ontwikkelingen
"oud" |
meten=weten |
|
Nieuws P.V. pagina 30meest recente bericht boven 11 april 2008 - 5 juni 2008 Voor belangrijke "highlights" voor ons PV-systeem, zie pagina nieuws_PVJSS22.htm5 juni 2008: Toch weer wat goedgemaakt. De gemeente Steenwijkerland (u weet wel, 's Neerlands gemeente met de ergste reputatie op het vlak van duurzaamheid, door Nationale Held Jan Husslage weg te pesten met bureaucratengezeik) heeft een klein stukkie goedgemaakt. Althans, Delius Pit, inwoner van een schattige boerderij in het bij die gemeente horende Eeswijk (NNO. van Steenwijk), heeft een flinke greep in de buidel gedaan en hoopt daar door Minister van der HO-Even een minuscuul stukje voor gecompenseerd te worden. Op de PV Newbee pagina, uit der aard... 5 juni 2008: Flauw poldergrapje... N.a.v. een spelvaudje wat ik bij nalezing van een bericht op deze pagina off-line opmerkte (inmiddels hersteld): Vraag: Wat is het verschil tussen PV en CSP? Antwoord: 1 letter. PV = zonnestroom, CSP = zonnestoom ... Flauw hé? 4 juni 2008: Polder PV in de "geschreven energie-media". Terug van vakantie lagen er weer wat energie tijdschriften te wachten tot ik mijn lange neus er in stak. Er valt weer heel wat leesvoer in te halen, dat is wel weer duidelijk. In diverse exemplaren vond ik zowaar ingezonden dan wel spontaan geplaatste bijdragen van de polderboy aan de duurzame energie feestvreugde. U vindt ze in het artikel overzicht (begint een aardige waslijst te worden), of direct via onderstaande ingangen, met toelichting:
Kopzorgen voor zelfopwekker (titel van Energie+). In: Energie+ nr. 28(3)/mei 2008, p. 11. Startpagina van het voor Nederlandse zonnepaneel eigenaren al jaren heftig brandende, zeer veel maagzweren genererende thema "(Terug)levering aan het net", met enkele uitspraken/reacties van Polder PV n.a.v. een artikel wat freelance energie journalist Rijkert Knoppers had voorgelegd aan ondergetekende en enkele andere lieden uit het zonnestroom wereldje. Kijk met name onder de slotparagraaf "Lichtend voorbeeld" en in het zwarte venster onder "Verkeerde aannames". In deze mini-special overigens nog enkele andere niet getoonde bijdragen over decentrale opwekking van al dan niet duurzame energie (bij dik 60 eurocent/m³ gasgestookte HRe ketels zijn "nogal" wat vraagtekens te zetten, Polder PV heeft daar enkele malen aandacht aan besteed, laatst nog in een uitgebreid bericht op 28 april 2008).
EEG (titel van Stromen). In: Nieuwsblad Stromen nr. 10(8)/9 mei 2008, p. 8. Verkorte weergave van mijn reactie op, voor de zoveelste maal, foutieve interpretaties van de werkingsprincipes en aangekondigde wijzigingen van het Duitse EEG in twee eerdere artikelen in het tijdschrift (wat in Nederland bureaucratenland een hoge oplage heeft en ook veel door politici wordt gelezen). In de Duitstalige kranten en de vakpers woedt overigens een heftige strijd over de deze maand door de Bondsdag af te spijkeren (relatief kleine, doch mogelijk hoge impact hebbende) wijzigingen in de bijstelling van de degressiepercentages voor zonnestroom feed-in tarieven (verder blijft alles overeind, en dat is veel meer dan ooit in Nederland is opgetuigd).
Dreadful bureaucracy (titel van Photon). In: Photon International nr. 5/2008 (May), p. 8. Verkorte weergave van reeds eerder kort besproken ingezonden brief in het Engels met (deel van) mijn commentaar en aanvullingen op het in het Duitstalige zustertijdschrift verschenen zeer kritische artikel over de nieuwe SDE regeling voor zonnestroom in Nederland. Overigens, ook het onderschrift van de (leuke, bewerkte) foto bij mijn ingezonden reactie is van de hand van de Photon redactie en een iets te sterke claim die in mijn mond wordt gelegd: natuurlijk is de SDE niet "niks", maar het is wel (a) beestachtig ingewikkeld, gepaard gaand met belachelijke administratieve kosten, en voor de gewone burger onnavolgbaar, en (b) gewoon volstrekt onvoldoende en het zal beslist niet de gesuggereerde "innovatie", noch krachtige (noodzakelijke) groei in de Nederlandse zonnestroom markt bevorderen. Zeker niet vergeleken met het buitenland. Ik heb het stukje niet vertaald, dat moet elke Nederlander met een beetje lageschool Engels wel kunnen volgen.
Ook leuk. Tot slot een leuk link kadertje wat is opgenomen in zowel de Spaanstalige als de Italiaanstalige mei nummers van Photon (ik kreeg van beiden een "bewijs"exemplaar), waarin een bijgewerkt en uitgebreid artikel staat over de Nederlandse PV-markt wat oorspronkelijk reeds in april 2006 in de Duitstalige versie is verschenen (zie ook mijn bespreking van die special). Ik laat het aan u over te achterhalen wat er achter het rode pijltje voor beschrijving bij de link naar Polder PV staat, direct onder een url verwijzing naar de website van de regelmatig fel door PPV bekritiseerde belangenorganisatie van de energiesector in Nederland... © Photon Il Mensile del Fotovoltaico nr. 5/2008 (Maggio), p. 91 4 juni 2008: Sympathieke actie schiet doel voorbij. Omdat ik een maandje "weg" was uiteraard de sympathieke actie van GroenLinks gemist, die een nogal voorspelbare doch zijn doel voorbij schietende reactie is op het feit dat de SDE regeling op alle mogelijke niveau's is "gemaximeerd" en waarvan alle mogelijke/theoretische gaten met decimeters dik cement zijn volgespoten door de immer vlijtige kernenergiebetonkoppen van EZ. GroenLinks roept vertwijfeld op tot een potje "burgerlijke ongehoorzaamheid" door tegen de "wil" van het verzamelde parlement in om nog meer subsidie voor (de output/kWh van) zonnestroompanelen te pleiten na het voorspelbare overtekenen van het bij SenterNovem geparkeerde budget (link onderaan). Aanvankelijk (Staatscourant 3 maart 2008, artikel 10 "aanwijzing categorieën" MR) 46 miljoen euri voor 15 jaar cq. 10 MWp toegekend in 2008, mogelijk nog ruimte voor 5 MWp extra n.a.v. motie Samsom/Atsma, maar dan is het ook echt afgelopen voor 2008. Erna? Dik koffieprut kijken geblazen... Natuurlijk is/was de "toezegging" te weinig, maar dat was van meet af aan al duidelijk toen de contouren van die verschrikkelijke SDE duidelijk werden, eind vorig jaar. De regeling is namelijk a.g.v. de talloze MEP drama's nota bene op verzoek van het kabinet "van een deksel voorzien". Wat door EZ bureaucraten is vertaald in talloze duidelijke en extreem goed verstopte dichtnaaiconstructies. En GroenLinks is daar niet met de volle honderd procent tegen storm gelopen, wat wel had gemoeten. Zelfs bij "verlies" had de huidige actie dan namelijk overbodig geweest, want dan had GL gewoon kunnen zeggen: "Dat krijg je nou, een hoop teleurgestelde mensen omdat er weer eens een dichtgenaaid/gemaximeerd potje is opgengesteld, frustraties bij de buiten het potje vallende intekenaars, en afnemend draagvlak voor duurzaam bij de bevolking. Hadden jullie maar het Duitse systeem overgenomen, dan hadden we dit gezeik niet gehad"... Nu moet ik daar ook bij zeggen dat het ook alleen voor idioten als Polder PV en een paar andere specialisten na uitvoerige bestudering van de bureaucratencrap van EZ duidelijk begon te worden hoe knap en vilein de hele SDE regeling in elkaar is geflanst, en dat de verantwoordelijke politici (van alle partijen) natuurlijk dagelijks gruwelijke pakken papier te verwerken krijgen en dus mogelijk niet (op tijd) alle shit tot zich hebben kunnen nemen. Dit, gecombineerd met de beperkte kennis van zaken op zowel het gebied van elektrotechnische (on)mogelijkheden, alsmede een schandalig slechte informatievoorziening over de wel goed werkende ondersteunings-regimes (Duitsland, Vlaanderen), een makke die helaas door alle politieke partijen in Nederland gedeeld wordt, maakt de actie van GroenLinks dan ook een beetje tot "mosterd na de maaltijd". Het zal allemaal namelijk geen soelaas gaan bieden, zelfs al krijgt GL voor een (klein) deel haar zin. Dat laatste is een reëel en typisch politiek CDA spelletje om dat linkse tuig een schamel botje met een draadje (nep)vlees toe te werpen, terwijl er fundamenteel helemaal niets verandert. Wat is namelijk het fundamentele probleem van alle Nederlandse duurzame energie ellende? (a) de wettelijke basis voor de SDE is supervaag, slecht doordacht, niet overtuigd honderd procent duurzaam, en rammelt aan alle kanten; (b) bureaucraten hebben maximale zeggenschap over de SDE in het hele circus gemanipuleerd, de politiek is op een zijspoor gemanoeuvreerd; (c) elk jaar weer kunnen de nodige variabelen gewijzigd worden (totale investeringsonzekerheid); (d) alle geld blijft uit de Staatsbegroting komen, wat een recipe for disaster is en blijft: het is voor de volle honderd procent een begroting-afhankelijke Staatssubsidie; (e) alles is gemaximeerd (vanwege punt d). Talloze andere blijvende problemen, ook m.b.t. zonnestroom: de "beloofde" 56 eurocent voor 15 jaar lang (= gelogen dat het gedrukt staat) is totaal onzeker, de SDE component is slechts een onderdeel daarvan en van zichzelf al onzeker omdat die jaarlijks bijgesteld wordt, de salderingscomponent is door de aangekondigde gigantische veranderingen op de kleinverbruikersmarkt sowieso al een groot vraagteken, ondanks de wettelijke verplichting voortvloeiend uit artikel 31c, dus het hele circus is een grote schijnvertoning.
Dan kun je dus achteraf als oppositiepartij wel eisen dat "er geld bij moet", maar (a) alleen dat al is je hoofd op het Haagse hakblok leggen (lees: daarvoor zal nauwelijks politieke medewerking verleend worden, GL staat in dit soort kwesties vaak alleen, en na het voorstel gaat het kabinet doodgewoon over "tot de orde van de dag"); (b) zelfs al lukt er "iets" (zeker niet de gevraagde "iedereen die een zonnepaneel wil kopen, moet subsidie krijgen"...), dan nog zal de uiteindelijk politieke uitkomst een fel en zwaar bestreden poldercompromis van "er mag iets bij, maar dan is het ook afgelopen" gaan worden. En dat, beste mensen, zet allemaal geen zoden aan de dijk, het schiet helemaal niks op, het stimuleert nauwelijks, we maken niet de door Cramer beloofde "meters", het is en blijft, kortgezegd, allemaal: karakteristiek en oh-zo-hollandsch pruts- en broddelwerk op de vierkante micrometer. Daar komen beslist geen (tien)duizenden dakvullende systemen van, en al helemaal niet de regelmatig door lakei van der HO-even en talloze na-apers (incl. het kritiekloze journaille) uitgekraamde polderkolder "innovatie"... Alleen een fundamenteel ander regime zal werkelijk het verschil maken, en niet het achteraf marginale gepruts en gepiel aan een pertinent foute, geen innovatie stimulerende, en de markt bewust klein houdende bureaucratenregeling als de SDE (zeker gecombineerd met die tranentrekkende, nog steeds niet in het Hellevuur gegooide beruchte 3.000 kWh netinvoeding/jaar regel van de NMa...). Een Einspeise Gesetz Holländischer Art, met financiering uit een opslag van de kWh prijs bij alle elektra verbruikers, inclusief (!!!!!) de mensen die groene stroom verbruiken (dit is een gigantisch misverstand wat blijkbaar nog steeds niet is doorgedrongen, zelfs niet bij de SP en zelfs niet bij sommige hoogleraren, kom ik nog op terug), met rabiaat gescheiden bemetering van de netinvoeding (feed-in regime onafhankelijk van energieleverancier die daar helemaal niets over te zeggen mag hebben) en de netafname (conventioneel danwel "groen" stroomcontract via zelf verkozen leverancier, die in Den Haag zo onterecht geprezen "marktwerking" dus...), van ijzersterke en scherpe, hapgrage gebitten voorziene marktwaakhonden die alle belanghebbende partijen dagelijks op de huid zitten om alles in kannen en kruiken te laten verlopen, feed-in meters in eigen beheer kunnen hebben, en talloze andere zaken die grondig geregeld moeten worden... Het Duitse Model, dus, niets anders. Geen slimme meter gezeik waar netbeheerders en metercowboys alleen maar onnodig rijk van worden over de rug van de weerloze consument, ga zo maar door. Pas als dat allemaal op orde is, kan GL kijken of een actie zoals nu door hen is opgezet nog wel zin heeft. Ik voorspel: totaal achterhaald als het eenmaal zover is. Als u daartoe behoefte heeft, kunt u zich natuurlijk aanmelden bij het meldpunt van GL, mocht u voor dit jaar naast het SDE subsidiepotje piesen en u wilt er toch beroep op doen. Ik geloof niet dat er structureel iets door zal gaan veranderen, omdat de SDE in essentie een typisch Nederlandse rotregeling is (net als de MEP dat was, maar dan nog een paar graden erger) en de PV-markt een compleet ander ondersteuningsmodel nodig heeft. EZ zal dat uit alle macht blijven bestrijden, dus de pijlen van GL zullen op dat extreem conservatieve ministerie gericht moeten gaan (blijven) worden. Wie die vreselijke bespreking van 26 februari heeft gezien waarbij nog een minuscuul stukje geschuurd mocht worden aan die volledig door EZ in elkaar gedraaide SDE regeling, weet hoe de verhoudingen liggen. Van der HO-even (CDA) en Duyvendak (GL) kunnen elkaars bloed wel drinken, dus fris zal de strijd niet worden. That's for sure. Dat is geen enkel probleem. Het gaat immers om wezenlijke zaken en om de toekomst van dit land. Met een toenemende hoeveelheid kernenergie direct van de zon: zonnestroom en, indirect, windstroom, dus... Voor wie het nu nog niet heeft begrepen (Polder PV maakt zeer frekwent reclame voor het Duitse EEG, maar er zijn erg veel stronteigenwijze mensen in Nederland die zonder de originele teksten te kennen allerlei onzin uitkramen over dat systeem), nog eventjes een reminder waarom het Duitse model superieur is en, ondanks de aangekondigde wijzigingen (vooral de hoogte van de degressiepercentages voor zonnestroom betreffend, terwijl de mammoettanker die het totale EEG is volledig overeind blijft), superieur zal blijven (en dus kopiewaardig). Uit een recent artikel in, hoe kan het ook anders, het Duitse toptijdschrift Photon: De drie sleutelelementen van het succes van het Duitse EEG (wat, i.t.t. het SDE, uitsluitend over op het net ingevoede duurzame elektriciteit gaat, een vergelijkbaar "Erneuerbares Wärme Gesetz" is nagenoeg afgerond):
Bron: artikel "Übersetzungsprobleme" over mogelijke overname van het Duitse EEG door de Verenigde Staten van de hand van Garrett Hering en Jochen Siemer, Photon 5/2008, pp. 24-25. Er zijn nog veel meer extreem goed doordachte details in deze EEG regeling opgenomen (bronnen), teveel om op te noemen. Ze ontbreken vrijwel geheel in de totaal anders opgezette Nederlandse SDE regeling die zeer duidelijk bedoeld is om enige marktontwikkeling van duurzame energie slechts te laten plaatsvinden onder de extreem strakke teugelvoering van de boter op hun hoofd hebbende bureaucraten op EZ wier namen wij niet mogen kennen en die er eigenlijk liever een paar kerncentrales bij willen, i.p.v. burgers en bedrijven als volwaardige duurzame elektriciteit producerende opwekkers te accepteren. Ook GroenLinks zal zich veel intensiever met de werkelijke merites van het Duitse EEG bezig moeten gaan houden, want vragen om meer geld uit de Rijksbegroting, wat elk jaar weer een bloedige strijd zal gaan worden, geeft geen enkele garantie op een gezonde marktontwikkeling. En dat is waar we naar toe moeten, niet naar een blijvend onzeker subsidiesysteem wat elk jaar weer afgeschoten dan wel "aangepast" kan (en zal) worden... Overzicht van fundamentele, beargumenteerde, uitvoerige kritiek op de Nederlandse SDE regeling (toegespitst op zonnestroom) op Polder PV, klik hier. http://zonnepaneel.groenlinks.nl
Laatste nieuws SenterNovem/EZ (23 mei 2008): http://www.senternovem.nl/sde/nieuws/sde-budget_voor_zonneenergie_overtekend.asp# (nieuwsbericht) SDE is gesloten wegens forse overtekening van de toegezegde budgetten, incl. uitvoering motie Samsom/Atsma. Per 22 mei 7.944 aanvragen zonnestroomsubsidie, 17,8 MWp (in principe zou er slechts 15 MWp toegezegd "mogen" worden [10 MWp in gepubliceerde Ministeriële Regeling, 5 MWp extra a.g.v. motie Samsom/Atsma], wat een overtekening van 19% betekent). Dat zou nog wel eens een extra politieke worsteling kunnen gaan worden als er meer dan 15 MWp "over" blijft in de door SenterNovem geaccordeerde aanvragen... 7.944 aanvragen, indien allemaal toegekend, komt neer op 7.944/443 = 18 nieuwe systemen per Nederlandse gemeente... Leuk begin, maar "daken vol in het hele land"???? Indien allemaal toegekend (groot vraagteken), komt het neer op een "marktgroei" van grofweg 64 procent (uitgaand van de als mogelijk te hoog ingeschatte 50 MWp reeds gerealiseerd in NL). Als we eerlijker rekenen, en de compleet verloren jaren 2004-medio 2008, dus 4 en een half jaar extra inboeken, komt die "marktgroei" in de periode 2004-2008 (5 jaar) nog maar op zo'n 13%/jaar. Dat is veel lager dan de groeicijfers in Duitsland e.a. (30-40% per jaar). Die 17,8 MWp komt neer op een gemiddelde systeemgrootte van 2,24 kWp per aanvraag, te vertalen in een systeem van ongeveer 13 gangbare modules van 175 Wattpiek, of 11 stuks van 200 Wp. CertiQ mag hiervoor [bij toekenning van aanvragen] de komende 15 jaar al minimaal 7.944 x 16 x € 30,-- = ongeveer 3,8 miljoen Euro aan certificateninkomsten verwachten (als de jaarlijkse contributie tenminste niet wordt verhoogd tussentijds...). Geld wat dus helemaal niet in duurzame kilowatturen gaat zitten (marktwaarde gesubsidieerde kWh in ijkjaar 2008 33 cent komt neer op 11 en een half miljoen niet gerealiseerde zonnestroom kWh opwek, dat is de productie van ruim 900 kilowattpiek [bij 850 kWh/kWp.jaar] aan niet gerealiseerd zonnestroomvermogen in die 15 jaar door totaal onnodige certificaten windhandel, alweer 5% van het totale vermogen van de inmiddels geregistreerde (doch nog niet geaccordeerde!) inzendingen... Gevolg eis GL actie. De in de GroenLinks actie gevraagde (extra) subsidie voor een half miljoen vierkante meter zonnestroompanelen per jaar (...) zou, bij uitgangspunt van een standaard 175 Wp module van Suntech (oppervlakte 1,20 m²), neer moeten komen op een te ondersteunen output in kWh van een slordige 417.000 stuks van dit type module. Als we uitgaan van de gemiddelde tot en met 22 mei 2008 aangevraagde systeemgrootte van 2,24 kWp, neerkomend op ongeveer 13 van dit soort modules, zou GroenLinks dus pleiten voor grofweg 33.000 nieuwe systemen dit jaar. Dat is wel dik 4 maal zoveel als wat er tot nu toe daadwerkelijk is binnengekomen bij SenterNovem (er is echter geen plausibele reden om aan te nemen of dat aantal zonder "marktdeksel" onder de zwaar knellende, onzekere, bureaucratische, burgers afschrikkende SDE voorwaarden gehaald zou worden dit jaar). Bovendien: 500.000 (m²)/1,2 (m²/module) x 0,175 (kWp) x 850 (kWh/kWp.jaar) x 0,33 (Euro/kWh), zou volgens deze eis neerkomen op een totaal aan te subsidiëren zonnestroom voor 2008 van maar liefst 20,45 miljoen Euro (Rijksbegroting!), terwijl het totaal gereserveerde budget aanvankelijk 46 miljoen, en met de motie Samsom/Atsma erbij waarschijnlijk op 69 miljoen voor de volledige SDE periode van 15 jaar zou komen. Wat grofweg neerkomt op slechts 4,6 miljoen/jaar, dus ook voor 2008. GL vraagt dus 20,45/4,6 = bijna 4 en een half maal zoveel voor subsidie voor zonnestroom dan inclusief de uitvoering van de motie Samsom/Atsma onder het huidige beleid zou worden gerealiseerd. We zijn zeer benieuwd naar het antwoord van het kabinet dan wel van het parlement... Biomassa is al met 38% overtekend, afvalverbranding (???duurzaam???) zelfs met 170%. Komt u volgend jaar maar weer eens terug, is de boodschap... 2 juni 2008: "Actuele" zonnestroom info roest snel... In het vorige bericht had ik het over 850 standhouders op Intersolar 2008 in München. Zie ik, bij het bezoek van de website om me in te schrijven, opeens een berichtje van een nieuw record staan. De 1.000e (duizendste) standhouder is reeds ingeschreven... Ik geloof dat ik naast mijn fietsschoenen toch ook maar mijn degelijke dagelijkse schoeisel mee ga nemen, want dat wordt stevig doorstappen, vrees ik, 12 tot en met 14 juni. Hoeveel kilogram nagelneue PV-info zouden mijn Biohummer® banden kunnen (ver)dragen? http://tinyurl.com/6x64h3 (verkorte link naar het persbericht op de Intersolar site) 2 juni 2008: 8-8-9, 9-8-7, of toch een andere magische formule? Al een lange tijd zweeft er een zwaard van Damocles boven de Duitse zonnestroom markt rond (met name de oh zo belangrijke echte decentrale markt, namelijk die voor particuliere huishoudens). En die heet: het in Wet vastgelegde onherroepelijk door de netbeheerders (900 in getal) uit te keren feed-in tarief, wat sinds 2004 een VAST degressiepercentage van 5% per jaar kende voor nieuwe installaties (gebouwgebonden, voor vrije-veld installaties was dat 6,5%), zou na extreem uitgebreide consultatie van ALLE marktpartijen (goed gelezen, EZ?) gewijzigd gaan worden in, voor de jaren 2009-2011, degressiepercentages van achtereenvolgens 9, 7, en vervolgens 8% per jaar. Daarbij goed beseffend dat de totale feed-in wetgeving volledig intact blijft en de PV-markt nog steeds structureel via het beste, staatsbegroting onafhankelijke regime ter wereld ondersteund blijft worden (voor 20 jaar per nieuwe, netgekoppelde installatie). Maar, ook in Duitsland zijn de bloedzuigers en de opportunistische energiefascisten wakker geworden, en alles wordt op alles gezet om de "lucratieve" feed-in tarieven voor, met name die vermaledijde, "marktverstorende" zonnestroom naar de filistijnen te helpen. De goed geklede bloedzuigers komen, het zal u niet verbazen, vooral uit de gesettelde fossiel/atomaire energesector (die reeds 14,2% aan meestal decentraal opgewekte duurzame elektriciteit kwijt is) en de nauw met hen samenwerkende "onafhankelijke" adviesbureau's. En kosten nog moeite worden gespaard om met leugenachtige cijfers, hele en halve waarheden, de (meestal kortzichtige) politici in een zodanige positie te krijgen, dat ze de PV-sector (toekomst techologie Nummer Eins) een been gaan lichten. In de mei uitgave van Photon spat het bloed tussen de regels door van het papier in twee tale-telling artikelen daarover, waarbij gelukkig een SPD politicus (partijgenoot van EEG brein Hermann Scheer, en Held van de Zonnestroom en de Strijd tegen het Energie Oligopolie), genaamd Ulrich Kelber het opneemt voor de met zoveel wijsheid en resultaat opgebouwde zonnestroom sector in Duitsland ("Torschlusspanik des Oligopols"). In het meer afstandelijke, door Photon auteur Jochen Siemer geschreven "Deckel drauf und Schluss", wordt echter nauwgezet beschreven hoe er zelfs met een tot nog toe onbestaanbaar "instrument" gezwaaid dreigt te worden door sommige politici die iets te diep in het fossiele olieglaasje hebben gekeken, en dat heet een "deksel" op de markt (gemaximeerd toegelaten "groeivolume"). Als er een middel is waarmee je een jaarlijks dubbelcijferige groeimarkt kapot kan maken, is het wel met een "deksel". Zo is inmiddels duidelijk geworden, o.a. uit de deplorabele korte geschiedenis van ondersteuning van "duurzame energie" in NL, met de net gesloten SDE (budget overschreden, dat was een reeds door mij voorspeld inkoppertje). Dan krijg je "hit and run" beleid en help je de markt naar de knoppen. Zo ver reikt de macht van de gesettelde sector, die ach en wee klaagt over de "overmatige" ondersteuning van duurzame energie terwijl ze zelf slapend rijk wordt van "marktverstorende" kunstmatig aan oliebarrel prijzen gekoppelde klimaatverwoestende fossiele energie. Die "markt" is altijd al ziek als de pest geweest, zeker sinds commercie door de zogenaamde liberalisering de boventoon (lees: alles dominerend) voert. De energiemarkt zal nooit "vrij" worden zolang er op macht beluste individuen rondlopen op deze aardkloot, zoveel is wel duidelijk. Maakt u zich geen enkele illusie over "faire beprijzing", want energie is macht, en machtbeluste partijen, politici incluis, zullen altijd die macht misbruiken voor hun bekrompen doelstellingen. Die nooit ten bate van een mondiale duurzame energievoorziening ingezet worden (kijk s.v.p. kritisch om u heen). Laatste bericht van Solarbuzz: Er is nu blijkbaar sprake van een "coalitieakkoord" tussen de regeringspartijen CDU/CSU en de SPD, dat voor zonnestroom de degressie wat hen betreft neer zal gaan komen op 8-8-9 procent i.p.v. de lange tijd boven de markt zwevende 9-7-8 procent, wat de grootste "pijn" (9%) twee jaar de toekomst in verschuift. Voor grondgebonden installaties zal de degressie in de eerste twee jaar i.p.v. op 6,5% (nu in Wet) naar 10% moeten gaan. Een aanzienlijk deel van de nieuwbouw gaat in dat soort projecten zitten, van vele MWp groot, dus daar zit logica achter omdat alleen grote spelers die projecten kunnen realiseren, en die hebben sowieso al schaalvoordelen die burgers niet hebben. Voor de particuliere markt beginnen er zich donkere wolken te vormen, want er is een steeds grotere discrepantie tussen de werkelijke marktprijzen voor zonnestroom systemen voor deze sector, en de via het EEG opgelegde jaarlijkse degressie van de "beloning" voor duurzame investeringen in de vorm van de feed-in tarieven. Het laatste woord blijft de Bondsdag houden, en die doet volgens Solarbuzz vrijdag 6 juni daarover een definitieve uitspraak. Een week voor het begin van de grootste zonnestroom beurs ter wereld, Intersolar 2008, in München, met 850 standhouders die in zonne-energie (PV en thermisch) actief zijn... Het zal er om gaan spannen. In ieder geval: niks "nekslag", zoals sommige slecht geïnformeerde individuen u/ons wel eens willen doen geloven, maar wel een trendbreuk. Laten we hopen dat naast politieke wijsheid de technologische ontwikkelingen, die mondiaal een extreme versnelling doormaken, zo hard zullen gaan, dat we over een paar jaar alleen maar schuddebuikend over de paniekzaaiers en twijfelaars van 2008 kunnen lachen, en Duitsland inderdaad een markt van 30 GWp aan zonnestroom vermogen tegemoet kan gaan zien die de "pain-in-the-ass" van de PV-markt, Photon, reeds in het februarinummer als mogelijk scenario in het vooruitzicht heeft gesteld in een artikel over (vermeende) problemen met netinpassing. Het zal daarbij vooral gaan om de uiteindelijke marktprijzen voor zonnestroom systemen en om ijzeren wil bij de politiek om de macht van de (fossiel-nucleaire, centralistisch ingestelde) energiesector te breken. Ontbreekt die wil, dan blijft duurzame elektriciteit een markt die onterecht klein gehouden wordt. Alleen massale publieke verontwaardiging en, vooral, actie kan aan die anno 2008 volstrekt onhoudbare situatie een einde maken. De keuze is aan ons, de eindverbruikers. Om wie "het" allemaal draait. Onze toekomst, niet alleen die van uw kinderen... http://www.solarbuzz.com/news/NewsEUGO53.htm 1 juni 2008: Hoge maandopbrengst, (net) geen record. Het leuke van in een zomerse maand (ook al is het formeel nog steeds lente) op vakantie gaan is, voordat de fietstassen worden uitgepakt, de spanning van het checken van de Ferrarismeter in de meterkast om te zien hoeveel die is teruggedraaid tijdens onze afwezigheid. Omdat wij voor vakanties alles behalve de - noodzakelijke - mechanische ventilatie (basisstand) uit het stopcontact trekken en de koelkast trouw hadden leeg gegeten, kunnen onze zonnestroom opwekkers rustig hun superschone stroom aan het publieke net leveren i.p.v. aan onzinnige sluipverbruikers, waardoor wij tijdens onze fietsvakantie gratis groene stroom aan onze buren konden "uitdelen" (ook al betaalden de meesten er een "grijze prijs" voor, deels aan hun leverancier, deels aan de netbeheerder, en een grote slok aan Minister Bos van Financiën). Onze teller stond ditmaal 116 kWh lager dan vlak voor de vakantie, tijdens onze vakantie is er zelfs ruim 140 kWh door ons PV systeem opgewekt (OK4 meterstanden). Hetgeen betekent dat er gesaldeerd (de ventilatie zal in-house ook een beetje van die zonnestroom opwek hebben geconsumeerd overdag) minimaal 24 kWh in 26 dagen tijd door de oude mechanische ventilatie unit is verbruikt, neerkomend op een minimaal jaarverbruik van een dikke 395 kWh, een derde van ons totale jaarverbruik... Ik ga de verhuurder nog maar eens aan hun mouw trekken om die ventilatie unit door een zuiniger (DC) exemplaar te laten vervangen, want ik vind dat bezopen. De maandopbrengst van onze Shell PV-beestjes was zeer hoog, wat betekent dat het tijdens onze afwezigheid (4-30 mei) zeer zonnig is geweest, wat in de maandgrafiek van Ton Peters zeer goed is terug te zien (Spijkenisse). Hij heeft zelfs een productierecord voor die maand sinds het begin van zijn metingen (361,55/2,7 = 133,9 kWh/kWp; Polder PV kwam met zijn suboptimale systeem niet verder dan 129,9 kWh/kWp), maar daar moet wel bij verteld worden dat het in Spijkenisse een geoptimaliseerd systeem betreft (overmaat aan omvormer vermogen). Ton had in week 19 zelfs een fenomenaal record van 112,4 kWh opbrengst, een week die bij Polder PV helaas niet geregistreerd kon worden door onze vakantie. De totale productie voor mei 2008 lag bij ons net iets onder die voor mei 2004, zie de bijgewerkte grafiek op de "highlights" pagina, maar dat is eigenlijk een beetje appels met peren vergelijken. In 2004 hingen de omvormers namelijk nog onder de modules, goed gekoeld, buiten. Vanaf mei 2005 hangen alle OK4 omvormers bij Polder PV binnen in huis, en worden ze niet actief gekoeld (en is er i.p.v. 25 meter AC-kabels lange, enigzins verlies gevende DC-bekabeling voor in de plaats gekomen). Bij hoge instraling zullen de omvormers dus meer opwarmen dan in de oude situatie, en zal de output minder zijn. Anders hadden we wellicht bij Polder PV ook een "meirecord" kunnen registreren [als de OK4 omvormers buiten opgesteld niet zoveel problemen hadden gegeven]. Het KNMI spreekt in ieder geval ook over een extreem zonnige (record) mei 2008 in hun maandoverzicht, met in ieder geval een aanzienlijk aantal uren meer zonneschijn dan normaal in de Bilt: 260 i.p.v. 204 uur, dat is ruim 27% meer geregistreerde zonuren dan het langjarige gemiddelde. Er was ook sprake van regelmatig optredende (koele) noordoostenwind, meestal gunstig voor hoge systeemvermogens omdat de meest toegepaste kristalijne zonnecellen in Nederland het beste presteren bij lage(re) temperaturen. Niet verbazingwekkend, overigens, dat de maandbespreking bij het KNMI als hoofdtitel heeft: "Mei 2008: Uitzonderlijk warm, zeer zonnig en vrij droog"... Ik zal die titel onthouden. In het "zonnige" Zuid-Frankrijk zijn we de laatste week zo'n beetje weggespoeld door de regen...
31 mei 2008: Maria (vdH)'s worst nightmare... Polder PV is weer even terug in het vlakke land, en dat mag wel weer eventjes breed uitgepakt worden, nietwaar? In de categorie "opmerkelijk" hier alvast een vakantiekiekje. Het was effekes doortrappen op de Biohummer® vanuit Avignon, maar Gaudi's architectonische wonderparadijs Barcelona ligt dichterbij dan menigeen denkt. Een vette aanrader in ieder geval...
Onze mediterrane vrinden van het Iberische eiland noemen het fraais "pergola fotovoltaica". Mooi voor de bezoekende firma Polder PV dat het nog laagseizoen was, en de volledige fotogenieke ruimte voor ons moederziel alleen was "gereserveerd", onder een stralende blauwe hemel met wat toepasselijke witte, extra reflectie verzorgende wolkjes. Meer volgt binnenkort, maar Intersolar 2008 (München) "moet ook nog eventjes bezocht worden", dus reken uzelf niet rijk... Hoe zou je volgens Den Haag eigenlijk 443 kilowattpiek aan zonnestroom moois moeten "salderen"??? Uw duurzame dienaar (weer iets magerder, ondanks de lekkere Franse flans, tartes aux myrtilles, verse stokbroden, chocoladebroodjes, de Spaanse zongerijpte tomaten, olijven, de vino della casa, etcetera ...), Polderboy is back in town, na een dikke 2.000 kilometer weggetrapt te hebben. Meer info over Gaudi's PV-dream/vdH's nightmare: 4-30 mei 2008: Polder PV effe op vakantie... 4 mei 2008: Nederland verlicht met Siderea.nl. Ik zal waarschijnlijk later nog uitgebreider op dit nieuwste initiatief van een duurzaam levende burger terugkomen, maar ik wil alvast kort aandacht schenken aan deze geweldige nieuwe website waarbij particulieren heldere basisinformatie kunnen vinden over zonnestroom en duurzame energie. En, vooral, hoe er "productie" gemeten wordt van uw kostbare zonnestroom installatie. Rob de Bree (u vindt o.a. twee goede nieuwsbijdragen van hem op de Externen pagina op Polder PV...) is de persoon die schuil gaat achter deze fraaie nieuwe website. In zijn inleiding van zijn e-mail aan mij verklaart Rob kort de achtergrond van zijn geweldige initiatief:
Rob biedt op zijn site de volgende "diensten" aan voor de particuliere zonnestroom producent en mensen die meer met duurzame energie cq. verduurzaming van hun huishouden willen gaan doen, tegen zeer acceptabele prijzen:
Rob: wat mij betreft ben je nu al in je poging geslaagd (bedankt voor de mooie, zeer goed kloppende grafieken!), en kan het er alleen maar beter op gaan worden. Let vooral ook op de pagina met de "Eerste Echte Nederlandse PV Simulator"... Op mijn PVSAT pagina vindt u reeds een eerder exemplaar van Polder PV's 1,02 kWp deelsysteem (28 oktober 2007) waaruit direct al blijkt hoe nauwkeurig Rob's simulatiemodel werkt. Op bovengenoemde simulatie pagina van Rob enkele voorbeelden van beroemde Nederlandse particuliere PV-systemen met vergelijkbare zeer nauwkeurig "dekkende" opbrengstcurves (let bijvoorbeeld op het achterblijven van de gemeten waarden bij Herberg PV in Apeldoorn, het gevolg van mogelijke problemen met polarisatie effecten op zijn SunPower cellen). Hoor ik daar wat gesis van jaloezie bij het ECN, Holland Solar en Econcern vandaan komen? Toppertje, beste Rob! Dikke pluim alvast voor je voortvarendheid, heel veel succes met je site, hopelijk veel bezoekers en vooral: veel gebruikers van je aangeboden diensten! Nu nog even de Holland Solar Prijs 2008 uitgereikt krijgen. Eitje... En een bescheiden adviesje mijnerzijds: haal s.v.p. dat bureaucraten construct "zon-PV" van je site en hernoem het alsjeblieft in een term die je doelgroep direct begrijpt, "zonnestroom", dus... Dan kan mijn dag niet meer stuk... 3 mei 2008: Alarmklokken bij de oosterburen. Volgens eigen onderzoek van de Solarenergie FörderVerein Deutschland (SFV) uit Aachen, is de toename van het geïnstalleerde PV vermogen namelijk sinds 2005 afgenomen. De SFV is hevig verontwaardigd over het feit dat er voor 1 januari 2009 een 9,12 % degressiepercentage voor de feed-in betaling voor zonnestroom op de rol staat, gevolgd door een jaar 7% en tenslotte een vast percentage van 8% (het vaste degressiepercentage bedroeg sinds 2004 5% voor de meeste PV-categorieën). Uitsluitsel hierover zou de Bundestag deze zomer moeten gaan geven. De SFV lobby't zich helemaal suf om die degressie juist te verlichten, gezien de door hen gesignaleerde marktstagnatie (Nederland zou maar wat blij moeten zijn met de volumes die er nu nog steeds in de BRD worden omgezet, maar dat terzijde). Ik ontving van de SFV de laatste tijd veel e-mails met talloze argumenten voor de "Wende" en het versterkt inzetten op de weg naar 100% hernieuwbare energie. En met oproepen om Duitse parlementariërs te verzoeken niet accoord te gaan met een mogelijke nekslag voor die zo belangrijke Duitse thuismarkt voor zonnestroom. Trouwens, meer problemen: wind op land wordt straks vrijwel niet meer ondersteund, wat tot gevolg heeft dat uitsluitend nog grote concerns off-shore parken kunnen gaan bouwen (geen burger of klein bedrijf wat daartoe in staat zal zijn), en de monopolisten nog grotere reuzen kunnen gaan worden dan ze nu al zijn. Dodelijk voor het uit de grond trekken van de broodnodige decentrale opwekking van energie. Om het over gezonde "markt"condities maar niet te hebben. SFV rapporteert ook regelmatig over schandalige sabotagepraktijken van de grote energieconcerns die hele dikke krokodillentranen plengen over het succes van decentrale opwekking van duurzame energie, maar die ondertussen zelf slapend rijk worden aan de absurde stijgingen van aan de olieprijs gekoppelde energiekosten en daar volslagen absurde winsten uit kunnen peuren, zonder dat de politiek ingrijpt (identiek aan de totaal verziekte situatie in Nederland en elders). Een fossiele bruinkoolmoloch als RWE bijvoorbeeld (die nabij Delfzijl een supersmerige CO2 uitbrakende poederkoolcentrale wil gaan neerplempen, naast dat unspeakable geval van NUON), heeft nu een uitermate slinkse passage in hun communicatie richting decentrale opwekkers van zonnestroom doen opnemen waarbij ze doodleuk stellen dat alle uitbetaalde feed-in terug gevorderd zal gaan worden als om de een of andere (blijkbaar alleen aan hen bekende, volslagen onwettige) reden zou blijken dat het EEG een niet legale verplichting aan de netbeheerders opgelegd zou hebben om die feed-in uit te betalen. Deze smerige zwijnerij is karakteristiek voor de onvoorstelbare arrogantie bij de grote energieconcerns die met lede ogen toezien hoe zij steeds meer marktaandeel verliezen (met name op het gebied van elektra), en die er geen enkel probleem in zien om compleet onschuldige particuliere eigenaren van peperdure PV-systemen met superranzige teksten te bedreigen en, erger nog, om mensen die zo'n systeem zouden willen gaan kopen, met gehaaide juristensh** trachten van hun "onzalige voornemen" te laten afzien. U snapt het wellicht al: de SFV is BLOEDpissig over deze smeerlapperij, en het schuim komt bij menig zonnestroom minnaar in Duitsland inmiddels op de lippen te staan. De "burger"oorlog over de energievoorziening is pas goed begonnen daar. Zie het uitgebreide bericht hierover op de SFV site. Ik kreeg het zeer boeiende en zeer goed geschreven SFV tijdschrift "Solarbrief" nummer 1 van 2008 thuisgestuurd, met op een diagram op de voorzijde (afbeelding bovenaan dit artikel) de capaciteit aan nieuwe PV-installaties per jaar (in MWp), met een duidelijke teruggang sinds 2005 (rode kolom: 2007). Het blad staat werkelijk bomvol berichten over de Duitse markt, de politieke complicaties, de dreigingen, de sabotage pogingen door de gevestigde energielobby die al (terecht) 14,2% (2007) aan elektriciteit afzet kwijt is aan de decentrale opwekkers, de ranzige anti-PV stemming die door stemmingmakerij bedrijvende (en slecht ingelichte) journalisten over de Duitse burgers uitgegoten wordt, en talloze diagrammen, grafieken, en diepgaande beschouwingen over de duurzame energiesector. Over die cijfers zal nog wel wat water door de Rijn gaan vloeien, want onduidelijk is of de data van de SFV betrouwbaarder geacht moeten worden dan die van het vaktijdschrift Photon (of van de brancheorganisatie BSW die 1.100 MWp nieuwbouw voor 2007 heeft opgegeven), en wat voor implicaties dat dan wel zou gaan hebben als dat waar zou zijn. Waar de SFV echter wel degelijk zeer terecht hoogst ongerust over is, is dat het aandeel aan "kleine" (5 kWp of minder) installaties die typisch door particulieren gekocht worden, en die van extreem groot belang zijn voor de Duitse installatiesector, omdat die daar een aanzienlijk deel van hun brood mee verdient, fors is afgenomen de laatste jaren. Van de website van de SFV uit het artikel "Investitionen in Solarstrom-Kleinanlagen zurückgegangen" deze tale-telling grafiek:
Het mag duidelijk zijn: in Duitsland is er nogal wat aan de hand op het vlak van zonnestroom, al is het beslist van een compleet andere orde dan wat enkele in de Middeleeuwen levende fossiele zeloten in Den Haag onze parlementariers wil doen geloven. Maar die figuren hebben of nooit wat gesnopen van de talloze merites van het EEG, of ze vervloeken het op voorhand (om onduidelijke redenen) en zoeken stad en land af naar schijnargumenten om elke verandering daarin uit te leggen als een "failliet", terwijl het het beste ondersteuningsregime is (reeds sinds 2000) en het beste regime blijft. Nu is het Duitse parlement aan het woord en dat trekt zich uiteraard geen ene moer aan van wat die met slechts "6% duurzame elektriciteit gezegende" kruideniers ter westerzijde van hun land van dat EEG vinden. Op een aparte pagina heb ik een van de meest spraakmakende artikelen uit de Solarbrief vertaald: een opvallend interview met Bündnis 90/Grünen energie deskundige Hans-Josef Fell, over de spagaat die politici maken als het over klimaatpolitiek dan wel over "de voorzieningszekerheid" gaat. http://www.sfv.de/solarbr/2008_1.htm (downloadbare
volledige Solarbrief nr. 1/2008, 52 pp., 2,9 MB. Duitstalig) 3 mei 2008: Oudgediende "ververst". Leuk. Gert van Voorst, die een van de eersten was die zelf een programma'tje heeft geschreven en zelfs een hardware interface heeft gebouwd om zijn kleine van OK4 omvormers voorziene PV-systeempje (2 110 Wp modules) te monitoren, heeft zijn website van een refresh voorzien. Er staat een leuke infrarood foto op met zeer "coole" zonnepaneeltjes, die zijn gemeente Nijmegen heeft laten maken om een indruk te krijgen van de warmte uitstraling van de gemiddelde woning in de gemeente (sommige mensen schrokken zich de pleuris van die rode kleur, de insiders wisten dat natuurlijk al lang, er is nog zo ver-schrik-ke-lijk veel te doen bij de energetische renovatie van de archaïsche Nederlandse bestaande bouw...). Mooi dat Gert weer "van de partij" is. Small is beautiful. Wel een beetje jammer van de ietwat tegenvallende genormeerde opbrengsten, daar in het verre, in het oosten gelegen Nijmegen (gemiddeld ex. "defect jaar" 2003 ongeveer 730 kWh/kWp.jaar, dat is aanzienlijk minder dan Polder PV die 946 kWh/kWp.jaar haalt in de zonnige kuststreek). Ga je nog PV-modules bijkopen, beste Gert? Ruimte zat op dat schuurtje... http://gertvanvoorst.googlepages.com/solarisinfo.html 2 mei 2008: Sonnenertrag: maandopbrengst invoeren + nieuwtje. Als u wilt dat Nederland weer een beetje serieus op de Eurpopese kaart komt te staan met zonnestroom, is het zeer belangrijk dat we eindelijk eens een duidelijk beeld gaan krijgen wat er zoal aan installaties in Nederland staat en wat die PV-systemen presteren. Geef u daarom op voor de Sonnenertrag site (er is een NL-talige sectie, u dient zich hiertoe eerst te registreren), voer s.v.p. zo spoedig mogelijk na het verstrijken van de maand uw maandproductie gegevens in. Dat mag in principe elk type meting zijn op of na de AC uitgang van de omvormer, als die meting maar consequent gebeurt en exact de maandproductie weergeeft, dus van ochtend van de eerste van de maand tot en met de afschakeling van de omvormer(s) op de laatste dag van de maand. En geef s.v.p. zo nauwkeurig alle systeemdata op (hellingshoek, oriëntatie t.o.v. noord, lokatie, gebruikte omvormers en modules, etc.). Aangezien ik zelf twee dagen van huis was, kon ik de "maandwissel" meterstanden (30 apri/1 mei) niet vastleggen (ik vertik het om een computer daarvoor te laten loggen, dat kost me teveel kostbare kilowattuurtjes). Via Ton Peters' geweldige dagelijkse logging database kon ik echter wel een betrouwbare extrapolatie maken van de meterstand zoals die tijdens de opstart op 1 mei gegolden zou moeten hebben, en daaruit de uiteindelijke maandopbrengst afleiden. Ik heb Ton's geregistreerde dagproductie van de laatste anderhalve week omgerekend naar de genormeerde dagopbrengst van zijn systeem, deze vergeleken met die van ons eigen deelsysteem van 1.020 Wp (dat is het gedeelte wat ik voor Sonnenertrag heb opgegeven), daar een correctiefactor van plm. 1,08 uit bepaald (Ton's systeem functioneert bijna altijd iets beter dan onze installatie, vooral vanwege de overmaat aan omvormer vermogen en vanwege zijn betere SolarWorld modules), en via die correctiefactor heb ik terug kunnen rekenen dat onder Ton's instralingscondities (die gemiddeld niet zeer sterk afwijken van de situatie in Leiden) ons systeem op 30 april ongeveer 2,015 kWh geproduceerd zou moeten hebben. Waarmee onze totale opbrengst (voor het 1.020 Wp systeem) voor april op 111,354 kWh gekomen zou zijn (data tot en met 29 april waren reeds bekend). Daarmee zou april 2008 voor Polder PV op de vierde plaats komen sinds 2002, toch ietwat tegenvallend door de laatste vaak flink bewolkte dagen van de maand. Toplijst Ook opvallend: de drie overige beste lokaties met de hoogste (afgeleide) zoninstralingswaarden bevinden zich niet in het zonnige Beieren, maar juist in niet als zonnige knallers bekend staande deelstaten als Niedersachsen en Sachsen in Leipzig. Deelstaat B-W leidt overigens dit jaar ook de "competitie" in het van talloze installaties (1.178 voor 2007 opgegeven) voorziene Duitsland, met een uitzonderlijk goede genormeerde jaaropbrengst (2007) van maar liefst 1.048,8 kWh/kWp.jaar (NB: eerdere jaren geven een afwijkend beeld, maar door het zeer beperkte aantal installaties wat voor die jaren is opgegeven, kunnen uitspraken daarover niet al te expliciet zijn). U kunt meediscussiëren (als uw Duits een beetje op orde is), want zoninstraling afleiden van de gemeten opbrengsten van met diverse (variabele) verliesfactoren geconfronteerde PV-installaties lijkt me een nogal duivels lastig klusje... http://www.photovoltaikforum.com/viewtopic.php?p=125648#125648 (discussie
over het nieuwste, nog te perfectioneren "speeltje" van de Sonnenertrag
wonderboys. Deutsch, selbstverständlich...)
30 april 2008: Soladin600 > 500 Watt niks byzonders. Er leek een klein rimpeltje in het Nederlandse PV vijvertje ontstaan n.a.v. de soms vastgestelde (iets) hogere output van 500 Watt aan AC zijde van de Mastervolt Soladin600 omvormer. Zo stelde onze SDE appeltaart winnaar Niels Thijssen vast dat zijn mooie Brennenstuhl metertjes maar liefst een paar Watt meer hadden geregistreerd als wat bij de meeste mensen op de software van Mastervolt als "piekwaarde" in het scherm van de software verschijnt ("Device Information"). Dat is makkelijk te verklaren: de Soladin600 (en trouwens vrijwel alle andere omvormers op de markt) hebben helemaal geen zeer nauwkeurig geijkte meetapparatuur aan boord, dan worden die dingen onnodig duur. Uit testen door het tijdschrift Photon blijkt trouwens dat sommige omvormers behoorlijk nauwkeurige afleesunits blijken te hebben. Een vermogensmeting moet je eigenlijk met geijkte apparatuur doen om harde uitspraken over wat dan ook te kunnen doen. Dus zet sowieso vraagtekentjes bij AC waarden die Brennenstoeltjes, EnergyCheck's, Kijkshop metertjes (rondjes tellen en vermogen uitrekenen met de rpm waarde) e.d. leuk meetspul genereren. Zijn geen geijkte instrumenten, maar is wel degelijk hartstikke leuk speelgoed om dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse, seizoensmatige trends e.d. mee te kunnen bepalen. Ten tweede: de spanning aan AC zijde is afhankelijk van zowel de door de omvormer aangeboden AC stroom (I in Ampère), als van de op dat moment heersende netspanning (V in Volt). Aan mijn van de OK4 logdata gemaakte grafieken kunt u zien dat die netspanning geen constante waarde is, maar dat (a) hij in onze contreien het hoogst is midden op de dag, en (b) dat er nogal wat fluctuatie (binnen veilige grenzen) zit in die netspanning, op alle tijden van de dag. Zie bijvoorbeeld de grafieken van 16 juli 2006, een "roll-over" grafiek met/zonder inverter defect, met individuele omvormers en sterke, ogenschijnlijk onafhankelijke fluctuaties - de inverters worden namelijk niet op exact hetzelfde moment uitgelezen maar direct na elkaar, vandaar dat de waarden uiteenlopen. Of van de zeer zonnige eerste april 2007 met gemiddelde waarden per groep, waarbij de verschillen tussen de omvormers binnen elke groep gedempt worden doordat de feitelijk direct na elkaar uitgelezen omvormers per groep toegerekend worden naar het logtijdstip van de eerst uitgelezen omvormer van het systeem in de 5 minuten interval van de gelogde reeks. De netspanning is bovendien verschillend in andere delen in het land, wat te maken heeft met de aanwezigheid en verdeling van elektriciteitscentrales, van bebouwing (afnemers), van industrie, en van de lokale netomstandigheden (trafostations e.d.), veel variabelen dus. Ergo: op enig moment kan die zogenaamde "230 volt netspanning" best 225 volt of zelfs 235 volt zijn. Aangezien midden op de dag het voltage globaal het hoogst is, en dan ook meestal het meeste licht op de zonnepanelen schijnt, kan het best voorkomen dat, bij ideale omstandigheden, er kortdurend een maximaal DC vermogen wordt aangeleverd door die mooie zonnepaneeltjes van u. Echter, omdat wettelijk is voorgeschreven dat er niet meer dan 2,25 Ampère aan AC zijde van de omvormer "uit" mag komen (vanwege potentiële warmteontwikkeling in de leidingen binnen de verbruiksgroep waarop de PV-installatie is aangesloten met 1 Soladin600 omvormer, zie ook veiligheid), moet je voor het "product" P (vermogen) = V x I voor I altijd maximaal 2,25 nemen, want die knijpt de Soladin600 als een toegewijde SDE bureaucraat op die stroomsterkte af (en quite rightly so, in dit specifieke geval...). Als op dat moment de netspanning 227 Volt bedraagt, kom je met die 2,25 Ampère op 510,75 Watt AC vermogen uit. Echter: dat zijn zeer kortdurende vermogens, die meestal plaatsvinden onder een combinatie van momentaan optredende ideale omstandigheden: (a) vrijwel loodrechte hoek van de zon op de modules, (b) bij voorkeur bij lage lucht temperatuur, een forse afkoelende wind en idealiter tussen regenbuien in die de paneel/celtemperatuur tijdelijk nog lager krijgen, en (c) extra reflecties van witte wolkenranden. Aangezien deze condities gecombineerd schaars zijn en bovendien slechts enkele seconden duren (daarna is de wolk voor de zon, of de zon warmt de cellen fel schijnend weer snel op, en/of de wind valt weg), is er geen enkel probleem. Vandaag had ik hier weer met een forse wind en fel inschijnende zon tussen de zeer witte cumuluswolken rond het middaguur bij maar liefst 4 omvormers in totaal 7 gelogde momenten dat de betreffende (niet alle!!!) OK4 omvormers kortdurend maar liefst 92 Watt AC vermogen per stuk produceerden. Aangezien ons systeem over 2 aparte groepen is verdeeld (en we helemaal geen zware apparatuur hebben die absurde vermogens trekt, meestal staat alles hier bovendien uit), is er niks aan de hand (de installatie is door NUON ingeschakelde installateurs aangelegd...). Zodra de zon weer vol op de modules scheen, schoten de momentane waarden omlaag in de range 80-90 Watt per omvormer, en lager bij langdurige opwarming van de PV-modules (nog veel lager bij de 4 93 Wp modules). Omvormer fabrikanten willen ook uit strategische overwegingen wel eens aan de "voorzichtige" kant blijven met de weergave van de output. Wil je echt exact weten wat er "uit" komt, zul je een intelligente geijkte meter moeten plaatsen. Alleen voor hobbyisten wellicht interessant... Veel belangrijker dan momentane hoge vermogens is natuurlijk een hoge jaaropbrengst. Dat betekent bijvoorbeeld dat omvormer fabrikanten als Mastervolt veel aandacht schenken aan het zo vroeg mogelijk op laten starten, en afschakelen van hun apparaten en, als de omvormer aanschakelt deze zo snel mogelijk met een hoog rendement te laten werken. Op die manier sprokkel je vele kWh’s per jaar bij elkaar. En dáár gaat het uiteindelijk allemaal om. Mastervolt heeft duizenden Soladin600 omvormers verkocht, en er zijn vrijwel geen problemen mee. Nieuwe software Download: http://www.mastervolt.com/download.php?id=3954 (2,24 MB) 29 april 2008: "Anlage des Monats". Het blijft PV-soppen op Duitse websites. Ditmaal de zogenaamde "PV-installatie van de maand" (het Duitse origineel vind ik beter "bekken") van de Sonnenertrag site. De gelukkige, Peter Brummer uit het Beierse plaatsje Pöttmes tussen Augsburg en Ingolstadt krijgt een of ander debiel kristalglas vanwege die "prijsuitreiking", maar dat is het punt niet hier. Het gaat mij deze keer om Peter's bescheiden zonnestroom systeempje. Mevrouw van der HO-Even, alstublieft niet kijken, want u moet nog een paar jaar mee (schijnt het). 23,52 kilowattpiekjes slechts, investering ... mwagh, 115.000 Euri (€ 4,89/Wp, all-in) maar. Kristallijne SunTechnics paneeltjes van 210 Wp per stuk (112 stuks). NB: volgens datasheet multikristallijn, niet zoals opgegeven op Sonnenertrag mono; SunTechnics is een Duits bedrijf uit Hamburg, niet te verwarren met de Chinese gigant SunTech. Hoge maandopbrengsten van het systeem, zelfs als je het gemiddelde voor het zonnige Beieren bekijkt op zijn Sonnenertrag pagina. Genormeerde jaaropbrengst 2007 een vette 1.120,23 kWh/kWp (!!!), totale opbrengst in dat jaar 26.347,8 kWh (ik hoor de Nederlandse netbeheerders al naar adem snakken...). Aangezien zijn installatie in 2006 officieel aan het net is gegaan, moet mijn naamgenoot in 2007 (ook geldig voor de 19 jaar daarna) aanspraak op een vaste feed-in vergoeding van 51,80 eurocent/kWh hebben kunnen maken (eerste staffel tot en met 30 kWp, er zijn nog grotere categorieën met lagere bedragen/kWh, alles snoeihard in Wet vastgelegd). Ergo: zijn netbeheerder moet in 2007 26.347,8 x 0,518 = € 13.648,16 aan hem uitbetaald hebben, wettelijk verplichte feed-in "vergütung" vanwege het briljante Erneuerbare Energien Gesetz voor de bevordering van duurzame elektriciteit in Duitsland. Betaald uit een miezerige opslag van een halve cent/kWh bij alle kleinverbruikers (en niet-grootverbruikend bedrijfsleven) waar ook Peter Brummer aan meebetaalt via zijn normale elektrameter waarvan hij, rabiaat van de zonnestroominvoeding (aparte "Einspeise Meter") gescheiden, elektra (standaard stroommix, al zal hij dat zelf redelijk verduurzaamd hebben rond zijn huis) afneemt. Kijk: zo verdien je dus met zekerheid een dikke ton aan investering terug, op termijn. En vliegt de zonnestroom markt in Duitsland naar ongekende hoogte. Mag niet in de Nederlandse, "innovatie bevorderende", op 3,5 kWp gemaximeerde SDE... Beieren drijft reeds op 2% zonnestroom... Ook soppen: een nagelneu, hóógst innovatief dunnelaag CIS (Copper Indium diSelenide) systeem van 11,20 kWp (mag ook al niet in SDE...) met 160 bloedmooie 70 Wp Würth modules (pdf datasheet downloaden van deze Würth webpagina; het bedrijf participeert ook al in het PV Cycle recycling programma) in Harsefeld, Niedersachsen. Let op de relatief lage hellingshoek van 20 graden. Toch: maandopbrengst vrijwel op het gemiddelde van die deelstaat... http://www.sonnenertrag.eu/detail.php?pk=425 (23,52
kWp Pöttmes; klik op kleine foto voor fraaie uitvergroting) 28 april 2008: Wattuh?! Wadwandelen? Neen, Wattwandelen! Tijdens het bladeren in de laatste Photon viel mijn oog op een stukje over de aankomende "Solar Days". Maar ja, het is natuurlijk een Duits blad, uit een land met reeds 3,8 GigaWattpiek (volgens BSW) geplaatst nominaal PV vermogen en u wil niet weten hoeveel zonnecollector oppervlak reeds. En die hebben natuurlijk niet genoeg aan slechts 2 dagen eerbetoon aan de Zon. Vandaar dat het daar inmiddels "Woche der Sonne" heet, van 16-25 mei... In het stukje een leuke foto met een willekeurig Duits dak waarop een PV-installatie waar mevrouw van der HO-Even direct van naar het ziekenhuis moet wegens acute zonneflauwte. En eronder een opmerking waar ik eerst overheen las, want ik dacht dat het over een of andere "wadwandeling" ging. Maar dat leek toch onwaarschijnlijk, want het campagnebureau (wat, tussen haakjes, subsidie krijgt van het Duitse VROM, de BMU...) zit in het nogal ver van de Duitse Waddenkust liggende Berlijn. Toen las ik iets beter, en zag dat er niet "wad" stond, maar "Watt". Een "Wattwanderung", dus. En toen ging er bij Polder PV een lampje (paar picowatt???) in de door SDE dossiers en regelgevings-crap overbelaste bovenkamer branden. Natuurlijk! Met de "Solar Days", of, zoals in Duitsland, in de "Woche der Sonne", ga je natuurlijk lekker onder een heerlijk lentezonnetje wandelen, van het ene allemachtigprachtige PV-projekt naar het andere. En je maakt er tegelijkertijd een leuke puzzeltocht van of zo: "Hoeveel PV-modules [minimum opgave: 25] ziet u op het dak van Dieter en Sabine Sonnenschein, en hoeveel megawattuur wekt dit stel per jaar op met die installatie?" Zoiets...
In Duitsland kan dat in sommige steden makkelijk, en hoef je niet eens zoveel kilometers te lopen. Ik geef toe dat zo'n soort wandeling, afgezien van een "special project" zoals Nieuwland in Amersfoort (hors categorie en al uit 2000) of het met de nodige tegenslag gepaard gaande HAL project in Heerhugowaard (Stad van de Zon), in Nederland wel eens een schier onmogelijke taak kan worden. Zelfs al ga je er van uit dat we (mogelijk) zo'n 30.000 huishoudens met een paar zonnepaneeltjes op het dak hebben. Maar ja, al die platdak systemen zijn bijna nooit van de straat te zien, en wat is er nou aan 4 paneeltjes te zien? Niet zoveel, nee, al vindt ik het altijd weer prachtig als ik die dingen zie. Dus ik vrees dat tijdens "onze Hollandsche Solar Days" (als de polderknaap elders is, sous le soleil), er vermoedelijk geen "Wattwanderung" gemaakt zal kunnen worden in Nederland, hoewel ik met heel veel moeite in Leiden wel - beperkte - mogelijkheden zie. Het zou denk ik eerder uitdraaien op een "Wattfietstocht", met de nodige kilometers pedaleren in het vooruitzicht. Toch maar een "wadloop" doen, dan? Dan ga ik proberen in de week voor Intersolar2008 (12-14 Juni; 850 beursstands uitsluitend over zonne-energie, met name PV...) een MegaWattPeak Radtour zu machen, irgendwo zwischen Nürnberg und München (hoor ik daar sponsors wakker worden???) ... Bron: Photon 4/2008 (April): p. 134 28 april 2008: ODE actie "Solar Days". De Organisatie voor Duurzame Energie gaat haar leden vragen om hun duurzame huis te openen op 17 mei, n.a.v. het Europese initiatief "Solar Days", in Duitstalige landen al langer bekend onder de paraplu "Tag Der Sonne", waarover ik op 22 april al heb bericht. Volgens de laatste "Zonneflitsen" van ODE (nr. 18):
Volgend jaar weer een kans. 28 april 2008: Voor zonnestroom opwekkers bedoelde Artikel 31c E-Wet fossiel verkracht. In een zeer uitgebreide analyse van de consequenties van 1.000 Euri subsidie van EZ voor 10.000 HRe ketels stuitte ik op een zoveelste dik pakket voorstellen tot wetswijziging van zowel de Elektriciteitswet als de Gaswet. Daarbij kwam ik ook een extreem ranzige schop onder de gordel tegen van de bureaucraten bij EZ, die het voor zonnestroom opwekkers in het leven geroepen "salderingsartikel" van Diederik Samsom, Art. 31c E-Wet (geïmplementeerd in juli 2004) volledig herschreven blijken te hebben. Met mogelijk zeer negatieve consequenties voor alle zonnestroom opwekkers. Het allerergste is dat salderen nu ook voor niet duurzame (lees: fossiele) "kleinschalige" decentrale opties zou moeten gaan gelden, waardoor zonnestroom fossiel van de markt gedrukt dreigt te gaan worden en bestaande invoeders een dreun in het gezicht gaan krijgen. Een eerste poging tot uitleg (het gaat, als vanouds, om absurde pakken papier met honderden vraagtekens die nog allemaal niet beantwoord kunnen worden) m.b.t. deze zoveelste politieke schanddaad, vindt u op de duurzame energie nieuwspagina onder het subhoofdje "Artikel 31c E-Wet fossiel verkracht...". 25 april 2008: Nakomertje newbee woonbootbewoner Jaap. Nadat ik hem had gewezen op zijn (ietwat verlate) bijdrage op de newbee pagina, kreeg ik nog een leuke reactie van Jaap over in wat voor omgeving zijn boot ligt en wat voor bekende projecten daar wel niet het levenslicht hebben aanschouwd. Jaap bevindt zich in goed gezelschap, dat is wel duidelijk! Toegevoegd aan zijn newbee item. 25 april 2008: En een nog iets ambitieuzere newbee... Al heeft hij nu even geen tijd om een degelijk stukje te schrijven (lees het artikel, en u begrijpt wellicht dat Ger niet van oppervlakkige toestanden houdt), er was al wel een stukske in het Limburgs Dagblad verschenen over zijn geweldige initatief. Ger Lemmens uit Groot-Genhout (een klein dorp bezuiden Geleen, midden Limburg) wilde de boel eens goed verbouwen in zijn ietwat oude woning, en naast alle plannen voor verwarmings-renovatie (warmtepomp, flinke zonnecollector, fossiele gasaansluiting er op termijn uit, dat soort hyperduurzame activiteiten), moest er uiteraard in eerste instantie een vet PV-systeem komen. En als het effe uitkon een SDE-subsidie'tje ter ondersteuning van de vele duizenden Euri investering in de verduurzaming van zijn huishouden en, natuurlijk, tegelijkertijd de Nederlandse economie (mevrouw vdH: leest u mee?). ^^^ Over dat laatste, daar kan Ger u t.z.t. het beste zelf over vertellen, de journalist had het namelijk zoals gebruikelijk weer eens niet goed begrepen. Ger heeft namelijk, net als al die andere mensen, die nog mogelijk twee maanden lang op de uitslag van SenterNovem moeten wachten, uiteraard nog geen "beschikking". En zelfs al krijgt hij die beschikking onverhoopt niet (onwaarschijnlijk), dan nog gaat toch alles wel gekocht en alsnog geplaatst worden. De zonnepanelen liggen er sowieso al (ná 1 april geplaatst, of course). Dus mevrouw vdH wil vast wel een vette troostprijs uitreiken aan Ger mocht er onverhoopt nog ergens een obscuur, onvoorzien kinkje in de SDE kabel komen. Of het parlement mag zich daar dan eens over gaan buigen, als er onverhoopt iets mis zou gaan in de volkomen terechte subsidie toekenning voor deze dik uitpakkende duurzame pionier. Er ligt immers maar liefst, hoe kan het ook anders (waarom een miezerig systeempje als je genoeg dakruimte hebt?), het allermaximaalste wat je tegenwoordig in Nederland op je dak "mag" leggen van mevrouw van der HO-Even van EZ, 3 en een halve mooie kilowattpiekjes op Ger zijn dak. En ze bakken zonnestroom, dat wil je niet weten! Details volgen later, als mijn vakantie voorbij is en Ger zijn versie van zijn pracht initiatief aan het elektronische papier heeft toevertrouwd. Omdat "de stekker" (een héél belangrijk onderdeel van een zonnestroom installatie!!!) bij Ger al op 2 april in het stopcontact (nog zo'n wezenlijk onderdeel van het systeem...) werd gestoken, en Ger en zijn familie met hun pracht-installatie dus feitelijk al een van de grootste PV-Newbees op Polder PV gaat worden, heb ik hem al pro forma op de newbee pagina opgevoerd. Maar voor nu alvast: Ger jullie huishouden is (tot nu toe) de allergrootste verzameling PV Bikkels van Nederland wat een grote Duurzame Pluim verdient! 25 april 2008: April 2008: wel weer een mooie, doch geen recordmaand. Zeker de PV-newbees die pas kort geleden een zonnestroom systeem hebben gekocht zullen zich wellicht afvragen of april 2008 niet een "record" aan het vestigen is, gezien het door de bank genomen zeer fraaie weer. OK, gisteren was het weer even bal met wat regenbuien, maar dat is juist een welkome afwisseling, want daarmee wordt alle stof en vogelpoep vanzelf van uw schuin opgestelde modules afgespoeld. Nu schijnt de zon weer lekker fel en onder een vrijwel loodrechte hoek (middaguur) op de in NL vaak tussen de 30 en 45 graden opgestelde PV-modules. Voor wie een goed geheugen heeft: april 2007 was een zeer mooie maand. Sterker nog. April 2007 was een absolute recordmaand, waarbij Polder PV zelfs het op een-na-hoogste maandproductierecord behaalde van een respectabele (genormeerde) 137 Wh/Wp (30 dagen, 93 Wp modules), niet eens zo heel veel lager dan het record van juli 2006 (143,5 Wh/Wp), een forse prestatie als je de veel grotere daglengte van de zomermaanden in gedachten neemt (in potentie nog veel meer productie, die echter door de hoge buitentemperaturen in de zomermaanden deels wordt onderdrukt). Ik heb even een tussenstand bekeken voor april, uitgaande van de ochtendmeting van vandaag. Ik kom momenteel voor de eerste tien modules (1,02 kWp deelsysteem) al uit op een productie van ruim 92 kWh sinds 1 april. Echter, in april 2007 zaten we in de ochtend van de 25e al op ruim 109 kWh, een fors verschil al van 17 kWh, een dikke 18% meer dan in 2008. Zelfs al blijft het de rest van deze maand zeer zonnig (zoals april 2007 ook afsloot), halen we dit jaar die recordmaand dus niet meer in. No problem. Er kan er maar een de beste zijn. Met een verwachte productie deze maand van rond de 115 kWh (gebaseerd op gemiddelde dagopbrengst 1,02 kWp deelsysteem deze maand en 30 dagen voor april) plus de verwachte opbrengst van de 2 zeer goed werkende nieuwe 108 Wp modules (tot vanmorgen 20,3 kWh, voor 30 dagen zou dat neerkomen op zo'n 25,4 kWh), zouden we dan rond de 140 kWh zonnestroom productie kunnen uitkomen deze maand. Ons gemiddelde elektriciteitsverbruik in april was vanaf 1997 ruim 93 kWh (incl. zelf verbruikte zonnestroom vanaf 2000). Ergo: we zouden ongeveer 140-93 = 47 kWh over kunnen houden in april (bij ongeveer gelijkblijvende gemiddelde zonlicht condities), wat automatisch het laagspanningsnet op vloeit en direct weer in ons complex wordt geconsumeerd, onze meterteller (enkeltarief) automatisch achteruit doet draaien. Waarbij in de donkere winterperiode dat overschot weer volautomatisch "terug" gehaald wordt en de teller weer automatisch oploopt. Simpeler kan het niet en ingewikkelder moet het vooral niet gemaakt worden, want op deze wijze stimuleer je zonnestroom van eigen woning. 24 april 2008: 3 PV-newbees. Sorry, excuus, ik zal mezelf kastijden, maar het was er niet eerder van gekomen. En voordat ik op vakantie ga, wilt u natuurlijk dat Polder PV ook op de newbee pagina's enigzis up-to-date is. Maar u weet dat ik het "nogal" druk heb gehad met de SDE zooi en met andere energiebureaucratenellende (jawel, 26-letterwoord...). Vandaar, dus. Om het een beetje goed te maken: PV-newbees Nederland: PV-newbee België: U kunt uiteraard nog steeds insturen (als u geen eigen verhaaltje heeft wordt er niets geplaatst...). Tip: voor eind april, want mei ben ik het grootste deel van de maand elders. 22 april 2008: "Slimme meters" gaan een tranendal worden. N.a.v. enkele intrigerende berichten op de geweldige Energeia site enkele hoogst verontrustende toevoegingen aan het volledig uit de klauwen lopende "slimme meter dossier", ook voor zonnestroom opwekkers (met name die onder de SDE gaan vallen):
22 april 2008: European Solar Days. "Tag der Sonne" is in Duitsland en gelijktalige omgeving al jaren een begrip. Op deze dag wordt het feit gevierd dat je zo vrolijk kan worden van je gratis energieverzorger, dat je zelfs ook in je hypermoderne huishouden wat op een nogal grote afstand van "de natuur" is komen te staan maximaal gebruik kunt maken van al die gratis bakken met energie die dagelijks uit de hemel komt vallen als moderne manna. En dat daar best wel eens jaarlijks aandacht aan besteed mag worden. Een soort van moderne zonnecultus, dus, met dank aan de Egyptenaren en al die andere volkeren die al veel intensiever met het thema zon bezig waren dan die oerdomme, al dan niet van "slimme meters" voorziene moderne Homo sapii. Niets nieuws onder de zon, dus. Maar, beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald. Dus organiseerde Spitzenreiter Duitsland en het ondergewaardeerde Zwitserland (heel veel superslimme zonnestroom technici worden daar gebakken...) reeds enkele jaren hun "Tag der Sonne" als een soort van modern aftreksel van de complexe zonnecultussen uit de grijze menselijke historie. Europa gaat dit goede voorbeeld nu in eigen stijl volgen, en zelfs Nederland gaat meedoen (brancheorganisatie Holland Solar: "Nederland haalt de zon in huis"), want we kunnen natuurlijk niet fossiel gaan zitten achterblijven, ben je mal! "European Solar Days", worden dat dus. En wel op 16 en 17 mei (noteer in uw agenda. Nu!) wanneer Europa zich geconcentreerd zal gaan focussen op dat merkwaardige doch fascinerende "goedje" genaamd zonlicht wat zo ongelofelijk veel moois kan doen in onze ietwat ingedommelde huishoudens. Ik hoop dat ook u zich niet alleen op die 16e en 17e mei zult gaan "focussen" op dat zonlicht. Maar dat u dat de rest van het jaar vanaf nu ook zult gaan doen. Voor de rest van uw leven lang. En dat van uw kroost. Polder PV "doet" dat al een tijdje, daar heeft hij eigenlijk helemaal geen "solar days" voor nodig, want het is voor hem (en haar) altijd "een zonnige dag"... De polderboy is dan ook al de nodige jaartjes voor 100 procent bekeerd tot het priesterdom van onze schitterende Amon Re. Voor hem is het dus ook niet echt nodig, om die 16e en 17e mei nog effekes een tandje "bij" te zetten. Hoewel... Als hij dan met zijn partner ergens halverwege Avignon en Barcelona op de Biohummer® resp. Ecosuvfie® zwetend als een otter een ietwat heftig Zuid-Frans hellingkje met volle bepakking aan het bestijgen is onder die - op dat moment-suprême wellicht ietwat vervloekte (niet gemeend, hoor) - koperen ploert .... Wellicht wordt het dan toch even tijd om dat "tandje bij" te gaan schakelen. De polderboy is immers ook al flink op weg naar daar waar Abraham de mosterd haalt... Voor hem (en haar) zijn het dan wellicht wat, toepasselijker, "jours ensoleillé"... Ik ben nog eventjes in het land, hoor. Maar als u opeens zit te trommelen met uw vingers waarom dat linklijstje in dat groene venstertje links op de homepage maar niet ververst wordt, weet u wellicht waar dat irritante polderknaapje zich ophoudt en hoe het komt dat u wellicht een ernstige (gelukkig tijdelijke) vorm van polderiaanse informatieleegte tegemoet zult moeten gaan zien... Bereidt u zich voor op het ergste. Wellicht kan een stevig warmte genererend advokaatje, een onder de Beierse zon gerijpt gerstenatje of, voor de Blauwe Knoop leden, een Siciliaans biologisch dynamisch gekweekt sinaasappelsapje u in die moeilijke periode op de been houden... http://www.journee-mondiale.com/textes/3-mai-soleil.php (paar
dagen eerder, rare jongens die Fransen...) 21 april 2008: En Jeroen Haringman is ook weer helemaal van de partij... Net op tijd om het zomerseizoen ten volle te gaan benutten, en dan nog wel met drie extra paneeltjes (blijkbaar 170 i.p.v. de aanvankelijk bestelde 162 Wp modules) zodat hij, potblomme, op maar liefst 1.365 Wp gekomen is. Dat is maar liefst 129 Wp meer dan die "arme" polderboy nu heeft. Maarrrrr. Zou het genoeg zijn om zijn in het binnenland (Hilversum) liggende, op WZW gerichte dak meer te laten produceren dan die mazzelpik van een polderjoch die dicht bij de zonrijke kust woont? Misschien. Het zijn wel door de bank genomen betere paneeltjes, zeker die smakelijke nagelneue Sharpjes... Misschien dat je een dikke vijver in de straat voor dat PV-dak kunt graven, beste Jeroen? Wellicht dat dan door de reflecties je opbrengst nog wat opgekrikt kan gaan worden. Ben je meteen van dat "levensgevaarlijke verkeer" in die straat af... Of misschien wil die aardige overbuurman van je, waar die camera stond, zijn ONO gevel wel van binnenstebuiten gekeerde chipszakken gaan bekleden om je een plezier te doen? Enne: ik vind eigenlijk toch dat je de rechterkant van dat SolarWorld paneeltje af moet zagen, beste Jeroen. Géén gezicht. Weet de welstandscommisie (vroeger "schoonheidscommissie"...) dat wel??? Tuttuttut... Desondanks: hartelijk welkom weer, beste Jeroen, in het aanzwellende legioen der (hernieuwde) zonnestroom bakkers. Al ben je natuurlijk geen newbee, en hebben al heel wat mensen via jouw site en natuurlijk via het (nu alweer VIJFDE) Tweakers forum onderdeel (eigenlijk zelfs 6e) over zonnestroom (oeps... duurzame energie...) de stap naar de aanschaf van zo'n PV-systeem gemaakt, waarvoor je heel wat palmares in je ... mag steken. Je newbee pagina item inmiddels ook van een refresh voorzien... Gefeliciteerd! http://www.solarwebsite.nl/nieuws/nieuws.htm 21 april 2008: Oh Amon Re die in de Heemelen Zijdt... Getriggerd door het voortdurend allemachtigprachtige weer van de afgelopen tijd maar weer eens een kort bezoekje aan de meterkast afgelegd (daar moet ik toch weer zo'n twintig meter voor lopen vanaf mijn voordeur, maar die bizarre situatie heb ik niet verkozen...). De teller op de Ferrarismeter (enkel telwerk) stond alweer ... 23 kilowattuur onder de stand in de nacht van 31 maart op 1 april. Ergo: ondanks het veelvuldige computergebruik (lees: zelf verbruikte zonnestroom) hebben we a.g.v. het prachtige weer deze maand ruim 1 kilowattuur per dag gemiddeld "over" gehad, die automatisch het laagspanningsnet op vloeide en die ongetwijfeld direct binnen ons complex bij de buren verbruikt werd (tegen betaling van alle kosten, en wel aan de mogelijk zeer "grijze" leverancier, de netbeheerder (incl. TenneT), en aan Minister Bos van Financiën). De harde vergroening van deze schitterende, steeds meer door mensen naar de filistijnen gebrachte planeet, begint immers in eigen huis, en dringt vervolgens door de muren heen, oprukkend naar de buitenwereld. Tegen de stroom in. De beste revoluties komen immers van onderop... Man, man, man. Wat is volautomatisch zonnestroom produceren toch lekker. "Oh Amon Re die in de Heemelen Zijdt"... Ik wens u heel erg veel succes met de aanschaf van uw eigen PV-installatie toe en een lang leven met heerlijke eigen opwek van supergroene kilowattuurtjes. Met of zonder subsidie, maakt me geen bal uit. Als u het maar doet... 21 april 2008: Veurne (BE) krijgt (niet) grootste zonnestroompark van Benelux. Altijd leuk die rrrronkende claims, maar wel weer een ernstig foutje, namelijk niet "veruit de grootste" in de Benelux. Dat is namelijk vooralsnog het al bijna uit de Steentijd stammende Floriade dak bij Hoofddorp (voor spec's, zie dit document), met haar 19.383 Siemens semitransparente glaslaminaat modules en een opgestelde nominaal STC vermogen van 2,3 MWp... Maar misschien vinden de Vlamingen dat reuzen PV-dak, wat nu ergens stilletjes in de groene Noord-Hollandse jungle haar productie staat te draaien, wel niet het predicaat "zonnepark" verdienen. En denken ze met hun nieuw te bouwen grondgebonden "Zonnepark Veurne" van een geclaimde grootte van 2 MWp blijkbaar het grootste van de hele Benelux te gaan krijgen. Of ze gaan op het laatste moment alsnog supervette SunPower moduultjes van 315 Wp/stuk kiezen... Afijn, vooral doen natuurlijk, van het 50 MWp project in Leeuwarden in Friesland hebben we na de ietwat verbazingwekkende introductie namelijk niets meer gehoord (er moet nog een persbericht komen), dus het zal mogelijk inderdaad, gezien de snelle bijbouw van zonnestroom installaties op zowel particuliere daken (zie o.a. collectie van Stefaan), als op industriële daken in België, er snel van gaan komen, daar bij de westkust oostelijk van het plaatsje Veurne. Gezien de dichtbij gelegen grens met Frankrijk (departement 59 "Nord") ook wel Furnes geheten. Het dorp heeft grote klimaat ambities en heeft ook nog plannen voor een groot windturbine park. Het project behelst, volgens het YouTube filmpje, een zonnestroompark met op vaste frames gemonteerde multikristallijne modules. Geclaimd wordt dat er 11.000 modules geplaatst gaan worden (volgens de plaatjes op frames met 4 rijen boven elkaar). Volgens het YouTube filmpje zou het om 180 Wp modules gaan met 50 cellen. Echter, de plaatjes laten duidelijk multikristallijne modules met 9x6 = 54 cellen zien. Multikristallijn, omdat de cellen duidelijk vierkant zijn (monokristallijne cellen hebben afgeronde hoeken). Op de foto in het Nieuwsblad.be artikel staat echter een module met 5x10 = 50 cellen afgebeeld. Ook wordt geclaimd dat het om 2 MWp zou gaan. Als het echter werkelijk 180 Wp modules betreft (daar zijn er nogal wat van op de markt, wordt niet gespecificeerd), zou het bij 11.000 stuks slechts om 1.980 kWp opgesteld nominaal STC vermogen gaan. Dat soort parkjes wordt in Duitsland "standaard" rondgestrooid alsof het niks is. No problem, wie van ver moet komen, moet vooral flink aan de bak gaan met nog veel meer van dit soort leuke projectjes (elke gemeente een, bijvoorbeeld...). Dan zijn de noorderburen met hun nog geen 50 MWp en een volledig dichtgenaaide nieuwe SDE regeling (max. 70-80 MWp tot 2011 erbij, onzeker of dat gehaald wordt) binnen no-time ingehaald... Nog enkele andere project data uit het YouTube filmpje cq. van de webpagina van de Leuvense projectontwikkelaar Greenfever:
Vlaanderen Solar: GO. . Ik gun jullie de aanstaande overname van de koppositie van zonnestroom in de Benelux van harte. Wel s.v.p. blijven opletten met wat voor politici jullie kiezen en, vooral: wat voor ambtenaren er door die politici op gevoelige posten zoals Ministeries van Economische Zaken worden geparachuteerd. Die te verwachten voorsprong kan dan namelijk binnen no-time weer als sneeuw voor een warm april zonnetje verdwenen zijn... http://www.greenfever.be/veurne/ (met
persbericht van 16 april jl. gelinkt)
19 april 2008: Veiligheidsaspecten rond de toepassing van zonnestroom. Die zijn er legio. Niet alleen bouwtechnisch en installatie technisch (dak arbeid), maar uiteraard vooral ook op het gebied van bekabeling e.a. zaken rond de elektrotechnische inpassing in de woning. Ik kreeg van Bert Roode (dezelfde, ja...) een ingezonden stuk voorgelegd over bekabeling wat ik heb laten nakijken door een expert. Het aangepaste definitieve stuk staat inmiddels op een nieuwe pagina "PV en veiligheids-aspecten" op Polder PV. Als u zelf goed onderbouwde, en deskundige informatie heeft (geen uit de duim zuigerij, die wordt niet geaccepteerd), verpakt in een bondig en goed geschreven stuk, neem dan contact met me op voor eventuele publicatie op de website. Polder PV behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken te weigeren. Dit is en blijft een particuliere site. Klik hier voor de nieuwe web pagina "PV en veiligheids-aspecten". 18 april 2008: Bureaucratie en zonnestroom niets nieuws onder de zon. Vandaag kreeg ik weer eens een verrassend "Belegheft", zoals dat zo prachtig heet, van het van origine Duitse Photon in de bus. Iets wat we in Nederland wel een "bewijsstuk" (van publicatie van een artikel of ingezonden reactie) noemen. Het was het april nummer, maar dan de Spaanstalige versie. Daarin is een lezersbrief van mij opgenomen met de door de Spaanse editor gekozen veelzeggende titel "Horrorosa burocracia", met daarin enkele van mijn toevoegingen (naast diverse kleine correcties; de SDE is een zeer ingewikkelde, ook voor buitenstaanders onnavolgbare regeling) aan de reeds in alle taalversies van Photon verschenen analyse van Christoph Podewils over het Nederlandse SDE. Zie mijn vertaling van dat artikel in de artikelen sectie. Ik zal later een kopie van die ingezonden brief plaatsen, want mijn Spaans is niet zo goed als mijn Duits. Wel is het tale-telling dat voor die titel gekozen wordt (de titel van mijn ingezonden brief van 13 maart aan de Duitse redactie was simpelweg "Bemerkungen zur Artikel '56 Cent, 15 Jahre lang - aber...'.", ik heb wel in de tekst de woordcombinatie "schreckliche Bürokratie" gebruikt, zoals u dat ook op Polder PV regelmatig terugvindt). Nederland is namelijk beslist niet uniek in het implementeren van tranentrekkende bureaucratie die totaal onnodige drempels opwerpt om duurzame energie uit de zware polderklei te laten trekken. Met de huidige klimaat-, energie-, grondstoffen- en monetaire crises is het namelijk volstrekt onvergeeflijk als die ontwikkelingen door onwilllige bureaucraten worden afgeremd: we moeten juist vol aan de bak, met tientallen procenten groei per jaar, anders dreigt Armageddon. Jammer dat de bureaucraten dat niet begrijpen of het niet willen begrijpen. Neem nu een extreem zonnig land als Portugal. Je zou verwachten dat ze daar direct het Duitse, vrijwel drempel-loze en succesvolle EEG systeem overnemen en het land binnen no-time maximaal op die gratis grondstof zonlicht hebben draaien (zowel op elektrisch, als op thermisch vlak). Neen hoor. Portugal houdt blijkbaar ook van carcinogene bureaucratie, en heeft een regelgeving ontworpen waar onze EZ ambtenaren nog een vette punt aan kunnen zuigen. Goddank schijnt de zon daar in ruime mate, dus als je alle totaal onnodige hindernissen eenmaal hebt genomen, en aan alle voorwaarden hebt voldaan, zit je alsnog in je van zonnepanelen (en de blijkbaar verplichte combi-koop van een zonthermisch systeem van minstens 2 m²...) Portugese huisje "gebakken". Dat moet je in Nederland nog maar afwachten, met de lagere te verwachten opbrengsten. Het stuk over dat Portugese systeem, wat in het Duitstalige maartnummer direct na het stuk over de Nederlandse SDE werd gepubliceerd, heette dan ook niet voor niets "Noch ein kompliziertes Mini-EEG", en Photon maakte er dan ook terecht gehakt van, in navolging van het zeer kritische stuk over de Nederlandse SDE regeling. En in hetzelfde Spaanstalige nummer waarin mijn lezersbrief is opgenomen staat dan ook nog eens een special over de toepassing van zonne-energie op het extreem zonrijke mediterrane eiland Cyprus. Daar schijnen ze d'r ook wat van te "kunnen", bij de pennenlikkers. De zeer veelzeggende titel van het stuk: "Esta burocracia es horrible". Als de verzamelde Europese politici nu eens een keertje naar de bezem groothandel gaan, daar van wat EU fondsen een zooi uitzonderlijk sterke, van betonijzer voorziene harde bezems en mattenkloppers gaan kopen, en die bureaucratische varkensstallen nu eindelijk eens definitief gaan uitmesten om te voorkomen dat in de wet- en regelgeving totaal onnodige, de ontwikkeling van gewenste zonne-energie brusquerende en in de weg zittende drempels worden opgeworpen ... ... wie weet, wordt het dan nog wat met de Solar Revolution op het oude Europese, zogenaamd "beschaafde" continent... Bron: Photon. La Revista de Fotovoltaica nr. 4/2008 (Abril 2008) 17 april 2008: Corton (Continuon) plengt krokodillentranen... U vindt het polderiaanse relaas over het geweeklaag op de nieuwste "slimme meter" pagina... 17 april 2008: SenterNovem heeft weer wat huiswerk gedaan... Het zat er natuurlijk aan te komen, SenterNovem moest met de billen bloot want de kritische consument en natuurlijk ook de immer roerige politiek hangt met de tong uit de mond over hun schouders mee te kijken "hoe het er mee staat". Hier izzie dan, van vandaag, 17 april, van de SenterNovem site. Mijn vetdruk:
Let op de forse overschrijding voor "biomassa" (52,5% overschrijding voor wellicht o.a. bioindustrie poepvergisting?), voor zonnestroom is de overschrijding nu 33% (en het moet trouwens 13,3 MWp zijn, om even wat zout op deze slak te leggen). Hoor ik daar alweer "ach en wee" uit de Tweede Kamer opborrelen bij de centenomdraaiers? Let op dat de ambtenaren bij SenterNovem het superlogische, door normale burgers veelgebruikte woord zonnestroom niet uit de strot kunnen krijgen. Het is of dat vijfletterwoord met het tussenstreepje wat een zinnig burger nooit uit zijn mond zou moeten laten durven vallen, of er staat "zonne-energie" waar echter ook zon-thermisch mee bedoeld kan worden (of zelfs "passieve zonne-energie"). Die natuurlijk helemaal niet binnen het SDE circus van toepassing is (er is nog niets bekend over "Schoon en Zuinig" ondersteuning van de zeer veel energie besparende warm water producerende zonnecollectoren en -boilers). Terwijl in het bovenstaande verhaal toch echt klip en klaar zonnestroom wordt bedoeld. De in mijn vorige stukje (bovenstaande cijfers nog niet bekend) berekende 1,7 kWp per aanvraag blijkt dus toch wat hoger te liggen. Het is blijkbaar (onder voorbehoud) 2,2 kWp gemiddeld per aanvraag (nog wel steeds dik onder de gemaximeerde 3,5 kWp). Dat zijn tussen de 12 en 13 zonnestroom modules van 175 Wp. Nog steeds geen "dak vol", in de meeste gevallen. Ja, bij Diederik (Samsom) staat dat minuscule schuurtje (2'42") dan wel "vol", ja (vooral doen, Diederik, vooral doen...), maar in de meeste gevallen is er veel meer ruimte beschikbaar. En anders hang je ze gewoon aan je gevel. Kan ook, met een frame met een hellingshoek van 36 graden, wel effekes op de schaduweffecten letten, want u wilt productie draaien, zeker als u het SDE circus in gaat... SenterNovem neemt alvast een voorschot op de "wil" van de Tweede Kamer om extra geld uit te trekken. Dat zal beslist niet meer dan 30 miljoen voor deze vierde balkiaanse kabinetsperiode gaan worden, en dat is al te miezerig voor woorden (Grote Politieke Schuldige: moet blijkbaar nog steeds uit de Staatsbegroting komen, dus dat is voor de zoveelste maal een gigantische betonnen muur waar weer als vanouds lekker keihard tegenaan geknald gaat worden door de van dikke blinddoeken voorziene parlementariërs en hun opdrachtgevers, de energiebureaucraten). Er "mogen" blijkbaar ondanks die 13,3 MWp nog een paar megawattpiekjes bij, dus als u er zin an heeft: nu insturen. Heeft u geen zin in het dure SDE bureaucratencircus: gezegend bent u, Polder PV heeft enorme bewondering voor uw standvastigheid. Natuurlijk toch zonder SDE aanvraag doen, en wel direct. Bestellen die zonnepanelen, bij een degelijke leverancier die service hoog in de vlaggenmast heeft wapperen, loop met een grote boog om wurgcontracten met krankzinnige bepalingen en supervage module specificaties bij energieleveranciers heen, steek een verder niet nader gespecificeerde vinger richting Den Haag op, en zo spoedig mogelijk zelf zonnestroom gaan opwekken. Bij voorkeur ongelimiteerd, maar let s.v.p. op die krankzinnige max. 3.000 kWh netinvoeding/jaar, want dit is en blijft piratenland NEEderland. 17 april 2008: En anders nog even bij uw gemeente proberen. Als er onverhoopt geen SDE subsidie meer te vergeven valt, kunt u wellicht nog eens bij uw gemeente proberen of die toevallig niet een actie heeft lopen. Polder PV vindt het op zich best sympathiek, zo'n actie bij tijd en wijlen, maar de pest met dat soort initiatieven is dat ze zo extreem kortdurend zijn, per jaar slechts een zeer beperkt budget hebben, binnen 1 dag overtekend zijn, en dus beslist geen continuïteit waarborgen. Het bedrijfsleven heeft eigenlijk helemaal niks aan dit soort discontinue "wat zullen we nu weer eens voor leuks in elkaar zetten" acties. Net zo min als de dichtgenaaide SDE dat doet. Want ook daarmee is en blijft het: dodelijk en marktverpestend "hit and run" beleid. Daar kun je geen duurzame toekomst op bouwen. Daar heb je standvastig, volledig laagdrempelig, en niet door de landelijke of gemeentelijke politiek te beïnvloeden extreem goed doordacht en van alle voetangels ontdaan basisbeleid voor nodig. EEG beleid zijn we dat gaan noemen. Nederland wil er blijkbaar niet aan. Oerstom. Slechts twee van de meest recente, er zijn er meer. Zoekt en gij zult vinden: http://tinyurl.com/3wxndp (verkorte
link naar website van gemeente 's-Hertogenbosch) 17 april 2008: Zit de PV markt alweer "dicht"? Zo lees ik het bericht op de NRC site. Echter, op de SenterNovem site (of op de EZ site, of op de Tweede Kamer site) zie ik nog niets wat in die richting wijst. Citaat van het NRC artikel, mijn vetdruk:
Hmmm. 6.000 aanvragen en al "vol"??? Dat betekent dus, als we voor het gemak uitgaan van die gewraakte (nog op te rekken) 10 Megawattpiek (uit de "aanbiedingsbrief" SDE van van der HO-Even van 31 januari 2008), dat er gemiddeld genomen ongeveer slechts 1,7 kWp per toe te kennen beschikking is aangevraagd. Dat zijn slechts tussen de 9 en 10 stuks "gangbare" 175 Wp modules per aanvraag. Tja. Het is iets meer dan die 4 tot 6 modules die zo gebruikelijk zijn geworden voor krentenwegers- en kleingrutters-natie Nederland. Maar "daken vol zonnepanelen", zoals Samsom (PvdA) nog zo apetrots aankondigde? In een mondiale zonnestroom marathon waarin vorig jaar al bijna 70% meer zonnecellen werden gemaakt dan in het jaar daarvoor??? 6.000 privé daken bovendien verdeeld over heel Nederland? In 443 gemeentes? 13 en een half projectje, laten we gul zijn en er 14 daken met elk gemiddeld 9-10 stuks modules per gemeente van maken? Van Aa en Hunze (25.563 inwoners) tot en met Zwolle (114.635 inwoners)??? Innovatie, mevrouw van der HO-Even? Mwagh... Het kabinet is uiteraard nog naarstig op zoek naar de beloofde 120 miljoen extra (30 mille voor zonnestroom). Dan mogen er nog een paar Dutch disease PV-projectjes per gemeente bij (laat onverlet dat ik het die aanvragers van harte gun; het gaat me hier om de nationale "schaal" van de gevolgen van de SDE, zeker als je dat vergelijkt met de buurlanden). Maar dan is het "feest' voor dit jaar ook wel weer afgelopen. Nog effekes een jaartje wachten, dus, na het verstrijken van de 30 mille extra... "Innovatief" en "marktstimulerend" beleid, noemen ze dat in Den Haag. U weet hoe Polder PV er over denkt. Iets met wipkippen, knipperlichten, en draaikonten, en zo.... Er staan trouwens ook weer wat blundertjes in het NRC artikel. Het went (helaas...). Toch maar eventjes een reply naar de redactie geschreven. Je weet maar nooit of ze tot inkeer komen en ditmaal wel (na enkele malen afwijzingen gekregen te hebben over eerdere stukken) een decente, met harde argumenten omgeven lezersreactie plaatsen... http://www.nrc.nl/economie/article1054210.ece/Kamer_meer_subsidie_voor_zonnepanelen (hier
besproken artikel) 13 april 2008: Inhoud Photon april 2008. De maandelijkse smulpaperij voor u op een rijtje (niet uitputtend):
13 april 2008: Zonnewijzer data Polder PV: jaarproductie. De actualisering van mijn invoergegevens voor de Zonnewijzer (ooit van Beldezon, nu min of meer door Edith Molenbroek in het leven gehouden) leden ook al onder het voortdurende SDE geweld van de afgelopen maanden. Dus direct na de grafieken update (vorige bericht hieronder) die Zonnewijzer invoerdata ook maar eens aangepakt. Alle maand data (meestal de gemeten totale energie productie per opgegeven groep op de eerste van de maand) ingevoerd, en vervolgens de jaaroverzichten gedownload. Het interessantste was echter het overzicht van alle jaren in 1 grafiek, met daarbij een experimentje om te kijken wat twee kleine doch voor detailfetisjisten belangrijke wijzigingen in de opgegeven systeemdata voor gevolg had voor het berekende resultaat in relatie tot de werkelijk gemeten opbrengsten. U vindt het resultaat op de verificatie pagina in de grafiek sectie "opbrengstverificatie", onder het hoofdje "totaaloverzichten". 11 april 2008: Gezellige taartbijeenkomst bij Polder PV. Niels Thijssen die dubbeldik die mooie appeltaart had verdiend met zijn bescheiden gok van 4.250 stuks inzendingen voor de SDE subsidie voor zonnestroom tot en met 1 april, was vandaag aanwezig bij Polder PV om het op polderiaanse wijze versierde baksel in ontvangst te nemen. We hebben heel wat afgepraat, Niels mocht naast de op zonnestroom gebakken appeltaart ook nog een stapeltje dubbele energie- en zonnestroom tijdschriften meenemen, en we hebben ook nog even een bord met de eerste bloemkool van de Hollandsche koude grond gegeten ter afsluiting. Ik kwam pas nadat Niels weer naar het Limburgse land was vertrokken er achter dat ik het bij de appeltaart behorende "op zonnestroom gebakken certificaat" was vergeten te overhandigen, maar gelukkig is daar dat superhandige internet zodat ik dat alsnog kon nasturen. Hieronder een foto van het moment suprême, met een detail van de door Polder PV in elkaar gezette zeer toepasselijke versiering van dit moois wat een leuk uitvloeisel is van de super-Hollandsche SDE regeling...
Niels: eet smakelijk! Dat je volledig ongesubsidieerde zonnestroom systeem maar bakken met superschone elektriciteit voor je mag genereren, de komende jaren! http://www.niels-thijssen.nl/page.php?9 (de zonnestroom opbrengsten pagina van Niels) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|