Prijsontwikkeling stadswarmte NUON grafieken en tabellen

Oudere versies van grafieken en detail componenten tabellen
zie hier (tm. 2011), hier (2013), en hier (grote 2014 update).

Voor een inleidend artikel tot deze grafische pagina voor het jaar 2015, zie bericht van 8 februari 2015. Daarin ook een tabel met tarieven en stijgings-percentages.

Introductie
In dit overzicht geef ik de prijsevolutie weer van componenten die belangrijk zijn voor de uiteindelijke kosten van onze dure stadswarmte voorziening. Dit overzicht is bijgewerkt tot en met de tariefstelling voor het jaar 2015. Het tweede jaar dat de zogenaamd de warmte-afnemer "beschermende" Warmtewet van kracht is. Waarvan direct bij de invoering al is gebleken dat die door het hele land heen een orkaan van woede heeft ontketend vanwege schandalige vastrecht verhogingen, die met name de zuinige warmte verbruikers genadeloos tussen de schouderbladen heeft getroffen. Met de inwerkingtreding van die Warmtewet is de gebonden warmteklant mede door slap optreden van de Autoriteit Consument Markt, maar vooral door de ambtenaren bij het Ministerie van Economische Zaken de oorlog verklaard. En de facto tot een ernstige vorm van vastrechtslavernij veroordeeld. De schade is in 2015 nog steeds niet hersteld, ondanks een duidelijke verlaging van de "maximaal" te hanteren GJ prijs door markt"waakhond" ACM (niet verbazingwekkend, en gewoon logisch, gezien de onder druk staande prijs voor gas). Helaas is de vastrechtwoeker nog een stukje meer extra opgetrokken. Het wordt voor zuinige verbruikers alleen maar erger, ondanks alle holle retoriek uit Den Haag.

De hier gepresenteerde nieuwste tariefstellingen voor 2015 zijn het hele jaar geldig. Zeer weinig van de vele tegenwerpingen van vertegenwoordigers van diverse stadswarmte wijken is bij de totstandkoming van de "tariefcomponenten" gehonoreerd, zoals gebruikelijk worden argumenten terzijde geschoven (of de "hoorzitting" van 4 feb. 2015 daar structureel verandering in heeft gebracht moeten we nog zien, zie bij Ypenburg voor een waslijst aan bezwaren). Vaak verzandt dat in verschrikkelijke technische discussies waar normale mensen meestal moeten afhaken, en de warmte leverende specialisten aan het langste eind trekken. De warmteklanten blijven nog steeds speelbal van monopoloïde, door de NL Staat in het zadel gehouden energie conglomeraten, en ze dokken een absurd tot stand komend, compleet fictief bepaald, torenhoog vastrecht. En ze moeten hemel en aarde bewegen om van dat juk af te komen. Als dat juridisch niet onmogelijk is gemaakt. Voor gedwongen stadswarmte klanten is een "vrije" energie markt een illusie, zeker als ze zuinig stoken. Ze zijn, in essentie "energieslaven". Of, wellicht beter: "warmteslaven", geketend aan een misselijk makende vorm van "vastrechtwoeker". En ondanks een verlaging, nog steeds een te hoog tarief per GJ. Lucratief voor de leveranciers. Een bittere pil voor de gedwongen, met de rug tegen de muur staande klanten.

De tarieven die op deze pagina worden gehanteerd zijn die geldend voor "Leiden e.o.", voor alle gebonden klanten die afhankelijk zijn van het stadswarmte net van Vattenfall/NUON. Dat "net" wordt - nu nog - gevoed door de gasgestookte STEG centrale in de handen van een andere (Duitse) moloch: E.ON (centrale Langegracht). Ook daar alweer donkere wolken, want vanwege de enorme hoeveelheid elektriciteit uit hernieuwbare bronnen in Duitsland, en de full-steam, 24 uur per dag continu doordraaiende gigantische bruinkoolcentrales, zijn de marktprijzen ultralaag. En is of wordt de exploitatie businesscase voor gasgestookte centrales - en dus ook degene die ingezet worden voor stadsverwarming - onhaalbaar dan wel niet meer winstgevend. Uit goed ingelichte kringen wordt steeds vaker vernomen dat ook de E.ON centrale in Leiden "er op termijn aan zou moeten gaan geloven". Ook al is het contract tussen warmte"broker" Vattenfall/NUON en "rest"warmte producent E.ON tm. 2020 verlengd: wat daarna gaat gebeuren is volstrekt open, en de vooruitzichten zijn beslist niet best.

Ieder ander stadswarmte klant zal voor zijn/haar eigen specifieke situatie de gegevens bij elkaar moeten zien te krijgen. Bij Vattenfall staat een hele reeks tariefbladen die soms vergelijkbare componenten bevatten, maar ook vaak heel andersoortige tarieven. De warmte situaties zijn beslist niet altijd identiek. Zo is er de beruchte aparte tapwater warmtewisselaar, o.a. in Almere, waar mensen extra vastrecht voor betalen. Een apparaat wat we Gaia zij dank in Leiden niet hebben. Dus 1 op 1 vergelijken is de facto onmogelijk. Uiteraard kunt u wel "richtlijnen" en "trends" uit de hier gepubliceerde, unieke grafieken halen, die vergelijkbaar kunnen zijn in veel projecten. Zo kan in Leiden in de grafieken voor het vastrecht onderscheid worden gemaakt voor wijken met "alleen" stadswarmte, en wijken (zoals onze Stevenshof), waar de complicerende factor "kookgas" geldt. Met de daarbij sinds 2005 behorende "kookgas vastrecht compensatie post vanwege het Niet Meer Dan Anders principe". Die de laatste tariefstellingen een hoogst curieuze "wipkip beweging" heeft gemaakt.

In deze grafiek de volgende componenten die (volgens richtlijnen bij Vattenfall/NUON, waar we destijds enkele jaren lang detail gegevens van kregen bij de Wijkraad) onderdeel hebben uitgemaakt van de formules waarmee de variabele gigajoule (GJ) prijs voor stadswarmte wordt berekend. GJ is de eenheid die op uw nota's komt te staan, de "rekeneenheid". In die basisgegevens wordt altijd exclusief btw gerekend. Pas na alle rekenpartijen volgt de GJ prijs excl. btw. En pas in de laatste conversie wordt het (dan geldende) btw tarief er bovenop gerekend. Onderhavige berekening volgde in principe uit de jarenlang door Energie Nederland gepubliceerde rapportage "Tariefadvies stadswarmte" (wat leden meestal volgden, al waren ze er niet wettelijk aan gebonden). In de berekeningswijze is met de introductie van de Warmtewet (vertikale, gestreepte rode lijn in grafiek) een wijziging gekomen. Niet Energie Nederland schrijft voor wat de "systematiek" is of zal zijn, maar marktwaakhond ACM, onder zeer restrictieve (lees: bepalende) dicaten van het niet bepaald als consumenten"vriendelijke" bekend staande Ministerie van Economische Zaken. ACM berekent o.a. een "maximum" GJ tarief (gepubliceerd in het zogenaamde "Warmtebesluit", hier voor 2015). En laat verder aan de leveranciers over hoe ze met dat "maximum" tarief om willen gaan. U kunt het vast wel raden: dat wordt meestal die "max", in ieder geval heeft Vattenfall/NUON dat nu voor het tweede jaar op rij gevolgd.

Meestal waren er in het verleden twee tarieven per jaar te zien, een voor de eerste en een voor de tweede jaarhelft. Voor 2012 was er nog een derde "tariefperiode". Op 1 oktober ging het 21% btw tarief in, en dat heeft voor het hier apart getoonde "all-in incl. btw SV tarief" (rood) natuurlijk gevolg gehad. Per 1 januari 2014, inwerkingtreding van de Warmtewet, worden tarieven voor het héle kalenderjaar vastgesteld (dus geen tussentijdse halfjaarlijkse aanpassing meer).

Voor de twee opties "elektra" en "gas" gelieve de linker Y-as te gebruiken als referentie (NB: bedragen exclusief btw). Voor het all-in excl. resp. incl. btw stadswarmte tarief/GJ dient de rechter Y-as te worden geraadpleegd (rode cijfers).

Elektra
In paars de (grijs, continu, variabel) elektriciteitsprijs excl. btw van de voor deze grafieken gebruikte leverende holding (Vattenfall cq. hun volle dochter NUON, die gebruikte meestal hun eigen tariefstructuur in de berekeningen voor stadswarmte, met uitzonderingen). Daar zitten - uiteraard - uitsluitend de variabele componenten in. Sinds 1 januari 2009 zijn dat uitsluitend de monsterpost energiebelasting en de leveringsprijs (zie grafisch overzicht in de grafiek sectie van Polder PV). Per 1 januari 2013 is de toen nog zeer kleine extra post "ODE" ("opslag duurzame energie", ook wel - beter het karakter weergevend - "SDE-heffing") bij gekomen. Btw is in deze grafiek niet meegerekend voor de componenten. Het gaat hier om de "evolutie" van de componenten en de totale impact op de warmte prijs (in ieder geval tm. 2013). Opvallend is dat, ondanks de overal nagekwaakte hype dat de "stroomprijs met wel 7% per jaar zou zijn gestegen, danwel mogelijk alsnog zou stijgen" (of daarvan afwijkende, nog veel onwaarschijnlijker getallen), deze exclusief btw tussen 2002 en de eerste jaarhelft van 2015 slechts overall weinig is gestegen. Voor alle hier getoonde componenten was de eerste jaarhelft van 2009 de hoogste "historische" tarief periode. Voor elektra continu/grijs/variabel tarief was dat 20,68 Eurocent/kWh bij Vattenfall. Incl. 19% btw was dat destijds 24,61 Eurocent/kWh. Als we de correcte CAGR methodiek hanteren bij de groei tussen de 2002-I en 2015-I tarieven, met een sterke afvlakking van de trend in afgelopen jaren, kom ik voor elektra excl. btw uit op een gemiddelde jaarlijkse stijging van slechts 2,25%/jaar in die lange periode (was tm. 2014-I nog 2,44%/jaar). Voor de zoveelste maal gelieve alle verwijzingen naar "historische" jaargroeicijfers van 7% (en veel meer) per jaar direct in de vuilverbrander te deponeren. Ze slaan helemaal nergens op, en ze zijn ontstaan vanwege foute interpretaties van een ongelukkig in elkaar gezette CBS tabel (analyse).

Elektra zat tm. 2013 in de SV tarieven verwerkt omdat er van werd uitgegaan dat SV klanten elektrisch koken (dat is in de meeste gevallen, maar zeker niet altijd zo, in onze 4.700 woningen tellende Stevenshof wordt door het grootste deel van de mensen juist nog steeds op gas gekookt, wat gemeten wordt met de kleinste typen gasmeters die we kennen in Nederland, capaciteit "G1,6"). Het elektra verbruik van "woningen met standaard gas aansluiting" en "woningen met stadswarmte aansluiting" is jarenlang meegenomen in de berekeningen ("tariefvoorstellen") van Energie-Nederland. Overigens blijken de verschillen in verbruik in een gemiddelde populatie heel erg mee te vallen, als de "extreme" verbruiken worden geëlimineerd (zie grafiek onderaan).

Gas
Natuurlijk is gas de belangrijkste "referentie" als het om ruimteverwarming (en warm tapwater verbruik) gaat. Ook daarvoor is de prijsontwikkeling in de standaard variabele contracten van Vattenfall/NUON meegenomen in deze grafiek. Bij deze energiemodaliteit bestaat de variabele kubieke meter prijs uit de volgende componenten: levering + regiotoeslag + energiebelasting + (per 1-1-2013) SDE heffing ("ODE"), en op de nota (niet in de grafiek) het subtotaal van deze 3-4 posten vermeerderd met het dan geldende btw percentage.

Goed is te zien dat de historische ontwikkeling in de uiteindelijk in rekening gebrachte stadswarmte tarieven behoorlijk goed aansluit bij die van de gehanteerde gas tarieven, het patroon is vergelijkbaar. Echter, in 2013 valt op dat de gasprijs excl. btw is gedaald t.o.v. juli-december 2012. Maar het tarief voor stadswarmte ex btw (en uiteraard ook incl. btw) is vanaf 1 januari 2013 gestegen. Ook daaruit blijkt weer dat er flink "gerommeld" lijkt te worden aan het als "heilig" beschouwde "Niet Meer Dan Anders" principe en de daar aan gepaard gaande "voorwaarden". Daarbij moet ook worden gezegd dat Vattenfall sinds enige jaren een zeer slecht te volgen constructie hanteert, waarbij "de goedkoopste combinatie van vastrecht levering en tarief gas" als uitgangspunt zou dienen voor de SV prijs berekening. Dit is voor burgers in het geheel niet te doorgronden, maar zal waarschijnlijk een mede bepalende factor in deze materie zijn geweest.

Ook bij gas was de eerste jaarhelft van 2009 de "top" met 59,66 Eurocent excl. btw (71 Eurocent incl. btw!) per kubieke meter. De crisis hakte er echter diep in, het tarief viel in de tweede jaarhelft zeer sterk terug naar 43,79 Eurocent/m³ (daling van bijna 27%!), begon erna weer stapsgewijs te stijgen, maar zakte weer licht aan het begin van 2013 (54,02 Eurocent/m³). Nota bene: die daling werd ingezet ondanks de invoering van de SDE heffing op gasverbruik (per 1-1-2013 nog relatief weinig, 0,23 Eurocent/m³). Het werd vooral veroorzaakt door een forse daling van het kale leveringstarief (9,3% omlaag). T.o.v. het tarief voor de eerste jaarhelft van 2012 is er zelfs bij de ex btw all-in prijs/m³ wel een forse stijging geweest van 4,3%. Begin 2014 stabiliseerde de ex btw prijs ongeveer rond de 54 Eurocent/m³ (ondanks een verdubbelde SDE heffing per m³), en is deze, net als bij elektra, ongewijzigd in de tweede jaarhelft overgenomen (derhalve, ook vanwege breuk in tarief systematiek voor stadswarmte onder de Warmtewet condities, tweede jaarhelft vanaf 2014 niet meer weergegeven). In de eerste jaarhelft van 2015 zakte de gasprijs weer verder naar 52,76 Eurocent/m³, wat indirect terug te zien is in de ook naar beneden bijgestelde GJ prijs.

Hanteren we wederom de CAGR methodiek voor het groeipercentage tussen de 2002-I en 2015-I tarieven, kom ik voor gas excl. btw (maar incl. energiebelasting en SDE heffing, beiden ex btw) uit op een jaarlijkse stijging van 2,79%/jaar in die periode. Wat alweer fors minder is dan het resultaat tm. 2014 (3,20%/jaar).

Stadswarmte
Uit de vorige data, en uit de verbruikscijfers van als representatief beschouwde populaties verbruikers in "woningen met standaard gasaansluiting", resp. "woningen met standaard stadswarmte aansluiting" (zonder gas), werd jarenlang de stadswarmte prijs excl. btw berekend (methodiek: zie onderaan deze pagina, paragraaf 6). In principe volgens richtijnen van brancheorganisatie Energie-Nederland, maar de leden ervan konden weer van die richtlijnen afwijken als ze daar hun redenen voor hadden (...). Vattenfall kon daar bovenop nog een kleine correctie maken op het GJ tarief (is paar keer aantoonbaar geschied, maar stelt relatief weinig voor). Tenslotte werd het inclusief btw tarief bepaald en in rekening gebracht bij de klanten. Gepubliceerde eindtarieven golden voor verbruikers die max. 128 GJ per jaar verbruik(t)en. Een gemiddeld verbruik voor een particuliere SV woning zou globaal in de orde van 35 GJ/jaar liggen / hebben gelegen. Ons zeer zuinig stokende, uit 2 personen bestaande huishouden verbruikt echter gemiddeld genomen extreem veel minder. Sinds eind 1996 tussen de 6 en 12 GJ/jaar, gemiddeld tm. 2014 zelfs maar 8,3 GJ/jaar. Dat is extreem weinig, en geheel door eigen gedrag zonder bemoeizucht van derden tot stand gekomen. In 2014 hebben we, mede getriggerd door de volslagen absurde vastrechtwoeker verhoging begin dat jaar (onder de net ingevoerde, zogenaamd "beschermende" Warmtewet!!), én omdat het natuurlijk een record warm jaar was (metingen KNMI sinds 1706...), zelfs een "historisch laag verbruik" van slechts 6,2 GJ gehad ("ruimteverwarming plus tapwater" met huishouden van 2 personen!).

Duidelijk is dat de SV tarieven (ex/incl. btw) altijd sterk gerelateerd zijn geweest aan het verloop van de gasprijzen (in casu, die gevoerd door hetzelfde energie concern), en dat na de diepe crisis-dip in de tweede jaarhelft van 2009 de prijs weer de hoogte in werd gepompt. Totdat er weer een trendbreuk optradt in 2013 (start van verbijsterend in elkaar klappen van olieprijzen, crisis, gasprijs mee omlaag gesleurd). Ook met de invoering van de Warmtewet is de ontwikkeling van de resulterende lagere gasprijzen (echter: nu wel als maatstaf uitsluitend de tarieven van de meestal minst goedkope "Grote Drie"!!) leidend bij de uiteindelijke "vaststelling" van de GJ prijs voor stadswarmte sinds 2014, door ACM (Autoriteit Consument & Markt). Nemen we nu de complete tarief ontwikkeling, en voeren we weer een CAGR berekening uit op het verschil tussen de tarieven voor 2002-I en 2015-I, komen we exclusief btw uit op slechts gemiddeld 0,97%/jaar (!! was tm. 2014 nog 1,55%/jaar). En inclusief btw (de prijs die de kleinverbruiker uiteindelijk betaalt) op gemiddeld 1,1%/jaar (tm. 2014 nog 1,69%/jaar). NB: de jaarlijkse inflatie was in de periode 2002-2014 gemiddeld genomen 1,9%/jr. De inflatie was in 2012 en 2013 2,5%, en in 2014 slechts 1,0% (voorlopig cijfer), volgens CBS.

Per 1 januari 2014, met het inwerkingtreden van de Warmtewet (vertikale rode streepjeslijn in de grafiek), betaalden we EUR 24,03/GJ inclusief btw (NB: nauwelijks verschillend van tariefstelling in tweede helft van 2013). In 2015 is dat door de zakkende gas prijzen flink omlaag bijgesteld naar EUR 22,64/GJ (minus 5,8%). Dat is het door ACM vastgestelde maximum tarief (bericht 22 december 2014). In beide jaren is Vattenfall/NUON, zoals de meeste warmteleveranciers, op dat gesuggereerde "maximum" gaan zitten. Op jaarbasis zouden we in Leiden dan in 2015 globaal iets van 204 Euro aan variabele kosten kwijt zijn, als het tarief gelijk zou blijven en ons huishouden weer iets van 9 GJ zou gaan gebruiken (i.p.v. ons ultralage verbruik in 2014). In alle 12 tariefbladen van Vattenfall/NUON wordt de "maximaal te hanteren" GJ prijs gebruikt. In 2014 werd alleen in de vijf tariefbladen voor Amsterdamse stadswarmte projecten nog een iets lager GJ tarief gehanteerd: € 23,47/GJ, 2,3% lager dan genoemd maximum tarief voor 2014). Dat kort durende "voordeeltje" voor de gebonden inwoners van de hoofdstad is in de tariefstellingen voor 2015 dus ook alweer historie.

In deze grafiek datgene wat zeker bij zuinige verbruikers verschrikkelijk zeer is gaan doen, zeker in de laatste jaren, en al helemaal sinds begin 2014: de altijd te betalen, niet door "goed gedrag" te beïnvloeden wurgpost "vastrecht stadswarmte". De post die bij de webmaster van Polder PV, al sinds hij in het huidige appartement woont (sinds eind 1996) de grootste kostenpost is op de energienota's. En zal blijven. En, veel erger nog: alleen nog maar groter zal gaan worden, als de heilloze trend met deze fenomenale "vastrechtwoeker" door blijft gaan zoals kristalhelder blijkt uit deze grafiek. Het ergste is, dat met de invoering van de Warmtewet per 1 januari 2014, er een van de grootste stijgingen van dat vastrecht is geweest in de hier geschetste historie van de tariefontwikkeling!! Wellicht kunt u zich mijn woede dan ook goed voorstellen, vanwege een ongewijzigde huis situatie en toch dik extra geld wegbranden aan die door ACM toegelaten (lees: door Min. EZ gedicteerde) mega-onzin!

In de eerste jaarhelft van 2002 betaalden we met de toen geldende tariefstelling nog minder dan 193 Euro incl. btw aan "vastrecht stadswarmte", gerekend op jaarbasis. In de eerste jaarhelft van 2014 is deze Farizeeën-woeker ondanks de ingevoerde Warmtewet (die ons, gebonden warmte klanten, "zou moeten beschermen"...) al opgelopen tot een ronduit schandalige 440 Euro. Daarmee was de hebzucht van het Ministerie van EZ cq. de warmte leveranciers blijkbaar nog niet gestild, want per 1 januari 2015 is er wederom nog eens 4% bovenop gestapeld, en gaan we dit kalenderjaar al EUR 378,05 exclusief btw = EUR 457,44 incl. btw betalen. Nota bene: in een situatie die fysiek ongewijzigd is sinds de jaren vóór de invoering van de "consumenten beschermende" Warmte(woeker)wet...

Dat alles rekent met de CAGR methodiek door tot een gemiddelde jaarlijkse stijging van 6,7%/jaar excl. btw (was tm. 2014 7,0%/jaar). Inclusief btw is die stijging zelfs gemiddeld 6,9%/jaar geweest! Dat is een veel hoger percentage dan de stijging voor de enige door de afnemer te beïnvloeden totaal kosten (namelijk, door minder GJ af te nemen), de GJ prijs (CAGR 1,0%/jaar gemiddeld sinds 2002, berekening paragraaf 1). Ook de totale vastrecht load voor gas en elektriciteit (netbeheer + "vastrecht levering" bij de leverancier, vrl), is veel harder gestegen dan de "leverings" tarieven waar u door "goed gedrag" (besparen en/of zelf opwekken) alleen maar invloed op heeft. Voor de modaliteit gas volgt, bij de combi NUON / Liander (voorheen Continuon) de volgende stijging in vastrecht kosten:

2002 EUR 75,00 netbeheer (500 - 7.500 Nm³/jaar, range van vrijwel alle kleinverbruikers bij "ruimteverwarming + tapwater + evt. koken") + vrl EUR 7,77 = EUR 82,77/jaar incl. btw. 2015 EUR 160,72 netbeheer (traject 500 - 4.000 Nm³/jaar, indeling is gewijzigd) + vrl EUR 45,00 = EUR 205,72/jaar incl. btw. CAGR 2002-2015-I: 7,3%/jaar. De fysiek betaalde "vastrecht last" ligt bij gas wel véél lager dan bij stadswarmte (groot deel veroorzaakt door "het niet hebben van een gasgestookte ketel" in het laatste geval), in 2015 zelfs 55% minder dan in genoemde berekening voor de situatie in Leiden (NB: dit is nog exclusief de complicerende factor "kookgas" in de Leidse Stevenshof).

Nota bene, voor elektra was de jarenlange vastrecht stijging zelfs fors hoger dan bij gas, wat vooral te maken heeft met de invoering van de enorm hoge post "capaciteitstarief" per 1 januari 2009. Die de tegelijkertijd verdwenen variabele post (netvergoeding per afgenomen kWh) moest vervangen. En die via een zeer ingewikkelde "compensatie operatie", inhoudend een forse verhoging van energiebelasting op stroom én, tegelijkertijd, een zeer forse verhoging van de vaste teruggave post van Min. Fin. "de zaken voor alle kleinverbruikers gemiddeld genomen ongeveer in evenwicht moest brengen". 2002 EUR 50,04 netbeheer elektra [gemiddeld] + EUR 15,72 vrl = EUR 65,76/jaar incl. btw. 2015-I EUR 240,12 netbeheer + EUR 39,00 = EUR 279,12/jaar incl. btw. CAGR 2002-2015-I: 11,8%/jaar !

Vergeleken bij de 6,9%/jaar gemiddelde stijging van het vastrecht voor stadswarmte is de inflatie (ditto: 1,9%/jaar gemiddeld gestegen) een lachertje. De monopoloïde warmte "aanbieders" lachen zich natuurlijk rot. Want ze hebben na het incasseren van deze woeker nog geen cent aan gas, hout, afval (met daarbij de meest verschrikkelijke rotzooi die in de fik gaat!) of whatever hoeven verstoken in de ketels. Dit hebben ze al binnen, en daarop drijven die lucratieve maandelijkse voorschotten als een soort vette "basislast" bij de gebonden klanten... Kassa!

457,44 Euro is sinds 1 januari 2015 het tot onacceptabele woeker opgedreven vastrecht tarief voor warmte. Dat zou neerkomen op een gemiddelde van een bedrag van EUR 1,23/dag, alle 365 dagen dit jaar, ook als we niet thuis zijn. En dat als je weet dat bij ons ook nog eens de hoofdkraan naar de radiatoren zo'n 7 à 8 maanden in het jaar dicht staat...

Sinds 2014 zijn - zie de grafiek - de vastrecht kosten bij Vattenfall warmtelevering toegenomen met 4,0 procent. In vergelijking met 2013 (gemiddelde tariefstelling 2 jaarhelften vóór inwerkingtreding van de Warmtewet) is die toename in totaal zelfs al 20,9 procent geweest (zie pijlen grafiek)! HOEZÓ, hooggeschatte dames en heren parlementariërs, en zogenaamd "beschermende Autoriteit Consument en Markt", is dit warmteafnemers "ontzien"??? Dit is ongehoorde woeker van ongekende orde, en niets anders!

Ook de Staat dient hier als belangrijk extra factor te worden genoemd. Want voor elke stadswarmte aansluiting zou ze alléén al met de hierboven genoemde vastrecht tariefstelling voor 2015, een interessante btw post van EUR 79,39 gaan vangen op jaarbasis. Als je dit tarief overal zou hanteren zou alleen al met de aangesloten woningen (volgens Wikipedia in april 2011 al 550.000 huishoudens, diverse bronnen gaan echter nu al uit van 600.000) rond de 48 miljoen Euro per jaar binnenkomen bij het Ministerie van Financiën (die verder niets met die warmtenetten van doen heeft en er ook geen cent aan uitgeeft).

De verschilpost "ex btw/incl. btw" in de grafiek is uiteraard sinds de laatste tariefperiode van 2012 omhoog gegaan vanwege de verhoging van het btw tarief van 19 naar 21%.

In deze grafiek heb ik de kosten uitgezet die per tariefperiode "op jaarbasis betaald hadden moeten worden" voor een extreem zuinig gebruiker van stadswarmte zoals ons huishouden. Ik ben daarbij in de berekeningen relatief conservatief (lees: "verspillend") geweest, omdat we in 2014 op een all-time-low van ruim 6 GJ hebben gezeten. Verbruikscijfers van 2012-2013 (kouder) waren iets hoger, 8,5-10,3 GJ, gemiddeld 9,4 GJ. Het langjarige gemiddelde ligt nu tm. 2014 bij ons op een zeer lage 8,3 GJ/jaar. Om rekening te houden met een "mogelijk iets kouder jaar" in 2015, heb ik 9 GJ weer als uitgangspunt genomen.

In het linker blok het vastrecht wat altijd betaald moet worden ongeacht gedrag achter de aansluiting, en wat je dus gewoon kwijt bent, zelfs al zou je - in theorie - helemaal niks verstoken. U ziet duidelijk in deze grafiek dat bij een laag verbruik van 9 GJ/jaar, die kosten (a) in alle opzichten dominant zijn, (b) bijna continu hard zijn gegroeid, (c) veel harder zijn gegroeid dan de ontwikkeling van de totale kosten die voor de energie (de "gigajoules") zelf moest worden betaald (rechter blok), en (d) dat ondanks de invoering van de zogenaamd "beschermende Warmtewet" per 1 januari 2014 (rode streepjes-lijnen), de vastrechten skyhigh zijn geknald... De conclusie is onvermijdelijk: we betalen ons kapot aan vastrecht stadswarmte. En: het is de grootste kostenpost überhaupt, die ons huishouden op onze energienota's terugvindt. Al sinds we hier wonen. En dat geld blijft maar gaan naar onze "oude" energieleverancier (toen er niets was te "verkiezen"). Erger nog: het allergrootste deel vloeit alweer enkele jaren linea recta naar de Zweedse Staatskas, en de btw richting die van de Nederlandse overheid. Waar hebben wij deze belachelijke polderkolder aan te danken ???

In het rechter blok zijn de totale kosten voor de variabele post "energie" weergegeven. Het totaal wat je voor 9 GJ op jaarbasis zou moeten betalen met de GJ tarieven per periode. Duidelijk is de crisisdip in de tweede helft van 2009 te zien (directe koppeling aan omlaag stortende gasprijs). Daarna ging het weer kort de "verkeerde" kant op: omhoog, om in 2014 kort "te stabiliseren", waarna de prijs (gekoppeld aan de gas prijzen), en dus ook het totaal betaalde bedrag voor het GJ verbruik, weer omlaag ging.

De maxima die je "had" moeten betalen bij zo'n laag verbruik van 9 GJ zijn: EUR 457,44 voor het vastrecht wat op jaarbasis geldt in 2015. En EUR 248,26 voor de variabele kosten met het GJ tarief van 2009-I. Anno 2014 zitten we al wat verder verwijderd van die "max." voor de variabele (beïnvloedbare) kosten: Met te verwachten EUR 203,75 op jaarbasis met het huidige tarief en 9 GJ verbruik zitten we daar nu 17,9% onder (is in 2013-I slechts 7,9% lager geweest). Dat kan nog steeds veranderen in een voor ons ongunstige richting, als om wat voor reden dan ook de gas en/of GJ prijzen weer omhoog gaan in 2016 en later.

De totale jaarafrekening voor de "zuivere" stadswarmte kosten* zou met de tariefstelling voor 2015 voor ons - bij 9 GJ/jaar verbruik - neerkomen op 661,19 Euro. Daarvan zal voor dit huishouden sowieso een verpletterend deel van 69% verloren gaan aan die bizar hoge post "vastrecht stadswarmte". Wat verder niks met ons "energiegedrag" heeft te maken. Vorig jaar was dit nog "maar" 67%, in 2013 (vóór inwerkingtreding van de Warmtewet) was het 62% (eerste jaarhelft) resp. 64% (jaargemiddelde cijfers). "Leve de Warmtewet". Van mij mag de fik er in, want je zou er levensmoe van worden. Je wordt aldus via de achterdeur belazerd, terwijl uit Den Haag alleen maar "mooie woorden" over het gedrocht worden gebezigd...

Vergelijk deze grafiek ook met de volgende (35 GJ verbruik/jaar), en let vooral op de verhouding variabele kosten/vastrecht in het geval van een vermeend "gemiddeld" jaarverbruik!

* Een voor onze grote wijk byzonder (doch niet uniek) element is de bijkomende compensatiepost voor de kookgas aansluiting, die van Vattenfall moet komen. Zie daarvoor verder bij de betreffende grafieken!

(3b) Kostenontwikkeling stadswarmte bij een (vermeend) "gemiddelde" gebruiker (35 GJ/jaar)

Exact dezelfde grafiek als in de vorige sectie (9 GJ). Maar nu voor een (vermeend) "gemiddeld" huishouden met stadswarmte voorziening die 35 GJ/jaar zou verbruiken.

Direct valt het enorm grote verschil op: de impact van de vastrechten (identiek als bij de zeer zuinige SV "stoker" met 9 GJ op de teller) is - natuurlijk - véél lager. Let daarbij ook op de fors opgerekte Y-as in deze grafiek t.o.v. het vorige exemplaar. De variabele kosten zijn natuurlijk in het onderhavige geval extreem veel hoger, omdat gigajoules flink aantikken op de energienota. Desondanks "begint" ook deze "gemiddelde" SV stoker op 457,44 Euro op jaarbasis aan vastrecht wat 'ie gewoon kwijt is (woeker tariefstelling 2015). En dan komt er ook nog eens het financiële resultaat van de stokerij overheen. De jaarlijkse kosten fluctueren aanzienlijk, sterk afhankelijk welk GJ tarief in een bepaalde periode geldt. Aangezien het aantal verbruikte GJ in een bepaald jaar ook zeer fors kan fluctueren, afhankelijk van de koude in de wintermaanden, kunnen de totale lasten op de nota een gigantische impact op het eindresultaat hebben. Want als je de pech hebt een zeer koud jaar te hebben gehad, en in die periode ook nog eens hoge GJ tarieven, zul je je blauw betalen aan het stadswarmte gedeelte op de nota.

Op jaarbasis zou het tarief in 2009-I in het hier besproken voorbeeld (uitgaand van "stabiel verbruik") hebben geleid tot een aanzienlijk bedrag van EUR 965,45 voor genoemde 35 GJ. In 2015 is het weliswaar "nog maar" EUR 792,37 (18% minder). Maar ook dat is nog steeds een - wat mij betreft - onwezenlijke hoeveelheid duur betaald energiegeld. Samen met het vastrecht komt dat voor zo'n huishouden neer op een spectaculair bedrag van EUR 1.249,81. Het vastrecht deel voor dit huishouden zou dan nog "maar" komen op nog geen 37% van de totale jaarkosten (was in 2014 "slechts" 34%, begin 2013 nog maar 30%). Bijna de helft minder dan bij het huishouden wat maar 9 GJ/jaar verstookt (69%)...

De stroom rekening moet bij dit huishouden natuurlijk ook nog worden betaald. Als je daarbij geen zuinig verbruik hebt, ga je al snel richting een maandsalaris wat alleen al aan de jaarlijkse energienota stadswarmte + elektra weggebrand zou worden...

In deze grafiek wordt voor 5 "typen" huishoudens het effect van - uitsluitend - de variabele (door gedrag te beïnvloeden!) kosten getoond tussen 2002 en 2015. Daarbij is het verbruik op jaarbasis vermenigvuldigd met de in de betreffende tariefperiode geldende GJ prijs inclusief btw. De hier weergegeven verbruiksklassen zijn: 9 GJ/jaar (zeer spaarzaam huishouden zoals Polder PV, lichtgeel), 15 GJ/jaar (heel veel kleinbehuisde huurders vallen in dit traject, licht oranje), 25 GJ/jaar (oranje), 35 GJ/jaar ("vermeend gemiddeld verbruik", lichtrood), resp. 50 GJ/jaar (heavy user, rood). Verticaal uitgelijnd, vetgedrukt, zijn de kosten op jaarbasis getoond voor de "vermeend gemiddelde" verbruiksgroep (35 GJ/jaar). Het hoogste jaarbedrag zou met het 2009-I tarief zijn betaald door de 50 GJ/jaar verbruiker: dik 1.379 Euro (alleen variabele kosten, moet vastrecht nog bij worden opgeteld, zie volgende grafiek in paragraaf 5). De blauwe streepjes-lijn geeft de invoering van de Warmtewet weer.

Met het tarief geldend voor 2015 liggen de variabele, uitsluitend door "stook"gedrag te beïnvloeden jaarkosten tussen de 204 Euro (9 GJ/jaar) en 1.132 Euro (50 GJ/jaar). Deze jaarkosten zouden bij laag verbruik van 9 GJ met de tariefstelling van 2002-I slechts 177 Euro zijn geweest.

"Gemiddeld" verbruik - nogal wat spreiding
Op enkele (Vattenfall/NUON) jaarnota's van januari 2014 (grotendeels over het jaar 2013, laatste weken december nog niet opgevoerd) werden voor "ons postcodegebied" tussen de 21 en 27 GJ opgegeven, op nota's van het jaar ervoor lag dat rond de 25 GJ. Dat is fors minder dan het regelmatig opduikende "veronderstelde [nationale] gemiddelde" van zo'n 35 GJ/jaar. Wat betekent dat onze wijk sowieso extra hard getroffen wordt door de enorm gestegen vastrecht load vanwege het gemiddeld (veel) lagere verbruik. Vattenfall heeft echter alweer snel die specifieke "postcode" verbruik meldingen overboord gegooid. Op onze jaarnota over grotendeels vorig jaar (2014) stonden er opeens verhullende, weinig zeggende "landelijke gemiddeldes per woningtype" vermeld. Wel stond daar bijvoorbeeld vermeld dat een "flat" gemiddeld genomen (over het hele land) slechts 24 GJ/jaar zou verbruiken (noot: hangt natuurlijk feitelijk vooral van het huishouden af wat in die flat woont, verbruiksgedrag en woonsituatie zijn doorslaggevend, in combinatie met isolatie-graad). Wat al fors minder is dan wat zelfs door de marktwaakhond ACM als "vermeend gemiddeld stadswarmte gebruik" wordt gehanteerd. Vandaar ook dat alle mooie sier die daar wordt gemaakt met "gedaalde kosten in 2015" (titel artikel "Prijs voor warmte daalt met 20 euro") beslist NIET van toepassing mag worden verklaard op de meest kwetsbare stadswarmte huishoudens, de flatbewoners (meestal tevens huurder). Daar is, na de extreme vastrechtwoeker verhoging met inwerkingtreding van de Warmtewet, begin 2014, het eindresultaat in 2015 mogelijk nog een beetje erger geworden (en is genoemde woeker per 1-1-2014 beslist niet geëlimineerd, die blijft gewoon overeind!).

Overigens stond op de nota voor onze centrale voorzieningen (inclusief gemeenschappelijke ruimte waar het meeste geld - alweer - aan vastrechtwoeker stadswarmte en het verbruik in GJ wordt "weg gebrand") als vergelijkings-criterium helemaal géén GJ tabel vermeld. Daar werd doodleuk door de goed aan vastrecht stadswarmte verdienende Zweedse warmtekoning een tabelletje opgelepeld, met een vergelijking van het kookgas verbruik (20 m³ voor de keuken in genoemde gemeenschappelijke ruimte) t.o.v. gemiddelde verbruiken in woningen die (uitsluitend) warmte, tapwater (en meestal koken) op gas draaien. Dus werd genoemde 20 m³ kookgas naast de totaal onvergelijkbare "landelijke gasverbruiken" van 900 m³ ("flat") tot 2.220 m³ ("vrijstaand huis") cq. 1.440 m³ ("landelijk gemiddeld") gezet. Daar word ik wel zó moedeloos van. Wat zouden Henk en Ingrid van zo'n achterlijke nonsense "vergelijking" maken, denkt u? ...

Deze grafiek lijkt op de vorige. Afgezien van de kleurstelling is het verschil dat bovenop de variabele (door gedrag beïnvloedbare) kosten het vastrecht stadswarmte is gestapeld. Alle verbruikers die hier zijn getoond betalen daarvoor (bij "standaard comfort klasse 3-4" aansluiting) hetzelfde bedrag. In oorspronkelijke opzet betrof dat een verbruik tm. 128 GJ/jaar, inmiddels wordt echter een warmte aansluiting van max. 49 kilowatt thermisch vermogen als bovengrens gehanteerd bij Vattenfall. Voor grotere aansluitingen wordt door Vattenfall verwezen naar tarieven voor de "kleinzakelijke markt". Bedragen inclusief btw.

In paarse cijfers cq. kolommen het totaalbedrag wat een zogenaamde "gemiddelde" SV verbruiker (35 GJ/jaar) bij Vattenfall zou hebben moeten betalen op jaarbasis, inclusief variabele kosten en vastrecht stadswarmte. Dat bedrag is - gemiddeld genomen - fors toegenomen van ruim 880 Euro (tariefperiode 2002-I) tot 1.250 Euro (tariefperiode 2015, iets lager dan in 2014 vanwege het effect van de omlaag bijgestelde, door ACM gemaximeerde, en hier door Vattenfall/NUON "gevolgde" GJ prijs). Voor zuinige "stokers" zoals wij (9 GJ, bruinrood) lijkt de schade nog meegevallen, stijgend van 370 naar 661 Euro. Maar terwijl de "veel"verbruikers met 35 GJ per jaar er t.o.v. de tariefstelling van 2014 een leuk bedrag op vóóruit zullen gaan (€ 31,06 minder dan het voorgaande jaar), gaat de respectabele zuinig verbruikende stadswarmte klant er, in weerwil van de zeer misleidende titel van ACM ("prijs voor warmte daalt met 20 Euro"...), juist iets op áchteruit. 5 Euro en 11 cent méér uit te geven. Nota bene: bovenop de al zeer fors gestegen jaarlast die per 1-1-2014 (Warmtewet introductie) al met 7,7% is gestegen (variabele kosten + enorm verhoogd vastrecht).

De "zware verbruikers" betalen in principe natuurlijk een hoop pecunia aan de (blijvend te hoog geprijsde) gigajoultjes, maar ook daar is de schade minder dan vorig jaar: de klanten met 50 GJ/jaar op de teller zouden de huidige tariefperiode op jaarbasis bijna 1.250 Euro kwijt zijn aan de SV nota. Wel € 31,06 (1,4%) minder dan in 2014. In de duurste tariefperiode 2009-I zouden dergelijke veelverbruikers zelfs bijna 1.312 Euro hebben betaald op jaarbasis. Een feest voor de SV-"aanbieder" (monopolist). "Gelukkig" voor genoemde grootverbruikers, was het tarief in de tweede jaarhelft van dat jaar fors onderuit gegaan vanwege de diepe economische crisis, waarbij de gasprijzen, en dus ook de daar aan gekoppelde gigajoule stadswarmte prijzen een flinke duik naar beneden maakten.

Directe stadswarmte gerelateerde kosten Vattenfall/NUON bij gemiddeld verbruik van 9 GJ/jaar (zeer zuinig). Direct is duidelijk dat de vastrecht load voor zo'n energiezuinig levend huishouden (magenta kolom segment onderaan) monumentaal is. In de kolommen staat onderaan het percentage van het vastrecht aandeel op de totale kosten vastrecht + variabel. Dat is bij het genoemde lage verbruik opgelopen van 52,1% in 2002-I naar een absurde 69,2% in 2015. In lichtgeel zijn de variabele, door gedrag te beïnvloeden kosten gestapeld bovenop de kosten voor het (altijd te betalen) vastrecht. Verder zijn in getallen de bedragen voor vastrecht en totale kosten weergegeven voor 2002-I, voor het "record" tijdvak GJ prijs in 2009-I, en voor het nieuwe "vastrecht record" jaar, 2015. Waarbij de totale "directe" kosten te betalen aan Vattenfall/NUON zijn opgelopen tot ruim 661 Euro op jaarbasis. 79% hoger dan de tariefstelling in 2002-I, en, in weerwil van de misleidende claim van marktwaakhond ACM dat "de warmteprijs minder zou zijn in 2015", 0,8% hóger dan de 656 Euro betaald in 2014.

Vergeleken met de gemiddelde tariefstellingen in 2013 ("pre-Warmtewet status") hebben klanten met zo'n respektabel laag verbruik in 2015 al een spectaculaire verhoging van 8,5% van het totaalbedrag (vastrecht plus variabele kosten) moeten verwerken, terwijl er fysiek bezien in het geheel niets in hun warmte situatie is gewijzigd. Ze zijn er zeer slecht van afgekomen, en ACM rept er desondanks met geen woord over! De CAGR berekening over de gehele getoonde periode van 13 jaar (sinds 2002) toont uiteindelijk een gemiddelde jaarlijkse groei van de directe stadswarmte kosten (verbruik plus vastrecht) van 4,6%/jaar (was tm. 2014 nog 4,9%).

In deze vergelijkbare grafiek zoals hiervoor getoond, maar dan voor stadswarmte klanten die (verondersteld) "gemiddeld" 35 GJ/jaar zouden verbruiken, komen de verhoudingen tussen de vastrecht load (magenta) en variabele kosten (lichtgeel) er compleet anders uit te zien. Het vastrecht stadswarmte heeft op deze nota's een veel lagere impact, al neemt ook deze natuurlijk nog steeds fors toe. Verhevigd door de heftige vastrecht woeker verhoging die zelfs onder het toezicht van ACM door is gegaan per 1 januari 2014. En nog een verhoging er bovenop per 1 januari 2015. De vastrecht load bij dit type stadswarmte klant steeg van 21,9% in de eerste jaarhelft van 2002 tot al 36,6% in 2015. In totaal stegen de all-in jaarkosten (vastrecht plus verbruikskosten) van 880 Euro in 2002-I tot 1.250 Euro in 2015, waarbij déze klanten dus uiteindelijk (vooral vanwege de aanmerkelijk omlaag bijgestelde GJ prijs per 1-1-2015) iets minder zijn gaan betalen dan in 2014. In onderhavig geval 2,4% minder dan de plm. EUR 1.281 die nog in 2014 betaald moest worden. Uitkomend op een jaarbedrag liggend tussen de tariefstellingen van het laatste kwartaal van 2012 (2012-III, 21% btw ingevoerd) en die van de eerste jaarhelft van 2013.

Het verschil in totale jaar kosten (vastrecht + variabele kosten) is in 13 jaar tijd voor deze verbruiks-categorie opgelopen tot 42,0% (tm. 2014 was dit nog 45,5%, dus t.o.v. dat jaar voor deze categorie een lichte verbetering). Over de gehele periode vanaf 2002 gemeten een gemiddelde jaargroei van (CAGR) 2,7% (was tm. 2014 nog 3,2%/jaar). Een stuk lager dan de 4,6% jaargroei bij zuinige verbruikers (9 GJ/jaar, tm. 2014 was dat zelfs 4,9%). Zou je nog veel meer gebruiken op jaarbasis, kom je nog maar op (CAGR) jaargroei cijfers van 2,4% (50 GJ/jaar) tot zelfs 2,0% (75 GJ/jaar). De harde les is duidelijk: door de tot absurde proporties uitgegroeide, ongeremde vastrechtwoeker bij stadswarmte lijden de zuinig verbruikers het meest, en wordt hun maatschappelijk toe te juichen (al dan niet uit economische noodzaak gedreven) zuinigheid impliciet bestraft "onder toezicht van de Autoriteit Consument en Markt"...

Let op dat voor de periode 2009-I er wel, vanwege de toen zeer hoge GJ prijs (kunstmatig gekoppeld aan de toen absurd hoge gasprijs), voor deze gebruikscategorie (35 GJ/jaar) een "nota record" is geweest van maar liefst 1.312 Euro op jaarbasis. Echter: door de crisis stortte de gasprijs als een leeg gelopen (speculatie) ballon in, zakte ook de GJ prijs als een plumpudding in elkaar, en heeft de van niets wetende warmteklant die enorme prijspiek in de eerste helft van dat jaar nauwelijks bemerkt door de uitmiddeling van de tarieven over de hele notaperiode (meestal een periode van "ongeveer een jaar, die bijna nooit hetzelfde is als het kalenderjaar"). Het vastrecht bleef in 2009 in beide jaarhelften op hetzelfde niveau. Vandaar dat het aandeel vastrecht in de tweede jaarhelft zeer sterk toenam, van 26,4 naar 33,1%.

Een van de meest onwaarschijnlijke complicaties in onze wijk Stevenshof in Leiden is dat we naast een stadswarmte netwerk (gebonden klanten) óók een lagedruk kookgas netwerk hebben (bemeterd met lage capaciteit hebbende G1,6 gasmeters). Waar nog steeds de meerderheid van de woningen op is aangesloten. De meeste mensen gebruiken nog steeds kookgas (wat fysisch bezien nog steeds een efficiënte bron vormt voor het verwarmen van water, en weinig netverlies geeft zoals bij door kolen en gas gedomineerde stroomproductie). Dit heeft na de liberalisering de nodige complicaties gegeven, want per 2005 is de netbeheerder Liander (toen nog Continuon geheten), én de gasleverancier*, zonder de inwoners daar over te informeren, zomaar vastrechten voor die aansluiting gaan factureren. Waardoor we met een enorme verhoging van de vastrecht load werden geconfronteerd.

*Stevenshof inwoners waren zeker in die tijd, gezien het zeer lage verbruik van kookgas, allemaal "klant van NUON", en mijn inschatting is dat een groot deel van de gebruikers daar waarschijnlijk nog steeds klant zal zijn omdat het nauwelijks zin heeft om voor dat beetje verbruik te switchen. Polder PV is al sinds 2003 (voor elektra en kookgas) geen klant meer daar. Maar betaalt nog steeds met toenemende weerzin de hoogste energie-gerelateerde bedragen aan die warmte leverancier, en wel het grootste deel in de vorm van onvermijdbaar "vastrecht".

In het NUON Soap dossier kunt u nalezen wat voor kafkaëske taferelen zijn ontstaan rond dit byzondere (doch niet unieke) thema in onze wijk. Na hardnekkig aandringen zijn er destijds gesprekken geweest met NUON. Kregen we voor het eerst zeer gedetailleerd inzicht in de extreem ingewikkelde tariefpyramide rond de "stadswarmte met kookgas" beprijzing. En werd door het bedrijf uiteindelijk sinds 2005 een zogenaamde kookgas vastrecht compensatie uitbetaald aan alle klanten met een intacte lagedruk gas aansluiting. Die "zou moeten compenseren" voor het feit dat we én vastrecht stadswarmte betalen (waarvoor "vermeden kosten voor vastrecht gas voor ruimteverwarming" worden gebruikt, niet zichtbaar op de jaarnota's of tarief overzichten). Én, sinds 2005 "zichtbaar" op onze nota's een slechts iets geringer vastrecht voor de kookgas aansluiting. Bestaande uit 4 posten netbeheer, waaronder "capaciteit" van aanvankelijk max. G4, en later max. G6 tm. 500 Nm³/jaar, plus een vijfde post "vastrecht levering" van de betreffende leverancier van kookgas. Bij nog steeds de meesten in onze wijk waarschijnlijk Vattenfall/NUON (nogmaals: je gaat meestal niet voor een paar kuub kookgas per jaar naar een andere "leverancier" overstappen, dat levert financieel bezien vrijwel geen drol op).

Er wordt bij die voor ons essentiële compensatie post, die Vattenfall oneigenlijk zeer hardnekkig een "korting" blijft noemen, en die keihard volgt uit het "Niet Meer Dan Anders" principe, onderscheid gemaakt tussen "bemeterde" en "onbemeterde" aansluitingen. Laatstgenoemde vinden we nog wel eens in complexen met "blokverwarming". In de Leidse Stevenshof hebben alle ingezetenen echter allemaal een eigen kookgas meter, met een byzonder lage capaciteit van G1,6. Al worden we al jaren stiekem de duurdere capaciteit voor aanvankelijk G4, en inmiddels zelfs alweer G6 "toegerekend". Zo "doen" wij dat bij netbeheer... Uit gedetailleerde tariefoverzichten tm. 2007 en de sinds 2005 tot mijn beschikking staande tariefbladen van Continuon en rechtsopvolger Liander volgt de volgende "evolutie" van die mysterieuze component "kookgas vastrecht compensatie". Zoals die genoemd zou dienen te worden, omdat het de enige correcte benaming is vanuit het standpunt van de door "dubbele vastrecht incasso getroffen" eindgebruiker.

Voor de jaren 2002-2005 heb ik slechts de beschikking over één tariefstelling voor het hele jaar (gedetailleerde tariefcomponenten overzichten verkregen van Vattenfall/NUON). Die heb ik in de kolom voor het eerste halve jaar weergegeven. Vanaf 2006 heb ik de op tariefbladen van Vattenfall/NUON bekend gemaakte halfjaarlijkse tarieven opgegeven. Vanaf 2014 is er echter onder de Warmtewet nog maar 1 tariefstelling voor het hele jaar overgebleven. Het stadswarmte (door-)leverende bedrijf geeft in de tariefbladen de compensatie op als een "korting per maand" (voor de gebruikers beslist een zéér misleidende kwalificatie!). Ik heb deze compensatie voor bovenstaand overzicht omgerekend naar een equivalent bedrag per jaar (incl. btw). Uiteraard zal op de nota's altijd een "gewogen gemiddelde tarief over de gehele factuurperiode" berekend worden. In sommige gevallen kan dat zich zelfs uitstrekken over drie of (in geval van calamiteiten, herberekeningen etc.) zelfs meer (halfjaarlijkse) tarief periodes. U moet dan van goede huize komen om het op de uiteindelijke nota opgevoerde "gemiddelde tarief" zelf te kunnen berekenen. Want daarvoor heeft u echt de exacte tarieven per gefactureerde periode nodig.

Ten eerste krijgen "niet bemeterde" aansluitingen op kookgas stelselmatig minder compensatie terug, afgezien van de tariefstelling voor het eerste jaar. Het verschil lag tussen de (bijna) 87% in 2003-I en (ruim) 82% in 2011-II. Maar sinds de Warmtewet officieel is ingegaan (1 jan. 2014), is dat van 85% (2013-II) opeens sterk terug gevallen naar zelfs nog maar (ruim) 75%. Dit was extra wrang, omdat mensen die in zo'n "blokverwarming situatie" verkeren meestal aan de "onderkant" van de samenleving verkeren. En de compensatie voor vastrechtwoeker bij juist die mensen uit laten kleden door een groot energieconcern zou minstens tot kamervragen hebben moeten leiden in Den Haag. Dat is uiteraard niet gebeurd, want het parlement snapt helemaal niks van dit soort byzondere constructies, waar mensen echter elk jaar weer fysiek mee te maken krijgen op de door hen compleet onbegrepen warmte nota's...

Die enorme dip in de kookgas vastrecht compensatie post kreeg een nog fantastischer vervolg, want in 2015 werd de trend weer heftig omgebogen en werd er opeens weer veel meer "gecompenseerd", zowel voor de bemeterde als de onbemeterde aansluitingen. Maar het - gemiddelde - niveau van 2013 "vóór de Warmtewet" werd daarbij niet gehaald. De precieze oorzaak van die hoogst curieuze, heftige "wipkip beweging" in de kookgas vastrecht compensatie post was mij aanvankelijk niet duidelijk geworden. Het schijnt volgens de diep in de warmte materie gravende hyper-specialisten van Reeshofwarmte in Tilburg (zie hun geweldig informatieve, unieke Facebook pagina) te maken te hebben met een verandering in politiek bij de beprijzing van "elektrisch koken". Wat we "normaal gesproken" in de Leidse Stevenshof natuurlijk niet praktizeren vanwege de meestal nog aanwezige lagedruk kookgas aansluiting. De bij de nu al beroemde "hoorzitting" op 4 februari 2015 aanwezige Joeri Haast van Reeshofwarmte stelde het in een mail aan Polder PV aldus:

Het maakt het er allemaal in ieder geval niet overzichtelijker op, voor de meeste betreffende "warmteklanten" wordt het nog onduidelijker. En dat is natuurlijk waar autoriteiten en warmte leveranciers ons maar wat graag "willen hebben": wentelend in totale duisternis en onoplosbare mysteriën rond al dan niet "terechte" beprijzing van curiosa rond het verzamelbegrip "stadswarmte". Maak het zo complex mogelijk, en de lastige warmteklanten haken af omdat het ze boven de pet gaat. Niet mijn pakkie-an waar het "burger participatie" betreft...

De kookgas compensatie voor "onze" bemeterde aansluitingen lag sinds 2005 met lichte fluctuaties op een niveau rond de 140 Euro op jaarbasis. In de tweede jaarhelft van 2013 nam die (curieus) zelfs "even" toe naar 157 Euro. Maar sinds de intreding-werking van de zogenaamde "beschermende" Warmtewet, is die broodnodige compensatie bruut door Vattenfall/NUON onthoofd, en kregen we nog maar 99 Euro op jaarbasis "terug", 37% minder dan in 2013-II. Voor onbemeterde aansluitingen was het nog maar 74 Euro, zelfs 44% minder!

De tweede - nu weer "positieve" - verrassing volgde met de op 17 januari 2015 door Vattenfall gepubliceerde tariefoverzichten. Nu steeg de compensatie post opeens weer naar dik 137 Euro voor bemeterde aansluitingen, 39% meer dan in 2014. Adressen zonder meter mogen in 2015 opeens maar liefst 51% meer terug ontvangen dan in het voorgaande jaar! Hoogst bizar, zelfs voor iemand die al jaren de tariefstellingen volgt. Gaan we nu 2015 afzetten tegen het "pre-Warmtewet-jaar" 2013, en we nemen de gemiddelde tariefstelling van de twee jaarhelften in dat jaar, zijn bemeterde aansluitingen van € 148,20 naar € 137,04 compensatie gezakt, dus netto 7,5% minder. Onbemeterde aansluitingen zakten van gemiddeld € 124,38 (2013) naar € 112,80 (2015), zelfs 9,3% minder. Dus we zijn er "netto bezien" beslist verder op achteruitgegaan t.o.v. de situatie vóór de inwerkingtreding van de Warmtewet (zowel bemeterd als onbemeterd, de laatsten erger): de compensatie is uitgehold, maar wel met een heftige wipkip beweging in de tariefstelling tussen 2014 en 2015. Ik hoef u niet uit te leggen dat ik dit soort bizarre tariefschommelingen niet aan een willekeurig inwoner van onze wijk zal "hoeven" uit te leggen: die snapt er hoogstwaarschijnlijk de ballen van...

In bovenstaande grafiek ben ik uitgegaan van de "normale" situatie in de Leidse Stevenshof, met bemeterde aansluitingen voor kookgas (G1,6 gasmeter aanwezig en niet "officieel afgesloten cq. verzegeld"). De aan elke stadswarmte gebruiker met intacte kookgas aansluiting uit te keren compensatie post staat, evenals in de vorige grafiek, in violet weergegeven. Wederom berekend op basis van een kalenderjaar.

Daarnaast staan voor dezelfde tijdvakken de daadwerkelijk voor de kookgas aansluiting betaalde posten cumulatief vermeld in de vorm van rode kolommen. Die bestaan uit 4 (VIER) vastrecht posten bij netbeheer, in ons geval Liander. Te weten (tariefstellingen 2015): "periodieke aansluitvergoeding t/m G6" (EUR 1,9941/mnd incl. btw), "vastrecht transport" (EUR 1,8143/mnd incl. btw), "capaciteitsvergoeding transport" (splitsing tussen G6 tot 500 Nm³, EUR 3,7594/mnd incl. btw, in grafiek hierboven opgenomen, en 500-4.000 Nm³, EUR 7,5190/mnd incl. btw voor meeste woonhuizen - met ook ruimteverwarming - op gas), en "meetdienst jaaropname t/m G6" (EUR 2,0649/mnd incl. btw). Sinds augustus 2013 worden de transportkosten trouwens allemaal in een "verzamelpost" gegooid door de netbeheerders, het zogenaamde "CapTar" (zeer verwarrend ook weer "Capaciteitstarieven" genoemd op tariefblad Liander), wat door de leveranciers wettelijk verplicht doorgefactureerd moet worden. Er is sindsdien "formeel" geen directe communicatie meer mogelijk met de netbeheerder, wat een hoop ellende kan opleveren als er iets niet goed staat in de systemen. Voor 2015 voerde Liander onder genoemd "CapTar" voor een jaarverbruik onder de 500 Nm³ EUR 115,5798 incl. btw op (hier getoonde situatie Stevenshof: kookgas). Voor "normale" gas huishoudens (ruimteverwarming, tapwater en evt. kookgas, van 500 tm. 4.000 Nm³/jaar) kwam die verzamelpost "CapTar" uit op EUR 160,7164 incl. btw. (sinds enige tijd worden meeste tarieven bij netbeheer met vier decimalen vermeld...).

Naast genoemde "netkosten" voor (kook-)gas wordt ook "vastrecht levering" in rekening gebracht door de "leverancier van gas". In bovenstaande grafiek heb ik daarvoor (door meeste bewoners in de wijk waarschijnlijk nog steeds gecontracteerde) Vattenfall/NUON aangehouden. Die heeft, ondanks de door ACM afgedwongen daling van de netkosten voor gas, die post in 2014 zo explosief doen toenemen, dat de uiteindelijke kosten voor vastrecht voor gas op jaarbasis toch (nog) hóger zijn komen te liggen dan in het voorafgaande jaar. Uitgebreide, geïllustreerde documentatie van die ranzige ontwikkeling vindt u in mijn separate analyse van 24 december 2013. In 2015 heeft het bedrijf zich (nog) niet gewaagd aan een verdere verhoging. De ingreep in 2014 was kennelijk al heftig genoeg, en er werden direct n.a.v. mijn bevindingen "kamervragen" gesteld aan Henk Kamp. Door de helaas later vertrokken energie specialist Paulus Jansen van de SP, die in het antwoord van de Minister van EZ vakkundig in de hoek werd gezet door Kamp's driftig door pennende beleidsambtenaren. NUON heeft waarschijnlijk n.a.v. dat zoveelste mini"relletje" het nog niet aangedurfd de woeker nog wat aan te scherpen. Maar het huidige niveau blijft natuurlijk byzonder lucratief voor Vattenfall, met vele honderdduizenden gas klanten. Die genoemde verhoging zonder meer betalen, waarschijnlijk zonder dat ze er "enig weet" van hebben. Die post "verzuipt" toch wel op de klassieke energienota van "een gemiddelde Nederlander", en begrijpen doet die hem nog steeds niet ...

Per 1 januari 2015 brengt Vattenfall/NUON in ieder geval nog steeds dat hoge tarief van EUR 3,75/mnd incl. btw in rekening, ongeacht wat je achter je aansluiting "uitvreet". Een omineus teken aan de wand dat "vastrechten" onderdeel zijn geworden van "nieuwe verdienmodellen" bij energieleveranciers. Het was begin 2014 t.o.v. de tariefstelling in 2013 een vastrechtexplosie van 25,4% in een half jaar tijd, die geen enkele, ik herhaal: geen enkele "rechtvaardiging" heeft, "mag" of "kan hebben". Die post was in 2002 nog maar ... 65 Eurocent/mnd. CAGR berekening over de gehele periode tm. 2015: gemiddelde stijging van "vastrecht levering" bij genoemde gas leverancier: 14,4%/jaar... Om een Engelse frase te hanteren: unparallelled.

Stapel je de "vastrecht levering" bovenop de vier vastrecht posten voor netbeheer, krijg je de rode kolommen in bovenstaande grafiek. In 2014, het jaar dat de Warmtewet in werking trad, is de totale door ons te betalen vastrecht load gestegen met 4,7%. Echter, de compensatiepost die warmteleverancier Vattenfall/NUON aan ons moest uitbetalen om zogenaamd aan het "Niet Meer Dan Anders" principe te voldoen, werd fors verminderd met maar liefst 37,1% t.o.v. de tweede jaarhelft van 2013. T.o.v. de eerste jaarhelft van 2013 was het nog steeds een heftige 29,1% minder.

Door "bescheiden" ingrepen van ACM zijn de vastrechtkosten voor "het hebben en instandhouden van een gas aansluiting" licht gedaald in 2015, bij de grootste netbeheerder, Liander, resulterend in een daling van de jaarlast van bijna 3,4%. Omdat "vastrecht levering Vattenfall" (flink opgeplust in 2014) ongewijzigd is gebleven in 2015, is de totale "vastrecht last netbeheer + leverancier" voor een kookgas aansluiting in de Leidse Stevenshof tussen 2014 en 2015 gedaald van EUR 164,61 naar EUR 160,58 (incl. btw), 2,4% minder (rode kolom). De kookgas vastrecht compensatie is in dat jaar, zoals gezegd, gestegen met 38,8%. Als we het verschil tussen "betaalde vastrechten" en "wegens NMDA terug te ontvangen compensatie" nemen, komen we voor 2014 op EUR 65,85 "tekort" uit (40% van betaalde vastrecht load, en voor 2015 op EUR 23,54 "tekort" (idem, bijna 15%). Weliswaar veel minder "tekort", maar te weinig is uiteraard nog steeds te weinig. En voor inwerkingtreding van de Warmtewet was het verschil "betaald - compensatie" (gemiddeld op jaarbasis: EUR 8,92 negatief) minder dan tijdens inwerkingtreding van die veelbesproken Wet: minder dan 6% verschil tussen "vastrechten betaald minus compensatie ontvangen".

Conclusie
Vattenfall/NUON en ACM kunnen me meer vertellen: ondanks de positieve wijzigingen bij het betaalde vastrecht (lichte daling), en de "terug ontvangen compensatie post" blijft het "Niet Minder Dan Anders" principe uitgehold worden waar je bij staat. De gebonden warmteklanten worden nog steeds met onnavolgbare, en al helemaal onverklaarde tarief wisselingen zand in de ogen gestrooid. En ze betalen een exclusieve hoofdprijs voor de kunstmatig de hoogte in gedreven vastrechtwoeker voor de (onverkozen) gecombineerde aansluiting stadswarmte met kookgas. Driedubbel genaaid houdt beter. ACM moest zich schamen, ook al is het EZ die hier aan de touwtjes trekt...

In de wandelgangen heet het ooit "geroemde" NMDA principe al jarenlang "Nooit Minder Dan Anders". De profetie die in die bewoordingen was vastgelegd, is per 1 januari 2014 in ieder geval voor de Leidse Stevenshof (zelfs bijna overal in het land) uitgekomen. En ze wordt in het tweede "Warmtewet jaar", 2015, de facto bestendigd omdat de enorme verhoging van het vastrecht in 2014 in het geheel niet is "gerepareerd"...

(7) Totale vastrecht load stadswarmte met kookgasaansluiting & escape afscheid kookgas Leiden e.o.

In deze complexe grafiek, licht aangepast t.o.v. het exemplaar van 2014 (kookgas vastrecht compensatie als "negatieve", want "te ontvangen" post onder de X-as), komen verschillende in de vorige paragrafen behandelde posten op een verzamel diagram terug, met het verloop van de bekende tarieven in de loop van de jaren. U "moet" er even doorheen bijten. Maar het is essentieel dat u begrijpt wat hier wordt getoond. Ik rafel de getoonde componenten en berekeningen voor u per stuk uit, grofweg bezien van onder naar boven, met de byzondere compensatie post voor kookgas vastrecht apart onderaan.

(a) Vastrecht levering (kook)gas Vattenfall/NUON (zeegroen). Deze post betaalt u voor zogenaamde "back-office" activiteiten voor de leverancier van kookgas. Deze post wordt de laatste jaren maximaal misbruikt - in ieder geval door Vattenfall - en is in 2014 met een absurde 25,4% gestegen. In 2015 bleef de post op hetzelfde niveau. De gemiddelde jaarlijkse groei (CAGR) van 2002-2015 is 14,4% per jaar (tm. 2014 was het zelfs gemiddeld 15,7%/jaar!). De pest is, dat concurrent (!) Greenchoice in hun tariefpolitiek voor klassieke "variabele contracten" ook dit vastrecht gebruiken voor hun (kook)gas klanten in het netgebied van Liander, maar dat niet toepassen voor identieke klanten in andere netgebieden (daar wordt het tarief "vastrecht levering" van de "oude" grote leveranciers gebruikt die vroeger met de desbetreffende netbeerder onder een holding zaten - of nog steeds [Stedin, Delta] zijn verbonden). Dat was de reden dat ik min of meer gedwongen werd om een contract switch door te voeren om te voorkomen dat ik door de concurrent alsnog via een U-bocht met vastrechtwoeker "levering" besodemieterd zou gaan worden. Heeft me weer dagen kostbare tijd gekost om dat recht te breien, die onzin...

(b) Vastrecht netbeheer (kook)gas Liander (in het geval van Leiden; paars). Voor 2014 uitgebreid toegelicht - en uitgesplitst - in o.a. dit artikel . Voor het eerst in 6 jaar tijd waren de totale "net" kosten voor gas (en ook voor elektra) door toedoen van de ACM weer gedaald in 2014, en nog eens verder licht omlaag bijgesteld in 2015. Dat laat onverlet, dat Vattenfall door de enorme verhoging van hun "vastrecht levering" post (zie onder a) in 2014 die stijging direct weer hebben teniet gedaan bij gas contracten (zie artikel). In 2015 is dat gelukkig niet geschied. De verlaging van de totale vastrecht last van netbeheer is in 2014 bij kookgas relatief gering geweest, -1,4% sinds 2013-II. In 2015 volgde een steviger verlaging met nog eens -3,4%. Vanaf 2002 is het totaal van de vier netbeheer vastrecht posten echter ondanks die recente ingrepen door ACM gemiddeld genomen tot en met 2015 gestegen met ruim 3,6% per jaar (CAGR).

(c) Optelling van (a) en (b) resulteert in de "totale vastrecht load" voor het "hebben van een kookgas aansluiting" (donkergroen). Let op de formulering: zelfs als u in de Leidse Stevenshof géén kookgas (meer) verbruikt, betaalt u al die kosten óók, zolang de gasaansluiting niet "officieel" is afgesloten cq. verwijderd! Het is dus essentieel om dat - zonder spoed - aan te vragen bij netbeheerder Liander (gratis). En direct "formeel af te melden" bij de (voormalige) gas leverancier, als u dat (nog) niet zou hebben gedaan. Pas als dat alles "administratief afgerond" is, betaalt u géén vastrechten meer voor die "afgesloten gasaansluiting". Niet aan netbeheer (het grootste deel, 4 posten inclusief meetdienst). En niet aan de leverancier (gedeelte "vastrecht levering"). Let op dat het "afsluiten" van zo'n aansluiting zeer verschillend kan uitpakken, want Polder PV zijn gevallen bekend waarbij er zelfs tot in de straat werkzaamheden zijn verricht. Maar ook een geval waarbij alleen de kookgasmeter werd weg gehaald. Dat kan bijvoorbeeld afhangen van de "woonsituatie", zoals verschil tussen "eigen woning" en "huurappartement in een complex van een corporatie". Dat laatste mogelijk ook bij VvE's (mij nog geen gevallen van bekend).

Sinds 2013-II is ondanks de 2 maal achter elkaar vanwege acties ACM optredende daling van de vastrechten voor netbeheer de totale vastrecht load netbeheer + vastrecht levering voor kookgas gestegen met 2,2%. Sinds 2002-I is de gemiddelde stijging per jaar van deze combinatie tm. 2015 neergekomen op 5,5% per jaar (CAGR).

(d) Vastrecht stadswarmte verminderd met de kookgas vastrecht compensatie (Vattenfall/NUON, blauwe curve). Dit is feitelijk de netto vastrecht "last" die u aan warmte leverancier Vattenfall/NUON "vanwege het vermeende NMDA principe" betaalt. Ergo: de betaalde enorme vastrecht stadswarmte post verminderd met de kookgas vastrecht compensatie post, die NUON onterecht / misleidend een "korting" blijft noemen. Beide posten vindt u terug op de halfjaarlijks (sinds 2014: jaarlijks) gepubliceerde tariefbladen. Voor 2015 hier. Bij o.a. Leiden staat de zogenaamde compensatiepost kookgas vermeld als "kortingen per maand". De incl. btw bedragen moeten dus met 12 worden vermenigvuldigd om de totale "aftrek post" op jaarbasis te berekenen. Sinds 2013-II is het netto aan warmte leverancier Vattenfall/NUON te betalen bedrag (vastrecht stadswarmte minus kookgas "compensatie"), grotendeels vanwege de enorme woeker verhoging in 2014, gestegen met een ongelofelijke 34,0% (stijging 2013-II > 2014 was zelfs 42,7%!). Dit komt met name door de combinatie van 11 procent verhoging van de vastrechtwoeker voor stadswarmte per 1-1-2014, gedoogd door ACM. In samenhang met een gelijktijdige gigantische uitholling van de compensatie voor kookgas vastrecht, die voor bemeterde aansluitingen 37% lager is geworden op die datum ("lager" betekent: minder geld terug te ontvangen). De gevolgen voor de restpost "nog te betalen aan Vattenfall/NUON" zijn ronduit verwoestend. Ondanks de wederom verrassende aanzienlijke verhoging van de compensatiepost in 2015: gecombineerd met de gelijktijdige 4% verhoging voor vastrecht warmte per 1-1-2015 betalen we dus netto nog steeds absurd veel meer vastrecht aan een Zweeds Staatsbedrijf dan vóór de inwerkingtreding van de Warmtewet...

Over de langere termijn bezien, vanaf 2002-I, is deze verschilsom / "resterend bedrag te betalen vastrecht aan Vattenfall/NUON" gemiddeld genomen per jaar gegroeid met een verpletterende 6,8% per jaar (CAGR, was tm. 2014 zelfs nog gemiddeld 7,9% per jaar) ...

(e) Kookgas vastrecht compensatie (te ontvangen van Vattenfall/NUON "wegens NMDA principe", felgroene curve met open symbolen, als "negatieve" post onder de X-as). Sinds 2005 fysiek gefactureerd op onze jaarnota's, na een hoop gesteggel met NUON. Helaas wordt deze post al een tijdje "uitgehold" (lijn liggend onder de lijn met fysiek betaalde kosten voor netbeheer + vastrecht levering bij Vattenfall). Wat te maken schijnt te hebben met een slecht te volgen beleid om "de goedkoopste combi m³ tarief en vastrecht levering uit de markt" als leidraad te nemen voor de warmte tarief bepaling. Maar sinds de Warmtewet zijn intrede deed, heeft Vattenfall kennelijk gedacht dat het met die voor hen ongunstige, aan de warmteklant uit te betalen post, maar eens afgelopen moest zijn. Natuurlijk niet in een keer, maar er ging sinds 2013-II wel in een keer 37,1% vanaf per 1-1-2014. Dit alles, zoals reeds eerder aangestipt, vanwege beleidswijzigingen bij EZ t.o.v. de fel bediscussieerde post "elektrisch koken bij (de meeste, niet Stevenhofse!) warmtehuishoudens". Die negatieve trend is echter weer ogenschijnlijk "ten gunste" gekeerd met een vrijwel even grote sprong terug in de richting van (doch niet zo hoog als) het niveau vlak vóór de invoering van de Warmtewet.

Sinds 2002-I is gemiddeld genomen per jaar die teruggave post toegenomen met 7,2% per jaar (CAGR, was tm. 2014 vanwege de enorme terugval 4,9%/jaar). Echter, t.o.v. het gemiddelde tarief vlak vóór de invoering van de Warmtewet (2013: gemiddeld EUR 148,20 op jaarbasis), zijn we in 2015 (EUR 137,04) m.b.t. de compensatie toch weer 7,5% slechter af. Vattenfall houdt kennelijk nog steeds niet van ordentelijk compenseren van gebonden klanten die dubbel vastrechten betalen...

(f) Vastrecht stadswarmte (V/N) + kookgas vastrecht (Liander + V/N)- compensatie kookgas (V/N), rode curve. Deze curve is essentieel om de totale "vastrecht load" te bepalen voor mensen in onze wijk met een functionerende / niet officieel afgesloten kookgas aansluiting. Want daarvoor moeten alle daadwerkelijk betaalde vastrechten (vastrecht warmte V/N + kookgas vastrecht transport Liander + vastrecht levering kookgas, hier V/N genomen) worden meegenomen. En tevens de door warmte leverancier terug te storten compensatiepost voor de "kookgas vastrechten", die van de voorgaande posten moet worden afgetrokken. U ziet dat deze "fysieke realiteit" voor warmteklanten met kookgas aansluiting in onze wijk een schrikbarend beeld toont, met het ergste slangengif aan de rechterzijde van de rode streepjeslijn, de invoering van de Warmtewet. Die ons, ondanks de daling opgetreden met de tariefstellingen voor 2015, netto gesproken niet beschermt, maar die een heftig toegenomen portie vastrechtwoeker over onze hoofden blijkt te hebben uitgestort.

Sinds de gemiddelde tariefstelling in 2013 (EUR 396,26 incl. btw) is het netto resultaat van genoemde vastrechten verminderd met de compensatiepost namelijk netto (enorme verhoging 2014 verminderd met kleinere verlaging 2015 leidend tot EUR 480,98 in het huidige jaar) explosief gestegen met 21,4% (was in 2014 zelfs nog 27,6%). We betalen sinds de tweede jaarhelft van 2013 op jaarbasis voor het "eindresultaat" in 2015 maar liefst € 84,72 méér. (was in 2014 zelfs maar liefst EUR 109,45 meer dan in 2013). Zonder dat er ook maar iets in de fysieke realiteit is gewijzigd in die twee jaar. Zonder dat het stookgedrag "hoeft te zijn" veranderd. Wat sowieso nul en generlei effect op de hoogte van de totale vastrecht load heeft. En ondanks het politiek beschikte feit dat de gebonden warmteklanten in Nederland door de Warmtewet zouden moeten worden beschermd. Niets van dat alles is bewaarheid gebleken. We zijn, het zal u wellicht niet meer verbazen, voorgelogen. We betalen nog méér vastrecht, en we kunnen er niets tegen doen!!! Sedert 2002-I is de netto som van de totale door ons te betalen vastrecht load gemiddeld genomen per jaar met 6,3% per jaar gestegen (CAGR, tm. 2014 was dat zelfs nog bijna 7,3%/jaar).

(g) Escape kookgas de deur uit? Een "ontsnappingsroute" uit dit duivelse dilemma zou kunnen zijn om de (fysisch efficiënte) "kookgas aansluiting" de deur uit te doen en deze te laten afsluiten. Geen kookgas meer, geen vastrechten meer voor die aansluiting bij netbeheer, en geen woekerpost "vastrecht levering" meer van de leverancier van een paar kuubjes gas per jaar. Daar tegenover staat uiteraard dat de "compensatiepost" van Vattenfall/NUON ook zou komen te vervallen, om het (vermeende) "Niet Meer Dan Anders" principe aan te houden. Waar leidt dat alles toe? Tot het uitsluitend nog "maar" betalen van de vastrechtwoeker voor stadswarmte aan Vattenfall. Dit wordt getoond in de bruine curve over de gehele hypothetische periode dat een Leidse Stevenshof bewoner "geen kookgas aansluiting" meer gehad zou hebben. En het is het vastrecht wat dan ook in andere Leidse wijken zoals Roomburg betaald moet zijn geweest (omdat ze helemaal geen kookgas aansluiting hebben daar). U ziet dat het resultaat tot en met 2009 vrijwel overeenkomt met het "alleen maar betalen van vastrecht stadswarmte aan Vattenfall/NUON". Daarna wordt er afgeweken van de trend, doordat er bij tijd en wijlen minder door V/N wordt terugbetaald dan de daadwerkelijk in rekening gebrachte vastrecht kosten voor de kookgas aansluiting. Maar is het voldoende voor het daadwerkelijk zetten van die forse stap, afscheid van kookgas?

2014 zou een eerste sterke trigger kunnen zijn geweest, waardoor mensen bewust die stap zouden gaan zetten, als ze deze grafiek tenminste hadden gezien, laat staan begrepen. Want daaruit blijkt dat de bruine curve ("alleen nog maar stadswarmte vastrecht betalen, kookgas de deur uit") fors onder de rode curve kwam te liggen ("met dank aan Autoriteit Consument en Markt"...). Het verschil met de tariefstelling 2013-II (bruine curve) was maar liefst 11,0%, de gemiddelde jaarlijkse groei (CAGR) sinds 2002-I bedroeg in dat jaar 7,1% voor de "kale" vastrecht stadswarmte post van V/N.

Het verschil met de rode curve (betalen vastrecht SV + vastrechten kookgas - compensatie kookgas) was in 2014 opgelopen tot een aardig bedrag van bijna 66 Euro. Maar was dat voldoende om louter "vanwege kostentechnische redenen" over te stappen op elektrisch koken via bijvoorbeeld inductie? Dat was toen al de vraag. Want er moeten nieuwe pannen worden gekocht (€€€), mogelijk zelfs een nieuw fornuis (€€€), en wellicht moet de stoppenkast ook nog eens worden aangepast (€€€). Met als potentiële collateral damage bij (al) zware stroom gebruikers: een verhoging van het capaciteitstarief voor elektriciteit. Dat kon alles bij elkaar genomen fors in de papieren lopen (NB: "capaciteitsvergoeding transport" 3x 25 amp. Liander is in 2015 EUR 13,81/mnd incl. btw, tm. 3x 35 amp. EUR 69,04/mnd incl. btw!!).

Daarbij kwam ook nog de overschakeling van het verbruik van gas voor het koken (momenteel bij Vattenfall in regio C all-in EUR 0,6384/m³) naar extra elektriciteitsverbruik vanwege elektrisch koken (momenteel 22-23 Eurocent/kWh bij meeste aanbieders), waarvan nog moet blijken wat de impact ervan is bij de extra verschuiving van de variabele kosten. Zeker op termijn zitten hier onzekerheden in, want niemand is in staat om de verhouding tussen m³ resp. kWh tarieven nauwkeurig te voorspellen.

2015 minder aantrekkelijk
Bovendien is deze (schijn?)oplossing met de tarief wijzigingen per 2015 alweer minder aantrekkelijk geworden wat de dominante post vastrechten betreft. Zoals de grafiek laat zien, ligt de bruine curve alweer veel dichter bij de rode, dan in het voorgaande jaar. Het verschil is nu nog maar EUR 23,54 op jaarbasis. Ik heb ook twee lineaire trendlijnen laten berekenen voor de evolutie van de opties "oude situatie behouden" (rood) resp. "afscheid van kookgas" (bruin): die twee lijnen lopen nauwelijks uit elkaar, de verschillen zijn te klein. De forse verkleining van het verschil in vastrecht load tussen de twee opties in 2015, betekent dat alle investeringen die sowieso gedaan moeten worden om over te schakelen naar elektrisch koken veel minder "effect" zullen hebben. U zou er (momenteel) minder dan 25 Euro per jaar mee "terug verdienen", met bovendien een zeer onzekere uitkomst voor de te verwachten verdiensten in de komende jaren. U betaalt sowieso (weer) meer aan vastrecht stadswarmte in 2015. En de "escape" richting elektrisch koken wordt minder aantrekkelijk. Catch 22 heet dat ook wel.

Tenzij u gewoon doodziek bent geworden van de continue manipulaties van het Ministerie van Economische Zaken (die de "regels" voor de warmte tariffering "stuurt"), en/of een bedrijf als Vattenfall/NUON, die u op vastrecht niveau zal blijven uitmelken waar ze maar - wettelijk bezien - kan (met de zegen van EZ). Dat alleen zou een gezonde, en volstrekt verklaarbare - en acceptabele - reden zijn om in ieder geval de kookgasaansluiting de deur uit te doen. Of u er financieel echt iets mee op zult schieten blijft echter de vraag... Woeker is het allemaal. Woeker blijft het. Linksom of rechtsom.

(8) Effect van totale kosten stadswarmte mét resp. zónder kookgas vastrechten in Leidse Stevenshof - per verbruiksklasse

Om de totale effecten van de curieuze kookgas vastrecht compensatie op de stadswarmte kosten in de Stevenshof te bepalen, heb ik twee tabellen gemaakt met daarin de totale warmtekosten voor verschillende verbruiksprofielen indien er nog steeds kookgas zou worden gebruikt (meeste gevallen in onze wijk). En een tabel waarin definitief afscheid is/wordt genomen van kookgas cq. de aansluiting (indien formeeld afgemeld en de aansluiting cq. meter is verzegeld en/of weggenomen). Daarin maak ik een vergelijking van de eindresultaten tussen 2015, 2014, resp. 2013, het jaar vóórdat de Warmtewet inwerking trad.

Ik heb hierin verder niet een eventueel verbruik aan kookgas (kubieke meters) meegenomen, omdat het bij de meeste mensen om een geringe hoeveelheid zal gaan (bij ons inmiddels ver onder de 20 m³ per jaar, o.a. door gebruikmaking van een elektrische waterkoker). En er ook nog een flink verschil kan ontstaan bij mensen die een gasoven hebben, en deze frequent zouden gebruiken. Voor dat specifieke kookgas verbruik gelieve het jaarvolume aan kookgas op de nota te corrigeren voor een kalenderjaar (stel boekingsperiode is 389 dagen, dan verbruikte hoeveelheid vermenigvuldigen met factor 365/389). En dat resultaat te vermenigvuldigen met het gemiddelde tarief wat u heeft betaald (of, indien u dat weet, naar rato van de tarieven die vaak per half jaar worden vastgesteld door de leverancier). Voor Vattenfall/NUON waren de all-in m³ gas tarieven in onze wijk, zone C, bij G1 tarief ongewijzigd in het hele kalenderjaar 2014 EUR 0,6517/m³ (bevat componenten levering + regiotoeslag + energiebelasting + SDE heffing ("ODE"), en het geheel vermeerderd met 21% btw). In 2015 is het tarief verder gedaald naar EUR 0,6384/m³ (eerste jaarhelft).

Aan de andere kant is ook niet meegenomen het meerverbruik aan elektra bij overstap van gas- op elektrisch koken. Ook dit zal sterk verschillen per huishouden, en moet eigenlijk worden gemeten om daar uitsluitsel over te kunnen geven (wat zou betekenen dat er een aparte tussenmeting na het elektrische kooktoestel zou moeten plaatsvinden, wat volgens mij vrijwel nergens geschiedt). Er zijn wel "kengetallen", maar of die betrouwbaar cq. representatief zullen zijn is de vraag: kook"gedrag" is ook hier een belangrijke extra factor (MilieuCentraal).

Eerst het exemplaar met de meest voorkomende situatie: verbruikskosten Gigajoules met de vastrecht kosten voor de stadswarmte aansluiting in de Stevenshof, plus vastrechten gepaard gaand met het hebben van een kookgas aansluiting (werkend of mogelijk niet formeel afgemeld en verzegeld). In de berekeningen is het kookgas verbruik (m³) zelf niet meegenomen (zie opmerking hier boven), maar uiteraard wel de vastrechten, die een hoge impact hebben. En natuurlijk de daarbij behorende compensatiepost kookgas via de NUON Warmte rekening ("vanwege Niet Meer Dan Anders").

Alle "stadswarmte en kookgas scenario's" komen er in 2015 positief uit t.o.v. de situatie in 2014. Variërend van 33 Euro minder bij een stadswarmte gebruik van 6 GJ, tot zelfs 129 Euro als 75 GJ in het huidige kalenderjaar zou worden verbruikt (extreem veel). Verschil percentages met totale kosten t.o.v. 2014 zijn 5,1 tot 5,6% minder ("groene" cijfers).

Echter, veel belangrijker is het natuurlijk om te vergelijken met de situatie vlak vóór de inwerkingtreding van de Warmtewet, dus met het (gemiddelde jaar)tarief van 2013. Dit heb ik in de tweede set kolommen gedaan. Daaruit komt een compleet ander verhaal. Niet "bedreigend" voor de grootste verbruikers, die nog net in het "groen" zitten (1-3% voordeel met huidige tarieven 2015 t.o.v. de situatie in 2013). Maar de rest is de pisang (rode percentages), met meerkosten van 0,3% (40 GJ/jaar, een al zeer hoog verbruik, gele band) tot de meest kwetsbare groepen, vaak kleinbehuisde huurders (getroffen door extreme historische en nog komende lastenverhogingen bij het wonen), met verbruiken van maximaal 15 GJ/jaar. Die betalen 7% (15 GJ) tot zelfs dik 13% meer (ons huishouden, wat in 2014 zelfs fors minder verbruikte, ruim 6 GJ) aan bovengenoemde kosten, bij 9 GJ/jaar gemiddeld verbruik.

Ter vergelijking heb ik in het laatste kolommenpaar ook nog de absurde gevolgen van de introductie van de veel beklaagde Warmtewet op 1 januari 2014 laten zien. Zijnde het verschil tussen de totale kosten (excl. m³ kookgas) voor stadswarmte + kookgas vastrechten minus kookgas compensatie. Van 2013 naar 2014 gingen daarbij alle "vlaggen" op rood, voor álle getoonde verbruikscategorieën: er moest 2,7 tot zelfs 19,4% meer betaald worden aan het totaal aan voornoemde posten. Met wederom de grootste lastenverzwaring bij de meestal klein behuisde, vaak hurende weinig verbruikers die dat het minste kunnen hebben!

Afscheid kookgas
Ten tweede het resultaat als je de kookgas aansluiting zou laten verzegelen en geen gas meer afneemt maar elektrisch gaat koken. In de totale bedragen is daarbij geen rekening gehouden met het geëlimineerde, sterk aan kookgedrag gebonden (kook)gas verbruik (m³). En ook heb ik niet de "meerkosten voor elektra verbruik" (kWh) meegenomen, omdat het ook weer sterk van het gedrag zal afhangen. Hierbij dus s.v.p. voor u zelf proberen te bepalen wat de gevolgen van zo'n energie modaliteit switch zouden kunnen betekenen. Reken daarbij met een all-in elektra tarief tussen de 22 en 23 Eurocent/kWh, wat niet zo heel veel scheelt tussen leveranciers. Voor gas betaalt u momenteel bij standaard variabel contract bij NUON bijna 64 Eurocent/m³ (ook) exclusief vastrecht kosten. Het gaat in dit "nieuwe" geval om uitsluitend het GJ stadswarmte verbruik, plus het vastrecht stadswarmte. That's it: de vastrechten voor kookgas komen te vervallen, evenals de compensatiepost.

Dat is schrikken! Als u geschrokken was van de forse kosten verhogingen door de introductie van de Warmtewet, en u dacht aan de veilige kant te blijven door wellicht de kookgas aansluiting te laten afsluiten, heeft u met een zeer laag verbruik beslist niet het gewenste resultaat behaald. Zie de rode percentages, meer kosten bij verbruik tm. 12 GJ stadswarmte, als u die stap zou hebben genomen (linker kolommen paar, "2015 t.o.v. 2014"). Alleen bij hogere warmte verbruiken had u voordeel gehad. Al valt dat in vergelijking met de situatie bij "stadswarmte + kookgas aansluiting" (vorige tabel) een stuk minder rooskleurig uit: slechts 0,4% (bij 15 GJ/jaar verbruik) tot maar 3,9% voordeel (bij een zeer heftige warmte verschlendung van 75 GJ/jaar).

Vergelijken we de nieuwe situatie in 2015 met het "nul-meetpunt" 2013 (vóór introductie Warmtewet, 2e set kolommen), blijken zelfs meer dan de helft van de geschetste verbruiks-klassen meer te gaan betalen in deze opzet. 0,8% meer (bij al een fors verbruik van 30 GJ/jaar), tot zelfs 10,8% (58 Euro) meer bij de meest zuinig stokende verbruiks-groep (6 GJ/jaar). De Warmtewet is dus ook voor de "toevallige" of de al langer elektrisch koken groep in Leiden e.o. voor het grootste deel een vieze vastrechtfuik geworden. Alleen niet, het begint eentonig te worden, voor diegenen die zich wel wat kunnen veroorloven: de particuliere veelstokers. Een bijna nihil "voordeel" bij het "veronderstelde gemiddelde" verbruik van 35 GJ/jaar (gele band). Tot 3,7% voordeel bij elektrisch kokende huishoudens met stadswarmte in Leiden e.o., die een onwaarschijnlijke hoeveelheid van 75 GJ/jaar, met kostbaar Grunneger Gas gemaakte stadswarmte zouden wegbranden...

Uiteraard geldt ook voor deze groep "kookgas verlaters", zei het in iets minder dramatische mate, dat 2014 t.o.v. het voorgaande jaar een rampjaar was, met de invoering van de Warmtewet (laatste kolommen paar). Alle verbruikersgroepen gingen er op achteruit, inclusief de "grootstokers" (0,2% bij 75 GJ/jaar). Maar, het komt elke keer weer terug, de zuinige verbruikers zijn altijd weer de sjakie, met meerkosten tot bijna 50 Euro per jaar, 9,1% in de plus, bij een jaarverbruik van 6 GJ. Onrecht sensu stricto: zuinig leven wordt onder de Warmtewet expliciet bestraft. Een schande!

(9) Verschil vaste kosten met stadswarmte versus "klassieke" gaswoning (toegevoegd 4 maart 2015)

Uit mijn uitgebreide analyses van de diverse warmte tarief componenten (per 2015) blijkt één ding kristalhelder: we betalen ons helemaal arm aan vastrechtwoeker. Zeker weinig verbruikende huishoudens zoals de al op alle fronten zwaar gepakte huurders en sociaal zwakkere medemensen worden vierkant in het pak genaaid met de terreur van de "vastrechten" rond stadswarmte. Ik heb al berekend dat het vooral deze kwetsbare huishoudens zijn, die het ergst te lijden hebben onder de bizarre nieuwe condities van de Warmtewet - die ze "had moeten beschermen" (zie de rekentabellen voor stadswarmte aansluiting met / zonder kookgas, in de vorige paragraaf).

Verhouding stadswarmte vastrecht t.o.v. "klassiek gas"
Hoe verhoudt zich dat nu eigenlijk met wat een "klassiek" Nederlands huishouden in een woning met uitsluitend gas voor ruimteverwarming, tapwater en (eventueel) kookgas betaalt? Dat heb ik in de volgende grafiek uitgezet. Ik heb hierin uitsluitend de "totale vastrecht last" voor stadswarmte huishoudens in Leiden e.o. weergegeven. Zowel voor de situatie mét kookgas (incl. kosten netbeheer, gas leverancier, en aftrek van compensatiepost, o.a. in de Stevenshof), als voor de wijken die elektrisch koken en die géén (kook)gas aansluiting (meer) hebben (rode resp. bruine curves).

Daarnaast heb ik ook de vastrecht kosten (4 posten netbeheer plus vastrecht leverancier, in dit geval Vattenfall/NUON) voor klassieke huishoudens met een (max.) G4 capaciteit gasmeter berekend. Gebaseerd op de harde tariefbladen van zowel netbeheerder Liander (voorheen Continuon) als die van Vattenfall / NUON. Daarbij ben ik natuurlijk uitgegaan van een "klassiek" jaarlijks gas-verbruik wat ligt tussen 500 en 4.000 m³/jaar (tot en met 2008 lag die "tariefgroep" nog in het traject 500 tot 7.500 m³/jaar). Het zal zelden voorkomen dat mensen boven zo'n (gigantisch) verbruik van 4.000 kubieke meters gas komen (dan kom je in een hoger capaciteitstarief terecht). Het Nederlandse gemiddelde, klassieke huishoudelijk verbruik, duikt al jaren lang stapsgewijs omlaag (door betere isolatie van woningen in combinatie van verbeterende rendementen van CV ketels). En is volgens de laatste cijfers van CBS (2013) in dat jaar "gearriveerd" rond de 1.600 m³/jaar ("spread" appartement 1.050 m³ <-> vrijstaande woning 2.800 m³). In de grafiek heb ik deze vastrecht curve voor het "klassieke gas huishouden" in olijfkleur weergegeven.

Voor alle drie de curves (stadswarmte mét cq. zónder kookgas, en "standaard all-gas situatie") heb ik lineaire trendlijnen door Excel laten berekenen (gestippelde lijnen). Het almaar uitdijende, sinds de invoering van de Warmtewet per 1-1-2014 zelfs explosief gegroeide "verschil" tussen deze twee "vastrecht curves" (stadswarmte opties versus all-gas optie) zou gelegen moeten zijn in het NIET hebben van een CV ketel bij de stadswarmte huishoudens. Alsmede aan het zogenaamd "vermeden onderhoud aan die fictieve, niet aanwezige CV ketel".

U kunt me meer vertellen, maar hier stinkt Polder PV dus niet in. Dit slaat helemaal nergens op, want kennelijk "moet" ik uit het ronduit dramatisch opgelopen verschil tussen de twee typen vastrecht curves in bovenstaande grafiek (dubbele rode pijl en heftig verschil in hellingshoek van de trendlijnen) concluderen, dat al dan niet fictieve CV ketels tegenwoordig een gouden coating lijken te hebben. En sinds de Warmtewet is ingetreden ondanks de (bij lange na niet voldoende) "correctie" van 2014 -> 2015 opeens ook nog wellicht maandelijks "onderhouden" lijken te (moeten?) worden. Kennelijk met de uitdrukkelijke bedoeling om de stadswarmte klanten aan volledig idiote, en volslagen fictief "omhoog gerekende" vastrecht lasten te "helpen"? EZ kan oneindig lullen als brugman, en daar vuistdikke dossiers over volpennen. Maar ze zitten gewoon sprookjes te vertellen, het is pure polderkolder. We worden als stadswarmte klanten én als parlement belazerd. Punt.

En dan heb ik het nog niet eens gehad over alle voordeeltjes die mensen in een "gaswoning" zich allemaal kunnen toebedelen in een vrije markt waar naar hartelust "geshopt" kan worden bij bijna vijftig (!!) aanbieders naar lage gas tarieven, eventueel in combinatie met een extra interessant stroomcontract. Boodschappen die stadswarmte huishoudens helemaal niet kúnnen doen. Want zij betalen de hoofdprijs. Aan warmtewoeker. Bij hun niet te verkiezen monopolist.

(10) Verbruikscijfers "gemiddelde huishoudens" volgens cijfers Energie-Nederland

** Voor 2013 is geen nader marktonderzoek geweest a.g.v. de kennelijk onverwachte vertraging voor de ingangsdatum van de tien jaar lang voortslepende Warmtewet (begin februari 2013 voorzien: 1 juli 2013). Derhalve zijn door Energie-Nederland de kencijfers voor (het marktonderzoek voor) 2012 aangehouden (laatste kolom). Dat zijn dus niet de "in de praktijk vastgestelde" kencijfers. Voor de hier onder gehanteerde CAGR berekening van de procentuele jaargroei is dan ook slechts tot en met 2012 gerekend.

In deze tabel (geen updates meer omdat er geen nieuwe rapporten zijn verschenen) staan de verbruikscijfers die de basis vormen voor de berekeningen en tariefvoorstellen stadswarmte (variabele kosten, dus GJ prijs) zoals de branche organisatie Energie-Nederland die hanteert. Deze cijfers komen uit de jaarlijkse "tariefadvies" rapportages die eind van het jaar op de website van Energie-Nederland worden geopenbaard. Er worden daartoe volgens eigen zeggen representatieve steekproeven genomen (waarbij "extremen" er uit worden gehaald) bij huishoudens met een standaard gas aansluiting (gas gebruikt voor ruimteverwarming, tapwater, en koken), en huishoudens met een stadswarmte aansluiting zonder gas (en dus elektrisch koken).

Sinds 2013 is er geen nieuw marktonderzoek meer gepubliceerd door Energie Nederland, waarschijnlijk omdat de Autoriteit Consument & Markt de "regulering" van de stadswarmte markt moest overnemen. Dat dit de zaken alleen maar verder op de spits heeft gedreven is begin 2014 bij alle betrokkenen die iets over tarieven en prijs evolutie "weten" (dat is slechts een zeer select gezelschap in Nederland vanwege de enorme complexiteit van deze materie!) kristalhelder geworden. Onder de "bezielende" leiding van ACM is de stadswarmte klant per definitie tot een absurde vorm van vastrechtslavernij veroordeeld, en zal hij/zij daar een leven lang verder onder gebukt gaan, zolang men niet verhuist naar stadswarmte-vrije oorden...

Uit bovenstaande statistische gegevens (universeel geldig voor alle Nederlandse stadsverwarmingsprojecten waarbij berekeningen volgens het Niet Meer Dan Anders principe gehanteerd worden!) en uit de in de vorige grafieken getoonde tarief ontwikkelingen van gas- en elektra (lokale prijsstelling) wordt de GJ prijs in een specifiek tijdvak (meestal een half jaar) bepaald volgens onderstaande formule:

De in bovenstaande tabel opgevoerde statistische basisgegevens heb ik in de volgende grafiek bij elkaar gezet:

In deze grafiek, gedestilleerd uit bovenstaande tabel, gelieve voor de verbruikscijfers voor gas en elektra de linker Y-as als referentie te gebruiken, voor stadswarmte de rechter Y-as. In de laatste kolom zijn de bijbehorende getallen genoemd, die identiek zijn voor 2012 omdat er geen nieuwe marktinventarisatie is geweest.

Duidelijk is te zien dat het "gemiddelde" gasverbruik in de steekproeven continu daalt, zoals ook elders al jaren wordt gesignaleerd. Daartoe heb ik een - gestippelde - trendlijn toegevoegd in de grafiek. Een gevolg van een gemiddeld genomen steeds efficiëntere populatie verbrandingsketels (oude, inefficiënte bakken worden stapsgewijs voor [veel] efficiëntere ingeruild), een gemiddeld genomen steeds betere isolatiegraad (vooral bij nieuwbouw een no-brainer, de energetische renovatie van bestaande gebouwen gaat echter veel te langzaam). Daarnaast is voor de landelijke statistieken ook het toenemend (doch in NL nog steeds zwaar tegenvallend) gebruik van alternatieve verwarmings-systemen relevant, zoals integratie van zonnecollectoren in het verwarmings-circuit, warmtepompen en houtpellet-ovens e.d. Het verbruik in gas-gestookte woningen is in de steekproeven van Energie-Nederland in de getoonde periode (2002-2012) gedaald van 1.582 naar 1.337 m³. Dat komt volgens de CAGR methodiek neer op een gemiddelde jaarlijkse (YOY) daling van 1,67%/jaar.

Ook het stadswarmte verbruik in SV woningen zonder gasaansluiting is gedaald, maar met een lager tempo dan bij "gas" (zie ook gestippelde trendlijn): In de periode 2002-2012 zou het gemiddelde verbruik in de steekproef populatie (excl. extremen) omlaag zijn gegaan van 35,58 naar 34,36 GJ/jaar, een daling van slechts gemiddeld 0,35%/jaar (cf. CAGR). Opvallend lager dan bij "gas", en een zoveelste teken aan de wand, dat het zo hoog bezongen "Niet Meer Dan Anders" principe van geen kant deugt. En dat mogelijk de minder strenge isolatievoorwaarden voor woningen in stadswarmte gebieden t.o.v. hun "gasgestookte" zusters (!) hier debet aan kan zijn. Voor de zoveelste maal: in het nadeel van gebonden stadswarmte klanten die geen kant op kunnen. Maar die relatief bezien wel gemiddeld "harder moeten stoken" dan mensen in vergelijkbare gas-gestookte huizen. En dat met dure gigajoules.

Het elektra verbruik tussen gas- en stadswarmte huishoudens is, i.t.t. talloze speculaties daar over, in de Energie-Nederland steekproef populatie nauwelijks van elkaar verschillend, zie zowel de tabel als de grafiek. Aanvankelijk was het elektraverbruik in "gaswoningen" ietsje hoger dan in een "SV-woning" (2002-2008), daarna werd het stroomverbruik in "SV-woningen" ietsje hoger dan in de gemiddelde "gaswoningen". Mogelijk omdat er in de meeste (maar niet alle) "SV-woningen" elektrisch wordt gekookt. Groot zijn de verschillen echter nooit geweest. Wel is opvallend dat voor het tariefadvies 2012 een significanter hoger verbruik bij SV-woningen werd vastgesteld, 2,6% meer stroomverbruik dan in gelijkwaardig veronderstelde "gaswoningen". Ook als we naar de CAGR groeipercentages kijken, komen alweer de SV-woningen er iets slechter van af: YOY gemiddelde jaarlijkse groei stroomverbruik 0,87%/jaar bij de "gaswoningen". En zelfs 1,20% bij de SV-woningen. Ook hieruit blijkt dat gemiddeld genomen men in SV-woningen slechter af lijkt te zijn dan in huizen die standaard op gas zijn aangesloten. Dus 6% van de Nederlandse huishoudens wordt kennelijk nog steeds benadeeld. En "een" Warmtewet zal daar aan niets veranderen. Of wellicht: die niet te respecteren positie van de gebonden warmte klanten nog verergeren.

(11) Nieuw element in uw (onnavolgbare) energienota: de SDE opslag (uitgewerkt 2014)

Ondanks vragen van mij aan SP parlementslid Paulus Jansen, enkele jaren geleden, is altijd onduidelijk gebleven of, en zo ja, hoe, er voor stadswarmte klanten in Nederland enige vorm van "SDE heffing" betaald moest gaan worden. De bijdrage die onder het dictaat van Verhagen van EZ "geeist" werd van de huishoudens en de bedrijven voor het financieren van - meestal grote - SDE "plus" projecten, omdat de Staat voor een roestige florijnencent op de eerste rang wil blijven zitten bij de "stimulering" van (verondersteld) hernieuwbare energie. Waarbij de "lasten" evenredig zouden worden verdeeld over de burgers en de bedrijven.

Ik heb nooit antwoord gekregen op mijn vraag, en ook bij het verschijnen van de "documentatie" van die nieuwe Wet werd er met geen letter gesproken over de mogelijke gevolgen voor stadswarmte klanten. Er werden uitsluitend bedragen genoemd die per kubieke meter gas of per kWh elektra zouden worden afgeroomd door de Staat. Moesten SV-klanten, die in gigajoule worden afgerekend, nu wel of niet meebetalen, en zo ja, hoe dan? Ons gekozen parlement zweeg op alle niveaus als het graf. Een sterk staaltje van "heldere communicatie met de samenleving", dus weer. Het is nooit anders geweest: een compleet drama.

Energie-Nederland geeft echter in hun "tariefadvies stadswarmte voor 2013" (download van deze pagina) eindelijk het antwoord. Op pagina 19 van het tariefadvies van de branche-organisatie van december 2012:

^^^
Screendump van p. 19 van het tariefadvies van Energie-Nederland voor stadswarmte in 2013.
In rood mijn opmerkingen toegevoegd. De vereniging rekent kennelijk met een hoge ratio van
38,92 kubieke meter gas "per gigajoule". TNO en ECN rekenen met 31,595 m³/GJ.

Uit bovenstaande volgt dat bij de meest voorkomende "geïntegreerde verwarming/tapwater" SV apparaten (zoals we ook in de Leidse Stevenshof hebben) er een SDE opslag betaald moet gaan worden (per 1 januari 2013) van 9 Eurocent per Gigajoule afname van stadswarmte excl. btw. Een cent minder per GJ als er een installatie is die uitsluitend voor de ruimteverwarming wordt ingezet. Inclusief btw komen die opslagen neer op 10,89 resp. 9,68 Eurocent/GJ.

Wat zijn hiervan de gevolgen?
Uitgaande van standaard kengetallen uit de recente publicatie "Energie Trends 2012" (download hier), bomvol statistieken over de NL energievoorziening, en gepubliceerd door ECN (onderzoeksinstelling Petten), Energie-Nederland (branche-organisatie Nederlandse energieleveranciers) en Netbeheer Nederland (branche-organisatie Nederlandse netbeheerders, waarvan er nog maar 11 zijn inclusief hoogspannings-netbeheerder TenneT, en 2 netbeheerders die alleen een gasnet hebben):

** NB: Branche-organisatie Energie-Nederland stelt in hun Tarief advies rapport voor 2013 echter op pagina 19 (SDE heffing conversie "berekening" zelfs dat 1 GJ het equivalent van 38,92 m³ aardgas zou zijn (zie screendump hier boven). Vattenfall/NUON maakt het nog bonter: zij voeren een geheel eigen getal op hun webpagina "toelichting tarieven stadswarmte": "Eén Gigajoule komt overeen met ongeveer 43 m³ aardgas", zonder dat te documenteren. Polder PV gaat van de ECN data uit die corresponderen met die van TNO.

Met deze cijfers gaan we de "SDE opslag last" berekenen voor enkele typische Nederlandse huishoudens. Daarbij maken we gebruik van de gepubliceerde, in Wet vastgelegde SDE opslag tarieven. Ik maak daarbij gebruik van de voor 2013 geldende (exclusief btw) bedragen en die voor het laatst genoemde jaar 2016 (tussenliggende jaren liggen ook vast, tarief stapsgewijs oplopend, worden later nog door mij grafisch uitgewerkt):

SDE opslag gas 2013 0,23 €ct/m³, in 2016 opgelopen tot 1,13 €ct/m³ (1e staffel tm. 170.000 m³/jaar). Nota bene: inclusief kookgas!
SDE opslag elektra 2013 0,11 €ct/kWh, in 2016 opgelopen tot 0,56 €ct/kWh (1e staffel tm. 10.000 kWh/jaar).
SDE opslag stadswarmte 2013 volgens methodiek Energie-Nederland: 9 €ct/GJ (geïntegreerde SV-installatie), in 2016 opgelopen tot ongeveer 44 €ct/GJ (op basis van 1e staffel "gas" tm. 170.000 m³/jaar en conversie factor 1 GJ = 38,92 m³ volgens Energie-Nederland).

(a) "Klassiek" huishouden aangesloten op gas, verbruik 1.484 m³ gas/jaar en 3.312 kWh elektra per jaar. SDE opslag 2013: EUR 3,41 (gas) + 3,64 (elektra) = EUR 7,05/jaar (incl. btw: EUR 8,53/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 16,76 + 18,55 = EUR 35,31/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% btw: EUR 42,73/jaar).

(b) "Klassiek" stadswarmte huishouden zonder gasaansluiting, verbruik 34,36 GJ warmte/jaar en 3.398 kWh elektra per jaar. SDE opslag 2013: EUR 3,09 (SV) + 3,74 (elektra) = EUR 6,83/jaar (incl. btw: EUR 8,26/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 15,12 + 19,03 = EUR 34,15/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% btw: EUR 41,32/jaar).

(c) "Afwijkend" stadswarmte huishouden met kookgas aansluiting (o.a. Leidse Stevenshof, 4.700 woningen), "gemiddeld" verbruik van 33,16 GJ warmte/jaar, 3.312 kWh elektra/jaar en 38 m³ kookgas/jaar. SDE opslag 2013: EUR 2,98 (SV) + 3,64 (elektra) + 0,09 (kookgas) = EUR 6,71/jaar (incl. btw: EUR 8,12/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 14,59 + 18,55 + 0,43 = EUR 33,57/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% btw: EUR 40,62/jaar).

Al met al lijkt dit alles, bij correcte aannamen, zo'n beetje lood om oud ijzer, en zou elk "type" burger "ongeveer" evenveel aan "SDE heffing gaan betalen. Alleen is hij/zij de facto uitgesloten van het "profiteren" van de SDE regeling waar hij aan meebetaalt, want die is feitelijk alleen nog maar voor grote bedrijven "geschikt gemaakt" door Economische Zaken. Burgers hebben er sinds de ondergrens van 15 kWp voor een PV-systeem (SDE 2011) en het uit de regeling schrappen van kleinverbruik aansluitingen (SDE 2012) niets meer bij die regeling te zoeken (tenzij ze arbeidsintensieve crowdfund projecten starten, al wordt dat meestal juist weer door bedrijven geïnitieerd zoals Greencrowd). Het is dan ook niet verbazingwekkend dat het ooit de bakens verzettende NOVEM inmiddels is verworden tot een pure belangenbehartiger van het bedrijfsleven. Het heet, na diverse naamswijzigingen (>> SenterNovem >> Agentschap NL) nu immers voluit Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, RVO (site). Waar plompverloren op de homepage staat vermeld dat dit rijksorgaan (waar heel veel belasting geld wordt verbrand) "ondernemers ondersteunt". De eerste twee woorden erna zijn: "Met subsidies"... Het is nooit anders geweest in ons land: particulieren hebben daar de facto niks meer te zoeken. Er mag geen decentrale revolutie komen, daar zijn ze in Den Haag als de dood voor. "Ondernemers" mogen subsidies opstrijken, en jan met de korte achternaam mag die gaan betalen...

Tot slot
De informatie in de tabellen en daaruit door Polder PV gemaakte grafieken op deze webpagina is ontleend aan detail gegevens, op schriftelijk verzoek van de Wijkraad Stevenshof (Leiden) aangeleverd tot en met 2007 door NUON Warmte (waarvoor hartelijk dank), van tariefbladen en de website van Vattenfall/NUON, en van de tariefbladen van onze lokale netbeheerder Continuon, later omgedoopt in Alliander (regionale netbeheerder Liander). Het gaat om ingewikkelde materie en lastige berekeningen. Polder PV is niet aansprakelijk voor fouten, gebruik van deze informatie is voor eigen risico. Tabellen en figuren mogen niet zonder toestemming worden overgenomen, neem eerst contact op met de webmaster. Denkt u verkeerde gegevens te zien of andere informatie te hebben, stuur s.v.p. een e-mail naar Polder PV. Dank!

Voor veel meer info over de problematiek rond stadswarmte en, vooral, de extreme complicaties door de aanwezigheid van een kookgas aansluiting in de Leidse Stevenshof, zie verder het dossier "NUON Soap" op Polder PV, te beginnen bij de "actuele" pagina.

Reeshofwarmte op Facebook (in 2013-2015 mogelijk de meest actieve stadswarmte "verzetsgroep" die overal tot op de bodem gaat van de warmte problematiek en die een onvoorstelbare schat aan kennis hebben verzameld. Must read!)

Warmtewet krijgt aandacht van Den Haag (25 nov. 2014, n.a.v. onder anderen druk van Vereniging Eigen Huis, Consumentenbond, en Woonbond, is er een hoorzitting over de Warmtewet afgedwongen. Zitting vindt 4 februari 2015 plaats in Den Haag)

"Prijs voor warmte daalt met 20 euro" (22 dec. 2014 - misleidende titel - voor weinigverbruikers - in intro bij de nieuwe "maximale tarief directieven voor stadswarmte" door marktwaakhond ACM)

Alle tarieven voor stadsverwarming (in 2014 pas op 20 januari geopenbaard, in 2015 op 17 januari: tariefstellingen stadswarmte en koude projecten en warmtepomp tarieven bij Vattenfall/NUON).

Tilburgse wijk Reeshof legt claim van 100 miljoen euro neer bij Essent (24 jan. 2014, Omroep Brabant. Veel meer ellende in het land, Reeshof betaalt de HOOFDPRIJS met vastrechtwoeker hors categorie van ... 610 Euro per jaar! Een rechtszaak lijkt onvermijdelijk als er geen oplossing voor de aansluitbijdrage woeker wordt gevonden)

Nieuwe Warmtewet per 1 januari 2014 (december 2013 - slijm epistel van Vattenfall/NUON waarin beloofd wordt dat "klanten met een aansluiting op een (stads)warmtenet extra beschermd" zouden gaan worden, en "Zodat ze zeker zijn van warmtelevering, niet te veel betalen en een goede service krijgen". Wat een regelrechte leugen is gezien de schaamteloos gevolgde vastrechtwoeker).

Eerdere versie van data en grafieken voorgaande "regelingen" en tarieven gepubliceerd in 2008, later enkele data tm. 2011 toegevoegd. Voorbereidingen en pagina opmaak met data 2013 medio-eind januari 2013. Eerste uitgebreide versie gepubliceerd dd. 4 februari 2013. Een nog uitgebreider versie met de eerste gevolgen van de invoering van de Warmtewet, en de tariefstellingen voor 2014 dd. 27 januari 2014. Upload nieuwe, bijgewerkte versie 2015: 8 februari 2015.


grafieken stadswarmte	links	PV-systeem	basics	grafieken graphs	huurwoningen	nieuws	index

Stadswarmte grafisch belicht

update 2015 Vattenfall/NUON Warmte Leiden