Onderkoeld
voor de SDE max.
| |
|
||||||
| Onderkoeld
voor de SDE max. |
index | ||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
^^^ De Spijker op zijn Kop! Kees Spijker met zoon apentrots op de hoogwerker voor "generator II", het middelste van de drie met krachtige Suntech modules bedekte dakvlakken op het door hem gehuurde dak van Anna's Hoeve. 4 juni 2011, Moerkapelle (ZH). Tussen de bomen in is op de originele foto nog net de oprukkende nieuwbouw van Zoetermeer (oost) en een stukje HSL traject te zien. Achter de hoogwerker een hoge stapel kisten voor de aardappelen die hier in de polder - naast o.a. graan - worden gekweekt door de boer van Anna's Hoeve. |
Alle foto’s op deze pagina tenzij anders vermeld © 2011 Peter J. Segaar/www.polderpv.nl, Leiden (NL)
Voor inleiding tot deze pagina, zie bericht van 5 juni 2011
Meer inspiratie? Duurzame Taal: Salderen (Vincent Bijlo); Mensen: Lennart H., Ton Peters, Dick en Netty van Reems; Projecten: Anna's Hoeve, Hoge Hoeve, Maatschap Boon, Familie Konijn, Parkschool, Lombok (Utrecht), Provinciehuis Zuid-Holland, Ecopark Waalwijk; PV-uitjes: Waarder/Zuid-Holland; "Special Operations": Fietstocht München - Roermond, Vogelperspectief, Gluren bij de buren, Victorian 154 MWp HCPV-plant; Uitdagingen: Solutra
"Grijze haren" en "nodige uurtjes" stond er op de uitnodiging die Polder PV plotseling, eind maart 2011 in de elektronische mailbox vond. De titel van de e-mail was ook leuk gevonden, "Open dag zonnepanelen 4 juni 2011, 100 kWp en lekker dicht bij". Want het ging hier om een opmerkelijk groot zonnestroom project op fiets afstand van huize Polder PV. En in de - persoonlijke noot bij de - uitnodiging werd dan ook uitdrukkelijk naar de Biohummer® van de webmaster van PPV verwezen als potentieel transportmiddel. Zo'n suggestie zie je zelden in een "officiële uitnodiging", dus alleen daarom al was de interesse van Polder PV gewekt.*
Uiteraard voldeed deze volgaarne aan het "vriendelijke verzoek" en had de webmaster er zelfs wel 58 kilometer onder een brandende zon en forse wind heen en weer op de pedalen voor over om dit zonder meer opmerkelijke "privé project" in het Zuid-Hollandse Moerkapelle (tussen Zoetermeer en Waddinxveen) te gaan bezoeken. Ter ere van de ingetogen doch "officiële" opening van het leuke PV-project door een flegmatiek ondernemer die niet van de glitter en glammer lijkt te houden die je vaker tegenkomt bij dat soort happenings.
Het was best lastig om de lokatie met de fiets te bereiken. O.a. door het enorme litteken van het nieuwe HSL traject dwars door het veenweide gebied en diverse wijzigingen van het wegennet in deze contreien, is het alleen mogelijk om via het dorp Moerkapelle zelf bij de goed verstopte, met bomen omzoomde project lokatie te komen. Een huisadres aan de Herenweg, en een afslag met zowel de nieuwe windturbines bij Zoetermeer, als het 150 kV hoogspanningstraject van TenneT op het netvlies (die mogelijk een paar elektronen zonnestroom overschot van Moerkapelle naar de Merenwijk in Leiden zou kunnen transporteren...), bracht de Biohummer® met berijder op de juiste plek van bestemming.
De zonnepanelen op de drie grote daken van boerderij Anna's Hoeve - waar onder anderen een manege is gevestigd, die deze dag ook een spring wedstrijd had georganiseerd, glansden reeds in de wederom onbarmhartig stralende zon. De gelukkige eigenaar van de nieuwe PV-installatie, de heer Kees Spijker, die de daken huurt van de boer van Anna's Hoeve, was onmiskenbaar gekleed in een toepasselijk informeel geel shirt en na een korte bezichtiging van het middelste dak met behulp van een hoogwerker togen we naar een rustig plekje voor het afgesproken interview. Hier onder de nodige impressies uit dat zeer interessante en soms onthullende gesprek. Met een doortastend ondernemer die weliswaar af en toe grijze haren van de gebeurtenissen heeft gekregen. Maar die er desondanks vrij ongeschonden en onaangedaan uit tevoorschijn is gekomen, met - natuurlijk - een dijk van een gelukt project.
* De heer Krijger bleek al in een eerder stadium contact te hebben gezocht met Polder PV. Maar ook toen al had de webmaster het zo razend druk met tig dossiers, dat hij niet aan beantwoording van zijn e-mail is toegekomen. Zoals wel vaker gebeurt. En waarvoor de webmaster van Polder PV dan ook zijn excuses aanbiedt aan een ieder die het betreft.
Interview met Kees Spijker
Polder PV (PPV): Van harte gefeliciteerd met uw prachtige installatie in "onze" provincie. Met, dat mag hier wel even worden gezegd, een PV-systeem wat 33% groter is dan de 75 kWp installatie op het dak van het Provinciehuis in onze eigen Residentie. Weliswaar zijn er grotere PV-installaties in de Provincie Zuid-Holland, zoals het Oceanium in Rotterdam (518 kWp) resp. het dunne laag amorf Si dak op het WLD/Deltares gebouw in Delft (351 kWp), maar die zijn in opdracht van of door zeer grote bedrijven (Siemens/Eneco resp. NUON) gebouwd. Dat is natuurlijk volkomen onvergelijkbaar met de installatie van een groot 100 kWp project in opdracht van een particulier.
En daarmee komen we op de eerste vraag: wat voor "particulier" bent u eigenlijk, kunt u iets over uw achtergronden vertellen?
Spijker: Ik kom uit een boerenfamilie, ik heb na de lagere landbouwschool een opleiding gedaan aan de Universiteit van Wageningen. Aangezien ik geen eigen bedrijf had, en een nieuwe boerderij beginnen in Nederland een nogal riskante bezigheid is, ben ik uiteindelijk terecht gekomen in de verzekerings-wereld. Meer specifiek: in assurantiën voor verpleeginstellingen. Ik regel in onderling overleg de verzekering voor zorginstellingen door het hele land. Ik woon in een rijtjeshuis in Nieuwerkerk a/d IJssel en ben me aan het oriënteren op meer zelfstandigheid door eigen ondernemerschap. Ik heb al een tijd een paarden trailer verhuur bedrijf. Dat was ook de indirecte aanleiding dat we nu op Anna's Hoeve - met manege - in Moerkapelle zitten, want door mijn contacten in die wereld wist ik dat deze lokatie geschikt was voor mijn SDE plannen.
PPV: Dat brengt ons uiteraard meteen op de volgende vraag. Hoe komt u er in hemelsnaam bij om zo'n groots zonnestroom avontuur te beginnen - zeker voor een particulier? Waarom? En hoe verliep het proces rond die aanvraag?
Spijker: In 2008 ben ik begonnen met een beschikking voor een kleine installatie van 1.700 Wp op mijn eigen woning, meer durfde ik niet aan. Dat is echter goed bevallen, en later kwam er een 6 kWp systeem bij op mijn eigen huis. Ik heb zelfs nog een derde beschikking voor 7,5 kWp, maar daarvoor is mijn dak te klein, waarvoor ik nog wat creatiefs moet verzinnen. Ik kwam dus al snel aan de grens van mijn mogelijkheden met deze kleine projecten. Vanuit mijn agrarische achtergrond, waarbij je toch leeft van en met de natuur, maar ook voor meer onafhankelijkheid en het voorkomen van milieuvervuiling, wilde ik meer. Een bijkomende reden was dat ik mensen wilde laten zien wat er mogelijk is met zonne-energie. Ik ben namelijk op internet gaan zoeken naar die mogelijkheden, stuitte op het toen al populaire dak verhuur concept in Duitsland (PPV: denk aan de bekende VPRO reportage "Here Comes The Sun"), en vond dat een zeer interessante aanpak. Dat wilde ik ook in Nederland gaan proberen. Toen kwam SDE 2009 met de mogelijkheid ook grotere projecten te doen. Ik had er zin in en vroeg voor 25 projecten aan in de grote categorie, waarvoor ik ook al de lokaties had (...). Gezien de stormloop die er toen al was op die categorie ben ik destijds voor maar 5 projecten ingeloot.
Verder zoekend naar financiering stuitte ik al snel op problemen bij de banken, ook bij Triodos, die vond dat de projectgrootte te klein was en dat ze teveel kosten zouden moeten maken om onderzoek te doen, o.a. naar mijn kredietwaardigheid. Een ander probleem was het tijdpad voor de beschikte projecten. Helaas moest ik in korte tijd de eigenaren van de door mij beoogde daken ervan overtuigen dat ze hun handtekening moesten zetten, anders zou het feest niet doorgaan. Ik heb zelf fors moeten investeren in een sluitend huurovereenkomst protocol, wat al een paar duizend Euro heeft gekost om dat goed op orde te krijgen. Ik kwam echter voor drie projecten niet (op tijd) met de eigenaren in overeenstemming en kon ze dus helaas niet doorzetten. Dat was zomer 2009. A.g.v. van het onmogelijk worden van realisatie, werden die 3 projecten al in september van dat jaar door (toen nog) SenterNovem ingetrokken. Ik heb mede door deze gang van zaken wel wat nachten wakker gelegen over de haalbaarheid van mijn plannen. Het project Moerkapelle is echter wel door gegaan, al moest het na eenmalige verlenging wel op 1 januari worden opgeleverd, anders zou de beschikking vervallen.
Dat werd alweer spannend, want SolarNRG, de leverancier van de spullen en installateur, moest in december 2010 onder barre omstandigheden met forse sneeuwbedekking werken, wat absoluut niet verantwoord was. 1 januari werd dan ook niet gehaald, en ik kreeg gelukkig nog uitstel vanwege de weerscondities, maar de subsidieperiode werd onverbiddelijk per 1 januari 2011 gestart. Gelukkig is de installatie vervolgens medio januari opgeleverd, en gezien het feit dat die maand bepaald niet de meest productieve is van het jaar, is dat ook geen probleem (PPV: zie ook mijn maand aandeel grafiek). Maar in ieder geval is dit project dus ondanks de nodige problemen bij de financiering gelukt. Ik heb bij Rabobank voor dit project een groenfinanciering kunnen verkrijgen nadat ik een extra hypotheek op mijn huis heb genomen. Helaas is die regeling alweer door de regering opgeheven, dus voor mijn laatste project moet ik weer iets anders gaan proberen te verzinnen. Dat moet voor 1 december dit jaar zijn opgeleverd.
De crux bij de SDE subsidie verlening zat hem dus in het feit dat je een half jaar verlenging kon krijgen, maar dan echt moest installeren. Lukte het dan nog niet, dan ging onherroepelijk de subsidieperiode van 15 jaar reeds in. Als tenminste gebleken was dat het project sowieso zou worden opgeleverd, maar dan met vertraging. Was er geen zicht op realisatie op korte termijn, werd de beschikking per direct ingetrokken.
PPV (zijn bepaald niet geringe verbazing uitend over het feit dat Spijker als particulier en feitelijk "beginnende partij" dus zelfs zeer fors heeft uitgepakt met zijn plannen): Hoe is het vervolg traject verlopen qua bureaucratie, u had het in uw uitnodiging immers over "grijze haren"?
Spijker: Met het verloop van de SDE procedure zelf had ik niet zoveel problemen. Wel had ik een hoop geneuzel met de netaansluiting en de gevolgen daarvan. Helaas was er slechts een 3x 80 Ampère aansluiting in het complex in Moerkapelle, en die was veel te krap voor de geplande installatie. Ik heb daarvoor een extra driefasen aansluiting zwaarder dan 3x 100 Ampère moeten laten maken (naast de bestaande van 3x 80 Amp.), en dat is een kostbare zaak geweest van zo'n 4.000 Euro. Van die aansluiting gaat een nieuwe grondkabel naar het trafostation aan het begin van het perceel. Ik heb die kabel zelf aangelegd, onder de betonplaten en onder een van de pistes voor de paarden van de manege door, wat scheelde in kosten. Die kabel is vuistdik (zie foto's). Overigens complimenten voor de mensen van netbeheerder Liander die goed hebben meegewerkt om op tijd de complete aansluiting voor elkaar te krijgen (enkele meters nieuwe kabel en de werkzaamheden aan het trafo station).
De situatie die daardoor ontstaan is, is ingewikkeld. Er mag namelijk niet gesaldeerd worden boven 3x 80 Ampère (PPV: harde grens kleinverbruik versus grootverbruik in de Elektriciteitswet, zie ook de nieuwe oprispingen in mijn artikel van 1 juni 2011). Daardoor loop ik alweer zo'n 4.000 Euro aan energiebelasting opbrengsten per jaar mis (voor berekening PPV zie verderop). Een van de benodigde stappen was het overdragen van die op mijn kosten aangelegde nieuwe aansluiting voor de zonnepanelen aan de boer van Anna's Hoeve. Vervolgens mag er dan vanwege de aanwezigheid van een zogenaamd "bagatel net" op het perceel, tussen de eigenaar van de opwek installatie (mijn PV-systeem) en de eigenaar van het pand incl. aansluiting stroom worden verrekend en afgezet van de Belastingdienst. Ik had nog nooit van een "bagatel" net gehoord (ook Polder PV niet, die inmiddels de oorzaak van enkele van de "grijze haren" begint te begrijpen), maar op deze wijze schijnt dat dus "te mogen".
Ik wil echter gaan proberen om de pieken van de installatie te gaan afvangen, wellicht met batterijen o.i.d., zodat ik de nieuwe aansluiting weer kan laten "verlagen" (wat vrij makkelijk schijnt te zijn, i.t.t. de aanleg van een nieuwe, zware aansluiting), zodat onder een 3x 80 Ampère regime er volledig kan worden gesaldeerd. Dat is de meest interessante optie voor mij. Ook wordt geprobeerd de boer naar een groene leverancier te laten overstappen maar daarbij zijn wederom de financiën doorslaggevend, want voor hem moet dat wel wat (extra's) opleveren.
PPV: Zijn er verder nog vergunningen nodig geweest?
Spijker: Neen. Alles vergunningsvrij. Ik heb tijdens mijn planningsfase voor de door mij aangevraagde projecten wel gemerkt dat op het vlak van communicatie en daadkracht bij gemeentes er nog wel het een en ander kan worden verbeterd. Dat gaat veel te traag allemaal.
PPV: Wilt u s.v.p. de technische aspecten van de uiteindelijk gerealiseerde PV-installatie toelichten?
Spijker: Het gaat om een 100 kWp installatie met moderne 250 Wp monokristallijne modules van de Chinese top fabrikant Suntech (PPV: marktleider cellen productie, zie vooral ook de opmerking m.b.t. het module type bij de project gegevens). 400 stuks. Die zijn verdeeld over drie dakvlakken met een oriëntatie ongeveer ZZO, twee stuks op vrijwel tegen elkaar aan liggende daken (zie globale opzet op Google Earth plaatje hieronder), het derde dakvlak bevindt zich op een schuur aan de zuidzijde die echter schaduw van de er redelijk dicht bij staande hoge bomen lijkt te vangen (PPV: de omvormers gaven string opbrengst verschil waarschuwingen voor dat systeem tijdens de openingsdag, wat een sterke indicatie is van onbalans in het totale systeem op dat dak, mogelijk op schaduw terug te voeren). We zijn van plan om die bomen te toppen, maar pas in een later stadium, vanwege de extreme droogte deze maanden.
 |
^^^ Eigenlijk gaat die kabel eerst het middelste gebouw (met generator II) in, en wordt deze intern doorgesluisd naar het noordelijke gebouw (met generator I). Vanaf het grote inverter blok voor het middelste en noordelijkste dak gaat de volledige productie AC-zijdig vanaf de nieuwe aansluiting met een dikke grondkabel (dikke violette lijn - globaal verloop) naar het in een rood symbool aangegeven trafo station. Daar is het "net aansluitpunt" voor deze lokatie. De hoogwerker op de foto's stond ongeveer halverwege aan de zuidrand van het middelste dak ("generator II"). © Google Earth (basis) |
Ook bij de module bestelling hebben we vertraging opgelopen, de leverancier SolarNRG (Sharp specialist) zit niet in de vaste portefeuille van Suntech, en het kostte moeite om de modules naar Nederland te krijgen. Het lijkt er op dat de modules die we uiteindelijk te pakken hebben kunnen krijgen voor de Amerikaanse markt waren bedoeld. De zonnepanelen werden geleverd in stevige houten kratten (die nog als opslag containers voor voer voor de paarden op het complex staan). De keuze was prijstechnisch de beste. Inclusief omvormers, bevestigingsmateriaal en bekabeling kwamen de systeemkosten excl. installatie neer op EUR 2,05/Wp. Een keuze voor vergelijkbare Sharp modules (Japans topmerk) had zo'n 15.000 Euro meer gekost.
De omvormers zijn de nagelneue Tripowers, versie 17 kilowatt, van wereldkampioen SMA uit Niestetal (Duitsland), totaal 6 stuks met elk 64 of 68 panelen, in vier strings per omvormer. Het opbouw materiaal is standaard, bewezen spul van SolarNRG (eigen werkplaats). Voor de bevestiging in het dak zijn nieuwe stokschroeven gebruikt, de oude bevestigingsbouten van het golfplaten dak zagen er al aardig versleten uit en kwamen deels ook al omhoog (daken zijn ongeveer 20 jaar oud).
PPV: Moesten er nog aanpassingen aan de daken worden gedaan?
Spijker: Er hoefde geen daksterkte berekening te worden gedaan voor de (niet uit eterniet bestaande) golfplaat daken. Overleg met de bouwer gaf geen aanleiding daar toe, de onderconstructie is robuust, en er is ruimschoots ervaring met dit soort daken in de agrarische sector. Bovendien is het derde, meest zuidelijk gelegen dak, ook nog een sterkere damwand constructie uit metaal. Omdat er wel een asymmetrische belasting zou plaatsvinden (slechts een dakhelft bedekt), adviseerde de bouwer om maximaal 60% van het dak vol te leggen, hetgeen geschiedde. Spijker is trouwens wel van plan om bij eventuele extreme sneeuw overlast (gedenk de zeer sneeuwrijke decembermaand van 2010) voorzichtig het witte spul te gaan verwijderen om aan de veilige kant te blijven met de dakbelasting.
Voor de voor de SDE subsidie noodzakelijke (echter niet verplichte) bruto productie meter is netbeheerder Liander met een hypermodern bling-bling-apparaat met GSM antenne en een hoop knipperende lampjes op de proppen gekomen die in een verzegelde kast zit, en die bij de grote batterij van 4 Tripower omvormers is opgehangen. Even gaan zitten: de meterhuur voor dat schone stukje techniek waarover heel wat meetdata van de zonnestroom installatie lijken te worden doorgeseind naar de Liander burelen, bedraagt 70 Euro. Per maand... (de webmaster van Polder PV betaalt al sinds de Staatsgreep in de meettarieven "slechts" 30% meer voor zijn meetdienst van zijn standaard enkeltarief meter (al eeuwen afgeschreven), momenteel Eur 30,60/jaar incl. BTW).
PPV: Hoe zit het met de monitoring en de productie van uw installatie?
Spijker: Er is wel een extra logging voorzien, maar nog niet aangebracht. Tot nu toe worden de omvormer displays uitgelezen evenals de bruto productie meter.
De prognose van de jaaropbrengst zou, mede op basis van de zonnepanelen op de eigen woning van Spijker, rond de 90.000 kWh per jaar moeten kunnen liggen. Polder PV is van mening dat dat hoger zou moeten kunnen liggen op basis van zijn jarenlange praktijkervaringen verderop in de provincie (ook het bekende Siderea.nl is die mening toegedaan). In ieder geval zou volgens Spijker voor de vier hoog in het gebouw opgehangen omvormers voor generatoren I en II (de noordelijkste dakvlakken) er al elk zo'n 7.500 kWh op de teller staan, generator III bleek een stuk lager te zitten (ik zag op het display van een van die op ooghoogte hangende omvormers 6.541 kWh staan). Spijker stelde dat hij op de officiële openingsdag, vanaf de start medio januari, al over de helft van het maximaal te subsidiëren volume zat (in 4½ maand dus). Dat is de beruchte SDE cap van 850 kWh/kWp.jaar. Met Spijkers' installatie van 100 kWp zit je dan aan een maximaal haalbare subsidie voor 85.000 kWh/jaar. Het geeft eens te meer aan hoe volslagen onzinnig die "cap" is die in de SDE regeling is gegooid, iets waar Polder PV al jaren lang tegen heeft gefulmineerd. Een cap die trouwens in SDE "+" voor het eerst wel wordt opgehoogd, maar de andere condities van die nieuwste regeling zijn weer zo slecht dat het een illusie is dat zonder zeer grote risico's er "normale" installaties >15 kWp gebouwd zouden kunnen gaan worden. Als je al in aanmerking zou komen. Kleinere installaties zijn sowieso uit de regeling gegooid, dus daar is zeg maar "niets" meer op van toepassing, van Staatswege (heeft ook nooit echt wat voorgesteld gezien de beperkte "geëffectueerde" marktgroei van slechts enkele duizenden nieuwe, meestal kleine installaties in drie jaar tijd...).
Alle overtollige geproduceerde stroom boven genoemde SDE "cap" wordt verder niet meer gesubsidieerd en kan alleen maar worden verrekend met de boer, die een jaarverbruik van zo'n 90.000 kWh zou hebben. Wat zou betekenen dat deze installatie dat jaarverbruik geheel zou kunnen afdekken. Zelfs als het zou lukken om - door verlaging van de capaciteit van de aansluiting - dat voor de volle honderd procent gesaldeerd te krijgen (dus incl. energiebelasting en BTW), is vanwege het zeer lage belastingtarief voor de hoogste van toepassing zijnde staffels (momenteel 4,08 resp. 1,09 eurocent/kWh**), en de lage prijs die de boer voor de leveringskosten van zijn elektra betaalt, de marktwaarde van die enorme hoeveelheid kostbare, piekscherende zonnestroom absurd laag.
Spijker gaat zeker de installatie goed in de gaten houden. Bij zijn eigen privé installatie heeft hij namelijk al pieken gezien aan AC vermogen die boven het nominale, opgestelde (DC) generator vermogen liggen. Dat heeft hij bij dit grote systeem nog niet gezien (nog geen 15 kilowatt AC bij de Tripowers waar max. 17 kWp aan STC/DC vermogen op is geschakeld). Bovendien blijkt generator III behoorlijk minder te presteren dan de twee "vrije" daken (wel met aantekening dat er 4 modules minder per omvormer zijn geschakeld). Dus daar zal zeker extra scherp op gelet gaan worden (en ingegrepen wat de bomen betreft).
** Voor een berekening van de te betalen energiebelasting bij een volume afname van 90.000 kWh/jaar wordt uitgegaan van het volgende: tm. 10.000 kWh 11,21 eurocent/kWh (in dit geval 10.000 x 0,1121 = 1.121 Euro), 10.001 tm. 50.000 kWh 4,08 eurocent/kWh (in dit geval 40.000 x 0,0408 = 1.632 Euro), 50.001 tm. 10.000.000 kWh 1,09 eurocent/kWh (in dit geval, restant van 40.000 kWh, 40.000 x 0,0109 = 436 Euro. Totaal drie staffels aan energiebelasting ex BTW: 3.189 Euro (incl. BTW 3.795 Euro).
CO2 berekeningen zijn verder niet gemaakt, "doen we niet aan".
PPV: Kunt u iets meer vertellen over de kosten en opbrengsten van uw installatie?
Spijker: Bij elkaar heb ik zo'n 3 Euroton uitgegeven voor dit PV-systeem, wat een voor NL begrippen "goede" prijs van 3 Euro/Wp (incl. installatie!) is geweest gezien de complicerende uitvoerings-omstandigheden als "beginner", met pacht afdracht voor het gehuurde dak. Maar wat in Duitsland natuurlijk al ver wordt onderboden op de eigen markt (voor maart 2011 werd in Photon van mei gerept van aanbiedingen van gemiddeld netto 2,24 Euro/Wp voor installaties tussen 30 en 100 kWp, met als voetnoot dat de feitelijk betaalde prijzen niet gekend zijn en beslist in sommige gevallen nog lager zouden kunnen liggen). Uiteraard waren vooral de aansluiting problemen en andere investeringen die Spijker heeft moeten doen kostenverhogende factoren die bij een ervaren systeem ontwikkelaar grotendeels tot het verleden zouden behoren. Een huurdak constructie is daarbij uiteraard duurder dan wanneer je alles op je eigen (boerderij) dak zou kunnen doen, want huur van het dak is uiteraard een extra kostenpost (die ook met een goed contract en prima verzekering moet zijn afgedekt).
Ondanks dit alles, is Spijker er van overtuigd dat zijn PV-installatie zich zelf binnen zo'n tien jaar zou moeten hebben kunnen terugverdiend...
Financiering werd mogelijk door een combinatie van SDE subsidie, EIA aftrek, en een groenfinanciering bij Rabobank.
Er is een speciale all-in verzekering voor de installatie afgesloten bij een firma in Rotterdam.
PPV: Heeft u nog reclame gemaakt voor uw initiatief, en wat is uw perspectief voor de toekomst?
Spijker: Mij werd door een grote speler in de markt geadviseerd om een mooie officiële happening te maken van de openingsdag, met notabelen, mensen uit de provincie e.d. Met de suggestie: "Je weet nooit wat daar verder uit komt". Daar heb ik echter niet zo'n behoefte aan. Ik heb ook verder geen uitgebreide reclame gemaakt (NB: er staat ook geen bord van Agentschap NL langs de kant van de weg, zoals wel gesignaleerd bij twee andere door PPV bezochte projecten), het is goed zo. Als het lukt mijn tweede, nog open staande project met succes af te ronden heb ik vooralsnog geen behoefte om hiermee verder te gaan, de SDE lijkt vooralsnog geen structureel cq. stimulerend perspectief meer te bieden. Veel zal afhangen van de verdere prijsontwikkeling van PV-panelen. Als ik terugkijk op wat ik allemaal heb moeten doen, had ik er destijds wellicht anders over gedacht als ik toen geweten had wat ik me op de hals had gehaald.
SDE "+" voor 9 eurocent/kWh instappen is onzin, dat ga je - onder de huidige condities - nooit trekken. Echter, sterk afhankelijk van de prijzen voor modules (noot: Spijker kreeg een aanbod van top bedrijf Suntech dat hij voor het jaar 2012 al modules onder de Euro/Wp kon bestellen...), zou de "15 eurocent/kWh" in de allerlaatste fase mogelijk in de buurt kunnen gaan komen van mogelijkheden voor grote installaties (dit betekent volgens Spijker dat je all-in geïnstalleerd voor zo'n EUR 1,60/Wp zou moeten kunnen leveren). Maar dan moet je wel in staat zijn om minimaal volumes van 1 MWp aan zonnepanelen te bestellen, want je wordt tegenwoordig weggehoond als je kleinere partijen bestelt. Dan word je totaal niet serieus genomen. Dus dan hangt het van diverse andere essentiële randvoorwaarden af (bijv. extra financiering, bijv. via gemeente en/of provincie) of je in zo'n stadium zou kunnen in gaan stappen. Polder PV laat dan verder in het midden of je in die allerlaatste SDE "+" fase überhaupt nog kans zou maken, want mogelijk is de nieuwste regeling al binnen no-time helemaal overtekend door grote energiejongens die alles meteen gaan zitten onderbieden in de eerste fases om de allergrootste - of wellicht alle - stukken van de subsidietaart naar binnen te schuiven. En dan heb je dus nog niks.
Op de vraag van Polder PV of in het ideale geval de business-case zou kunnen veranderen als er onverwachte zaken gebeuren zoals problemen met modules, omvormers, e.d., antwoord Spijker beamend: dan loop je natuurlijk risico's. M.a.w.: er zal byzonder weinig speelruimte overblijven voor iemand die onder dat soort condities investeert, er mag niets (meer) misgaan.
PPV: Is Nederland goed op weg met zonnestroom, en wat vindt u van het beleid in Den Haag?
Spijker: Gezien de prijsontwikkeling worden subsidies steeds minder relevant. Mits je zelf kunt en wilt plaatsen (Polder PV betwijfelt of dat een groot marktvolume zal gaan genereren), zou je al voor rond de 2 Euro/Wp kunnen gaan plaatsen. "Iedereen" zou een kleine installatie van zo'n 2 kWp moeten kunnen installeren op zijn dak. Geen probleem, je bent gek als je nu niet gaat investeren. Want die tien jaar terugverdientijd is haalbaar, zeker als de prijserosie voortschrijdt.
Veel belangrijker vind ik dat er een zeer goede informatie voorziening moet gaan komen. De mensen worden nauwelijks of uitzonderlijk slecht voorgelicht, ik moet constant elementaire zaken aan mensen om me heen uitleggen, er is dus een enorm gat in de kennis over zonnestroom. Dat moet zo spoedig mogelijk worden ingevuld. Als dat eenmaal "staat", kunnen burgers en bedrijven hun eigen afweging en investeringsbeslissing goed geïnformeerd gaan maken. Dan komt het allemaal wel, daar ben ik van overtuigd.
Wat Den Haag betreft laat Spijker zich niet in detail uit. Wel vindt hij dat ze met SDE 2010 zware steken hebben laten vallen, want de te verwachte subsidiebedragen lagen toen al veel te hoog gezien de marktprijs ontwikkeling. Geen wonder dat er een run van grofweg zo'n 50.000 aanvragen is gekomen (en als gevolg daarvan: absurde overtekening, extreem veel uitgelote projecten, en zware frustraties bij vele aanvragers).
Einde interview
Polder PV dankt de heer Spijker voor het zeer interessante interview
en natuurlijk voor de onverwachte uitnodiging voor een bezoek aan dit
byzondere project. De webmaster is lang blijven hangen op Anna's Hoeve,
heeft het project goed bekeken, en raakte ondertussen ook nog uitgebreid
in gesprek met, o.a., een lid van ODE die de uitnodiging op Polder PV
had gelezen, en die met zijn Prius lease auto met zonnedak was komen aanwaaien.
Al met al een goed bestede, en zeer zonnige dag. Polder PV wenst de heer Spijker veel succes toe met een hopelijk tot tevredenheid stemmende (en natuurlijk: wat soepeler lopende) afronding van zijn tweede project, en nog een mooie, zonnige toekomst! Conclusie: een geslaagd PV-project van een moedig ondernemer. Chapeau!
Foto's Moerkapelle/Anna's Hoeve 100 kWp
 |
Generator
II met 68 PV-modules op volledig "vrij" golfplaten dak. Let s.v.p. niet op de rotzooi, zou de boer kunnen zeggen (maar geen mens die daar wakker van ligt). |
 |
Generator
I (rechts achteraan), resp. II (links vooraan). Let op de AC kabel
boven in beeld, dat is de output van generator III (meest zuidelijke
dak), die het gebouw met generator II in gaat, en die intern wordt
doorgesluisd naar de omvormer opstelling cq. nieuwe elektrische
aansluiting in het gebouw met generator I. Die nieuwe aansluiting
bevindt zicht rechts van de brede opening waarin 2 mensen staan
(binnen). |
 |
De
heer Spijker had een hoogwerker aan laten rukken waarmee generator
II van dichtbij kon worden bekeken. Een kennis die ook "overweegt"
iets met zonnepanelen te gaan doen wordt door Spijker op het moois
gewezen en krijgt uitleg. |
 |
KLIK
op plaatje voor uitvergroting. Anna's Hoeve vanuit het westen. Van
links naar rechts de drie gebouwen met de PV generatoren, I en II
tegen elkaar aan gebouwd links, resp. het door forse bomen omzoomde
gebouw met generator III rechts op de foto. Rechts aardappelveld,
en links graan. Let op de hoogspannings-verbinding links achteraan.
|
 |
Een
blik op generator III (64 modules) tussen de hoge bomen in. Ook
al zag ik geen directe schaduw op dit moment (zal rond een uur of
twaalf zijn geweest), duidelijk is natuurlijk dat er de nodige beschaduwings-problemen
zijn te verwachten bij deze generator. Als het moment geschikt is
zullen de meest storende bomen waarschijnlijk worden "getopt"
en hoopt Spijker geen "Generator Pruefen" waarschuwing
meer op het Tripower display te zien voor deze deelinstallatie (zie
ook foto display verderop) ... |
 |
Paarden,
trailer verhuur, en zonnestroom bakken van gehuurd dak komen bij
Anna's Hoeve in Moerkapelle allemaal bij elkaar in perfecte harmonie... |
 |
Een
kijkje vanaf de hoogwerker op het golfplaten dak met generator II
(68 modules). 2 blokken, voor elk een omvormer, monokristallijne
modules in 3 rijen boven elkaar. De vertikale liggers zijn bevestigd
op nieuwe stokschroeven (details verderop). |
 |
Detailfoto
van een van de 400 monokristalline modules. Zo op het oog een heel
"normaal" model. Maar toen ik tijdens het opmaken van
deze webpagina naar de datasheet zocht, en die niet kon vinden op
de website van Suntech, concludeerde ik dat het heel misschien wel
een spectaculair nieuw model van 's werelds grootste zonnecellen
fabrikant zou kunnen zijn (wordt vast vervolgd)... |
   |
Oud
(boven) versus nieuw (midden), met detail (onder). De al vele jaren
in het dak zittende schroeven zijn wat roestig en komen soms los.
De nieuwe bevestiging van de rails voor de PV generator met lange
stokschroeven (detail onderaan) verstevigen het dak, wat er waarschijnlijk
wel weer minimaal 20 jaar (en zeer waarschijnlijk veel langer) tegenaan
kan. |
 |
Blik
op de oost zijde van generator II (laatste kolom heeft maar 2 modules).
Goed zichtbaar is de dikke AC kabel die van generator III (rechts)
komt en via het gebouw met generator II naar de aansluiting in het
gebouw met generator I wordt doorgesluisd. |
 |
De
natuur laat zich niet altijd imponeren door "technisch geweld".
Uiteraard kunnen zonnestroom en ecosysteem prima hand in hand. Ze
maken immers gebruik van precies dezelfde primaire levensbron, de
zon. Die nog een paar miljard jaar zo overvloedig gratis energie
de ruimte in blijft slingeren... |
 |
Doorverbinding
van DC aanvoer generator II (linksonder) het gebouw met generator
I op het dak in in metalen kabelgoten. Vermoedelijk bevat deze kabelgoot
ook de AC-leiding die van generator III afkomstig is (vanaf de 2
omvormers in het aanpalende gebouw). Van rechts komen de DC leidingen
van generator I. Een deel van de DC kabels van deze generator is
rechts bovenaan te zien. Dat zou wellicht nog wat netter afgewerkt
kunnen worden. Alle leidingen verdwijnen in de horizontaal verlopende
kabelgoot naar links, naar de grote omvormer opstelling cq. de nieuwe
netaansluiting... |
 |
...
en komt op deze foto rechtsboven weer tevoorschijn. Inverter set-up
in het gebouw met generator I op het dak (2 omvormers voor generator
I en 2 voor generator II, beiden met 68 modules). Elke omvormer
met 4 DC kabel groepen (strings) gevoed. Linksonder de aansluiting
en de bruto productie meter, alles netjes afgewerkt. Noot: elke
omvormer weegt een respectabele 65 kilogram... |
 |
Altijd
leuk zo'n AC kabel (output van het hele systeem). Spijker laat zien
hoe dik die is, hij heeft de grondkabel in eigen beheer naar het
transformator station getrokken. |
 |
<<< Het "bling-bling-ding" van netbeheerder Liander. Bruto Productie Meter van de complete installatie in afgesloten, verzegelde kast. Met linksonder een GSM zender/ontvanger. Diverse driftig knipperende lampjes in het apparaat. Wie weet wat er allemaal voor hoogst interessante productie data dagelijks worden verstuurd... |
 |
De
schuur met de grote omvormer opstelling is een zeer stoffig oord.
Er is o.a. hooi opgeslagen (ver van de omvormer opstelling) en diverse
andere extreem stoffige zaken. Dit is de nieuwe handleiding van
de - tegen stof en water bestendige - Tripower omvormers, die boekdelen
spreekt over de harde arbeidsomstandigheden waaronder deze inverters
moeten werken (ook in Duitsland in vele boerderijen het geval). |
 |
Filter
aan de onderzijde van een van de Tripower omvormers in het gebouw
met generator I. Duidelijk is dat dit filter, wat nu minder dan
vijf maanden "in bedrijf" is, nauwlettend in de gaten
gehouden zal moeten worden en regelmatig worden schoongemaakt, anders
volgt er vast een waarschuwing op het uitgebreide display... |
 |
De
opstelling voor generator III hangt in een nieuwe, schone schuur
(eigenlijk een soort bijkeuken). Daar zal de "stofdruk"
aanzienlijk minder zijn dan in het hoofdgebouw. Wederom alles netjes
weggewerkt in kabelgoten. De zwarte uitstulpingen onderaan de omvormers
bevatten de DC last schakelaars zodat er altijd veilig kan worden
gewerkt. SMA is een van de toonaangevende bedrijven op het gebied
van technisch doordachte "totaal concepten". Deze omvormers
voldoen reeds aan alle nieuwe eisen van de zeer strenge Duitse autoriteiten
en toezichthouders (o.a. levering blindvermogen, op afstand afschakelbaar,
etc.) |
 |
Display van een van de 2 Tripower omvormers voor het zuidelijkste dak met generator III. Onderaan de mededeling dat er naar de installatie gekeken moet worden ("Generator Pruefen"), omdat de intelligente software van deze SMA inverter continu string opbrengst vergelijkingen doet en tot de bevindingen komt dat er opvallende verschillen zijn geconstateerd. Let op de dagopbrengst tot het moment van aflezen (voor de middag), 32,59 kWh (van 64 modules), vier maal de maximale dagopbrengst bij Polder PV's 1,34 kWp microsysteempje, 25 kilometer verderop. Het actuele vermogen van de 16 kWp aan DC vermogen op deze omvormer bedroeg op het moment van aflezen 11,97 kW AC zijdig. Dat lijkt beter te moeten kunnen, zelfs als je in aanmerking neemt dat het byzonder warm was vandaag. De energieproductie vanaf medio januari was ruim 6 en een half duizend kWh voor uitsluitend deze omvormer. Als je dat zou kunnen "salderen achter een kleinverbruikers aansluiting" en uit zou gaan van de "all-in kWh prijs met zonnestroom korting" die Polder PV tot en met 30 juni 2011 betaalt bij zijn donkergroene leverancier, 21,11 Eurocent/kWh, zou dat volume alleen al een marktwaarde hebben van EUR 1.380,89. Daar kun je dan weer een leuk starters-setje aan zonnepanelen voor kopen die vervolgens weer van gratis zonlicht kostbare zonnestroom maakt ... |
 |
Hier
komt alle "prik" dan uiteindelijk uit. Een vuistdikke
AC grondkabel waar onder optimale omstandigheden in theorie minimaal
90 kilowatt AC zonnestroom vermogen (waarschijnlijk zelfs meer met
deze generator) door gejast zal gaan worden. Ter vergelijking een
groen gekleurde pen die ik er naast in de grond heb gestoken (grond
die trouwens in deze maanden extreem droog en stoffig is)... |
 |
... en daar gaat "de prik" dan naar toe. Ten eerste naar het transformator station aan het begin van de erfgrens, met een zwaar hek omgeven. Of de stroom ook daadwerkelijk de op de achtergrond zichtbare hoogspanningsleiding zal bereiken valt nog te bezien. Een gemiddeld boerenbedrijf verbruikt "nogal" wat stroom namelijk. En vooralsnog blijft Anna's Hoeve voor zover ik weet de enige in een oceaan van geschikte daken in de directe omgeving die een aardige PV-generator bevat. Ergo: die opwek is al snel weer lokaal geconsumeerd, daar heeft TenneT helemaal geen "last" van. Die heeft het immers veel te druk om de in de achtertuin van Anna's Hoeve voorbij razende HSL van super"prik" te voorzien, hoogstwaarschijnlijk van de dichtstbijzijnde kolencentrale... |
 |
Een
kleine "showroom" aan materialen en bevestigingssystemen
van de leverancier/installateur SolarNRG ('s-Gravenzande, ZH) hoorde
ook bij de presentatie... |
 |
... maar er was ook een "bedrijfsongevalletje" te zien, een tijdens de werkzaamheden (in de barre winter van 2010) kapot gevallen paneel. Zie vooral de beschadiging rechts (witte vlek, voor detail zie hier onder). De hele glas voorzijde ligt echter in gruzelementen, al zit alles nog steeds aan elkaar vast. De heer Spijker gaat nog proberen of hij het vernielde glas nog op de een of andere wijze weg kan peuteren en er iets van doorzichtige lak overheen kan doen om te proberen nog iets van stroom uit het zwaar beschadigde module te krijgen. Ik wees hem op het feit dat tijdens het laminatie proces alle onderdelen van het module integraal met elkaar worden verbonden (de zogenaamde EVA folie of vervangende producten vloeien geheel uit tijdens het verwarmen, en harden vervolgens uit tijdens het afkoelen). Ik wenste hem dan ook veel succes toe. Hij had al een beetje zitten peuteren aan wat glaskorrels, maar kreeg het slechts met grote moeite los. |
Detail van
de zwaarst beschadigde plek.
De hele glasplaat is echter kapot.
Intermezzo
Tijdens de "open dag" in Moerkapelle kwam ik een ODE lid tegen die ik ruim zes jaar eerder bij een vergadering bij Mastervolt had ontmoet. Ik heb boeiende gesprekken met hem gehad en ervaringsgegevens over zonnestroom uitgewisseld. NB: zijn eerste OK4 omvormer, geschakeld op een 108Wp Kyocera module, schijnt binnenkort de magische grens van 1.000 kWh aan geproduceerde stroom te gaan bereiken, hij heeft een screendump beloofd...
Hij was met een hybride Prius naar Moerkapelle gekomen. En dat apparaat had een byzondere extra "feature". Een zonnedak. Waarmee tijdens dit bloederig warme weer het interieur van de lease auto kon worden geventileerd. Hier enkele foto's van dat bepaald nog niet "gangbare" zonnestroom spul voor op het autodak. Leuk extra'tje tijdens deze zonnige dag!
 |
Een
van de minst begrepen (?) duurzame(re) gemotoriseerde voertuigen
die veelvuldig al dan niet met onderbuik gevoelens gevoedt over
de tong gaat, de hybride Prius van Toyata. De webmaster van Polder
PV zult u sowieso niet vaak in een willekeurig gemotoriseerd vierwielig
vehikel zien rondrijden. Maar dit byzondere voertuig had ook nog
een extra byzondere gadget. Op het dak... |
 |
Goed
verstopt onder ongetwijfeld zeer robuust doorzichtig (kunststof?)
materiaal een verzameling zonnecellen in het gebogen dak van de
Prius. Mooi afgewerkt, typisch Japans kwaliteitsproduct: dat staat
buiten kijf. |
 |
Het
zonnedak van de Prius is ontsproten uit een samenwerkingsverband
van twee grote Japanse technologie concerns, (o.a.) autofabrikant
Toyota en het keramiek- en zonne-energie concern Kyocera. De cellen
zijn smal, en zijn dwars op de lengterichting van de auto uitgelijnd,
zodat er geen mechanische stress op de "rechte" (niet
buigbare) kristallijne zonnecellen kan komen die immers op een licht
gebogen dak liggen ingebed. Uiteraard kan dit kleine zonnecel systeem
slechts een bescheiden vermogen genereren, genoeg voor de airco.
Ik telde 6x6 = 36 langwerpige "half cells". |
Tot slot
 |
Symbolischer kan deze laatste foto misschien niet zijn. Terwijl de netbeheerder Liander al lang "officieel" is afgesplitst van de moeder holding en volledig zelfstandig is geworden, prijkt er desondanks nog steeds een geel/paarse sticker van NUON op het transformator station bij Anna's Hoeve. Waar de bijna volle dochter van het Zweedse Staatsbedrijf Vattenfall echter helemaal niets meer over heeft te zeggen. Daarbij komt dat van andere energieholdings (Eneco, Delta) door een rechterlijke uitspraak de netbeheerders juist weer niet zijn afgesplitst, wat tot discriminatie op het stroom net zal leiden. Wat beslist niet in de bedoeling lag van de autoriteiten in Den Haag die onze energiemarkt bij vol bewustzijn aan de piraten hebben overgeleverd.
Kansen zijn daarbij uiteraard ook aanwezig. Ondertussen voeden steeds meer particulieren boeren en buitenlui, of zeer slim opererende ondernemers als Kees Spijker donkergroene elektriciteit in op het regionale net als er toevallig overschotten aan zonnestroom worden geproduceerd, en verschuift het stroomlandschap zo'n beetje waar je bij staat. Waar dit alles uiteindelijk toe zal gaan leiden is en blijft dik koffiedik turen geblazen. Het zal er beslist duurzamer op gaan worden, die stroommix van Nederland. Maar hoeveel, hoe snel, en met welke volumes is door niemand te voorspellen. Ongeacht wat voor "incentive" vanuit Den Haag dan ook. Het net is aan u. Want dat net is immers van ons allemaal...
Project details (zie verder in de broodtekst)
Publicatiedatum: 5 juni 2011; twee corrigenda 27 juni 2011 (dank aan heer Spijker); toegevoegd explicatie exacte geleverde module type (info SolarNRG/pdf website Suntech) dd. 28 juni 2011.
Peter J.
Segaar/Polder PV. Verdere correcties en aanvullingen gaarne naar
de webmaster, waarvoor dank!
|
