Energiekosten
kort
| |
|
||||||
|
Energiekosten
kort
|
index | ||||||
|
Financiën - 9 (status 2013)Voor status tm. 2014, zie update. Energiekosten beknopt - elektraOmdat er nog verbijsterend veel onbegrip in de Nederlandse markt is over wat nu de WERKELIJKE wijzigingen in de energiekosten zijn geweest over een langere tijdsperiode, heb ik mijn oudste en nieuwste beschikbare "harde" tarief data in drie grafieken bij elkaar gezet. Die gaan over de drie HOOFD categorieën op uw nota, of beter gezegd: in de halfjaarlijkse of jaarlijkse tarieven die u "worden aangerekend". Ik doe dat aan de hand van de standaard "grijze" enkeltarief prijzen in de periode 2002 (eerste half jaar) tot en met 2013 (idem) bij de leverancier Vattenfall/NUON. Die variabele tarieven vormen nog steeds het standaard "referentiekader" bij alle prijs besprekingen, al is daar natuurlijk een verpletterende chaos aan andersoortige tariefstellingen bij gekomen waar geen mens meer wijs uit wordt. Die leg ik hier terzijde: het gaat om de basis, en hoe die basis is gewijzigd in de loop der jaren. Ontleend aan de tarieflijsten van het "klassieke" energiebedrijf. Het energiebedrijf wat bij ons eind vorige eeuw trouwens nog EWR heette, daarna NUON, en tijdens de liberalisering van de stroom- en gasmarkt, te beginnen op 1 juli 2009 (operationele zeggenschap) stapsgewijs aan het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall werd verkocht, bij uitsluiting van de afgesplitste netbeheerder Continuon, die later werd omgedoopt in Alliander. Verder heb ik de tarief data van genoemde Continuon en de rechtsopvolger, netbeheerder Alliander genomen. Dat is de grootste in Nederland, onze woonstee ligt in hun netgebied. Bij andere netbeheerders kunnen tariefcomponenten enigszins (maar niet veel) afwijken. Verder zijn uiteraard voor de energiebelasting en de vaste teruggave post ("belastingvermindering", het veel gebezigde "heffingskorting" wordt in dit opzicht nooit gebruikt door Min. Fin.) de tarieven van het Ministerie van Financiën gehanteerd. Drie grafieken toon ik hier, met een vergelijking van de tariefopbouw van de getoonde hoofdcomponent, en, zeer belangrijk, de CAGR berekening voor de gemiddelde toename per jaar van die hoofdcomponent. CAGR staat voor Compound Annual Growth Rate, en dat begrip heb ik in het artikel van 22 mei 2012 toegelicht en grafisch uitgewerkt voor de kWh prijs wijzigingen.
Alle tariefcomponenten zijn exclusief BTW weergegeven. Bovenop de betreffende kolommen is apart die (ook) aan de Staat toe vallende, soms al behoorlijk uit de klauwen lopende BTW post weergegeven voor alle componenten bij elkaar (diep rode kleur). Die was 19% in 2002, in 2013 alweer 21% (per 1 okt. 2012). (1) Tarief ontwikkeling variabele kWh kosten 2002-'13
Linker kolom: tarief opbouw kWh prijs in eerste jaarhelft 2002, rechter kolom die in eerste jaarhelft 2013. Opvallende verschillen: (1) in 2002 nog een "variabele transporttarief component" geïncasseerd door netbeheer (in ons geval Continuon, destijds nog duidelijk verbonden met de NUON holding), lichtblauw kolom segment. Verdwenen in 2013 (feitelijk al per 1-1-2009; zie onder grafiek 2). (2) Een véél lager energie belasting tarief (magenta kleur). Die majeure component werd per 1 jan. 2009 gigantisch omhoog gekrikt als een van de VIER elementen in de mega-operatie "invoering capaciteitstarief" (de andere componenten waren: invoering nieuw capaciteitstarief voor elektra aansluiting, enorme verhoging van de teruggavepost energiebelasting, en afschaffen variabele transport component netbeheer). Daarna verdere verhogingen door inflatie correcties. (3) Het "grijze" stroom tarief wat NUON in rekening bracht/brengt (als Vattenfall in 2013, onderste element in de kolommen, grijs) is weliswaar ook aardig gestegen, maar het is de enige component die u kunt "kiezen", dus "de feitelijke markt". Dat maakt in 2013 nog maar 31% van de totale kWh prijs uit! Dat is weinig hoger dan die component in het nog "niet geliberaliseerde" jaar 2002: bijna 25%. De rest is allemaal staatsinkomsten geworden in 2013! (4) Vanwege de forse verhogingen is de BTW post voor de Staat ook aanzienlijk gestegen. (5) Per 1 januari 2013 is er ook een SDE heffing in stelling gebracht, die op dezelfde wijze "werkt" als de energiebelasting. Nu nog weinig (oranje streepje), maar dat gaat per jaar verdubbeld worden. SDE subsidie gaat voor nieuwe projecten vanaf 2011 feitelijk alleen nog maar naar bedrijven. Burgers "moeten" sinds begin 2013 via de energie nota (variabele deel) mee dokken, maar "kunnen" niet profiteren. Voor zonnestroom moest je in minstens 15 kWp realiseren, en je kreeg een hondenfooi. Sinds SDE 2012 wordt alleen nog maar SDE "gegeven" voor projecten achter een grootverbruik aansluiting. Burgers de facto exit. In de grafiek zijn van de drie belangrijkste deelcomponenten (indien aanwezig) de percentages aandelen in het geheel weergegeven. Duidelijk is dat de Staat de grootste winnaar is bij de hoofdcomponent "variabele kWh kosten", als er maar flink afgenomen blijft worden. Het aandeel steeg van 51,9 naar 68,7% in 11 jaar tijd. Ondanks de veelbesproken "liberalisering". Let in de grafiek goed op de vingers in de pap van 3 "markt" partijen: De Staat (grootste profiteur van veel verbruik), de netbeheerder (NB), die op het vlak van "variabele" kosten haar inkomsten kwijt is (zie echter onder vastrechten, hoofdcomponent 2). En dan is er nog een zielige "markt"partij genaamd de "leverancier", die op het gebied van variabele kosten dus nog geen derde deel van de kWh prijs "mag" scoren in 2013. Gaan we de overall prijs inclusief alle variabele componenten bekijken, is deze in de getoonde periode gestegen van 16,71 naar 22,89 Eurocent/kWh. Dat geeft een gemiddelde "CAGR" jaargroei van slechts 2,9%/jaar te zien (gestreepte vetgedrukte pijl). Ergo: s.v.p. vanaf nu dan ook alle l*lkoek op internet, van ontelbare bronnen waaronder enorm veel aanbieders van zonnepanelen en -systemen, definitief in de vuilverbrander gooien. Want die komen regelmatig met onzin percentages van 7 tot zelfs 10 procent gemiddeld per jaar (omdat ze die beruchte CBS tabel niet begrijpen...). Voor de goede orde, en knoop die nogmaals in uw oren: UITSLUITEND variabele kosten zijn "saldeerbaar", en UITSLUITEND door die kosten te drukken door besparen (en/of zelf opwekken achter de aansluiting), kunt u geld uitgaven vermijden. De rest blijft u dokken (hoofdcomponent 2, "vastrechten"). Of blijft u ontvangen (hoofdcomponent 3, "vaste teruggave post energiebelasting"). That's it. (2) Tarief ontwikkeling vaste kosten 2002-'13 per maand
In deze grafiek toon ik de niet vermijdbare, vaste maandelijkse kosten die u altijd blijft betalen ongeacht wat u doet achter uw aansluiting. En zo lang die aansluiting intact blijft, en u (dus) verplicht een stroom-contractant bent met een door u aangewezen (of, bij uitblijven keus - de facto) "leverancier". Ook al saldeert u alle stroom op jaarbasis helemaal "weg". Of u zuipt als een tempelier 9.999 kWh per jaar weg aan kolengrijze stroommix. Maakt niet uit, het resultaat blijft hetzelfde wat de vastrechten betreft. Deze bestaan grotendeels uit vastrechten transport, die u (feitelijk) betaalt aan de regionale netbeheerder, bestaande uit vier deelposten. En u betaalt zogenaamd "vastrecht leverancier", een post die opgevat kan worden als de call-center kosten bijdrage en om de administratie op orde te houden van uw zelf verkozen "aanbieder". Uiteraard heeft deze laatste post niets te maken met netbeheer of "transport", en er wordt door sommige leveranciers (omdat het een NIET door ACM - vorig jaar nog NMa - gereguleerde post is!) flink misbruik van gemaakt (schofterig hoge tarieven zowel voor elektra als voor gas). Alle deelposten vindt u in de legenda rechts in de grafiek: vastrecht aansluiting, vastrecht transport, het gigantische, op 1 januari 2009 ingevoerde capaciteitstarief (waar Liander de post "systeemdienst" voor hoogspanningsnetbeheerder TenneT = staatsbedrijf onder het ministerie van Financiën in verstopt*), en tenslotte de meetdienst. Alle in kleurtinten blauw. In 2002 was er behalve de meetdienst géén onderverdeling in de rest van de transporttarieven van netbeheer, dat segment heb ik gearceerd weergegeven. Nota bene: alle transport tarief componenten (voor elektra) worden gereguleerd door de NMa (inmiddels omgedoopt tot "Autoriteit Consument & Markt", ACM). Netbeheer pakt in 2013 maar liefst 74% van uw "vaste" kosten. Dat was in 2002 nog "maar" 63,8%... De "vijfde" vastrecht post, "vastrecht levering", in donkergrijs weergegeven, is een niet gereguleerde post waarmee de leverancier kan doen en laten wat 'ie wil. Hier zit een grote dreiging in, en dat is ook bij grotere partijen al geschied: die post wordt stiekem stapsgewijs omhoog gekrikt, zonder dat deze partijen dat "aankondigen" in de media... Wel is het zo dat in het geheel van "vaste lasten" het aandeel van deze curieuze, slecht begrepen post fors is afgenomen, van 20,2% (2002) naar slechts 8,6% in 2013... Uiteraard roomt de Staat der Nederlanden ook hier weer gezellig af: het BTW aandeel is gestegen van 16,0 naar 17,3% op deze kolom. Zie echter voor een genereuze "compensatie" (die ik in het buitenland maar niet krijg uitgelegd, dan krijgen ze glazige ogen...) in de laatste paragraaf 3... Nota bene: in de grafiek zijn de vaste kosten per maand weergegeven. Dus: vermenigvuldigen met 12 om aan de kalenderjaar kosten te komen. In totaal is de vaste lasten druk op uw nota (in deze situatie) enorm gestegen, van 5,44 naar een spectaculaire 23,93 Euro per maand inclusief BTW. Dit betekent, berekend volgens de CAGR methode, dat er een gemiddelde stijging is geweest van een spectaculaire 14,42% per jaar over de periode 2002-2013! DAT is procentueel bezien de grote kostendriver geweest op uw nota. En NIET de paar procent die de all-in "stroomprijs" gemiddeld per jaar is gestegen in dezelfde periode! (paragraaf 1). Vastrechten kunt u echter niet beïnvloeden. U dokt ze altijd... En, het aller belangrijkste: die posten zijn niet saldeerbaar! Het is ongelofelijk belangrijk dat u dat goed in uw oren knoopt: ze hebben geen enkel effect op terugverdientijden. Ook bij energiebesparing heeft dit "niet te besparen" aanzienlijke deel op uw nota geen enkele invloed: u betaalt die posten altijd! * Systeemdienst (voor 1 januari 2009 ook een "variabele post", dus per kWh gerekend, vanaf 1-1-2009 een "vastrecht" post), is voor aansluitingen van max. 3x 25 ampère (en enkelfase aansl.) in 2013 EUR 4,16/jaar excl. BTW. Dat is 2,8% van de post "capaciteitsvergoeding transport" bij Liander (totaal in 2013 voor dit soort aansluitingen: EUR 147,21 excl. BTW op jaarbasis). Die systeemdienst wordt door de regionale netbeheerders afgedragen aan TenneT, wat een dochter is van het Ministerie van Financiën. Deze (nu nog) kleine post kan dus ook als inkomsten voor de Staat worden gezien, al is die als zodanig niet in bovenstaande grafiek "geïdentificeerd" (opgenomen in cap. tarief kolomsegment). (3) Tarief ontwikkeling vaste teruggave post energiebelasting 2002-'13 per jaar
U krijgt van de overheid "zomaar" geld terug. Dat heet te zijn uit het oogpunt van "sterk gestegen energiekosten", voor zowel elektriciteit, als voor gas. Waarbij niet wordt gespecificeerd waar dat dan wel aan zou liggen. Henri Bontenbal is de specialist op dat gebied, die in de archieven van de parlementaire geschiedenis graaft op zoek naar "de intenties" achter de energiebelasting wetgeving. Zie o.a. zijn fraaie artikel "Waarom betalen we energiebelasting" van 4 november 2012. Een uitgebreid kamerstuk werd door hem recent uit de krochten van de Staatscourant opgediept, wat er uitvoerig op ingaat. Gepubliceerd op 26 juli 1995, maar liefst 18 jaar geleden... Vooral onder paragraaf 2 heeft u kunnen zien dat het vooral "daar aan ligt", dat u flink meer bent gaan betalen aan de energie nota. Vooral de vaste kosten zijn gierend uit de klauwen aan het lopen. Als u altijd een zuinig type bent geweest, zult u op dat front het hardst zijn "gepakt" door de betreffende partijen, omdat u daar niets aan kon en kunt doen (enige alternatief bij gas: aansluiting de deur uit doen en all-electric gaan). Daarbij komt ook de complicatie dat Brinkhorst (D'66) destijds - gelukkig - in zag dat weinigverbruikers zwaar belazerd zouden gaan worden bij de vurig door EnergieNed gewilde invoering van het capaciteitstarief. Zuinige mensen zouden zich helemaal kreupel gaan betalen aan vaste kosten, waarbij hun maatschappelijk bezien zeer lovenswaardige gedrag zwaar bestraft zou gaan worden. Dat kon natuurlijk niet, en dat werd "opgelost" door bij de invoering van het capaciteitstarief gelijktijdig de energiebelasting op kWh extreem te verhogen ("instandhouden besparingsprikkel"), om het wegvallen van het variabele transporttarief op te vangen. Tegelijkertijd moest de invoering van het capaciteitstarief worden "afgevangen" door die slecht begrepen "teruggave post energiebelasting", of "belastingvermindering", zoals Min. Fin. dat in cryptische bewoordingen noemt, extreem te verhogen. De pest van die ingreep is, dat het een éénmalige is geweest, zie de time-line van de tarief ontwikkeling. Sinds 1 januari 2009 is de teruggavepost NIET meer gewijzigd. En zelfs niet voor inflatie gecorrigeerd. Dat is uniek, want verder worden ALLE posten op uw nota gecorrigeerd voor inflatie. Uiteraard de posten die u normaal moet betalen. Zo word je dus extra in het pak genaaid door de Staat. Bijna niemand snapt zijn nota, dus dat is tot nog toe vrijwel onbemerkt gebleven, behalve door zeloten als Polder PV. Nu weet u het ook... En dan mag u ook meteen weten dat bij Liander voor kleinverbruik aansluitingen het per 1 januari 2009 in het leven geroepen capaciteitstarief wel degelijk is gestegen. En niet zo'n beetje ook: met 8,02% t.o.v. de situatie op 1 januari 2012 (1 jaar stijging). En, niet schrikken, met 26,88% sinds de invoering van die reuzenpost op 1 januari 2009 (kleinverbruik, max. 3x 25 amp. aansluiting). Dat komt neer op een gemiddelde jaarlijkse stijging van maar liefst 6,13% (CAGR). Aanzienlijk hoger, meer dan het dubbele, dan de stijging bij de variabele kWh prijs (paragraaf 1). De teruggave post is t.o.v. 2002 gemiddeld per jaar gestegen met 7,79% (CAGR), een stuk lager dan de enorme gemiddelde stijging per jaar van de pyramide van 5 vastrecht kosten ("hoge uitgave post"). Feitelijk is er per 1 januari 2009 een stilstand gekomen in de vrijgevigheid van de regering, want de "belastingvermindering" zoals Min. Fin. die post ook wel noemt, is gestabiliseerd. De vastrechten blijven ondertussen gewoon doorknallen. Zowel de vastrechten, als de "teruggavepost energiebelasting" zijn NIET saldeerbaar. En ze hebben beiden dus geen enkele invloed op "terugverdientijd" berekeningen bij besparingen op energieverbruik, en/of bij aanschaf van zonnepanelen. Ze moeten derhalve buiten al dat soort "berekeningen" worden gehouden. Het is bijna onmogelijk om zonder elektriciteitsaansluiting te leven in de moderne maatschappij. En de netbeheerders en de overheid weten dat natuurlijk heel erg goed... Reacties uit het veld
Disclaimer Polder PV tracht zo nauwgezet de "cijfermatige werkelijkheid" van prijsstellingen, eenheden, e.d. weer te geven. Aan de tarieven en berekeningen gepresenteerd op deze en andere pagina's op www.polderpv.nl kunnen echter geen rechten ontleend worden. Energietarieven zijn namelijk complex, en een fout is snel gemaakt. Denkt u een omissie of fout te zien, wordt het op prijs gesteld als u die meldt bij de webmaster. Alle financiële pagina's op Polder PV Web pagina voorbereid 18 april 2013. Voor het eerst gepubliceerd 23 april 2013.
|
|||||||||||||||||||||
|
