Nieuws P.V. pagina 37

meest recente bericht boven

21 november 2008 - 31 december 2008

Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm

31 december 2008: Deutschland, Deutschland... De laatste dag waarop in Duitsland nog een PV-systeem voor 46,75 eurocent/kWh, 20 jaar lang aan het net mag bij maximaal 30 kWp, of bijvoorbeeld voor 35,49 eurocent/kWh als het een - door EZ bureaucraten gehate - "Freiflächenanlage" (van onbepaalde grootte) betreft.

^^^ Solarpark Moorenweis, 6 MWp monokristallijne OEM modules, zie ook foto onderaan dit bericht. 12,8 hectare en een jaarlijkse geschatte productie van 6,3 Gigawattuur, dicht bij het dorp Moorenweis, westelijk van Fürsten-Feldbruck bij München. Lucratief Duits projectje van ... de Duitse Ecostream dochter van het oer Nederlandse Econcern. Wat in eigen land van EZ beslist géén lucratieve zonnestroom parken mag bouwen (niet "innovatief" of zo, in ieder geval komt daarvoor geen geld op tafel)... Foto genomen tijdens de Mega PV Radtour door Polder PV in Beieren (deelstaat in 2008 vermoedelijk reeds drijvend op 2% zonnestroom...), vlak voordat de polderboy op deze Biohummer® richting Intersolar 2008 fietste in München. De leeggelopen oranje balonnetjes waren nog van een excursie rond het WK voetbal in dezelfde maand (juni 2008).

Per 1 januari 2009, 00h01, gaat het gewijzigde officiële EEG in werking bij de oosterburen, en gaat de groei, waarschijnlijk ondanks de mondiale crisis, gewoon door. Al kan niemand met zekerheid voorspellen hoe groot die groei zal gaan worden. De combinatie 8% degressie voor systemen tot en met 100 kWp en 10% voor grotere installaties (nieuw), tezamen met de verwachte, doch nog af te wachten daling in moduleprijzen, en natuurlijk de financiële perikelen op alle niveau's, maakt dat het een spannend jaar wordt, ook voor de grootste PV-markt ter wereld. Maar dat die zonnestroom markt er zal blijven staat als een paal boven water.

Ik wens de Duitsers zeer veel nieuwe PV-installaties, vooral op particuliere daken, en een sterk verder groeiend aandeel decentrale opwekking van duurzame energie (inclusief de andere opties waarin het land heer en meester is geworden) toe. In de hoop dat Den Haag na al die jaren eindelijk wakker gaat worden en de stallen bomvol dwarsliggende ambtenaren en energie bureaucraten uit gaat mesten om het beste ondersteuningsregime voor duurzame elektriciteit ook naar ons land te gaan halen.

^^^ De officiële kop/titel van de recentste versie van het briljante Duitse Erneuerbare Energien Gesetz, ingaand op 1 januari 2009, en gepubliceerd in het Bundesgesetzblatt op 31 oktober 2008. Bron - download officiële versie van: http://www.sfv.de/artikel/2008/erneuerbare-energien-gesetz_eeg_2009.htm

29 december 2008: Afscheid van 2008 met Sabotageregeling Duurzame Energie... In de woorden van een van de meest "positieve" strijders voor meer zonnestroom in Nederland, over het eindejaars SDE onheil wat een van de meest "progressieve bloggers" in Nederland over haar magistrale CO2 offensief in eigen huis overkwam. Ze had namelijk al eerder een "akkefietje" met haar onverkozen netbeheerder Continuon gehad, maar de rechtsopvolger Liander maakt er met haar bezopen meterkast terreur wel een heel bont stukje ongein van, zo vlak voor de laatste dag van het jaar.

Afijn, leest u zelf maar via onderstaande link (zie ook de reacties). En het kan nog gekker. Lisa, de blogger herself, werkt nota bene bij de volle dochter van het Ministerie van Economische Zaken die deze zogenaamde "Stimuleringsregeling" moet uitvoeren. Dus als het daar al fout gaat, kunt u zich voorstellen wat er bij mensen die van niks weten allemaal fout gaat of nog zal gaan. En wat die arme mensen aan extra meerkosten allemaal zullen moeten gaan uitgeven om aan alle meterkast waanzin een eind te maken. Dat gaat allemaal van hun lang verwachte SDE subsidie af...

http://www.volkskrantblog.nl/bericht/238225

27 december 2008: Zwarte SDE humor van PV Hogepriester. Polder PV heeft "nogal" wat pagina's analyses aan de karakteristiek Nederlandse SDE regeling ter "stimulering" van zonnestroom gewijd (en er komt meer aan). Toegegeven: dat is niet altijd "vrolijke" lectuur, al heb ik af en toe een kwinkslag gegeven om de moed d'r in te houden. En ik heb die regeling natuurlijk ook helemaal niet verzonnen. Zie de startpagina met talloze links naar eigen beschouwingen. Ik vind dat die grondige analyses gemaakt moeten worden, en dat ik het "recht" heb om mijn kijk op de materie te openbaren, ondersteund door zorgvuldig uitgewerkte en geformuleerde argumenten. Waar nog nooit een (directe) reactie uit Den Haag op is gevolgd (ik heb wel eens wat doorgestuurd). Tale-telling.

Wel kreeg ik begin deze maand een mail doorgestuurd waarin indirect aan (o.a.) mij en aan een ander hartstochtelijk, jarenlang voorvechter van veel meer zonnestroom in Nederland Deutscher Art het verwijt werd gemaakt (door "een Haags politicus"), dat wij er blijkbaar "... genoegen ... in scheppen om goedwillende Nederlanders te ontmoedigen om aan zonneenergie te beginnen." De e-mail met deze fraaie beschuldiging werd trouwens niet direct aan mij verstuurd, maar werd door het andere "slachtoffer" doorgestuurd (ik heb na een soortgelijke eerdere "schriftelijke schermutseling" en beargumenteerd commentaar mijnerzijds daar weer op geen inhoudelijke reactie meer mogen ontvangen).

Ik laat het aan de lezers van Polder PV zelf over om te beoordelen of deze "indirecte kritiek" op mijn SDE analyses (en de andere gratis informatievoorziening op zowel de site, als op diverse internet fora) terecht is of niet.

Je kunt de "SDE-materie" natuurlijk ook op heel andere wijze benaderen. Een plaatje zegt immers vaak meer dan duizend woorden. Ton Peters uit Spijkenisse is zo'n "Man van Weinig Woorden maar van Grootse Daden". De kracht en "boodschap" van zijn op het eerste oog zo simpel lijkende, volautomatisch gegenereerde "plaatjes" zijn van vernietigend atoomkracht kaliber. Vanzelfsprekend. Zijn PV site hors categorie drijft immers op bakken aan kernfusiestroom van onze Heilige der Heiligen, Amon Re die in de hemelkoepel zijdt...

^^^ Screendump (gedeelte) van de homepage van Ton Peters' fantastische, voor Nederland unieke live logging PV-site met het "glijdend gemiddelde" van zijn zonnestroom productie in Spijkenisse (donkerblauwe, grillige curve), weergegeven in de "genormeerde" opbrengst, kWh/kWp per jaar (365 dagen). Let op de door Ton toegevoegde, roodgekleurde tekst en de bijbehorende "Y-as waarde", in vergelijking met de bikkelharde praktijk productiegegevens van zijn nu alweer fors "verouderde" Solarworld PV-systeem... © Ton Peters, Blauwe Hoek

Ton:

27 december 2008: December record in aantocht? De weersverwachting van het KNMI is behoorlijk positief voor de laatste 4 dagen van het jaar, 80, 90, 80, resp. 60% kans op zonneschijn. Als ik mijn productie voor deze maand tot en met vandaag bekijk, kom ik voor ons langjarige 1,02 kWp deelsysteem al tot 16,2 kWh (tot en met vandaag). Vandaag, een zonnige, koude dag, was dat alweer 1,6 kWh, gisteren was dat zelfs 1,8 kWh, waarbij het KNMI (dagoverzicht) een relatieve zonneschijnduur van 82% opgaf. Als het hogedrukgebied van de komende dagen niet al te ver van Noorwegen/Denemarken gaat afdrijven, kan het behoorlijk zonnig blijven in onze contreien (met relatief mindere verwachting voor oudejaarsdag). Bij een relatief lage/conservatieve schatting voor het 1,02 kWp deelsysteem van 1,5 kWh productie/dag voor een zonnige dag met "80% kans op zonneschijn" krijgen we dan een restverwachting van:

1,5 + (90/80 * 1,5) + 1,5 + (60/80 * 1,5) = ongeveer 5,8 kWh voor het 1,02 kWp deelsysteem. Dit zou de december opbrengst op een respectabele 16,2 + 5,8 = 22 kWh kunnen gaan brengen. Genormeerd 21,6 kWh/kWp voor de wintermaand december. Het december record tot nu toe staat voor het eerste jaar, 2000, toen we nog slechts 4 (93 Wp) modules hadden en deze genormeerd "slechts" 20,7 kWh/kWp haalden. December 2007 was trouwens voor alleen de 4 93 Wp modules (onbeschaduwd) vooralsnog het beste jaar, met een genormeerde opbrengst van 22,9 kWh/kWp).

Duimen dus, dat niet alleen de komende dagen, maar vooral ook oudejaarsdag (redelijk) zonnig zullen zijn, en dat we misschien weer een maandrecord gaan "scoren". Dat zou toch een leuke afsluiter wezen van een zoveelste "zeer zwaar" jaar op het vlak van duurzame energie in ons land...

22 december 2008: Truttenland NEEderland dreigt steeds verder te ontsporen (met reacties!). En verder gaan we weer, met het "verwerken" van slecht nieuws. Twee tale-telling berichtjes:

(1) 16 stuks nagelneue (zelf geïmporteerde!!!) innovatieve Sharp ND208-U1 modules, totaal 3,328 kWp, te koop op Marktplaats. Reden volgens de ongelukkige eigenaar (mijn vetdruk):

Fijn, beste SenterNovem ambtenaren: streep maar weer dik 3 kWp van die 18 MWp weg, en een aanvraag minder om af te werken. "De buren motten die blauwe rotzooi niet"... (Er zijn nog steeds parlementariërs die doodleuk beweren dat er jaarlijks 20-25 MWp aan zonnestroom moois bij gaat komen in NEEderland...). Ik ben erg benieuwd of een eventuele koper van dat fraais überhaupt voor SDE in aanmerking zal gaan komen, want kijkt u er s.v.p. niet van op in dit land dat deze fraaie, duurzame, doch helaas ongebruikte spullen alsnog als "tweedehands" aangemerkt zullen gaan worden door SenterNovem, en dat vervolgens ook de koper dan dus naar SDE subsidie kan gaan fluiten...

Snelle feedback van de door mijn rappe plaatsing verraste eigenaar van de modules per mail:

(Diepe zucht....) Nog heel erg veel opvoedingswerk te verrichten in ons arme land, dat mag wel duidelijk zijn. In Duitsland worden megawattpiek installaties op industriële platte daken aangelegd, daklast berekeningen worden daar dagelijks uit de mouwen geschud tussen twee mokken koffie door...

(2) Tweaker forum bezoeker ericplan, die reeds zeer veel tijd in voorbereidingen voor de aanleg van een zonnecollector systeem heeft gestoken, krijgt het "lid op de neus" van de miepen van de stadsdeelraad (van het zogenaamd progressieve, en "nogal forse" klimaat ambities hebbende Amsterdam...). Zijn zonnecollector plannetjes vallen in vieze duigen, getuige zijn reactie:

"Ik doe voorlopig niet meer mee, vandaag de weigering van de bouwvergunning binnen gekregen . Het past niet binnen criteria van de welstandsnota. (vraagt de ambtenaar of ze niet plat op het platte dak kunnen liggen, dan steken ze niet zo uit) Ik moet me even beraden op de juiste stappen om hier tegen in bezwaar te gaan."

Ook hier weer een prompte reactie per e-mail van de getroffene, met de volgende nuancering (die wat mij betreft nog steeds niet het "aangedane leed" compenseert, en gezien de inhoud nog meer "wenkbrauwen doet fronsen", om het maar weer eens neutraal te stellen...). Vetdruk van Polder PV:

Is het niet door de volslagen achterlijke gedachten van 1 of meer lieden van een "Vereniging van Eigenaren" (ik ga noooooooooooit van mijn leven in een complex met zo'n maatschappelijk bewuste initiatieven de grond in borende constructie zitten), dan word je in dit land van zielige trutten wel door lokale, provinciale, of nationale ambtenaren aan het vlammende kruis genageld voor je duurzame plannetjes. En kun je dus blijkbaar een enge ziekte krijgen en verder gaan zitten stoken op fossiele brandstoffen...

U ook een prettig, bureaucratie-vrij Kerstfeest en Jaareinde gewenst!

22 december 2008: juwi: Gratuliere! Driekwart miljoen CdTe modules aan het net. Niet alleen vanwege de aankomende degressie van maar liefst 10% voor PV-installaties groter dan 100 kWp, maar ook omdat de bouw sneller gerealiseerd kon worden dan gedacht, heeft Duitsland haar twee momenteel grootste zonnestroomparken net voor Kerst opgeleverd gekregen. Uiteraard van de specialist op dit gebied (al zijn er meer grote bedrijven, compleet onafhankelijk van de fossiele energieholdings, actief), juwi, uit het dorp Wörrstadt, gelegen in het Rhein-Hessisches Hügelland zuidelijk van Mainz (deelstaat Rheinland-Pfalz)... Op het oude, door de Duitse Wehrmacht in de dertiger jaren aangelegde, en in 1992 door de Russen opgegeven militaire vliegveld van Brandis is het momenteel grootste Duitse zonnestroompark, Waldpolenz, compleet aan het net gekoppeld/officieel opgeleverd. Na 60 MWp Olmedilla de Alarcón in Centraal Spanje, en - momenteel - 46 MWp Moura in de Portugese Alentejo, zie PVResources.com), is Waldpolenz met haar 40 MWp en rond de 550.000 CdTe modules van First Solar op dit moment het op twee na grootste zonnestroom park ter wereld, gelegen op dezelfde noorderbreedte als het Nederlandse Venlo, en met "ongunstiger" instralingscondities...

^^^ Luchtfoto van Waldpolenz bij Brandis (O. van Leipzig, Sachsen, oost-Duitsland), vanuit het oosten gezien. Het geplande 40 MWp park was op deze foto nog niet "af", rechtsboven ontbreekt nog een deel wat inmiddels is gerealiseerd (volledige "Anlage" aan het net). Let op de voor dit soort PV-parken relatief zeer hoge "pakkingsgraad", wat een flinke kostenreductie en vermindering van grondgebruik oplevert. Het park is op een oude landingsbaan gerealiseerd, wat de Russen in de Koude Oorlog nog hebben gebruikt. Dat heet ook wel: effectief ruimtegebruik en zeer zinvolle, minstens 20-jarige duurzame bestemming van overbodig geworden rommel in het landschap... Foto © juwi (bron)

Juwi heeft meteen ook direct het 14,75 MWp PV park, met dezelfde CdTe modules van First Solar, ongeveer 200.000 stuks, in Köthen in Sachsen-Anhalt, afgerond en op tijd voor de jaarwisseling (20-jarig feed-in bedrag voor 1 januari 43,99 eurocent/kWh, vanaf 1 januari met 10% degressie voor installaties > 100 kWp: 39,59 eurocent/kWh...). Slechts een kilometer of twintig verwijderd van ... het nu al wereldvermaarde, vooralsnog door het met kristallijne zonnecellen wereldkampioen geworden Q-Cells gedomineerde Silicon Valley in Thalheim bij Wolfen, N. van Leipzig.

Alleen deze 2 megaparken bij elkaar zouden al zo'n 53 GWh (53 miljard kWh) per jaar moeten gaan produceren. Volgens heel veel natte vinger werk en puur speculatief reken- en knutselwerk door het CBS (Duurzame Energie rapport 2007) zou in Nederland met de in totaal in 2007 opgestelde netgekoppelde (47,8 MWp) en autonome systemen (5,3 MWp) slechts 36 GWh geproduceerd zijn. Een extreem povere prestatie van 678 kWh/kWp.jaar, waar wel de nodige vraagtekens bij zijn te plaatsen, zeker in het licht van het nieuwe, doch ook waarschijnlijk nog steeds veel te laag ingeschatte cijfer van 850 kWh/kWp.jaar van ECN Beleidsstudies. In ieder geval produceren de hierboven genoemde 2 recentste aanwinsten voor Duitsland zeker weten al veel meer dan er totaal in Nederland aan zonnestroom wordt geproduceerd. En dat is het enige waar het om gaat, en waar het om zou moeten (blijven) gaan. Vermeden uitstoot Waldpolenz plus Köthen: 34.000 ton CO2 per jaar...

In totaal zijn er in die 2 PV-parken driekwart miljoen dunnelaag modules geplaatst van de tot nu toe met stip de wereldmarkt aanvoerende, extreem succesvolle Amerikaanse fabrikant First Solar (al zitten diverse nieuwkomers zoals Sunfilm met de reuzenmodules van amorf/microkristallijn Si er aan te komen). First Solar heeft wereldwijd een slordige 525 MWp aan afnamecontracten binnen gesleept, waaronder bij het bij ons welbekende Ecostream. U kunt u er echter zeker van zijn dat geen enkele CdTe module via dat bedrijf Nederlandse bodem noch dak zal bereiken, for years to come (als het aan EZ ligt) ...

400 kWp per hectare in Waldpolenz (dicht opeen gepakt), met een hoge genormeerde opbrengst voor continentaal Europa van 1.000 kWh/kWp.jaar (goed gelezen, beste EZ ambtenaren?). Iets "luchtiger" opgesteld, 268 kWp per hectare in het enkele tientallen kilometers noordelijker gelegen Köthen, gaat juwi uit van een op basis van realistische uitgangspunten voorspelde normopbrengst van ongeveer 881 kWh/kWp.jaar. Ter vergelijking: in het zonrijkere Nederland wordt door EZ voor SDE subsidie bij vol bewustzijn met kruideniersvingers afgeknepen op 850 kWh/kWp.jaar...

En of dat nog niet genoeg is, nog eens 9,8 MWp in diverse Duitse deelprojekten, en 4,8 MWp in Italië en, het is al eerder op Polder PV gepasseerd, het voormalige oostblok land Tsjechië aan het net door hetzelfde juwi... Bovendien heeft het bedrijf een waanzinnig fraai, bomvol duurzame energie (o.a. 210 kWp aan diverse moderne zonnestroom systemen) en energiebesparing innovatie zittend nagelneu kantoorgebouw betrokken, op, hoe kan het ook anders, Energie-Allee 1, in Wörrstadt (zie downloads op deze pagina).

Tot het jaar 2012 staat in de boeken cq. planningsordners van de juwi specialisten alleen al voor zonnestroom zo'n 2.000 MWp te wachten op uitvoering, bovenop de reeds gerealiseerde 150 MWp door dit ene bedrijf (het laatste getal is bijna drie maal de in vele jaren geaccumuleerde capaciteit in Nederland...). Zelfs als je flink wat van die order/plannen portefeuille afhaalt vanwege mogelijke "recessie effecten", blijft daar nog heel veel van over, en dan hebben we het nog niet eens gehad over alle andere windenergie- en biomassa projecten van deze voortvarende Duitse ondernemers die alle non-innovatieve "max. 20 MWp/jaar gemaximeerde systeempjes" gepruts in Nederland het diepe schaamrood op de kaken doet brengen...

Nogmaals: juwi is dan wel een van de grootsten op dit gebied, maar het is beslist niet de enige. Duitsland blijft groeien als kool op het gebied van marktimplementatie, duurzame kWh productie, voortdurende progressie in alle deelbranches, innovatie, arbeidsmarkt ontwikkeling, export, en zelfvertrouwen dat ze de enige juiste weg hebben gekozen: weg van de fossielen en de nukes. Op naar maximaal decentrale opwekking van zo duurzaam mogelijke energie! juwi (en: de bedenkers en uitvoerders van het Duitse EEG, de basis voor dit succes): Gratuliere!

http://tinyurl.com/7f6cyn (verkorte link naar het persbericht van juwi van 19 december 2008)
http://www.pvresources.com/en/top50pv.php (grootste 50 zonnestroom centrales ter wereld, en veel meer lekker PV-spul...)

22 december 2008: Partiële schaduw Polder PV. Het is weer stralend weer, het is winter, en dan zijn op het blijvend fraaie monitoring venster van mijn OK4 omvormers weer goed de tijdelijke schaduweffecten zichtbaar die onze in de achterste rij staande 4 108 Wp modules "parten" spelen. Screendump van 11h16 in de ochtend:

^^^ Screendump van OK485 Manager matrix met de momentaan gelogde data op 11h16, 22 december 2008. Per deelgroep zijn de gemiddelde momentane (AC) vermogens per omvormer weergegeven. De 4 achterste modules (kolommen 7-10), op dit moment door de voorste rij zonnepanelen (deels) beschaduwd), blijft flink achter in vermogen. De module in kolom 10 is blijkbaar reeds uit de schaduw tevoorschijn aan het komen, want het vermogen ligt al een stuk hoger dan de rest in die deelgroep. De modules in kolom 7 en 8 hebben het op dit moment het "zwaarst": slechts 7 Watt komt er uit hun omvormers (bij stralende, doch laag aan de hemelkoepel staande zon, onbewolkte hemel). De pal zuid gerichte twee modules in kolommen 11 en 12 blijven het best presteren in combinatie met de er aan gekoppelde (ook binnenshuis geplaatste) nieuwe OK4 omvormers, doch ontlopen de enkele graden oost van zuid gerichte identieke modules in kolommen 5 en 6 (ook onbeschaduwd) feitelijk nauwelijks. Dit betekent dat de paar graden "uit de zuidlijn" staande as voor het merendeel van de modules nauwelijks uitmaakt in opbrengst. Er is een behoorlijke "tolerantie" in richting voor zonnepanelen, dus doe niet al te krampachtig over een paar graden afwijking t.o.v. het "theoretisch haalbare maximum" op zuid. In de praktijk blijken niet al te steil of vlak hellende schuine daken tussen richtingen oost tot en met west in Nederland zonder meer acceptabele of zelfs goede opbrengsten te genereren. Ga niet "noordelijker" dan oost of west zitten, want dan boet u teveel in met haalbare opbrengsten. Ook hierop zijn weer uitzonderingen mogelijk, door modules bijna horizontaal te leggen zoals Lennart H. heeft gedaan, maar dat is vooral voor mensen weggelegd die weten wat ze doen en waar je in zulk soort gevallen op moet letten.

Als we de gemiddelde vermogens in bovenstaande screendump normeren naar de prestatie van de oudste 93 Wp modules (eerste 4 kolommen), komen we op een momentane (ten tijde van screendump, 11h16, optredende) verhouding in actuele prestatie van:

• 93 Wp modules 100%
• 108 Wp modules voor 122%
• 108 Wp modules achter 41%
• 108 Wp modules voor (pal zuid) 125%

Met daarbij de notitie dat deze verhoudingen in de loop van de tijd snel kunnen veranderen, afhankelijk van de actuele instralingscondities, van het uur op de dag (midden op de dag is er in de maanden november en februari al bijna geen probleem meer met beschaduwing) en, op termijn, van de zonnestand. In maart zijn deze effecten al vrijwel non-existent omdat de zon een veel steilere baan aan de hemelkoepel maakt en al snel na zonsopgang over de voorste rij heen ook de achterste rij modules vol bestraalt.

Schaduweffecten binnen ons systeem zijn slechts tijdelijk, vinden uitsluitend bij zonnig weer plaats in de maanden oktober-maart ("dieptepunt" rond dec.-jan.), en alleen op de achterste 4 modules. Ze "kosten" ons op jaarbasis in de ordegrootte van max. 1-2% van de jaarlijks te realiseren productie (afhankelijk van het aantal zonnige dagen in de winter). Zie mijn schaduweffecten artikelen oorspronkelijk gepubliceerd in Bode.

Tip: schaduweffecten in de winter zijn vaak moeilijk te vermijden i.v.m. lange slagschaduwen. Echter, omdat uw winterproductie nooit veel voor zal stellen door de korte daglengte en de zeer ongunstige zonnestand (t.o.v. de meestal vast opgestelde, onder 30-45 graden hellende modules), is het weinig zinvol om daar allerlei rare fratsen op uw dak voor uit te gaan halen. Het is echter van doorslaggevend belang om te voorkomen dat er in de productieve zomerperiode schaduw van enig soort op uw modules valt, omdat het verlies aan totale (jaar-)productie dan snel kan oplopen. Let daarbij s.v.p. scherp op lijnvormige e.d. schaduwen, met name op grotere systemen met stringomvormers . Beruchte obstakels: vlaggemasten, in de lucht hangende kabels of takken, schoorstenen, ventilatiekokers, e.d.!

Ondanks de schaduweffecten, en met de computer, stereo installatie, mechanische ventilatie (basisstand) en koelkast aan, draaide de Ferrarismeter gewoon terug. En dankzij de bijna horizontaal de woning in stromende gratis zonnestraling, stond de verwarming uit (1 GJ stadswarmte kost bij ons tegenwoordig € 24,92 incl. BTW), 1 dag na de start van de astronomische winter...

21 december 2008 13h04 MET: Op naar betere opbrengsten... Om 4 over een in de middag (Midden-Europese Tijd = GMT + 1) stond de zon loodrecht boven de (fictieve, doch relevante) Steenbokskeerkring, op onze noorderbreedte het laagst boven de horizon, en begon officieel de winter en "de kortste dag". Door de niet cirkelvormige baan van de aarde om de zon is pas eind december het 's ochtends het langst donker, en was al eerder deze maand de zon later aan het ondergaan, maar de resulterende daglengte is uiteraard bepalend voor de theoretisch haalbare "maximale (zonnestroom) opbrengst op een wolkeloze winterse dag". Die natuurlijk zelden gehaald wordt, in het niet valt bij een willekeurig zomerse dagopbrengst, ook nog eens van de temperatuur afhankelijk is (kristallijne modules presteren beter bij lagere temperaturen, dus ogenschijnlijk klein voordeel in de winter, wat echter weer teniet wordt gedaan door ongunstige andere condities), en van zwaar storende invloeden als beschaduwing die in dit jaargetijde bij zonnig weer extreem kunnen zijn (zeer lange slagschaduwen door laagstaande zon). Zeker bij laag binnen de bebouwde omgeving opgestelde zonnepanelen en veel obstakels als bomen en hoge lantarenpalen in de wijk...

Niets van dit alles, vandaag. Een typische, grauwe, continu wolkenbedekte Hollandse winterhemel, dus de opbrengsten zijn sowieso niet om over naar huis te schrijven (Polder PV midden op de dag: een scharrige 11 Watt AC vermogen, en in totaal slechts 0,122 kWh geoogst, bij zwaar bewolkte hemel). De goed ingelichte (potentiële) en/of zelf metende zonnepaneel eigenaar wist dit alles natuurlijk al lang.

Ter illustratie vergelijking van de dagopbrengsten van een bijna onbewolkte 19 december met een continu bewolkte 20 december, met als referentie een typische zonnige (lichte sluier) zomerse dag, 23 juni 2008. Dagopbrengsten van het hele systeem resp. de twee laatst bijgeplaatste, pal zuid georiënteerde, onbeschaduwde, zeer goed presterende modules:

Wh/Wp is de links van dat cijfer genoemde dagopbrengst, genormeerd naar het opgestelde nominale STC vermogen in de betreffende (deel)groep. Laatste kolom: verschil genormeerde Wh/Wp dagopbrengst van de 2 onbeschaduwde 108 Wp modules t.o.v. die van het complete (deels op winterse zonnige dagen beschaduwde) systeem. Let ook op dat het percentage in de laatste regel nog redelijk mee lijkt te vallen (rond een vijfde van opbrengst per dag in winter haalbaar t.o.v. zomerse opbrengst), maar dat gerealiseerd dient te worden dat wolkeloze dagen in de winter niet frekwent voorkomen, en dat bij enige graad van bewolking het al snel behoorlijk somber weer is, i.t.t. de zomerperiode waarbij er nog veel strooilicht overblijft. Dit bovenop de korte daglengte resulteert in lage dagopbrengsten in de winterperiode. Voor het effect op de maandopbrengsten in de winterperiode, zie de genormeerde maandopbrengst grafieken.

Er is geen (tot nauwelijks) verschil in genormeerde opbrengst tussen de modules op bewolkte (winterse) dagen (2e regel). Die verschillen manifesteren zich pas bij directe en hoge instraling in de dagopbrengsten.

De referentie dag 23 juni is beslist geen topdag geweest, maar moet gezien worden als gemiddeld haalbare waarde op een zomerse dag onder onze (huidige) condities, bij zonnig weer. De hoogste dagopbrengst werd in 2008 gemeten op 30 juni (7.383 Wh voor het gehele systeem, 5,97 Wh/Wp), de gemiddelde genormeerde opbrengst voor de gemeten waarden in de periode juni-augustus was, ondanks de regenachtige maanden juli en augustus, toch nog een redelijke 3,52 Wh/Wp per dag. Hierbij wel rekening houden met het feit dat ik niet alle dagen heb gemeten (dus excl. vakanties, dagen van afwezigheid, etc.).

Het goede nieuws: de gemiddelde opbrengst verwachting zal vanaf vandaag weer toe gaan nemen, als de zon hoger aan de hemelkoepel zal komen te staan, de daglengte weer langer wordt, en de hoeveelheid licht navenant zal toe gaan nemen. Vooral vanaf februari zal het er allemaal weer florissanter uit gaan zien met de opbrengsten, als de weergoden u (en mij) tenminste gunstig gezind zijn.

Zie ook mijn interactieve maandgrafieken met cumulerende opbrengsten per maand, waarin de seizoenseffecten zeer goed zijn te volgen (harde praktijkmetingen). Ik hoop in ieder geval dat de vele tot het uiterste getergde SDE klanten dan eindelijk eens kunnen gaan "incasseren" waar ze natuurlijk al lang recht op hadden: subsidie op hun met extreem veel moeite tot stand gekomen productiemeting. Feitelijk pas voor velen waarschijnlijk een jaar later dan ze wellicht hadden gedacht...

Overigens was 2008 alweer, i.t.t. wat u mogelijk dacht (het leek nogal frisjes te zijn aan het begin en einde van dit jaar), gemiddeld genomen een van de warmste jaren van de afgelopen anderhalve eeuw (10e in de reeks)... Zie het KNMI bericht hierover, met zeeeeer interessante (clickable) grafiek van het Hadley Center...

Bronnen:
USNO (timing van wisseling seizoenen, equinoxen, solstices...)
KNMI/Stichting De Koepel (Coos Haak, uitleg nooks & crannies), dossier seizoenen

20 december 2008: "Ongelooflijk, wat is Nederland ziek." Een reactie (op het verhaal in de eerste link) die ik voor de volle honderd procent onderschrijf, en een situatie die ik regelmatig zwaar beargumenteerd, en zelden weerlegd - met name betreffende de energiesector - aan de kaak stel. Van een bekend tipgever (dank!!!) ontving ik de onderaan staande link, die een huiveringwekkende analyse weergeeft van een extreem schimmig Nederlands investeerder met een fonds voor "zonnestroom in Spanje" genaamd Pure Energy (zelf zoeken s.v.p.), die niets minder blijkt te zijn dan de zoveelste superschimmige bastaard zoon van het al net zo mistige (of wellicht moet ik zeggen "super listige") Zon-Invest, waar ik eerder al een kritisch stukje over heb geschreven, en wat al eerder door een Telegraaf journalist met veel vraagtekens werd omgeven.

Echter, de polderboy is geen financieel analist en ik kan niet altijd wijs uit aangeboden "financiële producten" (meestal houd ik me sowieso verre van dat soort schimmig spul). Gaia zei geprezen hebben we nog steeds in ons zwaar zieke Nederland mensen die het hoofd koel houden, die ter zake kundig zijn (om financiële beerputten uit te kunnen diepen), en die ook niet te beroerd zijn om zeer duidelijke, heldere analyses van hun verschrikkelijke bevindingen op het elektronische papier te krijgen. Om daarmee de natie en de medeburgers tegen al te domme investeringsbeslissingen te waarschuwen. Ik wil bij dezen de heer Arno Wellens van Quote van harte danken voor de uitzonderlijk goede stukken op de Quotenet site, die genadeloos laten zien wat gewetenloze figuren voor smerige valstrikken in elkaar zetten om argeloze mensen die geld in zonnestroom willen investeren (in Spanje) om de tuin te leiden en ze veel geld afhandig proberen te maken. Vooral de slinkse tactieken om uit de greep van de Autoriteit Financiële Markten te kunnen blijven, kunnen zo in het handboek "Oplichting voor gevorderden".

De besproken verslechtering van de marktcondities van zonnestroom in Spanje (geen complete instorting, maar wel degelijk een extreem bedreigende marktcap van, zo is uiteindelijk gebleken, 500 MWp per jaar, die forse groei onmogelijk zal maken), heb ik elders ook al uitgebreid besproken op Polder PV.

Ook Polder PV waarschuwt hierbij nogmaals met nadruk: wees s.v.p. extreem voorzichtig met al te mooie "the sky is the limit" en "te mooi om waar te wezen" verhalen over investeringen in duurzame energie, incl. zonnestroom. Informeer u zelf zeker als leek extreem goed over de structuur en uitgangspunten van gesuggereerde/"ondersteunde" projecten, legale condities, en financiële backing van de fondsen. Blijf voortdurend kritische vragen stellen voordat u zich überhaupt ook maar voor een cent committeert. Ga nooit met schimmige fondsen in zee afkomstig van partijen waar u nooit van heeft gehoord, en ga nooit bakken met geld op ogenschijnlijk lucratieve investeringsprojecten wegzetten als u d'r sowieso niks van snapt. Dat is, zo blijkt uit onderstaande gelinkte analyses voor de zoveelste maal, vragen om problemen en persoonlijke financiële drama's. Arno, bedankt voor deze zeer inzichtvolle en diepgravende onderzoeken!

Oplichting komt in alle lagen van de bevolking en de samenleving voor. In duurzame energie gaat al zeer veel geld om. Deze combinatie zal dus vaker voor gaan komen, en Polder PV hamert er op: Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

http://www.quotenet.nl/biz/donkere_wolken_voor_pure_energy.php (ook Pure Energy valt na analyse van de "activiteiten" en, vooral, van de mensen achter dat "bedrijf", schaamteloos in haar zelf gegraven graf en hoort in de categorie: verre van blijven!)
http://www.quotenet.nl/biz/verblind_door_zon_invest.php (het drama genaamd Zon-Invest; veelzeggende reactie van een van de lezers: "Veel lol, aan de Costa del Sol"...)

14 december 2008: VARA camerateam bij Polder PV. En wederom was er - gisteren - een camera aanwezig in huize Polder PV. Voor een nieuw programma van Astrid Joosten voor de VARA, wat zal gaan over de "gespannen relatie van de mens met [het fenomeen] geld", kwam er een zwaar bepakt team afgereisd naar Leiden. We hadden geluk, het was prachtig zonnig weer, dus de PV modules op het dak werden ook uitgebreid in the picture gezet. Het grootste deel speelde zich echter in huis af, o.a. achter de computer (logging programma zonnepanelen, productie grafieken, financiële resultaten). En er werd e.e.a. in ons huishouden getoond aan "duurzaamheid", besparingsmogelijkheden, de beroemde op (rekenkundig 93%, want "gesaldeerd op jaarbasis") zonnestroom gebakken appeltaart (een van de teamleden daarover: "hoogtepunt van de dag"...), toilet spoeling met regenwater, etc. En een stukje over mijn opvattingen m.b.t. het slijk der aarde (geld) en hoe daar mee om te gaan. Ik ben benieuwd wat er van gemaakt gaat worden, er wordt nog gebrainstormd over de precieze invulling van het programma, en mogelijk worden delen van de opnames pas in het voorjaar uitgezonden (krijg ik nog bericht van). Maar de opnames alhier zijn reeds gemaakt. Blijkbaar vond het reportage team het erg gezellig in huize Polder PV. Ze kwamen om 13h00, en gingen pas rond half vijf 's middags weg, toen het al donker was...

Erg leuk was het feit dat het camerateam ook al aardig in de bewuste hoek bezig bleek te zijn (ze hadden nota bene Kuyichi kleding aan, een van de ver voor de muziek uit lopende pioniers op fair trade kleding gebied). Het meest byzondere was wel de revolutionaire nieuwe belichting die ze bij zich hadden. Professionele belichting die heel wat minder "power" nodig heeft dan het oudere spul waar flink wat vermogen doorheen gejaagd moest worden voor een goede belichting voor TV opnames. Zie foto!

^^^ Energie/stroom besparende nieuwe belichtingstechnieken voor de mobiele cameraploeg met heel wat minder vermogen dan tot recent nog massaal werd ingezet. Rechts (nog niet ingeschakeld, er komt een zee van licht uit als de buizen op temperatuur zijn) een fraaie, op statief te monteren lichtbak van Kino Flo, Inc. Met vrij eenvoudig verwisselbare innovatieve dubbel uitgevoerde fluorescentiebuizen (verschillende lichtspectra) van elk 55 Watt, geeft met "slechts" 220 Watt vermogen fel spotlicht af, voldoende voor binnenhuisopnames met overzicht shots. Dubbele buizen-in-een-fitting van OSRAM (Studioline 55W/5600) en Kino Flo (55W/KF29 "True Match" serie, 2G11-type). De bak heeft een ingebouwde 380 volt omvormer voor de buizen. Links een zeer fel schijnend kleiner spotje met een hoop high-power LEDs van LITE Panels.com (Litepanels, Inc., North Hollywood, California) voor het fijnere werk, detail opnames e.d. Mooi spul, met absurd laag werkvermogen (op website: 8,4 Watt voor zo'n module, met 70 LEDs...), en goed en fel licht gevend! In het studiogebeuren zelf (u kent het wel, bloedhete studio's bomvol hoog-wattige spots) zou met dit soort innovaties dus ook zeer veel energiebesparing (en acteurs-comfort...) bereikt kunnen gaan worden. Ik hoop dat de Nederlandse TV-studio's daar snel werk van gaan maken: milieuwinst, "sociale" winst, en, uiteraard: scheelt weer een hoop omroep bijdrage pecunia die voor heel wat nuttiger doeleinden aangewend zou kunnen gaan worden (nog meer energiezuinige apparatuur, bijvoorbeeld)... Uiteraard draaide deze energiezuinige apparatuur deels op fotovoltaïsch opgewekte duurzame elektriciteit van Polder PV op deze zonovergoten, koude winterse dag (13 december), 8 dagen voor de passage van de kortste dag van dit jaar: De productie was ondanks de zeer korte daglengte niet te versmaden, ruim 1,8 kWh (1,5 kWh/kWp) ... © Peter J. Segaar/Polder PV, Leiden, the Netherlands

De bedoeling schijnt te zijn, als alles doorgaat (weet je ook in de TV wereld maar nooit) dat in maart 2009 door de VARA uitgezonden zal worden. Ik laat het u wel weten als ik meer hoor. Voorlopige webpagina:

http://omroep.vara.nl/Nieuw-programma-Astrid-Joosten.1640.0.html

8 december 2008: 2009 promises to be a very interesting year... Aldus de uitleg van Solarbuzz als je op hun prijsgrafiek voor "retail prijs" van zonnestroom modules in U.S.A. en Europa klikt (goed lezen wat daar staat en hoe die fascinerende grafiek geïnterpreteerd dient te worden...).

Het gaan inderdaad interessante tijden worden, zeker in Europa met dat leuke sprongetje omlaag. Nu even afwachten of dat inderdaad gaat doorzetten, dat "sprongetje naar beneden". Wellicht dat de Amerikanen dan snel kunnen gaan volgen, want die moduleprijs daar is nog niet wat 'ie zou moeten zijn.

Verheugend is ook dat Solarbuzz melding maakt van het feit dat veel nieuwe modules al nominale vemogens van meer dan 200 Wp schijnen te hebben. Voor Duitsland wellicht oudbacken nieuws (volstrekt normaal daar...), maar in Nederland kan het fossiele Ministerie van Economische Zaken zich nauwelijks voorstellen dat er modules bestaan op dit aardklootje met een vermogen van meer dan 150 Wp. Kom ik nog op terug...

^^^ Prijsontwikkeling retail prijs voor > 125 Wp modules (NB: gekocht per stuk) in U.S.A. (blauw) resp. Europa (groen). Let op het intrigerende "neerwaartse haakje" voor de Europese grafiek aan het eind van dit jaar (terwijl de Amerikaanse curve blijft hangen boven de $ 4,80/Wp). Nog even en we zijn weer op het "all-time low" rond 2004 (voor Europa, plm. € 4,62/Wp). Lees s.v.p. de uitgebreide uitleg op de Solarbuzz website door op de grafiek op de homepage te klikken. © Solarbuzz LLC

http://www.solarbuzz.com/

8 december 2008: BODE, Arie Kroon, en SDE Kafka. Het laatste nummer (november 2008) van het helaas nog sporadisch verschijnende blad van ODE (BODE) viel in de brievenbus. Ook dit is een omineus teken aan de wand van de verwoestingen en de diepe voren die het Haagse destructiebeleid op het vlak van duurzame energie de laatste jaren in onze samenleving heeft getrokken. Van een "we gaan er allen voor, duurzame opwekking en de decentrale revolutie is het primaire doel, iedereen mag meedoen, we slopen alle mogelijke bureaucratische drempels, we enthousiasmeren de burgers om 100 procent en zonder limiet te kunnen participeren, en we maken daarvoor maximaal financiële middelen vrij [EEG]" beleid is immers geen sprake in Nederland. En dus is er ook nauwelijks meer iemand te "porren" om iets op dit vlak uit de zware polderklei te trekken. Laat staan dat zo'n vermoeiende operatie door "vrijwilligers" getrokken kan worden (die vaak ook nog eens zeer drukke banen hebben). Er is in ons door marktgeile politici kapot-geliberaliseerde landje geen enkele garantie dat je niet binnen de kortste keren keihard met je hardwerkende, duurzame hoofd tegen gewapend, energie-intensief ambtelijk beton stoot, je op roestvrij stalen hoge bureaucratenhekken stuit, of dat je geëlektrocuteerd wordt door juridische scherpslijperijen van atoomstroom kwaliteit. En dat alles is dus do-de-lijk voor een gezond ondernemers- en particulier initiatief klimaat.

Het is van zo'n ten hemel schreiend en diep treurig niveau, als je ziet wat er al jaren lang bij de oosterburen voor fenomenale door burgers gerealiseerde (grote!!!) duurzame energie projecten wordt gerealiseerd en nog steeds uit Duitse bodem wordt getrokken. Zo maar drie willekeurige voorbeelden: 59 kWp zonnestroom fraais in Oedheim, Schwaben, of deze prachtige 34 kWp "Bürgersolaranlage" op het stadhuis en de 48,5 kWp Kaneka amorf Si installatie op de Realschule van Kronshagen in het "barre" hoge noorden [Schleswig-Holstein] van de bondsrepubliek. Als je dat soort in Nederland compleet onhaalbare burgerprojecten in ogenschouw neemt, kun je niet anders dan de haren uit je kop rukken over de permanente sabotage en het miezerige "gemaximeer" op mini installaties van 3,5 kWp aan 20 standaard 175 Wp moduultjes en bezopen gecapte normopbrengsten van 850 kWh/kWp per jaar in ons poldermoeras.

Arie Kroon

In de laatste BODE enkele zeer interessante bijdragen, waaronder een leuk item over "onze" niet genoeg te prijzen (doch extreem bescheiden) Nationale Held Arie Kroon en zijn unieke "nul-energie" woning die hij zelf heeft ontworpen en waar hij al talloze jaren met zijn vrouw in woont, in Woubrugge. Zie o.a. het al bijna antiek bericht in "die ander Ode", van 1997. Voor data van het totaal ongeveer 3,8 kWp grote, reeds in december 1992 (!!!) geïnstalleerde PV-systeem bestaande uit 76 stuks oude 45 Wp (plus) en 8 "semi"-dummy multikristallijne modules van leverancier R&S Renewable Systems, zie dit hoofdstuk op zijn site. Over pioniers gesproken...

De heer Kroon zal met verbijstering en afgrijzen het eeuwige gepruts van de bouwwereld in Nederland aanzien, die, enkele unieke uitzonderingen daargelaten (o.a. de briljante strategen van Seinen in Noord Nederland, of de projectontwikkelaars van de Stad van de Zon in Heerhugowaard), nog steeds niet op de zon gebouwde peperdure woningen blijft bouwen die voor vele decennia kostbare bouwgrond staan te verzieken met veel te hoge fossiele energieverbruiken: weggegooide kansen en bakken met verspilde fossiele energie en ditto CO2 uitstoot tot gevolg. Het stuk heet trouwens nogal misleidend "Leven zonder energiebedrijf". Zelfs nationale held Arie Kroon zal helaas niet zonder die fraaie jongens kunnen: zodra de netkoppeling wegvalt, zit ook Arie diep in de put met automatisch van het net geschakelde omvormers... Ook Arie "saldeert", al is het een soort van administratieve "uitruil" van zijn surplus aan elektra uit zijn fraaie zonnestroom installatie met zijn geringe tekort aan warmte die hij nog steeds uit een beetje gas betrekt, ondanks de ver doorgevoerde isolatie van het fraaie pand en het oversized thermische zonnecollector systeem, geïntegreerd in het dak. Dit alles gaat bij hem op energetische basis, zo is zijn energie "nul" woning ook geconcipieerd, al vele, vele jaren geleden. Voor die "administratieve" uitruil heeft Arie nog steeds "een" energieleverancier nodig. En hij betaalt natuurlijk stevige vastrechten, zowel voor de elektra- als voor de gas aansluiting, en, tegenwoordig ook bij de energieleverancier zelf (er wordt ongelofelijk gerotzooid met dat "vastrecht leverancier", je reinste piraterij)... Van "een" energieleverancier kom je beslist niet zomaar af in ons aan bezopen vastrechten (en straks: "capaciteitstarieven"...) kapot gaande NEEderland...

De accu jongens moeten dus maar eens flink gaan opschieten, want als het aan de netjongens, de semi-energiemonopolisten, en de nieuwe "leverings-piraten-zonder-netbedrijf" ligt mogen die verduivelde decentraal elektra opwekkende burgermansjes maximaal financieel worden uitgekleed voor de brutaliteit van het "betreden" van de laagspanningsnetten. Die trouwens door onze voorouders zijn opgehoest, dus waar hebben die gasten het toch elke keer weer over, als ze zich de verbijsterende arrogantie aanmeten dat zij de "eigenaren" zijn van "onze" netten, en dat zij zogenaamd het recht zouden hebben op het in rekening brengen van de meest absurde en onwaarschijnlijke vastrechten, "meetdiensten", e.d. Een groot deel van het artikel gaat verder over mensen die werkelijk proberen om "zonder energiebedrijf" (lees: zonder aansluitingen) te leven, maar dat is echt van een fundamenteel ander niveau dan de briljant ontworpen netgekoppelde woning van Arie Kroon. Al is zelfs Arie zijn woning feitelijk al lang "achterhaald", want Sonnenpabst Rolf Disch is zijn energiePLUS concept, al keihard in de praktijk gerealiseerd in zijn Solarsiedlung en het fantastische Sonnenschiff bedrijfsverzamelgebouw project in Freiburg (meer energie opwek dan gemiddeld verbruik!) al lang aan het uitventen in Duitsland. Tja, je hebt een energie PLUS bevorderende EEG Wet, of je hebt hem niet. Dass ist alles völlig unvergleichbar mit die Holländer...

SDE treurnis

Ook twee tale-telling stukken over de vreselijk vermoeiende belevenissen van zowel een SDE aanvrager voor zonnestroom (n.a.v. een "anonieme" mededeling van een "bron bij Ecostream" die niet met name genoemde partijen in een karakteristieke SDE procedure weergeeft), als van de bij de incrowd bekende Esther Zumpolle van Rome Energy Solutions, die nog een paar scharrige korreltjes brood hoopt te verdienen aan de karakteristiek Nederlandse SDE regeling...

(1) U heeft reeds bakken aan gedetailleerde info over de vermoeienissen m.b.t. "SDE en zonnestroom" op Polder PV tot u kunnen nemen (ingangs-pagina: kijk hier), nog steeds, ondanks af en toe gepruttel uit Den Haag, onweersproken en niet weerlegd. Dus dat ga ik hier uiteraard niet herhalen. In genoemde twee artikelen gelijkluidende "bezwaren" en kritiek dus. Titel van het eerste stuk is wel leuk gekozen: "Wat is de energetische terugverdientijd van een aanvraag zonne-energie?" Die kan Den Haag steken "op een plaats waar de zon niet schijnt", als het aan Polder PV ligt... Misschien kan ECN Beleidsstudies opdracht geven aan Copernicus Instituut van de RUU en de zeer vlijtige "administratiekosten rekenaars" van Actal om dat eens lekker door te gaan zitten rekenen...

<<< Zoekresultaat op "NEN 3249" op de officiële website van het Nederlands Normalisatie-instituut. Tevergeefs, geen document gevonden (rode pijl). Ook geen "ontwerp norm" of whatever ...

Leuke bijkomstigheden: volgens het eerste stuk zou de NEN norm 3249 voor een nieuw (volgens netbeheer zogenaamd verplicht, zie o.a. pagina Essent netbeheer = Enexis, let op de bijkomende leugen van "verplichting 4-telwerk netmeter"...) meterbord voor de bruto productiemeter niet eens bekend zijn bij NEN zelf (geef in zoekveld "NEN 3249" in...). Tranen schieten in mijn ogen, ik weet niet of het van verdriet of van kramp in een reeds lang vergeten lachspier ergens in mijn buik is. Bovendien kostte alleen al de aanpassing van de meterkast de klant 235 Euri (dat zijn 235/0,33 = 712 kWh kostbare SDE subsidie kilowattuurtjes*), tig maal bellen met het netbedrijf "hoe het zit met die productiemeter", etc., etc. Typisch, diep triest makend en beslist niet "stimulerend" hollandsch bureaucratengez***, dus.

*Uitsluitend geldig voor het beetje opbrengst wat maximaal in 2008 door een bruto productiemeter bij de paar "gelukkige" SDE klanten is geregistreerd. Voor de besproken klant was dat al meteen zijn complete opwek sinds installatie datum.... In 2009 worden dat nog veel meer kilowattuurtjes omdat het subsidiebedrag/kWh zal dalen... NB: 712 kWh is zo'n beetje 64% van de verwachte jaaropbrengst van het zeer gunstig in de zonrijke kustregio gelegen PV-systeem van Polder PV...

(2) In het tweede stuk getiteld "SDE-ervaringen van een zonnestroom-installateur" doet Esther Zumpolle (ex-Stroomwerk) van Rome Energy Solutions in Rossum (Gelderland) kond van haar "belevenissen" vanuit de installateurs-kant bezien. Meest opvallend: "... ik kan er niet enthousiast over worden.", "... subsidiebedragen niet langjarig gegarandeerd." (let wel: de heer Samsom vindt nog steeds dat er "zekerheden" zijn op dit vlak, die echter ook al binnen de branche zelf dus beslist niet als "vanzelfsprekend" worden beschouwd, hetgeen door Polder PV volledig wordt onderschreven!), "... getuigt niet van daadkracht ...", etc. Toch heeft mevrouw Zumpolle de gelegenheid genomen om enkele klanten aan PV-systemen te helpen (ondanks achterwege laten van "marketing activiteiten"), heeft ze 100 offertes van - gemiddeld - 2 kWp uit doen gaan, rekent ze, zeer verstandig (doch zelden door collega's genoemd!) op een eenmalig omvormer vervanging tijdens de 15 jaar SDE periode (om klanten bovenop alle onzekerheden niet voor financiële verrassingen te laten staan als het onverhoopt zo ver zou komen) en rekent ze pas voor installaties vanaf zo'n 3 kWp (...) op "quitte spelen in 15 jaar", door alleen al de absurde overhead van zo'n 1.100 Euri in die periode. In ieder geval "geen goudmijn", maar dat hadden de beste rekenaars al lang door. Een goudmijn is PV nooit geweest, en zal het ook nooit worden. Knoop dat in uw oren en wijs een ieder die dat beweert s.v.p. de deur. Verder natuurlijk toch doen, want het energieheft in eigen handen nemen is zo stimulerend, dat u de besparingskoorts er gratis bij krijgt. De combinatie van beide is BINGO!

10% van de klanten laat meteen installeren zodra dat kan, de rest "oriënteert zich" totdat de subsidie "beschikking" van SenterNovem in de bus valt. In september heeft nog maar 15% van de klanten buiten de "early movers" alsnog een bestelling geplaatst (meestal gemaximeerde 3,5 kWp installaties), 9% ziet van koop af (diverse redenen), 65% heeft nog niet gereageerd tijdens het schrijven van het artikel... (finale status tijdens verschijnen Bode begin december onbekend).

Conclusie: de SDE regeling is beslist geen "stimulerende" regeling gebleken (bij nota bene een serieuze aanbieder met hart voor de zaak!), anders had mevrouw Zumpolle wel een respons van 100% moeten hebben gehad (minimaal 50% daadwerkelijke bestelling op basis van een uitgestuurde offerte had ik acceptabel gevonden als de SDE werkelijk een stimuleringsregeling was geweest voor alle partijen). Zou Den Haag er van leren, denkt u, of gaat er weer geprutst worden aan de uitgangspunten van een per definitie hopeloze regeling waaraan voor de zoveelste maal weer "grote jongens" een zakcentje extra aan verdienen (i.p.v. de onafhankelijke, gevestigde, of zichzelf op de kaart zettende kwaliteits-leveranciers), met soms modules van onbekende oorsprong, en ditmaal ook de netjongens, de metercowboys en de nauw aan EZ gelieerde CertiQ dames en heren flink mee mogen graaien in de pot met belasting geld? Die aangewend zou dienen te worden ter bevordering van duurzaam opgewekte kWh i.p.v. aan de stimulering van verstikkende bureaucratie?

Bizar

In dezelfde Bode staat (nota bene!) een integraal persbericht van EZ met de mening van de Energieraad over de NL energievoorziening. En ja hoor, daar izzie weer, "... ook aan de optie kernenergie moet nu reeds volwaardig gewerkt worden", volgens deze zwaar in fossielen gedrenkte club o.l.v. de heer Vogtländer (de zoveelste "ex-Shell medewerker" die de Nederlandse Staat "adviseert" om vooral niet te progressief duurzame energie te bevorderen). Je wordt er scheitziek van, van dat eeuwige gezwam en gedram over de museum technologie kernsplitsing, die ex-collega Boerma van Delta er zo graag door wil rammen in ons arme land... Erger nog: deze waanzin wordt door ODE niet eens van een vette repliek voorzien!!! Dat zou in Duitsland nooit van zijn leven ongeschonden in een lijfblad van een duurzame energie organisatie gekomen zijn, en al helemaal niet zonder VLAMMEND doch zwaar inhoudelijk beargumenteerd commentaar zijn gebleven.

U kunt er zelf wat aan gaan doen: ODE zoekt nog steeds naar zowel een redacteur voor het lijfblad, als naar een penningmeester voor de vereniging. Melden bij Ernst Vuyk, voorzitter@duurzameenergie.org s.v.p.!

Arie Kroon dan nog maar weer, tot slot, in zijn niet te weerspreken one-liner in de laatste BODE:

Waarvan akte, beste Arie. Jullie zijn (inmiddels) niet alleen meer, al moeten "het" er beslist miljoenen meer worden. Nederlanders: actie gevraagd, wacht in Gaia's naam niet op Den Haag, maar steek zelf de handen uit de mouwen! Gaat ook een stukkie sneller, je hebt maximaal controle over je eigen situatie, er zitten niet meteen kuddes ambtenaren en allerlei meet- en netboys met vieze vastrecht luchtjes op uw nek (hoop ik voor u), en je hebt direct resultaat als de stekker van de omvormer in het stopcontact gaat. Doen, Dus!

http://www.bndestem.nl/extra/spectrum/2932834/Leven-zonder-energiebedrijf.ece (vrijwel identieke tekst over Familie Kroon in BNDeStem van 5 april 2008...)
http://www.duurzameenergie.org (website Organisatie voor Duurzame Energie)

8 december 2008: November nat en duister. Maar dat wist u al. Inmiddels is de maandgrafiek op de highlights pagina van Polder PV weer ververst (NB: data van het 1,02 kWp deelsysteem). Slechts bijna 24 kWh kwamen er de sombere november maand uit de 10 oude modules, en 5,7 kWh uit de laatste 2. Totaal ongeveer 29,7 kWh. Maar november 2004 gaf een nog iets slechtere opbrengst te zien, dus tel uw zegeningen. Met de in totaal ruim 895 kWh voor de 1,02 kWp deelinstallatie (tot en met eind november), en met de zeer bevredigende 200 kWh die tot 1 december reeds uit de 2 zuid-gerichte 108 Wp modules werden geperst, zitten we al op zo'n 1.095 kWh dit jaar. Met de gemiddelde december opbrengst voor de 1,02 kWh installatie tm. 2007 (ruim 15 kWh) en de opbrengst voor dec. 2007 voor de laatste 2 modules (5,6 kWh) als reken"gemiddelde", zouden we dit jaar uiteindelijk op een dikke 1.115 kWh moeten kunnen komen, ongeveer 93% van ons gemiddelde jaarverbruik van ongeveer 1.200 kWh/jaar. Dus ondanks het zeer intensieve computer gebruik en thuiswerk (automatisch leidend tot een relatief hoger elektra gebruik dan wanneer er "elders" wordt gewerkt), blijven we op een zeer hoog aandeel zonnestroom ("gesaldeerd op jaarbasis") doorwerken bij Polder PV.

5 december 2008: Knipperlicht beleid heeft winterrust nodig. Tja, het doorspitten van alleen al die 9.000 SDE aanvragen voor zonnestroom, het ervan "goedkeuren", het verwerken van al die gegevens, het vaststellen van "voorschotbedragen" (al worden die pas met terugwerkende kracht voor 2008 in 2009 uitgekeerd...), het verwerken van de nu alweer bekende (en veel te laag vastgestelde, want correctiefactor veel te hoog) nieuwe voorschotbedragen in nieuwe begrotingen, het in goede banen leiden van de complexe aanvragen van de windboeren, het verwerken van het verlies van 22 van de 39 biovergistings-aanvragen, het als gevolg van de massieve impact daarvan het weer in behandeling nemen van op de stapel "reserve" liggende aanvragen... en gaat u zo maar door. Dat is allemaal een beetje veel werk voor een paar hard werkende ambtenaren. Die mogen dus best wel even "vrij", toch? We zijn geen slavendrijvers, immers.

En dus moet er blijkbaar weer eventjes "pas op de plaats" gemaakt worden totdat er ergens weer wat geld beschikbaar is. Want continuïteit, dat is teveel gevraagd. Zelfs in olie-, klimaat-, energie-, grondstoffen-, en economische crisistijd...

Vandaar dat deze tale-telling mededeling van de subsidiefabriek niet helemaal als een "verrassing" komt, maar mogelijk qua "politieke impact" nog wel tot wat opdwarrelend stof in de arena op het Binnenhof kan leiden. Of niet. Het blijft NEEderland, natuurlijk... (vetdruk van Polder PV):

Natuurlijk, we wisten deze zomer al lang dat het "budget" voor zonnestroom flink was overschreden (sluitingsdatum 1 augustus) en dat het voor 2008 dus geen enkele zin meer had om in te schrijven, ondanks het haastige geschraap van vd Hoeven om "ongelukken in de Tweede Kamer" te voorkomen door de overschrijding van 10 naar uiteindelijk wel 18 MWp aanvragen voor zonnestroom subsidie (doch geen enkele garantie dat die 18 MWp ook daadwerkelijk geplaatst gaat worden). Maar er is per 1 december blijkbaar helemaal NIKS meer mogelijk, ondanks het feit dat de zeer hoge impact hebbende intrekking van die 22 van de in totaal 39 biovergistingsprojecten (!!!) een hoop SDE geld vrijgemaakt moet hebben. Desondanks moeten we nu maar weer liefst 4 maanden lang gaan wachten op wat komen gaat en onze knopen gaan tellen en oppoetsen...

Het "eerste kwartaal" is ook nogal een ruim begrip, en dat woordje "verwachting" stemt ook niet erg gelukkig, want daar kunnen ze in Den Haag alle kanten mee op. Dat eerste kwartaal eindigt namelijk 31 maart 2009 ... (kun je ze d'r nooit op pakken dat ze valse beloftes hebben gedaan, ze hadden ook kunnen zeggen "ergens in het begin van 2009"). En: deze kermis gaat elk jaar weer optreden, als we pech hebben. Zeker als de "grote bedrijven" de smaak te pakken krijgen, en hun geoliede juristenmachines overuren laten draaien om zoveel mogelijk van die lucratieve SDE centjes (lees: belastinggeld) hun kant op te laten vloeien, daarbij de burgers voor de zoveelste maal in de z**k zettend (en aan hoge energienota's laten bungelen).

Conclusie: onvervalst kruideniers-hollandsch handen-op-de-Staatsknip knipperlicht- en wipkipbeleid. Stop and Go. Hit and Run. Tot Hier En Niet Verder, totdat "Den Haag" er weer zin an heb. Duurzame energie markt verwoestend beleid. "Ze" leren het nooit in Den Haag.

http://senternovem.nl/sde/

5 december 2008: Solicited e-limerick. In een korte reactie van een profi uit het "PV-wereldje" op mijn suggestie om de Ferrarismeter bij de SDE klanten met recent geïnstalleerde (nog slechts weinig producerende) zonnepanelen lekker in achterwaartse richting te laten tollen werd verzocht of ik weer kon antwoorden in dichtvorm in de gedachte van het "Goedheiligman" gebeuren. En, natuurlijk, n.a.v. het vrijwel stilstaande SDE gedoe (zie ook volgende stukje hierboven). Eerst het mailtje van de installateur, dan mijn antwoord:

"Bedankt voor de opstekers. Je volgende mail moet toch echt weer in dichtvorm. Voorlopig draaien de meters niet dol, wij echter wel. Lang leve de SDEnterklaas."

Reactie Polder PV:

E-limerick op verzoek

PolderSint

(met dank aan de trage, trage, slaapverwekkende bureaucratie en decentrale opwekking saboterende "duurzame" partijen in ons land)

5 december 2008: Unverschämt... Dat een gemiddelde Nederlander nog nooit van het beste financierings-"instrumentarium" ter bevordering van duurzame elektriciteit heeft gehoord, het Duitse EEG: het zij hem/haar vergeven. Al werd het nu echt de allerhoogste tijd (het EEG is al sinds 2000 van kracht...) dat deze zich daar eens over ging informeren. Dat een gemiddelde journalist die door alle energieproblemen "op het spoor" is gekomen van dat ge-wel-di-ge ondersteuningsregime, en daar in een tongue-in-cheek stukje over de klokken en de klepels desondanks vette blunders mee maakt (Polder PV corrigeert zich helemaal suf aan ingezonden commentaren...): een diepe zucht waard. Dat Nederlandse politici in klimaat-, energie-, grondstoffen- en financiële crisistijd zich niet eens grondig in Duitsland zelf laten informeren over de implementatie en uitvoering van het EEG, maar zich wel door EZ er regelmatig over laten voorliegen (en dus een kop in het zand blijven steken), begint al extreem bedenkelijke vormen aan te nemen (hoor ik al tromgeroffel en "parlementaire enquête!!!" in de wandelgangen???)

Maar dat nota bene een Duitser, die zich er ook nog eens op beroept een boek over zonnestroom te schrijven getiteld "Photovoltaikanlagen professionell planen und installieren" megablunders maakt bij de interpretatie van het eigen fantastische in Wet vastgelegde financieringsregime is ... inderdaad, zoals vakjournalist Jochen Siemer in een boekrecensie in Photon schrijft, "unverschämt". Zoek die maar eens op in uw Duits-Nederlandse Prisma woordenboek.

En niet alleen omdat het "professionele" boekwerkje van slechts 223 pagina's bijna 30 euri kost. Maar ook vanwege het feit dat het fraais in 2008 is gepubliceerd en dat het desondanks als uitgangsbasis voor de feed-in van zonnestroom een tarief van 49,21 eurocent/kWh noemt, wat echter het "instaptarief" is voor installaties die in 2007 aan het net zijn gegaan (bovendien: tot maximaal 30 kWp). Als de installatie in 2008 aan het net is gegaan ontvang je voor je direct op het net ingevoede zonnestroom echter al weer 5% minder, dus slechts 46,75 eurocent/kWh, en dat was allemaal op de fantastische Erneuerbare Energien website van het bloedeigen milieuministerie BMU terug te vinden, al vele jaren lang.

Dat is allemaal nog te overzien, zou je denken. De allergrootste blunder ligt hem in het feit dat de auteur (Jürgen Brück) vervolgens dat vaste tarief gaat zitten stuk rekenen, door er voor het betreffende systeem elk komend jaar 5% van af te doen, en na 20 jaar op een miezerige restvergoeding van slechts 18,61 eurocent/kWh voor die installatie uitkomt. Wat gelogen is dat gedrukt staat. Want als je in 2008 bent "ingestapt", ontvang je een vaste vergoeding van 46,75 eurocent/kWh, vanaf de datum van netkoppeling, tot het eind van het jaar, en de 20 volle jaren daarna: tot en met 31 december 2028!!!

De "professionele" heer Brück snapt blijkbaar niet dat die jaarlijks/eenmalige "degressie" uitsluitend geldt voor het vaste (20-jaar+) instaptarief voor nieuwe installaties, en dat dit tarief vervolgens niet meer zal wijzigen voor de systeemeigenaar. Het instaptarief ging elk jaar sinds 2004 wettelijk voorgeschreven met 5% omlaag, en die gaat met de nieuwste Wetswijziging per 1 januari 2009 uitsluitend voor nieuwe installaties met 8% omlaag, daarna afhankelijk van de werkelijk gerealiseerde marktgroei 1% hoger of 1% lager (of onveranderd bij een "stabiele" markt), voor nieuwe installaties. Zie mijn grafiek, en de eronder staande tabel met de nieuw geldende tarieven voor het "hoge groei scenario", gebaseerd op de nieuwe wetstekst van het EEG 2009. Met een wijziging in het tarief voor de reeds bestaande installaties heeft die degressie helemaal niets te maken!

Dat een gemiddeld Nederlands politicus zo'n gruwelijke blunder zou maken kijk ik al helemaal niet meer van op, want die weten vrijwel niets over de briljante finesses van het Duitse EEG. Maar dat een Duitser met de pretentie een "professioneel" boek te schrijven over zonnestroom dat uitkraamt, is zeker anno 2008 bezopen. Jochen Siemer had dan ook, naast de ferme terechtwijzing dat de auteur blijkbaar niet de moeite wilde nemen om een derde partij in te schakelen om zijn huisvlijt voor finale publicatie te corrigeren, als titel voor zijn (terecht kort gehouden) recensie bedacht: "Gut aufgemachte Desinformation".

Waarvan akte...

Bron: Photon 12/2008: 100.

4 december 2008: En weer een doorbraakje bij CSP... Van mijn extreem vlijtige nieuwsgaarder Rob Seljee krijg ik errug veel nieuwsberichten doorgestuurd. Kan ik uiteraard niet allemaal op ingaan (de polderboy blijft een mens, immers, die al nokkie nokkie met informatie zit), maar er zitten soms belangrijke tussen. Zoals deze: het Duitse DLR, een van de hardste trekkers aan diverse CSP projecten (groot-denken is deze ruimtevaart organisatie niet vreemd), voluit Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt geheten, is het gelukt om binnen het HYDROSOL II project van de EU waterstof direct uit geconcentreerd zonlicht te maken. Daarbij werd compleet CO2 vrij uit water middels geconcentreerd zonlicht H2 en O2 gegenereerd in een door DLR ontworpen speciale reactor, bij bedrijfstemperaturen tussen de 800 en 1.000 graden Celsius. Dit geschiedde in een 100 kilowatt installatie op een toren waarin middels spiegels zonlicht werd geconcentreerd. De toren staat op het westelijk van Sevilla (Zuid Spanje) gelegen Plataforma Solar de Almería (PSA), waar ook de beroemde PS10 "zonnetoren" staat waar de eerste commerciële CSP installatie met stoomturbine in de toren, met veel EU steun in werking is gezet, eind maart 2007: PS10 van Sanlúcar SA.

Dit concept, wat modulair uitbreidbaar is naar projecten op megawatt schaal, wordt gezien als een doorbraak naar de opschaling naar industriële procesinstallaties die CO2 neutraal een zeer belangrijke (hypothetische) schone energiedrager kunnen gaan maken: waterstof uit zonlicht en water. Wel in zonnige gebieden, uiteraard, want het blijft CSP techniek, wat vooral daar bij grootschalige toepassing hoge rendementen kan halen. Ik ben benieuwd op welke wijze deze ontwikkeling tot praktisch inzetbare technologie zal leiden. Zeker voor de industrie een zeer interessante ontwikkeling, is mijn inschatting. Weg met die kolencentrales: ga maar een H2 plant in Italië neerzetten, zo zou de suggestie kunnen zijn...

Het - uiteraard - Duitstalige bericht vindt u onder deze link, met dank aan Rob!

http://www.energieportal24.de/artikel_2976.htm

4 december 2008: Houston, we're going down! Zoals de meeste sectoren in de samenleving vallen er zware klappen, ook in de duurzame energie business. Zeker in een nog relatief jonge commerciële, dynamische en "nogal" kapitaalzuchtige business als de zonnestroom industrie, blijken de gevolgen van de mondiale crises niet onopgemerkt. Photon publiceerde in het november nummer al de nodige "zorgwekkende" trends, en het laatste nummer van dit jaar geeft helemaal een akelig beeld te zien. Alle pijlen in de Photon Photovoltaik Aktien Index (PPVX), die de aandelenkoersen van de 30 grootste PV bedrijven ter wereld weergeeft, staan in dit Photon nummer (met daarin de koerstrends tussen 1 oktober en 1 november 2008) op negatief (grote verschillen, -6,7 tot en met -57,5%). Een gemiddeld verlies van de PPVX index van maar liefst 35%. Da's effe slikken geblazen, maar er zijn zat bedrijfstakken waar het nog veel en veel slechter gaat, en dat kunnen bepaald geen "toekomstgerichte" takken van industrie genoemd worden, i.t.t. de PV-business.

Van massale ontslagen of faillissementen in de zonnestroom industrie is vooralsnog geen sprake, en het feit dat in de tussentijd de koersen wel 250 procent (!) hoger hebben gelegen, spreekt boekdelen over de groeipotentie van de business als de ergste hoofdpijn over is. Laat u dus beslist niet gek maken door fossiele kletsmajoren die met hun al lang afgeschreven milieuzieke centrales effetjes goede sier lopen te maken, want die krijgen straks een leuk CO2 uitstoot tariefje voor hun kiezen. Als de Europese beleidsmakers tenminste hun soms ietwat weke ruggengraat recht blijven houden en zich niet laten koeieneren door lobbyisten die liever onze planeet naar de koleren blijven helpen dan dat ze hun levenswandel eindelijk eens 180 graden gaan omgooien...

Pijlen (wit in rode ballen) naar beneden en negatieve "groei" cijfers (blauwe kolom: trend vanaf 1 jan. 2008, witte kolom: trend sinds 1 okt. 2008). Ook de PV-industrie onkomt niet aan deze mondiale (tijdelijke?) marktgekte. Slechts 2 fondsen (ECD resp. Ersol) hadden nog sinds 1 jan. 2008 een bescheiden (1,5%) resp. een zeer respectabele groei (43,3% ), al zijn beide fondsen sinds 1 oktober ook gedaald (-41,4 resp. -6,7%). Ersol is eerder dit jaar door het machtige Bosch overgenomen, wat een enorme koers opwaardering heeft gegeven voor dit hoog aangeschreven Duitse bedrijf. © Photon 12/2008: 51. "PPVX: Dramatischer Absturz"

Ach, het "indexniveau" is inmiddels op dezelfde hoogte als begin 2007 gekomen, en dit zijn slechts "koersen", dus waar maken we ons druk om. Zorgen zijn er beslist (overal is dat de trend), en die zorgen werden ook tijdens de druk bezochte (record) Solar Power 08 conferentie in oktober in San Diego geuit en door zeer verschillende partijen geanalyseerd (Duitstalig artikel bij mij te bekomen). Maar de basis van de industrie is zeer gezond, en als deze "door de dip" heen is, zijn de verwachtingen dat de industrie een flinke inhaalslag zal gaan maken en in hoog tempo zal blijven doorgroeien. Zonnepanelen worden nog steeds bij duizenden verkocht, de vraag blijft onverminderd hoog. Effe doorbijten dus, en handen uit de mouwen. Als "het" dan toch allemaal compleet fout gaat, en "de mensenwereld" gaat reddeloos aan haar onvoorstelbare arrogantie (beter gezegd: de ongeremde hebzucht van de elites) ten onder, kun je in ieder geval zeggen dat je met opgeheven hoofd bent gegaan. Beter dan stilletjes in een hoekje gaan zitten kniezen... Toch?

Hering, G. & Siemer, J. (2008). Sorgenvolle Aufbruchstimmung. - Photon 12/2008: 42-45.

http://www.photon.de
http://www.photon-magazine.com/ppvx/index.htm (on-line PPVX index bij de Engelstalige pendant van Photon)

4 december 2008: Uit den ouden doosch. Altijd leuk. Tijdens een poging tot het opschonen van de alsmaar niet korter wordende "in" box van mijn e-mail programma kwam ik weer een fraaie tegen (uit het voorjaar van 2008) die ik u niet wil onthouden. Een zoveelste "offer you can't refuse" uit China voor "samenwerking" bij de handel in amorfe Si modules met een nogal laag omzettingsrendement van 3,5-5 %... Als u een website heeft over zonne-energie, zult u op termijn gegarandeerd vergelijkbare mails in uw "in" box gaan vinden. Vetdruk van mijn hand:

Je zou er warm van worden, zoveel Hosanna en Divine-gestuurd geslijm, en er al snel van naast je schoenen gaan lopen. Jammer dat Amon Re niet als "zegen brenger" werd gebruikt, anders had ik er wellicht iets anders over gedacht...

Wat dacht u? Zal ik voor het eerst in een jaar of 18 maar eens een vliegticket (met afkoop van een zooi CO2 aflaten, uiteraard) richting China gaan kopen, of wellicht een paar weken voor een - ongetwijfeld pepâhduug - transcontinentaal ritje met de Trans Siberië Express gaan uittrekken?

Of toch maar lekker liever door blijven bakken met die archaïsche, maar oerdegelijke, onverwoestbare, 13 (93 Wp exemplaren) resp. 15 "miezerige" procentjes (108 Wp panelen) rendement hebbende Shell Solar (Gaia hebbe haar ziel) multikristallijne PV-moduultjes?

3 december 2008: SDE metercowboys blijven de boel flessen! Ondanks de keiharde toezeggingen van mevrouw van der Hoeven over het "mogen blijven hangen van de bestaande Ferrarismeter" en de daarop volgende Wijzigingsregeling in de Staatscourant die vanaf 5 november jl. de status van "wet" heeft (zelfs in ons van piraten vergeven land nog steeds de gebruikelijke wijze van "op te volgen Gebod"), blijven sommige metercowboys proberen om hetzij stiekem, hetzij van niks wetend, of slecht geïnstrueerd door hun bazen die beter zouden moeten weten, toch proberen om de aanwezige Ferrarismeter bij zonnestroomklanten met SDE beschikking te kapen. En dat prachtding te vervangen door een of ander peperduur apparaat wat omineuze dingen "kan", wat mogelijk extra sluipverbruik genereert, waarmee mogelijk allemaal datastromen over uw verbruik ongevraagde dagelijks uw huis kunnen gaan verlaten, en waar de netbeheerder u mogelijk extra vastrechten of absurde meerkosten voor de "meetdienst" voor in rekening gaat brengen zonder dat u dat wordt verteld...

Ik citeer uit een e-mail die ik vandaag binnenkreeg de krankzinnige beweringen die zo'n meter piraat ("P") deed bij zo'n SDE slachtoffer "to be" ("S") die, net als vele miljoenen huishoudens met hem, nog steeds die prachtige, volautomatisch zonnestroom "salderende" Ferrarismeter in zijn meterkast heeft:

NB: de afkortingen P. resp. S. zijn puur toeval, en slaan niet op het actuele clownspaar Piet en Sinterklaas...

Dit, mijne dames en heren, is dus wat ik "de terreur in de meterkast" ben gaan noemen. En wat allemaal nog vele malen erger gaat worden ("capaciteitstarief", "slimme meter"...), want brancheorganisatie EnergieNed wil een maximale houdgreep op die onwillige burgers die allerlei rare fratsen uithalen met zonnepaneeltjes. Dat kunnen ze natuurlijk beslist niet gebruiken, die Duivelsche Aantasting van Hun Lucratieve Monopolie, en bedreiging van hun jarenlange slinkse pogingen om ons burgermansjes via meterkast manipulaties financieel aan de bedelstaf te brengen.

EnergieNed heeft zich ernstig vergist. Als ze zo doorgaan breekt er binnenkort een bloedige burgeroorlog uit in het kleinste kamertje van de reeds tot waanzin gedreven decentraal duurzame energie opwekkende en weinig elektra verbruikende, burgermans!

Gelukkig was deze klant zo gis om daar even een stokkie voor te steken, maar hoeveel van metermaterie geen kaas gegeten hebbende SDE slachtoffers zullen er wel in zijn gestonken of gaan er alsnog op aanstichten van de metercowboys, zo illegaal als de neten, en mogelijk zelfs tegen extra kosten, instinken???

Als u zoiets illegaals mocht overkomen, wilt u dan direct met zeer duidelijk op schrift gesteld wat er precies is gebeurd (of wat gesuggereerd werd wat volgens de meterpiraat zou moeten gaan gebeuren), alle politieke partijen daarover aanschrijven (hier websites individuele TK leden) en uw beklag daarover gaan doen? Gaarne een kopie van uw mail naar Polder PV en de Zonnestroom Producenten Vereniging, want deze voortdurende Meterkast Terreur dient met harde hand tot zwijgen gebracht te worden!

3 december 2008: Update grafiek NL-VLA-D. De in het vorige stuk weergegeven grafiek heb ik nu niet alleen voor de totaal opgestelde PV-capaciteit in Nederland, Vlaanderen en Duitsland beschikbaar. Via een "rollover" ("mouseover") functie heb ik nu ook de opgestelde capaciteit naar het inwoner aantal terug gerekend en weergegeven in een soortgelijke grafiek. Door de muiswijzer te bewegen kunt u wisselen van grafiek. Vlaanderen lijkt Nederland op dit front al te hebben ingehaald...

3 december 2008: CBS velt "het oordeel" over PV-Nederland, Vlaanderen rukt razendsnel op. Het CBS heeft definitief het Salomons-oordeel over zonnestroom in Nederland "pre-SDE" geveld in hun definitieve rapport "Duurzame Energie in Nederland 2007": janken met de pet op en slechts een walgelijk miezerige 1,4 MWp (zeg maar: 8.000 paneeltjes van 175 Wp) bijgeplaatst in een land met dik 16 miljoen inwoners. Althans, volgens de gegevens die het CBS ter beschikking staan (in samenwerking met brancheorganisatie Holland Solar). Dat is echt schandalig nul komma niks natuurlijk, voor een absurd rijk land als Nederland. Al ben ik maar wat blij voor de mensen die ondanks alles vorig jaar toch modules hebben geplaatst in eigen beheer en een hele dikke vinger richting fossiel Den Haag hebben opgestoken.

NB: er is in 2007 "0,1 MWp" netgekoppeld vermogen door "energiebedrijven" bijgeplaatst (??? 100 kWp deelproject Heerhugowaard ???), en 0,3 MWp "autonoom", dus het particuliere aandeel was zelfs maar 0,8 MWp, al klopt het sommetje in de CBS tabel 5.1.2 [1,2 MWp] dan weer niet met de in tabel 5.1.1. genoemde 1,4 MWp...

In 2008 zal er ook ondanks of juist misschien wel vanwege alle SDE ellende weinig bij zijn gekomen, al zal het een stuk meer zijn geweest dan in het zoveelste Ramp Jaar 2007. Beslist NIET, echter, die 18 MWp die aangevraagd was bij SenterNovem, want er zijn veel uitvallers (niemand die weet hoeveel), en beslist niet alle "beschikte" SDE mensen hebben al een installatie geplaatst of laten plaatsen. Wel zijn er ook mensen geweest die al snel inzagen dat de SDE ze alleen maar zware hartkloppingen en knallende koppijn zou gaan bezorgen. En zijn zeer verstandig huns weegs gegaan met, alweer, in eigen beheer (en financiën) geplaatste installaties, waarvoor ze een Pluim voor Duurzaamheid dienen te ontvangen. Want ze kunnen (momenteel) alleen maar (wettelijk verplicht) "salderen" voor een eurocent of 22/kWh. Dat zullen er niet veel geweest zijn (alweer: niemand die het weet), dus 2008 zal ook als het zoveelste verloren zonnestroom jaar de boeken in gaan voor Nederland.

Scheurijzer Jerommeke snelt omhoog

Vlaanderen scheurt echter snoeihard door en gaat Nederland binnenkort achter zich laten als er geen kink in de kabel komt. De Vlamingen, die niet zo heel lang geleden eindelijk dat smakelijke spul genaamd zonnestroom hebben ontdekt (veel later dan de al lang vergeten pioniers in Nederland), en een echt stimuleringsbeleid in het leven hebben geroepen waar de SDE bij verbleekt, gaan in een hogere versnelling met zonnestroom. En gaan ze als ze zo doorgroeien naar mijn inschatting Nederland in 2009 wis en waarachtig inhalen qua geplaatste capaciteit!!! Minister Hilde Crevits van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, heeft namelijk bijna een maand geleden, op 3 november 2008, reeds de 10.000e PV-installatie op Gediflora in Oostnieuwkerke officieel geopend, en op haar site rept ze al van een opgesteld vermogen van, schrik niet, 47 MegaWattpiek!!! Nederland heeft volgens het CBS in 2007 een gecumuleerde netgekoppelde capaciteit (eerlijkste vergelijking, want die installaties in Vlaanderen zijn allemaal netgekoppeld) van 47,8 MWp gehaald (Vlaanderen zat toen nog "maar" op 13,25 MWp...), en zal absoluut niet in 2008 de 60 MWp gehaald hebben. Want dat zou moeten betekenen dat er in dit jaar al 12,2 MWp bijgekomen zou moeten zijn, en dat waag ik te betwijfelen vanwege de aanhoudende problemen met, en ontmoediging door de SDE bureaucratie. Zelfs al zou er in 2008 meer dan die uit mijn duim gezogen 60 MWp geaccumuleerd zijn, dan nog blijft onze markt onder extreem zware marktdeksels gebukt gaan, wat bij de zuiderburen een illusie is. Knallen geblazen!

Op de persoonlijke, en inspirerende site van Crevits, waar ze ook hele leuke, in Nederland ook al ondenkbare promotie acties "zonnestroom dorp", beste "zonnestroom straat" e.d. burgers motiverend fraais aanhaalt (dit is een politica, kom daar maar eens om in ons poldermoeras!!!), staat een ietwat ongebruikelijke grafiek (ook op de site van het Vlaams Energieagentschap) van de snelle groei van de PV markt bij de zuiderburen (reeds 1 op de 250 Vlaamse huishoudens zou al een PV-systeem bezitten):

^^^ Grafiekje op de site van o.a. Hilde Crevits met de geschatte elektriciteit productie op basis van de geplaatste PV-capaciteit (2008: >47 MWp?) en de volgens Polder PV veel te lage inschatting van een genormeerde opbrengst van 850 kWh/kWp.jaar. Let op dat de hoge "eind"waarde niet geldt voor 2008, maar, zoals in de titel aangegeven, "n-1" dus 2007. In 2007 was er nog slechts 13,25 MWp geplaatst, 13.250 (kWp) x 850 (kWh/kWp.jaar) = (theoretisch!) 11,3 GWh zonnestroom opgewekt in 2007. Onder dezelfde "randvoorwaarden" zou met de 47 MWp reeds gerealiseerd dit jaar in Vlaanderen al bijna 40 GWh geproduceerd moeten kunnen worden (let wel: op jaarbasis, de meeste systemen hebben echter nog maar een klein deel van 2008 gedraaid!). Dat is al meer dan de compleet uit de duim gezogen (op een bezopen lage 700 kWh/kWp.jaar voor netgekoppelde installaties en 400 kWh/kWp.jaar voor "autonome" systemen gebaseerde) genormeerde productie van 36 GWh die het CBS voor 2007 in de boeken heeft bijgeschreven voor alle Nederlandse zonnestroom (47,8 MWp netgekoppeld, en de 5,3 MWp autonoom) in haar laatste rapport... © Bron: website Hilde Crevits

Genormeerde opbrengsten van PV-installaties in België komen volgens de actuele Sonnenertrag database vaak ver boven de door Crevits gehanteerde "gemiddelde" 850 kWh/kWp per jaar uit. Zeer veel op Sonnenertrag aangemelde installaties zitten op hoge opbrengsten tussen de 900 en 1.000 kWh/kWp.jaar, dus bij deze "opbrengst" grafiek moeten we wellicht een vraagtekentje zetten en de werkelijk gemeten waarden af gaan wachten, waarschijnlijk te publiceren door toezichthouder VREG. In België moet alles op een productiemeter bemeten worden, aangezien daarvoor groencertificaten (45 Eurocent/kWh waard) worden geïncasseerd bij de regionale netbeheerder. Let in de database van Sonnenertrag s.v.p. op recordhouder met zelfbouw tracker van "Rivale" met compleet ongesubsidieerde of financieel ondersteunde PV-installatie (hoog rendement hebbende 215 Wp Sanyo HIP modules, in Nederland nog nooit gezien) in Rotselaar in Vlaams Brabant, met een extreem hoge genormeerde opbrengst van 1.209 kWh/kWp.jaar!!!

Van die 47 MWp in Vlaanderen zijn er al 140 "voor grootschalig gebruik" zoals dat genoemd wordt, 30% van de geïnstalleerde capaciteit of 14 MWp opslokkend. Ergo: installaties met een grootte van gemiddeld zo'n 100 kWp (zo'n 571 modules van 175 Wp). Compleet ondenkbaar in Nederland onder de SDE!!!

Grafiek © P.J. Segaar/Polder PV, Leiden, NL

<<< Vergelijking van geplaatst netgekoppeld (excl. autonoom) PV-vermogen (STC) van beschikbare CBS data (uit 2007 overzicht) voor Nederland [oranje], en van websites Crevits en www.habitos.be voor Vlaanderen [rood]. 2008 cijfer voor Vlaanderen kan nog iets hoger worden, voor Nederland is de uiteindelijke geïnstalleerde geaccumuleerde capaciteit vooralsnog compleet fictief (gok: 60 MWp). Let op de abrupte "sprongen" in de NL capaciteit (gekkenjaar 2003, en, waarschijnlijk, "na Brinkhorst woestenij weer eens een PV-regelingetje" 2008): typisch Nederlands knipperlicht beleid van kortlevende, slechte, en "markt" verwoestende regelingen.

Duitsland bleibt über alles

Voor nog omvangrijkere plaatsing, progressie, innovatie, heftige marktimpact, grote financiële instellingen en investeerders aantrekkend, tienduizenden arbeidsplaatsen genererend, industriële high-tech ontwikkeling bevorderend, dure fossiele inkoop en klimaat verwoesting vermijdend, etcetera, blijven de ogen natuurlijk permanent oostwaarts trekken. Duitsland heeft er in 2007 (nog niet officieel) 1.100 MWp bijgeplaatst en zou er volgens BSW in 2008 wel eens 1,5 GWp bij kunnen krijgen. In onderstaande geactualiseerde grafiek zijn de verhoudingen tussen het stagnerende (nauwelijks groeiende) Nederland, het razendsnel expanderende Vlaanderen, en de PV-reus BRD door Polder PV op een rijtje gezet. Om alle ontwikkelingen weer eventjes in het enige juiste perspectief te plaatsen...

ROLLOVER IMAGE Overzicht van geplaatste cq. voorspelde netgekoppelde PV-capaciteit (STC) voor Nederland (lichtgroen), Vlaanderen (blauw), resp. Duitsland (geel/oranje). Details/data voor de eerstgenoemde twee landen: zie vorige grafiek. Data voor Duitsland gebaseerd op nauwkeurige gegevens netbeheerders volgens onderzoek van Photon tm. 2006, 2007 is een redelijk betrouwbaar, vaker genoemde capaciteit (moet nog officieel bezegeld worden) van 1.100 MWp. 2008 is een schatting van de brancheorganisatie BSW die er in het verleden flink naast bleek te zitten, maar wel steeds realistischer verwachtingen publiceert. Werkelijk geplaatste volume in 2008 moet nog duidelijk worden. Er wordt al jaren flink gesteggeld over de "ware" cijfers voor Duitsland, ook al omdat die politieke implicaties kunnen hebben in het land met de grootste zonnestroom markt ter wereld (hors categorie). Muiswijzer naast het plaatje: absolute capaciteit in MWp; muiswijzer over het plaatje heen bewegen: capaciteit in Wattpiek per inwoner. Dit suggereert dat Vlaanderen Nederland naar rato van bevolking al ingehaald heeft kunnen hebben... >>> Grafiek © P.J. Segaar/Polder PV, Leiden, NL

http://www.hildecrevits.be/nieuw/04pers/persbDetail.php?id=212 (persbericht met grafiek op de inspirerende website van Vlaams energie/milieuminister)
http://www.sonnenertrag.eu/landkarte.php (landkaart met alle bij Sonnenertrag aangemelde en qua productie bijgehouden installaties [inzoomen]. Status 3 dec. 2008: NL 49, B 196, resp. D 2.106 stuks na grondige opschoning van de database door het "interventie team" van Sonnenertrag)
http://www.tijd.be/nieuws/binnenland/Installatie_zonnepanelen_verdrievoudigt_in_jaar_tijd.8098110-438.art (artikel in de Vlaamse krant De Tijd over snelle groei Vlaamse zonnestroom markt, met reacties)

CBS rapport Duurzame Energie NL 2007 (Nederland valt terug naar een miezerige hoeveelheid van 6% in eigen land opgewekte, doch beslist qua biomassa oorsprong niet in Nederland geproduceerde, en deels van fragenswürdige bronnen afkomstige "duurzame" elektriciteit. Dat was een schandalig magere 2,9% van de NL energievoorziening... pdf van 286 kB):
http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/F1000AA9-B444-45A0-91B9-2DDCA9AF237F/0/2007c89pub.pdf

http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/publicaties/vakpers/archief/2008/2008-01-energiegids-art.htm (bespreking van het CBS rapport in een artikel van Energiegids.nl; pdf, 233 kB)

1 december 2008: Uitspraken Polder PV leiden eigen leven ... in Duitsland. Vandaag was er weer een. Ik kreeg zomaar het decembernummer van Photon in de bus. Het was echter niet het "standaard" abo nummer, maar weer een bewijs exemplaar. Er zat zoals gewoonlijk een briefje bij met een korte mededeling: zie pagina 103. Nieuwsgierig of Photon weer eens over de Nederlandse SDE had geschreven bladerde ik snel naar de betreffende pagina toe, en tot mijn verbazing was het een stuk over de impact van het nieuwe "eigenverbruik" artikel in het herziene Duitse EEG (zie paragraaf 33 lid 2), met de titel "Umschalten rechnet sich". Dat artikel gaat over de mogelijkheid (per 1 jan. 2009), om in plaats van de vanaf het jaar 2000 gebruikelijke wijze om alle zonnestroom direct op het net in te voeden, deze voortaan zelf te "kunnen" gaan gebruiken (zie voetnoot onderaan mijn artikel van 20 oktober 2008). En daar ook nog eens een letterlijk in de herziene wetstekst voorgeschreven vergoeding van 25,01 eurocent/kWh voor te krijgen. Wat, omdat er op die momenten ook geen netstroom afgenomen hoeft te worden, zich vertaalt in een geaccumuleerde "marktwaarde" (voor de "zelf verbruikende" zonnestroom producent) van 25,01 plus (gemiddelde waarde door kleinverbruikers afgenomen netstroom) ongeveer 20 = rond de 45 eurocent/kWh. Dat ligt bijna 2 eurocent/kWh boven de ook in Wet vastgelegde vergoeding van 43,01 €ct/kWh, voor de "kleinste staffel" (let wel: tot 30 kilowattpiek!) als je alles, zoals gebruikelijk, via de aparte feed-in meter direct op het net zou invoeden. NB: alleen voor nieuwe installaties per 1-1-2009, voor alle oudere installaties gelden de voor de in de jaar van netkoppeling geldende, fors hogere vaste feed-in tarieven! Deze marktwaarde van, momenteel, ongeveer 45 €ct/kWh, zal hoger worden als de kleinverbruikersprijs van netstroom zal blijven stijgen, en zal dus steeds lucratiever worden. De "basis" is en blijft echter die vaste, door de netbeheerders (uit de nationale EEG Umlage/kWh te halen) uit te keren 25,01 eurocent/kWh. Investeringszekerheid, dus, en blijvend onvergelijkbaar met enig Nederlands (supervariabel en onvoorspelbaar) subsidiesysteem van gemaximeerde mini-installaties.

Er zitten nog wel de nodige haken en ogen aan deze nieuwe mogelijkheid (vooral op het gebied van belastingen worden er problemen voorzien), en alle ins en outs worden door Photon redacteur Christoph Podewils in dit nummer op een rijtje gezet. Blijkbaar wist hij zich nog ons lange telefoongesprek van begin dit jaar te herinneren over de aankomende SDE regeling (zie het kritische artikel wat mede n.a.v. dat gesprek door Podewils werd geschreven). Ik had hem tijdens dat gesprek beloofd, dat als deze Nederlands sprekende Duitse vakjournalist bij Polder PV langs zou komen in Leiden, hij een "op zonnestroom gebakken appeltaart" zou kunnen verwachten, zoals de webmaster al bij diverse andere gelegenheden heeft gedaan. En dat resulteerde blijkbaar in het volgende onverwachte stukje in zijn nieuwste artikel:

^^^ Stukje uit het artikel van Christoph Podewils. Vertaling Polder PV, waarbij de situatie bij "de kleine man" afgezet wordt tegen een initiatief van een ondernemer met veel zware apparatuur die via een in opdracht te bouwen regelbare schakelkast optimaal gebruik wil maken van zelf verbruikte zonnestroom door zijn apparatuur: "Jan Modaal PV-systeem eigenaren hebben daarentegen geen centrale schakelkast voor vrieskisten, wasmachines, bakovens en andere toestellen in de kelder. Hij moet dergelijke flink elektra verbruikende apparaten afhankelijk van de hoeveelheid zon met de hand in- en afschakelen. Geheel wereldvreemd is dat niet: de Nederlandse zonnestroom pionier Peter Segaar bakt bijvoorbeeld altijd zijn appeltaart, als er genoeg zonlicht op zijn modules valt, om met de daaruit gevormde elektriciteit zijn bakoven te verwarmen..."

Erg leuk voorbeeld van Christoph. Hij is daarbij wel ietwat "überoptimistisch", maar dat vergeef ik hem natuurlijk van harte. Hij vergeet er namelijk bij te vertellen dat we hier een - zeker voor Duitse begrippen - erg kleine PV-installatie van "slechts" 1,2 kWp hebben, die maximaal op korte tijdstippen, als het niet te warm is buiten, iets over de 1.000 Watt AC stroom kan leveren (via de 12 OK4 omvormers). Wat echter slechts deels het momentane vermogen van de elektrische oven kan dekken: tijdens bakken van een taart ongeveer anderhalf (175 graad) tot 2 kilowatt (200 graden baktemperatuur) AC vermogen. En dan mag er tijdens het bakken natuurlijk verder niets aan staan, wat echter niet het geval is, want minimaal staan dan ook de mechanische ventilatie (basisstand) en de koelkast aan.

Wat Polder PV "bedoelt te zeggen" als hij stelt dat hij een op zonnestroom gebakken appeltaart heeft gemaakt, is dat zeker op een zeer zonnige dag, wanneer er met 12 PV-modules zo'n 5-7 kWh (zomer) geproduceerd wordt door de PV-installatie, de taart "gesaldeerd" met de eigen opwek, voor de rest van de dag geëxporteerde hoeveelheid zonnestroom overschot, en tijdens het bakken van de taart zelf tijdelijk geïmporteerde netstroom (vanwege het tekort aan momentaan vermogen van de PV-installatie), de taart wel "op zonnestroom is gebakken". Het is een puur "rekenkundige" manier om te zeggen, dat je op de dag van het bakken (veel) meer hebt opgewekt dan je tijdens het bakken van alleen de taart hebt verbruikt. Als je het "zuiver" zou willen houden zou je zo'n grote installatie moeten hebben (minimaal 3-4 kWp) dat je tijdens een paar zonnige uurtjes daadwerkelijk volledig alle opgewekte stroom direct in de oven met taart opgenomen kunt verwachten, voordat het overschot via de netmeter het net op stroomt.

In de winter bakt Polder PV natuurlijk (appeltaart tijd!) op nog "flexibeler" wijze gerekend, ook op "gesaldeerde zonnestroom", alleen bakt hij dan met de rekenkundig in de zomer op het net gezette overschotten fictief zijn appeltaart. Het AC vermogen van de installatie komt bij zonnig weer in deze tijd ook midden op de dag nauwelijks boven de 600 Watt uit door de zeer ongunstige hoek van de modules t.o.v. de laagstaande zon.

Maakt verder niet uit, natuurlijk. De ook nog eens volledig biologische appeltaarten uit huize Polder PV smaken prima, ook al is er momentaan wat vermogen van, bijvoorbeeld, de op gas gestookte warmtekracht installaties in het niet veraf gelegen Westland in gaan zitten.

Christoph: je bent welkom in Leiden, wel gaarne op tijd aankondigen, dan gaan we op de biologische boerenmarkt alvast wat "Schone van Boskoop" moesappels voor je kopen!

Bron: Photon 12/2008: pp. 102-107.

30 november 2008: November: rustmaand. De "r" is in de maand, en dan weet u als u zich goed heeft laten informeren, dat het allemaal ook wat "rustiger" aan gaat op het dak. Soms - naar de zin van de nodige al dan niet kersverse, extreem vertraagde SDE instappers PV-eigenaren - wel erg rustig. Naar die uitsluitend voor invoeding in 2008 geldende 33 eurocent/kWh kunnen de meeste SDE aanvragers gewoon fluiten. Ook als die beruchte veel te hoge correctiefactor van 23,4 cent naar reëele "gemiddelde marktprijs" achteraf wordt bijgesteld, naar verwachting lager, resulterend in een hoger subsidiebedrag. Er is in 2008 bij de meeste aanvragers namelijk vrijwel niets "geproduceerd" op de vaak nog niet eens geïnstalleerde bruto productiemeter... Volgend jaar zal het subsidiebedrag weer een stuk lager gaan uitpakken, en is het voorschotbedrag door het krankzinnige, door EZ ambtenaren uit hun duim gezogen hoge "correctiebedrag" van 27,3 eurocent/kWh al gezonken naar (56,4 - 27,3 =) 29,1 eurocent/kWh.

Ook met de temperatuurverhoging van die mooie zonnecollector ketels van mensen die in het gelukkige bezit zijn van zo'n duurzaam apparaat gaat het bepaald niet "hard" deze maand. Dat schiet maar niet op, met dat zwaar bewolkte, trieste weer... De conclusie: ook deze november was het weer janken met de pet op, maar daar staat tegenover dat het normaal is in deze maand, en dat we zelfs een nog ergere novembermaand hebben gehad deze eeuw. Namelijk, die van het beruchte, zoveelste zwarte jaar 2004, toen Brinkhorst van EZ ongelofelijk uit zijn nek zat te zwammen dat zonnepaneeltjes maar beter in die vele duizenden kilometers van Nederland verwijderde Sahara geplaatst moesten worden...

Afijn, u en ik weten beter, in februari gaat het allemaal weer vet de goede kant op met het zonnestroom- en zonnecollector moois. Bovendien, nog ruim drie weken wachten, en de kortste dag is ook weer gepasseerd. Zie de USNO site: 21 december, "winter solstice" om 12h04 UT = 13h04 MET, de in onze contreien heersende "Middle European Time".

Bij Polder PV kwam er in deze sombere maand, met een leuke sneeuwrijke en dus minst opleverende slotdag (30e) als toetje, toch nog 24,0 kWh uit het hele systeem van 1,236 kWp (23,5 kWh uit de langjarige 1,02 kWp deelinstallatie). Da's 24 kWh meer dan niks, toch (weer ruim 5 Euri in de buidel gehouden)? Vandaag was de totale "opbrengst" maar liefst 73 Wattuurtjes (da's 0,073 kWh...). De verse sneeuw was hier al snel weggesmolten, maar een permanent en dik wolkendek hield Amon Re de laatste dag van November 2008 iets te fors in de houdgreep. Jammer dan.

^^^ Via de Sonnenertrag database gegenereerde genormeerde jaargrafiek met de net ingegeven november opbrengst van dit jaar reeds verwerkt (installatie code 777, schuilgaand onder pseudoniem "flachlander", brede gele kolommen). Daarmee komt de geaccumuleerde genormeerde jaaropbrengst voor 2008 al bijna op de tegenvallende totale opbrengst voor 2005 (enkele langdurige inverterproblemen in dat jaar), maar we hebben nog de maand december te gaan. Gemiddelde opbrengst tot nu toe voor die laatste maand van het jaar is 14,9 kWh/kWp, dus 2008 zou theoretisch rond de 891 kWh/kWp moeten kunnen uitkomen (ruim 1.100 kWh reëele opbrengst voor ons 1,236 kWp systeem), ongeveer gelijk met vorig jaar.

Let in bovenstaand overzicht op dat sinds het boven alles uitstekende recordjaar 2003 de totale genormeerde jaaropbrengst behoorlijk stabiel blijft bij Polder PV. En dat de gemiddelde opbrengsten voor Nederland (blauwe kolommen) relatief bezien absurd laag zijn. Een gevolg van een zeer schamel aantal aangemelde systemen (statistisch onverantwoord, grote afwijkingen tussen systemen), de aanwezigheid van mogelijk relatief veel suboptimaal opgestelde systemen (te maken hebbend met het zeer ongezonde "aanschaf subsidie" beleid in de periode 1999-2003), geen geijkte productiemetingen (alleen voor MEP en SDE klanten), het feit dat een aanzienlijk deel van de bij Sonnenertrag aangemelde installaties niet in de zonrijke kuststrook ligt, etc., etc. Nederland is en blijft een zeer onvolwassen, haperende markt die zich op de marges van de extreem hard groeiende mondiale markt beweegt. Met slechts uitzicht op marginale, microscopische verbetering.

Gaarne iedereen weer de maandopbrengsten ingeven in de Sonnenertrag database, met als extra "stimulans" dit bericht (22 november) van het brein achter deze beroemde website, Lothar Beer (vertaling Polder PV):

Polder PV: waarvan akte. U bent dus gewaarschuwd: als u uw (maandelijkse) data niet bijhoudt, zult u op termijn uit de Sonnenertrag database worden verwijderd!! Laat dat er niet op aankomen, s.v.p., anders blijft er van de Nederlandse deelname vrijwel niets over...

http://www.sonnenertrag.eu

28 november 2008: "Kostendeckende Einspeise Vergütung" Schweizer Art

Dit medio 2008 in elkaar gezette "KEV" feed-in systeem zal in werking treden op 1-1-2009. Echter, door een dubbel marktdeksel wordt geen spectaculaire groei, doch slechts een matige marktontwikkeling voorzien. Het begon al meteen met een circus, omdat ook systemen die vanaf 1 januari 2006 waren gebouwd, voor deze nieuwe regeling in aanmerking komen. Inschrijfdatum was 1 mei 2008, en gezien de aangekondigde deksels op de markt, liep het dus meteen storm. Voorheen was slechts een miezerige vergoeding voor op het net gezette overschotten van slechts 15 Rappen (plm. 10 eurocent) per kWh voorzien, verplicht af te nemen door de leverancier. Alleen voor de diehards, dus, en beslist geen economisch "verantwoorde" exploitatie mogelijk makend.

Na pionieren misère
Er is al in 1991 een voorloper van het Duitse EEG geweest in het pionierende Burgdorf (Kanton Bern: 20 jaar lang CHF 1/kWh...), maar dat is nooit nationaal beleid geworden, vooral door de felle tegenstand van de machtige stroomleveranciers... Zwitserland heeft dus feitelijk aan de basis gestaan van het wel nationaal geïmplementeerde en extreem succesvolle Duitse EEG, alleen is het in Zwitserland zelf door sabotage geen succes geworden!

Beursje dan maar?
Er was ook een slecht werkend alternatief, namelijk de zonnestroom overschotten op een "beurs" aanbieden, waarbij de leveranciers als "makelaars" van de aangeboden duurzame stroom optraden, en ze de opgekochte hoeveelheden bij particulieren met PV-installaties zonder winst doorverkochten aan burgers die een bepaald percentage "zonnestroom" (voor de meerprijs) in hun afgenomen "leveranciers-mix" wilden. Voor een forse marktprikkel van zonnestroom is dit een complete illusie gebleken, want er zijn slechts weinig burgers bereid gebleken om uit eigen verkiezing een meerprijs voor een percentage (fictieve) zonnestroom "inkoop" te betalen. De Zwitsers krijgen natuurlijk, net als overal ter wereld, slechts de lokale grotendeels "grijze" mix uit het stopcontact fysiek geleverd. Weinig belangstelling, dus geen enkele incentive bij PV-systeem bezitters in-spé om ook daadwerkelijk de daad bij het woord te voegen, of bij "makelaars" om grote hoeveelheden van niet gerealiseerde zonnestroom installaties in te gaan kopen...

Dat die "beurs" nauwelijks effect heeft is niet gek als je bedenkt dat Zwitserland voor elektra drijft op goedkope, vaak reeds lang geleden gerealiseerde grootschalige waterkracht (60%) en kunstmatig goedkoop gehouden kilowatturen uit excessief externe kosten op de samenleving afwentelende kerncentrales (40%) ... De bureaucraten die het nieuwe beleid verdedigen suggereren eigenlijk dat het wel "best" is, met de huidige CO2 balans, en dat meer zonnestroom alleen maar als een "luxe" gezien dient te worden. Het ligt in de bedoeling om nog steeds het "beurs alternatief" naast het nieuwe KEV systeem overeind te houden, maar dat lijkt me vrij zinloos en van weinig betekenis voor een voortvarende marktontwikkeling van PV in Zwitserland.

KEV

• "Nul-situatie": momenteel is er 20-25 MWp PV capaciteit in Zwitserland
  
  
• 25 jaar vast feed-in tarief
  
  
• degressie van (jaarlijks) 8% voor de feed-in voor nieuwe installaties vanaf 2010
  
  
• door de sector als te laag bevonden feed-in tarieven, zie tabel voor de tarieven voor de voor particulieren meest relevante kleinste staffel < 10 kWp
  
  
• dubbel marktdeksel: (1) maximale ondersteuning voor alle hernieuwbare bronnen wordt sowieso gekoppeld aan de kosten van het totale elektraverbruik in Zwitserland, (2) het aandeel PV binnen het totaal wordt bovendien gekoppeld aan de opwekkingskosten voor zonnestroom (aandeel kan in drie stappen verhoogd worden, van 5-10-20% van het totaal aandeel in de hernieuwbare bronnen, afhankelijk van de prijsontwikkeling voor PV-installaties). Dit leidt ertoe dat voorlopig voor PV-systemen slechts 5% van het totaal beschikbare bedrag van 320 miljoen Frank (189 miljoen Euro), dus ongeveer CHF 16 miljoen (9,5 miljoen Euro) per jaar beschikbaar is. Dat zou voor de Zwitserse condities neerkomen op een nieuwe installatie capaciteit van ongeveer 4-5 MWp/jaar (in totaal echter rond de 25 MWp, grofweg een marktverdubbeling), een fractie van de rond 1 GWp aan nieuwe installaties die er bij de noorderburen jaarlijks minimaal bij komen...

Tabel met de feed-in tarieven voor slechts de kleinste staffels (PV-installatie grootte kleiner dan 10 kWp), er zijn aparte bedragen voor grotere installaties, aantal staffels per categorie is 4 (< 10, 10-30, 30-100, > 100 kWp; mail voor info). *Koers 28 nov. 2008: 1 EUR = CHF 1,69.

Zwitserland hanteert, net als in Frankrijk, een BIPV toeslag (in gebouw geïntegreerde PV-modules, over definitie daarvan is in het artikel niets terug te vinden, en is ook in Frankrijk een nogal omstreden onderwerp). Een zogenaamde "façadenbonus" is tot en met 31 december 2008 ook al jarenlang in het Duitse EEG opgenomen, doch is in de politieke strijd rond de novellierung gesneuveld (ergo: alle nieuw geplaatste gebouwgebonden installaties krijgen per staffel hetzelfde feed-in tarief per 1-1-2009).

Let op de relatief hoge (Zwitserse) installatieprijzen, wat in combinatie met de niet uitzonderlijke feed-in tarieven tot problemen bij de - gezien de naam - bedoelde "economische haalbaarheid" ("kostendekkend") gaat leiden. De vergoedingsduur (5 jaar langer dan in Duitsland) wordt door de sector juist weer als "te lang" ingeschat. In Basel gaat het onder deze omstandigheden moeilijk renderen (3-4% financieel rendement voor een vaak aanzienlijke investering?), in de zonnigste dalen van de zuidelijkste kantons Wallis, Ticino en Graubünden, is het iets beter gesteld bij goede installaties.

Zelfs als je de te verwachten nieuwbouw van PV-capaciteit naar bevolkingsaantal gaat terugrekenen, blijft Duitsland extreem veel harder groeien met de in geen enkel opzicht/nooit gecapte EEG novelle, dan Zwitserland onder de nieuwe, van twee deksels voorziene KEV regeling. Duitsland 82,2 miljoen, Zwitserland 7,6 miljoen inwoners (World Population Reference Bureau Datasheet 2008), verwachte nieuwbouw/jaar 1.000 MWp (zeer grove schatting, kan ook veel hoger uitpakken) resp. 4,5 MWp (verwachte gemiddelde jaarlijkse marktgroei in Zwitserland), geeft een verhouding van 12,2 Wp/inwoner.jaar (BRD) resp. 0,6 Wp/inwoner.jaar (CH). Een factor 20 verschil...

De reacties uit de Zwitserve PV-branche liegen er dan ook niet om: "absolut ungenügend" en "Die Schweiz nutzt das weltweit bewährte Instrument der Einspeisevergütung, aber leider nur mit angezogener Handbremse!" (Swissolar), "...mickrige Lösung für das reichste Land der Welt" (Eric Nussbaumer van investeerder ADEV Solarstrom), resp. "Fortsetzung der für die Schweiz typischen Stop-and-go-Politik" (Kurt Meister van installatiebedrijf SOL-Oekotech). Waarop de Bundesamt für Energie stoïcijns reageert dat PV feed-in een te groot beslag zou leggen op de totale middelen voor hernieuwbare elektriciteit, en dus wel "ingetoomd" [lees: qua volume aan banden gelegd] dient te worden. Dat schiet allemaal niet erg op...

^^^ Mini PV-systeempjes kom je al jaren tegen in de Zwitserse bergen, zoals dit exemplaar op een prachtig gelegen vakantiehuisje oostelijk van Airolo in het Gotthardpas gebied (noordelijk deel van het stuwmeer rijke zuidelijke kanton Ticino/Tessin). Foto gescand van dia, gemaakt begin oktober 2004, en dat is niet de enige reden waarom dit marginale doch leuke setje nooit voor de dik in het pak genaaide KEV in aanmerking zal komen...

Verwacht wordt dat er sowieso veel belangstellende mensen en boeren met grote, gunstig georiënteerde daken, buiten de boot gaan vallen. Wat verergerd wordt door het feit dat er nog een groot contingent "reeds geraliseerde" installaties gebouwd na 1-1-2006 in de nieuwe regeling als "potentieel geprioriteerd" op de rol staan. Volgens markdata zijn er in 2006 2,6 MWp bijgekomen, in 2007 mogelijk zelfs al 6,5 MWp, en in 2008 worden 10 MWp aan nieuwe installaties verwacht. Als een substantieel deel van die (totaal 19,1 MWp) daadwerkelijk wordt aangemeld voor deelname aan het KEV regime (i.p.v. op de reeds vermelde, doch niet erg effectieve "zonnestroom beurs" worden bediend), wordt het budget voor de eerste jaren dus al direct vastgelegd en zouden er nauwelijks meer nieuwe installaties (aan het net vanaf 1 jan. 2009) onder de nieuwe regeling opgenomen kunnen worden. Ondanks reserveringen door de Staat van rond de 14 MWp in de KEV op te nemen "reeds gerealiseerde" installaties...

De strijd om de marktdeksels weg te laten halen is ook in Zwitserland al snel ontbrand. Zeer herkenbaar voor mensen die zich onledig houden met het bomvol deksels zittende, nog vele malen ergere SDE gepruts in Nederland, bovenop de permanente onzekerheden van zowel de SDE als de salderingscomponent, en de tranentrekkende bureaucratie en onzin kosten voor de op 3,5 kWp (20 standaard PV-modules) klein gehouden slachtoffers. Zelfs in Zwitserland mag je onder de "markt-gecapte" KEV gerust 10 kWp op je dak neer laten leggen (of meer, als je de pecunia hebt). Dan nog zien of je de kans krijgt om binnen de KEV ingeschreven te gaan worden...

Informatie ontleend aan:

Photovoltaik nr. 06/2008: pp. 55-59 (artikel "Schweizer Doppeldeckel" van Reinhard Huschke)

http://www.bfe.admin.ch/themen/00612/02073/index.html?lang=de

26 november 2008: Holland fossielland. Zonne-energie? Wat is dat? Kamerbrief numero zoveel van EZ aan het Nederlandse parlement, inzake "VTE-Raad (energie)". Zoek op het woordje "zon" en sla "byzonder" over. Dan weet u weer hoe laat het is. Let op typische EZ uitspraken als: "Startpunt is en blijft voor Nederland een goed functionerende energiemarkt" (??? dat wordt nog hard werken dan, voor EZ, met onze piraten"markt"...) en "Daarbij is voor Nederland belangrijk dat lidstaten zeggenschap houden over de eigen bodemschatten". Dan weet u waarom zonne-energie in Nederland helemaal niks voorstelt en als het aan EZ ligt nooit iets voor zal gaan stellen. Liever goedkope energie (dondert niet wat) elders vandaan hierheen gesleept als ons gas op is, dan zelf an die Arbeit, zo lijkt de in fossiel beton gebeitelde gedachte in Den Haag...

http://www.ez.nl/dsresource?objectid=161102&type=PDF

26 november 2008: Solarworld aast op Opel fabrieken BRD. In een opmerkelijke, doch gezien de reputatie van CEO Frank Asbeck niet helemaal verwonderlijke "move" van Duitsland's trots Solarworld, wil dit PV concern van General Motors hun noodlijdende Duitse Opel fabriekjes over gaan nemen. Niet om zonnecellen of wafers te bakken, want dat doen ze al in de nagelneue fabriek in Hillsboro (Oregon, U.S.A.), terwijl de van Shell in de schoot geworpen fabriek in Camarillo (California) modules voor Solarworld maakt en voor het eerst in lange tijd weer uit de rode cijfers is geraakt door de Duitse investeringen.

Neen, Asbeck is een strategische denker en weet wanneer hij grote stappen voorwaarts moet/kan maken. Vooralsnog lijkt het ooit supermachtige, doch op de rand van de afgrond staande General Motors geen trek in de heer Asbeck zijn onzalige voorstellen te hebben. Voorstellen die trouwens bij de keurige dames en meneren van het Financieele Dagblad van 20 november als "onwaarschijnlijk" werden bestempeld. De heer Asbeck wilde nl. best wel die 4 noodlijdende Opel fabriekjes overnemen, zelfs 1 miljard Euri in het fraais gaan investeren, maar wilde tegelijkertijd wel van GM 40.000 Euri per arbeidsplaats als "bruidsschat" (ook ruim 1 miljard Euri) in het handje. Zodat de yankees zonder al te veel wroeging de slecht lopende Europese zooi konden dumpen. Blijkbaar was het management van GM not amused van zoveel brutaliteit van het "kleine" Duitse Solarworld ("slechts" 2.254 mensen werkzaam in het bedrijf, in de 4 Duitse Opel fabrieken werken (nu nog) dik tien maal zo veel mensen), want het interessante lokaas is door hen nog niet gehapt.

Jammer, want Solarworld (winst derde kwartaal € 91 miljoen) wil best ook actief worden in de elektrische auto, waarvoor een vliegende start gemaakt kan worden in die archaïsche GM fabrieken die slechts door fossielen aangedreven Opeltjes uitpoepen. Ach. Wat niet is, kan nog komen. Misschien wel vele malen rapper dan ooit voor mogelijk gehouden werd door de bazen van het moederconcern GM. Hoge bomen vangen immers veel wind, zoals blijkt uit onderstaande foto die ik in juni dit jaar schoot bij een "concurrent". Geen Opel, maar een Ford garage aan de rand van het Beierse dorp Thierhaupten (voordat ik naar het enorme 5 MWp zonnestroompark in deze gemeente toe fietste). Wie weet staan de Opel dealers dit ook wel te wachten...

^^^ KLIK op plaatje voor uitvergroting. Ford garage Götzenberger (op beknopte website nog zonder PV-dak...) aan de rand van de Beierse gemeente Thierhaupten blijkt al een voorschot genomen te hebben op een lucratieve nieuwe toekomst. Weliswaar is niet duidelijk of de multikristallijne PV-modules op dit fraaie, zuid-georiënteerde dak afkomstig zijn van Solarworld. Wat echter zeker is, dat met de 220 modules (stel: 175 Wp/stuk, dan zou op dit garagedakje al 38,5 kWp aan zonnestroom fraais liggen...) een forse hoeveelheid van de benodigde elektriciteit (bij 1.000 kWh/kWp.jaar neerkomend op bijna 39.000 kWh/jaar) overdag wordt opgewekt door deze Ford dealer... Misschien kan de heer Asbeck, als GM voet bij stuk blijft houden, Ford gaan overnemen en hier alvast zijn eerste elektrische auto's gaan voltanken? © Peter J. Segaar/Polder PV, Leiden, the Netherlands

http://tinyurl.com/6xhjcl (verkorte link naar het persbericht van Solarworld over het "offer you can't refuse")

24 november 2008: Zonnestroom - tot de dood ons scheidt... (and beyond). Ik heb in een eerdere reactie ("Posthumor?") op een stukje in Nieuwsblad Stromen in 2007 wel eens wat tongue-in-cheek kanttekeningen geplaatst bij suggesties van het plaatsen van zonnepanelen op begraafplaatsen. Op zich wil ik best i.p.v. een energieverslindende grafsteen een in Nederland (Doesburg?) geproduceerd zonnepaneeltje boven mijn laatste rustplaats na mijn verscheiden. Het probleem bij veel begraafplaatsen is natuurlijk de "netkoppeling" (heeft netbedrijf Liander [ex Continuon] misschien doodgravers in dienst?) en, natuurlijk, in het dichtbevolkte Nederland, het fenomeen schaduw in de vaak zeer groene, fors met hoge bomen beplante eilanden die onze begraafplaatsen zijn.

Not so in Spanje, waar begraafplaatsen juist vaak grote open ruimtes zijn, er veel wordt gecremeerd en/of in familiegraven wordt bijgezet, en die paar schaarse, peperdure tombes moeten natuurlijk wel "gezien" kunnen worden, dus liever niet al te veel storend "groen" er voor. Mijn ietwat besmuikte reactie kan dan ook weer bij het oud vuil, want de autoriteiten in Santa Coloma de Gramenet, een voorstadje van Barcelona, hebben tezamen met de trotse directeur generaal Catalunya van de (duurzame) energie gigant Endesa, een uniek zonnestroom park geopend op 19 november jl.

Na een ietwat stroeve planningsfase, waarin de plannenmakers voor gek werden verklaard door bezoekers en families die dachten dat de laatste rustplaats van hun verscheiden voorouders bezoedeld en geschonden dreigde te worden door allerlei technologische poeha is, waarschijnlijk door goed gelukte communicatie over het project, de spa in de grond - of eigenlijk: de stekker in het lokale net gestoken.

^^^ Opname vanaf een hoge plek op het necrofiele zonnestroom fraais bovenop de platte "daken" van de urnen depositoria op de begraafplaats in Santa Coloma de Gramenet. © 2008 Ajuntament de Santa Coloma de Gramenet (bron)

Dit voorstadje van Barcelona, wat niet erg veel open ruimte heeft voor de grote zonnestroomparken die je elders in Spanje rondgestrooid ziet tussen de olijfboomgaarden is sinds een paar dagen namelijk een heuse 100 kWp PV-installatie rijker die is gemonteerd bovenop het "dak" van de metershoge urnen"depositoria" ("nínxols del cementiri"). In totaal is een oppervlakte van 1.083 m² aan zonnepanelen aangebracht op 2.300 m² "dak"ruimte. De jaaropbrengst wordt geschat op 124.374 kWh, neerkomend op een genormeerde opbrengst van 1.244 kWh/kWp.jaar.

Terwijl de niet gecremeerde voorouderlijke restanten in graven elders op natuurlijke wijze liggen weg te rotten, bespaart het fraaie blauws op de urnenkamers jaarlijks maar weer mooi een uitstoot van 62 ton CO2/jaar, een waarlijk "ecologisch gebalanceerd" project, dus...

Met dit nieuwste parkje schijnt Santa Coloma nu al 5 PV-projecten (meestal daksystemen) met een totale opbrengst van 900.000 kWh/jaar te hebben gerealiseerd, waarmee het verbruik van 320 inwoners gedekt zou zijn (hierbij wordt gerekend met een gemiddeld verbruik per inwoner [!] van 2.813 kWh/jaar).

NB: Santa Coloma ligt aan de NO. zijde van de Besòs rivier aan de noordrand van Barcelona. Stroomafwaarts, in het volledig gerenoveerde recreatiehaven gebied staat bezuiden de monding van diezelfde Besòs in de Middellandse Zee het spectaculaire zonnezeil, de 443 kWp pérgola fotovoltaica (zie aparte fotopagina op PPV subsite). Deze byzondere PV-installatie bevindt zich dus in goed gezelschap.

Zou SenterNovem ook innovatiesubsidies aan vergelijkbare vernieuwende fotovoltaïsche necropolis toepassingen in ons poldermoeras gaan vergeven?

http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7745673.stm (Engelstalig artikel BBC News, met foto)
http://www.grame.net/en/principal/news-repository/news/article/1190.html?cHash=ed75304075 (Spaanstalig stuk op de website van de gemeente zelf)
http://www.grame.net/principal/lajuntament/serveis/medi-ambient-2/sec2.html (rechtsonderaan fraaie foto, uitvergroting door er op te klikken)

22 november 2008: Sarasin rapport mondiale PV-branche. De Zwitserse bank Sarasin, met als meerderheidsaandeelhouder - heel pikant - "onze" Rabobank (triple-A rating), heeft een naam hoog te houden in rapportage over de zonne-energie sector. Op 17 november heeft ze haar meest recente marktanalyse gepubliceerd, "Stürmische Zeiten vor dem nächsten Hoch". De belangrijkste punten uit het rapport:

• De PV industrie is in een overgangsfase - een relatieve daling in ondersteuningsprogramma's maar als sector snel op weg naar net-pariteit met als gevolg een gigantische groeimarkt, in harde competitie met de fossiele elektriciteit opwekkers.
  
  
• Van 2007 tot 2012 verwachten de analisten van Sarasin een gemiddelde mondiale groei van 48%/jaar.
  
  
• Door de huidige financiële crisis wordt aanvankelijk minder harde groei verwacht, in 2009 voorspelt Sarasin dat er een totale nieuwe capaciteit van 4,8 GWp aan het net gaat (groei 17% t.o.v. 2008).
  
  
• Vanaf 2010 wordt weer een versnelling van de groei verwacht. Europa (vnl. door effecten bij wereldmarktleider Duitsland) zakt iets terug naar een respectabel blijvende 34%/jaar; mondiaal zou de groei tussen 2012 en 2020 gemiddeld rond de 28%/jaar moeten kunnen uitkomen.
  
  
• Bij een mondiaal marktvolume [lees: nieuw geïnstalleerde PV-systemen] van 4 GWp in 2008 groei mogelijk naar jaarlijks 125 GWp nieuw geïnstalleerd in 2020. NB: uit de hieronder weergegeven grafiek uit het Sarasin rapport blijkt dat het geaccumuleerde "geïnstalleerde" marktvolume in het jaar 2012 rond de 18 GWp zou moeten komen te liggen. Dit is een factor 3 onder de door Photon Consulting geprognosticeerde hoeveelheid te realiseren productie aan PV-vermogen voor dat jaar. Photon rapporteerde in hun recentste marktanalyse "Solar Annual/Four Peaks" (die vlak voor de mondiale financiële crisis werd gepubliceerd) een te behalen productie van dik 52 GWp voor dat jaar, "with significent upside" (vnl. door verwachte sterke groei van de dunnelaag sector), een lage raming dus. Uiteraard moeten al die modules afgezet en daadwerkelijk aan het net gekoppeld gaan worden, anders stort de markt in onder zo'n extreem productie scenario. Polder PV is erg benieuwd welke van beide scenario's het dichtst bij de realiteit zal komen te liggen...
  
  
• Degelijke financiering is in deze tijd uiteraard zeer belangrijk. Sarasin zet, qua robuustheid van de betreffende ondernemingen, hoge kaarten op het Duitse Q-Cells, REC (Noorwegen) en First Solar (U.S.A.). Veel (hard gegroeide) Chinese bedrijven hebben forse schuldverplichtingen. Grote ondernemingen zouden een belangrijke rol kunnen gaan spelen in de financiering van de sector. Een recent voorbeeld: de overname van de succesvolle Duitse PV onderneming Ersol door het mondiaal opererende technologie concern Bosch voor 1,1 miljard Euro.
  
  
• Toenemende rol van grote zonne-energie centrales, zowel PV als CSP. CSP (Concentrating Solar Power) is weliswaar op grote schaal kostentechnisch bezien gunstiger, doch concurrentie van grote PV parken wordt groter. PV-centrales zijn vaak veel sneller te realiseren, snel op te schalen, qua technologie minder gecompliceerd, en zijn vrijwel onderhoudsvrij bij een zeer lage personeelsbezetting (soms slechts 1 bewaker, en servicepersoneel op afstand oproepbaar).
  
  
• CSP aandeel - voorspelling Sarasin: cumulatie vermogen in 2012 5,5 Gigawatt, groei van 44%/jaar. Financiering van deze zeer grote installaties zal lastig worden tijdens de naweëen van de financiële crisis.
  
  
• Toenemende rol van "klassieke" energieproducenten en elektriciteitsleveranciers bij bouw of afname productie van grote (PV- en CSP) centrales.
  
  
• Zonnecollector markt blijft "volatiel", ondanks de energetisch bezien grootste potentie. 16% groei in 2007, voorspelling tot 2020 20-25% per jaar. De Europese markt lijkt niet stabiel, de groei schommelt sterk. Inzet van hernieuwbare energie bij het warmteverbruik zou dus, mede gezien de enorme potentie in de totale energieproductie, veel krachtiger ondersteund dienen te worden. In Duitsland wordt bij toepassing van warmte in de gebouwde omgeving (nieuwbouw en renovatie) een aandeel hernieuwbare energie verplicht via het Erneuerbare Energien Wärmegesetz, in de deelstaat Baden-Württemberg is zo'n "Hernieuwbare warmte wet", waarbij 20% van de warmtebehoefte met hernieuwbare energie gedekt moet worden in nieuwbouw, al sinds 1 januari 2008 van kracht. De verwachting is dat deze wetgeving een extra boost aan de versnelling van o.a. de zonnecollector markt zal gaan geven.

^^^ Grafiek uit het Sarasin rapport met de voorspelde geaccumuleerde mondiaal geplaatste PV-capaciteit (kolommen, nominale vermogen GW[p] linker Y-as, en de jaarlijkse groei in procenten (lijn, rechter Y-as). De laatste schommelt deze jaren fors. Het resultaat van snelle groei sinds de introductie van het Duitse EEG in 2000, tijdelijke silicium tekorten in 2004-2006, snelle toename van de productie van Si vanaf 2006, en degressie van de feed-in tarieven in de grootste deelmarkt Duitsland per 1 januari 2009. Vanaf plm. 2011 verwacht Sarasin min of meer een stabilisatie op zeer hoog niveau (meer dan 50% groei/jaar), en geleidelijke afname naar een niveau van een zeer acceptabele jaarlijkse marktgroei van 20%/jaar rond 2020. © Sarasin 2008 (from pdf on website)

Dunnelaag PV bezig met snelle opmars

• Werkingsgraad weliswaar vooralsnog "slechts" 7-11%, door lagere kosten echter "steilere leercurve" mogelijk.
  
  
• Huidige aandeel 12%, voor 2012 verwacht Sarasin een stijging naar een aandeel van 23% van de mondiale markt.
  
  
• Productie 2007: 460 MWp, waarvan 60% amorf/microkristallijn (a-Si/µ-Si), 30% CIS en CIGS, en 10% CdTe. In 2010 verwachten de analisten van Sarasin dat de helft van de 4 GWp dunnelaag productie a-Si/µ-Si zal zijn, met een kans voor sommige producenten om de huidige absolute marktleider First Solar (CdTe) "bij te gaan benen".
  
  
• Snelle uitbouw van de productie verwacht, van 1 GWp in 2008 naar 5,6 GWp in 2012 (jaarlijkse groei 65%).
  
  
• 5 ondernemingen met - volgens Sarasin - grootste potentieel: First Solar (CdTe, U.S.A.), Sharp (amorf/mikrokristallijn Si, Japan), Calyxo (subsidiary van Q-Cells, ook een CdTe technologie, BRD), United Solar Ovonic (U.S.A., bekende flexibele triple junction amorf Si technologie door diverse eindfabrikanten vaak tot uitrolbare "matten" verwerkt), en de relatieve nieuwkomer Sunfilm uit de BRD, die amorf/mikrokristallijn Si dunnelaag modules produceert op apparatuur van het Amerikaanse Applied Materials (en die door de Zwitserse concurrent Oerlikon voor de rechter is gedaagd wegens vermeende inbreuk op patentrechten).

Nieuwe groeimarkten
Naast Duitsland, Japan, U.S.A. en - een gemankeerd (want met 500 MWp/jaar deksel voorzien) - Spanje, gaan Italië en, verrassend: Tsjechië mogelijk flinke groei doormaken volgens Sarasin. Daarbij Griekenland (bureaucratie eindelijk kalt gestellt?) en Frankrijk als snelle volgers. Een bredere markt, dus, zeer gezond voor de mondiale groei, met spreiding van "marktrisico's". Voor de eigen thuismarkt Zwitserland voorspelt Sarasin ondanks het recent ingevoerde "kostendeckende Einspeisevergütung" (KEV) systeem slechts een langzame groei, 13%/jaar. Volgens een artikel in het vakblad Photovoltaik (nr. 06/j2008, juni, pp. 55-59) is die markt namelijk van een dubbel "deksel" voorzien en is snelle groei daar door de politiek "fysiek" onmogelijk gemaakt. NB: dit heeft ook heel veel met de huidige elektramarkt in Zwitserland te maken, die wordt gedomineerd door waterkracht en, helaas, atoomstroom. Reden des te meer om fel tegen uitbreiding van de nukes te blijven ageren (anywhere), omdat daarmee duurzame ontwikkeling voor zeer lange tijd volkomen op slot gezet dreigt te worden, wat onacceptabel is gezien de blijvende gevaren van kernenergie, en de monumentale problemen in de mondiale energievoorziening. Ook als het gaat om "slechts" elektriciteit...

http://tinyurl.com/6belw7 (verkorte link naar persbericht op Sarasin website, met link naar pdf file)

22 november 2008: Zonne-energie branche moet zich geen zorgen maken over de toekomst. Aldus een persbericht op de vernieuwde website van het Duitse vakblad Photovoltaik. Bij deze een globale vertaling van Polder PV. Met daarbij de kanttekening dat het bericht afkomstig is van de brancheorganisatie en dat pas aan de hand van de harde marktdata zal blijken of deze prognoses uit zullen komen. Er zijn in het verleden namelijk forse inschattingsfouten gemaakt door de BSW over de fysieke groei van de markt. Voor het Sarasin rapport over de mondiale PV-markt verwijs ik naar het volgende bericht.

"Nieuwe studies van het Bundesverband Solarwirtschaft (BSW) en de Zwitserse Bank Sarasin geven een optimistisch toekomstbeeld te zien. Ondanks de financiële crisis zal de zonne-energie branche verder groeien. Voor 2008 voorspelt de BSW een groei van 35% in nieuw geïnstalleerd nominaal vermogen (PV). In totaal wordt een toename van 1,5 GWp aan zonnestroom installaties verwacht in Duitsland, na een [PPV: nog steeds niet officieel door het BMU bevestigde] groei van 1,1 GWp in 2007. Ook voor het komende jaar houdt de brancheorganisatie rekening met aanhoudend sterke groei. Signalen uit de industrie en uit de installatiebranche duiden er op dat de prijzen voor PV-systemen in het komende jaar duidelijk omlaag zullen gaan, aldus Carsten Körnig, CEO van BSW-Solar. Dat zal tot gevolg hebben dat er een blijvend grote vraag naar modules zal zijn. De wettelijk gegarandeerde "Einspeisevergütung" [PPV: officieel "kostendeckende Vergütung"] heeft bovendien een stabiliserend effect en vormt een zekerheid voor financiering middels kredieten.

Ook in de zonnecollector branche verwacht BSW forse groei komend jaar, het persbericht van 18 november spreekt van een mogelijke toename van 1,6 miljoen m² aan collector oppervlak. Dit was in de periode 2006-2007 nog slechts 960.000 m² volgens EurObserv'ER.

Niet uit te sluiten is echter de mogelijkheid dat een negatieve conjunctuur ontwikkeling a.g.v. de financiële crisis in 2009 ook de zonne-energie branche zal treffen Daartoe zal de politiek zich kristalhelder dienen uit te spreken en te committeren voor een versnelde uitbouw van hernieuwbare energie, om de onzekerheid in de markt weg te nemen. De klimaatbeschermings-doelen mogen vanwege de financiële crisis beslist niet in de ijskast gezet worden, aldus Körnig."

http://photovoltaik.eu/nachrichten/details/beitrag/solarbranche-muss-keine-angst-vor-zukunft-haben_100000837/