Wat de maandelijkse toevoegingen (of: tijdelijke afnames) van aantallen installaties betreft in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de rechter Y-as, zijn er in september "netto" 189 nieuwe PV projecten bij gekomen (augustus rapport 245, in september dus een forse 23% minder). Dat ligt ver onder het opvallende maand record van (netto) 445 nieuwe PV projecten in juli 2017, maar wat voortschrijdend gemiddelde per kalenderjaar betreft zit er beslist al langer weer een stijgende lijn in, in 2018. In 2016 was dat bij de (deels verouderde) maand rapportages nog gemiddeld 105 nieuwe projecten per maand, in 2017 158, en het gemiddelde in de eerste 9 maanden van 2018 ligt inmiddels op 199 stuks per maand (bijna op het niveau bereikt in augustus). Overigens worden de aantallen later in jaarlijkse revisies bijgewerkt. Voor de kort geleden verschenen update voor 2017 lag deze op gemiddeld 143 nieuwe installaties per maand (1.717 nieuwe installaties in 2017). 9,5% lager dan uit de oorspronkelijke maand rapportages afgeleid kon worden.

De accumulatie is te zien aan de gele curve in bovenstaande grafiek (referentie: linker Y-as) die, na het "plateau" in 2013-2015, de laatste 3 jaar weer opvallend is gaan stijgen. De curve geeft eind september 2018 een accumulatie van 16.218 gecertificeerde PV projecten in de database van CertiQ (gemarkeerd data punt rechts bovenaan). De 15.000 stuks werd, zoals al in een vorige analyse voorspeld, in april dit jaar overschreden.

Zie ook de volgende grafiek voor de trends per jaar bij de aantallen installaties / projecten, op basis van de maand rapportages. NB, voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De fluctuaties kunnen fors zijn. Het gemiddelde installatie niveau is sedert 2011 behoorlijk terug gevallen, werd in de grafiek door de her-registratie operatie in 2013-2015 flink vertroebeld, maar trekt zeker het laatste jaar weer aan. De eerste negen maanden van 2018 laten weer een behoorlijke maandelijkse groei van de aantallen nieuwe registraties zien. In september kwamen er netto weer 189 projecten bij. Wat het gemiddelde tot en met die maand voor 2018 op 199 projecten per maand brengt. Op basis van de maand rapportages waren dat voor de afgeronde kalenderjaren 2016 en 2017 105 resp. 158 stuks per maand (bijpassende gekleurde horizontale stippellijnen).

Dat er weer "aardige" groei volumes van de aantallen bij CertiQ geregistreerde projecten zijn te zien is voor een aanzienlijk deel te wijten aan de lopende realisaties van omvangrijke volumes onder de diverse SDE "+" regelingen beschikte PV projecten (voor overzicht beschikkingen en "officiële" realisaties, zie meest recente analyse van RVO cijfers van 8 juni jl.). De grootste groei zit hem echter niet in het "aantal" installaties, maar met name in de opgestelde productie capaciteit, wat daarmee wordt ingebracht. Dat stijgt ronduit spectaculair, zoals we hier onder zullen zien. Dat heeft alles te maken met het feit dat het om (gemiddeld en absoluut) véél grotere PV projecten gaat dan wat enkele jaren geleden "gebruikelijk" was voor Nederland. Hier bovenop zijn de nu daadwerkelijk fysiek gebouwde grondgebonden zonneparken gekomen. Die stuk voor stuk bij CertiQ worden aangemeld - en die met hun enorme capaciteit volumes in de databank worden opgenomen.

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor sep. 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast. Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage !

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al een tijdje echt om substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Het verloop van de kolommen in 2018 is sterk verschillend van de situatie bij de "aantallen" projecten! Voor 2018 (paarse kolommen) heb ik voor het vierde jaar op rij alweer een nieuw capaciteits-bouw record voorspeld voor de totale Nederlandse markt. O.a. tijdens de informele winter-sessie van SolarPlaza, en recent nog in artikelen in Energeia, bij SolarPlaza / The Solar Future, en, tot slot, n.a.v. de halfjaar cijfers voor 2017 bij de grootste netbeheerder, Alliander (analyse met prognose). Het was derhalve niet vreemd dat ook in de sub"markt" van het CertiQ dossier, het ene na het andere record of hoge volume werd gepubliceerd door CertiQ: januari netto 38,6 MWp, feb. 56,6 MWp, maart 70,9 MWp, en april 79,6 MWp. Wat tot nog toe een nieuw maand record is, ruim 12% meer dan in maart, en 74% meer dan het record voor kalenderjaar 2017 (45,7 MWp nieuwbouw januari). Ook daarna bleven de volumes hoog, al was er een "terugval" naar 51,3 MWp in mei. Dat werd door de daar op volgende maanden weer ruimschoots goedgemaakt, met volumes van 75,4 (juni), 62,2 (juli), 68,1 (augustus), resp. 74,9 MWp in september. Daarmee is afgelopen maand de nieuwe nummer 3 bij de maandrapportages met de hoogste capaciteit toevoegingen geweest bij CertiQ (na april resp. juni 2018).

In de eerste 9 maanden van 2018 is nu door CertiQ in de maand rapportages maar liefst 577,6 MWp netto nieuwe gecertificeerde PV capaciteit gerapporteerd. Dat was in 2017, in dezelfde periode, nog slechts 189,3 MWp, dus dat is dit jaar al een factor 3,1 maal zo hoog! Genoemd volume voor de eerste 9 maanden in 2018 is zelfs al een factor 4,3 hoger dan de 135,5 MWp in die periode in het jaar 2016. De groei in het opgeleverde project vermogen gaat onvervaard door, dat mag duidelijk zijn. Eerder al werden de spectaculaire groei cijfers in het eerste halve jaar voor de jaren 2010-2017 in de rapportage voor juni 2018 door mij grafisch weergegeven.

Eerdere prognose PPV voor jaargroei 2018 wellicht nog "te conservatief" ?
Als we de maand rapportages voor het volledige kalenderjaar 2017 bij elkaar optellen, komen we uit op een toegevoegd jaar volume van 273,4 MWp. Echter, uit de recent gepubliceerde gecorrigeerde volumes in het gereviseerde jaar rapport van CertiQ (EOY 2017: 729,1 MWp), is, gecombineerd met het bijgestelde EOY volume voor 2016 in een voorgaand revisie rapport (426,0 MWp), een nieuwe jaargroei van alweer 303,1 MWp vast te stellen. Dat ligt dus bijna 11% boven het volume opgeteld vanuit de maand rapportages. We moeten er dus van uitgaan, dat een dergelijke - forse - opwaartse bijstelling ook voor 2018 en later zal gaan gelden. Ergo: de volumes in de maand rapporten zijn absolute minima, die later nog stevig omhoog zullen worden bijgesteld. Het is belangrijk om te beseffen dat hedendaagse prognoses op basis van dit soort voortschrijdende rapportages dus altijd minimum inschattingen zijn !

De nog te verwachten opwaartse bijstelling, tezamen met bovengenoemd spectaculair volume van al bijna 0,6 GWp aan (vrijwel uitsluitend) gerealiseerde nieuwe SDE "+" PV projecten, gedocumenteerd door CertiQ, met nog 3 maanden te gaan dit jaar, én der ver voortgeschreden bouw van diverse (grote) zonneparken, sterkt mij in mijn overtuiging, dat voor de totale Nederlandse markt anderhalf GWp groei in 2018, gesuggereerd in het hierboven gelinkte artikel met analyse van data van Alliander, beslist géén spectaculaire of "overspannen" prognose is.

Gemiddelde groei per maand naar hoog niveau
Het maandelijkse gemiddelde van januari - september 2018, 64,2 MWp/mnd (paarse stippellijn in de hierboven weergegeven grafiek), alweer verder gestegen t.o.v. het gemiddelde tm. augustus (62,8 MWp/mnd), komt hiermee ver (182%) uit boven het maandelijkse gemiddelde voor 2017, (bijna 22,8 MWp/mnd, groene stippellijn). Het gemiddelde over 2016 (rose stippellijn) lag nog veel lager, rond de 16 MWp/mnd, zo'n 30% minder dan in 2017. De reden dat de volumes tot en met september 2018 weer zo hoog liggen, kan haast niet anders liggen aan het feit dat er, naast de "reguliere", nu al regelmatig gerapporteerde grote SDE rooftop projecten, waarschijnlijk al diverse grote, grondgebonden installaties doorgedrongen moeten zijn tot de CertiQ databank. Druppelsgewijs voeg ik ook meer opleveringen van dergelijke projecten toe aan mijn eigen projectenlijst. We hebben in 2 separate fietsvakantie weken (juli en augustus) in zuid-west, en in noord-oost Nederland, diverse, deels vrij kort geleden opgeleverde zonneparken met de fiets bezocht. Waaronder het Zonnepark te Haulerwijk in Friesland, van Neer'lands grootste PV project bouwer, GroenLeven (Heerenveen).

^^^
Zonnepark Haulerwijk, met laag bij de grond gemonteerde, en zeer laag hellende, portrait geplaatste 72-cels panelen in lange rijen in een typische
oost-west opstelling. Die voor het eerst werd uitgetest naast het al in 2014 in Klazienaveen-Noord opgeleverde, destijds nog door Minister Henk Kamp
van EZ geopende rooftop project Scholtenszathe. Ook onderhavig zonnepark, bestaand uit minder dan 20.000 zonnepanelen, werd eerder dit jaar
opgeleverd door het van talloze agrarische zonnedaken en diverse grondgebonden zonneparken bekende Friese bedrijf GroenLeven.
Wat in maart een nauwe samenwerking met PV grootheid BayWa AG uit Beieren is aangegaan, en recent zelfs twee beroemde voormalige
medewerkers van hoogspannings-netbeheerder TenneT in haar gelederen wist op te nemen.

Zonnepark Haulerwijk heeft wel problemen met flink opschietend onkruid, ondanks onbewezen claims van sommige partijen, dat
dergelijke installaties "de dood in de pot" zouden zijn voor ecologie, bodem, en wat dies meer zei... Dit was nota bene - ook in de foto -
al zichtbaar gedurende de extreme droogte tijdens ons bezoek, en werd iets later nog duidelijker gezien een artikel in de Nieuwe Ooststellingwerver
(21 aug. 2018). Daar moet dus nog iets op worden verzonnen, gezien de compacte, vrij lastig toegankelijke structuur van het panelen landschap.

Foto genomen tijdens fietstocht door Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel, op 6 augustus 2018.

Gemiddelde capaciteit PV projecten september 2018

Als we uitgaan van "relatief weinig uitstroom" uit de CertiQ bestanden, en de maandelijkse netto toevoeging van 189 nieuwe installaties, met genoemde 74,9 MWp netto nieuwe capaciteit combineren, zou hier uit resulteren dat een "netto nieuw toegevoegd project" in de september 2018 update een gemiddeld systeem vermogen zou hebben van zo'n 396 kWp per stuk. Dat is ondanks het hoge volume nog een stuk lager dan in een vorige (record) update van april (460 kWp gemiddeld). Aangezien het hier om een gemiddelde gaat, zitten er natuurlijk ook (veel) grotere projecten bij, zoals de ook in september waarschijnlijk bijgeschreven, een of meer zonneparken op de grond, en waarschijnlijk ook de nodige grote rooftop projecten. Die per stuk al enkele megawattpieken groot kunnen zijn tegenwoordig. CertiQ geeft geen informatie over individuele projecten, dus die kunnen niet als zodanig "getraceerd" worden in de geopenbaarde cijfers.

Voor het overige blijven er stapsgewijs grote grondgebonden zonneparken opgeleverd worden, er staat een enorme capaciteit klaar, deels al met SDE beschikking, in mijn pending lijst. Zie ook mijn recente analyse van alle "veldopstelling" projecten bekend binnen de SDE regelingen. Naast de paar grote grondgebonden installaties verschijnen ook regelmatig kleinere veld projectjes, die, wat hun opgestelde capaciteit betreft, nauwelijks opvallen tussen de talloze rooftop systemen. Al dit soort grotere PV projecten stuwen de maandgemiddeldes inmiddels flink omhoog. Als ze tenminste als "administratief opgeleverd" in de betreffende maand worden opgenomen in het CertiQ register. Daar kan beslist een vertraging van een maand, of wellicht zelfs langer in zitten. Dit is voor het publiek echter "onzichtbare materie". We kennen immers in het geheel geen verplichte publieke registratie zoals in Duitsland, waar zelfs de inbedrijfstellings-datum openbaar wordt gemeld (die is immers doorslaggevend voor het betreffende feed-in tarief wat die installaties gaan krijgen) ...

Na het bereiken van de halve GWp aan gecertificeerde zonnestroom capaciteit in het rapport van mei 2017 ging de groei verder, en na de heftige "correctie" t.a.v. het september rapport, op een behoorlijk consistent, gemiddeld hoog niveau in de laatste maand rapportages. De eerste negen maanden van 2018 gaven bovenop die recente trend weer een zeer flinke - record - "boost" te zien. De Y-as van deze grafiek werd "daartoe gebruikelijk" diverse malen aangepast. En, een primeur, zoals reeds enkele malen voorspeld dat 'ie er aan zat te komen: In het juni rapport werd eindelijk de eerste "Gieg" in de CertiQ annalen bereikt voor zonnestroom capaciteit.

De enorme versnelling in het CertiQ dossier, sedert de nazomer van 2015 (juni: 129,5 MWp), is kristalhelder in deze al jaren door Polder PV geactualiseerde grafiek. De gecertificeerde PV capaciteit, bij CertiQ in januari nog slechts de zevende "100 MWp piketpaal" gepasseerd, ging met de toevoeging in september dit jaar al naar bijna 1.250 MWp. Een factor 57 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al 9,6 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. De tussenpozen tussen het bereiken van een nieuwe "100 MWp" grens bij de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteiten zijn de afgelopen drie jaar in ieder geval steeds korter geworden. Ik heb deze in de grafiek sedert het rapport van augustus vervangen door "piketpalen" voor het bereiken van, telkens, 200 MWp aan volume groei. Evident is, dat de afstanden tussen de vertikale blauwe stippellijnen bij het bereiken van een nieuwe hoeveelheid van 200 MWp (ook) steeds korter zijn geworden.

En er zal nog heel veel op bovenstaande gaan volgen, gezien de grote hoeveelheid SDE beschikkingen die er op het vlak van zonnestroom al eerder zijn afgegeven door RVO. Verhevigd door de enorme toevoeging van de eerste SDE 2017 ronde (4.386 beschikte projecten met een nieuwe record omvang van 2.354 MWp, analyse Polder PV hier). De in mei dit jaar gepubliceerde extra hoeveelheid van de najaars-ronde in dat jaar (nog eens 3.945 toegekende projecten, totaal volume 1.911 MWp). En de inmiddels bekende resultaten voor de eerste ronde voor SDE 2018 (beschikt 3.774 projecten, met 1.710 MWp, zie hier). We mogen hopen dat de "tweede GWp" bij CertiQ binnen veel kortere tijd gehaald zal gaan worden dan de eerste.

De rode lijn in de grafiek is de "best match" bepaald via Excel, met een 5e graads polynoom trendlijn.

---

Aandeel CertiQ t.o.v. "CBS totale PV capaciteit" sterk gegroeid sedert 2014

Zie analyse in artikel over het augustus rapport van dit jaar. Hier wordt nader op ingegaan bij een nieuwe afschatting van de PV capaciteit bij CertiQ voor eind 2018.

---

Systeemgemiddelde capaciteit
Met de aanhoudend forse groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, blijft ook de gemiddelde projectgrootte nog steeds sterk groeien in de cijfers van CertiQ. Zoals weergegeven in bovenstaande grafiek, met een "best fit" 4e graads polynoom als trendlijn (rood). Het systeemgemiddelde nam afgelopen maanden verder sterk toe, van 46,6 kWp (eind december 2017) naar 77,1 kWp gemiddeld voor alle eind september 2018 bij CertiQ bekende (grotendeels SDE-gesubsidieerde) projecten. Dit is een factor 13,3 maal het gemiddelde begin 2010. En is al een factor 5,1 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, blauwe stippellijn). Een minimum wat mogelijk binnenkort "opgetrokken" gaat worden voor nieuwe aanvragen onder SDE 2019 (zie bespreking kamerbrief Min. Eric Wiebes, onder SDE 2018 II geldt nog de bestaande ondergrens van 15 kWp).

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoegingen in de september rapportage lag, zoals gebruikelijk, op een nog véél hoger niveau, 396 kWp. Dit hoge niveau wordt structureler, omdat er steeds meer zeer grote (druppelsgewijs ook grondgebonden) projecten worden opgeleverd. Het gemiddelde van de - spectaculaire - toevoegingen in de eerste 9 maandrapporten van 2018 lag ook op een hoog niveau van 332 kWp.

Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten bij elkaar een stuk lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven. Daarbij s.v.p. niet vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele aantallen per grootte categorie). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer.

---

"Niet SDE projecten" bij CertiQ
Zie hiervoor het commentaar bij de rapportage van juli 2018 in een vorig verslag.

---

Gecertificeerde productie seizoens-gerelateerd

De accumulatie van de (gecertificeerde) PV capaciteit (magenta curve) is terug te vinden op de linker Y-as. Let op dat de GvO productie (blauwe curve, rechter Y-as, in GWh uitgegeven GvO's per maand) een maand achter loopt bij die voor de toegevoegde capaciteiten.

Het voorgaande record volume van 165,2 GWh in juli blijft met het nu besproken september rapport, wat de - voorlopig bepaalde - productie van augustus 2018 weergeeft, ongebroken. Voor augustus is tot nog toe een substantieel lager niveau aan Garanties van Oorsprong door CertiQ aangemaakt voor zonnestroom, slechts voor 122,2 GWh, wat ook in de vorige bespreking werd voorspeld. Dat is zelfs nog iets minder dan de 124,9 GWh in juni. Met dien verstande, dat er beslist nog GvO's uitgegeven zullen worden voor de productie in die maanden, komt het beeld van de productie van Polder PV's installatie voor dit jaar beslist overeen met de "kadans" afgebeeld rechtsboven in deze grafiek. In volgorde van energieproductie van hoog naar laag, voor de laatst bekende vier maanden: juli > mei > juni > augustus.

Dit alles, nadat in dec. '17 / jan. '18 het laatste "winterse dieptepunt" werd bereikt met maar 13,8 GWh/maand. In deze maanden wordt normaliter al minder zonnestroom geproduceerd dan in de voorgaande zomerse maanden (zie begin 2018 ververste procentuele overzicht van het kern-systeem bij Polder PV). De cijfers liggen voor die wintermaanden echter wel alweer een stuk hoger dan het laagste niveau's in de winters van 2015/2016 en 2016/2017 (januari 2016 4,5 GWh; december 2016 10,4 GWh). Deze "winterdips", steeds hoger wordend qua output, zijn in de grafiek met blauwe pijltjes weergegeven.

De steeds hogere niveaus van de aangegeven "winter-dips" zijn het resultaat van de zeer forse tussentijdse groei van de gecertificeerde PV capaciteit, en de gemeten meer-productie van die nieuwe installaties bovenop de output van de al bestaande projecten. Te verwachten valt dat, door de reeds door CertiQ gepubliceerde, als nog komende forse capaciteits-toevoegingen in 2018, die "winter dip" in de komende koude periode (winter 2018-2019) alweer flink hoger zal komen te liggen. Daarbij dient wel rekening gehouden te worden met het feit, dat zeker de recenter gepubliceerde volumes achteraf altijd nog - meestal relatief bescheiden - aangepast kunnen gaan worden. De vorm van de curve kan dan ook nog enigszins gaan wijzigen (in ieder geval: een gladder verloop krijgen). Idealiter, zou die curve ongeveer de vorm moeten krijgen van de prachtige grafiek die Martien Visser van En-Tran-Ce maakte voor de berekende nationale zonnestroom productie (in GWh per dag), op basis van de databank, die ook gebruikt wordt voor de inmiddels aardig bekende energieopwek.nl website. De site waarop in mei tot en met juli het ene na het ander dagelijkse - berekende - momentane output, en dag productie record werd vermeld. Waarover Polder PV regelmatig heeft getwitterd. Zie ook de bijgewerkte grafiek tm 17 augustus, van de hand van Martien Visser.

De komende maand rapportages zullen, tot het voorjaar van 2019, geen nieuwe record volumes aan uitgegeven zonnestroom GvO's meer tonen, omdat we, mede gezien de relatief lage score voor augustus, alweer lang over de hoogste productie per maand heen zijn dit jaar. En de tussentijdse (veronderstelde) capaciteit bijbouw, met de daarmee gepaard gaande extra berekende zonnestroom opbrengsten, die terugval niet genoeg kan "opvangen". Juli 2018 was wat maand productie betreft absolute record houder bij veel recent opgeleverde PV installaties. Pas volgend jaar, met een flinke extra hoeveelheid tussentijds gebouwde capaciteit, kunnen we in 1 van de maanden mei tm. juli, waarschijnlijk weer de nodige nieuwe record volumes gaan verwachten bij zowel duizenden nieuwe particulieren, bedrijfs-installaties, en, uiteraard, bij CertiQ.

De nieuwe record - gecertificeerde - zonnestroom productie van 165,2 GWh in juli 2018, is het equivalent van het gemiddelde maandelijkse stroom-verbruik van ruim 681.200 gemiddelde Nederlandse huishoudens. Dat was 2.910 kWh/HH.jr anno 2016 volgens Open Data van CBS, en is nog exclusief het op landelijk totaal bezien nog relatief lage eigen verbruik van zonnestroom (NB: 2017 data nog niet beschikbaar).

Uiteraard is het gecertificeerde volume tot nog toe slechts een onderdeel van de totale, onbekende Nederlandse zonnestroom productie. Die inmiddels mogelijk (maximaal) het 3 tot 4-voudige van de productie bekend bij CertiQ zou kunnen omvatten, dus - voor juli 2018 - het equivalent van het (elektra) verbruik van zo'n 2,0 tot 2,7 miljoen Nederlandse huishoudens. Echter, de capaciteit toename van de CertiQ bijschrijvingen groeit al lang, en snel, zoals we dit maandrapport voor de zoveelste maal hebben kunnen vaststellen. Het is te voorzien dat een steeds groter aandeel van de totale fysieke zonnestroom productie in ons land afkomstig zal zijn van die rap groeiende, bij CertiQ bekend wordende populatie van - soms zéér grote - SDE gesubsidieerde PV projecten. Ik kom hier nog op terug (zie volgende artikel).

---

Gecertificeerde PV capaciteit en gecertificeerde zonnestroom productie per jaar volgens (gereviseerde) jaar overzichten CertiQ

In een vorig maand overzicht heb ik ook de eerste resultaten voor het hele kalenderjaar 2017 weergegeven, n.a.v. het eerste verschenen jaar rapport van CertiQ. Die data zijn inmiddels fors bijgesteld in de revisie die CertiQ net heeft gepubliceerd. Zie uitgebreide analyse van de wijzigingen en de stand van zaken, van de hand van Polder PV.

---

Landelijke zonnestroom en andere duurzame productie - berekend

Voor het destijds - mogelijk conservatief berekende (!) - nationale zonnestroom dagproductie record op de Energieopwek.nl site van 1 juni 2017 verwijs ik naar de korte bijdrage in de bespreking van een vorig maandrapport. Voor overige "oude records" in dat portal, zie de analyse van de september 2017 rapportage. De hoogst behaalde, berekende "momentane" (piek) vermogens bij zonnestroom, die zeer kort zullen zijn aangehouden waren per maand, de afgelopen jaren, als volgt (tabel). In mei - juli 2018 volgde het ene record snel op het andere in dat portal. Sommige data kunnen in recentere versies zijn en/of worden aangepast op basis van nieuwe inzichten en berekenings-methodieken.

Het portal is na de zomer van 2018 behoorlijk sterk gewijzigd en uitgebreid (SER bericht: "Hiermee hebben we een compleet beeld van de opwekking van duurzame energie in Nederland"). Martien Visser van Hanzehogeschool meldde op Twitter dat de nieuwe opzet 28 augustus live is gegaan. Het portal bevat de producties van inmiddels, naast de oude bekende drie opties wind (nu gesplitst in on- en off-shore), zon, en biogas, nu alle (berekende) energie modaliteiten die officieel een bijdrage aan de "duurzame" opwek geven (inclusief hoogst twijfelachtige steenkolencentrales met biomassa bijstook, en afval centrales die forse hoeveelheden buitenlands afval mee stoken). Jammer genoeg is ook, indien de berekende output boven de 1 gigawatt uitkomt, deze weergegeven in gigawatten, tot 2 cijfers achter de komma. Daarmee gaat helaas wat detail verloren in de output waarden. Ónder de 1 GW output wordt wel in megawatten weergegeven, dus in meer winterse maanden, met sowieso minder hoge producties, is wat meer detail beschikbaar in de aangegeven waardes.

Check van de laatst bekende historische waardes heb ik gedaan op 4 september 2018, voor alleen 2018 op 2 oktober 2018. De historische reeks is nu langer beschikbaar voor PV output (vanaf eind januari 2016), en er zijn kennelijk capaciteit aanpassingen gedaan in het brondata bestand. Want er doken soms nieuwe record output dagen op per maand voor zonnestroom. Het tot nog toe door Energieopwek.nl geregistreerde, berekende momentane output record midden op de dag was voorheen gevallen op 2 juli 2018: 2.394 megawatt, zie de Tweet van Polder PV, en de oude tabel bijgewerkt tot en met de CertiQ update van juli 2018. Dit is in de nieuwe opzet, en met een kennelijke tussentijdse aanpassing van de aan de berekeningen ten grondslag liggende (vermeend) opgestelde capaciteit, grover weergegeven als 2,65 Gigawatt, wat trouwens nu ook voor de 1e juli 2018 als maximum wordt weergegeven.

Max. output zonnestroom (GW nieuw)

Jan.

Feb.

Mrt.

Apr.

Mei

Jun.

Jul.

Aug.

Sep.

Okt.

Nov.

Dec.

2016

0,262 * (31e)

1,05** (29e)

0,957 (17e)

1,20 (21e)

1,29 (5e)

1,32 (6e)

1,33 (19e, 20e)

1,33 (17e)

1,18 (7e)

1,04 (5e)

0,760 (29e)

0,711 (5e)

2017

0,922 (22e)

0,938 (14e)

1,44 (27e)

1,66 (30e)

1,78 (26e, 27e)

1,82 (1e)

1,75 (9e)

1,67 (14e)

1,46 (3e, 23e)

1,19 (15e)

0,918 (6e)

0,654 (17e)

2018

0,897 (21e)

1,55 (25e)

1,93 (20e)

2,18 (19e, 21e)

2,44 (6e, 7e)

2,63 (30e)

2,65 *** (1e, 2e)

2,55 (6e)

2,24 (2e)

1,59 † (1e)

* Eerst bekende meting 30 jan. 2016, hoogste waarde op 31 jan. 2016.

** Een eerdere "onmogelijk hoge" waarde van 1,81 GW gegeven voor 29 feb. 2016 (gesignaleerd in bespreking vorige maandrapportage van CertiQ) is zo te zien gecorrigeerd.

*** Voorlopig hoogste resultaat op 2 juli 2018 in de orginele, fijnere output cijfers weergevende opzet Energieopwek.nl site: 2.394 MW. In de nieuwe opzet, die de maximale output in Gigawatten weergeeft (boven 1 GW output), is voor zowel de 1e als de 2e juli 2018 een momentaan, kort durende vermogen output van 2,65 GW weergegeven door het - fors aangepaste - portal.

† In oktober is, vóór publicatie van dit artikel (3 okt. 2018), op de 1e het hoogste niveau te zien (1,59 GW), maar dat zal later mogelijk nog wel gepasseerd kunnen worden, tijdens een zeer zonnige dag, later in deze maand.

Voor inhoudelijk commentaar op de nieuwe cijfers van het Energieopwek.nl portal, zie de rapportage over augustus 2018. Het record voor september 2018 viel al op de 2e (2,24 GW), maar zelfs op vier dagen daarna werd de 2 GW output midden op de dag nog - krap - gehaald: op 13, 18, 26, en zelfs op 27 september nog. Voor oktober moeten we nog even de rest van de maand afwachten.

Per jaar zijn naast de hoogst gevonden waarden (rood) ook de laagste output maxima weergegeven in blauw. Uiteraard altijd in de wintermaanden december of januari te vinden. Voor 2016, met slechts de laatste 2 dagen in januari gemeten, lag het "maximum" op 262 MW (31e). In 2017 werd het "minimale maximum" op 17 december gevestigd (654 MW). Tot nog toe is 21 januari de dag met dat "record" in 2018, met alweer 897 MW maximale output op de teller. Dit zou nog "onderboden" kunnen gaan worden in december 2018, bij zeer somber weer.

In de nieuwe opzet van het energieopwek.nl portal zijn ook "profielen" met de dag maxima te zien per maand, en per jaar.

Voor een uitgebreider intermezzo "stroom productie records" van het energieopwek.nl portal, zie de bespreking bij januari 2018. Het vorige record voor het totaal aan berekende output voor windstroom, zonnestroom, en elektra opwek uit biogas was gevestigd op 2 mei dit jaar. Door een combinatie van met name harde wind en stralend zonnig weer, werd voor die dag kort (berekend) een gezamenlijke output van 5,79 GW (oude portal: 5.522 megawatt) genoteerd door Energieopwek.nl (Tweet Polder PV). Maar dat is nota bene op de langste dag van 2018, 21 juni, alweer verbroken. Wederom door een combi van stralend weer met veel wind, werd toen een momentane output gehaald van maar liefst 6,14 GW (nieuwe portal; in het oude was het nog 5.990 MW) door deze drie modaliteiten. Alleen 1 juli kwam daar nog enigszins - onder vergelijkbare omstandigheden - in de buurt, met max. 6,01 GW in het nieuwe portal. In september was de 21e nog een "aardige" kandidaat, met een gecombineerde 5,75 GW output na 3 uur 's middags.

In de nieuwe opzet van het portal, kunnen bovenop de reeds genoemde energie opwek opties nog eens momentaan berekende vermogens van 7 andere modaliteiten gestapeld worden, alsmede een "restpost" met kleine opties (waar ook thermische zonne-energie onder valt). Zo was voor 26 september, met alle opties aangevinkt, de maximale output van alle "duurzame" energie opties 7,36 gigawatt, waarbij midden op de dag zonnestroom ongeveer 28% van de output verzorgde. Maar dat kan natuurlijk per dagdeel fors variëren, zeker met de variabele input bronnen wind- en zonnestroom. In deze komende koudere periode beginnen warmtepompen ook een behoorlijk variabele input in te brengen (tussen 527 en 69 MW op die 26e september). Vanaf 1 oktober lijken inmiddels ook houtkachels (kunstmatig) te zijn "ingeprogrammeerd", met op 2 oktober bijvoorbeeld een geprognosticeerde energie output tussen de 850 en 333 MW op dezelfde dag. Op 30 september waren die nog helemaal niet te zien, wat weer aangeeft dat het in het portal om rekenkundige aannames gaat. En niet om de (in dit geval niet fysiek te bemeten) werkelijkheid.

---

Energie producties - alleen actueel voorhanden, of per maand in nieuwsbericht SER

Op het nieuwe portal is helaas uitsluitend voor de actueel geldende dag de dagelijkse energie productie weergegeven, o.a. in de vorm van een "teller" die vanaf het begin van die dag de energie productie weergeeft in MWh "equivalenten". Voor eerdere dagen is deze optie niet meer te raadplegen, wat dus een verslechtering van de data verstrekking betekent. Vandaar dat er ook geen staatjes met de minimale en maximale energie producties (in inwoner equivalent energie verbruik) per maand meer gegeven kunnen worden. Voor een laatste staatje, dat van juli 2018, zie het desbetreffende artikel op Polder PV.

We moeten voor een indruk van de verdeling tegenwoordig kennelijk in het maandbericht van de SER kijken, al was dat voor september nog niet beschikbaar voordat dit artikel on-line ging. Voor commentaar op de data voor augustus, zie het bericht aldaar. Wel verscheen op de nieuwe website Klimaatakkoord.nl op 2 oktober een bericht met leuke cijfers, zie nagekomen link onderaan. Op 3 oktober verscheen ook eindelijk weer een volledig overzicht van de energie cijfers voor Nederland van de hand van En-Tran-Ce (ook: link onderaan). Met de mededeling, dat er in september 1,2 PJ aan zonnestroom zou zijn opgewekt (0,34 TWh), wat 80% hoger zou zijn dan in dezelfde maand in het voorgaande jaar. De opgestelde capaciteit voor begin september zou 3.550 MWp zijn geweest (er wordt nog steeds gerekend met een gemiddelde toevoeging van 100 MWp per maand in 2018).

1 oktober 2018: Zonnestroom productie augustus PPV subgemiddeld, maar januari tm. augustus bovengemiddelde productie. Dat de "r weer is in de maand", wil niet zeggen dat het allemaal kommer en kwel hoeft te zijn bij de productie van zonnestroom. Zoals afgelopen september zelfs voor Polder PV's oude PV installatie weer toont. Hier onder een update van de productie van zonnestroom bij het in oktober 2001 voor het eerst volledig functionerende, uit 10 Shell Solar panelen bestaande kern-systeem van Polder PV. Voor de maand september, en de periode jan. - sep. 2018.

Het kern-systeem van 10 panelen (1,02 kWp) produceerde in september weer, i.t.t. augustus, bovengemiddeld t.o.v. het langjarige gemiddelde voor die maand: 88,6 kWh t.o.v. 86,4 kWh*, bijna 2,6% meer. September was volgens het KNMI "zeer zonnig", met in centraal station De Bilt 190 "zonuren" t.o.v. het gemiddelde in de officiële referentie periode (1981-2010), 138 uur. En landelijk 190 versus gemiddeld 143 zonuren. Uiteraard zijn er altijd lokale verschillen, en is daarbij het ene het andere "zonuur" niet (er is geen 100 procent correlatie tussen "zonuur" en "fysieke instraling"). Maastricht had de meeste zonuren, 210, het noorden van Nederland kwam er bekaaider van af, 170 zonuren.

Anton Boonstra postte als gebruikelijk een fraai kaartje met de verdeling van de fysieke instraling in het horizontale vlak in Nederland, voor september 2018. De instraling was gemiddeld 100 kWh/m² in september, met uitschieters naar 92,3 kWh/m² (Noord-Oost Nederland), resp. 107,9 kWh/m² in Zuid-Limburg. Ten opzichte van september in 2017 (KNMI: 154 zonuren tegen normaal 143, met behoorlijke regionale verschillen van 140 in centraal NL - 179 zonuren in het zuid-westen) zijn de afwijkingen sterk positief: een plus van 8,7% in het zuidelijke deel van Zuid-Holland, tot zelfs 18,9% meer instraling op de - meestal vrij "sombere" - Veluwe / midden Gelderland. Onze contreien (noordelijk Zuid-Holland) hadden 12,5% meer instraling in afgelopen september, dan in dezelfde maand een jaar eerder. Voor daadwerkelijke instraling in het vlak van de meestal hellend opgestelde zonnepanelen moet er omgerekend worden. Siderea.nl heeft daar een model voor gemaakt (voorbeeld referentie nieuwe instralings-kaart: de Bilt, vrije horizon en 5 graden horizon obstructie).

* 87,1 kWh als de niet volledig bemeten maand september 2010 niet wordt meegerekend. In de productie berekening van die maand zit een onbekende onzekerheid door combinatie van afwezigheid, en opbouw van steigers met schaduwen werpende doeken rond het dak vanwege dakrenovatie in dat jaar.

Tm. sep. 2001 hadden we nog maar 4 panelen in het systeem, vandaar de lage curves in die beginperiode. Oktober 2010 was het systeem grotendeels van het net gekoppeld vanwege een omvangrijke dakrenovatie.

In deze grafiek zijn alleen de laatste vier jaar getoond, en het langjarige maandgemiddelde (zwarte curve), waarbij 2018 door haar grillige productie verloop opvalt: pieken in februari, mei, en, vooral, juli (echter net geen record), en dalen in maart, in mindere mate juni (gemiddeld niveau), en augustus. September deed de curve weer opveren, en werd een bovengemiddelde opbrengst van bijna 89 kWh door het kernsysteem geproduceerd. Bijna 2,6% meer dan langjarig gemiddeld (afgerond 86 kWh). In vier jaar tijd kunnen de verschillen in de producties per maand flink oplopen. Geen jaar is hetzelfde, en pieken en dalen zullen blijven terugkomen. Maar in ons geval zal de gemiddelde curve slechts marginaal wijzigen. Omdat het de data van inmiddels al bijna 18 jaar bevat. In september is het verschil tussen het hier getoonde "slechtste" jaar (2017, 76 kWh) en "het beste" jaar (2016, 97 kWh), 21 kWh, 24% t.o.v. het langjarige gemiddelde. September deed het in 2018 ruim 17% beter dan in 2017 (76 kWh). Wat in lijn lijkt met de 12,5% hogere instraling in het horizontale vlak in ons gebied (zie hierboven).

Productie deelsystemen

In september werden door onze deel installaties de volgende hoeveelheden zonnestroom geproduceerd (kWh). Tussen haakjes de specifieke opbrengst, terug gerekend naar kWh/kWp ("genormeerde opbrengst"). Achteraan het verschil met de voorafgaande maand augustus, in procent. Omdat we alweer met fors kortere dagen hebben te maken, en de gemiddelde zonnestand ook ongunstiger wordt t.o.v. de vaste hellingshoek (bij ons 30 graden), gaan we weer de lagere productie periode in. Zie daarvoor ook de bekende seizoens-grafiek. September neemt bij onze installatie gemiddeld ongeveer 9,4% van de totale jaarproductie voor haar rekening. Augustus heeft een behoorlijk groter aandeel van 11,9% gemiddeld.

Gemiddeld genomen blijven de opbrengsten ditmaal slechts weinig achter bij de resultaten die Anton Boonstra zoals te doen gebruikelijk elke maand voor "zijn" verzameling van data uit het Tweakers.net portal samenstelt. En die hij op 1 oktober weer heeft geopenbaard. Landelijk kwam de - gemiddeld van véél recenter datum stammende - populatie van - overgebleven - 795 verschillende (grotendeels residentiële) PV installaties (3,6 MWp), op 92,3 kWh/kWp specifieke opbrengst in die maand. Met een spreiding tussen 85 (Noord-Oost Nederland) en 100 kWh/kWp (Zuid Limburg). De omgeving van Polder PV, (noordelijk) Zuid Holland (postcode gebied 2000-2999) lag gemiddeld zo'n 4% onder het landelijke productie gemiddelde in die behoorlijk grote database (89 kWh/kWp). Het al zeer oude Polder PV systeem deed het t.o.v. het regionale gemiddelde slechts 1% minder goed, wat beslist binnen de "foutmarges" van de kleine populatie kan vallen. Verder is het als vanouds ook zo, dat onze "best presterende" OK4 / zonnepaneel combinatie (2 in serie geschakelde Kyocera "50 Wp" panelen) ver boven genoemd gemiddelde in onze contreien scoorde (7%).

Ondanks de hoge leeftijd van onze PV installatie, en gezien met name de totaal verouderde, en inefficiënte micro inverters in het systeem, blijft het prima presteren.

Cumulatieve productie eerste 9 maanden 2018

Tezamen met de tot en met augustus al bovenmatige zonnestroom productie t.o.v. het langjarige gemiddelde (vorige maand rapport), leidt de bovengemiddelde stroom opbrengst in september er toe dat de cumulatieve productie van januari tm. september weer behoorlijk ver boven het langjarige gemiddelde is uitgekomen voor die periode. Dat was voor 2002 tm. 2018 voor deze meetperiode 826 kWh (oranje kolom achteraan, en groene streepjeslijn). 2018 zat er met 844 kWh 2,2% boven (jan.-aug. was dat nog 2,4%). En houdt daarmee een respectabele derde plek in de pikorde, na (op alle fronten) record houder 2003 (952 kWh, ruim 15% boven langjarige gemiddelde !), en 2009 (857 kWh).

Anton Boonstra's nagekomen grafiek met instraling in het horizontale vlak per postcodegebied in de maanden januari tm. september geeft voor heel Nederland al een niveau van 1.054 kWh/m² te zien. Extremen zijn bijna 1.022 kWh/m² in NO Nederland (9% meer dan zelfde periode in 2017) tot zelfs 1.068 kWh/m² in Zuid-Limburg (bijna 10% meer). Echter, het grootste relatieve verschil vinden we in oostelijk NL (delen van Gelderland / Overijssel / Drenthe), met dik 14% verschil t.o.v. 2017. In onze regio (noordelijk Zuid Holland) zou er 6,2% meer instraling zijn geweest op het horizontale vlak, dan in dezelfde periode in 2017.

In deze al jaren lang bijgewerkte grafiek met de "elektriciteits-huishouding" van Polder PV (vergroening door eigen zonnestroom opwek en rest inkoop van steeds groenere bronnen) helemaal rechts het netto effect in september 2018. Hieruit blijkt een nog steeds ietwat negatieve stroombalans in september, ondanks de weer fors minder hoge opbrengst t.o.v. de voorgaande maand. Met een netto maand overschot van 16 kWh t.o.v. het begin van de maand (enkeltarief Ferrarismeter netkoppeling; in augustus was dit nog 50 kWh negatief). T.o.v. begin januari hebben we zelfs al een overschot van 323 kWh t.o.v. onze totale stroom consumptie. Deze maand zullen we hopelijk weer een stuk daarvan gaan opsouperen om op jaarbasis "meer in balans" te komen.

Zie ook:

Maandopbrengsten per postcodegebied (maandelijkse overzichten van specifieke opbrengsten, samengesteld door Anton Boonstra op Tweakers forum)

Instraling in kWh/m² per postcodegebied NL (vergelijking september 2018 t.o.v. september 2017; extract van KNMI data. Weer topwerk van Boonstra !)

Instraling in kWh/m² per postcodegebied NL in periode jan. tm. sep. 2018 (vergeleken met zelfde periode in 2017. Laatste toevoeging van Boonstra).

Wat de maandelijkse toevoegingen (of: tijdelijke afnames) van aantallen installaties betreft in bovenstaande grafiek, rode curve, met als referentie de rechter Y-as, zijn er in augustus "netto" 245 nieuwe PV projecten bij gekomen (juli rapport 260, in augustus dus 6% minder). Dat blijft fors minder dan het opvallende maand record van (netto) 445 nieuwe PV projecten in juli 2017, maar wat voortschrijdend gemiddelde per kalenderjaar betreft zit er beslist al langer weer een stijgende lijn in. In 2016 was dat bij de (deels verouderde) maand rapportages nog gemiddeld 105 nieuwe projecten per maand, in 2017 158, en het gemiddelde in de eerste 8 maanden van 2018 ligt inmiddels op 200 stuks per maand. Overigens worden de aantallen later in jaarlijkse revisies bijgewerkt. Voor de net verschenen update voor 2017 lag deze op gemiddeld 143 nieuwe installaties per maand (1.717 nieuwe installaties in 2017). 9,5% lager dan uit de oorspronkelijke maand rapportages afgeleid kon worden. Zie de volgende grafiek voor de trends per jaar bij de aantallen installaties / projecten, op basis van de maand rapportages. NB, voor alle CertiQ data geldt: Netto effect = aantal bijschrijvingen minus het aantal uit de CertiQ databank verwijderde PV-projecten per maand.

De accumulatie is te zien aan de gele curve in bovenstaande grafiek (referentie: linker Y-as) die, na het "plateau" in 2013-2015, de laatste 3 jaar weer opvallend is gaan stijgen. De curve geeft eind augustus 2018 een accumulatie van 16.029 gecertificeerde PV projecten in de database van CertiQ (gemarkeerd data punt rechts bovenaan). De 15.000 stuks werd, zoals al in een vorige analyse voorspeld, in april dit jaar overschreden.

Grafiek met de variatie in de (netto) groei van de aantallen installaties per maand (rapport) bij CertiQ. De fluctuaties kunnen fors zijn. Het gemiddelde installatie niveau is sedert 2011 behoorlijk terug gevallen, werd in de grafiek door de her-registratie operatie in 2013-2015 flink vertroebeld, maar trekt zeker het laatste jaar weer aan. De eerste acht maanden van 2018 laten weer een gezonde maandelijkse groei van de aantallen nieuwe registraties zien. In augustus kwamen er netto weer 245 projecten bij. Wat het gemiddelde tot en met die maand voor 2017 op 200 projecten per maand brengt. Op basis van de maand rapportages waren dat voor de afgeronde kalenderjaren 2016 en 2017 105 resp. 158 stuks per maand (bijpassende gekleurde horizontale stippellijnen).

Dat er weer "aardige" groei volumes van de aantallen bij CertiQ geregistreerde projecten zijn te zien is voor een aanzienlijk deel te wijten aan de lopende realisaties van omvangrijke volumes onder de diverse SDE "+" regelingen beschikte PV projecten (voor overzicht beschikkingen en "officiële" realisaties, zie meest recente analyse van RVO cijfers van 8 juni jl.). De grootste groei zit hem echter niet in het "aantal" installaties, maar met name in de opgestelde productie capaciteit, wat daarmee wordt ingebracht. Dat stijgt ronduit spectaculair, zoals we hier onder zullen zien. Dat heeft alles te maken met het feit dat het om (gemiddeld en absoluut) véél grotere PV projecten gaat dan wat enkele jaren geleden "gebruikelijk" was voor Nederland. Hier bovenop zijn de nu daadwerkelijk fysiek gebouwde grondgebonden zonneparken gekomen. Die stuk voor stuk bij CertiQ worden aangemeld - en die met hun enorme capaciteit volumes in de databank worden opgenomen.

Voetnoot bij grafiek: de cijfers voor sep. 2017 zijn na vragen van Polder PV door CertiQ aangepast. Voor de reden, zie analyse herziening september 2017 rapportage !

In vergelijking met de groei van de aantallen nieuw geregistreerde gecertificeerde PV projecten (vorige grafiek), gaat het bij de netto toegevoegde capaciteit al een tijdje echt om substantieel grotere volumes dan wat we in eerdere jaren hebben gezien. Het verloop van de kolommen in 2018 is sterk verschillend van de situatie bij de "aantallen" projecten! Voor 2018 (paarse kolommen) heb ik voor het vierde jaar op rij alweer een nieuw capaciteits-bouw record voorspeld voor de totale Nederlandse markt. O.a. tijdens de informele winter-sessie van SolarPlaza, en recent nog in artikelen in Energeia, bij SolarPlaza / The Solar Future, en, tot slot, n.a.v. de halfjaar cijfers voor 2017 bij de grootste netbeheerder, Alliander (analyse met prognose). Het was derhalve niet vreemd dat ook in de sub"markt" van het CertiQ dossier, het ene na het andere record of hoge volume werd gepubliceerd door CertiQ: januari netto 38,6 MWp, feb. 56,6 MWp, maart 70,9 MWp, april 79,6 MWp (nieuw maand record tot nog toe, ruim 12% meer dan in maart, en 74% meer dan het record voor kalenderjaar 2017 (45,7 MWp nieuwbouw januari). Ook daarna bleven de volumes hoog, al was er een "terugval" naar 51,3 MWp in mei. Dat werd door de daar op volgende maanden weer ruimschoots goedgemaakt, met volumes van 75,4 (juni), 62,2 (juli), resp. (augustus) 68,1 MWp. Daarmee is augustus de op drie na beste maand met de hoogste capaciteit toevoegingen geweest bij CertiQ (na april, juni, en maart 2018).

In de eerste 8 maanden van 2018 is nu door CertiQ in de maand rapportages maar liefst 502,7 MWp netto nieuwe gecertificeerde PV capaciteit gerapporteerd. Dat was in 2017, in dezelfde periode, nog slechts 173,0 MWp, dus dat is dit jaar al een factor 2,9 maal zo hoog! Genoemd volume voor de eerste 8 maanden in 2018 is zelfs al een factor 4,4 hoger dan de 115,1 MWp in die periode in het jaar 2016. De groei in het opgeleverde project vermogen gaat onvervaard door, dat mag duidelijk zijn. Eerder al werden de spectaculaire groei cijfers in het eerste halve jaar voor de jaren 2010-2017 in de rapportage voor juni 2018 door mij grafisch weergegeven.

Eerdere prognose PPV voor jaargroei 2018 wellicht nog "te conservatief" ?
Als we de maand rapportages voor het volledige kalenderjaar 2017 bij elkaar optellen, komen we uit op een toegevoegd jaar volume van 273,4 MWp. Echter, uit de recent gepubliceerde gecorrigeerde volumes in het gereviseerde jaar rapport van CertiQ (EOY 2017: 729,1 MWp), is, gecombineerd met het bijgestelde EOY volume voor 2016 in een voorgaand revisie rapport (426,0 MWp), een nieuwe jaargroei van alweer 303,1 MWp vast te stellen. Dat ligt dus fors, bijna 11%, boven het volume opgeteld vanuit de maand rapportages. We moeten er dus van uitgaan, dat een dergelijke - forse - opwaartse bijstelling ook voor 2018 en later zal gaan gelden. Ergo: de volumes in de maand rapporten zijn absolute minima, die later nog stevig omhoog zullen worden bijgesteld.

Deze nog te verwachten opwaartse bijstelling, tezamen met bovengenoemd spectaculair volume van al een halve GWp aan (vrijwel uitsluitend) gerealiseerde nieuwe SDE "+" PV projecten, gedocumenteerd door CertiQ, met nog vier maanden te gaan dit jaar, sterkt mij in mijn overtuiging, dat voor de totale Nederlandse markt anderhalf GWp groei in 2018, gesuggereerd in het hierboven gelinkte artikel met analyse van data van Alliander, beslist géén spectaculaire of "overspannen" prognose is. En wellicht zelfs, als deze trend doorzet, een nogal conservatieve schatting zou kunnen zijn ...

Gemiddelde groei per maand naar hoog niveau
Het maandelijkse gemiddelde van januari - augustus 2018, 62,8 MWp/mnd (paarse stippellijn in de vorige grafiek), weer gestegen t.o.v. het gemiddelde tm. juli (62,1 MWp/mnd), komt hiermee ver (175%) uit boven het maandelijkse gemiddelde voor 2017, (bijna 22,8 MWp/mnd, groene stippellijn). Het gemiddelde over 2016 (rose stippellijn) lag nog veel lager, rond de 16 MWp/mnd, zo'n 30% minder dan in 2017. De reden dat de volumes tot en met augustus 2018 weer zo hoog liggen, kan haast niet anders liggen aan het feit dat er, naast de "reguliere", nu al regelmatig gerapporteerde grote SDE rooftop projecten, waarschijnlijk al diverse grote, grondgebonden installaties doorgedrongen moeten zijn tot de CertiQ databank. Druppelsgewijs voeg ik ook meer opleveringen van dergelijke projecten toe aan mijn eigen projectenlijst. We hebben in 2 separate fietsvakantie weken (juli en augustus) in zuid-west, en in noord-oost Nederland, diverse, deels vrij kort geleden opgeleverde zonneparken met de fiets bezocht. Waaronder het met een nieuwe SDE beschikking uit te breiden project Schipsloot te Wolvega, van Tautus dochter Zonnepark Noordwolde (foto hier onder).

^^^
Zonnepark (Schipsloot) Wolvega, ruim 13 en een half duizend zonnepanelen op een nooit "geclaimd" stuk bedrijventerrein in noordelijk Wolvega
(Weststellingwerf, Friesland), gebouwd door de ervaren installateurs van het Duitse Pfalz Solar. Verwachte oplevering: september 2018.
De geprognosticeerde productie van het park is bijna 3,8 GWh/jaar. Er is inmiddels alweer een beschikking voor een uitbreiding bekend geworden...
Foto genomen tijdens fietstocht door Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel, op 5 augustus 2018.

Gemiddelde capaciteit PV projecten augustus 2018

Als we uitgaan van "relatief weinig uitstroom" uit de CertiQ bestanden, en de maandelijkse netto toevoeging van 245 nieuwe installaties, met genoemde 68,1 MWp netto nieuwe capaciteit combineren, zou hier uit resulteren dat een "netto nieuw toegevoegd project" in de augustus 2018 update een gemiddeld systeem vermogen zou hebben van zo'n 278 kWp per stuk. Dat is ondanks het forse volume nog een stuk lager dan in een vorige (record) update van april (460 kWp gemiddeld). Aangezien het hier om een gemiddelde gaat, zitten er natuurlijk ook (veel) grotere projecten bij, zoals de ook in augustus waarschijnlijk bijgeschreven, een of meer zonneparken op de grond, en waarschijnlijk ook de nodige grote rooftop projecten. Die per stuk al enkele megawattpieken groot kunnen zijn tegenwoordig. CertiQ geeft geen informatie over individuele projecten, dus die kunnen niet als zodanig "getraceerd" worden in de geopenbaarde cijfers.

Voor het overige blijven er stapsgewijs grote grondgebonden zonneparken opgeleverd worden, er staat een enorme capaciteit klaar, deels al met SDE beschikking, in mijn pending lijst. Zie ook mijn recente analyse van alle "veldopstelling" projecten bekend binnen de SDE regelingen. Naast de paar grote grondgebonden installaties verschijnen ook regelmatig kleinere veld projectjes, die, wat hun opgestelde capaciteit betreft, nauwelijks opvallen tussen de talloze rooftop systemen. Al dit soort grotere PV projecten stuwen de maandgemiddeldes inmiddels flink omhoog. Als ze tenminste als "administratief opgeleverd" in de betreffende maand worden opgenomen in het CertiQ register. Daar kan beslist een vertraging van een maand, of wellicht zelfs langer in zitten. Dit is voor het publiek echter "onzichtbare materie". We kennen immers in het geheel geen verplichte publieke registratie zoals in Duitsland, waar zelfs de inbedrijfstellings-datum openbaar wordt gemeld (die is immers doorslaggevend voor het betreffende feed-in tarief wat die installaties gaan krijgen) ...

Na het bereiken van de halve GWp aan gecertificeerde zonnestroom capaciteit in het rapport van mei 2017 ging de groei verder, en na de heftige "correctie" t.a.v. het september rapport, op een behoorlijk consistent, gemiddeld hoog niveau in de laatste maand rapportages. De eerste acht maanden van 2018 gaven bovenop die recente trend weer een zeer flinke - record - "boost" te zien. De Y-as van deze grafiek werd "daartoe gebruikelijk" diverse malen aangepast. En, een primeur, zoals reeds enkele malen voorspeld dat 'ie er aan zat te komen: In het juni rapport werd eindelijk de eerste "Gieg" in de CertiQ annalen bereikt voor zonnestroom capaciteit.

De enorme versnelling in het CertiQ dossier, sedert de nazomer van 2015 (juni: 129,5 MWp), is kristalhelder in deze al jaren door Polder PV geactualiseerde grafiek. De gecertificeerde PV capaciteit, bij CertiQ in januari nog slechts de zevende "100 MWp piketpaal" gepasseerd, ging met de toevoeging in augustus dit jaar al naar bijna 1.175 MWp. Een factor 53 maal het volume eind 2009 (22 MWp). En al 9,1 maal het volume in juni 2015 (129,5 MWp), vlak voordat de hoge groei bij CertiQ manifest werd. De tussenpozen tussen het bereiken van een nieuwe "100 MWp" grens bij de geaccumuleerde gecertificeerde PV capaciteiten zijn de afgelopen drie jaar in ieder geval steeds korter geworden. Ik heb deze in de huidige grafiek inmiddels vervangen door "piketpalen" voor het bereiken van, telkens, 200 MWp aan volume groei. De afstanden tussen de vertikale blauwe stippellijnen bij het bereiken van een nieuwe hoeveelheid van 200 MWp worden steeds korter.

En er zal nog heel veel op bovenstaande gaan volgen, gezien de grote hoeveelheid SDE beschikkingen die er op het vlak van zonnestroom al eerder zijn afgegeven door RVO. Verhevigd door de enorme toevoeging van de eerste SDE 2017 ronde (4.386 beschikte projecten met een nieuwe record omvang van 2.354 MWp, analyse Polder PV hier). De in mei dit jaar gepubliceerde extra hoeveelheid van de najaars-ronde in dat jaar (nog eens 3.945 toegekende projecten, totaal volume 1.911 MWp). En de inmiddels bekende resultaten voor de eerste ronde voor SDE 2018 (beschikt 3.774 projecten, met 1.710 MWp, zie hier). We mogen hopen dat de "tweede GWp" bij CertiQ binnen veel kortere tijd gehaald zal gaan worden dan de eerste.

De rode lijn in de grafiek is de "best match" bepaald via Excel, met een 5e graads polynoom trendlijn.

---

Aandeel CertiQ t.o.v. "CBS totale PV capaciteit" sterk gegroeid sedert 2014

De cijfers van het net gepubliceerde gereviseerde jaaroverzicht van CertiQ over 2017 suggereren dat eind van dat jaar het gecertificeerde volume bekend bij de TenneT dochter al ruim 25% van de (grotendeels niet gecertificeerde) capaciteit in heel Nederland zou kunnen omvatten.

In de "hernieuwbare energie rapportage" voor heel Nederland publiceerde En-Tran-Ce voor de laatst bekende maand, juni, waarin een record percentage "hernieuwbaar" bij de totale energie productie werd vastgesteld (8,6%, waarbij alleen elektra uit hernieuwbare bronnen een aandeel van 15,4% haalde op de totale stroom consumptie), weer de nieuwe "potentiële" capaciteits-data voor PV. Hierbij is met terugwerkende kracht het destijds eerst afgeschatte cijfer van het CBS voor eind 2017 genomen (afgerond 2.750 MWp, pers. comm.*). En wordt er - mogelijk zelfs nog conservatief - van uitgegaan dat er gemiddeld dit jaar 100 MWp per maand bijgebouwd zou kunnen worden in 2018. Vorig jaar nog werd de maandelijkse groei van 40 naar 50 MWp opgehoogd, en dit - theoretische - volume is in 2018 dus alweer verdubbeld. Derhalve wordt door En-Tran-Ce nu voor begin juni verondersteld dat er 3.250 MWp zou staan opgesteld in ons land. Voor begin september zou dat dan mogelijk 3.550 MWp gaan worden, op basis van het nieuwe uitgangspunt van 100 MWp groei per maand. In het CertiQ rapport over augustus stond voor eind die maand 1.175 MWp genoteerd in de databank. Derhalve zou er bij de TenneT dochter eind van augustus, bij deze aannames, dus mogelijk al zo'n 33% van die veronderstelde nationale capaciteit daar bekend staan als "gecertificeerd vermogen". Als de nationale groei in 2017 nog hoger zou zijn geweest, zoals Solar Trendrapport suggereert, is het aandeel echter kleiner op het totaal.

* Inmiddels alweer opgewaardeerd naar 2.873 MWp (meest recente CBS cijfer voor voorgaand jaar).

Als we december 2014 als ijkpunt van vóór de versnelling bij CertiQ gebruiken (118,6 MWp volgens gereviseerd jaar rapport 2014, wat 4,6% hoger ligt dan de 113,4 MWp in de eerder gepubliceerde, "voorlopige" december rapportage voor dat jaar), en het neerwaarts gewijzigde officiële (internationaal erkende) CBS cijfer ernaast leggen (1.008 MWp, zie 1e grafiek in mijn meest recente artikel over de CBS stats), komen we voor dát jaar op een verhouding van slechts bijna 12% uit! Ergo: eind augustus 2018, 3 en driekwart jaar later, is dat aandeel van CertiQ capaciteit bij zonnestroom dus mogelijk met een factor 2,8 toegenomen, een ronduit opmerkelijke groei. Een trend die waarschijnlijk gaat doorzetten, als de residentiële markt "relatief matig" groeit / blijft groeien (zie 3e grafiek in artikel over markt segmentatie). En de (grote) projecten markt daarentegen versneld groter zal gaan worden. Uiteraard meestal met forse SDE "plus" beschikkingen op zak, die in grote hoeveelheden zijn toegekend de afgelopen twee en een half jaar (tabel in het gelinkte artikel, zie ook resultaten SDE 2018 I).

Systeemgemiddelde capaciteit
Met de aanhoudend forse groei van de accumulatie van (gecertificeerde) zonnestroom capaciteit, blijft ook de gemiddelde projectgrootte nog steeds sterk groeien in de cijfers van CertiQ. Zoals weergegeven in bovenstaande grafiek, met een "best fit" 4e graads polynoom als trendlijn (rood). Het systeemgemiddelde nam afgelopen maanden verder sterk toe, van 46,6 kWp (eind december 2017) naar 73,3 kWp gemiddeld voor alle eind augustus 2018 bij CertiQ bekende (grotendeels SDE-gesubsidieerde) projecten. Dit is een factor 12,6 maal het gemiddelde begin 2010. En is al een factor 4,9 maal zo hoog dan de minimum omvang waarvoor een SDE "+" project sedert SDE 2011 (volgens wettelijk voorschrift) wordt geaccepteerd door RVO (15 kWp, blauwe stippellijn). Een minimum wat waarschijnlijk binnenkort "opgetrokken" gaat worden voor nieuwe aanvragen onder SDE 2018 (zie bespreking kamerbrief Min. Eric Wiebes).

De gemiddelde systeemgrootte van de netto toevoegingen in de augustus rapportage lag, zoals gebruikelijk, op een nog véél hoger niveau, 278 kWp. Dit hoge niveau wordt structureler, omdat er steeds meer zeer grote (druppelsgewijs ook grondgebonden) projecten worden opgeleverd. Het gemiddelde van de toevoegingen in de eerste 8 maandrapporten van 2018 lag zelfs op 324 kWp.

Dat het in de grafiek getoonde gemiddelde voor alle geaccumuleerde projecten bij elkaar een stuk lager ligt dan bij de maandelijkse toevoegingen, komt door het blijvend "drukkende effect" van de duizenden kleine residentiële PV installaties uit de eerste 3 SDE regelingen (vaak met een omvang van maar een paar kWp per stuk). De verwachting is, dat dit effect op het totale systeemgemiddelde nog lang zal aanhouden gezien hun volume. Pas als er continu véél, en ook zeer grote fysiek opgeleverde nieuwe SDE projecten gaan cq. blijven instromen bij CertiQ, zal dat effect (deels) worden opgeheven. Daarbij s.v.p. niet vergeten dat de duizenden kleine residentiële installaties ook voor 15 jaar een SDE (2008-2010) beschikking hebben (zie grafiek met de actuele aantallen per grootte categorie). Dus het gros daarvan zal beslist nog tot en met 2023 in dienst zijn, en geregistreerd blijven bij CertiQ. Zonder registratie immers géén (voorschot-betalingen voor) SDE subsidie meer.

---

"Niet SDE projecten" bij CertiQ
Zie hiervoor het commentaar bij de rapportage van juli 2018 in een vorig verslag.

---

Gecertificeerde productie seizoens-gerelateerd wederom naar een nieuw record

De accumulatie van de (gecertificeerde) PV capaciteit (magenta curve) is terug te vinden op de linker Y-as. Let op dat de GvO productie (blauwe curve, rechter Y-as, in GWh uitgegeven GvO's per maand) een maand achter loopt bij die voor de toegevoegde capaciteiten.

Het voorgaande record volume van 132,1 GWh aan Garanties van Oorsprong door CertiQ aangemaakt voor zonnestroom in mei 2018 heeft het niet lang volgehouden. In juni volgde een kortstondige "dip" (124,9 GWh), synchroon met die welke Polder PV bij zijn eigen oude PV systeem heeft waargenomen. Maar in het net verschenen rapport over augustus 2018, wat als laatste cijfer de (voorlopige) productie voor juli laat zien, blijkt duidelijk wat voor spectaculaire maand dat is geweest. CertiQ gaf al een nieuw record volume van 165,2 GWh aan GvO's uit voor Nederlandse gecertificeerde zonnestroom (gemarkeerd blauwe data punt met rode rand, rechts bovenaan). Dat is alweer 25% (!) hoger dan het vorige record voor mei dit jaar. En de hoeveelheid gerapporteerd voor juli 2018 is zelfs al 138% meer dan de 69,5 GWh vermeld voor juli 2017, een jaar eerder. Op het dipje in juni na, loopt de curve steil omhoog in deze zeer productieve (voor)zomer maanden.

Dit alles, nadat in dec. '17 / jan. '18 het laatste "winterse dieptepunt" werd bereikt met maar 13,8 GWh/maand. In deze maanden wordt normaliter al minder zonnestroom geproduceerd dan in de voorgaande zomerse maanden (zie begin 2018 ververste procentuele overzicht van het kern-systeem bij Polder PV). De cijfers liggen voor die wintermaanden echter wel alweer een stuk hoger dan het laagste niveau's in de winters van 2015/2016 en 2016/2017 (januari 2016 4,5 GWh; december 2016 10,4 GWh). Deze "winterdips", steeds hoger wordend qua output, zijn in de grafiek met blauwe pijltjes weergegeven.

De steeds hogere niveaus van de aangegeven "winter-dips" zijn het resultaat van de forse tussentijdse groei van de gecertificeerde PV capaciteit, en de meer-productie van die nieuwe installaties bovenop de output van de al bestaande projecten. Te verwachten valt dat, door de reeds door CertiQ gepubliceerde, als nog komende forse capaciteits-toevoegingen in 2018, die "winter dip" in de komende koude periode (winter 2018-2019) alweer flink hoger zal komen te liggen. Daarbij dient wel rekening gehouden te worden met het feit, dat zeker de recenter gepubliceerde volumes achteraf altijd nog - meestal relatief bescheiden - aangepast kunnen gaan worden. De vorm van de curve kan dan ook nog enigszins gaan wijzigen (in ieder geval: een gladder verloop krijgen). Idealiter, zou die curve ongeveer de vorm moeten krijgen van de prachtige grafiek die Martien Visser van En-Tran-Ce maakte voor de berekende nationale zonnestroom productie (in GWh per dag), op basis van de databank, die ook gebruikt wordt voor de inmiddels aardig bekende energieopwek.nl website. De site waarop het ene na het ander dagelijkse - berekende - momentane output, en dag productie record werd vermeld, in mei tot en met juli. Waarover Polder PV regelmatig heeft getwitterd. Zie ook de bijgewerkte grafiek tm 17 augustus.

De komende maand rapportages, inclusief die voor augustus, zullen hoogstwaarschijnlijk geen nieuwe record volumes aan uitgegeven zonnestroom GvO's meer tonen, omdat we alweer over de hoogste productie per maand heen zijn dit jaar, en de tussentijdse (veronderstelde) capaciteit bijbouw, met de daarmee gepaard gaande extra berekende zonnestroom opbrengsten, die terugval niet genoeg kan "opvangen". Juli 2018 was wat maand productie betreft absolute record houder bij veel recent opgeleverde PV installaties. Pas volgend jaar, met een flinke extra hoeveelheid tussentijds gebouwde capaciteit, kunnen we in 1 van de maanden mei tm. juli, waarschijnlijk weer nieuwe record volumes gaan verwachten bij CertiQ.

De nieuwe record - gecertificeerde - zonnestroom productie van 165,2 GWh in juli 2018, is het equivalent van het gemiddelde maandelijkse stroom-verbruik van ruim 681.200 gemiddelde Nederlandse huishoudens (2.910 kWh/HH.jr anno 2016 volgens Open Data van CBS, dat is nog exclusief het op landelijk totaal bezien nog relatief lage eigen verbruik van zonnestroom).

Uiteraard is het gecertificeerde volume tot nog toe slechts een onderdeel van de totale, onbekende Nederlandse zonnestroom productie. Die inmiddels mogelijk (maximaal) het 3 tot 4-voudige van de productie bekend bij CertiQ zou kunnen omvatten, dus - voor juli 2018 - het equivalent van het (elektra) verbruik van zo'n 2,0 tot 2,7 miljoen Nederlandse huishoudens. Echter, de capaciteit toename van de CertiQ bijschrijvingen groeit al lang, en snel, zoals we dit maandrapport voor de zoveelste maal hebben kunnen vaststellen. Het is te voorzien dat een steeds groter aandeel van de totale fysieke zonnestroom productie in ons land afkomstig zal zijn van die rap groeiende, bij CertiQ bekend wordende populatie van - soms zéér grote - SDE gesubsidieerde PV projecten.

---

Gecertificeerde PV capaciteit en gecertificeerde zonnestroom productie per jaar volgens (gereviseerde) jaar overzichten CertiQ

In een vorige maand overzicht heb ik ook de eerste resultaten voor het hele kalenderjaar 2017 weergegeven, n.a.v. het eerste verschenen jaar rapport van CertiQ. Die data zijn inmiddels fors bijgesteld in de revisie die CertiQ net heeft gepubliceerd. Zie uitgebreide analyse van de wijzigingen en de stand van zaken, van de hand van Polder PV.

---

Landelijke zonnestroom en andere duurzame productie - berekend

Voor het destijds - mogelijk conservatief berekende (!) - nationale zonnestroom dagproductie record op de Energieopwek.nl site van 1 juni 2017 verwijs ik naar de korte bijdrage in de bespreking van een vorig maandrapport. Voor overige "oude records" in dat portal, zie de analyse van de september 2017 rapportage. De hoogst behaalde, berekende "momentane" (piek) vermogens bij zonnestroom, die zeer kort zullen zijn aangehouden waren per maand, de afgelopen jaren, als volgt (tabel). In mei - juli 2018 volgde het ene record snel op het andere in dat portal. Sommige data kunnen in recentere versies zijn en/of worden aangepast op basis van nieuwe inzichten en berekenings-methodieken.

Het portal is na de zomer van 2018 behoorlijk sterk gewijzigd en uitgebreid (SER bericht: "Hiermee hebben we een compleet beeld van de opwekking van duurzame energie in Nederland"), Martien Visser van Hanzehogeschool meldde op Twitter dat de nieuwe opzet 28 augustus live is gegaan. Het portal bevat de producties van inmiddels, naast de oude bekende drie opties wind (nu gesplitst in on- en off-shore), zon, en biogas, nu alle (berekende) energie modaliteiten die officieel een bijdrage aan de "duurzame" opwek geven (inclusief hoogst twijfelachtige steenkolencentrales met biomassa bijstook, en afval centrales die forse hoeveelheden buitenlands afval mee stoken). Jammer genoeg is ook, indien de berekende output boven de 1 gigawatt uitkomt, deze weergegeven in gigawatten, tot 2 cijfers achter de komma. Daarmee gaat helaas wat detail verloren in de output waarden. Ónder de 1 GW output wordt wel in megawatten weergegeven, dus in meer winterse maanden, met sowieso minder hoge producties, is wat meer detail beschikbaar in de aangegeven waardes.

Check van de laatst bekende historische waardes heb ik gedaan op 4 september 2018. De historische reeks is nu langer beschikbaar voor PV output (vanaf eind januari 2016), en er zijn kennelijk capaciteit aanpassingen gedaan in het brondata bestand. Want er duiken soms nieuwe record output dagen op per maand voor zonnestroom. Het tot nog toe door Energieopwek.nl geregistreerde, berekende momentane output record midden op de dag was voorheen gevallen op 2 juli 2018: 2.394 megawatt, zie de Tweet van Polder PV, en de oude tabel bijgewerkt tot en met de CertiQ update van juli 2018. Dit is in de nieuwe opzet, en met een kennelijke tussentijdse aanpassing van de aan de berekeningen ten grondslag liggende (vermeend) opgestelde capaciteit, grover weergegeven als 2,65 Gigawatt, wat trouwens nu ook voor de 1e juli 2018 als maximum wordt weergegeven.

Max. output zonnestroom (GW nieuw)

Jan.

Feb.

Mrt.

Apr.

Mei

Jun.

Jul.

Aug.

Sep.

Okt.

Nov.

Dec.

2016

0,262 * (31e)

0,818 ** (27e)

0,957 (17e)

1,20 (21e)

1,29 (5e)

1,32 (6e)

1,33 (19e, 20e)

1,33 (17e)

1,18 (7e)

1,04 (5e)

0,760 (29e)

0,711 (5e)

2017

0,922 (22e)

0,938 (14e)

1,44 (27e)

1,66 (30e)

1,78 (26e, 27e)

1,82 (1e)

1,75 (9e)

1,67 (14e)

1,46 (3e, 23e)

1,19 (15e)

0,918 (6e)

0,654 (17e)

2018

0,897 (21e)

1,55 (25e)

1,93 (20e)

2,18 (19e, 21e)

2,44 (6e, 7e)

2,63 (30e)

2,65 *** (1e, 2e)

2,55 (6e)

2,24 † (2e)

* Eerst bekende meting 30 jan. 2016, hoogste waarde op 31 jan. 2016

** Er wordt een "onmogelijk hoge" waarde van 1,81 GW gegeven voor 29 feb. 2016. Dit is, gezien de andere (maximale) meetwaarden in deze periode, hoogst onwaarschijnlijk, en vermoedelijk een fout.

*** Voorlopig hoogste resultaat op 2 juli 2018 in de orginele, fijnere output cijfers weergevende opzet Energieopwek.nl site: 2.394 MW. In de nieuwe opzet, die de maximale output in Gigawatten weergeeft (boven 1 GW output), is voor zowel de 1e als de 2e juli 2018 een momentaan, kort durende vermogen output van 2,65 GW weergegeven door het - fors aangepaste - portal.

† In september is, vóór publicatie van dit artikel (5 sep. 2018), op de 2e het hoogste niveau te zien (2,24 GW), maar dat zal later vermoedelijk nog wel gepasseerd kunnen worden, later in deze maand. Energieopwek.nl "auteur" Martien Visser twitterde nog over deze opmerkelijke hoge output voor een septemberse dag in Nederland.

Januari 2018 was erg somber, zonder extreem zonnige dagen. Vandaar dat het resultaat onder dat van januari 2017 bleef steken, ondanks de tussentijdse groei van de capaciteit. En ook in de nieuwe opzet van het portal, met deels aanpassingen aan de verondersteld aanwezige opgestelde capaciteit. Februari was een prachtige, zonnige, en koude maand. De 25e werd een spectaculair record voor die maand gevestigd, met een tijdelijke maximum output van 1,55 GW (nieuwe opzet, het "oude" portal toonde nog 1.168 MW) aan PV vermogen in Nederland. België piekte, met nog een veel groter basis bestand aan PV capaciteit, zelfs op 2,17 GW op die dag. Sowieso waren er meer mooie zonnige dagen in februari. April kende met name in de derde week prachtig zonnig weer, culminerend in het momentane output record voor die maand, berekend voor, in de nieuwe opzet, zowel voor de 19e als voor de 21e, 2,18 GW. In mei was het zeer zonnig, met o.a. een prachtige eerste week, en nieuwe record cijfers voor zowel de 6e als de 7e mei (2,44 GW). De record output werd in de oude opzet echter berekend op de 21e, 2.155 MW. Juni liet meerdere nieuwe records zien, maar wachtte tot de laatste dag om het puntje op de i te zetten (30 juni, 2,63 GW "nieuw", dit was in de oude opzet nog 2.373 MW).

Dat record werd nog even wat verder aangescherpt op zowel de 1e als de 2e juli, die zonder twijfel het nieuwe jaar record voor 2018 zullen hebben opgetekend: 2,65 GW berekende momentane output midden op de dag. Dat is maar liefst 46% hoger dan het record in 2017 (1,82 GW op 1 juni). En zelfs ruim 51% hoger dan het juli record in dat jaar (1,75 GW op de 9e). Het lag bovendien vrijwel op het dubbele niveau van het - gedeelde - record gevonden in het jaar 2016: op drie dagen dat jaar, 19, 20 juli, en 17 augustus, werd net aan 1,33 GW aangetikt.

Het record voor augustus 2018 viel op de 6e (2,55 GW). Voor september moeten we nog even de rest van de maand afwachten.

Per jaar zijn naast de hoogst gevonden waarden (rood) ook de laagste output maxima weergegeven in blauw. Uiteraard altijd in de wintermaanden december of januari te vinden. Voor 2016, met slechts de laatste 2 dagen in januari gemeten, lag het "maximum" op 262 MW (31e). In 2017 werd het "minimale maximum" op 17 december gevestigd (654 MW). Tot nog toe is 21 januari de dag met dat "record" in 2018, met alweer 897 MW maximale output op de teller. Dit zou nog "onderboden" kunnen gaan worden in december 2018.

In de nieuwe opzet van het energieopwek.nl portal zijn ook "profielen" met de dag maxima te zien per maand, en per jaar.

Voor een uitgebreider intermezzo "stroom productie records" van het energieopwek.nl portal, zie de bespreking bij januari 2018. Het vorige record voor het totaal aan berekende output voor windstroom, zonnestroom, en elektra opwek uit biogas was gevestigd op 2 mei dit jaar. Door een combinatie van met name harde wind en stralend zonnig weer, werd voor die dag kort (berekend) een gezamenlijke output van 5,79 GW (oude portal: 5.522 megawatt) genoteerd door Energieopwek.nl (Tweet Polder PV). Maar dat is nota bene op de langste dag van 2018, 21 juni, alweer verbroken. Wederom door een combi van stralend weer met veel wind, werd toen een momentane output gehaald van maar liefst 6,14 GW (nieuwe portal; in het oude was het nog 5.990 MW) door deze drie modaliteiten. Alleen 1 juli kwam daar nog enigszins - onder vergelijkbare omstandigheden - in de buurt, met max. 6,01 GW in het nieuwe portal.

In de nieuwe opzet van het portal, kunnen bovenop de reeds genoemde energie opwek opties nog eens momentaan berekende vermogens van 7 andere modaliteiten gestapeld worden, alsmede een "restpost" met kleine opties (waar ook thermische zonne-energie onder valt). Zo was voor 4 september, met alle opties aangevinkt, de maximale output van alle "duurzame" energie opties 4,5 gigawatt, waarbij midden op de dag zonnestroom bijna de helft van de output verzorgde. Maar dat kan natuurlijk per dagdeel fors variëren, zeker met de variabele input bronnen wind- en zonnestroom.

---

Energie producties - alleen actueel voorhanden, of per maand in nieuwsbericht SER

Op het nieuwe portal is helaas uitsluitend voor de actueel geldende dag de dagelijkse energie productie weergegeven. Voor eerdere dagen is deze optie niet meer te raadplegen, wat dus een verslechtering van de data verstrekking betekent. Vandaar dat er ook geen staatjes met de minimale en maximale energie producties (in inwoner equivalent energie verbruik) per maand meer gegeven kunnen worden. Voor een laatste staatje, dat van juli 2018, zie het desbetreffende artikel op Polder PV.

We moeten voor een indruk van de verdeling tegenwoordig kennelijk in het maandbericht van de SER kijken, zoals ook is gepubliceerd voor augustus 2018, met als titel: "Matige windopbrengst, afnemend zon in augustus". Daar wordt gemeld: "De beste dag deze maand was 10 augustus als we alle duurzame-energie bij elkaar optellen, zoals ook biomassa, warmtepompen en geothermie. Goed voor het (finaal) verbruik van 1,2 mln Nederlanders. De slechtste dag was 21 augustus met een productie goed voor 644 duizend Nederlanders". De productie van zonnestroom daalde, door een combinatie van lagere zonnestanden en kortere daglengtes t.o.v. record maand juli van 2,1 naar 1,3 Petajoule. Waarbij als disclaimer staat opgegeven, dat er is gemeten tot 27 augustus dit jaar. Dus er moet nog wat voor de laatste 4 dagen bij worden gerekend. 1,3 PJ is het equivalent van ongeveer 361 GWh elektrische energie (361 miljoen kilowattuur).

De beste resp. slechtste "zonnedagen" waren volgens het SER bericht 6 resp. 13 augustus, met 21 resp. 8 GWh aan zonnestroom productie. Een verschil factor 2,6. Overigens was de variatie bij wind nog veel groter, op land tussen de 39 en 1 GWh (10 resp. 1 augustus). Op zee was het verschil bij windenergie productie iets minder extreem: 17 versus 0,2 GWh (factor 34).

In een tweet van 18 juli jl., merkte Martien Visser van Hanzehogeschool (brein achter de data levering voor Energieopwek.nl) op, dat er toen al 12 dagen waren geweest, waarbij zonnestroom (berekend) meer dan 20 GWh productie op een dag zou hebben bereikt in Nederland, vanaf het eerste signalement van die record productie begin juni.