk zichtbare PV installatie zou vóór de brand moeten zijn verwijderd van het dak, om nog onbekende redenen.

Voor een overzicht van "zonnepanelen en brand", en enkele - gelukkig nog relatief weinig voorkomende - kleinere incidenten waarbij PV installaties zijn beschadigd of verloren gegaan, zie mijn literatuur overzicht. NB, goed om dat hier weer eens te benadrukken: zelden is de PV generator de oorzaak van branden. Daar is uitgebreid onderzoek naar gedaan in Duitsland (Photon, oktober 2014: 44-50).

Potentiële claims & positie HVC
Er zouden als gevolg van de brand in Middenmeer zelfs nog claims van agrariërs kunnen gaan komen, die gewassen op het veld zullen hebben moeten doordraaien als ze onder de rookpluim terecht zijn gekomen. En waar roet op gekomen kan zijn. Of dat daadwerkelijk (massaal) zal geschieden moet nog blijken, maar eerder al was duidelijk, dat HVC de wind de laatste jaren niet mee lijkt te hebben. Want een rekenkamer rapport was vorig jaar nogal kritisch over hun uitdijende projecten portfolio, de gevolgen voor hun financiële positie (hoge schuldenlast), en de risico's die de participerende gemeentes daarbij inmiddels zijn gaan lopen. Daar helpt deze grote brand - en de waarschijnlijk ook verloren gegane grote PV installatie - natuurlijk ook niet echt aan mee, om het tij te keren.

Nagekomen (2 okt. 2015)*
Pas twee weken later dan mijn bericht verscheen in het Noordhollands Dagblad een kort artikel met een bespreking met de nasleep van de enorme brand bij HVC in Middenmeer. Hierin werden mijn in bovenstaande stuk gerapporteerde "met aan zekerheid grenzende vermoedens" dat er een groot PV project in vlammen zou zijn opgegaan bevestigd. Echter wel met een "grote maar": er wordt namelijk gerept van een verloren gegane omvang van slechts "250 vierkante meter aan zonnepanelen". Dat volume rijmt echter slecht met de ruim 1.500 vierkante meter die ik met Google Maps heb gemeten voor het totale zonnepanelen veld incl. kleine tussenruimte.

Als we van de exacte module telling uitgaan, 972 stuks (Google Maps foto), kunnen we veiligheidshalve van een bandbreedte tussen "zeer oude" en "moderne" modules uitgaan (we weten immers niet wanneer deze tot voor kort compleet onbekende PV generator daadwerkelijk is geïnstalleerd). Onze oude, kleine 72-cels Shell Solar modules uit het jaar 2000 (populair in de toen nog opkomende markt) hebben een oppervlakte van 0,94 m². Moderne 250 Wp modules (al veelvuldig verkocht in het jaar 2013) hebben meestal afmetingen van zo'n 1,64 bij 0,99 meter (voorbeeld Yingli), dus een fors grotere oppervlakte van zo'n 1,62 m² (reden: veel grotere cellen dan in onze oude Shell modules!). Uitgaande van deze twee, zeg maar "conventionele extremen", zou dat bij de getelde 972 modules moeten gaan om totale module oppervlaktes van 914 (Shell) tot zelfs zo'n 1.575 m² (Yingli). Gezien mogelijke meet onnauwkeurigheden vanaf Google Maps foto's, lijkt de daar zichtbare situatie dus sterk te neigen richting een groter, "modern" module type zoals dat van Yingli (of whatever vergelijkbaar, massaal op de markt aangeboden 250 Wp model met vrijwel vergelijkbare oppervlakte).

In het alternatieve scenario, een potentieel PV project met dunnelaag modules, zou de keuze niet erg ruim zijn geweest. Het kan daarbij zijn gegaan om amorf Si, CIS, of, hoogst onwaarschijnlijk (maar niet uit te sluiten) om CdTe modules. Voorlopig ga ik hier nog niet vanuit, maar van kristallijne panelen, met de daarbij behorende waarschijnlijke parameters (oppervlaktes, vermogens). Stel dat het een moderne generator zou zijn geweest met Solar Frontier CIS modules (wat qua beeld niet lijkt te rijmen met de GM foto). Met hun oppervlakte van zo'n 1,23 m² (datasheet) kom je dan nog steeds met de opgegeven hoeveelheid panelen op een totaal generator oppervlak uit van bijna 1.200 m². Way beyond de opgave van NHD.

Die 1.575 m² kristallijn (dan wel 1.200 m² CIS dunnelaag) wringt in ieder geval zeer fors met de door NHD opgegeven 250 m², het betreft in het geval van klassieke kristallijne zonepanelen een ruim zes maal zo grote oppervlakte aan PV-modules. Een enige verklaring daarvoor zou kunnen zijn, dat slechts een gedeelte van de aanwezige zonnepanelen zou zijn verbrand, en dat de rest "zou zijn gered van de vernietiging, en eventueel later opnieuw zou kunnen worden ingezet". Dit lijkt echter hoogst onwaarschijnlijk, want de brand was beslist vernietigend, woedde het felst en het langst in de buurt van de lokatie van de PV generator, en latere berichten suggereerden een "total loss" van het loodsen complex. Er zouden na de brand zelfs in totaal zo'n 80 (!) containers met schrootijzer en puin moeten zijn afgevoerd (artikel). U gaat mij niet vertellen dat er dan een veelvoud aan aanwezige (NB: op het totaal ingestorte dak vast geschroefde) PV modules uit die hel van de vuurzee zou zijn gered. Laat staan dat die dan nog veilig zouden zijn te exploiteren. De schade zou compleet door de verzekering zijn gedekt, over herbouw wordt nog nagedacht bij HVC.

Nagekomen (15 april 2019)
Véél later vernam ik via via dat er een nieuwe PV generator op een ander gebouw van het complex aan de Koggenrandweg is aangebracht. Enkele panelen die aan het vuur zijn ontsnapt zijn elders ingezet op een proef opstelling.

Conclusie
Mijn conclusie blijft derhalve overeind: er is echt een groot - doch tot voor kort volstrekt onbekend - zonnepanelen project verloren gegaan, die 23e juli 2015, waarbij volgens mij het grootste deel van een PV generator van 972 panelen totaal moet zijn vernietigd. Mogelijk zelfs de tot nog toe grootste in de Nederlandse PV-geschiedenis. Als het om modernere typen kristallijne modules is gegaan, laten we conservatief uitgaan van een bandbreedte met panelen tussen de 200 en 250 Wp per stuk, zou het zijn gegaan om een project tussen de, grofweg, 195 en bijna 245 kWp. Indien het een kristallijn Si project van zo'n 245 kWp zou zijn geweest, zou dat, in mijn huidige grote projecten lijst (alweer gegroeid naar ruim 2.100 single-site projecten), om een installatie op zo'n beetje de 100e plaats van de huidige rating gegaan kunnen zijn. Polder PV heeft dit voormalige PV-systeem in Middenmeer (NH) nu definitief als "vernietigd" aangemerkt in zijn nieuwe lijstje "afgevoerde PV projecten".

Bronnen (geen enkele, behalve het nagekomen bericht van NHD, rept van "zonnepanelen" op het complex in Middenmeer, ook de brandweer niet):

Herbouw bij HVC na brand in Middenmeer is nog onzeker (nagekomen: Noordhollands Dagblad, 31 augustus 2015, met bevestiging vermoedens Polder PV: er is een - forse - PV installatie verloren gegaan, zie echter ook commentaar hierboven)

Grote brand HVC (vuilnisbelt) in Middenmeer (Andijker Nieuws.net, 23 juli 2015)
Directeur HVC over verwoestende brand: "Deze hallen zijn niet meer te redden" (RTV NH, 23 juli 2015)
Youtube filmpje met uitgebreidere reactie directeur (RTV NH, 23 juli 2015)
Grote brand bij afvalbedrijf HVC in Middenmeer (Noordhollands Dagblad, 23 juli 2015, met o.a. foto van restanten buitenzijde compleet verwoeste loods)
Grote brand bij afvalverwerkingsbedrijf bij Medemblik (Nu.nl, 23 juli 2015, in het 3e beeldblokje foto's 2 en 5 uit de lucht: rokende hel op plek PV generator/ingestort dak)
Groenten uit eigen tuin weggooien na brand Middenmeer (Algemeen Dagblad, 23 juli 2015)
Brand bij afvalstation HVC Middenmeer, hoe en wat (Afrit71.nl, 24 juli 2015, "ongelofelijk veel reacties losgemaakt")
Sprinklers in slechts één van afgebrande HVC-loodsen (NieuwsGrazer, 25 juli 2015)
Miljoenenschade na HVC-brand in Middenmeer (Noordhollands Dagblad 27 juli 2015, geen enkele melding over teloor gegane PV installatie)
Foto's van uitgebrande pand van HVC (Facebook pagina Brandweerpost Sted Broec 27 juli 2015, niets van zonnepanelen te zien, slechts klein deel restant gebouw zichtbaar)

'HVC is voor gemeenten een harnas' (Stichting JAS 28 mei 2015, risicovolle projecten zouden te grote risico's vormen voor aandelen hebbende gemeentes)
En het risico is voor de gemeente (Stichting JAS 29 mei 2015, vervolg artikel kritiek op status HVC en rol gemeentes)

Project is later opgenomen in de "brand en zonnepanelen" incidenten lijst in het betreffende uitgebreide artikel op Polder PV over het thema (met voetnoot: geen oorzakelijk gevolg tussen aanwezigheid PV generator en de brand gemeld of aangetoond).

NAAR
INDEX
PAGINA

^
TOP

13 augustus 2015: "Nieuwe" cijfers PV registraties PIR register NNL maken statistiek puinhoop nog groter. Sinds juli 2014, toen Netbeheer Nederland (NNL) een unieke cijfer update van maandelijkse (!!) progressie cijfers op hun site zette (analyse), heeft de branche organisatie helaas niets meer aan vergelijkbare data op diezelfde website gepubliceerd. Kennelijk worden ze bij de branche organisatie inmiddels bloednerveus van de zeer kritische analyses van hun data die ik al jaren publiceer. Zie voor een laatste integrale vergelijking van cijfermateriaal uit mijn update van data gepresenteerd tijdens The Solar Future (artikel 7 juni 2015). Af en toe komen er helaas nog steeds blunders voor in de primaire database van de netbeheerders (voorbeeld Almelo, fout is niet lang daarna gelukkig hersteld, aanvankelijk bij Klimaatmonitor, later ook bij de betreffende netbeheerder). Maar NNL is wel bereid om nieuwe data op aanvraag door te geven naar media als Groene Courant, of ze komen uiteindelijk, na wat vertraging, eindelijk, naar verluidt "ongefilterd" (mail wisseling tussen Polder PV en zegsman van NNL), in de verzamel dossiers in de Klimaatmonitor databank van Rijkswaterstaat.

Dat laatste is met de "nieuwste" gegevens (zeg maar: "zeer voorlopige eerste data voor eerste halfjaar van 2015") nu nog niet geschied. Derhalve is dit bericht nog wat prematuur. Maar gezien het artikel wat vandaag in Groene Courant werd gepubliceerd, wil ik daar wel even op reageren. Met name wat de implicaties voor de (veronderstelde) jaargroei cijfers zouden zijn. Die zijn namelijk ronduit onrustbarend voor (een goed begrip van) de PV statistieken van ons land.

Natuurlijk is het "volume" aan zowel geregistreerde (!!) installaties als PV vermogen gegroeid. Dat is logisch en normaal. Volgens het GC artikel zou Netbeheer NL data hebben doorgegeven die halverwege 2015 een voorlopig (!!!) resultaat laten zien van, geaccumuleerd, 279.347 installaties, en een totaal vermogen van, bizar laag, slechts 1.086,24 MWp*. Ik breng u in herinnering dat ik voor begin dit jaar tijdens The Solar Future al een totaal aantal installaties van mogelijk zo'n 275.000 stuks heb voorspeld, wat al aangeeft dat hier een zeer fors "gat" moet zitten, en dat de registers van Netbeheer Nederland hopeloos achter lijken te lopen op de realiteit. Of u moet geloven dat er minder dan 4 en een half duizend installaties zijn bijgekomen in een half jaar tijd. Dat is peanuts. Lees: onwaarschijnlijk.

* Nagekomen: de door En-Tran-ce gehanteerde "1.295 MWp" in de juli rapportage van Hanzehogeschool is pure speculatie op basis van de aannames: accumulatie 1,1 GWp eind 2014 en een nieuwbouw aan PV capaciteit van "gemiddeld minder dan 30 MWp per maand" in 2015 (hetgeen vooralsnog een onbewezen groei volume is i.v.m. afwezigheid van betrouwbare en gevalideerde actuele markt cijfers).

Sowieso stonden in het totaal dossier van Klimaatmonitor (KMt, met 9 deel-dossiers, incl. PIR) voor eind 2014 (beslist geen "definitief" cijfer, vanwege de zeer sterke vertraging van data input in dat register, en KMt is ook al onvolledig) al 245.655 adressen met zonnepanelen vermeld. Met de verwerking van de net aangekondigde "nieuwe cijfers" van Netbeheer Nederland, zal ook dat "oude" KMt getal voor eind 2014 naar mijn verwachting fors verder naar boven worden bijgesteld. Uiteraard tot (ver) boven het KM-PIR getal, wat immers "slechts" een deel-dossier is van KMt. KM-PIR is derhalve altijd "kleiner" dan KMt (als alle data correct zijn verwerkt, en dat kost tijd)...

Voetnoot
GC heeft het in hun artikel over "aantal huishoudens" in de registers van NNL. Dat is onterecht, er zit (veel) meer in dat register. Er zijn talloze bedrijven die hun capaciteit daar in hebben zitten, met, dat heb ik al lang aangetoond, wel degelijk dramatische data lacunes bij met name de grotere projecten. Het zogenaamde Productie Installatie Register, PIR, is dus gewoon een mengelmoes van PV installaties in de residentiële sector, maar ook bij talloze bedrijven, utiliteit, gemeentelijke gebouwen, en noem het maar op.

MWp data klopt niks van
De door GC voor "eind eerste halfjaar 2015" genoemde 1.086 MWp accumulatie van PV vermogen voor halverwege 2015 is absoluut/chronisch te weinig. Ik ga er nog steeds van uit dat eind 2014 al minimaal 1,1 GWp PV vermogen moet zijn geaccumuleerd in ons land (Solar Trend Rapport), waarschijnlijk meer. Er zijn nog steeds géén aanwijzingen in de markt (met inmiddels ruim 1.500 commerciële aanbieders van PV-systemen en -panelen!!!), dat het eerste half jaar van 2015 een drama zou zijn geweest bij de afzet van aantallen installaties. Noch van het verkochte vermogen. Anders zouden Twitter en Facebook wel bomvol klachten hebben gestaan. Sterker nog, de implementatie van met name de SDE 2013 en SDE 2014 beschikkingen is al langere tijd in volle gang (zie o.a. vorige artikel), en ook met EIA en andere belasting incentives, zonnepanelen voor asbest regeling, een doorstart van postcoderoos projectjes, crowdfunded installaties, etc., wordt volop gebouwd. Overal in het land. Al die activiteit, gestapeld bovenop een blijvend gezonde afzetmarkt voor residentiële PV installaties (salderen in combinatie met een - niet verplichte - mogelijkheid tot terugvragen van btw op de aanschaf), zou moeten hebben geresulteerd in een hoge marktgroei in de eerste jaarhelft. Ook bij de gerealiseerde MWp volumes.

GC lijkt tussen de regels in ook te twijfelen aan het bizar lage volume wat bij Netbeheer Nederland in het eerste half jaar van 2015 tot nog toe zou zijn bijgeschreven, want hun cijfers zouden resulteren in een onwaarschijnlijk laag volume van 40 MWp nieuw in het eerste halve jaar... Dat is bezopen weinig, en het kan de realiteit absoluut niet weerspiegelen (lees: het komt neer op slechts zo'n 860 stuks 255 Wp panelen gemiddeld per dag, nation-wide...). Daar moet nog gi-gan-tisch veel vermogen statistisch worden bijgeplust, maar desondanks lijkt GC te suggereren dat dit "het bijgeplaatste vermogen" moet zijn geweest. Dat is polderkolder. Het ligt gewoon aan bagger statistieken, die nooit compleet zijn, met elke wijziging weer heftige implicaties hebben op de daar uit af te leiden "jaargroei cijfers", en die dus blijvend met argusogen bekeken dienen te worden.

Ik heb in onderstaand staatje de "nieuwe cijfers" voor het vermogen bij elkaar gezet, en deze vergeleken met de officiële cijfers die volgen uit de nationale CBS statistiek. Het laatste bekende cijfer van CBS is voor 2014, is een allereerste, ruwe afschatting, en resulteert, gezien data gepubliceerd in het Solar Trend Rapport (o.a. gebaseerd op harde cijfers van verkochte volumes via de Douane) in een onwaarschijnlijk laag groeicijfer voor dat jaar. De facto: "onmogelijk" laag (275 MWp, zie ook mijn artikel over dat eerste CBS cijfer).

Op de eerste regel MWp nieuw vermogen per jaar volgens de officiële, tot in het buitenland door belangrijke energie gremia overgenomen groeicijfers van het CBS. Daaronder de uit de laatste regel afgeleide "veronderstelde" jaargroei cijfers (in MWp), die zouden "moeten" volgen uit de laatste cijfers van Netbeheer Nederland, zoals Groene Courant die gekregen zou hebben (en vandaag gepubliceerd). Hieruit volgen echter compleet onacceptabele verschillen die zowel veel te hoog uitkomen (in rode cijfers, groei 2010 - 2011 bijna 3 maal zo hoog dan volgens CBS, 194% meer dan door CBS vastgesteld!), tot al fors te laag (in blauwe cijfers, groei 2013-2014 26% lager dan het volgens markt analisten al veel te lage eerste cijfer van CBS). Conclusie: die (afgeleide) jaargroei cijfers volgend uit de data van Netbeheer NL deugen voor geen meter, en de daar aan ten grondslag liggende accumulatie cijfers moeten dan ook chronisch "fout" zitten. Inclusief de "historische" cijfers voor 2010-2013. Tenzij ze de cijfers van CBS gaan betwisten, natuurlijk (wel met hele goede cijfers komen om die te logenstraffen) ...

Groene Courant claimt dat door de nieuwe NNL data, en de - ook al normaliter optredende - aanpassingen aan oudere cijfers, het eindejaars volume voor 2014 (1.046 MWp) "dichter in de buurt van het CBS cijfer" zou komen (eerste, m.i. veel te lage schatting: 1.014 MWp). Het is maar hoe je het bekijkt. (a) Eerste CBS cijfers werden tot nog toe de laatste drie jaren later in het jaar altijd naar boven bijgesteld (op basis van mijn leveranciers-lijsten). (b) De cijfers van Netbeheer Nederland hebben normaliter altijd (fors) onder die voor CBS gelegen, dus CBS "zou in theorie ook in 2014 hoger moeten komen te liggen in de uiteindelijke latere schatting" (als er geen rare dingen op de afzetmarkt zouden zijn geschied). (c) Het belangrijkste: het eerste CBS cijfer voor 2014 moet chronisch veel te laag zijn ingeschat, mogelijk omdat er massaal gebruik is gemaakt van (illegale) sluiproutes voor inkoop van (Chinese) zonnepanelen, waarvan de volumes mogelijk niet aan CBS zouden zijn gerapporteerd.

Derhalve is er mogelijk nadat alle mistflarden zijn opgetrokken helemaal geen reden meer om te spreken van cijfers van NNL die "dichter bij de ultieme, best guess data van CBS zijn gekomen". En wordt het "gat" tussen de twee data bestanden straks wellicht weer fors groter.

Jaargroei potentieel: nonsens
Ook s.v.p. even stilstaan bij het bizar lage "nieuwe" vermogen wat toegevoegd zou zijn in de eerste jaarhelft van 2015: ruim 40 MWp. Áls de suggestie daarvan zou zijn, dat het daadwerkelijk "fysiek nieuw toegevoegd vermogen" zou zijn, en je gaat er ook vanuit dat de tweede jaarhelft grofweg hetzelfde volume zou moeten toevoegen (bij stabiele marktgroei), kom je dus slechts op een armetierige 81 MWp jaargroei uit (geel gemarkeerde vakje). Als je dat zou willen geloven: be my guest. Ik denk dat het absolute nonsens cq. polderkolder is...

Toetje: Amsterdam zakt uit top drie. Althans: volgens NNL cijfers...
Een van de voor sommigen ietwat vervelende gevolgen van de brakke cijfers van NNL, is dat er bij de gemeentelijke ratings ook e.e.a. is gewijzigd. Het is maar wat je belangrijk vindt: aan de top staan in een slechte en onvolledige ranglijst (momenteel bij zowel "aantallen installaties in PIR" als "vermogen in PIR" Zwolle met 4.236 huishoudens cq. 11,925 MWp vermogen). Of idem, in een "minder onwaarschijnlijke" volgorde volgens de laatste inzichten (KMt, laatste wijziging 12 mei 2015: 4.625 adressen met PV voor Den Haag, dus al fors hoger, resp. [toen nog] 10,699 MWp voor Amsterdam). De hoofdstad zou volgens de voorlopige eerste cijfers van Netbeheer Nederland niet alleen Zwolle voor moeten laten gaan. Dat is door mij voor KMt al om andere redenen voorspeld op 20 mei 2015, wat vooral komt door de enorme installaties op IKEA en het nog op te leveren reuzen systeem bij Wehkamp, beiden (nog) niet in PIR. Maar zelfs Hardenberg en Sudwest-Fryslân zouden Amsterdam zijn gepasseerd. De hoofdstad zou dus zelfs uit de top drie zijn weggezakt bij de geaccumuleerde vermogens, volgens deze fragenswürdige cijfers. Ik wacht, met uw permissie, liever even een synthese van KMt af voordat ik daar een uitspraak over ga doen, over die gemeente ratings. Maar gegarandeerd gaan sommige gemeentes weer voortijdig halleluja! verhalen afsteken zodra ze deze premature, en zeer onvolledige cijfers gaan ontdekken. Kunt u vergif op innemen...

Wachten op synthese KMt
We gaan nu eerst even geduldig wachten op de broodnodige synthese van de - mogelijk momenteel elders in Europa vertoevende - mensen van Klimaatmonitor, die de laatste (m.i. nog extreem incomplete) data van NNL gaan integreren in hun "totaal dossier", KMt. We gaan dan zien wat er dan voor volumes zullen resulteren uit die reken partij (na "ontdubbeling" op 6-cijferige postcode, PC6). Met daarbij de blijvende vingerwijzing van constant kritisch blijvende Polder PV: óók KMt zal beslist nog steeds niet het werkelijk aanwezige PV vermogen in ons land kunnen bevatten, en blijft ook achter de feiten aan hollen. Er ontbreekt nog steeds veel volume. De grote, nog steeds niet te beantwoorden vraag blijft: hoevéél missen ze?

http://groenecourant.nl/zonne-energie/forse-toename-geregistreerde-huishoudens-met-zonnepanelen (met fouten in kaartje: deels zijn voor "aantal huishoudens" verkeerde getallen gebruikt die niet corresponderen met te downloaden "statistieken", "Oud Beijerland [ZH] staat op plek Raalte [Ov.] vermeld...)

Netbeheer Nederland persberichten (nieuwe zonnestroom cijfers - nada: "geen nieuws is goed nieuws"?)

12 augustus 2015: Realisatie SDE 2014 al veel hoger dan - officieel - gesuggereerd. In dit artikel ga ik u weer een zoveelste statistische illusie ontnemen. Namelijk, dat gepubliceerde "officiële" cijfers "de" waarheid zouden weerspiegelen. Sorry daarvoor, maar dat klopt niet (altijd). Deze relativering is hard nodig vanwege de laatste halfjaarlijks gepubliceerde cijfers over de feitelijke realisaties van de SDE regelingen (peildatum 1 juli 2015, zonder begeleidend bericht door RVO.nl op hun website gepubliceerd in een van de laatste twee weken). En ook, vanwege een kort stukje wat op de site van Solar Magazine werd gepubliceerd op 10 augustus, wat kennelijk blind van genoemde "officiële" cijfers is uitgegaan. Feit is namelijk, dat er al minimaal 85% meer vermogen van de beschikte PV projecten binnen de SDE 2014 regeling is gerealiseerd dan wordt gesuggereerd. Bottom-line...

SDE 2014 - een tip van de sluier
Waar gaat het hier om? Waar het feitelijk allemaal om draait, namelijk de snoeiharde realisatie, of, zo u wilt, implementatie, van de sinds 2008 door RVO en haar voorgangers (SenterNovem, Agentschap NL) uitgegeven SDE beschikkingen. Specifiek zonnestroom. En, nog belangrijker: de implementatie van de SDE 2014 regeling, waarbinnen een enorm, we mogen gerust stellen, "historisch" volume aan PV projecten is beschikt. En wel, 882,6 MWp verdeeld over 2.973 projecten, op peildatum 7 mei 2015, wat op de einddatum (22 mei 2015, volledige budget SDE 2014 à 3,5 miljard Euro toegekend) niet meer is gewijzigd. De grote vraag die nu ogenschijnlijk door RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) in hun laatste update werd beantwoord is: Hoeveel volume van die grote hoeveelheid aan SDE 2014 beschikkingen is er "inmiddels" gerealiseerd?

Solar Magazine meende uit de gepubliceerde (halfjaars-) tabel van RVO.nl te concluderen dat de daar vermelde "9,2" MW de feitelijke realisatie* zou zijn. Dat is echter beslist niet waar, en ik heb daar de snoeiharde bewijzen voor.

* Met "realisatie" doelt RVO op "de productie-installaties zijn momenteel [tm. peildatum] in gebruik en de producenten staan geregistreerd als producent van duurzame energie".

Zoals al meermalen genoemd, en ook geïllustreerd, houdt Polder PV een inmiddels zeer flink uit de kluiten gewassen "grote PV-projecten" (>= 15 kWp) spreadsheet bij voor ons polderlandje aan de Noordzee. Dagelijks komen daar (soms zelfs reeds lang geleden gerealiseerde) projecten bij. En het eind is nog steeds niet in zicht. Sterker nog, hoe langer ik er mee bezig ben, met die al zeer forse lijst, hoe "verder weg" dat eind zich lijkt terug te trekken in nevelige flarden...

Die enorme waslijst, waar ik binnen niet al te lange tijd weer een leuke update van zal doen (main statistics, de zeer spannende, bomvol details staande inhoud krijgt niemand anders te zien) bevat natuurlijk ook fysiek gerealiseerde, vaak al jaren geleden opgeleverde SDE (cq., per SDE 2011, "SDE +") projecten. Ik ben n.a.v. het berichtje van Solar Magazine, en de eerder door mij bij RVO al opgevraagde update, maar weer eens ouderwets gaan "tellen". Want zonder feiten blijven we in mistflarden praten, en dat moet eens afgelopen wezen.

SDE 2014 realisatie - stand van zaken
Natuurlijk wel weer de nodige relativeringen bij die "stand van zaken". Want het is al lang geen 1 juli 2015 meer, en sindsdien druppelden er natuurlijk, ondanks de vakantietijd, ook weer "nog recenter gerealiseerde" SDE 2014 realisaties binnen. Ik kan u gerust stellen: degenen waar ik de hand op kon leggen tellen op tot slechts 9 stuks, die bij elkaar 1,4 MWp aan PV capaciteit op het net hebben gezet sinds die eerste juli (nogmaals: fysiek opgeleverd).

Maar dat volume valt nogal in het niet bij de totale realisatie van SDE 2014 gesubsidieerde projecten die ik tot nog toe heb kunnen traceren, door minutieus de RVO dossiers uit te pluizen, en een keur aan bronnen te raadplegen waarin fysieke realisaties worden gemeld (project foto's, installatie oplevering meldingen, via diverse media, en via e-mails, ik ga soms ook actief achter meldingen aan als ze niet duidelijk zijn). Ik heb alle projecten waarvan "vrijwel zeker" is dat ze een SDE 2014 beschikking hebben, maar waarvan ik nog géén bewijzen heb gezien, dat ze daadwerkelijk al zijn opgeleverd, ook al wordt dat sterk gesuggereerd, daar buiten gehouden, om zuiver op de graat te blijven.

Desondanks heb ik nu in totaal al bij elkaar vergaard een SDE 2014 realisatie van:

Hieruit volgt: minimaal 101 reeds gerealiseerde SDE 2014 projecten met een opgesteld vermogen van 15,4 MWp. Al die projecten bij elkaar hebben een gemiddeld vermogen van ongeveer 152 kWp per stuk. Als we dat gemiddelde gebruiken om de extra 20 projecten mee te nemen die ook al (lang) zijn opgeleverd, maar waarvan het opgestelde vermogen nog niet duidelijk is uit de gepubliceerde informatie, kunnen we nog eens dik 3 MWp toevoegen. Dan komt het totaal in mijn spreadsheet al op 121 SDE 2014 gesubsidieerde projecten met een totale capaciteit van zo'n 18,4 MWp. Dat zou dus "al" 2% van het totaal beschikte volume voor SDE 2014 betreffen. Waarvan iedere serieuze marktpartij al lang weet dat beslist niet alles gerealiseerd zal gaan worden.

Trekken we van het bovengenoemde (minimale) totaal het eerder vermelde volume van 9 projecten met 1,4 MWp "gerealiseerd op of na 1 juli 2015" weer af, houden we minimaal 112 SDE 2014 projecten met een gezamenlijk vermogen van zo'n 17,0 MWp over. Die al vóór 1 juli dit jaar gerealiseerd moeten zijn (sterker nog: een groot deel daarvan is al lang in 2014 opgeleverd). Dat is 7,8 MWp méér dan de door RVO.nl gemelde (en door Solar Magazine overgenomen) 9,2 MWp "realisatie van SDE 2014 op peildatum 1 juli 2015". 85% meer harde realisatie dan "officieel gemeld". Minimaal.

Overwegingen
Hierbij moet ook nog eens gesteld worden, dat mijn zorgvuldig geaggregeerde, en met veel bloed, zweet en tranen bij elkaar vergaarde data absolute "minima" zijn. Ik houd lang niet alle informatiestromen bij, al doe ik mijn stinkende best (en krijg ik af en toe hulp van enkele vrijwilligers, waarvoor grote dank!). Het is zeer waarschijnlijk, dat verschillende al lang gerealiseerde (SDE 2014) projecten tot nog toe aan mijn aandacht zijn ontsnapt. Er zijn daarbij ook nog aardig wat beschikkingen, waarvan de ontvanger schuil gaat achter nogal vage BV's, waar zeer weinig van bekend is. Vooral in de vastgoed sector is het zeer lastig om info over PV projecten te vinden (veel vastgoed bedrijven hebben niet eens een eigen website, en zijn ook niet actief op social media...). Ergo: ik weet zeker dat ik nog niet alle gerealiseerde, al lang fysiek opgeleverde, en zonnestroom producerende SDE 2014 projecten "heb gezien".

Ten tweede: in bovenstaand overzicht zijn nog helemaal niet de tot nog toe door RVO gemelde gerealiseerde (opgeleverde) geanonimiseerde 12 SDE 2014 projecten opgenomen. Dat zijn projecten die onder "artikel 10, tweede lid, onder aanhef en letter e van de Wet openbaarheid van bestuur" vallen (ontsluiting van publiek te raadplegen informatie verboden i.v.m. "de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer"). Dat kan projecten bij natuurlijke personen betreffen (met meestal - doch beslist niet uitsluitend - kleinere PV installaties, in geval SDE 2014 minimaal 15 kWp), maar ook maatschappen die tot één persoon zijn te herleiden. In het laatste geval kan het beslist ook om "grotere" projecten gaan, wellicht van vele tientallen kWp-en, mogelijk zelfs groter. Die moeten dus ook nog bij het "minimale" volume van 17 MWp geteld worden.

Een toenemend aantal PV projecten, inclusief die vallend onder de SDE 2014 regeling, wordt door "derde partijen" gerealiseerd (ontzorgings-constructies, diverse lease concepten, etc.). Het is niet altijd eenvoudig te traceren waar het gerealiseerde project daadwerkelijk staat, laat staan wat het vermogen of het aantal panelen betreft.

Dit alles leidt er toe, dat bovengenoemde "fysiek aangetoonde realisatie" van 17 MWp SDE 2014 projecten vóór 1 juli 2015 (resp. 18,4 MWp al bekend tot en met de publicatie datum van dit artikel) als een absoluut minimum moet worden beschouwd. En dat u niet gek moet staan te kijken dat in weerwil van het door RVO.nl gepubliceerde "9,2 MWp op peildatum 1 juli 2015", er op die datum zelfs alweer fors meer dan mijn minimum bevinding van 17 MWp zou kunnen zijn gerealiseerd.

"Administratief gerealiseerd" de crux?
De enige "maar" in deze analyse, betreft natuurlijk de toevoeging van RVO "en de producenten staan geregistreerd als producent van duurzame energie". Dat suggereert dat er voor de helft van het door mij vastgestelde SDE 2014 volume nog een heel administratief circus afgerond zou moeten worden (via de administraties van de betreffende netbeheerders, én van CertiQ, én die van RVO zelf), voordat genoemde dubbele hoeveelheid als "administratief gerealiseerd" zou kunnen gelden bij de SDE subsidie verstrekker. Maar dat is feitelijk haarkloverij: genoemde dubbele hoeveelheid aan PV project volume staat soms al meer dan een jaar gewoon fysiek zonnestroom te bakken, en is al lang actief onze vieze stroommix aan het vergroenen...

Tot slot: anekdote
N.a.v. eerdere bevindingen, dat sommige door mij als fysiek opgeleverd gekende (soms grote) PV projecten, nog steeds NIET door RVO.nl als "gerealiseerd" waren aangevinkt in hun lijsten van 1 juli 2015 tot slot nog dit. Ik twitterde daar al enkele keren over. Zo vond ik een SDE gesubsidieerd project aan de minst straling ontvangende kant van het land, met een hoge gemiddelde specifieke opbrengst van meer dan 1.000 kWh/kWp.jaar. Volgens sommige installateurs fysiek onmogelijk, maar ik heb al behoorlijk wat PV projecten op het vizier die genoemde specifieke opbrengst gewoon halen (monitoring via diverse portals). Dat project was al ruim 2 jaar geleden opgeleverd, met aangekoppelde monitoring, en de hele rataplan. Maar het stond nog steeds niet in de RVO annalen vermeld als aangesloten. So much for de "administratieve verwerking" van die installatie. Duurt dat proces tegenwoordig soms al twee jaar??

Het tweede voorbeeld betrof een - voor Nederlandse begrippen nog steeds forse - industriële installatie van bijna 330 kWp, die al eind 2013 fysiek is opgeleverd. Toch staat dat behoorlijk grote project nog steeds met een onverbiddelijke "nee" ("niet gerealiseerd") in de laatste (1 juli 2015) projecten update van RVO.nl vermeld. N.a.v. mijn tweet kreeg ik per mail een vraag van RVO over de achtergrond van de installatie, waarbij ik ze van een foto en een link naar het opleverings-bewijs voorzag. Met, als slagroom op de taart, monitoring plaatjes van de al anderhalf jaar gemeten stroom productie van genoemde installatie. Voor de leut hierbij even de dag grafiek van 11 augustus 2015 van genoemde, kennelijk voor RVO "nog steeds niet bestaande", SDE-gesubsidieerde PV installatie:

^^^
Dagproductie (11 aug. 2015) van genoemd bijna 330 kWp project wat RVO nog steeds niet als
"gerealiseerd" heeft gevlagd. Anderhalf jaar na fysieke oplevering van het - SDE gesubsidieerde - project in kwestie...
Data: © Sunny Portal van SMA (NB: 11 aug. 2015 was relatief somber, met veel bewolking).

In reply op mijn harde informatie kreeg ik het cryptische antwoord (met als dooddoener dat er verder geen informatie over individuele projecten werd verstrekt):

"Onze statistiek is gebaseerd op alle officiële informatie die in de keten via netbeheerder en CertiQ tot stand komt, wij gaan individuele gevallen alleen checken als de producent zelf daarom vraagt. Status niet gerealiseerd houdt in algemene zin in, dat (nog) niet aan alle kwalificaties voor realisatie is voldaan."

Met dit nogal vage, ambtelijke antwoord, wat zeer expliciet om de hete brij "al lang geleden gerealiseerd, maar nog steeds niet door RVO als opgeleverd gevlagd groot SDE gesubsidieerd PV project" heen draait, kon ik het verder doen. De statistici moeten maar uitzoeken, wat voor "status" zo'n groot, al lang opgeleverd project dan wel zou moeten hebben in de al vele jaren rammelende nationale cijfers over onze sterk groeiende PV markt. Bij Polder PV zit 'ie gewoon al anderhalf jaar in de map "gerealiseerd cq. opgeleverd, netgekoppeld en fysiek gecertificeerd bemeten zonnestroom producerend, SDE gesubsidieerd PV project". Basta.

Moraal van het verhaal
Geloof ook "officiële" statistieken nooit op hun mooie blauwe ogen. Ze vertellen niet altijd "de waarheid". Wees sceptisch, en doe eigen onderzoek. Haal de harde feiten boven tafel, ook al kost dat gigantisch veel tijd, en energie. Het resultaat zal u wellicht verrassen, en u de ogen doen openen. De PV markt groeit (veel) harder, en sneller, dan bijna iedereen denkt. Tot de overheid en haar eigen instanties aan toe...

Reactie uit het veld (nagekomen)
Nadat ik over dit bericht had getwitterd kwam er een reactie van Solar Magazine. U mag voor u zelf bepalen hoe geloofwaardig u de inhoud van die reactie vindt...

Gerealiseerd vermogen Stimulering Duurzame Energieproductie (halfjaarlijkse status update van de [veronderstelde] fysieke realisaties van de eerste zeven SDE regelingen, incl. de 4 SDE + regelingen vanaf SDE 2011. Peildatum: 1 juli 2015, RVO.nl)


	zontwikkelingen "oud"	links	PV-systeem	basics	grafieken graphs	huurwoningen	nieuws	index

Nieuws P.V. pagina 127

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm