Nieuws P.V. pagina 73

meest recente bericht boven

4 maart 2011 - 4 april 2011

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

4 april 2011: Kass(tr)ie(cum) open, kassie dicht. Knipperlicht beleid zijn we zeer goed in, in Nederland. Castricum opende weer zo'n typische 'ollandse actie, met aanschafsubsidies voor "duurzame maatregelen voor een bestaande woning". Vandaag mocht er worden ingetekend op "de regeling". En meteen konden de ambtenaren hem alweer sluiten. Massaal overtekend, in een dag tijd. Zoals gebruikelijk. 22 duizend Euri te vergeven, het is direct al weer op. Vindt u het gek: er werd alweer een volslagen gestoord bedrag van 2,50 Euro per Wattpiek voor zonnestroom panelen aangeboden. Wel met een maximum van 500 Euri per woning, maar zwaar gestoord blijft het! Ik krijg regelmatig aanbiedingen van Chinese zonnepanelen voor 1,15 Euro/Wp op te halen in de Rotterdamse haven, goede merkmodules zijn beslist al voor 1,75 Euro/Wp of fors minder te koop (ex rest van systeem en installatie kosten).

Vijftig "inwoners" zijn blij, de rest mag weer een jaartje duimen gaan draaien, want alleen als er "subsidie" is, komt burgermans uit de comfortabele stoel. Zeker met dit soort gehypte micro acties. Het bekende beeld, dus weer. Is dit nu een "markt" of is dit eigenlijk gewoon waanzin? U mag het voor uzelf benoemen. De installatiebranche heeft eventjes "een paar aardige klusjes", en mag daarna weer stil gaan zitten janken achter het bureau. Waarschijnlijk een jaar lang...

http://www.castricum.nl/index.php?simaction=content&mediumid=2&pagid=10&stukid=59105#titel59105

4 april 2011: Polder PV op weg naar "terugverdienen" 6e zonnepaneel. Over dat veelbesproken, doch slecht begrepen concept "terugverdienen" kan een mens aardig wat artikelen schrijven. In Nederland kun je d'r zelfs boeken mee vol fantaseren, met talloze aannames die in de fysieke werkelijkheid van "salderen en we zien wel wat het resultaat wordt" van ons landje nu eenmaal een grote, veranderlijke onzekerheid blijven - en investeerders afschrikken. Ook op het nog steeds best lopende Nederlandstalige forum op het gebied van decentrale energie opwekking (van NL bodem), Gathering Tweakers (inmiddels Duurzame Energie deel 18) zijn de "standpunten" over wat je wel mee "mag" dan wel "zou moeten" rekenen een onuitputtelijke bron van discussie en regelmatig van zwart-witte, het schuim op de lippen brengende, onverzoenlijke standpunten.

Het enige wat natuurlijk "telt" is de daadwerkelijk gerealiseerde marktwaarde van zonnestroom. En dat is waarvoor u op uw jaarnota fysiek bent afgerekend, het "vermeden bedrag voor de kilowatturen die niet zijn ingekocht maar zelf opgewekt". Het "historische bewijs", zeg maar. Alle "intelligente" prognoses en "verwachtingen" over die te vermijden kosten, zelfs die voor een jaar vooruit, gaan bij voorbaat al in de virtuele prullenbak bij Polder PV: ze zijn niets waard. Die (nabije) toekomst is inmiddels onvoorspelbaar. De toekomst van stroom prijzen en onnavolgbare "tariefstructuren" en "componenten" in ons bezopen land al helemaal, zeker met de vreselijke dreiging van een volslagen absurd overschot aan fossiel opgewekte elektriciteit (lees: dreigende stagnatie of zelfs verder dalen van de volstrekt kunstmatig tot stand komende, continu de "markt" voorliegende kWh prijzen...). Polder PV doet niet mee aan aannames rond die ongein en gaat gewoon van zijn nota's uit (die hij, laat dat duidelijk zijn, in ieder geval al een half jaar van tevoren kan voorspellen zodra hij weet wat de energiebelasting, de te hanteren leveringsprijs, en het BTW percentage [al lang 19%] is).

Zo komt Polder PV aan de volgende "terugverdientijd" grafiek, met nog twee zuster grafieken gepresenteerd op een van de belangrijkste financiële pagina's op deze website, en inmiddels ververst tot en met maart 2010, het begin van de astronomische lente (die dit jaar nog formeel op 21 maart viel, echter om 9 voor half een in de ochtend).

^^^ Met rode pijlen zijn de momenten aangegeven waarop, in chronologische volgorde, de eerst aangeschafte modules zijn terug verdiend. Let wel: uit de vermeden uitgaven voor alle gesaldeerde stroom, dus inclusief die van later aangeschafte PV-modules. In oktober 2010 het eerste 108 Wp module, wat al veel goedkoper was aangeschaft (belachelijke stapeling van EPR, EPA en MAP subsidies) dan de eerste vier exemplaren anderhalf jaar eerder (eerste modules aangesloten 13 maart 2000).

Uit deze grafiek, die berekend is met de exacte kWh tarieven zoals die op de nota's van Polder PV zijn verschenen (en door hem geaccordeerd na uitgebreide controle van die nota's), pure saldering m.b.t. een enkel tarief Ferrarismeter zonder onzinnige "slimme" fratsen, blijkt duidelijk dat in mei 2010 onze eerste, in 2000 gekochte (ondanks aanschafsubsidies) duurste 4 stuks 93 Wp modules (all-in systeemprijs € 455,65 per stuk) zijn terugverdiend. En dat al snel daarna het veel goedkoper gekochte eerste 108 Wp module (per module nog maar € 139,48) in oktober van dat jaar was terug verdiend middels saldering van alle opgewekte zonnestroom.

De volgende geactualiseerde rekentabel (gedeelte) laat zien dat het volgende (2e) 108 Wp module eind maart al voor bijna 59% is terugverdiend en dat, gezien de historie in die tabel, en de actuele tariefstelling van de all-in kWh prijs, in de zomer waarschijnlijk het volgende exemplaar "aangepakt" zal gaan worden. Hoe snel het daarna zal gaan, zal vooral van de per 1 juli 2011 van dit jaar bij te stellen elektriciteitsprijs afhangen. En reken uzelf daarbij s.v.p. niet rijk: Vattenfall/NUON heeft de laatste VIER maal elk half jaar die prijs naar beneden bijgesteld, en zelfs de bijstellingen aan de energiebelasting door de Staat der Nederlanden (iets omhoog, natuurlijk) konden een daling van de all-in prijs niet voorkomen. Zie mijn gedetaileerde berekeningen en grafieken in de betreffende berichten van 25 december 2010, 4 januari 2011 en op de speciale financiële pagina met harde info over alle tarieven componenten. In tegenspraak tot de totaal niet met keihard bewijsmateriaal onderbouwde "algemeen heersende veronderstelling" dat energieprijzen zo'n beetje volautomatisch alleen maar duurder zouden worden (waarbij voor de kWh prijs vaak met een absurde 7% stijging per jaar wordt "gerekend"). Dat is gelogen dat het gedrukt staat. Want vastrechten worden wel almaar duurder (vier posten bij netbeheer voor stroom, één post bij de leverancier). Variabele stroomprijzen (en zelfs gasprijzen!) beslist niet altijd. And that is the only thing that counts, bij "terugverdientijd berekeningen"!

^^^
KLIK op tabel voor uitvergroting

In bovenstaande (gedeeltelijke) tabel per maand de accumulatie van de "verdiensten" van alle in gebruik zijnde zonnepanelen bij Polder PV, sinds deze in maart 2000 met de eerste 4 exemplaren is gestart. De groene rij geeft de laatste toevoeging weer (2 in serie op een OK4 omvormer gekoppelde, uitstekend presterende 50 Wp Kyocera modules die op 19 april 2010 aan het net gingen). De geel gemarkeerde vakjes geven de terugverdien maanden weer van elk afzonderlijk module (chronologisch op aanschaf datum, zie staatje rechtsboven voor de eerste 9 exemplaren). In dit laatste deel van de tabel het 3e en 4e 93 Wp module (terugverdiend juli 2008 resp. mei 2010), resp. het eerste 108 Wp paneel, wat al in oktober 2010 aan de beurt was (veel goedkoper gekocht dan de eerste 4 stuks 93 Wp exemplaren).

Het volgende exemplaar, het 2e 108 Wp module (paneel nr. 6), is eind maart (met het bekende all-in tarief voor de eerste jaarhelft van 2011, hier ex BTW getoond) reeds voor 59% van de (all-in) aanschaf prijs terugverdiend en zal waarschijnlijk in een van de komende zomermaanden juni of juli in zijn geheel zijn "betaald" uit de volautomatisch gesaldeerde hoeveelheid opgewekte zonnestroom (enkeltarief Ferrarismeter).

In de derde kolom het ex BTW all-in tarief wat voor elke half jaar periode heeft gegolden (of: nog geldt) bij de desbetreffende leverancier. Bij ons achtereenvolgens EWR-NUON (wordt geheel overgenomen door Vattenfall, die al 49% van de aandelen bezit) tm. 2003, Echte Energie (sinds 2003), en Greenchoice (sinds oktober 2007 door feitelijk opheffen Echte Energie/opgeslokt door Eneco). Het vanaf 1 januari tot en met 30 juni 2011 voor PPV geldende actuele all-in kWh tarief is 17,74 Eurocent/kWh ex BTW = 21,11 Eurocent/kWh incl. BTW. Dat is bij ons de "te salderen waarde" voor dit eerste halve jaar. Echter, op de jaarnota die in de herfst wordt verwacht, zal een "gemiddeld" tarief worden getoond wat over de betreffende tariefperiodes "gewogen" wordt vastgesteld (waarschijnlijk over drie tariefperiodes, voor die nota een deel van de 2e helft van 2010, de gehele 1e helft van 2011 resp. een deel van de 2e helft van 2011). Dat pas achteraf vastgestelde "gewogen gemiddelde" zal uiteindelijk de hier opgevoerde halfjaarlijkse tarieven gaan vervangen in mijn spreadsheet, als ik op hetzelfde bedrag uitkom bij controle van de nota.

Geen vermeend toepasbare tvt fratsen
Polder PV doet niet aan allerlei discutabele rentederving constructies van "spaargeld" in terugverdientijd berekeningen. Want in dat soort calculaties wordt er klaarblijkelijk van uit gegaan dat mensen gedurende een jaar of twintig dat spaargeld niet zullen gebruiken. Nu is het huishouden van Polder PV van een uitermate spaarzaam type. Maar zelfs bij ons wordt er wel eens wat "speciaals" van dat spaargeld gekocht. En sowieso worden de vaste lasten in het dagelijkse leven steeds hoger en ondraaglijker. Ergo: er wordt door steeds meer mensen steeds vaker een beroep gedaan op het "spaar"geld, het huishouden van PPV incluis. Wat dus ook gevolgen heeft voor vermeende "rentederving" berekeningen. Want waar spaargeld "voortijdig" wordt opgemaakt, kan en mag er natuurlijk ook geen "rentederving" over worden gerekend (wordt totaal vergeten in dat soort kunstmatige rekenscenario's).

En zelfs al zou je die (vermeende) rente opbrengsten meerekenen. Als je twintig jaar hebt gespaard, en dus, zonder zonnepanelen zogenaamd "financiële winst" gemaakt zou hebben (met nadruk op dat cruciale woordje "zou") met je oneindig lang weg geparkeerde geld, wat al die tijd feitelijk niets zinnigs heeft staan doen. Dan heb je wel twintig jaar lang ongelofelijk veel lol van het exploiteren van een eigen zonnestroom installatie gemist. En dat is in geen cijfer of Euro uit te drukken, die gemiste pret. Dus dat eeuwige hollandse gezeur over "terugverdientijden" moet u gewoon uw derrière mee afvegen. Het is eigenlijk alleen maar interessante gespreksstof voor stoffige mierenneukers, schraalhanzerige kruideniers, en overvlijtige, van uw belasting geld betaalde ambtenaren. Meestal niet de gezelligste types, en de tvt discussies tussen dat soort lieden kunnen ein-de-loos doorgaan. Zonder winnaars of verliezers. En zonder dat er ook maar een donkergroene kilowattuur zonnestroom mee wordt geproduceerd. Eigenlijk doodzonde van de kostbare tijd, dus...

4 april 2011: Maart 2011 mooie maand, maar niet de mooiste. Maart was dit jaar een erg mooie, zonnige, droge maand. Al liet het staartje d'r van het even afweten (sombere laatste 2 dagen met deels veel regen). Of die maand dan alsnog het vorige PPV record gebroken zou hebben als het die dagen zonnig was geweest waagt de webmaster te betwijfelen, want maart 2003 was als vanouds excessief zonnig, en presteerde buitengewoon goed. Zelfs 2002 had een mooi resultaat, iets hoger dan maart 2011. Of dat aan de anno 2011 wat krakkemikkig wordende OK4 omvormers bij Polder PV ligt waag ik te betwijfelen, al zal het zeker een rol gespeeld hebben. Ach ja, de wet van de remmende voorsprong heet dat, en daar hoef je helemaal niet moeilijk over te doen. Polder PV heeft al elf jaar plezier van zijn PV-systeem, daar kan geen ambtenaar aan komen, aan al die zonnige pret.

Van de KNMI site, het maandrapport voor de maand maart 2011:

Voor onze regio (Leiden) was het aantal zonuren in maart 2011 ook al hoog, ongeveer 196 uur (vliegveld Valkenburg, opvragen dagsommen via deze pagina) bij een normaal gemiddelde (1981-2010) van ongeveer 134 uur (zie overzicht). Het record voor Valkenburg stond voor maart 2003 met 200,3 zonuren (ruim 97 kWh per vierkante meter horizontale instraling in die maand in 2003).

Dit alles laat natuurlijk onverlet, dat vele PV-newbees die nog geen voorjaar hadden gezien met hun kersverse, al dan niet onder SDE regime gekochte zonnepaneeltjes, de blauwe hemel op hun blote knieën dankten voor zoveel Mega Maarts Fotonen Geweld. En her en der op fora zag je mensen helemaal blij worden van hun smakelijke productie resultaten, af en toe gelardeerd met gelikte grafiekjes (waar Polder PV jaloers op is, mag u best weten...). Een mooie incentive voor nog meer lekkers, want er komen nog veel leukere maanden aan, als de zon doet wat 'ie eigenlijk vaker zou kunnen doen: Shine, Baby, Shine!

Afijn, hier de all-in maandgrafiek van Polder PV, om de bewijzen voor u op tafel te leggen:

^^^
Voor 2011 zie de oranje curve, waarden voor jan.-mrt. 2011 bekend.
Tm. oktober 2001 was er slechts een 372 kWp deelsysteem actief (onderste twee lijnen).
Stippellijn (2010) geeft periode van dakrenovatie weer toen het hele systeem het grootste deel van
oktober van het net was gekoppeld (vlak ervoor en erna ook nog deels schaduw effecten van steigers).

Voor update van de maand productie tabel van het 1,02 kWp deelsysteem, zie de highlights pagina.

Nu we toch bezig zijn meteen maar even de harde resultaten per deelgroep alhier:

Na een matige start, met name in de zeer sombere februari maand, klom de zonnige maart van 2011 fors boven het jaargemiddelde voor het getoonde 1,02 kWp deelysysteem uit. Maar haalde daarbij net niet de opbrengst van maart 2002, toen de OK4 omvormers ook nog natuurlijk gekoeld onder de modules hingen, i.p.v. binnen in huis (sinds mei 2005). En de opbrengst voor maart 2011 bleef nog steeds ver onder het absolute record voor maart 2003 (het beroemde "zonnigste jaar in de geschiedenis van Polder PV"), die i.p.v. 92,0 kWh (specifieke opbrengst 90,2 kWh/kWp, 2011) een spectaculaire productie van 105,4 kWh (103,3 kWh/kWp) liet zien. Bijna 15% meer productie. Niet getreurd, Polder PV is met maart 2011 Dik Tevrêe.

Polder PV heeft ter viering van de feestvreugde nog enkele grafieken ververst. Een van die grafieken is het voortschrijdend dagelijks productie gemiddelde van de oudste groep van 4 93 Wp modules in ons systeem:

^^^ KLIK op figuur voor uitvergroting. Voortschrijdend gemiddelde voor de oudste deelgroep in onze installatie: de op 13 maart 2000 aan het net aangesloten groep met 4 stuks 93 Wp modules (372 Wp), inmiddels dus alweer bijna ELF jaar in bedrijf. In blauw het voortschrijdend productiegemiddelde tot en met vandaag. Degradatie van de productie, indien al "wetenschappelijk verantwoord" aan te tonen, lijkt marginaal. In oranje het voortschrijdend gemiddelde van de laatste 30 dagen. De diepe dip in oktober 2010 wordt veroorzaakt door de dakrenovatie toen het hele systeem grotendeels van het net was gekoppeld.

Voor de accumulatie van alle opbrengsten geef ik hier onder de volledig ververste grafiek (tot en met 3 april 2011) met een leuke verwachting die van het plaatje knalt:

^^^
KLIK op figuur voor uitvergroting.
De bovenste, felgroene "totaal" curve is de accumulatie van de overige vier "deel" curves.

Totale accumulatie van alle zonnestroom productie vanaf de eerste netkoppeling van de 4 oudste 93 Wp modules (13 maart 2000) is opgelopen tot 9.967 kWh. Nog eventjes geduld tot de "eerste 10 Megawattuur" op de teller zal staan met ons relatief bescheiden, antieke PV-systeem. Decentraal opgewekt. Op het dak van een huur appartementen complex. Met fossiele olieboer paneeltjes die eigenlijk in het museum voor achterhaalde zonnestroom technologie zouden thuis horen. En die al lang niet meer zijn te krijgen (tenzij 2e hands). Omdat Shell met kristallijne technologie is gestopt (maar wel verder is gegaan met beautiful black dunnelaag CIS beauties, in Japan). Kon allemaal heel wat slechter, toch?

Nog enkele geactualiseerde grafieken (status 1 april 2011):

• Dagopbrengsten (totaaloverzichten)
• Gemiddelde dagopbrengsten (totaaloverzichten)
• Cumulatieve meterstanden per maand (interactief)
• Cumulatieve meterstanden per jaar
• Stroombalans verbruik, opwek, netto teruglevering
• Gedrag van de salderende enkeltarief Ferrarismeter in twee grafieken
• Electriciteit balans per maand
• Zelfvoorzieningsfactor electriciteit Polder PV

31 maart 2011: Volledige revisie en aanvulling PV marktcijfers Vlaanderen. Zoals in mijn artikel voor SolarPlaza al aangegeven, heb ik pas laat ontdekt dat de VREG cijfers voor de belangrijke Vlaamse zonnestroom markt niet in generator vermogen (DC, dus in MWp) worden weergegeven, maar in "inverter verrmogen" (AC, dus in MWac, of kWac, etc.). Met de update van het laatste VREG rapport gepubliceerd op 28 februari jl., heb ik de volledige pagina met marktdata voor de Vlaamse zonnestroom markt dan ook grondig moeten herzien en overal waar nodig aanpassingen gedaan (omzetten claims in "Wp" naar equivalent in "Wac", meestal gewoon de eenheden veranderd). Ik moest wel meer aanpassen, zoals diverse grafieken. Ook de data die ik heb gebruikt voor het SolarPlaza artikel blijken alweer te zijn achterhaald. Vlaanderen had eind 2010 volgens de laatste, volledig herziene cijfers die ik tijdens het schrijven van dat artikel nog niet tot mijn beschikking had, niet "slechts" 654 MWac vermogen aan zonnestroom installaties, zoals geciteerd. Maar, volgens de gegevens uit een tabel in een van de pdf documenten van 28 februari 2011 alweer een geaccumuleerd vermogen van 690 MWac. Alweer 5,5% meer (en nog steeds niet definitief)...

Ik moest de jaarlijkse marktgroei gegevens voor Vlaanderen flink op de schop nemen doordat in hetzelfde februari rapport van de VREG er ook een complete herziening is gepubliceerd van de marktgroei data voor de afgelopen jaren. De meest significante wijziging was het groeicijfer voor de zonnestroom markt (nieuw jaarlijks afzet volume) in 2009. I.p.v. de in het (in mei 2010 gepubliceerde) jaarrapport van 2009 opgegeven voorlopige volume van 245,051 MWac, is het in de laatste revisie een spectaculaire 430,818 MWac geworden, een "bijstelling" van bijna 76%...

Het zorgvuldig verwerken van al deze wijzigingen, waar je goed je hoofd bij moet houden om fouten te voorkomen, heeft de nodige tijd gekost.

Ook heb ik weer enkele nieuwe grafiek types toegevoegd, waaronder dit exemplaar met de verdeling van zowel het aantal installaties, als het totale (MWac) vermogen per categorie die ik al een paar jaar onderscheid binnen de Vlaamse PV-markt:

In deze grafiek links de verdeling van de aantallen (absolute dominantie van het marktsegment <10 kWac, met 98,5%), en rechts de totale capaciteit van de betreffende categorie t.o.v. de geaccumuleerde capaciteit van de complete netgekoppelde Vlaamse PV-markt. Volgens het VREG rapport van eind februari 2011 inmiddels al gegroeid tot 696,727 MWac, met een respectabel volume van 26,5 MWac en 3.648 nieuwe PV-installaties, in 28 dagen tijd in februari eerder dit jaar. Ruim 40 procent van de totale capaciteit is gerealiseerd met installaties groter dan 10 kWac, waarvan met name het segment met een individuele installatie grootte van >100 tm. 500 kWac met 15% van het "marktvolume" opvalt (NB: 105 MWac, 442 installaties). Een categorie die niet eens was "toegestaan" onder de permanent wurgende Nederlandse SDE condities. Tenzij je uit de tombola meerdere "beschikkingen" wist te scoren voor hetzelfde adres, wat een zeldzame gebeurtenis was (voorbeeld: zie Maatschap Boon in Zeewolde)...

NB: ik reken met een factor 1,1 maal het inverter (AC) vermogen als een grove indicatie om het DC generator vermogen bij benadering te kunnen bepalen (conservatieve factor). Wat dus zou betekenen dat er eind februari 2011 een nominaal DC vermogen van ongeveer 1,1 x 696,727 = 766 MWp geregistreerd zou kunnen zijn geweest bij VREG. Die nog steeds niet blijkt te weten wat het precies is omdat van de oudere installaties het DC generator vermogen niet bekend blijkt te zijn, zie e-mail van een VREG medewerker in mijn vorige bericht. Indien correct, zou die 766 MWp grofweg tien maal zo veel PV-generator vermogen zijn dan in het extreem slecht "bemeten" Nederland, met een Vlaamse bevolking die 2,6 maal weinig mensen telt (en: Vlaanderen is pas goed begonnen met zonnestroom medio 2006)...

Een tweede nieuwe figuur is de hier onder afgebeelde taartgrafiek. Deze geeft de verdeling weer van het totaal aantal groene certificaten die voor alle als "hernieuwbaar" beschouwde opties (voor elektriciteit) zijn uitgegeven door de VREG tussen 2002 en 2010. Daar zit nog een groot volume aan met name de laatste jaren toe te wijzen certificaten nog niet bij. Maar de grafiek geeft al duidelijk weer dat zonnestroom snel een volwaardige component is geworden in de groene Vlaamse stroommix (5% van het totale volume aan reeds voor garanties van oorsprong verzilverde groencertificaten voor PV). Met nog aardig wat groei in het vooruitzicht. Immers: in het jaar 2010 werd volgens de laatste gegevens op het totaal aantal geregistreerde, al in garanties van oorsprong omgezette groencertificaten, reeds een volume van 15,7% voor zonnestroom vastgesteld door VREG. Het eerste cijfer in de taartgrafiek geeft het aantal certificaten (voorlopige accumulatie tm. 2010) aan, het tweede het bijbehorende percentage van het totaal voor alle opties.

U kunt weer uitgebreid zelf gaan grasduinen in de detail info van Polder PV:

29 maart 2011: Definitieve subsidiebedragen SDE 2010 bekend. Wederom is er een van die typische, voor normale mensen compleet onnavolgbare "SDE documenten" verschenen in de Staatscourant van 25 maart 2011. Het gaat weer eens om de "vaststelling van de definitieve correctiebedragen" voor alle voorgaande rondes SDE beschikkingen voor het jaar 2010, met elk weer andere bedragen, tariefcomponenten, capaciteiten, en wat al niet. Eigenlijk alleen nog maar te volgen door een select groepje ambtenaren die nog minimaal 12 jaar deze waanzin in zijn geheel moeten gaan zitten uitschrijven (alle bezuinigingsoperaties ten spijt). In steeds verder uitdijende pakken Staatscourant papier, met steeds meer getallen, en dan maar hopen dat er geen fouten worden gemaakt. Hoe houd je de ambtenarij bezig. Door die ambtenarij haar eigen vreselijke regelingen te laten verzinnen en die ook nog te laten uitvoeren, tot in de lengte der jaren...

Afijn. De "definitieve" correctiebedragen voor VORIG jaar, 2010, zijn inmiddels bekend. Dus: "met terugwerkende kracht", zoals dat heet. Ook voor zonnestroom. En zoals te verwachten verder geen schokkende zaken. Ondanks de mogelijkheid om meer "correctie componenten" te implementeren, is daar vanaf 1 april 2008 (eerste SDE regeling) nog geen moment gebruik van gemaakt. En staan al die andere potentiële correcties dus nog steeds met nul Euro/kWh in de boeken. Het enige wat er wel "gecorrigeerd" wordt (op het al minstens even slecht begrepen en door ECN Beleidsstudies uit de duim gezogen basisbedrag, wat zogenaamd de "kosten" van de betreffende optie per kWh zou moeten voorstellen over de te subsidiëren periode), is de "geldende gemiddelde marktprijs" van elektriciteit (waarvoor de opwekker dus niet hoeft in te kopen, als alles het blijft doen zoals gepland). Dat zou, voor kleinschalige opwekking van zonnestroom (in 2010 effectief gemaximeerd op installaties van 7,5 kWp), zogenaamd de "marginale" levering van 3.500 kWh/jaar betreffen, zoals ook in de voorschotverlening voor 2011 werd opgevoerd (Staatscourant Nr. 17447, 9 nov. 2010: toelichting 3.1.3). Curieus. Want in de "bevoorschotting" in het jaar 2010 betrof dat nog een jaarverbruik van ... 3.000 kWh (Staatscourant Nr. 16798, 9 nov. 2009: toelichting 3.1.2).

^^^ Header van de zoveelste Staatscourant publicatie over de SDE. Voor normale mensen waarschijnlijk onnavolgbaar dan wel totaal onbegrijpelijk...

Wat is "gemiddeld"?
Economische Zaken (tegenwoordig EL&I geheten) blijft zich helaas in nevelen hullen over de berekenings-wijze van die "gemiddelde" marktprijs, maar liet zich in de laatste Staatcourant publicatie over de volledig uit de hand lopende SDE regeling ditmaal wel ontvallen dat de "Gemiddelde waarde van relevante index niet volumegewogen" zou zijn. Dit kan niet anders betekenen dan dat EL&I zich er gewoon van af maakt. En helaas niet een naar aantallen gebruikers van specifieke tarieven "gewogen marktprijs" voor de betreffende categorie bepaalt. Wat immers zou betekenen dat van alle "contracten" in de markt zowel de aantallen gebruikers, als het type contract - met het daarbij behorende kWh tarief - bekend zou moeten zijn, en daar ook naar gewogen zou moeten worden. Informatie die EL&I natuurlijk nooit zal krijgen van alle marktpartijen, omdat dat extreem concurrentie gevoelige data betreft. Maar dat is natuurlijk wel de "realiteit" die de echte "markt" bepaalt, waaruit een reëel gemiddeld kWh tarief zou volgen. Die EL&I blijkbaar naast zich neerlegt, zonder daar politiek op afgerekend te worden (op het Haagse Binnenhof snappen ze toch niks van dit soort ingewikkelde rekensommen, daar hebben ze helemaal geen zin in om zich mee bezig te houden).

EL&I is blijkbaar helemaal niet geïnteresseerd in die markt realiteit (ondanks alle voor op de lippen bestorven liberaliserings-gezever van onze energiebobo's). En raapt dus waarschijnlijk gewoon alle (bij het CBS bekende) kWh tarieven bij elkaar (voor de kleinverbruikers markt sind 2009: levering ex BTW plus energiebelasting ex BTW, en subtotaal van die twee componenten vermeerderd met 19% BTW = all-in kWh prijs). En deelt waarschijnlijk vervolgens het eindresultaat door het "aantal" tarieven wat voor dat volslagen kunstmatige "gemiddelde" is gebruikt om aan een "gemiddelde kWh marktprijs" te komen. Wat identiek is aan dat beruchte, door weinigen begrepen "correctiebedrag" wat van het basisbedrag afgetrokken moet worden om de uiteindelijke subsidie per kWh te kunnen vaststellen. Die volstrekt kunstmatig bepaalde "gemiddelde marktprijs" betaalt natuurlijk niemand, omdat iedereen een eigen contract tarief heeft wat sterk kan verschillen van dat veronderstelde gemiddelde.

Ook is tale-telling het feit dat EL&I zelf al constateert (punt 3 in de toelichting): "De elektriciteitsprijzen lagen het afgelopen jaar rond 2/3e van de langetermijnverwachting". Anyone hier nog die zonder met de ogen te knipperen durft te beweren dat "de elektriciteitsprijs tegenwoordig wel met 7% per jaar stijgt"??? Die moet eerst maar eens naar de bikkelharde realiteit kijken. Op Polder PV natuurlijk...

"Verandermoment" veranderd
In de Staatscourant publicatie trouwens nog een opmerkelijk punt, in de "Toelichting" (waarin trouwens alweer een paar keer verkeerde staffel grenzen voor zonnestroom worden weergegeven, < 15 kWp moet zijn "<= 15 kWp"; 15 - 100 kWp moet zijn ">15 - <= 100 kWp") onder punt 5. "Vaste verandermomenten". Die "energieprijzen" die EL&I hanteert voor 2010 waren voor 1 februari 2011 nog niet bekend. Dat zou formeel onherroepelijk betekenen dat de door henzelf opgestelde AMvB voor de SDE niet ten uitvoer gebracht zou kunnen worden omdat per 1 april 2011 (2 maanden later) er een regeling zou moeten liggen met alle bekende bedragen. Dat kon dus niet, want die tarieven waren 1 februari 2011 niet bekend (hoezo, "transparante markt"?).

Ach, niemand die zich daar druk over maakt, dan wijzigen "we" (lees: de ambtenarij) die regeling gewoon even op zijn Hollands, en "veranderen we het vaste verandermoment". Wetgeving was het toch al niet, dus prutsen de bureaucraten gewoon "al gaande de praktische realiteit van de regeling" wat aan de knoppen om recht te krijgen wat feitelijk krom is. Nederland slaapt verder.

Zelf rekenen
Iedereen zal voor zichzelf na moeten rekenen hoe zijn/haar "contractprijs" (in het betreffende jaar, in dit geval 2010) is geweest. Bij de meest gebruikte variabele tarief contracten moet daarbij rekening worden gehouden met het feit dat nog steeds in de meeste gevallen elk half jaar het kWh tarief door de leverancier wordt gewijzigd (bovenop de jaarlijkse, soms forse wijzigingen van de energiebelasting door het Ministerie van Financiën). Dus men moet voor een exacte berekening zelfs per half jaar gaan rekenen om aan de "echte", voor ieder verschillende tarieven te komen, waar bovenop de "definitieve" SDE subsidie in dat jaar gestapeld moet worden om, bij 100 procent salderen over het gehele jaar, aan de totale inkomsten "vermeden eigen stroomkosten plus met terugwerkende kracht bepaalde SDE subsidie" per kWh te kunnen komen. Mijn inschatting is dat de meeste SDE beschikten die berekening niet zullen kunnen maken omdat ze er niets van zullen snappen. De meeste mensen, academici incluis, zijn sowieso niet in staat om een "simpele" jaarnota voor de afname door te rekenen, en weten vaak niet eens wat voor kWh tarief ze op enig moment betalen. Dus SDE berekeningen zijn dan al helemaal te hoog gegrepen.

Het duizelt u? Polder PV heeft het allemaal weer voor u op een rijtje gezet. Doe er uw "voordeel" mee!

^^^
KLIK op plaatje voor uitvergroting

(Deze herziene, aangevulde tabel staat als vaste link op de meest recente SDE pagina, voor SDE 2011 (als er überhaupt nog iets "haalbaars" voor zonnestroom uit zal komen, waar Polder PV een hard hoofd in heeft).

Voor alle SDE beschikten, dus zowel die voor 2008, 2009, als de 2010 regelingen, gelden de volgende "definitieve" correctiebedragen voor 2010:

"Kleine" categorie, toegestane capaciteit verschillend per beschikkingsjaar (SDE 2008: 0,601 tm. 3,5 kWp, SDE 2009: 0,601 tm. 15 kWp, SDE 2010: 1,0 tm. 15 kWp, waarbij door schandalige afroming van het subsidiebedrag feitelijk slechts een "zinvol" traject 1,0 tm. 7,5 kWp overbleef): 21,9 Eurocent/kWh. Noot: bij Vattenfall/NUON golden voor het jaar 2010 bij standaard grijs variabel contract tarieven (all-in) van 21,8 Eurocent/kWh voor het eerste halfjaar, en 21,77 Eurocent/kWh voor het tweede halfjaar, dus gemiddeld 21,79 Eurocent/kWh. Voor mijn Greenchoice contract betaalde ik een daar van afgeleid bedrag van gemiddeld slechts 21,29 Eurocent/kWh (3% minder dan het "definitieve correctiebedrag" van EL&I).

Het resultaat van de uiteindelijke rekensom ("basisbedrag minus correctiebedrag = subsidiebedrag") verschilt per beschikkingsjaar omdat er andere basisbedragen gelden per jaar:

• SDE 2008 beschikking basisbedrag 56,4 minus correctiebedrag 21,9 = 34,5 Eurocent/kWh (is definitieve subsidiebedrag voor 2010);
• SDE 2009 beschikking basisbedrag 52,6 minus correctiebedrag 21,9 = 30,7 Eurocent/kWh (is definitieve subsidiebedrag voor 2010);
• SDE 2010 beschikking basisbedrag 47,4 minus correctiebedrag 21,9 = 25,5 Eurocent/kWh (is definitieve subsidiebedrag voor 2010).

Voor een voorbeeld berekening van te verdienen bedragen door een combinatie van SDE subsidie en "probleemloos" salderen, zie verderop.

"Grote" categorie. Alleen voor SDE 2009 en SDE 2010 (niet voor SDE 2008, was fysiek onmogelijk), 15,001 tm. 100,000 kWp installaties. Categorie ook gemaximeerd, meer is niet mogelijk, tenzij met kunstgrepen en geluk 2 of meer beschikkingen voor een lokatie bemachtigd te hebben, zoals bij Maatschap Boon is gelukt (zeldzaam). Daarvoor is het "definitieve" correctiebedrag voor het jaar 2010 vastgesteld op "marktindex maal onbalansfactor", € 0,0512 * 0,94 = € 0,048/kWh. Echter, omdat dat bedrag (ook al in 2009) onder de basiselektriciteitsprijs voor beide typen beschikkingen ligt, geldt in die gevallen het laatste bedrag, en niet het "correctiebedrag", wat betekent dat er 5,3 Eurocent/kWh van het basisbedrag voor het betreffende jaar af gaat (NB: identieke correctie als vorig jaar dus). Leidend tot:

• SDE 2009 beschikking basisbedrag 45,9 minus correctiebedrag basiselektriciteitsprijs 5,3 = 40,6 Eurocent/kWh (is definitieve subsidiebedrag voor 2010);
• SDE 2010 beschikking basisbedrag 43,0 minus correctiebedrag basiselektriciteitsprijs 5,3 = 37,7 Eurocent/kWh (is definitieve subsidiebedrag voor 2010).

Aan een buitenlander is al helemaal niet duidelijk te maken dat bedrijven (meeste betrokkenen voor "categorie groot") een hogere SDE subsidie per kWh krijgen dan particulieren (meeste betrokkenen voor "categorie klein"), maar daar is het dan ook NEEderland voor. Maak zaken zo onbegrijpelijk mogelijk, dan blijven de potentiële investeerders in duurzame energie (in dit geval: elektriciteit) met een enorme boog om ons door fossiele machten gewurgde landje heen lopen...

SDE 2011?
In ieder geval is voor SDE 2011 (de beruchte, nog totaal niet in detail bekend gemaakte "SDE plus") zonnestroom zo goed als verloren sinds Verhagen van de grootste verliezende partij bij twee opeenvolgende verkiezingen zonder met de ogen te knipperen de strot doorsneed van de "kleine" categorie. Dus daar hoeven we ons geen "zorgen" meer over te maken met onbegrijpelijke, alleen voor getallenn***s te volgen cijfer goochelarij. En de "grote" categorie zonnestroom staat voor de schier onmogelijke taak om te concurreren met totaal onvergelijkbare SDE varianten zoals het verbranden van afval ("biogene component", dondert niet of die uit het verre buitenland hierheen wordt versleept, of dat die uit onze eigen, met extreem veel [fossiele] energie tot stand gekomen welvaartsresten wordt verkregen) voor een bedrag van maximaal 15 Eurocent/kWh (pas in de "laatste", meest kansloze fase...). Ik ben benieuwd welke slimme zonnestroom ondernemers die diepe sprong in het duister gaan wagen, en met welke absurd creatieve financiële constructies die zullen gaan (proberen te) komen om er een projectje uitgeperst te krijgen (NB: ook EIA is geen onuitputtelijk extra subsidiekanaal, en er wordt streng gelet op "oversubsidiëring" door de ambtenaren rijke overheid). Reken daarbij s.v.p. niet op 30 MWp capaciteit bijbouw per maand onder die onzaligste aller Nederlandse "incentive" regimes, zoals Vlaanderen al tijden wel degelijk realiseert.

Reken voorbeeld SDE 2008
Hier onder berekeningen m.b.t. de "totale gemiddelde waarde van elke kWh die onder SDE condities is opgewekt bij 100 procent salderen voor een SDE 2008 beschikking". Dus: "kleine" categorie. NB: er zijn talloze van dit soort berekeningen te maken, afhankelijk van jaar van beschikking, eigen contract condities, of je een enkeltarief of dubbeltarief contract hebt, (in het laatste geval waarschijnlijk: 2 van 7 dagen per week invoeding in laag tarief, 5 van 7 dagen per week invoeding in hoog tarief), hoe eventuele invoeding wordt "geregistreerd" (volautomatisch salderende Ferrarismeter, digitale meter met 2, 3, 4 of mogelijk zelfs vijf "telwerken"), en evt. problemen bij de saldering als er negatieve meterstanden optreden op enig telwerk. Een nachtmerrie aan variabelen waar zelfs specialisten niet meer uitkomen, en waar ze regelmatig de grijze haren voor uit de kop rukken. Er is niets voor geregeld in Wet, dus: piraterij verzekerd.

Stel: 3,5 kWp SDE 2008 installatie op zuid, 30 graden hellingshoek, west Nederland, verwachte jaaropbrengst conservatief gesteld op 900 kWh/kWp (NB: voor de fysieke specifieke productie van Blauwe Hoek Spijkenisse in 2008-2010: 956, 980 resp. 912 kWh/kWp.jaar, was het gemiddelde in die drie jaren 949 kWh/kWp.jaar, en dat kan door talloze optimaal opgestelde moderne installaties met hoge kwaliteit hebbend materiaal in west Nederland beslist worden gehaald). Dus gemiddeld ongeveer 3.150 kWh/jaar opbrengst. SDE maximering echter 850 kWh/kWp (2.975 kWh/jaar bij 3,5 kWp), dus 175 kWh per jaar niet gesubsidieerd onder SDE, wel "te salderen" vanwege artikel 31-c van de Elektriciteitswet. Verder niet uitgaan van negatief jaarverbruik als resultaat van opwekking, anders complicaties mogelijk (hier is niets over in Wet geregeld, dus vele onzekerheden bij de uitvoering, afhankelijk van "opvattingen" dan wel niet democratisch tot stand gekomen of door Den Haag gecontroleerde "heren-akkoordjes" van zowel leverancier als van netbeheerder).

De meeste SDE 2008 beschikten zullen nauwelijks in dat jaar hebben ingevoed als ze met realisatie op de beschikking van - destijds - SenterNovem hebben gewacht die pas in het najaar werd verstuurd (anderen hebben kunnen "salderen" vanaf 1 april van dat jaar, maar dat zijn er niet veel geweest binnen die groep). In het optimale geval misschien maximaal in de 3 laatste maanden van het jaar, dat zou ongeveer (zie mijn maandoverzicht bij suboptimale condities voor een oude installatie) 12% van de jaaropbrengst kunnen zijn geweest. Dus 0,12 x 3.150 = 378 kWh in 2008. Stel 2.975 kWh/jaar voor 2009 en 2010 met SDE subsidie (plus saldering), en 175 kWh alleen saldering vanwege de belachelijke "maximering" in de SDE regeling ("cap op specifieke jaaropbrengst").

Definitieve subsidiebedragen voor de SDE 2008 beschikten "klein" zijn achtereenvolgens: 34,4 (2008), 33,5 (2009), en 34,5 Eurocent/kWh (2010), zie mijn aangepaste SDE tabel.

Stel: al die tijd had betrokkene een "Vattenfall-NUON" grijs variabel contract (dus geen switches in de tussentijd, dat maakt de zaken nog complexer, zeker als er ook nog boetes zouden zijn betaald vanwege eventueel openbreken van een vast contract). Tarieven elektra (levering + variabel transport + energiebelasting + BTW in 2008, idem maar zonder variabel transport vanaf 2009 i.v.m. invoering capaciteitstarief kleinverbruik) in de achtereenvolgende halve jaren (all-in incl. BTW in Eurocent/kWh):

2008-I 22,06; 2008-II 22,66 (NB: incl. variabele transportkosten!)
2009-I 24,61; 2009-II 24,07 (NB: geen var. transportkosten meer!)
2010-I 21,80; 2010-II 21,77 (idem)

Gemiddelde bedragen en relevant bedrag voor SDE 2008 (alleen 2e jaarhelft, eerder was niet mogelijk met SDE subsidie in te voeden vanwege tijd vretende bureaucratie van de per 1 april 2008 ingaande regeling):

2008-II 22,66
2009 gemiddeld 24,34
2010 gemiddeld 21,79

Verwachte invoeding en tarieven onder deze condities:
2008. 378 kWh x (34,4 SDE + 22,66 salderen = 57,06) = € 215,69 in 3 laatste maanden
2009. 2.975 kWh x (33,5 SDE + 24,34 salderen gemiddelde = 57,84) = € 1.720,74
2009. 175 kWh x (24,34 alleen salderen gemiddelde) = € 42,60
2010. 2.975 kWh x (34,5 SDE + 21,79 salderen gemiddelde = 56,29) = € 1.674,63
2010. 175 kWh x (21,79 alleen salderen gemiddelde) = € 38,13

Totale inkomsten 2008-2010 voor 6.678 kWh opwek (378 voor 2008 plus 2x 3.150 kWh) € 3.691,79. Dat is een belachelijk hoge "all-in incentive" van gemiddeld maar liefst 55,28 Eurocent/kWh voor de eerste drie SDE jaren voor een kleine opwekker. In Duitsland kreeg je met een nieuwe installatie netgekoppeld vanaf 1 januari tot en met uiterlijk 31 december 2008 voor een vermogen van maximaal 30 kWp een minstens 20 jaar vast staand invoedingsbedrag van 46,75 eurocent per kWh (geen gezeur met variabele saldering etc.: vast bedrag/kWh, uit te keren door de regionale netbeheerder, geen "maximeringen" van enige soort). Nederland zat daar dus met alle krankzinnig ingewikkelde, voor de meesten compleet onnavolgbare incentives al 18 procent boven. Wat dus feitelijk oversubsidiëring betekent, ondanks alle geronk van het tegendeel in Den Haag (de "markt" volgt de tarieven in NL, niet andersom, dus hoge tarieven genereren veel te hoge systeemprijzen...).

NB: deze berekening geldt natuurlijk alleen voor het hier getoonde volstrekt theoretische, doch niet onrealistische geval. Voor alle andere situaties (er zijn honderden mogelijkheden) helaas: zelf rekenen geblazen. In het oosten van het land dient met minder opbrengsten gerekend te worden, en natuurlijk ook bij minder optimale opstellingen niet op zuid gericht en/of met veel beschaduwing in cruciale periodes (zomer).

Verschil moet er wezen, verschil zal er zijn
NB: in de tweede jaarhelft van 2010 is in Duitsland de incentive per 1 oktober gezakt naar 33,03 Eurocent/kWh voor nieuwe installaties. SDE 2010 beschikten konden toen nog steeds 34,5 + "saldering", in bovenstaand voorbeeld in totaal 56,27 Eurocent/kWh claimen (tot en met de normerings-cap), een factor 1,7 maal zo hoge incentive. Ook daaruit blijkt wel hoe ongelofelijk slecht de hele SDE regeling in elkaar steekt: er vloeit (bij realisatie door alle beschikten...) veel te veel geld naar veel te weinig participanten. Dommer kun je het niet krijgen. Een van vele voorbeelden dat ambtenaren in ons land nooit in staat zijn gebleken om een volwaardig incentive systeem op te tuigen (het Duitse systeem haten ze tot op het bot, maar ze hebben het nooit zelfs op kilometers afstand kunnen benaderen). Vergeet daarbij ook niet: per 1 januari 2011 ligt het niveau in Duitsland voor nieuwe installaties alweer 13% lager: 28,74 Eurocent/kWh (20 jaar "+" lang), per 1 juli gaan er weer vele procenten van af afhankelijk van marktgroei in het voorjaar. Die degressie is in Nederland nooit een issue geweest, dus we zitten hier met de gebakken peren van te dure installaties op de "markt". Er is geen enkele prikkel om voor de muziek uit te lopen. En daarmee doel ik niet op stunt aanbiedingen met deels nooit in de praktijk geteste materialen uit Verweggistan en talloze onduidelijkheden op het gebied van garanties zonder dat er op resultaat (lees: kilowatturen) wordt afgerekend.

Bijbouw Nederland 2010 cf. gegevens CertiQ: 11 MWp, 2.740 nieuwe SDE installaties. Onbekende realisatie buiten SDE om, kan best 10 MWp zijn geweest (of meer?), dus totaal iets van 21 MWp (???). Bijbouw Duitsland 2010 - voorlopige cijfers Bundesnetzagentur: 7.408 MWp, 249.845 nieuw aangemelde installaties. Qua capaciteit een factor 350 maal zo hoog, qua aantallen een factor 91. Met daarbij het uitdrukkelijk te vermelden extra belangrijke feit dat de gemiddelde nieuwe capaciteit van alle gecertificeerde installaties in 2010 in Nederland 4,0 kWp was, en in Duitsland voor alle bekende nieuwe PV-systemen een spectaculaire 29,7 kWp...

Quod erat demonstrandum.

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2011-5169.pdf (De betreffende Staatscourant publicatie met lange titel [41 woorden], nr. 2011 - 5169, 25 maart 2011, ook voor alle andere als "duurzaam" bestempelde opties kunt u daar naar eigen believen grasduinen. Als u tenminste snapt wat daar staat, want daarvoor heeft u nogal wat andere papierwaren nodig...)

26 maart 2011: CORRECTIE nieuwbouw cijfers PV Duitsland 2010: 7,25 >> 7,41 GWp. N.a.v. een intrigerende discussie over de cijfers voor de groei van de Duitse PV-markt op een van de best geïnformeerde zonnestroom blogs op deze planeet, die van Edgar A. Gunther (bekend geworden onder de blog naam Gunther Portfolio) heb ik nogmaals de spreadsheets op de website van het Duitse Bundesnetzagentur bekeken. En daar vond ik de goed verstopte "aangepaste" (lees: volledig herziene) gegevens voor de maand september 2010. Die ik eerder deze week volledig over het hoofd had gezien...

Die nieuwe gegevens waren verstopt in een bijna 15 MB grote Excel file waar eerder al revisies voor voorgaande maanden in waren verwerkt, en waarvan ik dacht dat daar geen updates meer voor zouden komen. Die file had echter ondanks de aanpassing geen andere naam of datumstempel gekregen, vandaar dat ik er totaal overheen heb gekeken bij mijn recentste update waarover ik gisteren postte. In die enorme spreadsheet blijkt een tabblad te zijn toegevoegd met de tale-telling naam "September 2010_aktualisiert"... Het is ook de oorzaak van de door Edgar Gunther gesignaleerde verwarring, tot bij diverse kwaliteits-websites zoals Photovoltaik.eu en PV-Tech aan toe, die ook die "stiekeme aanpassing" (zeer slecht "gecommuniceerd" door Bundesnetzagentur) volslagen over het hoofd bleken te hebben gezien. Het curieuze is, dat de volledig gereviseerde september 2010 file een datum stempel (in de spreadsheet) heeft gekregen van 23 december 2010, wat zou suggereren dat die update al lang in die file gestaan zou kunnen hebben! Ik heb er tot voor deze week echter niemand over gehoord.

^^^ Aanzienlijke aanpassingen in september 2010 (nieuw toegevoegd aan capaciteit 161,5 MWp cq. installaties 6.570, waarvan velen op de laatste dag voor de volgende degressie stap in de invoedingstarieven...). Veel grotere aanpassingen in ieder geval dan voor de vorige maanden. Voor oktober tot en met december 2010 worden nog (forse???) aanpassingen verwacht. Meer info op de aparte statistiek pagina. Grafiek: © 2011 Peter J. Segaar/www.polderpv.nl

Afijn, het was dus zaak om meteen mijn noeste huiswerk over te gaan doen, alle (herziene) gegevens in te voeren en de totaal berekeningen opnieuw te gaan doen. En, natuurlijk, om alle "getroffen" grafieken dus ook weer te gaan verversen. De wijzigingen hebben, curieus, een nogal substantiële verandering tot stand gebracht in zowel de aantallen installaties als het geïnstalleerde nieuwe vermogen aan zonnepanelen in die maand. Veel opvallender dan wijzigingen voor de daaraan voorafgaande maanden. Sterker nog: i.p.v. dat er op de laatste dag, 30 september (vlak voor de laatste degressie stap van dit jaar, 3% per 1 oktober 2010) 71,1 MWp werd aangemeld bij het Bundesnetzagentur (originele opgave), staat er in de laatste revisie voor september opeens maar liefst 162,3 MWp genoteerd. Meer dan een verdubbeling van het vermogen op die dag!

Dit alles heeft tot gevolg dat inderdaad met nog drie maanden aan (voorlopige!) wijzigingen te gaan (oktober tot en met mogelijk de spannendste maand, december 2010), het bijbouw volume voor heel 2010 momenteel op 7.408.279,367 kWp, of 7,41 GWp, en 249.845 nieuwe installaties is komen te staan. Met het vooruitzicht dat het dus wel eens meer dan een kwart miljoen installaties zouden kunnen gaan worden als het BNA eindelijk is "uitgeteld" en alle correcties zal hebben verwerkt. Met misschien toch wel een vermogen van zo'n 7,5 GWp op het netvlies voor 2010, al moeten we dat nog gaan afwachten.

In ieder geval is de voorlopige accumulatie van alle PV-installaties met de voorlopige bijbouw cijfers voor 2010 inmiddels opgelopen tot reeds 17,2 GWp (uitgaande van Photon data tm. 2009 en BNA data voor 2010). Bundesnetzagentur zelf rekent inmiddels al op 17,3 GWp. Ongeveer een factor 215 maal het geaccumuleerde volume in Nederland (waar i.t.t. in Duitsland byzonder weinig van bekend is, en de productie een groot mysterie).

Polder PV heeft alle data en grafieken voor de ontwikkeling van de Duitse PV markt in 2010 opnieuw herzien en volledig grafisch uitgewerkt:

http://guntherportfolio.com/2011/03/german-2010-photovoltaic-installs-eclipse-7-4-gigawatts

25 maart 2011: Jaaroverzicht EEG en PV 2009 Duitsland (Bundesnetzagentur). Een tweede hoogst interessante publicatie van het Duitse Bundesnetzagentur is het ook op 21 maart 2011 verschenen "Statistikbericht 2009". Dat is het "definitieve" jaaroverzicht bomvol cijfers van de impact van het Erneuerbare Energien Gesetz op de ontwikkeling van hernieuwbare elektriciteit in een van de zwaarst geïndustrialiseerde naties ter wereld, Duitsland.

Daarbij wel "definitief" niet onterecht tussen aanhalingstekens zettend, want uit dit rapport bleek ook dat de "eindejaars" geaccumuleerde capaciteiten voor het voorafgaande jaar 2008 nogmaals zijn gewijzigd voor de opties zonnestroom (van 5.979 naar 6.120 MWp, stijging 2,4%), biomassa (van 3.549 naar 3.836 MWe, stijging 8,1%), resp. windenergie (van 22.735 naar 22.794 MWe, stijging 0,3%) t.o.v. de vorig jaar gepubliceerde "eindejaars" cijfers voor 2008. NB: hierbij wordt ook al rekening gehouden met "decommissioned" installaties. Voor PV waren dat 9 MWp aan installaties in 2009.

Met het byzonder interessante nieuwe cijfermateriaal van Bundesnetzagentur heeft Polder PV de EEG 2009 pagina voor zonnestroom in Duitsland inmiddels van een forse update voorzien en daar diverse nieuwe data toegevoegd. Twee van de meest interessante nieuwe grafieken laat ik hier alvast zien:

Situatie getoond voor 2009, tussen haakjes voor 2008.

Voor toelichting en meer figuren, zie de update op Polder PV:

23 maart 2011: Volledige grafiek update Duitse PV-markt 2010. Zoals beloofd, heb ik inmiddels een complete update voor u gedaan van de grafieken en harde marktgroei statistieken voor de Duitse zonnestroom markt in 2010. Daarbij moet meteen worden verteld dat de gegevens daar (het grootste deel afkomstig uit spreadsheets van Bundesnetzagentur) nog steeds niet definitief zijn. Al is in het verleden gebleken dat eventuele wijzigingen van oudere data meestal niet erg dramatisch uitpakken (hooguit enkele procenten verschil met reeds gepubliceerde gegevens uitmakend). Duitsers kijken niet op van enkele tientallen Megawattpieken meer of minder, dat verzuipt immers in hun enorme marktgroei cijfers (2010: bijbouw 7,25 GWp*).

Ergo: de door mij uitgewerkte statistieken zullen reeds een zeer betrouwbaar beeld geven van de ronduit verpletterende marktgroei daar bij de oosterburen. Waarmee sommige lieden in ons totaal onbetekenende, doch kale daken rijke landje de Nederlandse "marktgroei" wel eens volkomen onterecht vergelijken. Zonder enig besef te hebben wat de werkelijk verbijsterende verschillen zijn tussen "links" dan wel "rechts" van die inmiddels beruchte, eigenlijk in bloedrood in het landschap te tekenen "Grüne Grenze". Als u echt zo'n "eerlijke" vergelijking wilt zien, kijk dan naar het eerste figuren paar op deze pagina. Zelfs al telt u nog wat niet bij CertiQ gemeld ongecertificeerd grut (??? 10 MWp ???) van 2010 op bij de deplorabele status quo, en vermenigvuldigt u het resultaat van dat rechter grafiekje met een factor 5 (verschil bevolking NL >> Duitsland), dan nog zal het eindresultaat voor Nederland volkomen in het niet vallen bij de "dikke kolommen" in de tale-telling grafiek van BRD sinds 2001. En ook tig Wijwillenzon acties gaan daar - voor 2011 - niets aan veranderen.

Voor wie al brandend nieuwsgierig is naar de voorspelde "eindejaars-rush" van 2010, zie de onderstaande grafiek. Voor uitleg zie de hieronder gelinkte volledig ververste grafiek pagina.

Voor de geactualiseerde rest van het polderiaanse grafische geweld voor 2010 zult u echt zelf moeten snuffelen (ook weer een nieuwe foto van eigen makelij bijgesloten):

Uw duurzame dienaar,

Peter Segaar/www.polderpv.nl

* Gegevens drie maal gecheckt met de op de website van het Bundesnetzagentur staande spreadsheets (incl. de revisies van 21 oktober 2010). Elke keer kom ik op 7.247 MWp (afgerond) uit, voor het hele jaar 2010. Echter, in de ook op 21 maart 2011 gepubliceerde persmededeling van het BNA, waarin President Matthias Kurth wordt geciteerd, rolt er opeens een onbegrepen getal van "7.400 Megawatt im vergangenen Jahr" uit. Hiervoor is echter geen grondslag in de eigen spreadsheets te vinden. Mogelijk is er alweer van nieuwere data uitgegaan bij het BNA die nog niet zijn gepubliceerd in spreadsheet-vorm. Polder PV heeft inmiddels een e-mail gestuurd naar BNA om helderheid te krijgen over de genoemde getallen.

Noot: zie ook het latere bericht met REVISIE van de data voor september 2010 (goed verstopt in een grote, "oude" Excel file van Bundesnetzagentur...).

21 maart 2011: Nog meer lentegevoel: Duitsland plaatste in 2010 7,25 GWp bij*. Het Duitse, onder het Wirtschaftsministerium vallende Bundesnetzagentur (BNA) heeft net de lang verwachte update gepubliceerd met het bijbouw volume van zonnestroom installaties in de bitter koude en sneeuwrijke laatste maand van 2010. Voor sommigen misschien een "teleurstelling", voor anderen een "leuke meevaller" (wellicht mede gezien het extreme weer in december 2010). Het is maar vanuit welk perspectief je het bekijkt.

Duitsland zette er in december 2010 volgens BNA een nieuw vermogen van 1.173.943,17 kWp bij. In mogelijk iets begrijpelijker bewoordingen: 1,17 GWp (u kunt hier ook stellen: 87 Nederlandse Wijwillenzon acties in een bitterkoude wintermaand tijd). Dat is - voor sommigen - wellicht een "teleurstellend" eindejaars resultaat t.o.v. de vermogens die zijn geregistreerd bij BNA sinds ze per 1 januari 2009 verplicht begonnen te publiceren over de maandelijkse bijbouw. Recordhouder blijft juni 2010 (2,11 GWp), gevolgd door december 2009 (1,45 GWp), waarna december 2010 met 1,17 GWp op de derde podium plaats in de boeken bijgeschreven mag worden. Toch nicht schlecht...

In de laatste, barre en zéér winterse, sneeuw en ijs rijke maand van 2010 werden 23.862 nieuwe PV-installaties (of: delen van meestal zeer grote PV-systemen) geregistreerd, wat neerkomt op een nooit eerder vertoond, verpletterend maandelijks gemiddelde van 49,2 kWp per systeem. De grootste aangemelde aparte registratie was een 18,647 MWp PV-monster in Brandenburg in de gelijknamige (actief grote projecten steunende) deelstaat in voormalig oost-Duitsland. Zoals al was te verwachten is er een enorm aantal van dat soort grote (meestal: vrijeveld) installaties aangemeld, die nog tot en met 31 december 2010 de tijd hadden om voor de oude, lucratieve invoedingstarieven (geldend tussen 1 januari en 30 juni 2010) te kunnen inschrijven (afgesproken en in Wet verzegeld door de Duitse regering). Houdt u vast: er werden 148 installaties (of project delen) groter dan 1 MWp aangemeld, met een gemiddelde grootte van minstens 3 MWp per stuk. En ook nog 1.156 systemen met een (onder Nederlandse SDE condities ook al expliciet verboden) grootte tussen de 100 kWp en 1 MWp per installatie...

Tussen Kerst en Nieuwjaar (27-31 december 2010) kwamen er nog 7.199 nieuwe installaties bij, op 31 december waren het er nog 885 stuks. In die laatste vier dagen van 2010 was het nieuw aangemelde volume van die installaties opgeteld alweer een spectaculaire 430 MWp. Het totaal geaccumuleerde volume in Duitsland heeft daarmee, uitgaande van de Photon Netzbetreiber data voor 2009, en de maandelijkse 2010 gegevens van Bundesnetzagentur, eind december 2010 reeds de 17 GWp barrière gebroken (zie figuur hier onder). De 10 GWp was eerder datzelfde jaar al in februari aan gort geslagen.

Het aantal "kleine" installaties is tekenend voor de attractiviteit van de "marktcondities" voor particuliere installaties, want dat zou een van de dragende segmenten van de decentrale revolutie moeten zijn. Dat viel toch behoorlijk tegen in de verwachte "rush" maand december 2010. Ik telde slechts 2.695 nieuwe installaties tm. 5 kWp, en 7.159 stuks tussen de 5 en 10 kWp. Nog geen tienduizend stuks bij elkaar, en bepaald geen "record" volumes. Dit zou kunnen betekenen dat de attractiviteit van dit zeer belangrijke marktsegment lijkt te stagneren, wat voor de politiek een belangrijke graadmeter zou moeten zijn dat het mogelijk "te hard" gaat met de enorme stapeling aan degressies van de invoedings-tarieven in de afgelopen twee jaar.

Met december nu eindelijk ingevuld kan ook de totaal balans worden opgemaakt voor heel 2010: 7,25 GWp resp. 243.275 nieuwe installaties (gemiddelde grootte 29,8 kWp per nieuwe installatie in 2010). Da's weer eens wat anders dan 11 MWp en 2.740 nieuwe CertiQ systeempjes van gemiddeld 4 kWp/stuk (inclusief de grote) in Nederland. Een factor 659 resp. 89 maal zo grote markt. Bij een slechts vijf maal zo grote bevolking (in Duitsland).

Polder PV zal zoals gebruikelijk alle data voor het jaaroverzicht van 2010 voor Duitsland gaan verversen zodra alle grafieken klaar zijn.

Ondanks de "teleurstelling" die er mogelijk bij sommigen zou zijn die hadden verwacht dat het minstens 8 GWp had kunnen worden in 2010**, heeft Duitsland voor de zoveelste maal laten zien dat het nog steeds wereldkampioen PV-marktafzet is. Maar of dat nog zo zal zijn in 2011 is een zeer grote vraag. Er komen immers steeds meer kapers op de kust. Und dass ist gut so!

Wordt vervolgd, op naar de 20 GWp...

* Noot: de hier gebruikte data voor zowel 2009 als voor 2010 van Bundesnetzagentur zijn nog steeds te beschouwen als "voorlopig". De definitieve gegevens voor 2009 zijn inmiddels (21 maart 2011) door accountants gecontroleerd en goed bevonden, maar daar moet ik nog naar kijken of er wijzigingen hebben plaatsgevonden t.o.v. de eerder door BNA gepubliceerde gegevens. Te verwachten valt dat pas in maart 2012 de definitieve cijfers voor 2010 beschikbaar zullen komen.

Noot: zie ook het latere bericht met REVISIE van de data voor september 2010 (goed verstopt in een grote, "oude" Excel file van Bundesnetzagentur...).

**... wat beslist ook de nodige onrust had gebracht bij de politici in Berlijn, die eigenlijk vinden dat het allemaal toch al veel te snel gaat met die zonnestroom producerende rakkers...

Statistiek webpagina bij Bundesnetzagentur

21 maart 2011: Herziening jaarlijkse groei data Vlaamse PV-markt. Met het begin van de lente (nacht van 20-21 maart, om 00h21, zie ook nader verklaard bij KNMI) werd het weer tijd voor een "frisse" start. Wat ik al een tijd vermoedde wat stond te gebeuren, blijkt bij de energiemarkt regulator VREG in Vlaanderen nu in harde nieuwe marktcijfers ook daadwerkelijk te zijn aangepast. In hun maandrapport van de marktgroei van zonnestroom capaciteit en bijbouw (28 februari 2011), zijn namelijk nieuwe jaargroei cijfers opgedoken in aparte tabellen die waarschijnlijk in het jaarverslag voor 2010 zullen worden gebruikt. Hierin zijn de jaargroei cijfers voor 2009 (zoals ik die bijvoorbeeld heb gebruikt als "laatst bekende officiële" cijfers in mijn recent gepubliceerde artikel voor SolarPlaza, zie origineel) grondig aangepast, van aanvankelijk 245,1 MW(ac), naar een spectaculaire 430,8 MW(ac).

Die enorme vergroting van het nieuwbouw volume in 2009 komt niet zomaar uit de lucht vallen. Want het heeft waarschijnlijk te maken met de wijze van "toerekenen" van installaties die in de rush van eind 2009 waren geplaatst, en die uiterlijk pas eind februari 2010 een omvormer kregen. Ze zijn nu blijkbaar allemaal niet aan het laatstgenoemde jaar 2010 toegewezen. Maar als "geplaatst" (of: "gerealiseerd") in 2009. Dat heeft aanzienlijke consequenties gehad voor de "verdeling" van genoemde, grote hoeveelheid PV-installaties tussen de boekjaren 2009 en 2010. Een extra gevolg is uiteraard dat het aan 2010 toegerekende volume zwaar is tegengevallen, nog maar 166,6 MW(ac), terwijl ik eerder op basis van de "bekende" VREG cijfers nog was uitgegaan van 320,1 MW(ac). Kijk je echter naar de eind balans van die twee jaren, de optelling van de nieuwe hoeveelheden voor 2009 en 2010, kom je in het "oude" scenario op 565,1 MW(ac) uit. En in het "nieuwe" scenario op 597,5 MW(ac). Dat is een verschil van slechts 5,7%.

MW(ac), niet MWp
Ook moet hier even extra gewezen worden op het laat ontdekte feit dat VREG, i.t.t. wat eerder werd gedacht, geen nominaal DC generator vermogen van de zonnepanelen (kWp, MWp, etc.) in hun statistieken bijhoudt, maar het maximale omvormer vermogen van de betreffende installaties. Toen ik daarover begon te twijfelen n.a.v. de voorbereidingen voor mijn inmiddels gepubliceerde artikel over de Belgische markt ontwikkeling, heb ik VREG per e-mail gevraagd hoe dat nu precies zat met hun registraties. Op 8 maart kreeg ik het volgende duidelijke antwoord van de regulator in Vlaanderen:

Het mag duidelijk zijn dat bij het inventariseren van statistische gegevens over zonnestroom installaties hier dus heel erg kritisch naar gekeken moet worden, want daar kunnen interpretatie fouten door ontstaan, zeker als je met buitenlandse PV-marktontwikkeling en statistieken daarvan gaat vergelijken. In Duitsland is het bijvoorbeeld al van meet af aan gebruikelijk om het nominale generator vermogen (kWp) te vermelden, en moet dat zelfs expliciet worden opgegeven (sinds 1 januari 2009) aan het Bundesnetzagentur om recht te kunnen doen laten gelden op de wettelijk verplichte Einspeise Vergütungen (lees: geen aanmelding, ook geen recht op vergoedingen voor de geproduceerde hoeveelheid zonnestroom van de lokale netbeheerder).

Ook in Nederland is het standaard gebruik om het generator vermogen, en niet het omvormer vermogen op te geven. Zo staat het ook expliciet in de beschikking die SDE aanvragers van SenterNovem (later: Agentschap NL) in huis kregen (voorbeeld). En zo moet het dus ook in de CertiQ cijfers voor - uitsluitend - daar geregistreerde "gecerficeerde" PV-installaties zijn opgevoerd. Vooralsnog gebruik ik momenteel als zeer conservatieve aanname, dat het MWp vermogen minimaal een factor 1,1 zal kunnen liggen boven het MWac vermogen van de omvormers in dit soort installaties. Maar daar zullen eerst verifieerbare gegevens voor op tafel moeten komen om dat hard te kunnen maken. Zo'n (betrouwbare) "factor" is echter wel broodnodig om het daadwerkelijk geplaatste nominale MWp vermogen te kunnen afschatten voor de Vlaamse cq. Belgische markt. Dat lijkt vooralsnog dus niet goed mogelijk te zijn.

Op basis van de nieuwe data ben ik mijn volledige analyse van de Vlaamse markt aan het opschonen, en geef u hierbij alvast enkele eerste grafieken met de nieuwste resultaten. Als voorjaars schoonmaak presentje.

Deze eerste grafiek toont de hoeveelheid per jaar bijgeplaatste installaties (aantallen) voor alle hernieuwbare stroom opties die VREG onderscheid, en wel vanaf 1985. Tot en met 2005 stelt zonnestroom (gele kolommen) qua aantallen nog weinig voor (al gaan de hoeveelheden op deze schaal al vanaf 2001 "off-scale", zie de opgevoerde getallen voor indruk van de feitelijke hoogte van die gele kolommen). Maar vanaf het eerste jaar dat er wetgeving in het leven was geroepen met zeer lucratieve incentives (2006), is het snoeihard gegaan, met als voorlopig hoogtepunt dus het jaar 2009 (vermoedelijk inclusief de tot en met februari 2010 "definitief" op het net aangesloten installaties), met bijna 50.000 nieuwe systemen (of: registraties). 2010 gaf op basis van de nieuwe "officiële" cijfers een ernstige terugval te zien tot zo'n 31.000 nieuwe installaties, maar dat is nog steeds zo'n beetje het tienvoudige als wat Nederland er in dat jaar aan nieuwe systemen (van meestal veel kleinere omvang) bijgezet zou kunnen hebben*. Met een veel kleinere bevolking. 2011 geeft het resultaat weer van de VREG registratie. Ook het daar opgegeven getal (1.528 stuks) is nog veel lager dan de actuele registraties sinds 1 januari 2011: dat bedroeg namelijk alweer 6.598 nieuwe PV-systemen tm. de opgaves in het rapport van 28 februari 2011.

In deze grafiek de nieuwe vermogens (MWe of - voor PV - MWac) die er per jaar per hernieuwbaar geachte optie zouden zijn bijgeplaatst volgens de recentste VREG cijfers. Ook hieruit wordt de dominantie van zonnestroom installaties kristalhelder in de jaren 2008-2010. Biomassa van gesorteerd/geselecteerd afval (paarse kolommen en, in 2004 en 2005 idem uit land- en bosbouw (lichtgroene kolommen), zijn de meest opvallende overige opties. Wind op land (donkerblauwe kolommen) doet het in Vlaanderen opvallend gemiddeld genomen matig tot slecht, terwijl ook België een prima windland is qua potentieel. Met Thornton Bank als eerste off-shore windpark (30 MW in 2009, en plannen om tm. 2015 tot 300 MW uit te breiden) zal de aandacht snel naar zee verschuiven, wat erg jammer zou zijn, gezien de potentie en kostenvoordelen van wind op land (wind off-shore is vrijwel uitsluitend door zeer grote bedrijven te realiseren).

In deze grafiek het verschil tussen de data zoals ik die tot voor kort heb gebruikt (oranje kolommen: VREG jaarrapporten tm. die voor 2009 en volgende maand rapporten 2010-2011), en de nieuwste data die VREG in het maandrapport van 28 feb. 2011 heeft gepubliceerd (gele kolommen). Geen "oude" data voor 1999 beschikbaar bij Polder PV, wel de nieuwste. Let op dat de Y-as een logaritmische schaal betreft en dat met name tussen 2009 en 2010 forse verschillen zitten in de gerapporteerde nieuw per jaar opgestelde vermogens (MWac). Het vermogen in 2011 is ontleend aan de twee reeds gepubliceerde maandrapporten (optelling 42,4 MWac oranje gestippelde kolom), resp. de opgave in de jaaroverzicht tabel in hetzelfde rapport (6,9 MWac, nog zeer voorlopige registraties, geel gestippelde kolom).

Uit de voorgaande grafiek/data kunnen we de accumulatie aan het eind van elk jaar bepalen, voor zowel de "oude" data (oranje kolommen), als de meest recente VREG data (gele kolommen). Wederom is de Y-as in logaritmische schaal afgebeeld. Duidelijk is dat eind 2010 het eindresultaat tussen de twee datasets niet ver van elkaar ligt (654,4 MWac "oud" versus 689,8 MWac "nieuw"). Data voor 2011 zijn natuurlijk nog zeer prematuur.

Polder PV werkt verder aan het verversen van de data voor de Vlaamse zonnestroom markt en zal deze publiceren zodra deze zijn afgerond.

* NB: alleen CertiQ cijfers zijn momenteel bekend, in 2010 op basis van de nu bekende voorlopige cijfers slechts 2.740 nieuwe installaties met een totaal nominaal DC generator vermogen van nog geen 11 MWp en een gemiddelde installatiegrootte van slechts 4 kWp. Dat is inclusief de bij CertiQ nieuw geregistreerde, doch nog steeds vrij schaarse "grotere" installaties.

20 maart 2011: Gemeentelijke zonnestroom subsidies Nijmegen alweer opgesoupeerd. Zoals met zoveel gemeentelijke acties waarbij de aanschafprijs voor zonnepanelen met een (soms veel te vette) bonus wordt verlicht, was het in Nijmegen met de Zonnekracht regeling voor dit jaar weer snel gepiept. De subsidiepot is alweer binnen no-time leeg geplunderd. Nijmegen geeft binnen deze regeling 1 Euro per Wp nominaal vermogen aan subsidie, met een maximum van 15.000 Euro per aanvraag en een systeem tussen de 0,6 en 15 kWp. Ook is er een mogelijkheid van 200 Euro subsidie op een zonnecollector systeem.

De Gelderlander meldde dat binnen tien dagen de geldstroom alweer was opgedroogd. Zonnepanelen met aanschaf subsidie blijven mateloos populair in Nederland, dat blijkt wel weer. Via het duurzaamheidscentrum het Groene Hert konden Nijmegenaren informatie ophalen en direct subsidie aanvragen. Er was in totaal 140.000 Euro te vergeven. Er werden in totaal subsidies uitgegeven voor 600 zonnepanelen en 13 zonnecollectoren. Dat zou betekenen, uitgaande van genoemde 200 Euro per zonnecollector systeem, dat er voor PV 137.400 Euro overgebleven zou zijn en er dus een enorm bedrag van 229 Euro aanschaf subsidie per module zou zijn uitgegeven. Bekende merk modules van 185-200 Wp zijn al voor 400-500 Euro (incl. BTW) te koop, maar er zijn talloze goedkopere merken of tijdelijk goedkoop geprijsde merk modules. Hier is dus mogelijk minstens de helft subsidie gegeven op de aanschafprijs van elk paneel. Dat is eigenlijk veel te veel, zelfs al weet je dat sommige gemeentes nog meer subsidie per Wp betalen. Want met dat soort mega-kortingen kun je maar een paar mensen blij maken, en impliciet velen teleurstellen die naast enige subsidie mogelijkheid grijpen vanwege de bekende first come, first serve uitgangspunten van dit soort "stop and go" (eigenlijk: "go and stop") acties.

Merkwaardigerwijs wordt in het Gelderlander artikel gesteld dat Nijmegen ongeveer 20 procent van de aankoopprijs zou financieren. Dat zou voor PV betekenen dat er gerekend zou worden met een systeemprijs van maar liefst 5 Euro/Wp (all-in). Dat is belachelijk hoog anno 2011. Als die prijzen inderdaad zouden zijn betaald, is dat het zoveelste bewijs dat dit soort goedbedoelde acties de markt feitelijk kapot maken. Want je kunt al veel goedkoper aan prima installaties komen, ver onder de 4 tot zelfs 3,5 Euro/Wp all-in, geïnstalleerd en wel. Als je zelf veel kunt doen, kan dat al rond de 3 Euro/Wp worden. Met goeie en degelijke spullen.

Nijmegen overweegt of een tweede actie haalbaar is dit jaar...

http://nieuws.nijmegenonline.nl/zonne-energie-nijmegen-subsidie/
http://www2.nijmegen.nl/wonen/milieuenafval/klimaat/zonne-energie/nijmeegse_zonnesubsidie
http://www.gelderlander.nl/voorpagina/nijmegen/article8354384.ece (19 maart 2011)

20 maart 2011: Solar Frontier ook niet getroffen. In het overzicht van de "status" van belangrijke bedrijven in de Japanse zonnestroom business was ik Solar Frontier nog vergeten. Dat is de volle dochter van Showa Shell Sekiyu (een van vele subsidiaries van Shell, genoteerd aan de beurs van Tokyo). Solar Frontier is recent begonnen met de grootschalige commerciële productie van opmerkelijk hoge efficiëntie vertonende dunnelaag CIS modules in hun gloednieuwe 900 MW productiefaciliteit in Miyazaki (zie mijn bespreking van 17 februari 2011). En kan dus alleen al vanwege dat productie volume als een belangrijke nieuwe grote speler worden gezien in dat land.

^^^
Kaartje van de website van Solar Frontier waarop de positie van de productie plant
in Miyazaki wordt weergegeven t.o.v. het door aardbeving en tsunami getroffen
noordoosten van het hoofdeiland Honshu: afstand bijna 1.100 km.

Echter, omdat Miyazaki helemaal in het zuiden van Japan ligt, bijna 1.100 kilometer verder zuidwest-waarts op het eiland Kyushu (zie kaartje), is het bedrijf niet getroffen door malheur. In een apart bericht rept Solar Frontier dat het geen schade heeft ondervonden (wel ligt het research lab, Atsugi Research Center (ARC), in een zone met geplande "power outages"), en de commerciële activiteiten gewoon doorgang kunnen vinden. Wel wordt gerept van mogelijke vertragingen bij leveringen van producten omdat natuurlijk alle aandacht gaat naar het verlichten van de noden van de bevolking in noord(oost) Japan, wat waarschijnlijk extra beslag zal gaan leggen op o.a. het scheepvaart verkeer.

De zwaar in olie zittende eigenaar van Solar Frontier, Showa Shell Sekiyu, heeft over zee hulp transporten met olie uitgestuurd naar de getroffen gebieden in eigen land, en trucks en personeel vanuit Tokyo ingezet om te helpen met de bevoorrading. Het bedrijf beraadt zich verder op andere vormen van hulpverlening waar ze in kan participeren.

http://www.solar-frontier.com/news/106

16 maart 2011: Meevallende productie stop en/of uitval grote PV spelers Japan. Naar aanleiding van de verschrikkingen in Japan en dreigende productie uitval bij veel bedrijven de volgende update.

Talloze grote productie fabrieken zoals autofabrikanten (o.a. Toyota) en elektronica bedrijven (het industriële hart van Japan) hebben hun activiteiten zeer sterk teruggeschroefd. Tot in het buitenland aan toe, omdat de toelevering van onderdelen vanuit Japan zelf niet meer kan worden verzekerd. Tot nu toe heb ik nog niet gehoord dat grote zonnecellen- en module producenten in Japan hun specifieke activiteiten grootschalig hebben moeten staken of ernstig verminderen. In een rondgang op de websites van Sharp, Mitsubishi Electric, Honda, Kyocera, Kaneka, Sanyo, en Mitsubishi Heavy Industries ben ik nog geen al te onrustbarende mededelingen in die richting tegengekomen.

Wel rapporteerde Mitsubishi Elecric schade aan gebouwen in Sendai en in Koriyama, met een tijdelijke stop van de productie van TV's en communicatie apparatuur in de laatste. Kyocera meldde diverse schades in enkele van de vele vestigingen van het concern, waarvan misschien alleen KYOCERA KINSEKI Yamagata Corporation (Higashine City, Yamagata Pref.) door gedeeltelijke schade aan gebouw en apparatuur een rol zou kunnen spelen. Want daar worden "Quartz crystal components" gemaakt. Niet bekend echter is of dit de productie van kristallijn silicium betreft, of mogelijk een gerelateerde grondstof voor een ander dochter bedrijf (zie pdf van 16 maart 2011). De productie is daar tijdelijk stopgezet. Honda heeft forse productie stops aangekondigd (veel machinebouw, Honda is een gigantisch conglomeraat), maar ik zie daar zo snel niet hun zonnepaneel dochter Honda Soltec Co., Ltd. bij staan (bericht 14 maart 2011). Van dunnelaag specialist Kaneka nog in het geheel geen nieuws. High-power zonnepaneel producent Sanyo verwees door naar hun nieuwe eigenaar Panasonic die op 14 maart 2011 (pdf) rapporteerde. Sanyo (Solar) lijkt niet (ernstig) getroffen te zijn, al is nog veel niet duidelijk over de actuele status quo van alle dochter bedrijven.

Donaties PV concerns
Sharp heeft wel reeds een donatie van 100 miljoen yen en mogelijk LCD TV's voor het getroffen gebied aan het Japanse Rode Kruis toegezegd (15 maart 2011). Ook Kyocera heeft 100 miljoen yen beloofd en coördinatie van inzamel acties onder het personeel (14 maart 2011). Hetzelfde bij Mitsubishi Electric die zelfs 500 miljoen yen toezegt, en ook goederen van het eigen bedrijf overwegend (14 maart 2011). Sanyo's eigenaar Panasonic heeft een fors steunprogramma aangekondigd, 300 miljoen yen en diverse hardware (radio's, zaklampen en batterijen), zie bericht update van 15 maart 2011. Mitsubishi Heavy Industries die, naast zelf flink in kerncentrale bouw te zitten, ook een dochter heeft die dunnelaag zonnepanelen maakt), heeft ook 500 miljoen yen toegezegd (bericht van 14 maart 2011).

15 maart 2011: Oproep TROS Radar salderingsproblemen bij zonnestroom. Ik werd van de week al gebeld door een medewerker van TROS Radar n.a.v. de almaar voortwoekerende salderingsproblemen bij de (volautomatische) invoeding van overschotten van zonnestroom in Nederland. ik had daar al vaker gepost over de talloze problemen die in ons land geschieden met negatieve meterstanden, bizarre verrekening truuks, onwillige netbeheerders, en leveranciers die het zelfs vertikken om overschotten überhaupt te betalen (recent voorbeeld weer op GoT bij het beruchte bedrijf NL-Energie).

Ik heb de betreffende medewerker uitgebreid ingelicht over de materie en hij was er al snel achter dat dit behoorlijk complexe zaken betreft. Mogelijk dat deze eerste inventarisatie ronde van TROS Radar daarvan het resultaat is, om meer "licht" op deze materie te krijgen. Dus alle zonnestroom producenten die te maken hebben gehad (of nog steeds hebben) met problemen bij de wettelijk verplichte saldering "volgens artikel 31c van de Elektriciteitswet", reageren via:

http://www.trosradar.nl/678/ (oproep om te reageren over alle salderingsproblemen bij decentrale opwekkers)

Eerdere topics over salderingsproblemen bij TROS Radar:
http://forum.www.trosradar.nl/viewtopic.php?f=51&t=84539&p=1038265 (met reactie Polder PV)
http://forum.www.trosradar.nl/viewtopic.php?f=51&t=82101&p=1048803
http://forum.www.trosradar.nl/viewtopic.php?f=51&t=46799&p=574130 (heftige discussies n.a.v. een door Polder PV gestart onderwerp in januari .... 2007)

Zie uiteraard ook het "teruglevering/saldering" dossier op Polder PV.

11 maart 2011: NL gecertificeerde PV-markt: CertiQ rapport februari 2011. Wederom niets nieuws onder de zon, de Nederlandse "gecertificeerde" (lees: SDE) zonnestroom afzet markt kabbelt zeer rustig aan voort, met kleine rimpeltjes in de vijver. CertiQ publiceerde hun februari rapport op 7 maart, Polder PV haalde het document op, harkte alle getallen bij elkaar, en ververste de betreffende sectie "CertiQ" op de Nederlandse PV-markt pagina met het nieuwe cijfermateriaal en natuurlijk aangepaste grafieken. Cijfer materiaal, overigens, waar geen enkele aankoop actie zoals Wijwillenzon.nl die heeft gerealiseerd in terecht zal komen, want aan productie monitoring, certificatie, garanties van oorsprong en dat soort noodzakelijke grut om de "duurzaamheids impact" van dat soort acties vast te kunnen stellen is geen enkele aandacht besteed. Voor niets gaat immers slechts de zon op.

Afijn, het resultaat voor februari 2011 bij CertiQ in een notendop: 1,456 MWp nieuw gecertificeerd vermogen (grofweg zo'n 7.300 moderne PV panelen van elk 200 Wattpiek), bestaande uit 215 nieuwe "productie installaties" zonnestroom. Niet iets om enthousiast van te worden. Vlaanderen noteerde immers in dezelfde februari maand alweer zo'n 26,5 MWac aan nieuw omvormer vermogen (plm. 29 MWp PV module vermogen). Een factor 18 maal het volume van het veel grotere Nederland. Het aantal nieuwe registraties voor Vlaamse PV-installaties was in februari bij VREG 3.648 stuks (resultaten worden uitgewerkt door Polder PV)...

^^^ 1 plaatje zegt meer dan duizend woorden ( resultaat voor Vlaanderen conservatief berekend uit AC waarden bijgeplaatste capaciteit)

De drie Nederlandse SDE regelingen hebben vanaf 1 april 2008 in totaal slechts ongeveer 20,2 MWp nieuw vermogen in de CertiQ cijfers gebracht, en 6.085 nieuwe installaties. Scoringspercentage t.o.v. het beschikte vermogen cq. het aantal door Agentschap NL uitgegeven SDE beschikkingen vanaf 1 april 2008: 27,6% (vermogen) resp. 38,0% (aantal beschikkingen).

Dat moet beter kunnen. En niet (alleen) aan "onze kinderen" of "de generaties die na ons komen". We zijn het aan onszelf verplicht.

Update Polder PV:

http://www.certiq.nl/cijfers/Statistisch_overzicht.asp

9 maart 2011: Strijken met andermans veren: de best geteste omvormer is eigenlijk van iemand anders... Het is een raar wereldje, die PV-business. Zat ik gisteren nog op te snijden tegen een collega dat het machtige machinebouwers- en systeemdiensten leverende concern Siemens de beste door Photon geteste "consumenten" omvormer voor zonnestroom toepassingen bleek te hebben (PVM20), moet ik dat nu alweer herroepen. Of althans, niet echt herroepen, maar "stevig nuanceren".

Want ik had alleen naar het testresultaat gekeken in het februarinummer van Photon, en dat was met een spectaculaire 97,5 procent rendement bij middelmatige instralingscondities ("Europees omvormer rendement volgens Photon Wirkungsgrad methodiek"*) zonder meer "duimen omhoog" te noemen voor hun Sinvert PVM20 model. Met natuurlijk een dikke pluim in de hoofdtooi van Siemens, wier oudere Sitop solar 1100 Master (niet meer geleverd) het wel zeer matig bleek te doen in een al in mei 2007 gepubliceerde Photon test, inmiddels met het label "mangelhaft" voorzien in de overzichtstabel van alle geteste modellen. De Sinvert PVM20 kreeg echter het predikaat "sehr gut"** (zie ook ***).

Ik heb nu ook de samenvatting in het februari nummer van Photon gelezen (volledige test is gepubliceerd in PHOTON Profi in dezelfde maand), en daaruit blijkt kristalhelder dat niet Siemens de producent blijkt te zijn (althans: die maken natuurlijk wel dat mooie kastje er omheen). Maar het essentiële innerlijk is volledig ontwikkeld door ... juist ja, de al enkele tijd zelfs boven omvormer gigant SMA uitrijzende ster uit Metzingen (Z. van Stuttgart, Baden-Württemberg), RefuSol GmbH. Die ongelofelijk goed presterende omvormers maakt in de range van huishoudelijke 4 kW exemplaren tot en met dikke zonnestroom park beesten van 1,3 Megawatt... Omdat Photon beperkte test faciliteiten heeft, slechts een bescheiden aantal omvormers per maand kan testen, en tot nu toe de drie kleinere Refusol apparaten met korte benamingen 11K, 13K, en 17K wel waren getest, maar hun nieuwste "020K" nog niet, kwam waarschijnlijk toevallig het Siemens equivalent PVM20 eerder aan de beurt. En werd 'ie zomaar (momenteel) de beste...

Photon formuleerde de "best-note" voor de "niet-Siemens" omvormer als: "Die Krone ... geht damit kurioserweise an ein Unternehmen, das diesen Inverter gar nicht selbst entwickelt hat". En zo krijgt de internationale onderneming Siemens AG met wereldwijd zo'n 405.000 medewerkers in 190 landen, die kerncentrales helpt bouwen, dik in krachtpatsende hydropower plants zit, gigantische gasturbines ontwerpt en plaatst, enorme zonnecelfabrieken geolied laat lopen met omvangrijke sensortechnologie en systeemsoftware, übersized windturbines bouwt en plaatst, participeert in miljarden kostende CSP projecten als Desertec, en nog zo wat meer aan gigantisch machinaal grut, ook nog eens de (voorlopig) eerste plaats in testen van wat voor hen niet anders gezien kan worden dan een "leuk consumenten omvormertje". Die eigenlijk van een ander bedrijf afkomstig is. Die daar hoogstwaarschijnlijk een leuke fee voor krijgt van het machtige Siemens.

... al is het voor Nederlandse begrippen natuurlijk al gauw "een grote bak", die Sinvert PVM20. Want daar kan al snel zo'n 19,6 kWp installatie (DC generator vermogen) op die nog maar erg weinig mensen (lees: boeren) tot hun gelukkige eigendom kunnen rekenen in ons land.

Alsof dat nog niet genoeg is: Photon repte in een eerste analyse (september 2008, Refusol 11K) ook over een zeer nauwkeurig display (getoond uitgangs-vermogen) van de Refusol apparaten, "Genau wie ein Zähler", strak als een met de geodriehoek getrokken streep.

Eigenverbruik enerzijds/anderzijds
En toch heeft het origineel van dit forse, bijna 20 kilowatt AC vermogen leverende, en dik 41 kilogram zware beest volgens het datasheet bij Refusol maar een nachtelijk eigenverbruik van minder dan 0,5 Watt (Siemens claimt voor hun PVM exemplaren hetzelfde niveau). Photon stelde in hun eigen meetcyclus aan een Refusol 11K in sep. 2008 een eigenverbruik vast van 0,6 Watt AC-zijdig. Dat is toch wel eventjes wat anders dan het twaalfvoudige volcontinu eigenverbruik van maar liefst 7 Watt van de kleine Chint omvormertjes voor de WWZ actie (eigen opgave Chint). Die eten van het kleinste setje met die omvormer (volgens eigen zeggen van WWZ het "populairste", pakket A, i.p.v. met de oorspronkelijke aanbetaalde LDK Solar modules nu uit te rusten met CSUN modules) dus op jaarbasis 61 kWh op. Dus ook bij de kleinste daarvoor geschikte 1,5 kW (AC) omvormer, CPS SC1.5KTL. Volgens de suggestie op de WWZ website zou pakket A 1.200 kWh/jaar moeten kunnen opleveren, dus 200 kWh per module/jaar. Bijna een derde van de geschatte opbrengst van een van de zes "goedkope" modules zou dus al aan het eigenverbruik van de omvormer worden weggegooid (5% van de verwachte totale jaaropbrengst van alle 6 panelen).

Bij een Refusol/Siemens bak van "20K" zou je met dezelfde (lage) rekenfactor van 850 kWh/kWp.jaar en een installatiegrootte van 19 kWp (DC generator vermogen) een jaaropbrengst van 16.150 kWh mogen verwachten, en bij 0,6 Watt eigenverbruik van de omvormer dus een verlies van nog geen 0,4% van de jaaropwek.

En dat ligt echt niet aan het feit dat het in dit artikel om veel grotere omvormers gaat. Het bekende Steca claimt voor hun in Nederland populaire 300 en 500 StecaGrid "micro" omvormers een "Stand-by Leistung" van ... 0 Watt. Mastervolt stelt in hun datasheet van hun wijdverbreid in Nederland gebruikte Soladin600 een stand-by power van minder dan 5 milliwatt. En mijn oeroude, uit de PV-prehistorie stammende, soms al dik tien jaar oude OK4E-100 omvormertjes hebben volgens het NKF datasheet een stand-by consumptie van ... 3 milliwatt. Een factor 233 maal lager dan dat van de "moderne", nog uit te leveren Chint omvormers. Wie goedkoop uit wil zijn moet blijkbaar op de blaren zitten.

* Photon Wirkungsgrad is een vermenigvuldiging van "MPP-Anpassungswirkungsgrad" (aanpassings-snelheid van de MPP tracker routine) maal de "Umwandlungsgrad" (omzettings-efficiëntie). Daartoe worden uitvoerige metingen bij verschillende percentages van het nominale vermogen en bij verschillende spanningen in het MPP bereik gedaan.
Met hun op 480 "kennlinien" gebaseerde werkingsgraad methodiek wijkt Photon af van de in veel grovere stappen "gewogen" methodiek om het internationaal "Europees inverter rendement" te berekenen. Voor een korte uitleg daarvan zie de inverter pagina bij collega Denis Lenardic van PVResources.com. Ik kreeg al snel een e-mail van Rob de Breen van Siderea.nl daarover, die over de "standaard" Europese efficiëntie berekening ook nog het volgende stelde:

Dat deze materie omvangrijk en complex is, staat als een paal boven water. Voor een opzetje om "meer uniformiteit" te brengen in de aanpak, gelieve dit heftige stuk van Bletterie et al. te raadplegen: "Redefinition of the European Efficiency - Finding the compromise between simplicity and accuracy" (pdf).

** De "predikaten" (in verbale termen) worden eens in de zoveel tijd door Photon herzien omdat ze in de nieuwe situatie een hogere eind efficiëntie dicteren als "streefwaarde". Per 1 januari werd het "Noten" systeem dan ook herzien, en komen alleen omvormers met een Photon werkingsgraad vanaf 98% voor middelmatige instraling (zoals in Duitsland) in aanmerking voor het predikaat "sehr gut +". De Siemens Sinvert PVM20 zat daar op dit moment "als beste getest" niet ver vandaan, en deed het met de vastgestelde 97,5% iets beter dan de feitelijke ontwikkelaar van hun nieuwe omvormers, Refu Elektronik GmbH/RefuSol, met hun iets kleinere, tot nu toe door Photon geteste 17K model (97,4%).

*** In dezelfde issue van Photon (feb. 2011) ook korte samenvattingen van de testen van de kleinere omvormers van Siemens in deze serie, de Sinvert PVM13 en de PVM17. Beide apparaten kregen identieke predikaten "sehr gut", en werden binnen de meetfouten als "identiek" ervaren door het testteam als de al eerder geteste Refusol inverters waar deze apparaten feitelijk - machinaal gezien - kopieën van zijn. De kleinste "bak" (Sinvert PVM13) had een "Photon Wirkungsgrad" van 97,3%, de grotere (PVM17) had net als het grootste broertje een uitstekende 97,4% op de teller staan (Photon 2/2011, p. 126).

http://refusol.net/index.php?id=4 (download pagina omvormer datasheet van RefuSol GmbH, "het origineel")
http://tinyurl.com/5ubv8fg (verkorte link naar webpagina op Automation/Siemens portal met beschrijving van de "Refusol" omvormer serie Siemens Sinvert PVM10 tm. 20, zonder dat de oorspronkelijke ontwerper wordt genoemd)

8 maart 2011: Weer een artikel van Polder PV op SolarPlaza: Belgische marktontwikkeling. Dat was wel weer een kuitenbijter van het niveau van de Muur van Geraardsbergen. Want de gegevens van drie deelmarkten bij elkaar zien te krijgen (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) was al lastig genoeg (Polder PV's Frans is nogal roestig...). En dan ook nog tot de ontdekking komend dat de marktcijfers van VREG (reguleringsinstantie in Vlaanderen) niet in kWp, MWp e.d. wordt gepubliceerd zoals altijd al gedacht. Maar in maximaal AC omvormer vermogen van de desbetreffende installaties. Ik kwam daar pas heel laat tijdens het schrijven van het artikel achter, door een irritante, aan Polder PV's hersenstam kietelende "voetnoot" in een artikel in Photon van september 2010 ("MW-Angaben basieren auf Wechselrichterkapazität"...).

^^^ Grafiek van Polder PV uit het gepubliceerde artikel op SolarPlaza. Accumulatie van het maximale (AC) omvormer vermogen van de drie deelmarkten in de jaren 2009 en (voorlopige cijfers) 2010: Vlaanderen (geel, 88,4% van de markt in 2010), Wallonië (oranje, 10,8% in 2010), en een heel klein beetje Brussel (5,1 MWac, 1,2% in 2010).

N.a.v. dat artikel moet ik dus al mijn VREG data om gaan gooien, wat hopelijk bij de volgende maand update zal gaan gebeuren (februari cijfers). VREG communiceert byzonder slecht over die registratie-wijze. Ik ben "gewoon" om de Duitse wijze van marktgroei te volgen, omdat daar alles in nominaal STC vermogen, dus het DC generator vermogen van de zonnepanelen zelf wordt opgegeven (zo staat het ook zeer expliciet vermeld in de aanmeldingsformulieren voor het Bundesnetzagentur in BRD). Ook voor de Nederlandse markt is gebruikelijk het opgestelde DC vermogen (in Wattpiek, kWp, MWp) op te geven. Maar zoals uit een reply van de VREG op een e-mail mijnerzijds blijkt, kennen ze dat in Vlaanderen (nog) helemaal niet.

Toch weer leuk om er achter te komen dat je een paar jaar een "beetje" op het verkeerde been bent gezet. Dat gaat allemaal weer "gerepareerd" worden, en in het SolarPlaza artikel is dat al geschied. Op een grafiek na (nr. 2 in het artikel). Die had ik als illustratie van marktsegmentie nagestuurd, maar ik had niet gedacht dat die ook nog opgenomen zou worden. Waarbij u de "p"tjes even weg moet denken in de titel en as-teksten waar het vermogens betreft. Want die hadden er niet (meer) mogen staan. AC vermogen dus.

Tweede schoonheidsfoutje is de waarschijnlijke positie van België op de ladder van de EU27. Ik had dat ingeschat op nog steeds de vijfde positie vóór Frankrijk. Echter, uit de net gepubliceerde statistiek van het Commissariat Général au Développement Durable blijkt dat het Franse land eind 2010 waarschijnlijk alweer 1.025 MWp heeft gerealiseerd, waarvan 873 MWp op het vasteland zelf (zie bespreking EurObserv'ER rapport). Dat wil zeggen dat België inmiddels een plaats gezakt zou zijn. Wat helemaal niet erg is, want een zesde plaats voor zo'n klein land, is zonder meer respectabel. Daar kunnen en mogen wij Nederlanders stikjaloers op zijn...

Het artikel was aan mij gevraagd als smaakmaker voor de introductie van de door SolarPlaza georganiseerde conferentie The Solar Future Belgium, op 23 maart 2011 (zie link).

http://www.solarplaza.com/article/belgian-solar-market-cooling-down-following-end-of (Engelstalig artikel van Polder PV op verzoek van SolarPlaza, geplaatst op 8 maart 2011)

7 maart 2011: Je struikelt bijna over zonnepanelen - weer een leuk systeempje in Warmond. Alweer onderweg naar de moestuin vandaag toch maar even het fraaie systeem gefotografeerd waar mijn partner me kort geleden (bij slechte foto condities) op wees. Normaal gesproken ben ik, zonnestroom verslaafd als ik ben (waarschuwing: ongeneeslijk, en terminaal) degene die de "uitstekende hoekjes boven dakranden" als eerste d'r uit haal. Maar ditmaal was zij het die, aangestoken door mijn manie, "de blauwe paneeltjes" op haar netvlies scoorde. En niet zo'n beetje, wel zes-en-twin-tig stuks! Daar zal een gemiddelde Duitse boer of een Vlaamse industrieel met groot plat dak niet meer van in zijn broek piesen, maar een 'ollander mag zich er nog steeds over verbazen dat er mensen zijn die investeren in die "linkse hobby". En het was ditmaal niet eens een particulier, maar een heus bedrijf (ja: die hebben ook het licht gezien, zelfs in NEEderland). En het leukste van al: het was op het platte dak van een voormalig benzinestation. En wat zit daar nu in? Een fietsenmaker! Symbolischer kan het haast niet worden. Times, they are changing. FAST!

^^^ De webmaster van Polder PV moest als gebruikelijk weer eens wat halsbrekende toeren uithalen om een beetje leuke foto's te kunnen schieten van dit op consoles (kunststof bakken) staande PV-systeem, dus vergeef me de takken op de foto. Vier rijen van zes modules, als ik goed heb geteld. Mogelijk iets van 4,4 kWp (bij 185 Wp module), een leuke "meer dan gemiddelde" installatie voor Nederlandse begrippen. Zie ook detail verderop. Het betreft trouwens monokristallijne modules met elk 60 cellen (6 bij 10).

Wellicht dat een klein beetje van het investeringskapitaal van ons afkomstig is geweest. Wij hebben namelijk vlak voordat we vorig jaar naar Corsica gingen met de fiets daar o.a. een stel goede waterdichte fietstassen gekocht. Dus die panelen zijn toch ook weer een klein beetje van ons afkomstig - overdrachtelijk gesproken... . Graag gedaan!

KLIK op foto voor uitvergroting. Detail van de installatie.

Dat gaat de goede kant op, in de Leidse contreien (willen ze in Warmond vast niet horen, maar je moet het ruimdenkend zien natuurlijk...).

6 maart 2011: 3 Glorious Solar Days. Maar wel van zeer verschillend karakter. Uit mijn verzameling foto's die ik nam van het Visi'sol display een selectie van 3 dagen waarop de voorjaarszon (al is het formeel nog steeds winter) heerlijk scheen op de zonnepanelen van Polder PV. Elke dag weer met een geheel ander karakter, wat goed aangeeft hoe variabel de zon schijnt, en hoe sterk de weerscondities het karakter van de vermogenscurve bepalen die tevoorschijn wordt getoverd. Het uitleesapparaatje is bij Polder PV vooralsnog geschakeld op 8 zonnepanelen (met 7 OK4 omvormers) met een totaal nominaal STC vermogen van 688 Wp.

^^^ 2 maart 2011. Magnifieke, wolkeloze dag met bijna perfecte paraboolvormige curve (zwart), mogelijk nog dunne cirrus in de ochtenduren. De standaard afgebeelde lijnvormige curve is vermoedelijk het maximaal haalbare van dit nominale vermogen, waarschijnlijk berekend voor Universal Time (Greenwhich Mean Time). De klok in het apparaat is door mij in januari 2011 ingesteld op wintertijd (GMT + 1 uur), vandaar waarschijnlijk de verschuiving van het maximum. Dagopbrengst voor deze deelgroep: 2,8 kWh (4,07 kWh/kWp).

^^^ 3 maart 2011. Idem, maar in de ochtend wat last van lichte bewolking die al snel wegdreef waarna de dag volkomen wolkeloos bleef. Duidelijk is de "deuk" in de parabool in de ochtend te zien. Dagopbrengst voor deze deelgroep: 2,7 kWh (3,92 kWh/kWp).

^^^ 6 maart 2011. Wederom een zonnige dag, maar met lijnvormige "wolkenstraten" die een regelmatige onderbreking van de voortdurend instralende zon gaven te zien, waardoor de vermogenscurve (bij het hier weergegeven tijdsinterval van de logging) de vorm van een forse "zaagtand" krijgt. Hoe fijner er wordt gelogd, hoe onrustiger de afgebeelde zaagtand wordt (zie ter vergelijking het om de 2 minuten ververste exemplaar voor 6 maart 2011 bij Blauwe Hoek in Spijkenisse). Opvallend: bij Sunshine Company in Wierden (Twente, Gld.) was het de hele dag wolkeloos, gezien zijn perfecte paraboolvormige curve (maar daar was het 2 maart juist deels bewolkt, met name in de ochtend). Dagopbrengst voor deze deelgroep: 2,3 kWh (3,34 kWh/kWp).

Leuk speeltje in ieder geval, om bezoekers snel een beeld te geven van "wat je nu zoal kunt verwachten van zo'n systeem". Daarnaast natuurlijk een beeld geven van de minstens even belangrijke seizoenseffecten, daarvoor gelieve bijvoorbeeld de totaalopbrengsten over vele jaren bekijken, bijvoorbeeld de opbrengstcurves per maand.

4 maart 2011: 10th EurObserv'ER Report - PV in Europa. Naast de jaarlijkse rapporten over de aparte deeltechnologieën waarmee hernieuwbare energie wordt opgewekt (helaas daarbij ook enkele als "hoogst dubieus" te beschouwen) wordt ook jaarlijks een totaal overzicht gegeven. Dat is de "State of the Renewables" van EurObserv'ER. Deze organisatie is degene die zo'n beetje als eerste een goed actueel overzicht geeft van de stand van zaken bij de opgestelde capaciteit in de EU27 landen, en splitst per land het cijfermateriaal uit. Het 10e rapport, waarvan ik eind februari een link door kreeg gestuurd, is inmiddels uit (een dikke pil van 203 pagina's, genaamd "barobilan10"). Ik ga kort in op de cijfers voor zonnestroom. Deze zijn herzien t.o.v. de vorige, specifieke "Photovoltaic Barometer" gepubliceerd in april 2010. Lang niet van alle landen zijn reeds herziene cijfers beschikbaar: die komen pas waarschijnlijk in april in het specifieke PV-rapport van de organisatie. De wijzigingen in het huidige rapport strekken zich uit tot enkele landen, waarvan deels de cijfers voor 2008, en deels die voor 2009 zijn gewijzigd. Voor de wijzigingen van het laatste jaar (2009), zie de screendump van de spreadsheet die ik al twee jaar van de EurObserv'ER cijfers heb gemaakt en waarin ik inmiddels de nieuwste wijzigingen heb opgenomen:

^^^
Screendump van spreadsheet van de EurObserv'ER rapporten wat Polder PV heeft gemaakt.
Gedeelte van de nieuwe gegevens voor zonnestroom markt in EU27 in 2009.

In de tabel voor 2009 zijn in gele velden de wijzigingen t.o.v. het vorige Photovoltaic Barometer rapport weergegeven. Met name die voor Frankrijk zijn opmerkelijk, en dat heeft te maken met de enigzins "bizarre" geopolitieke realiteit van dat land. Want het heeft forse overzeese gebiedsdelen, dus formeel Frans grondgebied. En juist in die meestal in zeer zonnige regio's gelegen DOM-TOM's, zoals ze worden genoemd, is een actief stimulatie beleid voor zonnestroom (met volslagen absurde invoedingstarieven). Daar is lustig bijgebouwd de afgelopen jaren, tot behoorlijk grote zonnestroomparken aan toe. Het duurt blijkbaar "eventjes" voordat de cijfers over die bijbouw cq. accumulatie doorsijpelen in de centrale administratie van de Franse PV-capaciteit, en blijkbaar zijn deze nu bekend. Verschil met april vorig jaar: maar liefst 41,7 MWp. Dat is zo'n beetje 4 maal zoveel als wat Nederland (positie 8 in de "accumulatie" ranglijst) in 2009 zou hebben bijgezet (10,7 MWp; derde geel gekleurde vakje vanaf linksboven).

Andere zeer duidelijke wijzigingen zijn die voor het in de nek van wereldkampioen Duitsland blazende Italië (plus 149 MWp t.o.v. vorige rapport!), wat het land voorlopig in 2009 op 1.182 MWp zou hebben gebracht, en dus het derde land in Europa wat de "1 Gieg drempel" aan accumulatie heeft genomen (na Duitsland en het sinds boom-jaar 2008 in elkaar gestorte Spanje). En, heel opvallend, een blijkbaar wakker geworden mini-reusje genaamd Oostenrijk waar t.o.v. de vorige rapportage maar liefst ruim 15 MWp is bijgekomen, wat het land opeens op 53 MWp heeft gebracht. Een substantiële verhoging voor zo'n nog relatief kleine markt. Mogelijk is het bergachtige Oostenrijk daarmee een serieuze kandidaat geworden die de positie van het almaar voortslepende Nederland zou kunnen gaan bedreigen (samen met Griekenland, al moet daar nog blijken of het land niet blijft slapen midden in de diepe crisis daar). In ieder geval een land om scherp in de gaten te gaan houden, dat lijkt duidelijk. Zweden corrigeerde marginaal met plus 54 kWp tot een totaal van 8,8 MWp, voor Nederland zie verderop.

^^^ Groei van geaccumuleerde zonnestroom capaciteit in EU27 met licht aangepaste cijfers voor de jaren 2008 en 2009, op basis van het zojuist verschenen rapport over henieuwbare energie in EU27 in 2009 door EurObserv'ER. Goed is te zien dat het aandeel "autonoom" (off-grid) op het totaal vrijwel niets voor blijft stellen: netgekoppeld blijft met zeer hoge nieuwbouw cijfers vooruitsnellen, zelfs procentueel bezien.

Goed is om te beseffen dat ook deze cijfers nog steeds niet "heilig" zijn. Zo staat er voor Duitsland een marktgroei van 3.806,3 MWp genoemd in 2009. Echter, Bundesnetzagentur (BNA) heeft in een update van 21 oktober 2010 de cijfers van oktober 2010 tot en met augustus 2010 herzien, wat tot gevolg had dat de accumulatie voor 2009 bijgesteld moest worden tot 3.801,6 MWp (zie mijn actuele grafieken voor Duitsland). Dat is natuurlijk niet zo'n groot verschil, maar ook de BNA cijfers zijn nog steeds niet definitief voor dat jaar (dat is een berenklus, dat kan ik u verzekeren). Hetzelfde zal gelden voor de meeste cijfers van de andere landen, met name die van de groeimarkten. Maar deze update geeft wel ongeveer de meest actuele stand van zaken weer.

Nederland
Ons land heeft t.o.v. het vorige EurObserv'ER rapport een plus (lees: correctie) van 3,874 MWp, wat het totaal op 67,507 MWp zou brengen voor eind 2009 (nog op positie 8 in de EU27 lijst). Dat heeft alles te maken met de CBS rapportages waarin slechts eenmaal per jaar een update van de "afzet" in Neerland wordt gegeven. M.i. hoogst twijfelachtige statistieken op basis van slechts een eenmalige vragenlijst die niet eens aan alle leveranciers wordt verstuurd (waarvan sommigen behoorlijke volumes afzetten) en die volgens mij behoorlijk rammelende afzet cijfers moet opleveren. Het geaccumuleerde volume gecertificeerde installaties, inmiddels grotendeels SDE systemen was toen wel al bekend bij CertiQ (eind 2009: 18,446 MWp volgens persvoorlichter TenneT), en daarbij is natuurlijk nog het (vermeende) volume aan buiten de SDE vallende capaciteit gekomen (door mij geschat op dik 40% in 2009). Wat het totaal nu volgens EurObserv'ER (wat blijkbaar cijfermateriaal krijgt van ECN Beleidsstudies in Petten) dus op die bijna 68 MWp zou brengen eind 2009 (waarvan 5 MWp autonome, niet netgekoppelde installaties). Het CBS rapporteerde in hun definitieve overzichten voor dat jaar een "totale afzet aan installateurs" van 10,669 MWp, 10,578 MWp daarvan netgekoppeld (dit is dus nieuwbouw). Slechts 5,984 MWp daarvan zou nieuw bij CertiQ geregistreerd zijn geweest volgens mij ter beschikking staande cijfers. Nieuwe SDE installaties, dus, met bruto productie meter. Mogelijk slechts 57% van de totale afzet aan netgekoppelde systemen. De rest is allemaal buiten die vreselijke SDE om gerealiseerd (en niemand die er wakker van lijkt te liggen) ...

^^^ Geaccumuleerde PV-capaciteit volgens de bijgestelde cijfers van EurObserv'ER (barobilan10 rapport) in de eerste tien markten van de EU27. Er is een ontzagwekkend verschil tussen de nog immer door scheurende wereldkampioen Duitsland, het bijna ingestorte Spanje, de razende nieuwkomer Italië, en de rest van de EU27. De 8e positie voor Nederland is vooral te danken aan een ultrakorte mini-rush eind 2003 toen er 19,7 MWp in korte tijd werd bijgeknald (NB: op de Y-as hier zijn dat 0,02 van de 0,07 "eenheden", GWp...). Sindsdien is het nog steeds sappelen geblazen bij ons.

PV in EU27 status
Met alle nieuwe wijzigingen is het totaal cijfer voor EU27 op een respectabele 16,1 GWp gekomen (incl. 210 MWp aan bijgeschreven correcties). Met een bijgestelde marktgroei in 2009 van 5,69 GWp (incl. correctie 200 MWp). Die jaargroei was met de ook nog deels bijgestelde cijfers voor 2008 (alleen Italië, Frankrijk, en Nederland) 5,08 GWp. De voorlopige extra marktgroei 2008 >> 2009 is dus voor EU27 605,1 MWp geweest. 11,9% meer t.o.v. de groei van 2008. Midden in een van de ergste crisisjaren die het moderne Europa heeft gekend. Bijgestelde eindejaars accumulaties 10,4 GWp (2008) resp. 16,1 GWp (2009) geven de reeds vermelde fysieke jaargroei van 5,69 GWp. 54,7% meer capaciteit t.o.v. de accumulatie in 2008.

EurObserv'ER gaat in detail in op alle cijfers, in de sectie "Le photovoltaïque/Photovoltaic", pp. 18-25 van het nieuwe rapport. Daarbij diverse zaken besprekend waar Polder PV het afgelopen jaar ook intensief aandacht aan heeft besteed. Een aardig cijfer is ook de toename van capaciteit nominaal STC vermogen per hoofd van de bevolking in EU27: van 20,8 (2008) naar een mooie 32,1 Wp/inwoner eind 2009. Duitsland stond daarbij als gebruikelijk aan kop met (spreadsheet Polder PV) 119,9 Wp per inwoner, en op de tweede en derde plaats (nog) Spanje met 75,1 en - een relict uit het verleden - verrassend het kleine Luxemburg met 52,6 Wp/inwoner. Deze kleinste Benelux staat heeft een lucratief invoedings-systeem gekend, maar is de laatste jaren weinig gegroeid, en had eind 2009 26,3 MWp op slechts een half miljoen inwoners.

In deze situatie (capaciteit accumulatie per inwoner) gaat waarschijnlijk e.e.a. veranderen in 2010 door de enorme uitbouw volumes in dat jaar, in Tsjechië (44,4 Wp/inwoner) en Italië (nog maar 19,6 Wp/inwoner) eind 2009. België had vooral door de forse groei in het kleine Vlaanderen eind 2010 mogelijk al zo'n 75 Wp/inwoner (artikel van Polder PV, net voor publicatie geaccepteerd door SolarPaza). Nederland bleef volgens de EurObserv'ER data steken op een armetierige, zoals gebruikelijk schaamrood op de kaken brengende 4 Wp/inwoner. Nog minder dan Slovenië...

Frankrijk verdrievoudigde de capaciteit t.o.v. die van 2008 en had eind 2009 in de accumulatie ook 67,5 MWp netgekoppelde capaciteit in de overzeese gebiedsdelen zitten (groei van netgekoppeld vermogen daar in 2009: 46,7 MWp). Door diverse politieke ingrepen in de tariefstructuren eind 2009, en blijvende onzekerheden (beslissing 10 december 2010: drie maanden uitbetalings-moratorium voor alle installaties behalve de kleintjes < 3 kWp) gaat ook Atoomstaat Frankrijk onzekere tijden tegemoet op het gebied van la photovoltaïque. Ook een source nucléaire, maar dan de veiligste die je maar bedenken, met de fusiereactor op 150 miljoen kilometer afstand staand...

Europa incasseerde in 2009 zo'n driekwart van het totale op deze planeet afgezette volume aan PV-modules volgens EurObserv'ER (die 7,5 GWp hanteert als mondiale afzet, EPIA houdt 7,2 GWp aan in Solar Generation 6). De totale geproduceerde hoeveelheid aan donkergroene elektriciteit van alle PV-installaties in EU27 zou 14,7 TWh zijn geweest (vergelijkbaar met een jaarproductie van ruim 3 en een halve Borssele kernsplijter), waarbij in 2008 nog slechts 7,5 TWh zou zijn geproduceerd. Inmiddels is al duidelijk dat alleen het zogenaamde "zonlicht arme" Duitsland al 6,6 TWh (45%) daarvan voor haar rekening nam in 2009 (daarbij de historische 1% aandeel grens van de totale stroomvoorziening brekend), en is het volgens de prognose van het BDEW voor 2010 al een spectaculaire 12 TWh voor de wereldkampioen zonnestroom bakken. In 2011 zou dat aandeel al op kunnen lopen naar een volume tussen de 3 en 4% van de totale stroomconsumptie in Duitsland (EEG Mittelfristprognose voor 2011: 18,8 TWh).

2010
Voor 2010 durft EurObserv'ER geen harde uitspraken te doen. Behalve dan: "All eyes are on the German market and its ability to continue absorbing a major part of world production". Tongue-in-cheek voorspelling EurObserv'ER: 4,5-5 GWp in 2010. Ha, ha, ha. Ze menen dat niet. Eind november 2010 was door Bundesnetzagentur immers al dik 6 GWp vastgesteld, en kan het met december erbij (nog steeds niet bekend) nog veel meer worden. Ook de andere cijfers voor 2010 moet u deels met een korrel zout nemen (of zo u wilt: een flinke pot): 1,15 GWp in Tsjechië (kan heel goed in de richting komen), 1 GWp in Italië (totaal ongeloofwaardig en bezopen laag, zie mijn schokkende artikel daarover), en 500 MWp in Frankrijk. Ook voor dat laatste land lijken de statistici van/namens EurObserv'ER heel flink naast de pot te piesen. Want het Commissariat Général au Développement Durable heeft zojuist hun februari 2011 rapport gepubliceerd met de cijfers voor 2010 (zie toegangspagina rapporten). En dat rept alweer van een bijbouw van 719 MWp in dat jaar (accumulatie 1.025 MWp, waarvan 151 MWp overzee is gerealiseerd en 873 MWp op "continentaal Franse bodem", wat zijzelf "Métropole" noemen). Da's toch weer 44% meer dan EurObserv'ER had gedacht. En niet te vergeten: Er staat ook nog een "speculation bubble" van 4.148 MWp aan projecten in de wachtrij in een apart tabelletje, waar de Franse regering nu over peinst wat ze daar in hemelsnaam mee gaan doen...

Voor de gehele EU27 voorspelt de organisatie 23,7 GWp eind 2010, wat bijna 8 maal zo hoog is dan in het compleet achterhaalde, maar hier nog steeds onzinnig geciteerde "1997 European Commission White Paper on Renewable Sources of Energy" rapport. Wat mij betreft kan dat antieke stuk direct door de shredder en wordt het verder het prehistorische graf in gezwegen...

Duurzame energie productie EU27 2009

Met de hele rekenoperatie die daar achter zit, komt EurObserv'ER voor de hele EU27 op een aandeel van 9,4% "hernieuwbaar" in de totale bruto energie consumptie in de EU27 voor het jaar 2009. In dat geheel zou de combinatie PV en thermische zonne-energie nog slechts een aandeel van 1,7% hebben. Al kan dat snel verder groeien bij blijvende politieke support en natuurlijk: bij almaar omlaag stortende productie kosten (met name bij PV). For whatever that is worth, want er zijn waarschijnlijk weinig mensen die de ingewikkelde rekenprotocollen snappen of kunnen verifiëren die daar achter steken.

Iets beter voor "leken" voor te stellen is het aandeel in de stroomconsumptie: dat steeg van 556,0 TWh (2008) naar 584,1 TWh (2009), een stijging van 5,1% in een jaar tijd. Het aandeel zonne-energie in de elektrische duurzame mix is gestegen van 1,4 (2008) naar 2,5% (2009), met uiteraard aanzienlijk groeipotentieel. Dat klinkt allemaal prima, al moet er natuurlijk ook op elektrische gebied nog gigantisch veel meer gebeuren, zeker in blijvend onwillige landen als het diep in de fossielen zwemmende NEEderland.

Ander moois
Er is ook nog een complete sectie met sociaal-economische factoren per deelgebied (werkgelegenheid, waardecreatie, etc.), waar ik hoop ik nog eens op terug zal komen, net zoals op de sectie thermische zonne-energie (waarschijnlijk als het volgende specifieke rapport daarover wordt gepubliceerd).

Enkele getallen die ik hierbij nog wil noemen zijn beslist de moeite waard: EurObserv'ER schat de omzet voor alleen zonnestroom in de EU27 voor het jaar 2009 op een bedrag van 26 miljard Euro. Meer dan 121.000 mensen zouden in deze sector van de toekomst al werkzaam zijn geweest in dat jaar. Voor Nederland zou er in 2009 500 miljoen Euro omzet zijn geweest (NB: >95% "maakindustrie", dus nauwelijks in distributie/verkoop, bij 10,7 MWp afzet!) en zo'n 600 werkenden (50% "maakindustrie", 50% distributie en installatie). Ik kan me voorstellen dat je avonden lang kunt bomen over de "legitimiteit" en de waarschijnlijkheid van die hoogst curieuze aannames (die van ECN Beleidsstudies komen, eigenlijk een soort van EL&I dependance)...

Tot slot verschenen er ook nog twee mooie zonnestroom specials in dit dikke rapport: eentje over de Baixo Alentejo in zuid-oost Portugal, waar o.a. de enorme PV-centrales bij Serpa (11 MWp) en Moura (46,4 MWp project, opgeleverd 2008) zijn gebouwd (pp. 170-173). En een tweede over de uitermate interessante (veel zonlicht vangende), mogelijk binnenkort echt van start gaande markt in Bulgarije, met name de regio rond de hoofdstad Sofia (pp. 174-177). O.a. enkele foto's van het in 2007 geïnitieerde, en in januari 2009 aan het net gekoppelde Paunovo 1 MWp dunnelaag project worden getoond.

Zelf in ieder geval meer dan genoeg verder te grasduinen in de vele fascinerende pagina's van dat rapport. Voor een ieder wel wat wils:

http://www.eurobserv-er.org/ (download het 203 pagina's dikke hernieuwbare energie in EU27 rapport van de link ter linkerzijde, "10th annual overview barometers")