<<< recenter

actueel 129 128 127 126 125 124 123 122 121 120-111 110-101 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights

ouder >>>

---

1 december 2014: Prima - bovengemiddelde - november opbrengst van oude installatie. November was een zachte maand, met bovenmatige hoeveelheid zonnige dagen (naast de gebruikelijke "zeer sombere"). "Zacht, zonnig en droog", noemde KNMI de afgelopen maand. Er werden zelfs gemiddeld 95 "zonuren" gemeten over heel NL, tegenover een langjarig gemiddelde van 63 "zonuren". Dat is 51% meer. Let op dat "zonuren" nog niet gelijk staat aan "fysieke instraling", die essentieel is voor zonnestroom opwekkers. Zeker mensen met zonnepanelen, die meer dan gemiddeld hun "voelhorens" m.b.t. het weer gebruiken, zullen de november zon met plezier hebben opgemerkt. Daar moet natuurlijk wel een waarschuwing bij. November heeft bij ons langjarige systeem gemiddelde immers slechts een aandeel van 3,2% van de jaarlijkse stroomproductie. Dus zelfs al wás het gemiddeld genomen relatief zonnig, heel erg veel profijt heeft u er niet van gehad, als je de "grote lijnen" beschouwt. Dat maakt niet uit, u zult er vast wel van genoten hebben, die "relatief hoge" opbrengst, afgelopen maand. En dat is prima, zonnestroom houdt de moed er in, zelfs in de inmiddels aangebroken "donkere dagen".

Maandproductie Polder PV
Ook al heeft de webmaster een "gedateerde" PV-installatie, het blijft allemaal relatief probleemloos doordraaien, na, helaas, de nodige "beginners-probleempjes" ("pionier jaren"). De eerste 4 zonnepanelen zijn inmiddels dik 14 en een half jaar oud. Om precies te zijn: ze staan al 5.383 dagen op ons eigen "privé-micro-netje" in te voeden, middels door een huurder zelf gekochte zonnepanelen op het dak van het appartementencomplex. En bij zeer frequent optredend overschot gedurende vele zonnige maanden van het jaar zonnestroom zijn ze het verbruik van onze buren aan het vergroenen - zonder meerprijs. De binnen opgestelde OK4 "micro"-omvormers zijn, hoewel in modern opzicht "extreem inefficiënt" (efficiëntie waarschijnlijk maximaal 92%, rest gaat als warmte verloren), kennelijk toch volhoudertjes. Ik monitor niet meer continu, maar doe voldoende vaak steekproeven om te kijken of er geen rare dingen gebeuren. En ik houd nog steeds de dagopbrengsten bij (logging even laten lopen vlak voor zonsondergang, of direct na zonsopgang, in ieder geval als er net aan voldoende licht is).

Hier onder de bijgewerkte maandproductie grafieken.

In deze grafiek alle data voor het 1,02 kWp "basis" systeem bij Polder PV (er zijn later nog toevoegingen geweest die niet in deze standaard grafiek worden opgenomen). De zwarte lijn geeft de maandgemiddeldes van de gemeten jaren weer (exclusief niet complete data zoals die vóór oktober 2001, of dakrenovatie maand okt. 2010). Na een tegenvallende oktober zit de bruine curve voor 2014 in de daar op volgende maand weer fors boven het langjarige gemiddelde. Al is het in termen van "zonnestroom opwekken" natuurlijk al lang weer "naseizoen".

Ter verduidelijking alleen de resultaten voor 2014, tot en met november, t.o.v. het langjarige gemiddelde (zwarte lijn). De maandproductie van het 1,02 kWp deelsysteem was in november 20 procent hoger dan gemiddeld. Let op dat mei, juni en juli voor het onderhavige PV systeem van Polder PV vrijwel identieke langjarige (maximale) maandgemiddeldes opleveren.

Tot slot maar weer eens een nieuwe grafiek. De trend voor het weergegeven 1,02 kWp deelsysteem door de jaren heen:

In deze grafiek de geaccumuleerde jaarlijkse zonnestroom productie tot en met de laatst bekende maand. In onderhavig geval, tm. november. Tot en met 2001 niet representatief (pas met netkoppeling 6 extra modules in oktober 2001 werd de 1,02 kWp installatiegrootte bereikt), kolommen gestreept weergegeven. Vanaf 2002 volle kalenderjaar opbrengsten met 1,02 kWp. 2010 ook niet representatief te achten wegens anderhalve maand dakrenovatie en afgekoppelde installatie (gelukkig niet in hoogseizoen, effect nog redelijk behapbaar). Dat jaar is wel in het langjarig gemiddelde (oranje kolom rechts) opgenomen, wat leidt tot 906 kWh.

2003 blijft als vanouds een "exceptioneel zonnig jaar", waarvan de opbrengst op geen stukken na geëvenaard kon worden in de periode dat Polder PV aan het net hangt. Ik mag me gelukkig prijzen dat recordjaar volledig te hebben meegemaakt, met toen nog een uit tien oude Shell modules bestaand 1,02 kWp systeem.

Mooi resultaat
Als we 2010 ook als "niet representatief" uit de resultaten filteren, vanwege de "eenmalige" dakrenovatie in opdracht van de verhuurder, zou het langjarige "echte gemiddelde" voor het 1,02 kWp systeem op 911 kWh komen, "jaarproductie tm. november". Dat zou neerkomen op een specifieke productie van al 893 kWh/kWp in de periode januari tm. november. Let wel: met een antieke PV installatie, die verre van "geoptimaliseerd" kan worden beschouwd (lange DC kabellengtes, diverse doorverbind punten, partiële beschaduwing in wintermaanden, inefficiënte, oude micro-inverters, lage efficiëntie hebbende, oude PV modules). Maar die wel als pluspunt heeft dat het in de zonrijke kustregio van Nederland staat. Ik help u even herinneren aan de suggestie van Univ. Utrecht om het compleet achterhaalde "kengetal" voor Nederland, wat CBS tot nog toe heeft gebruikt (700 kWh/kWp.jaar voor netgekoppelde PV-installaties), "op te krikken" naar een nog steeds "discutabele" 875 kWh/kWp.jaar. Polder PV zit daar met z'n prehistorische, bijna 15 jaar oude zonnepaneeltjes afkomstig van een olieboer nog steeds structureel (2%, NB: gemiddelde) boven, en dan "schenk" ik u de nog niet bekende maandproductie voor december 2014, die er nog bij moet worden opgeteld.

Een schatting op basis van langjarige gemiddeldes: +16 kWh potentiële extra productie in december, genereert een mogelijk te behalen zonnestroom productie van 927 kWh voor het kalenderjaar 2014 (met 1,02 kWp deel-installatie). Dat geeft een specifieke opbrengst van 909 kWh/kWp.jaar, 4% hoger dan bovengenoemde "natte-vinger-claim". Nogmaals: met oude, totaal niet meer courante zonnepanelen en verre van optimale systeem opzet. In de kustregio zijn met moderne panelen en goede systeemopbouw veel hogere specifieke opbrengsten te halen, en ook, in veel gevallen, in het binnenland van Nederland. Ik kan u nu alvast verzekeren: veel nieuwe installaties gaan door de 1.000 kWh/kWp in dit zonnige jaar heen, en ik heb al veel systemen gezien die dat "plafond" al lang hebben doorbroken.

In deze grafiek de resultaten voor alle deelsysteempjes in Polder PV's oude zonnestroom installatie. Linker veld: maandproductie november 2014, rechter veld: productie januari tot en met november 2014. Telkens in linker kolom de absolute productie in Wh (wattuur), in de rechter kolom de daar van afgeleide specifieke opbrengst per deelgroep. De kleurcodes geven verschillende typen deelgroepen aan. Oudste vier 93 Wp modules (iets oost van Z., "SSE") lichtblauw, 2e groep 108 Wp modules geplistst in 2 exemplaren voorste rij (rood), en in wintermaanden partieel en tijdelijk door voorste rijen beschaduwde 4 exemplaren achterste rij (oranje). Deze 6 laatst-genoemde 108 Wp modules opgeteld in veld "violet".

2 van buurvrouw overgenomen pal zuid georiënteerde 108 Wp exemplaren (in systeem in 2007) opgeteld in donkergroen veld, 2 50 Wp Kyocera paneeltjes in serie gekoppeld (op 1 OK4) gericht iets W. van Z. (SSW, lichtgroen, laatste toevoeging aan systeem in 2010). De oudste tien PV modules (lichtblauw plus rood plus oranje) nogmaals in optelling "1020 Wp SSE" (felgroen), en tot slot het totale systeem resultaat helemaal onderaan links: bijna 42 kWh (31,5 kWh/kWp) in november. En in totaal de stroom opwek geaccumuleerd van januari tm. november 2014 1.186 kWh (ruim 889 kWh/kWp), rechts onderaan.

De lichtblauwe pijl geeft de "slechtst" presterende oudste panelen aan (even afgezien van de in november deels beschaduwde achterste 108 Wp modules, oranje). Die nog steeds best redelijk presteren na bijna 15 jaar. De groene pijl wijst onze blijvend best performing zonnepaneeltjes aan, de twee kleine 50 Wp Kyocera modules, die hoog in de boom zitten met tm. eind november al een zeer respectabele 966 kWh/kWp op de accumulatie teller.

---

1 december 2014: Verbruikscijfers Polder PV
Voor de leut nog even een verbruiks-overzichtje van Polder PV. Als vanouds ultra-lage cijfers. Wij kennen feitelijk niet anders, en we blijven - vinden wij - een comfortabel leven leiden. Dat kun je leren, en je eigen maken. 2 persoons huishouden, geen kinderen, 73 m² leefruimte, begane grond aan tuin ingebouwd appartement, 1988, dubbel glas maar verder geen byzonder duurzame bouw, geen auto, bewust op 3 minuten loopafstand van treinstation. En tot slot: ondergetekende bijna continu thuis werkend, en dus geen "energieverbruik buitenshuis" claimend (maar dat wordt bij huishoudens met buitenshuis werkende familieleden natuurlijk nooit bij het "eigen verbruik" opgeteld) ...

26 november 2014: Professionalisering zonne-energie sector ctd.: Trendrapport 2015 en "ZON". Het heeft een tijdje geduurd, maar de professionalisering van de zonne-energie (ZE) sector komt op stoom. Serieuze partijen in de sector zijn zich terdege bewust dat kwaliteit, certificering, betrouwbare markt data, goede publieke informatie e.d. wezenlijke punten zijn om zonne-energie volwassen te laten worden. Er wordt zeker achter de schermen hard gewerkt om de broodnodige professionalisering in gang te zetten. Dat is een prima zaak, en ik dank de actoren van harte voor hun tomeloze inzet op dat lastige, maar oh zo wezenlijke terrein.

Begin dit jaar heeft Solar Solutions in samenwerking met Solar Magazine het eerste Trendrapport uitgebracht waarin voor het eerst op samenhangende wijze een gedetailleerd beeld werd geschetst wat de "aard" van de zonne-energie markt (PV en thermische zonne-energie) was in Nederland. En leverde voor het eerst een cijfermatige onderbouwing daarvoor. Een korte bespreking staat op Polder PV (hier). Solar Magazine besteedde er uiteraard ook de nodige aandacht aan (hier, incl. links naar andere artikelen).

Uiteraard blijft het daar niet bij, het ligt in de bedoeling dat elk jaar een update wordt geproduceerd, om de sector met cijfers te helpen een goed beeld te geven van de eigen markt. En, uiteraard, om met gedegen data politici in Den Haag van de noodzaak van het faciliteren van de geweldige groeipotenties van de ZE sector te overtuigen. En ze alle obstakels die genoemde potenties in de weg staan uit de weg te laten ruimen. Zodat de sector onvervaard de enorme achterstand op het gebied van opwekking van energie uit hernieuwbare bronnen kan gaan inhalen in ons land. Uiteraard in samenwerking met alle andere werkelijk duurzame technologie platforms (Polder PV rekent bijstook van biomassa in oude of nieuwe steenkolen centrales beslist niet tot het hoofdstuk "duurzaam").

Branche enquête
Inmiddels is een nieuwe enquête uitgezet voor het Solar Trendrapport 2015. Waarbij alle bedrijven in de Nederlandse zonne-energie sector uitdrukkelijk werd gevraagd om deze in te vullen (zie artikel op Solar Solutions site). Branche organisatie Holland Solar heeft meegeholpen de vragen op te stellen. Er is separaat voor het eerst een uitvraag gedaan naar financiële data zoals omzetcijfers e.d., wat vanwege de vertrouwelijkheid in deze zeer sterk competitieve sector (met name bij PV) via een notaris wordt afgewikkeld. Deze zal de data lumpen en samenvatten, zodat de uit die inventarisatie volgende cumulatieve data met geen mogelijkheid zijn te herleiden tot individuele bedrijven.

Ik ben benieuwd naar de resultaten van deze laatste enquête, die in het tweede trendrapport gepresenteerd zullen gaan worden. Ik zal daarvoor trouwens, evenals bij het eerste trendrapport (artikel), ook een ruwe schets geven van de vermoedelijke marktontwikkeling. Een bepaald niet eenvoudige klus omdat de cijfers nog steeds geplaagd (blijven) worden door onduidelijkheden, tegenstrijdige zaken, en voortdurende "bijstellingen" (zie o.a. mijn analyses van 6 oktober 2014, 6 november 2014, resp. 20 november 2014). U hoeft dan ook geen precieze cijfers te verwachten, er zijn helaas nog te veel onzekerheden in het beschikbare materiaal. Ook ik moet roeien met de riemen die ik heb, en ik ben afhankelijk van externe bronnen.

Certificaties, Zonnekeur
Om even een beeld te krijgen van de progressie op het vlak van certificeringen, diploma's en het op 17 april 2013 voor het eerst (aan RE-Source) uitgereikte Zonnekeur, heb ik de QBIS site bezocht. Daaruit komt het volgende actuele status beeld:

26 november 2014: Oprichting "ZON"
Een krachtige afkorting die staat voor de in Weesp, op hetzelfde adres als een van de hoofd initiatiefnemers bij de Kamer van Koophandel ingeschreven Stichting Zonnestroom Ondernemers Nederland (hierna: "ZON"). Die uitdrukkelijk niet bedoeld is om met andere organisaties te "concurreren", maar die voortvarend met hen aan de slag wil om de sector op een hoog kwaliteitsniveau te krijgen. En die meters wil maken. Er word samengewerkt met de al sinds 1983 bestaande branche organisatie Holland Solar (Utrecht), en de mede door Holland Solar in 2002 opgerichte overkoepelende branche organisatie, stichting Duurzame Energie-koepel (Utrecht). Waarbij de focus van "ZON" expliciet ligt op het gebied van de enorm snel opgeschaalde PV markt. Het hierboven ook al genoemde Solar Solutions is een van de co-oprichters van deze nieuwe belangen verdedigende organisatie. Die op haar nieuwe site stelt dat binnen deze branche, momenteel met naar schatting 10.000 mensen werkzaam, in 2013 een omzet behaald zou zijn van ongeveer 1 miljard Euro. "Grofweg gelijk aan de omzet van de Nederlandse rijwielbranche of die van Nederlandse cafés".

Leden "ZON"
Bij de oprichting van "ZON" was sprake van 16 Nederlandse bedrijven, die een aardige afspiegeling vormen van de enorme variëteit - en dynamiek - in deze overal in de samenleving vertakte branche. Er zitten o.a. hardware leveranciers bij. Zowel voor PV modules (Orange Solar, Bergen op Zoom). Als voor opbouw systemen (Esdec, Deventer, bekend van ClickFit/FlatFix, en kastechniek specialist Van der Valk systemen, Monster, vooral bekend door de solar dochter met een breed assortiment opbouw systemen en -oplossingen). PV groothandels (Libra Energy uit Castricum, Oskomera uit Deurne, Solar Clarity uit Weesp), waarbij ook Alius Energy (Eersel, hartstochtelijk promotor van de Israëlische power-optimizers van SolarEdge) genoemd moet worden (feitelijk een technische groothandel en kenniscentrum geworden).

Vervolgens een grote groep aanbieders cq. "plaatsers" van PV-systemen, waaronder Energie Wonen (Almere, >150 installaties/maand), Solar Today (hoofdkantoor Haarlem & 4 andere vestigingen), en het in Amerika bekende Sungevity (IJburg-Amsterdam) wat Zonline, waarin het al een kwart van de aandelen had, afgelopen voorjaar heeft overgenomen. Voorts het bekende New Energy Systems (Schimmert L., met filiaal in het Gelderse Ochten en nog een in België), wat een traject van LTO Noord heeft uitgevoerd en veel in de agrarische sector heeft gerealiseerd. Het uit het Verenigde Koninkrijk overgewaaide Solarcentury (Helmond, naast particuliere installaties ook veel grote projecten in buitenland). En tot slot Zonneplan (Zwolle), vooral bekend door talloze PV-installaties bij particulieren door het hele land. Eigenlijk zou Oskomera ook bij deze groep gerekend "kunnen" worden, vanwege hun dochter Oskomera Home Solar, die actief is op de particuliere markt en die o.a. de uitvoering heeft gedaan voor trajecten als die voor Vereniging Eigen Huis (1e 3 trajecten), 1e actie Zonnig Limburg, "Ik zeg zon" (NL-Energie), en KPN PV Privé.

Nog iets verder in de "leveringsketen" vinden we het "ZON" lid Greeny Bros (Amsterdam, tevens een winkel in Uitgeest), die naast turnkey installaties ook nog doe het zelf systemen aanbiedt (en evt. aansluiting in meterkast kan verzorgen). Ze werden vooral bekend door hun petitie tegen de bemoeienis van gemeentes bij (grootschalige) inkoopacties die ze als oneerlijke concurrentie beschouwen voor (met name kleinere) installatie bedrijven. De petitie werd uiteindelijk beeindigd, mogelijk vanwege het wellicht tegenvallende aantal van 865 handtekeningen.

Tot slot nog twee "outliers". Ten eerste het mij tot voor kort onbekende BigSolar, een handelsnaam van het wederom in Amsterdam gevestigde BIG Energy B.V., wat een nog niet functionele website blijkt te hebben. Waarbij geclaimd wordt dat de lancering in het eerste kwartaal van 2015 plaats zou moeten vinden. En waarbij wordt gesuggereerd dat er "Zonnepanelen zonder investering" zullen worden aangeboden. Kennelijk dus een soort lease constructie, die in diverse vormen ook al elders in de markt worden aangeboden (inclusief zogenaamde "ESCo's").

En als laatste natuurlijk co-initiatiefnemer van "ZON", Solar Solutions, die vanwege de door hen in april 2013 voor het eerst georganiseerde professionele beurs "Solar Expo Haarlemmermeer" in Vijfhuizen (onder het beroemde 2,3 MWp grote zonnedak van NUON/Siemens) een belangrijk promotor is geworden van zonne-energie in ons land. Solar Solutions is een van de activiteiten van Good! Communicatie & Realisatie, met hoofdkantoor in Heerhugowaard. De voor zonnestroom belangrijke trekker Rolf Heynen is, uiteraard met hulp van diverse medestanders, zeer actief bezig om een professionele lobby op poten te zetten, zodat de landelijke politiek niet meer om solar heen zal kunnen. Uit zijn mond konden we de wijze woorden optekenen (Solar Magazine, 10 november 2014): "Een volwassen sector vraagt om een volwassen werkgeversorganisatie, die de sector een stem geeft en de mogelijkheden tot toekomstige groei veiligstelt". Het is hard werken geblazen om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Daar mag hij beslist voor worden geprezen binnen de sector.

Opvallend is dat van de 16 "ZON" leden er 7 (nog) geen lid zijn van branche organisatie Holland Solar. 2 van de 9 overige zijn nog "aspirant-lid" van Holland Solar. Geclaimd wordt dat genoemde 16 leden "de meerderheid van de Nederlandse zonnestroommarkt" zouden vertegenwoordigen. Ik ben benieuwd op "welke meerderheid" dat slaat (omzet?), en of die claim onderbouwd kan worden, gezien mijn al tot 1.400 "PV aanbieders" aangezwollen spreadsheet (met ook nog de nodige andere grotere partijen die nog geen lid zijn van "ZON").

"ZON" wil het aantal "kernleden" nog uitbreiden tot 20-25 bedrijven*, waarbij de huidige 16 leden moeten instemmen met toetreding. Daarnaast kunnen alle bedrijven die belangstelling hebben zich als "supporter" van "ZON" melden. Bijdragen aan de organisatie kunnen in de vorm van tijd of geld worden gegeven (daartoe staat een contactformulier op de website).

* (nagekomen maart 2015)
Nieuw toegetreden als "kernlid" Navetto (groothandel), Carbomat (van oorsprong Belgische groothandel, met in Utrecht ingeschreven NL filiaal), SolarNRG (groothandel, en leverancier residentiële markt), en KWWS (metaalbedrijf, o.a. producent van SOLARSTELL® montagesystemen voor PV-installaties). Derhalve op dat tijdstip 20 kernleden. Bron: Solar Magazine, maart 2015.

Balans landelijke vertegenwoordiging nog niet op orde
Het bestuur van "ZON" bestaat uit Desmet (Solar Clarity), de Vos (Greeny Bros) en de reeds genoemde Heynen (Solar Solutions). Wat opvalt in de ledenlijst van "ZON" is een hoge concentratie van bedrijven uit Noord-Holland (7x) gevolgd door een contingent bedrijven uit Noord-Brabant (4x). Overijssel (2x), en 1 bedrijf uit de provincies Flevoland, Limburg, en Zuid-Holland, sluiten de rij. Daar is dus nog wel wat aan recht te breien, want 6 provincies hebben geen vertegenwoordiging, waarvan vooral het grote Gelderland, en ook het centraal gelegen Utrecht als afwezigen opvallen. Uiteraard zijn er ook reacties uit het veld (?) dat er een "versplintering" dreigt van belangen organisaties, maar we gaan natuurlijk eerst zien wat er van dit verder prima initiatief zal gaan komen.

Grafiek prognoses / "doelen" ff bijstellen...
Tot slot wil ik toch even besluiten met een leuke grafiek. Ik vul daarbij meteen mijn belofte in die ik in mijn bespreking van het "1 GWp feestje" in Elinkwijk had gemaakt. Want natuurlijk moet wel even genoemd worden dat er alweer een "fors hoger uitbouw doel" is vastgesteld voor zonnestroom. En dat is mooi, zeker als dat "doel" ook daadwerkelijk gehaald gaat worden. "ZON" wil namelijk volgens Desmet in 2020 de tien GWp aan geaccumuleerde zonnestroom capaciteit hebben gehaald in ons land. Dat is opmerkelijk, want in september stelde "de sector" zich bij monde van de nieuwe HS voorzitter Erik Lysen nog een "ambitieuzer nieuw doel" (dan het jarenlang vastgehouden, maar inmiddels compleet achterhaalde "4 GWp") van 5 GWp voor 2020. "ZON" verdubbelt dat volume zonder blikken of blozen, en gaat voor "de tien" in dat jaar.

Wakker geschrokken door alle nieuwbouw activiteit van de laatste twee jaar, en, mogelijk ook, de recente uitlatingen van de "downstream" organisaties, heeft ook de topsector TKI Solar Energy inmiddels haar doelstellingen voor de PV sector schielijk bijgesteld tot 6 GWp voor 2020 (presentatie Wijnand van Hooff tijdens Sunday 2014 in Arnhem, pdf*). Dat is nog steeds "way out of line" van de recente suggestie van de 16 partijen verenigd onder "ZON".

Dat alles heeft natuurlijk niets met "verschil van mening" met de branche organisatie of met de industrie-georiënteerde TKI Solar Energy koepel te maken, maar wellicht wel met een torenhoge ambitie van "ZON", om dat doel ook daadwerkelijk te gaan bereiken, en er vol voor te gaan. Zo'n loffelijk streven kunnen we alleen maar bewonderen en ondersteunen, dunkt me.

In dit "prognose en ambities" plaatje enkele wijzigingen t.o.v. de grafieken die ik op The Solar Future 4 en TSF 5 (laatste in mei 2014) heb laten zien. Y-as is logarithmisch. Tm. 2013 status CBS, de rode lijn is de "continue groei" die je nodig zou hebben om het "Urgenda doel" van 24,8 GWp PV in 2030 te kunnen bereiken (Nederland "volledig duurzaam" scenario). Toegevoegd de "ambities" van TKI Solar Energy in oranje diamantjes (6 GWp 2020 met zwarte cirkel, 20 GWp 2030). Met een trendlijn "macht" (oranje gestippeld) berekend door Excel, die een "voorstelbaar verloop" zou kunnen voorstellen (volstrekt hypothetisch, als het al lukt zal het waarschijnlijk met schokken en stoten gaan).

De zwarte stippellijn, "attainable capacity" is het eind augustus van dit jaar door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gesuggereerde "veilige" scenario van 16 GWp aan geaccumuleerde PV capaciteit in Nederland. Een niveau waarbij nog geen dramatische "net"problemen zijn te verwachten (studie).

Ook toegevoegd het zeer ambitieuze scenario van 10 GWp voor 2020 door "ZON" (bruin diamantje). Dat ligt ver boven het "bijgestelde" maximale NAP niveau (traject 4-8 GWp Nationaal Actie Platform, laagste cijfer nog steeds in NAP van 2013 (visiedocument, uitwerking), hoogste cijfer bij monde van Sinke bij SER overleg in 2013**), weergegeven door de twee blauwe lijnen. Rechtsonder in andersoortig gekleurde diamantjes andere "claims", cijfers cq. "ambities" die door andere individuen of organisaties zijn uitgesproken de afgelopen jaren, verwerkt in de grafiek.

Tot slot
Ik wens de hele sector, inclusief "ZON" en Holland Solar een mooie "tien" toe, voor 2020. We hebben vanaf vandaag nog 2.227 dagen te gaan voordat we op 31 december van 2020 de balans kunnen gaan opmaken van alle activiteit en realisaties. Go, (Dutch) solar, GO!

* Twee andere noemenswaardige doelstellingen in dat TKI Solar Energy document: 20 GWp in 2030 en 80 GWp in 2050...
** NAP prognose blijkt inmiddels ook te zijn bijgesteld: PPT presentatie Bas Vet van DNV-GL op Sunday2014, 19 november: ruim 5 GWp voorspeld in 2020)

http://www.zonneenergie-ondernemers.nl (nog prille website van "ZON")

Nieuwe werkgeversorganisatie ZON van start om groei zonne-energiesector veilig te stellen (10 nov. 2014, SM, kennismaking met nieuwe lobby organisatie)
Erik Lysen (Holland Solar): ‘ZON nieuwe partner om groei te vergroten’ (10 nov. 2014, SM, standpunt nieuwe voorzitter branche organisatie Holland Solar over oprichting "ZON")

---

20 november 2014: Curiosa Klimaatmonitor - 15 beste gemeentes en meer statistiek problemen. Ik heb al uitgebreid stilgestaan bij de laatste beschikbare Klimaatmonitor (KM) data voor zonnestroom capaciteit in Nederland (4 november resp. 6 november). Ik wil hier nog enkele andere aspecten benadrukken. Evolutie van de capaciteit in de twee "hoofdregisters" bij de "15 beste gemeentes plus een outlier". Daaruit volgende anomalieën in de statistieken incl. die voor de afgeleide jaarvolumes. En een kleine verrassing van de databank beheerder.

Ik heb uit de laatst bekende data enkele reeksen gefilterd om te laten zien wat voor vreemde fratsen er, ondanks het nodige opruim- en schoonmaak werk aan diverse registers, nog steeds zitten verborgen in de "nu actuele" cijfers, en wel op het niveau van gemeentes. Ik heb daartoe twee nieuwe grafieken gemaakt met de evolutie van de zonnestroom capaciteit voor de 15 "beste gemeentes", gesorteerd van hoogste naar lagere capaciteit, volgens de laatste stand van zaken. Eentje voor "alleen het bij KM bekende PIR dossier" (productie installatie register wat Netbeheer Nederland kennelijk om de zoveel tijd doorstuurt naar Rijkswaterstaat, de beheerder van het KM). En een tweede voor "alle bij KM bekende dossiers inclusief genoemd - grootste - PIR" (dat zijn in totaal 8 dossiers, op PC6 "ontdubbeld"). Eerst alleen het KM-PIR.

KM-PIR datareeks

In deze grafiek is de evolutie van de geaccumuleerde PV volumes voor de 15 "best scorende" gemeentes (in legenda rangschikking van boven naar onder) aangegeven m.b.t. de in het PIR deeldossier van KM genoteerde capaciteits-data (status: 18 nov. 2014). Helaas zijn voor het KM-PIR nog geen data vóór 2012 in dat register opgenomen (nog niet beschikbaar bij KM). Al zijn bij Netbeheer Nederland wel degelijk al eerdere - wellicht onzekere ?? - cijfers gepubliceerd (analyse). Merkwaardig is dat in de algehele rangschikking, met onder de "kenners" al jaren lang Amsterdam als best presterende gemeente (zie ook verder), in het deeldossier KM-PIR niet de hoofdstad, maar Tilburg (NB) de loef afsteekt. Amsterdam staat daar momenteel (2014) zelfs maar op de 7e plaats. Voordat men daar onnodig in een depressie raakt, gelukkig is dat in het "totaal dossier" (ook niet compleet) van KM (KMt) recht getrokken, zie de tweede grafiek.

Duidelijk is dat er nog steeds (in alle dossiers) gezonde groei is, zeker als je weet dat de data voor 2014 nog verre van volledig zijn, en er nog een hoop bij "zou moeten" komen. Registraties liggen immers gruwelijk ver achter op de realiteit, dus die stippellijnen voor 2014 staan er niet voor niets. Daar kan beslist nog een hoop ten goede aan veranderen.

Achterblijvers. Reëel of fictie?
Wel gelieve uw aandacht voor 3 ogenschijnlijke "achterblijvers" in dit 15-tal + 1, die, i.t.t. de andere "toppers" in dit overzicht, een sterk afvlakkende curve laten zien in 2014. Dat zijn, van onder naar boven, Leeuwarden (lichtbruin), een stuk significantere terugval in "ogenschijnlijke progressie" vertonend, Emmen (Drenthe, groen), en, als uitsmijter, de reeds genoemde hoofdstad, Amsterdam (NH, donkerblauw). Die een "bijna vlakke groeicurve" laat zien van 2013 tot en met de status quo in 2014. En daarmee haar jarenlange kop positie (bestendigd in 2013) "opeens" zou prijsgeven in 2014. Dat is hoogst merkwaardig, volstrekt onlogisch, en gewoon een artefact. Want er is enorm veel vermogen uit de gemeente "weg gestreept" toen Liander eindelijk hun PIR bestanden omstandig ging opschonen eerder dit jaar. Amsterdam was de grootste verliezer tijdens die heftige, niet publiekelijk door Liander gecommuniceerde voorjaars-schoonmaak operatie. En moest tussen februari en medio juli dit jaar een tranentrekkend verlies lijden van 9,6 MWp aan - kennelijk - "rommelvermogen" in de database. Talloze andere gemeentes in Liander gebied moesten ook hevige verliezen incasseren van "fictief" in de Liander data staande vermogens, al was het een stuk minder dan bij de hoofdstad, waardoor bij de geaccumuleerde vermogens opvallende verschillen kunnen optreden. Alleen de latere incorporatie van het tweede jaar "nationale subsidie regeling" (met dank aan GroenLinks) wist de allerergste excessen van de terugslag in de zomer enigszins af te vangen.

Dit alles laat onverlet, dat de scherpe afwijking voor Amsterdam, en ook die voor Emmen, wat in het netgebied van Enexis ligt, opvallend blijven. Het is onwaarschijnlijk dat in die 2 steden in werkelijkheid zo'n sterk negatieve trend zou zijn opgetreden, en bij de 13 andere lijstduwers niet. Pro memori: die cijfers voor beide steden zouden nog eens extra kritisch bekeken moeten worden door de betreffende netbeheerders. Want ze zijn op zijn minst "curieus" te noemen. Ook de "historische" cijfers zouden kritisch herbezien dienen te worden. Kloppen de - meestal - door particulieren ingevoerde data van ingebruikname van hun PV-systeem bijvoorbeeld wel? Veel mensen zijn al lang vergeten wanneer hun PV-installatie precies on-line is gegaan. Als er een jaar te vroeg of te laat is "geschat", kunnen er vreemde dingen gebeuren met de data, en de evolutie van de curves.

Berkelland revisited
Tot slot natuurlijk de laatste pain in the ass, het veelvuldig door mij benoemde "probleemgeval Berkelland" in de Gelderse Achterhoek (incl. Borculo, tegen de Duitse grens aan liggend). Die heb ik er bij gezet omdat nog steeds in de "historische PIR data in de KM database" een idioot hoog ("record") volume staat genoteerd van 11,03 MWp in 2013. Een compleet onwaarschijnlijk, en pertinent verkeerd getal. Want voor 2014 is dat inmiddels omlaag gedrukt naar nog maar 4,7 MWp, 57% minder. En dat heeft natuurlijk absoluut niet te maken met massale hoeveelheden PV modules, die van honderden daken in die kleine gemeente naar de dichtstbijzijnde PV Cycle punten (HtW Installatietechniek, Winterswijk of Alles Uit De Zon, Hengelo) zijn gebracht. Tuurlijk niet. Het was, en is nog steeds, een artefact, en het is nog steeds niet uit de historische datareeks verwijderd. Alleen wél voor de cijfers voor 2014, waardoor je de bizarre vorm van die kunstmatige "curve" krijgt voor Berkelland. Ik heb die curve dan ook niet voor niets met een gebroken lijn weergegeven.

NB: in de jaar "ratings" stond Berkelland met de huidige update voor de opgestelde vermogens op achtereenvolgens de 75e (2012), "1e" (2013), en de 23e plaats (2014 eerste data). Ook daar aan is te zien hoe onwaarschijnlijk die - nog steeds in de databank voorkomende - "1e" plaats voor het jaar 2013 is.

KMt datareeks

In het op PC6 (postcode 4 cijfers en 2 letters) ontdubbelde "totaal synthese dossier", KMt, is alles voor Amsterdam op z'n pootjes terecht gekomen, en staan ze, volstrekt logisch, met afstand op de andere "top14" gemeentes, bovenaan, al vanaf 2012. NB: Houten, in 2011 nog net vóór Amsterdam liggend (niet weergegeven), is in 2014 flink terug gezakt naar een tegenvallende 27e positie, en dus ver buiten de top 15 terecht gekomen. Actueel met de laatste stand van zaken in 2014 is er nu binnen KMt voor Amsterdam rond de 9,63 MWp aan capaciteit bekend.

Ook de volgorde na Amsterdam is anders dan als alleen het PIR deeldossier wordt bekeken (1e grafiek). Het actieve Hardenberg (Overijssel) zal moeten "slikken", want ze zijn van de 3e naar de 5e plaats terug gezakt in KMt. Tilburg (NB) heeft hier haar "1e plaats bij de PIR registraties" moeten afstaan ten koste van de ongeveer met Utrecht (Ut.) gedeelde 3e plaats binnen KMt. Ook Zwolle (Ov.) moet toegeven bij het totale KMt dossier, van de 5e (alleen PIR) naar de 8e plaats. Noordoostpolder (Fl.) zakte van de 6e (PIR) naar de 9e plaats. Alweer een Overijsselse solar hot-spot, Deventer, moest 2 plaatsen toegeven (8 > 10). Emmen (Dr.) zelfs 3 (9 > 12). Almere (Fl.) moest 1 stapje achteruit doen (10 >11). Den Haag leek de zwarte reputatie van het Binnenhof als het om "duurzaam beleid" gaat op haar afgestraald te krijgen: Bij de PIR registraties stond de residentie nog op 11, bij KMt is ze naar de lantaarndrager positie in de top 15 verwezen.

De vier hekkensluiters bij het PIR overzicht (1e grafiek) zijn in de KMt rangorde uit de top 15 verdwenen. Breda, 12e in het PIR overzicht, ging naar de 18e plek in KMt, Eindhoven: 13 > 16. Groningen: 14 > 20. Leeuwarden: 15 > 19.

Hier staat tegenover dat we t.o.v. het PIR register ook nieuwkomers in de KMt top 15 kunnen signaleren. De meest markante is natuurlijk Hollands Kroon (KM-PIR: 22e plaats in 2014). Een gemeente die in het verleden al fors voor lag op veel andere collegae, en die in het KMt overzicht op een opvallend hoge, 6e positie eindigt. De gemeente is op 1 januari 2012 ontstaan in de aan de Waddenzee en IJsselmeer grenzende NO "Kop van Noord-Holland", na fusie van Wieringen, Wieringermeer, Anna Paulowna en Niedorp (Wikipedia). Wel is het zo dat juist bij deze zonnige gemeente de terugval in 2014 groot lijkt te zijn geweest (bruine stippellijn). Ook dit is vreemd, want de meeste andere gemeentes hebben voortvarende groeicijfers laten zien. Bovendien moet hier ook worden genoemd dat Hollands Kroon tijdens de vierde iChoosr inkoopactie (het meest succesvolle portal op dit gebied in Nederland) al voor de derde maal participeert. Het zou wel hoogst curieus zijn als juist die gemeente t.o.v. niet in iChoosr acties participerende gemeentes, dus buiten Noord-en Zuid-Holland, (veel) slechter zou hebben gepresteerd in 2014.

Westland is ook zo'n plaats die niet in de top 15 bij het PIR voorkwam (stond daar net op de 16e positie). In het KMt staat deze kassen-rijke gemeente in het ook al zonnige Zuid-Holland op een respectabele 7e plaats. Nieuwkomer 's-Hertogenbosch (NB, KM-PIR in 2014: 20e plaats) bezette de 13e plek in KMt, en tot slot, Dronten (Fl., 18e in KM-PIR), mocht als nieuweling in het totaal dossier bij KMt een mooie 14e positie bekleden, vlak voor Den Haag.

Anomalieën blijven voorlopig nog wel aanwezig
Ook in het "totaal" dossier KMt blijven er opvallende zaken zichtbaar, zoals al gesignaleerd voor Hollands Kroon. Echter, niet die gemeente spant de kroon met een opvallend afwijkende "lage groei" voor 2014 tot en met de laatst bekende cijfers voor dit jaar. Ook 's Hertogenbosch lijkt hier matig te presteren - als de cijfers tenminste zouden kloppen, wat we onszelf mogen blijven afvragen (lichtblauwe curve). Amsterdam was al een "raar geval", met de enorme hoeveelheden vermogen die Liander uit het PIR heeft gegooid voor die gemeente, maar zelfs na die operatie valt de uit de cijfers volgende groei in onze hoofdstad, ook voor het KMt dossier, erg tegen t.o.v. de meeste andere top vijftien zusters. Dat blijft vreemd voor een van de meest actieve gemeentes op het vlak van zonnestroom (donkerblauwe curve). Recordhouder "negativiteit" in dit totaal dossier is echter de Drentse gemeente Emmen, die in 2014 een zeer schrale groei zag in de huidige cijfers, en ook daar mogen vraagtekens bij worden gezet (oranje curve). Wat zou er dit jaar in Emmen zoveel slechter zijn gegaan dan in gemeentes met enigszins vergelijkbare omvang wat inwoner aantal betreft (Deventer, Westland, of het iets grotere Zwolle)?

Negatieve groei, bizar
Er zijn echter voor de goede waarnemer nog meer zeer vreemde zaken te zien, en dat betreft de "groei" tussen 2011 en 2012. Er zijn daar twee (eigenlijk zelfs 3, zie verder) gemeentes die negatieve groei lieten zien in de "meest actuele cijfers" voor die twee jaren. Wederom het deftige 's-Hertogenbosch moest een statistische veer laten, en ging er in dat ene jaar met 210 kWp (15% t.o.v. geaccumuleerd volume 2011) op achteruit. Dat kan niet te maken hebben met eventuele (volstrekt hypothetisch veronderstelde, want nergens gesuggereerde) afbraak van enkele in de gemeente gerealiseerde grotere projecten met Scheuten Solar modules, want die beruchte junction-box affaire begon pas echt te "spelen" in februari 2013, na de bekende brief van de NVWA. Sowieso is het uiterst onwaarschijnlijk dat met "zuiver theoretisch" veronderstelde uitgebruiknames, de totale groei van PV capaciteit in die gemeente in 2012 negatief zou zijn geweest.

Meer negatieve groei in cijfers 2011-2012
Het tweede voorbeeld is de gemeente Dronten in de ook toen al zeer actieve provincie Flevoland (rose curve). Niet alleen op het gebied van windenergie (al vele jaren), ook zonnestroom kwam toen al aardig op stoom. Zoals het via de SDE regeling gerealiseerde 300 kWp project bij de zonneboeren van Maatschap Boon in zustergemeente Zeewolde liet zien (dat was al in de zomer van 2010). Echter, in de huidige "laatste stand van zaken binnen het KMt dossier" heeft Dronten een flinke tik in de statistieken gekregen: groei tussen 2011 en 2012 negatief, van 1.996 naar slechts 1.626 kWp, een verlies van maar liefst 19% van het eindejaars-volume van 2011!

Dit fenomeen is uiteraard niet tot de "top 15" beperkt gebleven. Ik heb in het gemeente overzicht voor de jaren 2011-2012 negatieve groeipercentages voor maar liefst 27 (!) van de 403 gemeentes (7%) kunnen vaststellen in de KMt data. De meest extreme was Schiedam (Stedin gebied), wat in dat ene jaar maar liefst 68% van haar capaciteit opgebouwd tm. 2011 verloor in de KMt statistiek (van 707 naar 230 kWp). Dit alles is op zijn minst "hoogst merkwaardig" te noemen. En vanuit het perspectief van zonne-energie specialisatie met in de loop der jaren opgebouwde "statistische gevoelens" luidt het hier: dit kán helemaal niet, die statistieken moeten "liegen"! NB: voor het jaar 2012-2013 zijn álle groeipercentages positief geweest, van 22% (Schiermonnikoog) tot zelfs 823% (mijn geboorteplaats Voorschoten). Er is geen enkel negatief groeicijfer te zien, i.t.t. bij het jaar 2011-2012. Berkelland is hier de grootste uitzondering, en dat is al lang bij mij bekend: dat is een extreem artefact. Zie volgende paragraaf.

Grootste - bekende - afwijking
De grootste anomalie van al, Berkelland, vertoont helaas ook in het KMt dossier een vergelijkbare "heftige statistische oprisping" zoals reeds vastgesteld voor het PIR-KM deeldossier. Een anomalie die met geen mogelijkheid op logische wijze is te verklaren. Ook hier: daling tussen 2011-2012 (minus 22%), dan een absurde en volslagen "kunstmatige" stijging van 1.069% (!! 1.061 kWp naar 12.405 kWp in 2013). En dan opeens weer een heftige terugval naar 6.047 kWp volgens de laatste cijfers voor 2014 (minus 51%). Als u daar kaas van kunt breien bent u een bikkel. Maar met statistische "waarschijnlijkheden" heeft het allemaal bar weinig te maken. Artefact in het kwadraat zeg ik u. Een statistische "ongerijmdheid".

Synthese jaargroei cijfers 3 datareeksen

Uit de - vermeende - eindejaarsaccumulatie cijfers kunnen wederom de jaargroeicijfers worden gedestilleerd. Dat heb ik gedaan voor KM-PIR (groen), voor alle 8 KM dossiers (ontdubbeld) bij elkaar, KMt (blauw), en deze beide datasets vergeleken met de cijfers van het CBS (donker rood). Het nationale statistiek instituut wat voor 2013 slechts een "voorlopig eerste cijfer" heeft gepubliceerd op 26 mei 2014, 360 MWp. Ook die kolom heb ik gearceerd weergegeven, want de hoogte kan nog wijzigen. Het probleem voor KM-PIR is, dat in de KM database slechts eindejaars-cijfers vanaf 2012 worden gegeven, waardoor bijvoorbeeld het jaarvolume voor 2012 "niet te bepalen" is. Daarom heb ik voor de hier getoonde jaren 2011 en 2012 de jaargroeicijfers genomen zoals die uit het cijfermateriaal van Netbeheer Nederland in hun status update van 15 juli 2014 konden worden afgeleid. De (groene) kolommen voor die 2 jaren heb ik gearceerd weergegeven omdat niet duidelijk is of die data later in de Klimaatmonitor 1 op 1 zullen zijn - of worden - overgenomen. Er kunnen namelijk beslist nog wijzigingen voorkomen, zoals geïllustreerd aan het uit de KMt volgende jaarvolume voor 2013: dat staat nu op een niveau van 367 MWp. In de Netbeheer NL update van juli was echter nog maar ruim 321 MWp ingeboekt voor dat jaar. Het verschil is zo'n 14% meer volume. Het kan dus beslist zo zijn dat, indien PIR data van Netbeheer NL voor eerdere jaren opgenomen zullen gaan worden in de KM databank, dat daar nog data mutaties in zullen zijn doorgevoerd. Dat kunnen zowel positieve als negatieve mutaties zijn. Bijvoorbeeld, als ontdekt zou worden dat data entries door systeem eigenaren verkeerd zijn ingevoerd via www.energieleveren.nl.

Onlogische verschillen
Meteen valt al op aan de getoonde - vermeende - jaargroeicijfers, dat er onlogische dingen in zitten. Vergeleken met de CBS cijfers liggen de "oude" Netbeheer NL data structureel, en fors achter in 2011 (minus 33% t.o.v. CBS) en 2012 (minus 18%). Maar in 2013 liggen de actuele PIR data in KM opeens een klein beetje vóór op de CBS cijfers (2%). Dat kan nog verklaard worden door een mogelijke (forse?) bijstelling van CBS later dit jaar, wat die verhouding zou kunnen recht trekken. Er zijn immers ook al correcties geweest voor de jaren 2011 en 2012, gebaseerd op updates van leverancierslijsten die Polder PV op aanvraag levert aan het CBS.

Kijken we echter naar KMt, het "totaal" dossier bij Rijkswaterstaat, dan zijn die verhoudingen wel heel erg scheef. In 2011 loopt dat KMt dossier nog niet heel erg achter op het CBS jaarvolume (12%), in 2012 zou dat al zijn opgelopen tot 30% achterstand van KMt op CBS. Maar in 2013 ligt dat totaal dossier opeens 16% vóór op de eerste CBS data voor dat jaar. Zelfs al houden we rekening met een "forse" positieve bijstelling van CBS voor 2013, de verschillen zijn te opmerkelijk, en bovendien te onlogisch, om het op zo'n eventuele bijstelling te gooien. Ook een vergelijking tussen de jaarvolumes in KM-PIR en KMt geeft duidelijke ongerijmdheden te zien: KM-PIR ligt - logischerwijs bij de jaarvolumes structureel ónder het KMt dossier in 2011 en 2013. Maar, en dat is het bizarre, het zou een stuk bóven het KMt volume liggen in 2012. Dat is hoogst merkwaardig, want KM-PIR zou een "deeldossier" van KMt moeten zijn.

Deze vergelijkingen van de uitkomsten van verschillende datasets laten zien dat er meer aan de hand moet zijn, en dat betreft de twijfelachtige kwaliteit van de verschillende bronnen, waar nog de nodige "fouten", nog niet herstelde "historische data", onvolledigheid, en mogelijk andere oorzaken aan ten grondslag moeten liggen.

2014
De kolommen voor 2014 heb ik half doorzichtig gemaakt omdat uiteraard nog lang niet alle data beschikbaar zijn voor dit jaar, het zijn slechts zeer voorlopig cijfers die waarschijnlijk nog fors bijgesteld zullen (moeten) worden. Alleen voor KMt (momenteel uit accumulatie cijfers volgende "jaargroei" van 205 MWp) en "deel-dossier" KM-PIR (idem, 211 MWp) zijn zeer premature cijfers bekend. Eerste voorlopige schattingen van CBS zullen we waarschijnlijk pas ergens eind mei 2015 gaan vernemen. Ook al zijn genoemde cijfers zeer voorlopige, een ding kan alvast worden vastgesteld voor 2014: het "deeldossier" KM-PIR zou een hogere jaargroei laten zien (3%) dan het "totaal" dossier KMt, waar KM-PIR onderdeel van is. Dat kan natuurlijk helemaal niet. KM-PIR moet altijd "kleiner" zijn, anders zou in alle andere dossiers "negatieve groei" moeten zijn vastgesteld. Dat is onzin. Het betreft deels "oude", nooit meer gewijzigde dossiers (NOVEM, Sunpower, EPR uit lang vervlogen tijden), de laatste, niet meer gewijzigde update voor de "nationale subsidie regeling voor particulieren" (2012-2013). En het nog steeds niet ververste, extreem achter de feiten aan hobbelende SDE dossier (laatste peildatum in KMt: 1 maart 2013!!). Voor dat laatste - steeds belangrijker wordende - dossier, zeker vanaf de hoge impact hebbende SDE2013 en SDE2014 regelingen (SDE2013 ver over de 100 MWp, SDE2014 mogelijk zelfs honderden MWp opleverend in beschikkingen- en realisatie fase), is Rijkswaterstaat afhankelijk van de input van het volkomen overspannen, structureel onderbezette RVO.nl.

Conclusie
Dit alles op een rijtje gezet in beknopte termen: de statistieken lijken deels, op punten verbeterd (in ieder geval lijken updates sneller beschikbaar te komen). Maar nog steeds blijven er de nodige - heftige - ongerijmdheden in het cijfermateriaal aanwezig. Waarbij voor de zoveelste maal - ook voor nationale en regionale persorganen - de harde boodschap dient te zijn: wees extreem voorzichtig om op basis van de huidige cijfers "harde conclusies" te trekken over "jaarlijkse nieuwbouw" cijfers van PV capaciteit in Nederland. Er moet nog heel wat vuil uit de statistische wirwar worden weggespoeld voordat hier meer duidelijkheid over komt.

---

Positieve statistische aberratie
De projectleider van Klimaatmonitor, de heer Nijsink, had nog een leuke verrassing in petto n.a.v. de laatste cijfer update. Als je het vermogen van alle gemeentes in KMt (alle 8 deeldossiers ontdubbeld) optelt kom je op de eerder al genoemde 898.788,22 kWp uit. Echter, een totaal vermogen voor heel Nederland komt zelfs uit op 900.907,79, ruim 900 MWp. Dit komt, aldus Nijsink, omdat soms lokatie gegevens van projecten ontbreken, of dat ze "niet eenduidig" zijn. Iets dergelijks hebben we eerder al eens gezien bij de KM registraties, er was toen een aparte categorie "Gemeente Onbekend" in de overzichten opgenomen. Deze "kleine anomalie" van ruim 2 MWp heeft verder weinig impact, maar hij moet toch even worden genoemd. En het is leuk om te constateren dat KMt dus al "dik 900 MWp" heeft geaccumuleerd. Wat, ik blijf het herhalen, nog lang niet alle capaciteit "kan zijn" die werkelijk is gerealiseerd.

Verschillen en mogelijke verklaringen
Een van de overwegingen van Nijsink is, dat de vreemde, hier boven aangegeven verschillen in de jaargroeicijfers volgend uit de KMt data en de CBS cijfers deels verklaard zouden kunnen worden doordat installaties niet door de "aangevers" (meestal particulieren) in het jaar van netkoppeling (cq. systeem oplevering) zijn opgevoerd, maar pas op de datum dat ze hun PV-systeem bij PIR hebben aangemeld. Zo'n "melding" zou zelfs "een paar jaar na" de werkelijke oplevering kunnen zijn gedaan. Dit zal beslist wel vaker geschieden, en gezien de druk die door netbeheerders op "potentiële dan wel bestaande" netinvoeders wordt gezet, zal inschrijving zelfs met terugwerkende kracht in verhevigde mate kunnen gebeuren. Maar dan mogelijk met "het verkeerde" jaar als input, het jaar van inschrijving in het register.

De vraag is natuurlijk op welke "schaal" zo'n onfortuinlijke "verkeerd installatiejaar opgegeven" glitch zal zijn opgetreden. Zolang we dat niet weten is ook dat gissen geblazen, maar dat het is geschied (en wellicht nog steeds gebeurt) zal beslist op waarheid berusten. Ook zullen tussentijdse uitbreidingen van PV-installaties, wat "normale praktijk" was en is binnen de residentiële sector, beslist niet eenduidig "gecorrigeerd" zijn geweest bij PIR aanmeldingen. Ik vrees zelfs dat veel tussentijdse uitbreidingen helemaal niet zijn gemeld, omdat de systeem eigenaar dat mogelijk als irrelevant heeft geacht zolang er geen registratie verplichting met duidelijk omschreven voorwaarden is in ons land. Er achter komen hoe omvangrijk dat probleem is, vergt een enorme hoeveelheid arbeidsinzet, met fragenswürdige uitkomst (er moeten heel veel gemelde registranten actief worden benaderd om daar statistisch relevante conclusies uit te kunnen trekken).

Nijsink geeft zelf ook toe dat met name de kwaliteit van de aangeleverde PIR data onzeker is. Wat ondersteund wordt door mijn ontdekking dat in die data een fors percentage van in ieder geval "de grootste" projecten niet (meer) is opgenomen (analyse). Het is bovendien al lang duidelijk dat zelfs de netbeheerders niet "weten" wat er aan totale capaciteit in hun netgebied staat, én dat er twijfels zijn over de kwaliteit en volledigheid van de door KM ontvangen (? op grote projecten geschoonde ?) PIR data.

Tot slot
De statistiek story over de evolutie van zonnestroom capaciteit blijft gecontinueerd worden. Of we alles "helder" zullen krijgen blijft de vraag. En of een suggestie zoals geuit door Edwin van Gastel van Solar Magazine, naar aanleiding van de "schrijnende behoefte aan betrouwbare marktdata" ... "verplichte registratie van alle in Nederland opgestelde PV-installaties" een eenduidige, probleemloze oplossing zou zijn waagt Polder PV te betwijfelen. Er staat immers veel op het spel voor de betrokken investeerders. Met name spraakmakende individuen uit de dominante residentiële PV sector zullen zich met hand en tand verzetten tegen zo'n "verplichte" registratie, als daarmee het gevaar zou toenemen dat de "saldering" van zonnestroom voor hun installaties zou kunnen worden uitgehold met marginale "incentives" tot gevolg. Het is immers zeer goed denkbaar dat aan een verplichte installatie registratie ook een verplichte sluwe meter zou kunnen worden gekoppeld, alles is mogelijk in het zeer ondoorzichtige energiewereldje in ons land. En dan worden natuurlijk alle energiestromen "geteld" (kan niet bij de nog alomtegenwoordige, volautomatisch salderende analoge Ferrarismeters). En kan een leverancier in theorie "uitgaande [netinvoedende] stromen" een heel ander tarief gaan toerekenen dan voor de "ingaande [consumptie] stromen". Ik hoef u daarbij niet te vertellen dat de manipulatieve krachten van energie"leveranciers" daarbij niet in het (structurele) voordeel van zonnestroom producerende prosumenten zullen worden uitgelegd. Dat is een zeer grote risico factor.

Een voorstel voor "verplichte registratie" kan alleen maar worden geopperd in combinatie met snoeiharde, in wet vastgelegde garanties op minimale kosten dekkende opbrengsten met een duurzaamheids-bonus tijdens de levensduur van de inmiddels al ver over de tweehonderdduizend PV-installaties. Als zo'n registratie verplichting er door wordt gedrukt zonder dergelijke financiële garanties voor de te prijzen duizenden investeerders in zonnestroom installaties, voorzie ik zeer grote problemen bij de acceptatie ervan. Dat wordt een road to hell die ik nadrukkelijk afwijs, en ik hoop de PV sector ook.

http://klimaatmonitor.databank.nl

---

• kale leveringsprijs per kWh ex btw
• energiebelasting per kWh ex btw
• SDE heffing ("ODE") per kWh ex btw (sinds 1 januari 2013)
• subtotaal bovenstaande drie posten per kWh ex btw
• 21% btw over voornoemd subtotaal
• Totale "zuivere" (saldeerbare!) kWh prijs is subtotaal ex btw plus 21% btw
• Noot: tm. 2008 betaalde u óók een variabele component per kWh aan de netbeheerder (zie grafiek). Deze component is per 1 januari 2009 geëlimineerd, ervoor in de plaats is het vaste, niet saldeerbare capaciteitstarief voor de elektriciteitsaansluiting gekomen. Dat ging gepaard met een forse verhoging op de te betalen energiebelasting per kWh, én een forse verhoging van de teruggavepost energiebelasting die iedereen achter een woonadres terugkrijgt van het Ministerie van Financiën (vast bedrag/jaar, ook "niet saldeerbaar"), om de totale operatie "ongeveer financieel neutraal voor alle kleinverbruikers" te laten verlopen.

• 2013 eerste jaarhelft 22,89 Eurocent/kWh
• 2013 tweede jaarhelft 22,81 Eurocent/kWh
• Gemiddelde 2013: 22,85 Eurocent/kWh
• 2014 eerste & tweede jaarhelft 22,67 Eurocent/kWh

Voor het SDE "correctiebedragen rekencircus" hanteert het Ministerie van Economische Zaken ook al jarenlang gewoon bovengenoemde tarieven, en neemt daarbij een ordinair gemiddelde van alle (bij hen bekende) "kWh tariefstellingen" van alle leveranciers (zonder te wegen naar daadwerkelijk aantal contractanten per tarief groep, wat eigenlijk zou moeten). Voor SDE in 2015 wordt in het officiële, inmiddels al een ronduit verbijsterende omvang bereikt hebbend, en een zeer heftige borrel benodigend "voorlopige correctiebedragen overzicht", exact aangegeven wat de hoogte van "die voor kleinverbruikers bedoelde kilowattuur prijs" is:

^^^
KLIK op plaatje voor uitvergroting

Genoemde Vattenfall/NUON tarieven (22,85 cent/kWh 2013, 22,67 cent/kWh 2014) en het door Min. EZ gehanteerde "voorlopige correctiebedrag voor SDE in 2015" voor particuliere klanten met een (oude) SDE beschikking van 22,8 cent/kWh, wijken structureel af van het "kunstmatige", niet ter zake doende, veel te "lage" tarief wat Hanergy (en dus IKEA) gebruiken om een "business-case" voor particulieren te becijferen, genoemde "19,2 cent/kWh". Zo'n 16% minder dan de "werkelijk relevante en zuivere" kilowattuur tarieven die er echt toe doen.

Ergo: Hanergy / IKEA lijken zichzelf "arm te rekenen" als ze dunnelaag PV systemen aan kooplustige Nederlanders willen verkopen, ondanks de felle concurrentie op een markt geconfronteerd met over-aanbod...

---

Zie ook analyse eindstand SDE 2013 m.b.t. fysieke beschikkingen door Polder PV:
Grootste deel SDE 2013 voor PV in laatste fase beschikt (23 mei 2014)

---

9 november 2014: Duitse PV markt 2014 - nieuw EEG merkbaar negatieve impact. Na de nog "relatief" matige impact in de eerste maand dat de nieuwste - rampzalige - versie van de Duitse EEG Wet was ingetreden (bespreking), is die nieuwe regelgeving in september een stuk beter merkbaar. Lees: de aantallen nieuw toegevoegde PV installaties nemen af, maar erger nog: in verhevigde mate krimpt het nieuw toegevoegde volume (nieuwe capaciteit). Wat duidt op steeds moeilijker financiële condities voor grotere commerciële projecten, die in theorie de goedkoopste zonnestroom kunnen produceren. Een verdere afkalving van dat extreem belangrijke marktsegment dreigt, en dat is slecht nieuws.

• Nieuw aantal ingeschreven EEG installaties bij Bundesnetzagentur: 5.672
  (8% minder dan in augustus 2014, 43% lager dan volume in september 2013).
  
  
• 110,1 MWp nieuwbouw (21% minder dan de 140,1 MWp in augustus 2014, en maar liefst 62% minder dan de capaciteit uitbreiding in september 2013).
  
  
• Gemiddelde nieuwe installatie grootte in september 2014 19,4 kWp, waarmee de neerwaartse trend naar gemiddeld kleinere (duurdere!) installaties verder wordt doorgezet (juli 32,2 kWp, aug. 22,8 kWp).

• 1.480 installaties tot en met 5 kWp, totaal 5,66 MWp (vermogen: 5,1% van totaal nieuw).
  
  
• 3.594 installaties >5 tm. 15 kWp, totaal 28,40 MWp (25,8%).
  
  
• 501 installaties >15 tm. 100 kWp, totaal 18,53 MWp (16,8%).
  
  
• 83 installaties >100 kWp tm. 1 MWp, totaal 20,95 MWp (19,0%).
  
  
• 14 installaties groter dan 1 MWp, totaal 36,54 MWp (33,2%).
  
  
• Gemiddelde installatiegrootte >1 MWp: 2,61 MWp per stuk.
  
  
• Grootste nieuwe installatie, wederom een surprise: Sundhagen (Mecklenburg-Vorpommern, voormalig Oost-Duitsland), met wederom een opvallende grootte van 9.920,40 kWp.
  
  
• De overige "grote" projecten zijn wederom allemaal - fors - kleiner dan 5 MWp.
  
  
• Ook 15 installaties in de lijst van max. 1 kWp (kleinste gemelde: 390 Wp in Schleswig-Holstein).

 

Opvallende veranderingen sinds de laatste maand
Naast de te verwachten verdere teruggang van het totale volume aan "grote" projecten > 1 MWp (ondanks 2 meer dan in augustus 5,3 MWp vermogen minder in die categorie), is een van de meest opvallende zaken de behoorlijke teruggang in de categorieën >100 kWp tm. 1 MWp: minus 56 projecten, 12,3 MWp = 37,1% minder dan in augustus. En >15 kWp tm. 100 kWp: minus 337 projecten, 11,5 MWp = 38,3% minder dan in de voorgaande maand.