PV-conferentie
Utrecht
| |
|
||||||
|
PV-conferentie
Utrecht |
index | ||||||
|
|
|
||||||||||||||||
 |
^^^ All photographs on this web page copyright SolarPlaza.com/The Solar Future (with permission), unless otherwise indicated. |
Het programma voor SF II zal in ieder geval ook borg staan voor het nodige spraakwater, voor of achter de microfoon in de zaal, of in de wandelgangen. Stond SF I vooral in het teken van de dynamische internationale marktontwikkeling, waarin ook een keur aan Nederlandse bedrijven een rol speelde (en nog steeds speelt), zal SF II vooral ook gaan over hoe het verder "moet" in het eigen Nederland. Wat rond de eeuwwisseling zelfs toonaangevend was in de inpassing van fotovoltaïsche opwekking van elektriciteit in de gebouwde omgeving met o.a. het grootschalige 1,4 MWp Nieuwland project in Amersfoort (destijds vooral "gedragen" door energiebedrijf REMU). Wat weliswaar met het Stad van de Zon project in Heerhugowaard (mega PV project, onderdeel van een gezamenlijk initiatief van de drie "HAL" gemeentes) een fantastisch vervolg heeft gekregen. Maar waarvan de financiering extreem moeizaam is gebleken en de bouw eeuwen leek te duren (nog steeds niet afgebouwd). En, natuurlijk: de rest van "de markt" is vrijwel non-existent of van slakkentraag groeiend kaliber geweest al die jaren. Zelfs onder het totaal niet "progressief stimulerende" extreem bureaucratische SDE regime waar intensief over werd geronkt in - inmiddels demissionair - Den Haag. Een subsidie regime wat volgens recente cijfers van de persvoorlichter van TenneT in 2009 slechts een marginale hoeveelheid van slechts 6 MWp aan nieuwe "gecertificeerde" (lees: SDE) installaties heeft opgeleverd.
Daar kan de Nederlandse PV-sector natuurlijk nauwelijks een droge boterham van eten, van zo'n "volume". Vandaar dat de partijen met de langste PV-tradities al lang in het buitenland, met name in het extreem succesvolle Vlaanderen (zie Special op Polder PV en samenvatting op de internationale portal van SolarPlaza), het ene na het andere bedrijfsdak met PV-systemen volleggen. Een bekend voorbeeld is Solar Access - voortvloeiend uit het bekende Stroomwerk - uit Deventer, wat daar inmiddels een formidabele, "on-Nederlandse" portefeuille heeft opgebouwd. Of, zoals het Venlose Scheuten Solar, zelfs het ook voor Vlaanderen nog relatief "gewaagde" vrije veld segment is gaan bedienen, o.a. het 2,7 MWp PV-park in Veurne, definitief opgeleverd in november 2009.
Het programma voor TSF II is in vier grote segmenten/sessies opgedeeld, te weten:
I (plenair) Globale wereld- en Nederlandse markt ontwikkeling
Vier parallel sessies (moeilijk kiezen...) met als thema: "De diepte in":
IIA Toekomst Nederlandse PV industrie
IIB Praktijktoepassingen van PV in Nederland
IIC Rol van gemeentes en provincies in stimulering PV (projecten)
III (plenair) Prominenten en hun visie
IV (afsluitend) Plenair debat "Doen we in Nederland genoeg aan PV"
De "spelers" die hun verhaal komen doen worden hieronder kort ingeleid door Polder PV zodat u alvast kort kunt kennismaken. Een deel van de sprekers is reeds bij de vorige voorbeschouwing voor Solar Future I van een introductie voorzien, gelieve daar ook verder te lezen. Voor korte biografische gegevens van de sprekers, zie de aparte pagina op de TSF II website. De dag zal worden "[be]geleid" door de van o.a. kritische consumentenprogramma's als Kassa bekende radio- en televisie presentator Felix Meurders (zie ook interview met Meurders op NCRV site voor een profiel van deze bekende Nederlander).
Screendump uit het lijstje "Deelnemende bedrijven TSF 2009" op de startpagina van TSF 2010. Tussen de zeer gewaardeerde "echte" ondernemingen en bedrijven staat een naam met een iets afwijkende afkorting die in essentie anders is als die anderen, omdat er bij dat initiatief geen geld wordt verdiend. En die daar, net als voor TSF 2010, op uitnodiging was. Op voorwaarde dat de initiatiefnemer ervan uitgebreid over de conferentie zou rapporteren en publiceren... Met
uiteraard hartelijke dank voor de uitnodiging aan de organisatoren
van TSF. De webpagina die u nu leest is een onderdeel van de
afgesproken verplichting voor het bijwonen van deze zeer interessante
conferentie... |
 |
Sessie I Globale wereld- en Nederlandse markt ontwikkeling
SolarPlaza. Edwin
Koot van SolarPlaza behoeft
nauwelijks meer een introductie. Niet alleen door de zeer voortvarende
activiteiten
van zijn bedrijf op het gebied van zonnestroom excursies all over
the globe, het bieden van een platform voor alle ondernemingen
die in de business hun brood verdienen, of zelfs het aanbieden van spectaculair
geprijsde modules van aangesloten bedrijven die afzet willen genereren.
SolarPlaza is het laatste jaar vooral ook bekend geworden door een werkelijk
verbijsterende stortvloed
aan zeer
interessant
nieuws uit de zich razendsnel ontwikkelende en groeiende mondiale PV
markt. De nieuwsberichten productie van SolarPlaza is zelfs voor specialisten
nauwelijks meer bij te houden, en e-mails met de laatste serie berichten
belanden bij Polder PV soms per ongeluk in de spam-box, zo veel
komt er wekelijks binnen... Wel zal de heer Koot het grafiekje wat hij
vorig
jaar over
de mondiale marktgroei
presenteerde waarschijnlijk
heftig moeten bijstellen, want wat er bij met name de oosterburen van
het polderlandje is geschied
vorig jaar (en wat er mogelijk dit en
komende
jaren gaat geschieden), overtrof zelfs zijn stoutste verwachtingen...
Dit
ondanks
dat de mondiale
markt "teruggezakt" zou zijn, al is die markt in het crisisjaar
2009 volgens Solarbuzz/Photon International toch licht gegroeid t.o.v.
2008 (8%
volgens de cijfers van Solarbuzz). Voor een kapitaalintensieve
industrie in een van de economisch bezien meest
verschrikkelijke jaren in lange tijd
toch een lichte groei bewerkstelligen is een prestatie van formaat.
Koot zal tijdens Solar Future II ingaan op de markt vooruitzichten
en op de vaak slecht begrepen hete aardappel issue "rentabiliteit
van PV-systemen".
Holland Solar. Ook Dennis
Gieselaar,
voorzitter van de brancheorganisatie en directeur van de PV-afdeling
van het bekende in Deurne (NB) gevestigde bedrijf
Oskomera (holding
o.a. actief in de realisatie van vaak complexe façade gevel constructies,
en met een actieve PV dochter, Oskomera
Solar Power Solutions B.V.),
trad
vorig
jaar al
op namens Holland Solar, de branche-organisatie. Waar hij een tranentrekkend,
vingerjeukend
schema presenteerde
over de dramatische gevolgen van de ambtelijke nukken en grillen van
de SDE subsidieregeling voor de betrokken bedrijven... Wederom
zal door Gieselaar over de marktontwikkeling en de SDE regeling in
eigen land worden gesproken. Ik ben
erg
benieuwd
of hij al cijfers over 2009 tot zijn beschikking zal hebben, en of hij
tot andere bevindingen zal komen dan Polder PV reeds uitentreuren heeft
gepubliceerd middels analyse
van de CBS
afzet cijfers (voor PV in 2009 nog non-existent) en, vooral, de CertiQ
maandrapporten. Zie daarvoor de PPV update marktcijfers
Nederland pagina, stand eind februari 2010. En natuurlijk, de recentste
toevoeging, mijn
analyse van
de SDE beschikkingen voor 2008 en 2009 (stand begin 2010: geaccumuleerd
slechts een kwart van die beschikkingen daadwerkelijk ingevuld).
ECN.
Wederom geen enkele introductie meer nodig, en van de "marktafzet
en potentie" overschakelend
naar de harde werkelijkheid van de technologische
ontwikkeling en research, zal Professor Wim Sinke van de zonne-energie
unit (o.l.v.
Paul Wyers) van het ECN in Petten ongetwijfeld weer
op heldere wijze uit de doeken gaan doen wat volgens de laatste berichten
de stand van
zaken is. Uiteraard ligt het in de lijn der verwachting dat de grafieken
die Sinke op 22 april a.s. over de waanzinnige technologische progressie
zal gaan presenteren op die dag al verouderd zullen zijn. Want die ontwikkeling
blijft op alle fronten snoeihard gaan (gezien de mailbox van Polder PV,
die frequent weer een zeer interessante innovatie meldt op technisch
gebied). Een punt van aandacht zou kunnen gaan
worden: gaat "het" kristallijn
silicium worden,
"dunne laag" of beiden? Volgens Polder PV zal, ondanks de
harde groei van het marktafzet aandeel van dunnelaag technologie (met
name
de omzetten van die ene dunnelaag reus, CdTe producerende FirstSolar
uit
U.S.A., zijn
gigantisch, zie pdf jaarresultaten
2009, productie 1,1 GWp bij Q4 module productie prijs van 84
dollarcent/Wp...), er de
komende jaren meer dan genoeg ruimte zijn voor alle technologie platforms.
Het zullen daarbij vooral economische factoren gaan zijn die bepalend
worden bij succes of marktfalen, beslist niet (alleen) van technologische
perfectie. Mogelijk zullen zelfs veel dunnelaag startups het niet gaan
redden, louter
vanwege
economische
factoren en het feit dat de soms forse hoeveelheden risicodragend geld
die in diverse van dat soort start-ups zijn gestoken niet meer rendabel
of "snel genoeg" voor de investeerders terugverdiend kunnen
gaan worden. De concurrentie is immers nu al "moordend" te
noemen, dan moet je echt een volledig betrouwbare en goedkope dijenkletser
in handen
hebben om het als nieuwkomer met hoge instap schulden te gaan redden.
De heer Sinke zal ons in ieder geval over de technologische status van alle mogelijke platforms ongetwijfeld verder bij gaan praten, altijd een "must" op dit soort conferenties. Ook zal Sinke ingaan op de Nederlandse bijdrages aan de technologische ontwikkeling. Denk daarbij o.a. aan de cluster rond de Technische Universiteit Eindhoven (onderzoeksgroep Richard van der Sanden) en het FOM research instituut voor plasmafysica (zie bericht), ECN zelf, maar ook aan het GaAs dunnelaag spektakel bij de Radboud Universiteit in Nijmegen (wereldrecord verbeterd). Ik neem aan dat hij dan ook zeker in zal gaan op het prachtige nieuws dat alweer een revolutionair celconcept van zijn eigen ECN dit jaar nog in productie zal gaan. En niet bij een "kleintje", maar bij de vertikaal geïntegreerde Chinese reus Yingli Solar, met ECN's "n-type" monokristallijne zonnecel (zie bericht van 25 maart 2010). Dit natuurlijk naast het in Leoben-Hinterberg (Oostenrijk) in pilot gaan van de nu al beroemde Sunweb/MWT module technologie eerder dit jaar.
Ashok
Bhalotra. Deze
eerste sessie zal worden afgesloten door de wereldvermaarde architect Ashok
Bhalotra (KuiperCompagnons)
het visionaire brein achter de fantastische Stad
van de Zon in Heerhugowaard
(foto
KC site). Een project wat door prins Willem Alexander op 23 september
2009 officieel
werd "geopend". Na het eind vorige eeuw in Amersfoort
op initiatief van energiebedrijf REMU gerealiseerde Nieuwland project
werd hier wederom in een nieuwbouwwijk, en ditmaal op initiatief van
de omliggende gemeentes op grote schaal zonnepanelen
op alle
mogelijke manieren
ingepast (de kern: 2,45 MWp, ingebed
in een groter geheel van in totaal 5 MWp gepland). Dat dit project
op "nogal" wat problemen is gestuit, met name bij de financiering
ervan, zal ongetwijfeld niet de leidende draad
gaan worden van de voordracht van Bhalotra, die eerder met stedebouwkundige
helikopter visies en ecologische aspecten zal proberen te overtuigen.
Met zo'n multidisciplinaire aanpak, visie, lef, moed, doorzettingsvermogen,
en, zeer belangrijk in het
overgereguleerde
Nederland,
een progressieve
en vasthoudende
gemeenteraad en provincie, kun je namelijk ver komen. Al moeten we
in Nederland natuurlijk veel meer van dit soort projecten
krijgen, het liefst mede actief gedragen door de (toekomstige) bewoners
zelf. En, extreem belangrijk: ook in de veel belangrijkere bestaande
gebouwde
omgeving. Hier zou Bhalotra nog flink kunnen gaan scoren, ook op het
gebied van zonnestroom en/of zonnewarmte. Zie verder ook informatie
op de betreffende pagina op de Suncities
website over het
ook uit Europese fondsen financieel ondersteunde SvdZ project, en op Inspiringcities.org
voor een Engelstalig interview met
de in India geboren Bhalotra. En voor wie het allemaal nog eens na
wil lezen, er is een prachtig boek gepubliceerd over het project,
van Leendert Verhoef
et al. (2009): "Stad
van de Zon. Reflecties". Verkrijgbaar bij de uitgever, Æneas in
Boxtel (zie korte
beschrijving).
Parallel sessie IIA Toekomst Nederlandse PV industrie
Mastervolt [Co-sponsor van TSF II]. Bouke Siebenga, general manager PV van deze in de 1991 opgerichte, reeds in 60 landen opererende Nederlandse onderneming (gestart en ijzersterk in de maritieme sector), en inmiddels al meer dan 100.000 verkochte omvormers voor PV-toepassingen (waarvan eind 2009 20.000 stuks van de bekende kleine Soladin600), zal deze dag vooral ingaan op de concurrentie positie. Dit enige Nederlandse inverter bedrijf moet namelijk opboksen tegen giganten als het Duitse SMA (verkocht in 2008 2,2 GW en in het "crisis"jaar 3,4 GW aan omvormers en heeft enorme uitbreidingsplannen). Pas veel verder onderaan de ladder volgt op de tweede plaats in dat jaar het ook al Duitse KACO (2008 480 MW volgens Photon, mei 2009). Mastervolt stond in dat Photon overzicht op een gedeelde 17e plaats met een 2008 jaarproductie van "slechts" 77 MW (mind you, dat is 28% omvormer capaciteit per jaar meer dan de in vele jaren geaccumuleerde, hoger "gedimensioneerde" nominale (STC) PV capaciteit van 60 MWp in Nederland...). Dit laat verder onverlet dat mij regelmatig berichten bereiken van goede omzetten bij Mastervolt, wat natuurlijk ook heeft te maken met de blijvend hoge vraag uit recordlanden als Duitsland, Italië, en - in mindere mate - Frankrijk en België. Nog steeds domineren omvormer fabrikanten uit Europese landen op de wereldmarkt, de Amerikaanse trekt jaar na jaar bij. Maar: de Chinezen en Taiwanezen zijn ook al flink aan het investeren in omvormer productie, en de cruciale vraag zal zijn: gaat het dan alleen maar om goedkope, matig presterende apparaten met relatief lage "Europese" werkingsgraad (omvormer technologie vereist een totaal ander soort bedrijf dan zonnepaneel productie technologie)? Of gaan ook op dit high-tech vlak de Aziatische tijgers de slag met de Europese producenten aan? Het blijkt dat sommige nieuwe producenten beslist zeer goed mee kunnen op technologisch vlak (to name but one: Motech uit Taiwan, een eiland wat altijd al vooraan het technologisch kunnen heeft gestaan). Tot slot: wat zal de rol van Mastervolt dan zijn in dat mondiale geweld? Ik ben erg benieuwd naar Siebenga's bijdrage.
Ook Solland
Solar, gelegen op het Avantis terrein op de grens tussen
het Nederlandse Heerlen en het Duitse Aachen, behoeft nauwelijks meer
introductie als de enige Nederlandse fabrikant
van hoogwaardige zonnecellen.
Vorig jaar was Martin
Fleuster present
die de beroemde,
inmiddels in
Oostenrijk
in
pilot productie gebrachte Sunweb/MWT module technologie uitvoerig
presenteerde. Solland heeft een zwaar jaar achter de rug, met in de zomer
van 2009
een kwart van het personeel ("tijdelijke krachten")
wat ontslagen
moest worden (gesteld als "contract niet verlengd"). Photon
publiceerde in het april nummer van 2009 dat de productie in 2008 slechts
60 MWp
bedroeg. Er is desondanks geld gefourneerd voor een
uitbreiding van de productie capaciteit tot 170 MWp (volgens de website is
dat het huidige niveau), maar nog niet
bekend
is wat
er vorig jaar daadwerkelijk aan cellen is geproduceerd op die "capaciteit".
Solland staat verder goed bekend qua kwaliteit van hun producten. Photon
meldde in het februarinummer van 2010 dat de grote Duitse module producent
Heckert
Solar in hun nieuwe
300 MWp productieplant in het zuiden van Chemnitz (bericht)
o.a. zonnecellen van de Nederlands-Duitse cellenmaker Solland gaat
inzetten, al wordt niet duidelijk om wat voor volumes dat zal gaan.
De vraag zal uiteraard zijn: is het allemaal genoeg, kan Solland mee in de vaart der volkeren, waar met name in de Aziatische regio absurde productiecapaciteiten van vele honderden MWp-en uit de klei worden geramd, of dreigt wellicht het gevaar van overname door een buitenlandse mega-speler? Zijn potentiële "afnemers dicht bij huis", zoals de doorstart van Ubbink Solar Modules als "Jollysol B.V."/"Solar Modules Limburg" op - uiteindelijk - het Avantis terrein voldoende om aan de benodigde afzet groei te kunnen voldoen? Hoe staat de inmiddels 100 procent aandeelhouder Delta - die vorig jaar gewoon doodleuk een verzoek tot de bouw van een tweede kerncentrale indiende bij VROM - in deze materie? Is dat mogelijk een rem of een voordeel bij een progressieve uitbouw van het bedrijf? Tot slot: wat te denken van de suggestie van de door Solland Solar eigenaar Delta in 2008 ontslagen Gosse Boxhoorn, in het recente interview in Bits&Chips, dat hij er over lijkt te denken om een geheel nieuwe zonnecel fabriek te financieren via zijn investeringsvehikel FOS??? We hopen dat de heer Henk Roelofs, directeur van het bedrijf, ons daarover op 22 april a.s. (zon)licht in de duisternis kan gaan verschaffen.
Scheuten
Solar [Co-sponsor van TSF II]. Wederom
zal met de volgende belangrijke (Nederlandse) speler in de markt, het
in
Venlo
gevestigde Scheuten
Solar, eerder de continuiteit worden bevestigd dan een
revolutie. Althans, innovatie is dit bedrijf beslist niet vreemd,
met beroemde en vaak complexe glas
façades met doorzicht Optisol® modules waar dit bedrijf ijzersterk
in is, en die in menig glossy publicatie over zonnestroom van de kaft
af spatten. Net als vorig jaar zal CEO Frans
van den Heuvel uit
de doeken doen waarom Scheuten doet wat het doet, en wat de grondslag
voor hun
keuzes is. Het bedrijf heeft zonder meer goed geboerd de afgelopen
tijd en breidt dit jaar de productie van hun succesvolle Multisol® modules
in het Duitse Gelsenkirchen uit naar in totaal zo'n 200
MWp aan capaciteit,. De Scheuten holding is met de dochter f |
glas bezig met een gigantische "float-glass" fabriek
in het Oost-Duitse
Osterweddingen, waardoor in september 2009 de eerste productie van
de 700 ton/dag voor o.a. de PV-industrie werd
afgeleverd. Scheuten Solar heeft een actieve persdienst die zeer
interessante persberichten
over
de
activiteiten
van het bedrijf
publiceert. Zie voorbeeld van
zo'n serie leuke berichten, besproken op Polder PV. Veel
daarvan gaan
over de verschuiving naar de realisatie van harde PV-projecten (verzekering
eigen afzet), voor een aanzienlijk deel in het buitenland (Vlaanderen,
en vooral, het
zonnepaneel minnende zuid Italië). De overname van de project
portfolio van het failliete Econcern (Ecostream Italië, zie o.a. deze
projecten)
was daar natuurlijk een mooie binnenkomer, maar ook in Griekenland
heeft
het
bedrijf reeds
voet aan de grond gezet. De verschuiving naar wat genoemd wordt het
"downstream" integreren van de holding zou gezien kunnen
worden als een mogelijk antwoord op de kostendruk uit de Aziatische
landen, die
gewoon het grootste deel van de mondiale productie voor hun rekening
gaan nemen. En dan moet je dus je strategische doelen aan gaan passen,
zoals Scheuten lijkt te doen. Geen revolutie, maar evolutie. Of het
spannende Sunrise
project met
dunnelaag CIS glaspareltjes daar nog een rol in kan gaan spelen blijft
ongewis. Gelukkig heeft Scheuten laatst toch ook nog een echt Nederlands
project verworven, een 300
kWp PV-installatie in Den Bosch in samenwerking
met New Energy Systems, om nog praktische "binding" met het
land van herkomst te houden. Het
geld
wordt natuurlijk
nog
steeds
voor het overgrote merendeel in het buitenland verdiend.
Helianthos.
Deze sessie zal worden afgesloten met een bijdrage van directeur Gert-Jan
Jongerden die
met de
Helianthos
pilot fabriek van energie holding NUON tracht het van AKZO overgenomen
dunnelaag-op-rol
concept succesvol op commercieel niveau te brengen.
De pilot-lijn met roll-to-roll productie van enorme lappen dunnelaag,
vooralsnog "slechts" tot zo'n 6 meter grote single-junction
amorf silicium PV-lappen met een relatief laag rendement (6%), werd
op 24
juni 2009 officieel
geopend. De kernvraag voor Helianthos zal zijn: is het vermeende
kostenvoordeel van dunnelaag technologie t.o.v. de rap goedkoper wordende
en een "bewezen en succesvol concept" ten toon spreidende
kristallijne zusjes (dik 80 procent van de wereldmarkt) groot genoeg
om weerstand
aan het
snel
kleiner
wordende
gat (30-40%
reductie
moduleprijzen
in Duitsland in 1 jaar tijd) te kunnen bieden? Beslist geen onbelangrijke
vraag. Ik kreeg in maart 2010 alweer een aanbod voor "standaard" kristallijne
Chinese modules met IEC/UL certificaat voor een absolute bodemprijs
van € 1,24/Wp
kosten
koper ("CIF", ex BTW) in de haven. Voor krachtige 180-190
Wp mono's of zelfs 200-300 multi's. Of de aangekondigde verhoging van
het rendement
van het Helianthos "roll-to-roll" materiaal, met toepassing
van nanokristallijne tandem cel techniek (zie o.a. de zeer informatieve pdf [NB:
5,84 MB] op de NUON site) tot 9% efficiëntie voldoende zal zijn
om dat "gat" te
dichten is vooralsnog een moeilijk te beantwoorden vraag. Want dagelijks
"beweegt" de sector, in noodtempo richting "grid-parity".
En de concurrentie ligt reeds mijlenver vooruit, met het beursgenoteerde
Amerikaanse United
Solar met een vergelijkbaar product ("module" rendement al
6,7% met triple-junction amorf Si) in 2009 al 150 MWp aan "nameplate
capacity"
(pdf jaarverslag,
fysieke productie was in 2008 volgens Photon 113 MWp) en gestaag verder
groeiend. Zelfs dit al vele jaren bestaande, "gesettelde" bedrijf
waarschuwt uitdrukkelijk voor de
enorme
kostenreducties
bij
de kristallijne
concurrentie als risicofactor voor investeerders.
Parallel sessie IIB Praktijktoepassingen van PV in Nederland
Energieker. Deze sessie wordt afgetrapt door algemeen directeur Frits Verhoef van de PV-leverancier Energieker die vooral bekend werd door contacten met de "groene" energieleverancier Greenchoice tijdens het eerste SDE (2008) jaar. Het bedrijf presenteert zich volgens de eigen website als een "systeemhuis", en Verhoef zal ingaan op de vraag wat er "beter" kan om in ons land zonnestroom meer te stimuleren. Ook zal hij vertellen over zijn ervaringen met het installeren van zonnepanelen in Nederland (diverse kleine en grotere projecten, o.a. 176 kWp Ymere/128 woningen, reeds gerealiseerd via aparte pagina op hun site). Polder PV hoeft daarbij niet teveel woorden vuil te maken, die marktomstandigheden zijn verre van "OK", en hij verwijst daarbij gaarne naar de entree pagina van de SDE op Polder PV, waar "nogal" wat links naar artikelen staan met tot in groot detail de talloze bezwaren die er tegen deze non-stimulerende regeling zijn in te brengen. Als men het positief zou bekijken zou je kunnen stellen dat alles nog een graadje beter kan. Maar als je het van de andere kant bekijkt, en het feitelijke resultaat op zijn merites beoordeelt (6 MWp nieuw in 2009), kun je gewoon geen andere conclusie trekken dan dat zich hier alweer een Nationaal Drama aan het afspelen is, ook al is de verwachting dat de "realisatie" in 2010 eindelijk een beetje zal gaan aantrekken. De trage groei impliceert dat het roer om moet. De vraag is wie dat roer om zal gaan gooien, en Polder PV is benieuwd wat de heer Verhoef (of de zaal) daar zoal voor gedachten over heeft.
In ieder geval heeft Energieker, wat o.a. Suntech, Scheuten, en Yingli modules levert, een leuke extra optie voor de klanten, een monitoring interface wat via een zender in de meterkast en een webportal werkt, genaamd "Zonzeker". Voor het grote 165 kWp (deel?)project met 900 (of 924?) Multisol® modules van Scheuten Solar op flats met 90 appartementen aan de Lange Dreef in Driebergen (woningcorporatie Heuvelrug, realisatie middels SDE, en mogelijk EIA en groenfinanciering), is de monitoring van de opbrengsten (NB: vermogens, nog geen kWh cumulaties?) openbaar toegankelijk gemaakt: zie web pagina van Heuvelrug met de grafische data van de productie en project info.
Het lijkt er op dat Energieker in dit project heeft samengewerkt met ZON Energie Groep uit het Noord-Hollandse Obdam, gezien de flyer die de laatstgenoemde hierover heeft uitgegeven (pdf 1,87 MB), en ander project info materiaal (toegankelijk via projectpagina). Al wordt daarin over een totale projectgrootte van 5 flats/105 woningen en 231 kWp gerept met ogenschijnlijk een identiek opgezet PV-systeem. Mogelijk 2 onderdelen van een groter geheel? Op de ZON Energie Groep site staat nog geen link naar de actuele of historische productie data op hun project pagina. Deze firma beroept zich op de homepage op "onafhankelijk (geen onderdeel van een energiebedrijf, installateur of fabrikant)", dus de relatie met het Energieker initiatief op de Lange Dreef met vrijwel (?) identieke concepten is nog niet helemaal duidelijk.
KOW
DDC Shanghai.
Vervolgens komt de heer Tjerk Reijenga, een "PV architect" en
directeur
"sustainability" van KOW
Dutch Design Consultants Shanghai, een bureau van
KOW International voor het realiseren van stedebouwkundige en architectonische
projecten. Waarschijnlijk zal daarbij waarschijnlijk het accent komen
te liggen op de spectaculaire grote projecten in Nederland, zoals Amersfoort-Nieuwland,
Amsterdam-Nieuw Sloten, Heerhugowaard-Stad van de Zon, Apeldoorn-Patrimonium,
Den Haag-Leyenburg/Vestia, etc.
De heer Reijenga zal ingaan op ervaringen, zaken die wel werken en welke niet, en de kansen om daar verder mee te gaan.
RenCom. Ook "nieuw" voor The Solar Future, maar beslist niet "nieuw" voor het groeiende legioen mensen die bekend zijn met het Nederlandse PV wereldje, zal een van de helaas weinige vakvrouwen, de Kroatische, doch uitmuntend Nederlands sprekende Jadranka Cace, directeur van het duurzame energie adviesbureau RenCom en senior PV consultant, kond doen van de "staat" van reeds tien jaar oude PV-systemen in ons land. Cace is een oude rot in het vak die de berekeningen voor het 2,3 MWp Floriade dak systeem heeft gedaan. Het PV-dak moest helaas ingepast worden in het ongunstig ZW-NO oriëntatie hebbende complex, wat complicaties had voor de structuur en indeling van de doorzicht modules die werden toegepast.
Mevrouw Cace heeft zich destijds nog als bestuurslid van ODE ook het schompes gewerkt om onwillige leveranciers van oude PV-systemen met OK4 omvormers in de jaren 2004-2007 te bewegen om de systemen te laten te renoveren toen duidelijk werd dat die schattige apparaatjes nooit van zijn leven buiten onder de modules bevestigd hadden mogen worden (een voor een vielen ze uit in die roerige jaren, Polder PV weet daar alles van...). Cace zal daarvoor eeuwig geprezen moeten worden, want bij de meeste (helaas niet alle) leveranciers had ze door haar standvastig en hardnekkig optreden, met hulp van ondersteunende "troepen", succes. Al heeft het allemaal natuurlijk veel te lang geduurd.
 |
^^^ Foto genomen door en © Floris Wouterlood (met dank!) tijdens het bezoek aan Scheuten Solar in Gelsenkirchen (excursie van ODE/sectie Zon) op 16 mei 2009. |
Mogelijk zal het OK4 "drama" onderdeel zijn van Cace's beschouwingen die zullen gaan over de "lessen uit het verleden". Daarbij komen divere monitoring resultaten aan bod, de problemen maar ook de meevallers, en die oh zo belangrijke praktijk ervaringen van alle betrokkenen. Het was "toen" natuurlijk ook veel moeilijker dan vandaag de dag. Want nu hebben we de beschikking over een enorm krachtig instrument als Sonnenertrag, waarvan Polder PV het mogelijk heeft gemaakt dat ook Nederlandstaligen kunnen participeren. Jammer alleen dat binnen no-time de Vlamingen de Nederlanders daar naar de derde plaats hebben verwezen, maar dat is een ander verhaal...
ODE. Het slot van deze parallelsessie wordt wederom verzorgd door een vrouw, Esther Zumpolle, ook al met ruime ervaring bij NUON en bij Stroomwerk (Deventer). En inmiddels enthousiast en daadkrachtig bestuurslid (voorzitter PV sectie) bij Nederlands' oudste duurzame energie organisatie, ODE. Mevrouw Zumpolle, tevens "renewable energy consultant" bij Rome Energy Solutions, zal ingaan op de praktijkervaringen en de mogelijke behoeftes van de eindgebruiker van een zonnestroom installatie. Een van de projecten bij ODE is het proberen van de grond te krijgen van een "universeel" type monitoring voor PV-systemen. Dat dit duivels lastig is staat buiten kijf, de eisen zullen zeer divers zijn, alleen al op het gebied van technische mogelijkheden (lees: beperkingen). De combinatie Solarlog met het Sonnenertrag initiatief geeft in ieder geval een goede aanzet in de richting voor sommige (beslist nog niet alle) omvormer types. Een eerder proefproject met PVSAT, wat ook bij Polder PV zijn rondjes heeft gedraaid, heeft geen vervolg gekregen, ook al worden de apparaten inmiddels nog steeds verkocht in het buitenland (met name de Meteocontrol apparaten en diverse afgeleide vormen zijn bekend). Het blijft prijzig spul, maar u weet: voor niets gaat de zon op.
Parallel sessie IIC Rol van gemeentes en provincies in stimulering PV (projecten)
Amersfoort. In deze parallel sessie meer over de fraaie projecten die vooral in het verleden tot zoveel spraakwater in internationale PV perskringen hebben geleid over ons land. De spits wordt afgebeten door mevrouw Pauline Sparenburg, Senior Milieu adviseur van de gemeente Amersfoort waar het enorme 1,3 MWp Nieuwland project de wenbrauwen van menig bezoeker nog steeds doet fronsen (500 huizen van diverse pluimage en enkele utiliteitsgebouwen voorzien van zonnepanelen, nog steeds een byzonder project uit eind vorige eeuw). Ook het gemeentehuis wil inmiddels zo'n mooi PV-systeem installeren, al lijkt de referentie naar het foutieve "52.0 kWh" op de betreffende webpagina op een geplande installatie van 52 kWp aan nominaal STC vermogen te moeten slaan, gezien de opgegeven verwachte opbrengst van 44.200 kWh (daarbij mogelijk conservatief rekenend met een genormeerde opbrengst van 850 kWh/kWp.jaar). Mevrouw Sparrenburg zal Nieuwland evalueren, de "leermomenten" van het destijds door energiebedrijf REMU (nu: Eneco) geëntameerde project belichten, en aangeven wat de gemeente "gaat doen" met de resultaten. Voor nieuwsgierigen is nog steeds het prachtige boek "Bouwen op de Zon" van Henk Bouwmeester en Jan van IJken te koop bij de uitgever. Alweer van het jaar 1999...
Amsterdam. In de volgende sessie komt een "moderne energie-issue" aan bod uit monde van een nog niet bekend spreker van de gemeente Amsterdam. De op klimaat en energiegebied ambitieuze hoofdstad heeft "een probleem". Ze hebben namelijk, op de altijd tegen verkoop stemmende SP na, toegestemd in de verkoop van de (productie- en leveringstak van de) NUON holding aan Vattenfall (Zweeds staatsbedrijf), een onderneming wat, naast exploitatie van een al decennia oude grote waterkracht centrale in eigen land, zeer actief is met massale bruinkolenstook en met rammelende kerncentrales in Duitsland. De Amsterdammers zitten nu met een bak geld aan te verkrijgen inkomsten wat een "goede bestemming" moet gaan krijgen. Daarbij wordt uiteraard, teken des tijds, aan investeringen in hernieuwbare energie gedacht, waarbij zonnestroom gezien de enorme populariteit onder de bevolking het troetelkindje lijkt. De vraag zal daarbij zijn hoe een eventuele ondersteuning van PV het beste zijn beslag zal moeten gaan krijgen. Tot nu toe zijn met - door sommigen met de nodige wenkbrauwfronsen bekeken - "Zon Op Je Dak" acties (via de stadsdeelraden) de klassieke "investeringssubsidies" voor aanschaf van zonnepanelen maar weer eens van stal gehaald (veelvuldig elders in den lande gekopieerd, vaak tevens uit de goudpotten die de verkoop van hetzij NUON hetzij Essent - aan RWE - hebben "opgeleverd"). Maar dat zijn meestal hopeloos overtekende, vaak net als in Amsterdam (30 november 2009, start inschrijving 14 september van dat jaar) zeer rap uitgeputte tijdelijke potjes die eerder marktverstorende hit-and-run verschijnselen en te hoge installatieprijzen oproepen, dan dat ze tot een "duurzame progressieve ontwikkeling" van een (lokale) zonnestroom markt leiden. Zeker als die "aanschafsubsidies" ook nog eens gestapeld kunnen worden met de SDE, wat tot absurde overstimulering en tot nog meer marktfrustraties leidt. Want: veel te veel geld gaat naar veel te weinig potentiële "afnemers". En: van progressieve en "duurzame" marktgroei is met deze wildgroei aan volatiele, en hoogst onvoorspelbare incentives geen sprake.
Ook zijn er vraagtekens gerezen over het feit dat huurders elke keer weer naast dit soort potjes grijpen omdat ze uitsluitend voor woningeigenaren "bedoeld" lijken te zijn (of zelfs explicitiet aan die categorie inwoners wordt gegund), overigens zonder gevolgen gezien deze brief van het gemeentebestuur. Polder PV is dan ook benieuwd hoe "structureel" de plannen voor zonnestroom door de hoofdstad met nog steeds een enorm veel ongerechtigheden uitbrakende energiecentrale (jawel, van diezelfde verkochte firma...) opgetuigd zullen gaan worden tot een werkelijk langetermijn strategie waar iedereen aan mee kan/mag doen. Wellicht dat het nieuwe project "Duurzame Daken West" rond de Van Hallstraat in stadsdeel Westerpark, met geplande bewonersparticipatie, een echte aanzet tot een meer directe betrokkenheid van die veelgeplaagde huurders zal kunnen gaan worden (zie ook het stukje over de recent door mij "ontdekte" brief van VROM over dat gevoelige thema huurders/verhuurders en zonnepanelen). De vraag is natuurlijk wat zo'n participatie financieel voor de deelnemers zal gaan opleveren als de output van het project (kWh uit zonlicht) niet voor hoogwaardige, zonnestroom waardige prijzen verkocht kan worden.
Ook de Provincie Friesland/Fryslân stond al vroeg bekend om de genereuze ondersteuning van zonnestroom in de vorm van aanschaf subsidies en de voorliefde voor deze schoonste vorm van opwekking van elektriciteit. Er staat zelfs een nogal optimistisch plaatje van een reusachtige zonnetracker plompverloren op de homepage van de provincie, terwijl de beroemde Hendrik Gommer zijn "eerste trackers van Nederland" in zijn woonstee in die provincie reeds jaren geleden heeft stilgezet wegens dramatische slijtage van de wormwielen (hoge windbelasting...), zie ook zijn relaas in PttP aug/sep. 2005 van de ZPV op pagina 14 (pdf 583 kB).
 |
^^^ Voor zover bekend - zeker eind 2009 - de grootste PV-installatie in Fryslân, 70 kWp systeem in Witmarsum met 350 multikristallijne Suntech modules. Deels gefinancierd met 10.000 Euro provinciale investeringssubsidie (Fryslân) en output op SDE subsidie "categorie groot SDE 2009" (15 jaar lang). De kWh die in 2009 zijn geproduceerd zouden volgens het net verschenen artikel in de Staatscourant van 29 maart 2010 met de "definitieve correctiebedragen" voor 2009 mogen rekenen op een vergoeding van 40,6 eurocent/kWh (2009) voor een maximum van 70 (kWp) x 850 (kWh/kWp.jaar maximering) = 59.500 kWh/jaar. Voor 2009 neerkomend op maximaal € 24.157,--, met daarbij de aantekening dat het systeem pas eind van het jaar aan het net werd gekoppeld, en er dus in die sombere dagen slechts een marginaal deel van dat maximaal haalbare geclaimd kan worden. De vergoeding voor 2010 is nog niet zeker en is voorlopig op hetzelfde bedrag vastgesteld (SDE tabel) omdat reeds voor de bevoorschotting voor 2010 de "bodem in de regeling" ("basiselektriciteitsprijs") is bereikt voor deze categorie. Voor meer info over deze installatie, zie bericht van 8 december 2009 op Polder PV. De eigenaar van het systeem heeft ook een Vestas windturbine onder zijn beheer. Foto © 2009 HR Wooncomfort (deze pagina) |
Vorig jaar was zelfs een forse 20 eurocent per Wattpiek opgesteld vermogen te vergeven in de provincie Fryslân, met een respectabel maximum van maar liefst 10.000 Euro per installatie. Waar al snel door een slimme ondernemer maximaal gebruik van werd gemaakt met een van de eerste nieuwe "grote" PV-installaties van Nederland, volgens zeggen de grootste van Friesland - het 70 kWp Suntech systeem in Witmarsum, zie foto met toelichting hierboven. Uiteraard, zoals gebruikelijk, was het potje binnen no-time overtekend en kan het grote wachten op de volgende "actie" weer gaan beginnen (dodelijk voor de PV-sector). De zeer actieve en bekende Bouwe de Boer, energiecoördinator van de gemeente Leeuwarden en projectmedewerker van de provincie Fryslân, zal uit de doeken gaan doen hoe volgens hem er in het jaar 2020 mogelijk 50 MWp aan PV-installaties gerealiseerd zal kunnen zijn. Waarbij mij nog niet duidelijk is vanuit welke gerealiseerde (of gedachte) opgestelde capaciteit in die zonnige provincie er gerekend wordt. Want exacte cijfers over geplaatste capaciteit in Nederland zijn compleet onvindbaar en volgens mij, als ze er al zijn, notoir onbetrouwbaar. Omdat al die jaren lang er vrijwel niets wordt gemeten (op een paar duizend relatief kleine oude MEP en nieuwere SDE installaties na) en verkoop van (gebruikte) PV-modules op Nederlandse fora als Marktplaats bijna dagelijkse business lijkt te zijn.
Of die 50 MWp een "realistisch" doel is, of zelfs ambitieus, mag u voor u zelf bepalen. De Duitse deelstaten Sachsen en Schleswig-Holstein, met resp. 4,2 miljoen en 2,8 miljoen inwoners, hadden volgens het Bundesnetzagentur eind november 2009 namelijk al in dat jaar nieuwe capaciteit bijgezet van 41,2 resp. 65,5 MWp, neerkomend op 10 resp. 23 Wp per inwoner. Die 50 MWp geaccumuleerd voor Fryslân in 2020, momenteel 645.040 inwoners (eind 2009), zou pas in dat veraf gelegen jaar voor een aardige 78 Wp/inwoner op basis van dat huidige inwonersaantal zorg moeten dragen. Toch ook weer niet zo'n spektakel, als je bedenkt dat in Duitsland er met Megawattpieken gesmeten wordt, en de jaarlijkse groei fenomenaal is. De genoemde Duitse deelstaten zaten geaccumuleerd eind 2008 namelijk al (volgens Photon Netzbetreiber Statistik) op 165 MWp (plm. 40 Wp/inwoner, Sachsen), resp. op 156 MWp (plm. 55 Wp/inwoner, S-H), en gaan die 78 Wp per inwoner met de vinger in de neus binnen een of twee jaar tijd reeds halen.
Duidelijk is in ieder geval dat Friese boeren en andere particulieren zonder meer al vroeg hebben ingezien dat zonnestroom een zeer aantrekkelijke propositie is (of: onder voorwaarden kan zijn), en er zijn zeker in de begintijd (met absurde aanschafsubsidies) behoorlijk grote PV-installaties gekocht (een paar daarvan vindt u mogelijk op deze Fryslân pagina op Polder PV). Het was zelfs zo dat enkele van deze boeren en andere particulieren met relatief grote PV-installaties bij de aankomende liberalisering van de elektra en gas markt in juli 2004 donkere wolken zagen hangen m.b.t. hun dreigende "overproductie". Met als gevolg dat er mede onder druk vanuit Fryslân haastig een motie in elkaar werd geflanst die na enkele wijzigingen als het beruchte "artikel 31-c" onder leiding van de heer Samsom van de PvdA in de Elektriciteitswet werd gemoffeld (tot ontsteltenis van de netbeheerders, die al snel daarna "in actie" kwamen). Het "salderingsartikel", wat tot op de dag van vandaag omgeven blijft met problemen en regelmatig tot "confrontaties" leidt tussen vaak van niets wetende decentrale invoeders met tijdelijke of structurele overschotten en de netbeheerders en/of leveranciers.
Wellicht gaan we ook nog van de heer de Boer vernemen wat nu precies de oorzaak was van het feit dat het initiatief van (ex-Staatssecretaris) Willem Vermeend cs. om op de vliegbasis van Leeuwarden een grootschalig zonnestroom project te gaan realiseren (geplande grootte 50-60 MWp? - feitelijk de "doelstelling" van de Boer) al snel in de ordner "nooit gerealiseerde Nederlandse PV-plannen" is verdwenen. Aan de potentie in Fryslân zal het beslist niet liggen, met mogelijk opbrengsten van zeker 950 kWh/kWp.jaar (bij vrijwel optimale installaties), tot zelfs over de 1.000 kWh/kWp.jaar, zoals deze installatie uit Drachten liet zien voor 2009...
Voor een al wat ouder interview over zonne-energie met de heer Boerma op de website "Land van Energie" (initiatief van de Provincie), zie deze link.
BuildDesk. Het slot van deze parallelsessie wordt verzorgd door Jeroen Roos, Senior Adviseur BuildDesk, een adviesbureau voor energie-efficiëntie en duurzaamheid in de gebouwde omgeving. De heer Roos zal ingaan op de met vele valkuilen omgeven poging van sommige provincies en gemeentes om - na de vaak door hen geaccepteerde verkoop van grote delen van de energieholdings Essent en NUON - een eigen lokaal "Duurzaam Energiebedrijf" op te richten. Sommige gemeentes zijn daarin al iets verder dan vele anderen (zoals het al jaren met duurzame ontwikkeling praktizerende Apeldoorn). Er zijn stapels plannen, maar harde, concrete resultaten zijn nog niet echt geboekt. Energeia had over de vele initiatieven diverse kritische artikelen. Met de marktliberalisering is het er allemaal natuurlijk beslist niet eenvoudiger op geworden, de risico's zijn fors gestegen, mensen kunnen niet "verplicht" worden om van een lokaal energiebedrijf elektra of gas te betrekken, en ga zo maar door. De haalbaarheid van zo'n "lokaal DE bedrijf" en met name een potentiële stimulering voor de uitrol van meer PV-capaciteit, zal door de heer Roos worden belicht. Uiteraard zal bij het te bespreken "business-model" de pecunia een grote rol gaan spelen. Wie gaat de gewilde ontwikkeling financieel bezien ophoesten en, vooral ook niet vergeten: naar wie gaan de potentiële voordelen?
Parallel sessie IID Beslissers en financiers: invloed en rol in financiering, facilitering, en stimulering van PV-projecten
Zonvogel. Het nog vrij jonge initiatief van de Zonvogel, een initiatief vergelijkbaar met de (geen relaties hebbende) Windvogel voor windenergie, maar dan voor zonnestroom projecten, zal worden toegelicht door de initiatiefnemer Peter van Vliet van Stichting iNSnet. Die ook mede aan de basis heeft gestaan van de aanvankelijk met WWF, De Kleine Aarde en WISE opgezette petitie voor een "feed-in tarief" systeem, wat helaas, ondanks magistraal resultaat (16.420 handtekeningen, met vele honderden organisaties als ondertekenaar), is gestrand op politieke onwil en categorische weigering bij EZ om een "ongecapt Duits-achtig feed-in systeem" te accepteren.
De Zonvogel, volgens een bericht op Energeia in september 2009 in de eerste maand zo'n 300 leden wervend, zet in op een coöperatieve variant van het beroemde "kropje sla model" waar Windvogel flink mee heeft gelobby'd (zelflevering via een of meer participerende aandelen in een al dan niet lokale windturbine door burgers). Daarvoor zal nog steeds veel water voor door de Rijn vloeien, omdat in een brief aan de Tweede Kamer het Ministerie van Economische Zaken (9 november 2009) reeds heeft geweigerd om dat juridisch dicht te timmeren. Zelflevering mag volgens hen beslist niet zonder energiebelasting te factureren, wat de hele insteek van dat model economisch bezien onderuit haalt (burgers betalen tegenwoordig al meer aan energiebelasting dan aan pure "levering" per kWh). In de pilot die in samenwerking met Eneco Energie draait bij de Windvogel (dus wind, geen zonnestroom) blijft er een grijs gebied van "mogelijkheden" en "voetklemmen" over, met permanente onzekerheid over de haalbare reikwijdte van zo'n model. Niet een beste fundatie voor een "helder businessmodel met duidelijk calculeerbare risico's", dus. Al gaat de strijd vanuit de Windvogel uiteraard door. En zal de Zonvogel hoogstwaarschijnlijk een vergelijkbare weg gaan, zodra er "licht aan de horizon" gloort. Gelieve in dit opzicht ook het deskundige commentaar te lezen over het natuurlijk ook op zonnestroom van toepassing te verklaren "zelfleveringsmodel" op de website van Wind Service Holland: op deze pagina onder de berichtgeving van 25 augustus/10 november 2009.
Concrete projecten die de Zonvogel in uitvoering heeft heb ik tot op de dag van vandaag nog niet van gehoord (de "projecten pagina" is tot nu toe nog leeg, 1 oktober 2009 sloot een eerste aanmeldingsronde voor projecten). Er is wel een soortgelijk initiatief met een paar reeds gerealiseerde kleinschalige projectjes (waarvan minstens een met minstens 2 bruto productiemeters voor SDE beschikkingen) via het al enige tijd lopende leuke "Boerzoektbuur" project, maar dat wordt op compleet andere wijze gerealiseerd via directe klantenbinding middels producten van het boerenbedrijf waarvoor zonnepanelen worden gecofinancierd. We hopen natuurlijk van harte dat uit het Zonvogel initiatief zo spoedig mogelijk leuke PV projecten voort kunnen komen en hopen daar over meer duidelijkheid te krijgen op de conferentie. Want met een wereldberoemde beschermheer als de op de vorige Solar Future schitterende Duitse Hermann Scheer kan het natuurlijk niet zo zijn dat we jaren lang op bikkelharde realisatie van mooie PV-installaties moeten gaan wachten...
Greenloans [Co-sponsor
van TSF II]. Een compleet ander financieringskanaal loopt uiteraard
via de banken. Richard
Kooloos,
bestuursvoorzitter van Fortis
Groenbank en Wilfried de
Goeij, actief als Manager Advance Finance B.V. voor het nauw aan
Fortis gelieerde fonds Greenloans (handelsnaam
van Advance Finance BV, 100% dochter van Fortis) zullen het gaan hebben
over de diverse "financiële instrumenten" die reeds beschikbaar
zijn op de markt. Al zijn die bij de meeste mensen nog compleet onbekend.
Zeer relevant daarbij is uiteraard: hoe werken die "instrumenten" dan
wel, en voor
wie zijn ze van toepassing? Vaak wordt daarbij de huurder in Nederland
vergeten, en ook bij Greenloans vist
die naast het net. M.a.w.: die
heeft nauwelijks mogelijkheden om zelfstandig zelfs een klein miniprojectje
te realiseren
met wat externe financiële hulp zonder in
een
nachtmerrie
van beperkingen
te stranden (Polder PV is een van de weinig uitzonderingen in Nederland,
maar die begon dan ook al tien jaar geleden). Ik ben benieuwd of de
heren Kooloos en de Goeij het nog zullen hebben over het extreem
succesvolle financieringskanaal voor zonnestroom van de KfW banken
die eenvoudig geld kunnen lenen tegen aantrekkelijke rentes omdat het
Duitse EEG 20 jaar borg staat voor vaste
inkomsten uit
de wettelijk verplicht door de netbeheerders uit te betalen Einspeise
Vergütungen voor een gekocht zonnestroom systeem. Die borg is in
Nederland non-existent. Zelfs
de
SDE garandeert
die niet
omdat
die
bomvol
variabiliteit
zit
en slechts 15 jaar "subsidie van onvoorspelbare hoogte" uitkeert,
en wel niet, zoals in Duitsland, via een van de 850 regionale
netbeheerders, maar vanuit één centraal orgaan, Agentschap NL, dochter
van EZ.
Heuvelrug Wonen. Wederom een heel andere invalshoek wordt gegeven door het al eerder op de pagina onder "Energieker" aangestipte initiatief van woningcorporatie Heuvelrug Wonen die in Driebergen een fraai groot PV project heeft weten te realiseren van 231 kWp op 5 flatcomplexen aan de Lange Dreef (projectpartners Zon Energie en Energieker). Al is de aansluiting van het systeem in combinatie met verkregen SDE beschikkingen naar verluidt een "nogal" complexe issue gebleken. Wat niet vreemd is, omdat die regeling vol aansluit-technische lacunes zit en er nog steeds geen waterdichte, drempelloze regelgeving (liever: Wetgeving) is op het gebied van preferente aansluiting van hernieuwbare elektra opwekkende installaties in ons land. Omdat de SDE extreem beperkt is, kunnen alle andere initiatieven sowieso niet op een lijn worden gesteld met de gelukkigen die wel zo'n beschikking hebben ontvangen, en zullen de buiten de beschikking vallende duizenden aanvragers (en alle SDE mijders) niet willen wachten op een mogelijk wederom buiten de tombola vallende nieuwe aanvraag.
De heer Mario Berends, projectmanager van Heuvelrug Wonen, zal ingaan op de problematiek rond de woonlasten voor huurders in dit soort complexen en wat corporaties daar aan zouden kunnen doen. In het onderhavige geval middels implementatie van PV mogelijk al dan niet binnen een ingewikkelde SDE constructie. De rol die een corporatie als "energieleverancier" zou kunnen gaan spelen zal tegen het licht worden gehouden. In een extreem geliberaliseerd land als Nederland, met vreselijk ingewikkelde en vaak ondoorzichtige wet- en regelgeving voorwaar geen lichte zaak, want een "energiedienst leveren" aan huurders zou beslist door de marktwaakhonden bij de Energiekamer als "potentiële concurrentie verstoring" kunnen worden gezien in die geliberaliseerde markt. Ook huurders hebben namelijk "een vrije keus" bij de keuze voor energiecontracten (lees: "afname"). Daar zouden beslist zaken kunnen gaan wringen, sterk afhankelijk van het "niveau" en de impact van de aangeboden "energiediensten". Zaak zal zijn om de grenzen te verkennen en deze door politici met rechte ruggen en Duurzaamheid (met Hoofdletter) op het netvlies te laten afperken in kristalheldere Wetgeving die Staat als een Huis. Potentie is er, alweer, meer dan genoeg: Nederland bezit een gigantisch reservoir alleen al aan uitsluitend voor waterkering gebruikt plat dak oppervlak van duizenden flats, wat er gewoon om vraagt om zo efficiënt mogelijk met PV (en/of thermische zonne-energie installaties) ingevuld te worden.
Greenchoice. De "grote afsluiter" van de serie parallel sessies wordt verzorgd door directeur Rob van Rees van de "eenzame", zich ook als zodanig profilerende "duurzame" energieleverancier Greenchoice die al voor de liberalisering van de "grijze" elektra en gasmarkt in juli 2004 de kans had gegrepen om voor het eerder al vrijgemaakte "groene" markt segment een business model op te zetten. En met succes, volgens de eigen website zou Greenchoice, wat weinig reclame maakt en het vooral van mond-op-mond reclame moet hebben al in de orde van 250.000 klanten hebben. Greenchoice was trouwens niet de enige, de webmaster van Polder PV is enkele jaren uit eigen verkiezing klant bij het nog kleinere Echte Energie geweest wat helaas een paar jaar geleden door Eneco Energie werd opgeslokt - de klanten werden automatisch doorgesluisd naar Greenchoice als ze zelf geen andere leverancier zouden kiezen.
Rob van Rees, CEO van Greenchoice, tijdens een introductie op de jaarlijkse bos onderhoudsdag voor klanten, georganiseerd door zijn bedrijf in het bos westelijk van Mierlo (NB). foto © Polder PV |
 |
Van Rees zal ingaan op het "spannende" gebied van een energieleverancier die ook warmbloedig decentrale opwek aanmoedigt (het bedrijf heeft inmiddels 1.500 particuliere klanten die decentraal hernieuwbare energie - meestal elektra - opwekken, zie aparte webpagina), faciliteert, en zelfs sterk bevordert. Dit is beslist geen standaard gedrag bij energieleveranciers (strict gesproken druist het tegen hun core-business in, plat gezegd "fictieve dozen schuiven van energievolumes via de netbeheerders naar de eindverbruikers en het factureren daarvan"). Er zijn natuurlijk andere energiebedrijven die zonnepanelen verkopen (Greenchoice doet het niet zelf, maar laat dat over aan externe partijen en maakt daar reclame voor), maar als je de prijzen van sommige "grote jongens" ziet, en het overgrote merendeel van de (vaak extreem fossiele) activiteiten, lijkt dat sterk op een intelligente vorm van green-washing te zijn. Is Greenchoice in dezen een ander type bedrijf? Het lijkt er wel op, al blijft de speelruimte op het waanzinnige slagveld wat de Nederlandse energiemarkt is geworden natuurlijk erg klein. Van Rees zal toelichten wat de rol van progressieve energieleveranciers kan zijn in het stimuleren van de verkoop van PV-systemen en gerelateerde diensten, bij het opzetten van lokale energiebedrijven (zie ook bijdrage van BuildDesk), en de motivatie om dat te doen.
Sessie III Prominenten en hun visie
Het lezingen gebeuren zal net als vorig jaar, en ditmaal met maar liefst twee "prominenten" worden afgesloten, mevrouw Jacqueline Cramer, en Ruud Lubbers.
Mevr.
Cramer.
De door vele crises geplaagde mevrouw
Jacqueline Cramer, sinds de val van Balkenende
IV PvdA minister van VROM "af"
(haar werk wordt tijdelijk opgevangen door demissionair CU minister Tineke
Huizinga tot de verkiezingen in juni) bijt de spits van het "prominenten"
rondje af. Zij zal het hebben over de
"mogelijkheden" voor decentrale
opwekking in de gebouwde omgeving die natuurlijk al lang en breed worden
toegepast, op grote schaal bij de ooster- en zuiderburen en elders. Duitsland
plaatste er immers in 11 maanden tijd een verbijsterend
volume van 118.000 nieuwe PV-installaties bij, het gros op gebouwen,
Vlaanderen deed het wat "rustiger" aan met
zo'n 42.000 nieuwe PV-systemen in 2009, ook: vrijwel
uitsluitend op daken. M.a.w.: zal Cramer's betoog verder gaan dan het
intrappen van open
deuren? De VROM website verwijst bijvoorbeeld op de zonne-energie
pagina naar de website van MilieuCentraal waar tot voor
kort via de Advies
op Maat module nog met prehistorische zonnepaneel vermogens
van 100-150 Wp (SDE
2008)
tot 160 Wp (SDE
2009)
werd gerekend. Nadat Polder PV daar weer eens een "prikkelend"
stukje aan had gewijd, stond er opeens kort daarna een
eigentijdser nominaal vermogen van 200 Wp vermeld in die "onafhankelijke
advies module"...
 |
<<< Voor reportage, zie aparte pagina op Polder PV. foto © Polder PV |
De in het programma aangehaalde mogelijke verdere verscherping van de EPC norm voor nieuwbouw zal beslist niet noodzakelijkerwijs tot "bijna onontkoombaarheid" van toepassing van zonnestroom komen, al zal de business-case natuurlijk wel interessanter gaan worden. Uitsluitend een ruimhartig Duits invoedingsbeleid voor zonnestroom kan een markt werkelijk met gezwinde spoed vlot gaan trekken, want dan wil "iedereen" wel meedoen. Wat vaak vergeten wordt, is dat het nieuwbouwbestand aan woningen een steeds geringere impact zal gaan krijgen op de marktontwikkeling, zeker met toenemende vergrijzing. Het bestaande woningbezit wordt veel en veel belangrijker, dat is nu al de bulk van de potentie.
Bovendien: als er al inpassing van PV wordt gepland, zijn bouwmeesters niet snel geneigd om het maximale uit de mogelijkheden te halen en eindigt een nieuwbouw woning wellicht met een bescheiden setje zonnepanelen "voor de leut" op het dak waar slechts met veel kunst en vliegwerk nog een restant "omheen" aangelegd kan worden door de bewoner zelf. Mij is een nieuwbouwproject bekend waar peperduur "meerwerk" wordt aangeboden voor nog te bouwen woningen met slechts 3 tot 6 zonnepanelen, wat een volkomen achterhaald zwaktebod is anno 2010. Voor nieuwbouw is natuurlijk veel belangrijker maximale isolatie en meteen een warmtepomp zonder gas aansluiting: dat scheelt meteen vele kubieke meters niet verstookt gas, en een mooie bonus van alleen al de vermeden gas vastrechten van, all-in (incl. "vastrecht leverancier", aannemende 2,49 Euro incl. BTW/mnd.) rond de 190 Euro per jaar (status transport vastrechten en meterhuur 2010 Liander tm G6, 500 - 4.000 m³/jaar). Reken even met 25 jaar levensduur, dan kun je meteen al aan dat vermeden vastrecht gas volledig zelfstandig, zonder bemoeizucht van een slecht geïnformeerd aannemer, een maximaal inpasbaar PV-systeem gaan aanleggen naar eigen inzicht en vrije keuze, met al een leuk basisbedrag van 4.750 Euro aan vermeden gas vastrecht om mee te beginnen. Zeg maar: "gratis" 1,4 kWp setje bij grofweg € 3,50/Wp, 7 modules van 200 Wp, jaarlijkse opbrengst op veel plaatsen in Nederland bij zuid plaatsing plm. 1.260 kWh ter waarde van zo'n 265 Euro/jaar aan zuivere saldering bij aanname laag start tarief van 21 cent/kWh all-in stopcontactprijs. En dan leg je de rest van het dak helemaal vol met elk jaar alleen al aan de wettelijk verplichte saldering een mooie startpost om de installatie "terug te gaan verdienen". Desnoods zonder SDE, maar bijvoorbeeld met hulp van een groene lening en/of hypothecaire financiering. Daar hoeft de bouwer dus verder niets over te zeggen te hebben, als die het nieuwbouwhuis maar direct minimaal op passiefhuis norm aanlegt wat isolatie en optimale zonligging betreft: Dat zou een bikkelharde VROM eis moeten zijn. De bewoner kan de duurzame elektrische rest dan volledig naar eigen inzicht inrichten en maximaal gaan scoren op het vlak van zonnestroom als hij/zij dat wenst. Scheelt ook weer een hoop kopzorgen bij de aannemers, want die zijn nogal bang voor allerlei "installatie" gezeur, zeker als er problemen binnen de verwachte levensduur/garanties rijzen...
Over de gewenste (?) internationale rol die Nederland zou "kunnen" spelen op het gebied van zonnestroom lijkt me een bijdrage van VROM hier enigzins misplaatst, omdat ze niets hebben te zeggen over de research en "innovatie" fondsen die het "concurrerende" Ministerie van EZ daarvoor naar believen in het leven roept. Zoals al vaker geschetst op Polder PV: research in zonnestroom basiskennis is Nederland hartstikke goed in (denk aan de diverse innovaties die o.a. vanuit ECN in Petten de wereld overgaan), en met meer steun kan dat nog wat groeien. Al doet zelfs bijvoorbeeld een provinciaal initiatief als het Brabantse BOM (N.V. Brabantse Ontwikkelings Maatschappij) ook al hun stinkende best om een "Centre of Excellence" rond PV-research (Solar Roadmap initiatief met o.a. van der Sanden's research groep in Eindhoven) bij elkaar te krijgen. Maar VROM gaat daar eigenlijk helemaal niet over, totdat er in Den Haag besloten wordt om het ministerie en EZ maar helemaal op te doeken en eindelijk een Ministerie voor Duurzame Ontwikkeling (hernieuwbare energie incluis) in het leven te roepen. Dan gaan we pas zonnige tijden tegemoet. Maar daar is politieke wil voor nodig. Misschien moet "Der Hermann" daarvoor toch nog maar weer eens een keertje op komen draven...
Ruud
Lubbers.
De beschouwingen gaan voor Solar Future II besloten worden met een
opmerkelijk spreker (zie ook introductie tot
zijn bijdrage op de SF II website). Ruud
Lubbers, langst in functie zijnde CDA premier (12 jaar) en
lang daarvoor, in kernenergie protest tijd van 1973 tot 1977 Minister
van Economische Zaken, staat
namelijk bepaald niet bekend als een fervent zonnestroom liefhebber.
De heer Lubbers werd in 2005 onverwacht geparachuteerd in de Raad van
Toezicht van het onderzoeksinstituut ECN na zijn vroegtijdige vertrek
bij de
Verenigde Naties. Hij is verklaard voorstander van kernenergie en heeft
zich daar regelmatig in positieve bewoordingen over uitgesproken. Lubbers
is ook promotor van het "Rotterdam Climate Initiative", wat
zwaar op grootmachten en industriële partijen rust, en bijvoorbeeld
fors inzet op grootschalige import van biomassa. Wat een vooralsnog
kleinschalige
optie als decentraal te produceren zonne-energie in die "grootse" wereld
in de optiek van Lubbers te betekenen zal hebben zal een spannende
issue blijken. O.a. Polder PV heeft het regelmatig over de structurele
onverenigbaarheid van centralistische opties als kernsplijting (die
dure hoogspanningsnetwerken dicteert) versus decentrale opwek
die juist de "noodzaak" van die dure infrastructuur doet
verminderen, zeker als
het om honderdduizenden kleine decentrale opwekkers als particuliere
toepassing van PV gaat. Zeker op de lange termijn.
De heer Lubbers zal volgens het SF II programma de vraag trachten te beantwoorden of de "positie" van zonne-energie op de politieke agenda wel "hoog genoeg" zou zijn. Volgens mij staat die decentrale optie op geen enkele politieke agenda, zeker niet wat de benodigde industriële ontwikkeling betreft. En is die stellingname zo'n beetje het understatement van de eeuw. De vraag "of Nederland kansen laat liggen" lijkt mij ook al van het kaliber "schot voor open doel". Een bevestigend antwoord staat dan gelijk aan het eenvoudige inkoppertje, we missen honderden miljoenen aan broodnodige inkomsten door die enorme kansen elk jaar weer te laten liggen! De laatste vraag volgens het programma (mijn vraag is: van wie kwam die eigenlijk?), of Nederland niet "beter kan wachten tot PV rendabel is geworden door de ontwikkelingen in andere (gesubsidieerde) markten?" zou zo door een EZ ambtenaar op het papier geschreven kunnen zijn. Of die nu uit het tijdperk Lubbers in de zeventiger jaren, of uit het (volgens mij nauwelijks verschillende) tijdperk Van der Hoeven (demissionair, ook al van CDA huize) afkomstig is. Als die vraag met "ja" beantwoord gaat worden door de (ex-) homo economicus Lubbers blijft even afwachten. Het zou de deceptie van Solar Future deel II wel heel groot maken natuurlijk, want dan zijn al die hartstochtelijk voor zonnestroom gaande ondernemers allemaal voor niets naar Utrecht gekomen.
Maar: Polder PV laat zich volgaarne verrassen. Wie weet brengt de heer Lubbers wel een Verrassende Boodschap waar men U tegen zegt. En kan na 22 april 2010 de revolutie in zonnestroom alsnog sterk vertraagd in het gasrijke Nederland van start gaan. Middels een nog niet bij ons, maar wel bij de kernenergie en CO2 minnende heer Lubbers bekend Wereld Scenario...
De
missende prominent.
Opvallend,
wederom, is dat net als vorig jaar de "mogelijk gewilde" (???)
prominent van het verantwoordelijke
ministerie van Economische Zaken schittert door afwezigheid op een
conferentie die beslist als de core-business van het
bolwerk aan de Haagse Bezuidenhoutseweg gezien zou moeten worden (EZ
is immers de bedenker en uitvoerder van de door hen alom geprezen,
doch vreselijk slecht werkende SDE regeling). Vorig jaar was de
oppervlakkige
en doorzichtige smoes dat TSF
een
zogenaamde "commerciële activiteit" zou zijn, en de
aanwezigheid van een Minister "dus" beslist niet opportuun.
Wat natuurlijk uitermate ongeloofwaardig overkomt als je weet dat talloze
andere buitenlandse
Ministers van Economische Zaken
(en van Industrie en/of Energie) regelmatig de deuren plat lopen bij
dit soort belangrijke, "zogenaamd commerciële" bijeenkomsten.
Waarschijnlijk zal EZ dan ook geen handelsmissies voor Nederlandse
ondernemers in
zonne-energie of andere vormen van duurzame opwekking gaan co-financieren.
Zoals het Duitse Wirtschaftsministerium middels haar Deutsch-Niederländische
Handelskammer recent beslist nog wel deed in het "nogal" Nederlandse
Utrecht (met daarbij ook nog eens een tranentrekkend optreden van een
medewerker
van het
Nederlandse Ministerie van EZ, zie verslag
door Polder PV).
IV Plenair debat "Doen we in Nederland genoeg aan PV"
Als besluit van een ongetwijfeld vermoeiende maar boeiende dag zal gelegenheid worden geboden om over het gepresenteerde uitgebreid van gedachten te wisselen in een openbare discussie. Of dit verder nog tot nieuwe inzichten zal leiden is nog niet duidelijk natuurlijk. Dat zal ook van het kaliber van de presentaties af gaan hangen. In het debat zullen nog enkele cases kort worden gepresenteerd die mogelijk tot extra nieuwe inzichten kunnen leiden:
(1) "Waarom is zonne-energie nu belangrijk voor Nederland?" Inkoppertje? Zonne-energie is de toekomsttechnologie die nu alweer minstens anderhalf decennium tot revolutionaire ontwikkelingen in de commerciële implementatie heeft geleid en in sommige progressieve landen al tot significante impact in de stroomvoorziening heeft geleid. Dus: waar wacht Nederland eigenlijk op? Tot "het" een ons weegt?
(2) "Wat doet de Provincie Zeeland al en wat zijn de PV ambities?" (toelichting provinciaal gedeputeerde Martin Wiersma). Dat wordt een interessante, want Zeeland is het "exclusieve" domein van atoomsplijter co-exploitant Delta (en 100 procent aandeelhouder van de Limburgs/Duitse zonnecel fabrikant Solland Solar), wat een initiatief vergelijkbaar aan het een zachte dood gestorven Leeuwarden vliegbasis project van Willem Vermeend (zie ook provincie Frieland hierboven) in de Zeeuwse provincie blijkbaar op de een of andere wijze ook "ontmoedigd" lijkt te hebben. Vergeet niet: Zeeland is de zonrijkste provincie van Nederland (Solarlin in Vlissingen produceert al jaren rond de 1.000 kWh/kWp.jaar met een al ouder PV-systeem), dus de potentie daar is groot.
 |
^^^ Een van de plannen van voormalig staatssecretaris Vermeend resp. de investeringsgroep ECIG/Greenclimategroup.com (waarvan de websites niet [meer] bereikbaar zijn) voor zonnestroom centrales in Zeeland (gele sterren), waar naderhand niets meer van is vernomen. Details over deze plannen en mogelijke achtergronden vindt u onder het bericht van 15 oktober 2008 op Polder PV. © Google Maps |
(3) "Wat doe de Provincie Utrecht en wat zijn de PV ambities?" (toelichting provinciaal gedeputeerde Wouter de Jong). Utrecht worstelt met de potenties en de beperkingen van een regio vergeven van de infrastructuur en bebouwing. We zagen dat al met de moeizame struggle rond de inpassing van windenergie in die provincie (nog steeds de goedkoopste vorm van de opwekking van hernieuwbare elektriciteit). Toch is er veel mogelijk. Alleen al een zonnestroom-rijk bewonersinitiatief als dat van de "volksbuurt" Lombok, zie mijn fotopagina, zou het bloed hartstochtelijk moeten doen stromen bij de ambtenaren, en de gemeente tot grootschalige actie moeten bewegen. M.a.w.: veel meer van dit soort hartverwarmende initiatieven s.v.p., alle barrières opruimen, faciliteren, collectieve inkoop organiseren, scholen d'r bij halen, informatiecampagnes op poten zetten, enthousiasmeren, etc., etc. Gemeentes kunnen veel doen, maar dan moeten ze er wel voor de volle driehonderd procent voor gaan. En verschuil je niet achter het adagium dat "duurzame energie van lange adem" is of "zou moeten zijn". Duurzame energie is now, en decentrale opwekking is de toekomst die gisteren al is begonnen. Utrecht: het ga u goed, en een zonnestroom rijke (nabije) toekomst gewenst!
Afrondend zouden we ook nog commentaar mogen geven op "stellingen gepresenteerd door experts". Daarbij zullen de volgende onderwerpen aan bod komen:
Conclusie: meer dan genoeg gespreksstof, en ongetwijfeld een geslaagde dag wordend om weer eens heftig bij te spijkeren over het Zonnige Land genaamd Nederland, wat ook voor de zonnepaneeltjes gaat vallen!
De tijden veranderen, zonne-energie wordt een steeds belangrijker factor, zelfs in een markt als Nederland, en het is dan ook niet vreemd dat een Nederlandse leverancier van PV-systemen, het in het Zuid-Hollandse 's-Gravenzande (midden in gasgestookt WKK "congestie"gebied!) hoofdkantoor hebbende SolarNRG, hoofdsponsor is geworden van TSF II. Over het bedrijf en de oprichter Marco van Veen vindt u een interview op de website van TSF II (hier).
Op de TSF II site vindt u meer actueel gerelateerd nieuws over de Nederlandse marktcondities, en enkele interessante interviews met belangrijke spelers op de Nederlandse markt, zoals het vraaggesprek met mevrouw Elianne Demollin, projectmanager Nieuwe Energie Parkstad Limburg [Co-sponsor van TSF II]. Die waakt over een ambitieus programma om een van de grootste concentraties PV productiebedrijven in Nederland bij elkaar te krijgen onder de lekker bekkende titel: "Van zand tot klant"... Een aanrader, tot slot, is de prima, nuchtere analyse van Edwin Koot van SolarPlaze zelf in het stuk "Aantrekkelijke financiering voor zonne-energie belangrijker dan subsidie" (dit artikel).
webpagina gestart 24 maart 2010, gepubliceerd 29 maart 2010, Peter J. Segaar/Polder PV
toevoegingen: div. plaatjes 1 april 2010
|
