oude
data naar grof vuil
| |
|
||||||
|
oude
data naar grof vuil |
index | ||||||
|
|
|
|||
| "Houdt
u er bij het gebruik van de cijfers rekening mee dat garanties van
oorsprong (gvo's) pas worden uitgegeven op het moment dat de aan
het net geleverde elektriciteit of de ter plekke gebruikte elektriciteit
een hele MWh heeft bereikt. Op dat moment wordt
de gvo aangemaakt en toegekend aan de productiemaand
die als laatste heeft bijgedragen aan de productie
van die MWh." Verklaring m.b.t. de toekenningswijze voor GVO's door CertiQ in e-mail aan Polder PV, 23 april 2012. |
In de rode curve zijn dus de MWh-en weergegeven die in de betreffende maand volledig zijn ingevuld. Is een MWh nog niet "vol" gemaakt, wordt die in de eerstvolgende maand dat het wel gebeurt, "aangemaakt" en ingeschreven in die laatste maand. Vooral voor veel zeer kleine installaties (SDE 2008 was bijvoorbeeld gemaximeerd op 3,5 kWp, en er zijn veel kleinere installaties onder beschikt en gerealiseerd), waarbij de eenmalig opgenomen jaarproductie wordt verdeeld over de betreffende maanden, zal dat de grootste impact hebben. Met een 3,5 kWp installatie zijn er in een jaar tijd maximaal zo'n 3,5 GVO te "scoren" (waar de producent niets aan heeft, de "groenwaarde" moet 'ie namelijk gratis weggeven aan een te selecteren afnemer). En dan maakt het natuurlijk wel uit in welke maand elke GVO wordt aangemaakt.
De rode curve vertoont een mooie gelijkmatige seizoensmatige trend, de verhoogde productie door de opstart van Ecopark Waalwijk wordt duidelijk zichtbaar in het eerste kwartaal van 2005. Door toenemend aantal installaties buigt de algemene trend omhoog, en worden de productie toppen midden in de zomer hoger, tot een maximum van 1.031 MWh in juli 2006 in de "MEP" periode.
Pas in het voorjaar van 2009, als de SDE regeling al zo'n beetje een jaar oud is, gaat de "zomer productie piek" eindelijk naar hogere waarden toe, en zal deze met elk nieuw jaar hoger gaan worden als er SDE capaciteit toegevoegd zal blijven worden (productie van oude - gecertificeerde - installaties vermeerderd met bijkomende productie nieuwe systemen). Het voorlopige maximum ligt nu nog op mei 2011, met 2,5 GWh aan aangemaakte GVO's in die maand. Dat de rode curve daarna naar beneden duikt heeft natuurlijk niets met gerealiseerde fysieke productie te maken, maar met het feit dat nog heel veel GVO's over het laatste jaar nog moeten worden "vol" gemaakt, aangemaakt, ingeschreven, en administratief verwerkt. Dus de rode curve zal met nieuwere cijfers in het meest rechtse deel van de grafiek er compleet anders uit komen te zien, en het diepe "dal" (januari 2012) zal waarschijnlijk veel hoger komen te liggen.
Wat de maandrapportages (blauwe curve) in ieder geval laten zien is dat het aantal GVO's in accumulatie flink is gestegen in 2011-2012, maar dat was ook hard nodig natuurlijk. Anders zou ook de veel besproken, en met enorme pakken papier en bakken aan politieke small-talk vergezelde SDE regeling compleet geflopt zijn. Het voorlopige maximum (gelumpte) GVO's werd in het maandrapport van februari 2012 bijgeschreven (hartje winter, ijzig koud, wel zeer zonnig, maar beslist niet representatief voor een normale jaarverdeling): bijna 3,9 GWh aan certificaten bij elkaar geraapt in die maand (inclusief oudere certificaten die nog werden bijgeschreven).
Deze grafiek lijkt voor het eerst in de Nederlandse cijfer historie, met name voor de eerdere jaren, een "representatief beeld" te tonen van de fysieke productie van zonnestroom voor een forse verzameling PV-systemen. Al is het uitsluitend voor de bij CertiQ bekende, gecertificeerde MEP plus SDE installaties. Van de overgrote meerderheid van de PV-systemen in Nederland zijn geen "centraal geregistreerde" data bekend. En moeten we daarvoor terug grijpen op grass-root initiatieven als Sonnenertrag.eu (zie Nederlandse arsenaal, 393 installaties op 30 mei 2012, 1,22 MWp), of commerciële portals als Solarlog, Suntrol, etc.
(7) Vergelijking meest recente CertiQ data met gepubliceerde CBS cijfers
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Om "beeldend" cq. voor u visueel "pakkend" te krijgen wat het aandeel van "gecertificeerde" capaciteit (MWp bekend/geregistreerd bij CertiQ) nu eigenlijk is in het totale in Nederland opgestelde zonnestroom vermogen, heb ik de meest recente, nieuwe CertiQ data en de reeds gepubliceerde cijfers door het nationale statistiek bureau CBS, bij elkaar gebracht in deze grafiek. Status van de gegevens is: CBS tot en met 2010 (in mei 2012 helaas nog steeds geen recentere gegevens voorhanden). CertiQ update data (aan Polder PV gestuurd dd. 23 april 2012) tot en met maart 2012.
In deze grafiek worden de volgende gegevens getoond.
(8) Extrapolaties voor 2011 en 2012 - eerste aanzet
Om verantwoorde afschattingen te doen voor de accumulaties en bijbouw cijfers voor 2011 en 2012 kunnen we, omdat CBS nog steeds geen cijfers voor 2011 heeft vastgesteld, op basis van de bekende cijfers via Excel een trendlijn laten uitrekenen. Dat is in de huidige grafiek gedaan met 2e graads polynomen die zijn uitgezet voor de meest recente cijfers van CertiQ (zie vorige grafieken) tot en met 2011, en het netgekoppelde volume gepubliceerd door CBS tot en met 2010.
Met deze trendlijnen komen we op basis van de historisch vastgestelde ontwikkeling van beide categorieën op de volgende waarden uit (uitgangspunten eind 2010: 32,2 MWp CertiQ, 82,7 MWp netgekoppeld CBS):
Jaarvolume
2011
Daarbij moet gesteld worden dat in het jaar 2011 middels een
geheel "nieuwe" factor een behoorlijk groot vermogen extra bovenop
de geschetste "historische ontwikkeling" is gerealiseerd. En
wel, via de breed in de digitale media uitgemeten Wijwillenzon
actie. Die volgde op het reeds eerder gestarte Zonnehoven
project in Deventer, waarbij in 2011 al 151 kWp was gerealiseerd (de
start van een echte grassroot beweging op dit vlak). Tot nu toe
zou er volgens mijn bronnen niet extreem veel meer dan 6 MWp door Wijwillenzon.nl
in 2011 zijn afgezet (ik hoor gaarne andere, liefst met harde getallen
ondersteunde aanvullingen daar op, ik heb helaas geen reactie op een mail
verzoek voor info daarover gekregen). Er zijn geen aanwijzingen dat massale
hoeveelheden particulieren met een SDE beschikking hebben "gedubbeld"
met WWZ (wat helaas wel degelijk door deze organisatie werd aangemoedigd),
en dat er significante volumes (ook) bij CertiQ met bruto productie meting
terecht zijn gekomen. Dus we tellen daar niets bij op, bij het CertiQ
volume. Tellen we echter 6 MWp als "echt nieuw element" bij
de nieuwe prognose voor de CBS cijfers op (kruispunt van groene stippellijn
met twee getrokken lijnen in de kolom 2011), komen we voor het totale
netgekoppelde volume op een eindejaars capaciteit van 112 ("extrapolatie
historische trend") + 6 ("aannemelijk afgezet volume WWZ"),
is ongeveer 118 MWp uit.
Dat zou betekenen dat er in 2011 grofweg een jaargroei geweest zou kunnen zijn van 118 - 82,7 = ruim 35, mogelijk 36 MWp als WWZ iets meer dan 6 MWp heeft gerealiseerd in 2011. Ik ga er dan van uit dat, net als vorig jaar, het "autonome" volume bij CBS nauwelijks tot niet gegroeid zal zijn (het is een slecht bekend, zeer mistig marktsegment, waar nauwelijks iets aan lijkt te veranderen in de CBS cijfers, al tijden rond de 5 MWp).
Ander getal
in EurObserv'ER rapport
In het EurObserv'ER rapport van april 2012 (download "Photovoltaic
barometer" [2011] van
deze webpagina) werd voor 2011 een marktgroei van 30 MWp
"geopperd" door de betrokken Nederlandse partij, ECN Beleidsstudies
(die het cijfermateriaal aanlevert en tevens partner is in de duurzame
energie evaluaties bij dat Europese information portal). Die
baseerden dat op oude CertiQ cijfers (= SDE volume, zoals aan mij in een
verklarende e-mail, begin mei 2012, werd gesteld), vermeend 19,3 MWp (PPV
laatste data alweer: 21,6 MWp), en een curieuze (en hoogstwaarschijnlijk
incorrecte) aanname, "De overige 11 MWp schrijven wij vooral
toe aan initiatieven voor collectieve inkoop". Als het klopt
dat Wijwillenzon.nl in 2011 niet substantieel veel meer zou hebben afgezet
dan 6 MWp, zal het "gat", volgens Polder PV "30" (geschat
nieuw volume 2011 volgens ECN) - 19,3 (nieuw volume CertiQ volgens cijfers
volgens ECN) - 6 (volume afgezet via WWZ), is dus nog steeds 4,7 MWp moeten
omvatten. ECN gaf geen verdere verklaring voor dat "gat". En
ook werd gezwegen over de al jaren gesignaleerde bijbouw buiten SDE en
"acties" om. Let wel: gepubliceerde EurObserv'ER jaarcijfers
worden met elk rapport (soms zelfs significant) bijgesteld tot een jaar
na eerste publicatie, op basis van het meest recent beschikbare cijfermateriaal
(zie voorbeeld van
bijstellingen voor het jaar 2009 in een vorig rapport, op Polder PV).
Er is echter beslist niet "een substantieel deel van 11 MWp" naar collectieve inkoop acties gegaan in Nederland in 2011. Integendeel, een groot deel zal "gewoon" via de paar honderd leveranciers zijn afgezet, al dan niet "geholpen" middels extra gemeentelijke subsidies... Echt significante volumes (vele MWp-en) van de talloze nieuwe inkoop acties zullen vooral in 2012 en 2013 worden gerealiseerd. Of ECN rekent de voorraden mee die nog ergens in Rotterdam staan in een hal, als WWZ "minstens 10 (14? meer?) MWp" heeft ingekocht, en nog maar 6 MWp blijkt te hebben verkocht?
(9) Verschil CBS en CertiQ jaargroei cijfers en "het slechtst bekende volume"
Deze grafiek is opgebouwd uit: (a) De jaargroei cijfers voor het netgekoppelde vermogen gerapporteerd door CBS (donkergroene lijn). (b) De jaargroei cijfers zoals ik die heb geëxtraheerd uit de meest recente CertiQ maand data (vermogens, installatie aantallen, en garanties van oorsprong, ook, voor zover bekend, uitsluitend netgekoppeld vermogen) die ik 23 april 2012 kreeg toe gestuurd (rode lijn). Het laatste CertiQ cijfer voor 2012 (4,1 MWp) is gebaseerd op die beschikbare recentste cijfers tot en met maart 2012. In het doorzichtige grijze vakje staat het nieuwe vermogen voor 2012 vermeld, ontleend aan de maandrapportages tot en met 1 mei 2012 bij CertiQ (tot dan toe: 8,7 MWp in 2012). (c) In de inzet, linksboven, is het verschil van deze twee curves uitgezet (gele lijn). Dit is de jaarlijkse groei van het minst goed bekende volume in ons land: het niet gecertificeerde (netgekoppelde) vermogen, wat nergens centraal staat geregistreerd (dus ook niet bij CertiQ bekend). In 2010 was de groei van dat "marktsegment" al opgelopen tot 7,7 MWp.
Betrouwbaarheid
marktdata???
Uit deze grafiek twee zaken benadrukt. Ten eerste, met de nieuwste CertiQ
cijfers blijkt dat het jaarlijkse groei volume voor de jaren 2004 en 2005
(iets) boven de nooit meer gewijzigde cijfers gepubliceerd
door het CBS is komen te liggen (gele pijlen). Dit "kan eigenlijk
niet kloppen": een van beide datasets moet het dus "bij het
verkeerde eind" hebben. Polder PV vermoedt dat de minst betrouwbare
data in dit geval de oude cijfers van het CBS zou moeten betreffen. Want
CertiQ kan alleen maar betrouwbare cijfers produceren, anders stort het
hele "certificatie systeem" als een kaartenhuis in elkaar. Over
dit curieuze, zei het gelukkig relatief kleine verschil zou best wel eens
een fundamentele discussie gevoerd kunnen gaan worden binnen de branche.
Suggestie symposium titel: "Hoe betrouwbaar zijn onze marktdata?
(En wat gaan we daar aan doen?)" ...
Ten tweede, de "gele" curve, het slecht bekende "niet gecertificeerde" volume (nergens centraal geregistreerd), zal in 2011 fors, en in 2012 zeer hard verder gaan toenemen, o.a. door de talloze inkoop acties en de algehele "zonnestroom koorts" die door het land giert. Inkoop acties of eigen initiatieven die immers niet kunnen/zullen "afdwingen" dat je je bij CertiQ zou "moeten" melden (is ook nergens in Wet "voorgeschreven" dat zoiets zou "moeten"). Het is vooral bij dat jaarvolume dat de grootste onzekerheden zitten, en waardoor de grootste afwijkingen van met natte vingers tot stand komende prognoses zullen gaan optreden.
Helaas zullen we "de waarheid" pas gaan vernemen als het CBS ergens in de zomer voor het jaar 2011, en zelfs pas de (voor)zomer van 2013 voor het jaar 2012 haar totaal cijfers zal gaan publiceren... (als dat inderdaad als "de waarheid" zal moeten worden beschouwd).
(10) Extrapolatie voor 2012 - een goed bedoelde poging
Voor de nieuwste versie van deze grafiek (en aangepaste prognose data), gemaakt n.a.v. publicatie van eerste nieuwe CBS cijfers voor 2011, vlak nadat dit artikel volledig was opgemaakt, zie de aparte bijdrage in PV nieuws van 31 mei 2012!
De uit alle voorgaande gepresenteerde gegevens te stellen prognose: "wat gaat 2012 wellicht aan jaargroei brengen" is de moeilijkste van allemaal. Er zijn talloze onzekerheden, die worden verergerd doordat er ontzettend slecht "zicht" is op de niet gecertificeerde capaciteit - het marktsegment wat gewoon het snelste groeit, maar wat nergens centraal wordt gedocumenteerd.
Polder PV doet in deze grafiek een "educated guess" van dat volume. Daartoe gebruikt hij de "uit historische ontwikkeling voortvloeiende" (fig. 8) trends voor de CertiQ volumes (rood) en de netgekoppelde CBS volumes (groen). Dat resulteert in twee speculatieve blokken accumulatie in 2012, donker rood gestreept (plm. 85 MWp CertiQ), waar bovenop een donkergroen gestreept segment is gestapeld van ongeveer 69 MWp ("historisch trendmatige volume" niet gecertificeerde capaciteit, voor 2011 idem, zie onder figuur 8 voor educated guess jaarvolume groei in dat jaar). Vervolgens is daar voor 2012 weer bovenop gestapeld het compleet nieuwe "forse volumes genererende" marktsegment "inkoop actie potentieel", in het gele gestreepte segment weergegeven.
Met heel veel kunst- en vliegwerk, schattingen en realistische (soms daadwerkelijk als zodanig gepubliceerde) afzet volumes, heeft Polder PV het potentieel van de 77 inkoop acties op zo'n 42 MWp geraamd (met forse foutmarge van vele MWp-en naar onder of naar boven). Dat is dus het nieuwe "gele blok", in de grafiek met een pijl aangegeven. Daar weer bovenop komt dan nog een vrij onbetekenend klein segment (lila gestreept kolom segment) van zo'n 5 MWp aan autonome installaties, waar zeer weinig over bekend is (ook daar: grote onzekerheden, er wordt nauwelijks nieuw volume gemeld in de afgelopen jaren, en dat lijkt vrij onwaarschijnlijk).
Met al dit nattevinger werk bij elkaar gerekend zouden we als eindejaars accumulatie grofweg zo'n 200 MWp kunnen krijgen, eind 2012. Als die prognose ongeveer zou kloppen, en er vergeleken wordt met de trend in bovenstaande grafiek zou er grofweg zo'n 84 MWp jaargroei kunnen optreden in 2012, gepaard gaand met heel veel onzekerheden. Als we ook voor 2011 bijstellen met 6 MWp Wijwillenzon "boven-trend-surplus" (i.p.v. "onderdeel van de historische trend"), en voor dat jaar een "autonoom blokje" van 5 MWp er op stapelen, zou de jaargroei voor 2012 iets onder de 80 MWp kunnen gaan komen. We kunnen derhalve als potentieel voor de jaargroei van PV in 2012 een volume aanhouden tussen de 80 en 85 MWp.
Maar er zijn talloze factoren die het uiteindelijke volume zowel in positieve zin als in negatieve zin kunnen gaan beïnvloeden:
Factoren die MEER capaciteit zullen genereren dan afgebeeld:
Factoren die MINDER capaciteit zullen genereren dan afgebeeld:
(11) Compilatie tabel meest recente jaar gegevens CertiQ
Tot slot, heb ik uit de update van CertiQ maand data ook een compilatie gemaakt van de daar uit volgende nieuwste jaar gegevens voor gecertificeerde capaciteit van zonnestroom installaties in Nederland. Status 23 april 2012, tot en met 2011. Herhaalde waarschuwing: deze tabel geeft uitsluitend de volumes bekend bij CertiQ. Niet gecertificeerd volume (het grootste deel in Nederland) is niet in deze tabel terug te vinden!
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
In deze tabel drie door Polder PV uit de ruwe CertiQ data berekende categorieën. Het eerste blok het aantal installaties wat uit de nieuwe CertiQ data is te destilleren voor elk installatie jaar (2011 naar verwachting nog nieuwere bijstellingen te verwachten, met sterretje). Het tweede blok idem voor de daarmee gepaard gaande capaciteit in MWp. En in het laatste blok de uit de twee voorgaande berekende gemiddelde installatiegrootte per jaar, in kWp.
Per categorie zijn achtereenvolgens de accumulatie volumes aan het eind van het jaar weergegeven, de groei van het volume in het betreffende jaar, en de daar uit volgende "YOY" groei in procent: de groei van het volume ten opzichte van de geaccumuleerde capaciteit (of het aantal installaties) in het voorafgaande jaar. Zoals u ziet kan die groei ook negatief zijn, en lijkt er volume te zijn uitgeschreven uit de CertiQ database (er wordt wel eens capaciteit "uit de registratie gehaald" op verzoek van de eigenaar, om onduidelijke redenen).
Uiteraard zijn ook dit niet "de definitieve" cijfers voor (uitsluitend) de gecertificeerde capaciteit bekend bij CertiQ. Maar ze geven wel degelijk de meest actuele data weer die nu bekend zijn.
Conclusies
Op basis van het voor Nederland unieke, nieuwe cijfermateriaal gepresenteerd op deze webpagina kunnen we enkele conclusies trekken.
(1) De zonnestroom markt in Nederland trekt sterk aan. Die groei was in 2011 al zichtbaar, met geschat 35-36 MWp toename van het nieuw gerealiseerde volume. En zet in hoge mate versterkt door in 2012. Een markgroei volume van zo'n 80-85 MWp kan worden gerealiseerd (ruime verdubbeling van groei in 2011), resulterend in een eindejaars geaccumuleerd volume van grofweg 200 MWp.
(2) Mocht als meest pregnante "marktverstorende element", een nieuwe nationale ("Lenteakkoord") aanschaf subsidie regeling (15% subsidie op totale aanschaf prijs?) per 1 juli 2012 in gaan, kan het genoemde volume zeer hard toenemen in 2012 (en ook in 2013). Voor 2012 tot ver over de 100, mogelijk zelfs richting de 150 MWp. Ook hier weer veel onzekerheden over de echte impact die zo'n regeling gaat krijgen. Maar deze zal zeer hoog kunnen zijn, dat staat vast.
(3) In vergelijking met de buurlanden stelt de (groei van de) Nederlandse PV-markt echter zelfs met genoemde extreem marktverstorende, en zeer gekunstelde subsidie regeling, nog steeds weinig voor. En zal de enorme achterstand op die landen, wat accumulatie volumes betreft (België > 2 GWp, Duitsland 26,5 GWp) slechts marginaal worden ingelopen. De accumulatie van PV-capaciteit eind 2011 was volgens de laatste cijfers, bij NL : B : BRD per hoofd van de bevolking een factor 1 : 25 : 43.
(4) Groei van de NL markt wordt vooral veroorzaakt door (a) een combinatie van spotgoedkope zonnepanelen (grotendeels uit China, die de rest van de wereldmarkt qua prijsniveau meesleurt - omlaag), (b) het in Nederland wijdverbreide fenomeen van "salderen volgens artikel 31-c in de Elektriciteitswet", en (c) het feit dat kleinverbruikers een absurd hoge post energiebelasting betalen, in 2012 11,40 Eurocent/kWh ex BTW - die dus mag worden "weg gesaldeerd" met de zonnestroom opwek.
(5) Ergo: salderen is en blijft de belangrijkste "driver" van de grootste marktvolumes. Er gaat inclusief BTW ongeveer 15 Eurocent/kWh niet naar de Staat toe bij salderen bij de meeste particulieren en andere kleinverbruikers. M.a.w.: als dat enorme financiële voordeel als "verkapte subsidie" wordt beschouwd, heeft ook Nederland nog steeds, in weerwil van recente geluiden in de markt, beslist géén "ongesubsidieerde marktgroei".
(6) De uiteindelijke realisatie niveaus van nieuwe PV-capaciteit hangen van veel, elkaar soms tegenwerkende factoren af, waarvan het uiteindelijke resultaat zeer moeilijk is te voorspellen. Derhalve zullen prognoses van jaarlijkse marktgroei vele MWp-en zowel naar boven als naar onder kunnen gaan afwijken. En moet er met prognose cijfers met prudentie worden omgegaan.
(7) Het niet gecertificeerde volume lijkt veel sterker te gaan groeien dan de bijplaatsing van nieuwe gecertificeerde, bij CertiQ bekend wordende (SDE) capaciteit (alleen de laatste categorie, in 2010 slechts 37% van het totale geaccumuleerde "CBS volume", met geijkte bruto productie meting). Daarmee worden prognoses steeds onzekerder, omdat het niet gecertificeerde volume nergens centraal / wettelijk verplicht wordt geregistreerd, en CBS slechts éénmaal in het jaar met een "totaal volume" cijfer komt. Dat is volstrekt onvoldoende voor betrouwbaar marktcijfer onderzoek, en er kan geen enkel zinnig beleid op worden gemaakt (zowel niet vanuit de branche, als vanuit de Staat bezien).
(8) CertiQ maandrapporten geven niet de "definitieve stand van zaken" weer. Het geaccumuleerde vermogen ligt uiteindelijk een stuk hoger dan in de rapporten wordt gepubliceerd door regressieve bijschrijving van installaties en capaciteit.
(9) Op basis van voor Nederland nieuwe CertiQ cijfers, gepubliceerd op deze webpagina door Polder PV, kan worden geconcludeerd dat per maand een accumulatie aan gecertificeerde capaciteit kan ontstaan wat gemiddeld zo'n 10% hoger ligt dan het cijfer wat in het oorspronkelijke maandrapport wordt vermeld (op basis van de gesignaleerde "historische trend", die natuurlijk ook weer kan wijzigen).
(10) Het niet-gecertificeerde volume aan PV-installaties is het dominante marktsegment en zal nog sterker toe gaan nemen als SDE realisatie tegen blijft vallen. Goed "zicht" op de realisatie van die volumes zal steeds moeilijker gaan worden, veroorzaakt door een chaos aan (nieuwe) partijen op een sterk uitdijende markt.
Webpagina
voor het eerst opgemaakt dd. 29 mei 2012. Gepubliceerd 31 mei 2012.
|
