Corsicaanse PV-avonturen

Decentrale en grootschalige opwekking van duurzame energie in de Mediterranée

^^^ Ondanks een verbod tot toegang tot de streng beveiligde en met hekwerken omgeven centrale zelf, wist Polder PV, geholpen door Biohummer®, fraaie beelden te maken van Corsica's eerste grote vrije veld installatie op het grondgebied van de slechts rond de 150 inwoners tellende gemeente Rapale (7,7 MWp). Op deze webpagina wordt als "hoofdgerecht" een verzameling van smaakmakende foto's getoond.

Summary
The webmaster of Polder PV spent a cycling holiday with his partner on the mediterranean island of Corsica. On their travels, and in particular on the island itself, they encountered a lot of interesting projects using renewable energy, in particular photovoltaics. A retrofit of an old thermal solar energy plant west of Ajaccio was encountered on the way (Vignola). Apart from the beautiful Corsican landscapes, the photovoltaic 7,7 MWp Rapale plant in the north of the island was the highlight of this holiday. It has been extensively photographed from different angles. Several images, as well as the system data, are included at the end of this report.

All photographs on this webpage unless indicated otherwise copyright:
© 2010 Peter J. Segaar/www.polderpv.nl, Leiden (Netherlands)

(photo's with blue lining clickable for enlargement)

Zie ook de vele andere fotoreportages op Polder PV.

Introductie

Achttien jaar geleden waren we voor het eerst op Corsica en "deden" daar al wandelend de beroemde doch zware GR20 dwars over de ruggegraat van dat prachtige mediterrane eiland. Twee jaar later hebben we, wederom te voet, delen van de "Mare a Mare" en "Tra Mare e Monti" geëxploreerd en bezochten we met een van de talloze boot excursies het prachtige Scandola natuurreservaat aan de westkust. Een UNESCO heritage site waar inmiddels ook de minstens even beroemde, roodgekleurde Calanche en de bergmassieven rond Porto deel van uitmaken.

We wilden dolgraag nog eens fietsen op dit mooie eiland, en dit jaar kwam het ervan. In de aanloop van, tijdens en na onze omzwervingen op de fiets (Biohummer® voor de webmaster) kwamen we af en toe zonnestroom installaties en andere duurzame energie voorzieningen tegen, waarvan uiteraard de reeds op "de Polder PV agenda" staande Rapale zonnestroom centrale een bewust gekozen doelwit was. Polder PV doet op deze pagina verslag van de duurzame - en soms ietwat minder duurzame - ontdekkingen.

Hors d'oeuvre

Polder PV en partner reizen naar de zorgvuldig geselecteerde Europese vakantiebestemmingen altijd met de trein, zelfs als de fiets mee gaat. Dat was ditmaal geen sinecure, de Treinreiswinkel in Leiden is er anderhalf uur mee bezig geweest om voor een beetje decente prijs een reisroute voor ons te kunnen regelen. Het zal u wellicht verbazen, maar het traject over Frans grondgebied (naar Marseille of Nice voor de veerboot naar het Franse "overzeese" gebiedsdeel Corsica) bleek absurd duur. Duidelijk een zaak voor de marktwaakhonden in Brussel, want de Franse treinmaatschappij SNCF blijkt haar monopoliepositie in eigen land vet te misbruiken. We hebben uiteindelijk een bezopen route met diverse overstappen via München (nachttrein), Innsbruck, Brennerpas, Verona, Prato, Firenze, en uiteindelijk Livorno voorgeschoteld gekregen, met in totaal 2 en een halve dag reizen, kamperen aan het Gardameer en bij Livorno inclusief. U wilt niet weten wat voor prijs we daarvoor moesten betalen*, het is in ieder geval veel meer dan met het milieu verwoestende vliegtuig. Dus dan weet u dat er nog steeds "nogal" wat te doen is m.b.t. het verkrijgen van "eerlijke" prijzen in ons zogenaamde vooruitstrevende Europa. Onduurzaam transport blijft ook op ons continent schandalig bevooroordeeld, en transport- en brandstof tarieven liegen permanent dat ze gedrukt staan, alle markt retoriek ten spijt.

* Als u het toch persé wilt weten: 757,46 Euro voor 2 personen met fiets, inclusief 108,76 Euro voor veerverbinding Livorno-Bastia en weer terug. Hierbij zitten ook deels in Italië gekochte treintrajecten Verona-Pisa (heen), resp. Empoli-Firenze en Firenze-Verona (terug).

Tijdens onze heenreis kwamen we al snel dit Hollandsche lekkermakertje tegen:

Al op station Utrecht leuk nieuws: de "perronkappen met zonnecellen" gaan er aan komen. Er wordt daar al een tijd druk gewerkt aan splinternieuwe perrons en wat al niet meer. De overkappingen ervan krijgen semitransparante luifels waarin zonnecellen worden opgenomen. Het totale vermogen is mij nog niet bekend (tips welkom), Polder PV besteedde er eerder al aandacht aan (bericht van 11 december 2009).

Antipasti

Antipasti 1 - van klein ... Ons eerste fiets "uitje" tijdens de meerdaagse trein/boot heenreis was een heen en weertje naar een camping aan het Gardameer aan de zuidrand van de Alpen. Onderweg van Lago di Garda naar het nieuwe opstap punt in Verona pedaleerden we over een prachtig fietspad langs het Canale Medio Adige, westelijk van de Etsch (Adige) rivier gelegen. Daar kwamen we tussen Piovezzano en Bussolengo deze "autonome" zonnestroom centrale tegen met 6 forse monokristallijne panelen van het merk Eurosolare, wat door het Italiaanse energiebedrijf ENI is opgeslokt (zie o.a. dit datasheet, NB: 5,31 MB, pdf). Mogelijk een bewaking- en/of sensor station voedend voor het hoog gelegen, robuust uitgevoerde betonnen irrigatiekanaal.

Antipasti 2 - ... naar groot ... Uitzicht vanaf het bovenste achterdek van de veerboot Moby Vincent op een gloednieuwe bedrijfshal met een groot PV-systeem op het platte dak (achter de containers) in de haven van het aan de Mar Ligure grenzende Italiaanse Livorno (Toscana). Italië volgde Duitsland in 2009 met hoge uitbouwcijfers als gevolg van een uitstekend (inmiddels zoals ook gewild door de sector versoberd) feed-in regime, op 17 oktober 2010 meldde de GSE al dik 1.677 MWp aan geaccumuleerde PV-capaciteit. Dit is slechts een van de talloze grote daksystemen in Italië, we kwamen ook behoorlijk veel particuliere, relatief kleine installaties tegen en ook redelijk wat zonnecollectoren in Toskane. Detail zie onder.

CLICK for enlargement

Detail van het imposante, nagelneue PV-dak op deze nieuwe bedrijfshal, waar trouwens nog enkele lieden bezig waren om bekabeling e.d. te controleren en/of aan te sluiten. Op de achtergrond enkele van de grote havenkranen in dit Toskaanse industrie stadje met klein raffinaderij complex. Polder PV kon met de verrekijker redelijk nauwkeurig het opgestelde aantal modules bepalen, die hier in rijen op frames achter elkaar staan. Ze staan onder een vrij geringe hellingshoek in portrait, twee boven elkaar, 41 modules per laag (82 per rij), 43 rijen, wat neer zou komen op 3.526 zonnestroompanelen. Als we uitgaan van een gangbaar module type van 200 Wp, zou dat een plat dak systeem van zo'n 705 kWp kunnen inhouden, minder als het om een module type gaat van geringer nominaal vermogen (bij 175 Wp module: 617 kWp, nog steeds een grote installatie). Onmogelijk te realiseren onder NL SDE condities, of je moet het onwaarschijnlijke geluk hebben gehad om zeven "SDE 2010 categorie groot" beschikkingen op dezelfde lokatie toegekend te hebben gekregen.

Antipasti 3 - nogmaals: autonoom. Terwijl we met de veerboot de haven van Livorno uit voeren en de los van het vaste land in de zee liggende havenhoofden met kleine lichtbakens passeerden, werden we op dit leuks getrakteerd:

9 monokristallijne PV-modules voor de stroomvoorziening van dit in zee liggende vuurtorentje/lichtbaken op het havenhoofd van Livorno.

Primo

CLICK for enlargement

Een forse batterij aan thermische zonnecollectoren (30 collector platen) op een appartementen complex in Fromontica, ZW. van St-Florent aan de gelijknamige baai, noord Corsica. Zoals overal elders in het Mediterrane gebied is productie van warm water uit zonlicht al lang ingeburgerd, ook op Corsica. Dit appartementen complex verkrijgt waarschijnlijk het grootste deel van het warme tapwater uit een gratis bron, lokaal geoogst. Een deel van de enorme plezierjacht haven van St. Florent is zichtbaar op de achtergrond.

CLICK for enlargement

Na de introductie van een "op Duitse leest geschoeid", doch beslist eigenzinnig, sterk op BIPV toepassingen gericht, en inmiddels alweer versoberd invoedings-systeem voor de productie van decentraal opgewekte elektriciteit middels zonnestroom panelen in Frankrijk en de "overzeese gebiedsdelen", zijn er weliswaar behoorlijk wat nieuwe installaties bijgebouwd, maar het tempo is in de zonnige, van nucleaire reuzencentrales vergeven Republique Française vooralsnog tegengevallen. Het uitbouw tempo bedroeg in 2009 slechts ruim de helft van wat er in het kleine België werd bijgeplaatst (volgens Eur'ObservER cijfers 185 MWp voor Frankrijk en 292 MWp voor België). Dat laat onverlet dat de invoedings-condities zonder meer gunstig zijn, met name in de overzeese gebiedsdelen inclusief Corsica (feitelijk een regio bestaande uit twee "verdeel en heers" departementen). Daarvoor zijn hogere feed-in tarieven vastgesteld dan op het vasteland, en bovendien ligt de zoninstraling nog hoger dan in zuid Frankrijk zelf. Voor de slimste ondernemers en ondernemende types die goed bij de pinken waren was dan ook het teken: flink investeren, en het dak vol leggen. In het hierboven afgebeelde geval de "menuiserie" (schrijnwerker) Serge Bandini in Guardiola iets oostelijk van l'Île-Rousse aan de Corsicaanse noordkust. Op de foto's telde ik 20x9 = 180 monokristallijne modules in een "opdak" constructie (frame boven een golfplaat dak). Conservatief uitgaand van een 175 Wp module zou op dit ene gebouwtje dus al 31,5 kWp kunnen liggen.

Instralingskaartje voor Corsica van het PVGIS project (EU). Door Polder PV ingetekend zijn de Rapale PV-centrale (grote ster rechtsboven), en het - nog te realiseren - research project rond de Centrale Solaire westelijk van Ajaccio (grote ster links), evenals de lokatie van Guardiola aan de noordkust (kleine ster). Volgens PVGIS zou voor het grootste deel van Corsica op een optimaal gericht zonnepaneel ("optimally-inclined photovoltaic modules") een instraling verwacht kunnen worden van 1.750-1.800 kWh/m².jaar (bovenste getallenrij bij de kleurenschaal). Wat een verwachte AC energie productie van grofweg zo'n 1.300-1.350 kWh/kWp.jaar zou kunnen opleveren (onderste getallenrij bij dezelfde schaal, uitgaande van een zogenaamde performance ratio van 0,75). >>> © kaartje en schaal: Šúri M., Huld T.A., Dunlop E.D. Ossenbrink H.A., 2007. Potential of solar electricity generation in the European Union member states and candidate countries. Solar Energy, 81, 1295–1305, http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/.

Als we van bovenstaande gegevens van PVGIS uitgaan, en - wederom conservatief - van een specifieke jaaropbrengst van 1.300 kWh/kWp, zou met dat ene PV-dak in Guardiola rond de 40.950 kWh/jaar opgewekt kunnen worden bij pal zuid oriëntatie. Het gebouw stond echter ongeveer ZO georiënteerd, wat zou betekenen dat bij het vrij matig hellende dak er nog steeds grofweg zo'n 95% van het maximum gehaald zou kunnen worden, zo'n 39.000 kWh/jaar. Als nog onder de lucratieve oude invoedingscondities ingevoed zou worden, voor Corsica 40 eurocent/kWh (voor BIPV toepassingen zelfs nog een bonus van € 0,15/kWh), zou met dit systeem dus ongeveer 15.600 Euro/jaar terug verdiend kunnen worden. Als dit systeem in 2010 pas is aangemeld/aan het net gekoppeld, zou a.g.v. de meest recente ingreep van het milieuministerie met een basistarief van - nog steeds respectabel - 31,40 eurocent/kWh gerekend kunnen worden (was daarvoor kort tot en met eind 2009 nog 32,80 eurocent/kWh). Dan zou nog steeds op jaarbasis met genoemde installatie dik twaalfduizend Euro kunnen worden terugverdiend, twintig jaar lang.

L'Île-Rousse is een stadje aan de noordkust van Corsica wat o.a. bekend is om het prachtige op een 55 meter hoge rots gelegen witte vuurtoren gebouwtje op het "schier"eilandje (kunstmatig middels een dijk met het vasteland verbonden), "Île de la Pietra". Met een laag verzet kun je er zelfs met een volbepakte fiets naar toe pedaleren, en heb je vanaf dat punt een prachtig uitzicht over het stadje en een groot stuk van de noordkust. De vuurtoren heeft een PV-installatie bestaande uit 12 multikristallijne zonnestroompanelen op open frames op een schuin daksegment, en eentje aan het hek rond de torenspits.

CLICK for enlargement

Het was zelfs eind september/begin oktober nog behoorlijk druk op Corsica - het is duidelijk een zeer gewilde vakantie bestemming geworden (niet onterecht). Het "kampeer gebeuren" kan niet luxe genoeg zijn voor veeleisende moderne lieden, waartoe de webmaster van Polder PV zich echter niet rekent. Gigantische en zeer luxe uitgevoerde campers zijn een doodnormaal beeld geworden - hoezo "crisis"? Steeds meer van die campers zijn, zoals deze twee exemplaren op de camping bij Calvi, uiterust met een of twee PV-modules zodat er 's avonds uitgebreid genoten kan worden van TV en andere elektronische spielerei, zelfs al zit je midden in het natuurschoon (of tussen de stekelige macchia).

Drie foto's van dezelfde lokatie met diverse nieuwbouw villa'tjes, l'Ornicciu, onder het dorp Monticello, zuidoostelijk van l'Île-Rousse. Setjes van zo'n tien tot twintig zonnepanelen zijn af en toe goed te spotten, vooral als je zoals wij hier hoog boven de bebouwing aan de zuidzijde langs fietst. Het betreft in alle drie de gevallen monokristallijne modules, op de originele foto's te herkennen aan de typische "ruitjes" tussen de semi-kwadratische zonnecellen (wit bij de meestal gebruikte witte tedlar folie). Zonnecollectoren van divers pluimage zijn vaker te zien, vaak in paren, en niet noodzakelijkerwijs pal zuid georiënteerd. Zon genoeg op Corsica.

Intermezzo 1: tussendoortje windenergie

CLICK for enlargement

Uiteraard blijft windenergie een "afgeleide" van het fenomeen zonlicht. Wind ontstaat immers door drukverschillen, en die worden veroorzaakt door verschillen in lokale instraling en verdamping van (zee)water, versterkt door grootschalige weerpatronen als het corioliseffect. Op Corsica zijn de windcondities blijkbaar ook gunstig, want we kwamen tijdens onze omzwervingen op twee lokaties forse windparken tegen. Eentje was zichtbaar vanaf de boot naar/van Bastia-Livorno, op de noordelijke punt van Cap Corse (de "vinger" die op de kaart van Corsica richting noorden steekt, grofweg zo'n 20 turbines). Het tweede exemplaar, uit 10 Enercon turbines bestaand, en waarvan hierboven twee foto's zijn afgebeeld, stond spectaculair op de ZW. flank van de Punta Aja te wieken, een ruim 300 meter hoge uitloper van het rotsmassief bezuiden Calvi (culminatie: Capu Pianu, 848 m.), hoog boven de prachtige kustroute over de D81 waar vrijwel geen mensen wonen. Voor een Engelstalige toelichting van dit reeds uit 2004 stammende windpark, zie deze webpagina.

Ook grootschalige opwekking van zonne-energie voor de toepassing van warm tapwater kan op een mediterraan eiland met enkele honderden (?) campings niet ontbreken. Dit exemplaar lijkt al behoorlijk wat jaartjes achter de kiezen te hebben, een dakvullend thermisch zonnecollector systeem op een badruimte van de ietwat vergane-glorie camping Benista in Pisciatello aan de Prunelli beek ZO. van het vliegveld bij Ajaccio.

Zeker op Corsica, bekend om haar onafhankelijkheidsbeweging en een "natuurlijke" aversie tegen autoritaire ingrepen door Verweggistanners, is het begrijpelijk dat er ook grote weerzin is tegen plannen voor grootschalige opwekking van fossiele, smerige energie, in een regio waar al zeer slechte ervaringen zijn met een andere vieze centrale. Hier enkele posters in Bastelicaccia oostelijk van Ajaccio. Een protest tegen de dreigende komst van een energiecentrale gestookt op zware stookolie ("Fioul Lourd") in het oostelijk van Ajaccio gelegen dorp Bastelicaccia. Meer hierover in dit bericht.

NB: toegevoegd 8 dec. 2011. Juist in dat door fossiel geweld bedreigde Bastelicaccia is een nieuwe zonnestroom centrale van dik 4,4 MWp in november 2011 aan het net gegaan. Zouden de protesten dat fantastische resultaat hebben opgeleverd, of was het om een regionale volksopstand in de kiem te smoren? Zie mijn project bespreking.

Secondo - weer een heel ander zonnestroom gerecht: Vignola
Na Calvi bezocht te hebben, en tijdens een muziekfestival enkele concerten bij te hebben gewoond met de onnavolgbare, typisch Corsicaanse zangkunst, vervolgden we onze weg zuidwaarts langs spetterend mooie klifkusten en ander Corsicaans moois.

Tijdens een fiets uitje naar de prachtige kaap Pointe de la Parata, 12 kilometer westelijk van Ajaccio (met schitterend uitzicht op de Îles Sanguinaires), kwamen we dit intrigerende bordje tegen. Uiteraard kon de webmaster van Polder PV de verleiding niet weerstaan, en volgde hij het "spoor" naar hopelijk onverwacht zonne-energie moois, wat de "Centrale Solaire Vignola" bleek te zijn...

Het blijkt hier te gaan om een van die vele typische Franse research projecten (zie bijvoorbeeld ook rapportage van Polder PV over de Four Solaire in Odeille in de Cerdagne/oostelijke Pyreneeën), heftig ondersteund door de Europese Unie. Waar de Fransen als vanouds zeer goede contacten mee onderhouden. In dit geval volgens de borden aan de openbare weg: "Plateforme de Recherches & Développement Solaire et Stockage de l'Énergie", met als deelprojecten "Myrte" en "Paglia Orba". Totale kosten voor de hier aangekondigde twee nieuwe projecten bedragen maar liefst 22,6 miljoen Euro, waarvoor de Europese Unie een vette vis van bijna 8 miljoen Euro (ex BTW, "hors taxe", ht) uit het Regionale Ontwikkelingsfonds ter beschikking gesteld blijkt te hebben, onder het motto "l'Europe s'engage en Corse". De enige universiteit van Corsica, die van Corte (vernoemd naar vrijheidsstrijder Pasquale Paoli), trekt beide projecten en draagt zowel financieel als research-technisch aan dit onderzoekscentrum bij. De Franse Staat heeft ook een dikke vinger in de pap middels het CNRS en het Helion waterstof project. Er zijn zoals gebruikelijk bij dit soort grote research projecten diverse andere spelers, zowel gesubsidieerde partijen, als een commerciële industriële onderneming als de Raffalli groep betrokken, en ook EDF (een van de grootste bedrijven ter wereld, vet in atoomstroom zittend), en de nationale kernenergie autoriteit (CEA - betrokken bij de waterstof opslag research binnen het project) blijken dit omvangrijke programma te steunen. De vraag is natuurlijk: wat gebeurt daar nu eigenlijk precies? Helaas kwam ik van de buitenkant niet erg veel te weten, hoewel een glimp van het beveiligde hoofdgebouw wel een leuk PV-systeem liet zien. Ook zag ik een testopstelling met vacuümbuizen voor thermische zonne-energie op het door hekken omgeven terrein, evenals andere, slecht te doorgronden - resten van - testopstellingen met spiegelende op de zon gerichte units.

CLICK for enlargement

Het gebouw zelf laat een interessante PV-gevel zien op drie façade segmenten met verschillende oriëntaties en met twee zeer verschillende typen zonnepanelen. De bovenste, paarsig gekleurde exemplaren zijn zeer waarschijnlijk amorf Si modules zoals bijvoorbeeld de Japanse producent Mitsubishi die al jaren maakt, de onderste drie rijen bestaan overduidelijk uit monokristallijne modules van onbekende herkomst (semikwadratische cellen met afgeronde hoeken). Dit lijkt echter verder een cosmetische aankleding van het hoofdkantoor van de "Centrale de Vignola", wat niet zoveel met de core-business of het doel van het (nieuwe) project zelf heeft te maken.

Wat ik inmiddels van het feitelijke research programma heb begrepen is dat men onderzoekt hoe grootschalige opwekking van zonnestroom op "economische wijze ingepast" zou moeten/kunnen worden in vaak kwetsbare lokale distributienetten zoals dat van Corsica: "... un projet économique de référence permettant d'expérimenter l'intégration massive du photovoltaïque raccordé au réseau EDF" (bron). En dat men blijkbaar van plan is om via elektrolyse waterstof te genereren als opslag medium voor grootschalig opgewekte zonnestroom: "... to program hydrogenates by a power plant photovoltaic solar panel" (deze pdf van Capenergies, Myrte deelproject). Myrte staat hier voor het zeer gekunstelde "Mission hYdrogène-Renouvelable pour l’inTégration au réseau Electrique". De "main objective" van het project is om tijdens kritische uren de output van de nieuwe Vignola centrale te controleren door peakload-shaving middels omzetting van de overtollige gegenereerde zonnestroom in waterstof. Een van de andere doelen is om op betrouwbare wijze zoveel waterstof in de brandstofcellen opgeslagen te hebben dat een blackout van 3 en een halve dag overbrugd kan worden door het spul weer in elektriciteit om te zetten. Een ander belangrijk nevendoel is om uiteindelijk op Corsica tot meer dan 20 procent hernieuwbare stroom te komen, en om scenario's uit te werken om daarbij een zo goed mogelijk gestabiliseerd net te behouden. Verschillende controle strategieën zullen worden uitgetest om de centrale in twee progressieve vermogens-stappen op te schalen, te kijken wat de beste wijze is om genoemde balans te optimaliseren, en om lessen te trekken uit de praktijkbevindingen.

De oorspronkelijke Centrale Solaire Vignola, nog met de oude, blijkbaar ook al experimentele thermische collector opstelling die vervangen gaat worden door een PV-centrale met co-generatie van waterstof. Gezien een schetsmatige project tekening voor de nieuwe opzet, zou er ook nog een veld PV-modules aan de oostzijde (op de foto: onderaan) van het complex kunnen gaan komen (zie PPT presentatie, dia 12). Bron: © www.em.com.hr (foto in de gelinkte PPT presentatie, dia 11)

Het vreemde was dat ik, toen nog niets wetend van de aard van deze "centrale solaire", niets kon zien van een "grootschalige" PV plant op deze lokatie. De plek voor de nog te bouwen (?) grote PV-generator bleek echter achter het terrein te liggen wat ik, door de beperkingen van de beveiliging en door de weelderige planten- en bomengroei op het terrein slechts gebrekkig kon overzien. De PV-centrale komt blijkbaar (deels) in de plaats van een oude thermische zonne-energie centrale (te zien aan het materiaal in de video: soort parabolische opstellingen met vacuümbuis collectoren, zie foto hierboven), zoals Google Earth foto's later bleken te tonen (deze lokatie, zie onder "Université de Corse"). Een uitgebreide, Franstalige, 26 minuten durende video met interviews en interessante beelden van de oude, nog niet afgebroken thermische zonne-energie centrale en enkele beelden van de waterstof hardware voor het nieuwe project gaat verder in op de actuele achtergronden, zie deze link. Er is ook een uitgebreide Power Point presentatie met behoorlijk diepgaande uitleg in de Engelse taal te vinden, zie het PPT document onder deze link (downloaden van "Poggi.ppt").

En wie komen we daar weer tegen bij het (nieuwe) Centrale Solaire Vignola project? Juist ja, in het midden, met de gestileerde "A", de diep in de kerncentrales zittende Franse ontwikkelaar Areva, die al drie miljard Euro over het budget van Olkiluoto 3 heen is, in het verre Finland, en die de Finse Staat en de burgers tot razernij brengt door te eisen dat die meerkosten mede door hen zullen moeten worden gedragen op "straffe" van stilleggen van het absurde project. Olkiluoto 3 blijft geplaagd worden door blunders, veiligheidsproblemen, constructiefouten, en wat al niet meer. Misstanden die ze ook in het nuke-geile Den Haag het liefst het graf in negeren...

De PV-generator zelf zou (uiteindelijk) 3,5 MWp groot moeten worden, waarvan 550 kilowattpiek ingezet zou worden voor de generatie van waterstof middels elektrolyse. Brandstofcellen ("piles à combustibile", PAC, of "fuel cells") dienen als buffer voor de overproductie en moeten helpen om het gegenereerde vermogen van de Vignola centrale op zodanig niveau te houden dat continu 3.500 huishoudens met schone elektriciteit beleverd kunnen worden zonder netproblemen. In 2015 zou een volwaardige, uitgeteste productieplant opgeleverd moeten worden (bron). Gezien het geschetste tijdpad in het PPT document, en het feit dat ik nog nergens foto's van de "bedoelde" PV-centrale heb gezien, noch zelf enige indicatie van een groot PV-systeem heb kunnen ontdekken op deze lokatie, zou het kunnen dat de werkzaamheden voor het aanbrengen van de geplande module arrays vertraging hebben opgelopen.

Voor het deelproject "Paglia Orba" (NB: een beroemde berg voor GR20 wandelaars op Corsica, in het Monte Cinto massief), zie verder ook dit pdf document op de website van labos-capenergies. De blijkbaar "gewilde" dubbele betekenis van die naam betreft wederom een volslagen absurd acronym, wat volledig uitgeschreven gelezen moet worden als "Plateforme Avancée de Gestion éLectrique en milieu Insulaire Associant stOckage et énergie Renouvelable – oBjectif Autonomie". Daar heeft een Corsicaans ambtenaar vast wel een paar dagen over gedaan om die te verzinnen, met een paar op eigen eiland gebrouwen Pietra biertjes teveel op, is mijn inschatting...

Intermezzo 2: hydropower als ruggengraat van de stroomvoorziening
Althans: nog. Er zijn diverse, meestal relatief kleine stuwmeren in het reliëf rijke Corsica, zoals het Codole bassin in het laaggelegen komdal Z. van l'Île-Rousse, Lac de Calacuccia W. van Corte, Lac d'Ospedale NW. van Porte-Vecchio, het Figari project (zuid Corsica), de Alesani en Peri bekkens aan de oostrand (Z. van Cervione), en de relatief nieuwe Sampolu en Trevadine dammen in de Orbu vallei, oost Corsica. Wij fietsten bovenlangs het in een diepe kloof (Gorges du Prunelli) liggende reservoir van Lac de Tolla, oostelijk van Ajaccio. Goed is bij lage stand van het water het lintvormige "litteken" te zien op de aanpalende bergwanden, waar alle vegetatie verdwenen is a.g.v. de fluctuerende waterstand typisch voor dit soort kunstmatige waterbekkens. De foto toont het uitzicht op de stuwdam van het Tolla reservoir vanaf de Belvedère (702 m.), iets zuidelijk vanaf de Bocca di Mercuju (D3 vanaf Ocana):

Dat de schade van grootschalige opwekking middels waterkracht nog groter kan zijn zagen we bij de vlaktes om het Ospedale stuwmeer meer in het oosten van Corsica, zuidelijk van de Col de Bavella. Daar waren vele honderden bomen omgezaagd omdat ze in de weg stonden, en was er een brede, kale zone rond het meer te zien met de trieste aanblik van talloze boomstronk restanten:

Tijdens ons (indrukwekkende) bezoek aan het Station Préhistorique de Filitosa op de oostflank van de Taravo-vallei (N. van Propriano) bleken de buren ietwat modernere "menhirs" in hun tuin te hebben staan. Twee dubbele zonnecollector blokken met extern buffervat van een wat ouder type. Over schaduw maken ze zich op Corsica blijkbaar niet zo'n zorgen...:

(Im-)mobiele duurzaamheid tegen flinke kosten...
De webmaster van Polder PV staat bekend om zijn afkeer van gemotoriseerd blik (hij heeft geen rijbewijs). Dat kwam mooi uit, want tijdens een prachtige wandeling kwamen we op het wandelpad dit gestrande vierwielige hormoonbalen patsergeval tegen met een gebroken achter ophanging. Mogelijk voor eeuwig gestrand, moet je ook maar niet met je luidruchtige, fossiel-gedreven racemonster op een wandelpad gaan rondscheuren. Gaia's wraak, zeg maar. De webmaster nam gaarne voor de gelegenheid eenmalig de honneurs waar en liet zich fotograferen in een positie die hij tot zijn dood niet (meer) wenst in te nemen... Wandelpad bovenlangs de prachtige zee inham benoorden Bonifacio op de spectaculaire, volledig uit kalk bestaande zuidpunt van Corsica.

Duurzame immobiliteit met hoogste beloning...
Gelukkig zijn er ook op Corsica verstandige mensen, en de slimsten opteren voor de hoogste invoedingstarieven voor zonnestroom. Deze trotse eigenaar van een zogenaamd "indak" PV systeem kan beroep doen op die hoogste tarieven omdat het een zogenaamde "BIPV" toepassing betreft (indien dit jaar geïnstalleerd: invoedingstarief van een absurde 58 eurocent/kWh...). Wat Polder PV betreft een typisch gekunstelde constructie die qua esthetische impact (een van de vermoede "drivers" van die bizar hoge BIPV bonussen in de Franse gebiedsdelen) tot wat "ongewenste neveneffecten" zou kunnen leiden. Want je kunt nog zo mooi die zonnepanelen proberen "tussen de pannen" te leggen. Het contrast met de rest van het dak blijft in veel gevallen net zo groot als dat diezelfde zonnepanelen een paar cm. boven de dakpannen zouden "zweven" in een waarschijnlijk veel goedkoper toe te passen standaard "opdak" constructie middels dakhaken (in de meeste gevallen, mogelijk niet bij nieuwbouw). In ieder geval hopen maar dat de uitvoerder van de werkzaamheden verstand had van zaken (daartoe is in Frankrijk een verplicht opleidingstraject vereist), dan hoeft de eigenaar niet bang te zijn voor regen of sneeuw. Echter, of je het mooi vind of niet: het blijft natuurlijk wel degelijk duurzame energie die hier decentraal wordt opgewekt, esthetiek is van secundair belang (en bovendien extreem subjectief). Wat PPV betreft: dat is dus OK, ga zo door!

Multikristallijn BIPV systeem op/in particulier dak in Sotta, een dorp gelegen aan de D859 WZW. van Porto-Vecchio (zuid Corsica). Er liggen 24 modules op in dit dak. Voor detail, zie volgende foto.

Detail van het hierboven getoonde PV-systeem, van opzij. Nogmaals: dat BIPV per definitie "esthetisch aantrekkelijker" (met de suggestie: "meer maatschappelijk gewild") zou zijn dan standaard boven de pannen montage waag ik zeker bij het zien van dergelijke gekunstelde constructies te betwijfelen. Het contrast tussen high-tech zonnepaneel en de "klassieke" standaard dakbedekking met sterk gewelfde dakpannen blijft groot, en de installateur bleek in dit geval niet in staat om alles mooi recht uitgelijnd te krijgen gezien de onderste module rij (zie ter vergelijking ook het twee jaar eerder gesignaleerde "BIPV" voorbeeld in Sernhac bij Avignon, dit bericht, een-na-laatste foto en details, let ook op de afwerking daar...). Uiteraard begrijpelijk bij de meeste bestaande daken: die zijn vrijwel nooit recht, dus dan moet met dit soort door hoge invoedingstarieven min of meer geforceerde kunstmatige concepten met inpassingsproblemen gerekend worden.

Dat het ook beter kan bewijst deze chambre d'hôte aan de zuidrand van Castirla langs de D18 noordelijk van de voormalige hoofdstad Corte, met wederom een BIPV "indak" systeem (ditmaal met monokristallijne cellen met kleine afgeronde hoeken) en een boven de pannen geïnstalleerde dubbele zonnecollector:

CLICK for enlargement

De detailfoto toont een mooi ingepast, strak, tussen de pannen liggend PV-systeem waarvoor de eigenaar van het pand het hoogst denkbare invoedingstarief ter wereld krijgt uitgekeerd (NB: in de atoomstaat Frankrijk...):

Wederom zonnewarmte, op een erg leuke municipal camping met magnifieke Corsicaanse dennen bij San-Gavino-di-Carbini, een dorpje bezuiden de Col de Bavella. Twee oriëntaties van de zonnecollectoren (met extern buffervat), wel veel schaduw in ochtend en namiddag (foto is in de vroege ochtend genomen):

Detail van de aansluiting, zie hieronder.

Het leidingwerk, de isolatie ervan, en de aansluitingen op de douche faciliteiten, zijn vaak niet van erg hoge klasse. Uiteraard blijft de zonnewarmte verder gratis, dus niet zeuren. Zisz isz Corsica... >>>

Smakelijk liflafje
Een van de landschappelijke hoogtepunten die met de fiets is te bereiken is de prachtige Col de Bavella (1.218 m.) met magnifieke rotsmassieven. Het gebied wordt ook wel de "Dolomieten van Corsica" genoemd (o.a. mooie wandelroute voor bergschoen-tüchtige klimgeiten via de GR20 en een variant daarvan mogelijk, en Geheimtipp: Trou de la Bombe). Iets boven het zadelpunt staat deze fraaie, uit 12 PV modules bestaande autonome zonnestroom installatie in een magnifiek decor van verpletterend natuurschoon.

In deze opstelling vond ik 3 verschillende typen oude modules, allemaal van de Franse module producent Photowatt afkomstig. Twee ervan hadden doorzichtig inbeddingsfolie. De meest opvallende waren modules met ronde monokristallijne cellen, die sterk doen denken aan de exemplaren die ik jaren eerder tijdens een vakantie in de Alpi Orobie in de Italiaanse Alpen aantrof, en waarvan een foto vorig jaar een prijs heeft gewonnen tijdens een wedstrijd georganiseerd door Triodos Bank.

CLICK for enlargement

De hierboven afgebeelde - oude - cellen zijn afkomstig van verder niet verzaagde, cylindervormige monokristallijne ingots. Tegenwoordig worden die ingots eerst ontdaan van de zijkanten alvorens ze voor het verkrijgen van de monokristallijne wafers verzaagd worden, zodat uiteindelijk de meeste monokristallijne cellen semi-kwadratisch van vorm zijn (vierkant met afgeronde hoekpunten), wat de uiteindelijke module efficiëntie ten goede komt (meer celoppervlak binnen het module frame te realiseren). Er zijn inmiddels zelfs een paar producenten die de kosten van het productieproces van de ingots blijkbaar zo goed onder controle hebben, dat ze perfect vierkante monokristallijne wafers cellen kunnen maken, waardoor het onderscheid tussen multikristallijne en monokristallijne panelen van een afstand bijna niet meer is te maken (de vorm van de cellen is immers lange tijd onderscheidend gebleken).

Hierboven een foto van een van de opslag accu's (merk: Tudor) van deze autonome PV-installatie.

Thermische zonnewarmte op wat grotere schaal ingepast in een moderne context. Veel Corsicaanse dorpen worden met uitsterven bedreigd. Gezinnen met kinderen worden vaak geconfronteerd met een marginale infrastructuur voor levensonderhoud en vermaak, en dreigen weg te trekken uit de dorpen in het binnenland. Het economische perspectief voor die gemeentes bloedt langzaam dood. Alles wordt op alles gezet om een modern perspectief te blijven bieden, en juist de jonge gezinnen in de gemeente te houden. Hier een opvallend project: een communaal zwembad midden tussen de macchia, bij het prachtig gelegen Lento op de noordflank van de Golo vallei, NO. Corsica. Voorzien van een forse thermische zonnecollector installatie met 16 grote collector platen voor een eigentijdse, moderne, en zeer goedkope verwarming van het zwemwater. De installatie is oostwaarts gericht. De foto is met de telelens vanaf de D5 genomen, een fraai weggetje wat naar de enige geasfalteerde overgang tussen het diep ingesneden Golo dal en de Nebbio vallei leidt, de 885 meter hoge Bocca di Bigorno.

Appetizer voor de hoofdmaaltijd

Voordat we op vakantie gingen wist ik al dat in de gemeente Rapale een grote vrije-veld PV-installatie - de eerste van Corsica - aanwezig moest zijn. Ik wist alleen nog niet waar precies in die gemeente, die als een van vele dorpjes als kralen aan een snoer aan de D62 ligt die ongeveer op gelijke hoogte blijvend het zuidwestelijke deel van de Nebbio vallei (zuidelijk van St-Florent) bestrijkt. Aangekomen in het dorpje Rapale zelf, vonden we al snel deze fraaie installatie (detail hier onder), maar dat is natuurlijk niet degene die ik zocht. Daarvoor moest ik nogal wat halsbrekende toeren uithalen...

CLICK for enlargement

Detail van het grote PV-dak in het dorp Rapale - blijkbaar was de eigenaar aangestoken door de bouw of de aanwezigheid van de grootste PV-installatie van Corsica in zijn/haar gemeente. Zulke grote dakvullende systemen zijn we verder nauwelijks tegengekomen op dit eiland, afgezien van het exemplaar in Guardiola (zie elders op deze pagina). Dit systeem bestaat uit 56 monokristallijne PV-modules. Bij uitgangspunt van een 175 Wp paneel zou hier dus 9,8 kWp aan nominale capaciteit (STC) kunnen liggen. Ook dit systeem is aangebracht als een BIPV installatie, dakgeïntegreerd, dus hoogste invoedingstarief. De standaard dakbedekking op dit pand bestaat uit dunne leistenen plaatjes, en het contrast tussen de PV-installatie en die grijze plaatjes is veel minder groot dan in eerder getoonde voorbeelden met sterk gewelfde, oranjerood gekleurde dakpannen. Het geheel geeft zo een wat rustiger en evenwichtiger beeld, ook al door het feit dat vrijwel het gehele dak is uitgevuld en het geheel mooi past op de beschikbare oppervlakte. Dat is lang niet altijd het geval, wat deels ook te maken heeft met de beperkingen van de beschikbare maatvoeringen van zonnepanelen, en natuurlijk de voorhanden zijnde financiële mogelijkheden bij de koper.

Piatto Principale - Centrale Photovoltaique ("ferme solaire") Rapale, 7,71 MWp*

Na deze talloze smakelijke voorafjes werd het de hoogste tijd voor het hoofdgerecht: de 7,71 MWp PV-centrale op het grondgebied van Rapale (data, zie verderop). De eerste indicaties van de lokatie van deze Freiflachen-Anlage Korsikaner Art kregen we toen we de uitgestrekte Nebbio vallei bij nevelig weer vanaf de spectaculair mooie, bekende San Michele kapel bij Murato enigzins konden overzien. Ik zag al snel een soort hoefijzervormige, grijze vlakte in de zuidwestelijke hoek van de vallei die zich qua tint en verschijningsvorm onderscheidde van het niet ver daarvan gelegen mini stuwmeertje Lac de Padula. We zijn daartoe eerst de hele zuidwest hoek van de vallei op een paar honderd meter hoogte omgereden om fotogenieke plekken te zoeken. Die vonden we echter niet, de afstand was te groot, en bovendien waren er teveel obstakels en heuvels op de voorgrond om goed zicht te krijgen. Via een klein geasfalteerd weggetje vanaf de Bocca a Ghiunca konden we in de late namiddag afdalen in de vallei en wat dichterbij komen, maar het licht was al verre van optimaal, het was nevelig, en de afstand tot het PV-park nog steeds behoorlijk groot.

We belandden uiteindelijk op de leuke camping la Pinède aan de Aliso beek zuidelijk van St-Florent. De volgende ochtend ben ik met de Biohummer® vanaf deze camping de rimboe in gefietst om zo dicht mogelijk bij deze zeer goed "verstopte" reuzen PV centrale te kunnen komen en om leuke foto's te kunnen maken. Dat lukte, na wat zoeken naar de beste zichtlokatie(s), zeer goed. Sterker nog, nadat we de hele kampeerboel weer hadden ingepakt en we het restant van de Nebbio vallei met wederom vol bepakte fietsen "afrondden", op weg naar Bastia, kregen we bij prachtig weer onverwacht nog een lekker toetje op een presenteerblaadje. Bij dezen wordt het hoofdgerecht Rapale door Polder PV aan u geserveerd.

CLICK for enlargement

Uitzicht vanaf D82 tussen Olmeta-di-Tuda en de Col de Santo Stephano over de Nebbio vallei. Rechts Lac de Padule, links in twee grote velden met er tussen in nog een laag heuveltopje met modules, Centrale Photovoltaïque Rapale. Achter de centrale de tot ongeveer 400 meter hoogte oprijzende heuvels van het oostelijk deel van de ruige, (vrijwel) onbewoonde Désert des Agriates. Voor de exacte structuur van het PV park met de opstelling en verdeling van de module tafels, zie het kaartje en vooral de luchtfoto op de website van milieu impact onderzoeksbureau Geomorphic.

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

Twee foto's genomen vanaf het doorgaande asfalt weggetje vanaf de Bocca a Ghiunca via Lac de Padula naar Croce bij Oletta, met tele functie. Dichterbij konden we met onze vol bepakte fietsen niet bij het PV-park komen vanaf die weg. Deze foto's laten een gedeelte van het meest zuidelijk gelegen grote segment van de totale installatie zien, en een apart gedeelte op een laag heuveltje tussen de twee grote velden met First Solar modules in.

Polder PV dook met de Biohummer® de onverharde rimboe in, werd op de kapot gereden, met stenen bezaaide onverharde karresporen flink door elkaar geschud, plonsde herhaalde malen door diepe plassen, vermeed talloze stekelige macchia struiken en afschuwelijke bramen, kreeg - desondanks - een lekke band, dook onder een prikkeldraad versperring door, moest tot twee maal toe door een beekbedding heen, en zocht zich een ongeluk naar goede posities om voor u mooie foto's van deze grote, zwaar beveiligde PV centrale te maken. At your service, uw duurzame dienaar...

CLICK for enlargement

Het eerste punt waarbij ik een prima uitzicht voorgeschoteld kreeg over het noordelijkste, laagst gelegen grote segment van de in essentie in drie stukken geknipte PV centrale, vlak bij een noordelijk van de centrale gelegen zadeltje waarover een onverhard karrespoor liep. Op dat punt kijk je uit over akkers met olijfbomen en druiven stronken van een functionerende boerderij met ook veeteelt (schapen). Verder waren bijna alle zijweggetjes met hekwerken afgesloten. In het midden van het hierboven getoonde panorama het noordelijkste grote segment van het PV-park, rechtsboven het op een lage heuvel gelegen "tussenstuk". Het grote zuidelijke segment van het park is hier niet te zien.

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

Twee foto's wat verder afzakkend naar het zuiden geven steeds interessantere details van de PV-centrale te zien - uiteraard grotendeels van de achterzijde. Zoals de onregelmatig met het reliëf mee "golvende" lange rijen met module "tafels" op de eerste foto. Of de talloze opvallende "rode puntjes" op de tweede, wat SMA string-inverters blijken te zijn, waar er heel wat van zijn afgezet in dit grote PV-park. De onderste foto toont op de voorgrond een deel van het grote noordelijke segment met tientallen lange rijen met naast elkaar staande module tafels. Op de achtergrond is op die foto het iets hoger op een laag heuvel topje liggende "tussenstuk" (veel kleiner dan de 2 grote deelsegmenten) weer te zien. Het grote iets zuidelijker gelegen deel is vanaf de hier getoonde zichtlokaties niet te zien vanwege het tussenliggende heuveltopje.

Na helemaal tot aan de beekbedding van de Aliso te zijn afgedaald stuitte ik op een steengruis weggetje en de hoofdingang van de centrale met een bemande portiers-post. Pottenkijkers niet gewenst, de centrale is niet toegankelijk voor het publiek, aldus het rood gekleurde bord. Wel kon ik hier al een mooie tele-foto maken van de dichtstbijzijnde module rijen "op ooghoogte":

CLICK for enlargement

Duidelijk zijn de talloze SMA omvormers te zien, links een trafostation, en rechts de bemande portiersloge. Alles is met forse hekwerken omgeven en er staan om het hele park videocamera's (soort lantarenpalen met naar beneden gerichte doorzichtige halve bollen). Volgens het bord bij de ingang zou er ook bewaking zijn met honden.

CLICK for enlargement

Om nog wat mooie plaatjes te schieten stak uw duurzame dienaar de Salinelle beek over en kon hij met de mountainbike langdurig een onverhard spoor langs de oostrand van de Aliso beek volgen die gezien kan worden als een extra natuurlijke barrière langs de oostrand van het PV-park. Ondertussen kon ik via doorkijkjes tussen de vegetatie mooie foto's dichtbij de module opstellingen maken, zoals bovenstaande. Daarbij is op de voorgrond een stukje van het grote noordelijke deel te zien met rood gekleurde omvormers, en daarboven het op het lage heuveltopje gelegen "tussenstuk" van de centrale. Op de achtergrond is nog net een wit kapelletje te zien, waarschijnlijk de op 300 meter hoogte gelegen Capella di l'Annunciata onderaan San-Gavino-di-Tenda (afstand ongeveer 4 km.).

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

Overzicht (bovenste panoramafoto) en details op een plek langs de Aliso beek waar geen bomen groeiden en zo'n beetje het complete grote noordelijke deel van de PV-centrale goed was te zien, uit oostelijke richting. De eerste detailfoto toont een schuine blik op de voorzijde van de in vast stramien opgestelde units met First Solar (type FS-272) CdTe dunnelaag modules en een paal met videocamera die er voor staat. In dit PV-park zijn de modules standaard opgesteld in units ("tafels") van 4 rijen bij 14 in portrait oriëntatie, dus 64 modules van 72,5 Wp per stuk, 4,64 kWp per "tafel", zie ook de eerste foto van dit artikel. Elke module zit met 4 klampen vastgeklemd aan de frame opbouw, First Solar is zeer streng m.b.t. de goedkeuring van te gebruiken module klampen, omdat het kwetsbare frameloze modules betreft die stormen, sneeuwbelasting, forse temperatuurgradiënten e.d. probleemloos moeten kunnen doorstaan. Bij parken met FS modules zoals Rapale is er vooralsnog nooit sprake geweest van dure tracking apparatuur (wat de kostenvoordelen van het module concept van deze grootste producent ter wereld uit U.S.A. immers direct de das om zou doen). Ergo: vaste opstelling volgens een eenvoudig stramien, en meestal ramfundamenten als fundering. Het gebouw links van het midden op de overzichtsfoto is waarschijnlijk de bergerie met de naam Malpergo. De heuvels direct achter de centrale zijn zo'n 450-600 meter hoog, de hoogste berg in dit gebied is de anderhalf duizend meter hoge Monte Astu. Op de tweede foto is goed te zien dat de module rijen stevig meegolven met het hier fors geaccidenteerde terrein. PV-centrales kunnen geplaatst worden op lokaties met uitgesproken relief, een groot voordeel t.o.v. bijvoorbeeld CSP centrales, die vrijwel vlakke, grote oppervlaktes nodig hebben.

Terugkerend naar het grindweggetje wat o.a. naar Lac de Padula voert, stuitte ik bij een splitsing op dit verrassende bordje van de met juwi samenwerkende projectontwikkelaar, Corsoleil, met verwijzing naar de centrale. Een ander bord vonden we later langs de D82 bij Croce/Oletta, wat via het Lac de Padula dus vanaf die meest toegankelijke plek vanaf de openbare weg verwijst naar de lokatie van de PV-centrale.

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

Nadat ik was teruggekeerd naar de camping, we onze kampeerspullen hadden opgepakt, en via de D82 en het prachtig gelegen Oletta de Nebbio vallei via Col de Santo Stephano weer wilden verlaten richting Bastia, kregen we mede dankzij het heldere, zonnige weer iets zuidelijk van Monte di Tuda vanaf de weg een prachtige terugblik op de ver weg gelegen centrale (dik 4 km.), zo'n beetje exact vanuit het oosten vanaf ongeveer 250 meter hoogte. Door de nog relatief laagstaande ochtendzon, fel contrasterende schaduwen, en de reflectie van de blauwe lucht in de module rijen die we vanaf dit punt precies op de korte kant bekeken, werd de structuur van de complete centrale meteen in een oogopslag duidelijk. Deze foto's (overzicht en detail) laten dat goed zien. Van links naar rechts: het "redelijk strak" geordende grote zuidelijk gelegen deel, dan op een laag heuveltopje een klein segment met maar een paar korte rijen met module tafels (feitelijk "verbonden" met het zuidelijke deel maar van deze kant van het dal niet zichtbaar), en tot slot het ogenschijnlijk ietwat chaotischer, breeduit waaierende, in segmenten verdeelde laag gelegen noordelijke deel van het PV-park. De planningskaart van de centrale laat trouwens een "geordend" beeld recht van boven zien, zie daarvoor deze pagina op de Geomorphic site. Een heel klein stukje van het Lac de Padula is nog net rechts op de overzichtsfoto zichtbaar. Rechts, iets boven de uitloper van de beschaduwde heuveltop, is in het zonlicht de mooie, het gehele zuidelijke en westelijke deel van het dal rond lopende D62 te zien als een horizontale streep. Op de detailfoto zijn de module rijen zelfs te tellen, zo heeft het meest zuidelijk gelegen grote segment minstens 28 zichtbare (zeer) lange rijen, met aan de achterzijde nog wat kortere segmenten op de flanken.

Lokatie Rapale centrale

^^^ Klein stukje van oude IGN 73 overzichtskaart uit 1990, noord Corsica. Rapale PV-plant bij de gele ster. Linksboven: het uitgestrekte, lege en woeste gebied van de Désert des Agriates (rood omlijnd: Champ de Tir de Casta, een militair oefenterrein); rechtsboven de basis van Cap Corse (de "vinger" aan het eiland). © IGN, France, Paris

Afscheid van zonnestroomcentrale Rapale

CLICK for enlargement

CLICK for enlargement

Ter hoogte van Olmeta-di-Tuda nog een keer achterom kijken en de Nebbio vallei met Middellandse Zee (Golfe de St. Florent) en de PV-centrale (links op overzichtsfoto) met Lac de Rapale (midden) en het dorp (rechts) nog eenmaal vastleggend in een panoramisch overzicht en een tele opname. Een fraaie installatie waar de Corsicanen trots op mogen wezen. Er zijn al meerdere nieuwe projecten in verschillend stadium van planning, wellicht al uitvoering, dus er komt meer grootschalig (maar ook beslist meer kleinschalig) zonnestroom moois op dit prachtige mediterrane eiland!

Dolce (het toetje)

We hadden nog een paar dagen om weer thuis te geraken. Eerst naar Bastia fietsen, overnachting in een hotel, veerboot naar Livorno in Italië, stukje fietsen door het mooie Toskane naar Émpoli, trein naar Firenze (camping), een dagje standaard toerist spelen in deze mooie doch drukke stad, en vervolgens met de trein naar Verona, vandaar naar München, en met de nachttrein weer naar huis. Onderweg kwamen nog deze toetjes tegen.

CLICK for enlargement

Mooie "opdak" PV-installatie met 16 monokristallijne modules en een oude zonnecollector met extern opslagvat in de zuidelijke suburbs van Furiani, zuidelijk van Bastia.

In Toskane hebben we ook behoorlijk wat PV-installaties en zonnecollectoren gezien, ook uit de trein naar de Alpen (vooral in Zuid Tirol), maar daar hadden we niet zoveel tijd meer om stil te staan en leuke foto's te maken. Behalve deze die ik u niet wil onthouden in tijden dat oude krachten weer hun onbedwingbare monopoloïde neigingen beginnen te vertonen en tegen de keer in trachten om energie opwekking in een stalinistische, centralistisch gestuurde wurggreep te krijgen - bepaald niet naar de zin van de bevolking:

Kernenergie heeft nooit een doorbraak gekend in Italië. Sterker nog, veel gemeentes hebben zich demonstratief "denuclearizzato" verklaard. Kunnen we een goed voorbeeld aan nemen, want het gaat in ons eigen achterlijke landje volkomen de verkeerde kant op - Borssele dreigt gezelschap van enkele grote paarse jongens te krijgen, en dat is foute boel. Wie er op dit uitdagende bord heeft geschoten is niet bekend. Het zal waarschijnlijk geen verdwaalde Corsicaanse vrijheidsstrijder zijn geweest (op borden schieten en de Franse namen verminken is daar namelijk een nationaal tijdverdrijf). Ik was het ook niet, uit der aard... San Miniato/la Serra, Toskane (I).

Andere referenties (Rapale, zie boven)

http://tinyurl.com/32497xw (verkorte link naar pdf document op kyrnesole.com website met talloze projecten voor zonnestroom centrales op Corsica in "aanbieding" bij de autoriteiten - waar tot nu toe echter alleen Rapale van gerealiseerd lijkt te zijn, en niet met de geplande 10,2 MWp, maar met de uiteindelijke 7,7 MWp)
http://www.corse.fr/Elaboration-de-la-Charte-de-developpement-du-photovoltaique-en-Corse_a1954.html (19 nov. 2008: "Charte de développement du Photovoltaïque" op Corsica)

Frankrijk:
http://tinyurl.com/36cfspw (verkorte link naar de typisch bureaucratische, ingewikkelde wetstekst ter bepaling van de invoedingscondities voor PV-installaties die in 2010 aan het net gaan in Frankrijk en/of de overzeese gebiedsdelen; pdf)
http://www.geni.org/globalenergy/library/renewable-energy-resources/world/europe/solar-europe/solar-france.shtml (zonne-energie instralingskaarten Frankrijk. "Solar radiation is most intense in Corsica and in the regions of Provence, Alpes and Côte d'Azur. Photovoltaic installations in these places will yield the highest output.")
http://www.pv-tech.org/tariff_watch/_a/france_mainland/ (invoedings-regime voor PV/hernieuwbaren, en ontwikkeling in Frankrijk, Engelstalig)
http://www.statistiques.equipement.gouv.fr/article.php3?id_article=1075 (kwartaal statistieken van de nieuwbouw aan PV-centrales (en windparken) in Frankrijk, inclusief uitsplitsing naar regio zoals Corsica. Frankrijk had eind juni 2010 een aan het net aangesloten PV-capaciteit van 511 MWp (er staat echter ook een enorme hoeveelheid te wachten op een netaansluiting). De Rapale centrale op Corsica lijkt nog niet tot de cijfers te zijn doorgedrongen in het laatste rapport .)
http://www.wind-works.org/FeedLaws/France/FranceList.html (Paul Gipe's overzicht van invoedings-systeem en publicaties in Frankrijk, Engelstalig)

Kaartmateriaal:
Michelin Corse-du-Sud, Haute-Corse 1:150.000 (2010)
IGN (oude) Série Verte nrs. 73, 74 1:100.000 (1990)
Didier & Richard (oud) nrs. 20, 23 1:50.000 (niet gebruikt)
IGN Carte de Randonnée cq. TOP25 serie, Corsica in 19 detailkaarten 1:25.000 (regelmatig updates, serie gestart in de negentiger jaren als opvolger van de beroemde kadastrale "série bleue" voor de meest toeristische gebieden van Frankrijk, diverse bladen gebruikt)

Van de laatstgenoemde serie is IGN 4348 OT het kaartblad met de Nebbio regio. Een fragment met de positie van de Rapale PV-centrale is te vinden op deze pagina van de Geomorphic site.

Webpagina opgemaakt 12-21 oktober 2010, upload 21 oktober 2010. Updates: 27 oktober 2010 (verwijzing* naar reactie directeur Corsoleil over installatiegrootte onder systeemgegevens); 8 december 2011 (toevoeging link naar 4,4 MWp "Prunu" PV-installatie in gemeente Bastelicaccia).