Stadswarmte grafisch belicht

update 2013 Vattenfall/NUON Warmte Leiden

Voor tariefontwikkeling tot en met 2014 zie hier!

Oudere versies van grafieken en detail componenten tabellen zie hier (tm. 2011)

Introductie

(1) Prijsontwikkeling componenten en Gigajoule prijs
(2) Prijsontwikkeling vastrecht stadswarmte
(3a) Kostenontwikkeling stadswarmte bij zeer zuinige gebruiker (9 GJ/jaar)
(3b) Kostenontwikkeling stadswarmte bij een "gemiddelde" gebruiker (35 GJ/jaar)
(4) Kosten ontwikkeling variabele kosten stadswarmte bij diverse typen huishoudens
(5) Ontwikkeling all-in kosten stadswarmte bij diverse typen verbruikers
(6) Verbruikscijfers "gemiddelde huishoudens" volgens cijfers Energie-Nederland
(7) Nieuw element in uw (onnavolgbare) energienota: de SDE opslag

Tot slot

Voor inleidend artikel tot deze grafische pagina, zie bericht van 4 februari 2013. Daarin ook een tabel met tarieven en stijgings-percentages.

Introductie
In dit overzicht geef ik de prijsevolutie weer van enkele componenten die belangrijk zijn voor de uiteindelijke kosten van onze dure stadswarmte voorziening. Dit overzicht is bijgewerkt tot en met de eerste tariefstelling voor het jaar 2013, die waarschijnlijk zal gelden tot en met juni. Het jaar waarin, ondanks felle protesten van diverse zeer deskundige getroffen groepen uit de samenleving, de al 10 jaar oude (wetsvoorstellen voor de) Warmtewet er eindelijk door zijn gedrukt. Vrijwel niets van de vele tegenwerpingen van vertegenwoordigers van diverse stadswarmte wijken is gehonoreerd. De warmteklanten blijven nog steeds speelbal van monopoloïde, door de NL Staat in het zadel gehouden energie conglomeraten, en ze dokken een absurd tot stand komend, compleet fictief bepaald, torenhoog vastrecht. En ze moeten hemel en aarde bewegen om van dat juk af te komen. Als dat juridisch niet onmogelijk is gemaakt. Voor gedwongen stadswarmte klanten is een "vrije" energie markt een illusie, zeker als ze zuinig stoken. Ze zijn, in essentie "energieslaven". Of, wellicht beter: "vastrechtslaven". En de prijs voor de warmte zelf wordt altijd naar de hoge gasprijs toegerekend. Lucratief voor de leveranciers. Een bittere pil voor de gedwongen klanten.

De tarieven die op deze pagina worden gehanteerd zijn die zoals die gelden voor "Leiden e.o.", voor alle gebonden klanten die afhankelijk zijn van het stadswarmtenet van Vattenfall/NUON. Dat "net" wordt gevoed door de gasgestookte STEG centrale in de handen van een andere (Duitse) moloch: E.ON (centrale Langegracht). Ieder zal voor zijn/haar eigen specifieke situatie de gegevens bij elkaar moeten zien te krijgen. Bij Vattenfall staat een hele reeks tariefbladen die soms vergelijkbare componenten bevatten, maar ook vaak heel andersoortige tarieven. De situaties zijn beslist niet altijd identiek (zo is er de beruchte aparte tapwater warmtewisselaar, o.a. in Almere, waar mensen extra vastrecht aan betalen, een apparaat wat we Gaia zij dank in Leiden niet hebben). Dus 1 op 1 vergelijken is de facto onmogelijk. Uiteraard kunt u wel "richtlijnen" en "trends" uit de hier gepubliceerde, unieke grafieken halen, die vergelijkbaar kunnen zijn in veel projecten.

(1) Prijsontwikkeling componenten en Gigajoule prijs

In deze grafiek de volgende componenten die (volgens richtlijnen bij Vattenfall/NUON, waar we destijds enkele jaren lang detail gegevens van kregen bij de Wijkraad) onderdeel uitmaken van de formules waarmee de variabele gigajoule (GJ) prijs voor stadswarmte wordt berekend (GJ is de eenheid die op uw nota's komt te staan, de "rekeneenheid"). In die basisgegevens wordt altijd exclusief BTW gerekend. Pas na alle rekenpartijen volgt de GJ prijs excl. BTW. En pas in de laatste conversie wordt het (dan geldende) BTW tarief er bovenop gerekend.

Meestal zijn er twee tarieven per jaar te zien, een voor de eerste en een voor de tweede jaarhelft. Voor 2012 was er nog een derde "tariefperiode". Op 1 oktober ging het 21% BTW tarief in, en dat heeft voor het hier apart getoonde "all-in incl. BTW SV tarief" (rood) natuurlijk gevolg gehad.

Voor de twee opties "elektra" en "gas" gelieve de linker Y-as te gebruiken als referentie (NB: bedragen exclusief BTW). Voor het all-in excl. resp. incl. BTW stadswarmte tarief/GJ dient de rechter Y-as te worden geraadpleegd (rode cijfers).

Elektra
In paars de (grijs, continu, variabel) elektriciteitsprijs excl. BTW van de leverende holding (Vattenfall cq. hun volle dochter NUON). Daar zitten - uiteraard - uitsluitend de variabele componenten in. Sinds 1 januari 2009 zijn dat uitsluitend de monsterpost energiebelasting en de leveringsprijs (zie grafisch overzicht in de grafiek sectie van Polder PV). BTW is in deze grafiek niet meegerekend voor de componenten. Het gaat hier om de "evolutie" van de componenten en de totale impact. Opvallend is dat, ondanks de overal nagekwaakte hype dat de "stroomprijs met wel 7% per jaar zou stijgen" (of daarvan afwijkende, nog onwaarschijnlijker getallen), deze exclusief BTW tussen 2002 en de eerste jaarhelft van 2013 slechts overall weinig is gestegen. Voor alle hier getoonde componenten was de eerste jaarhelft van 2009 de hoogste "historische" tarief periode. Voor elektra continu/grijs/variabel tarief was dat 20,68 Eurocent/kWh bij Vattenfall. Incl. 19% BTW was dat 24,61 Eurocent/kWh. Als we de correcte CAGR methodiek hanteren bij de groei tussen de 2002-I en 2013-I tarieven, kom ik voor elektra excl. BTW uit op een jaarlijkse stijging van slechts 2,75%/jaar in die lange periode.

Elektra zit in de SV tarieven verwerkt omdat er van wordt uitgegaan dat SV klanten elektrisch koken (dat is in veel gevallen, maar zeker niet altijd zo, in onze 4.700 woningen tellende Stevenshof wordt door het grootste deel van de mensen nog steeds op gas gekookt). Het elektra verbruik van "woningen met standaard gas aansluiting" en "woningen met stadswarmte aansluiting" wordt meegenomen in de berekeningen ("tariefvoorstellen") van Energie-Nederland. Overigens blijken de verschillen in verbruik in een gemiddelde populatie heel erg mee te vallen (zie grafiek onderaan).

Gas
Natuurlijk is gas de belangrijkste "referentie" als het om ruimteverwarming (en warm tapwater verbruik) gaat. Ook daarvoor is de prijsontwikkeling in de standaard variabele contracten van Vattenfall/NUON meegenomen in deze grafiek. Goed is te zien dat de ontwikkeling in de uiteindelijk in rekening gebrachte stadswarmte tarieven naadloos aansluit bij die van de gehanteerde gas tarieven, het patroon is vergelijkbaar. Echter, in 2013 is opvallend, dat de gasprijs excl. BTW is gedaald t.o.v. juli-december 2012. Maar het tarief voor stadswarmte ex BTW (en uiteraard ook incl. BTW) is vanaf 1 januari 2013 gestegen. Ook daaruit blijkt weer dat er flink "gerommeld" lijkt te worden aan het als "heilig" beschouwde "Niet Meer Dan Anders" principe. Daarbij moet ook worden gezegd dat Vattenfall sinds enige jaren een onnavolgbare constructie hanteert, waarbij "de goedkoopste combinatie van vastrecht levering en tarief gas" als uitgangspunt zou dienen voor de SV prijs berekening. Dit is voor burgers in het geheel niet te doorgronden, maar kan een factor in deze materie zijn.

Ook bij gas was de eerste jaarhelft van 2009 de "top" met 59,66 Eurocent excl. BTW (71 Eurocent incl. BTW!) per kubieke meter. De crisis hakte er echter diep in, het tarief viel in de tweede jaarhelft terug naar 43,79 Eurocent/m³, begon erna weer stapsgewijs te stijgen, maar zakte weer licht aan het begin van 2013 (54,02 Eurocent/m³). Nota bene: die daling werd ingezet ondanks de invoering van de SDE heffing op gasverbruik (per 1-1-2013 nog relatief weinig, 0,23 Eurocent/m³). Het werd vooral veroorzaakt door een forse daling van het kale leveringstarief (9,3% omlaag). T.o.v. het tarief voor de eerste jaarhelft van 2012 is er zelfs bij de ex BTW all-in prijs/m³ wel een forse stijging geweest van 4,3%.

Hanteren we wederom de CAGR methodiek voor het groeipercentage tussen de 2002-I en 2013-I tarieven, kom ik voor gas excl. BTW uit op een jaarlijkse stijging van slechts 3,53%/jaar in die periode.

Stadswarmte
Uit de vorige data, en uit de verbruikscijfers van als representatief beschouwde populaties verbruikers in "woningen met standaard gasaansluiting", resp. "woningen met standaard stadswarmte aansluiting" (zonder gas), wordt de stadswarmte prijs excl. BTW berekend (methodiek: zie onderaan deze pagina, paragraaf 6). In principe volgens richtijnen van brancheorganisatie Energie-Nederland, maar de leden ervan kunnen van die richtlijnen afwijken. Vattenfall kan nog een kleine correctie maken op het GJ tarief (is paar keer aantoonbaar geschied, maar stelt relatief weinig voor). Tenslotte wordt de inclusief BTW tarief bepaald en in rekening gebracht bij de klanten. Gepubliceerde eindtarieven gelden voor verbruikers die max. 128 GJ per jaar verbruiken. Een gemiddeld verbruik voor een particuliere SV woning zou globaal in de orde van 35 GJ/jaar liggen. Ons zeer zuinig stokende, uit 2 personen bestaande huishouden verbruikt echter gemiddeld genomen extreem veel minder, afgelopen jaar slechts 9,2 GJ.

Duidelijk is dat de SV tarieven (ex/incl. BTW) sterk gerelateerd zijn aan het verloop van de gasprijzen bij hetzelfde concern, en dat na de diepe crisis-dip in de tweede jaarhelft van 2009 de prijs weer de hoogte in wordt gepompt. Echter, als we weer een CAGR berekening op het verschil tussen de tarieven voor 2002-I en 2013-I uitvoeren, komen we exclusief BTW uit op slechts gemiddeld 2,21%/jaar. En inclusief BTW (de prijs die de kleinverbruiker betaalt) op gemiddeld 2,36%/jaar. NB: de jaarlijkse inflatie was in de periode 2002-2012 gemiddeld genomen 1,9%/jr. De inflatie was in 2012 2,5% volgens CBS.

Per 1 januari 2013 betalen we EUR 25,41/GJ inclusief BTW (dus op jaarbasis zouden we globaal iets van 234 Euro aan variabele kosten kwijt zijn, als het tarief gelijk zou blijven en we weer iets van 9 GJ zouden gaan gebruiken).

(2) Prijsontwikkeling vastrecht stadswarmte

In deze grafiek datgene wat zeker bij zuinige verbruikers verschrikkelijk zeer is gaan doen, zeker in de laatste jaren: de altijd te betalen, niet door "goed gedrag" te beïnvloeden wurgpost "vastrecht stadswarmte". De post die bij de webmaster van Polder PV, al sinds hij in het huidige appartement woont (sinds eind 1996) de grootste kostenpost is op de energienota's. En zal blijven. En, veel erger nog: alleen nog maar groter zal gaan worden, als de heilloze trend met deze fenomenale "energiekostenwoeker" door blijft gaan zoals kristalhelder blijkt uit deze grafiek.

In de eerste jaarhelft van 2002 betaalden we met de toen geldende tariefstelling nog minder dan 193 Euro incl. BTW aan "vastrecht stadswarmte", gerekend op jaarbasis. In de eerste jaarhelft is deze Farizeën-woeker al opgelopen tot een schandalige, ruim 378 Euro. Exclusief BTW rekent dit met de CAGR methodiek door tot een gemiddelde jaarlijkse stijging van 6,17%/jaar. Inclusief BTW is die stijging zelfs 6,33%/jaar geweest! Daarbij vergeleken is de inflatie een lachertje. De monopoloïde stadswarmte "aanbieders" lachen zich natuurlijk rot. Want ze hebben na het incasseren van deze woeker nog geen cent aan gas, hout, of whatever hoeven verstoken in de ketels. Dit hebben ze al binnen, en daarop drijven die lucratieve maandelijkse voorschotten... Kassa!

378,48 Euro op jaarbasis met het 2013-I tarief. Dat zou neerkomen op een gemiddelde van een bedrag van EUR 1,04/dag, 365 dagen dit jaar. En dat als je weet dat bij ons de hoofdkraan naar de radiatoren bijna 7 maanden in het jaar dicht staat...

Ook de Staat dient hier als belangrijk extra factor te worden genoemd. Want voor elke stadswarmte aansluiting zou ze met deze tariefstelling voor het eerste halfjaar van 2013, een interessante BTW post van EUR 65,69 gaan vangen op jaarbasis. Als je dit tarief overal zou hanteren zou alleen al met de aangesloten woningen (CE studie 2009 [pdf]: 227.000 verbruikers in grootschalige netten E-leveranciers, 336.000 woningen in 6.900 kleinschalige netten) 37 miljoen Euro per jaar binnenkomen bij de Staat (die niets met die warmtenetten meer van doen heeft). De verschilpost "ex BTW/incl. BTW" in de grafiek is uiteraard in de laatste tariefperiode van 2012 omhoog gegaan vanwege de verhoging van het BTW tarief van 19 naar 21%.

(3a) Kostenontwikkeling stadswarmte bij zeer zuinige gebruiker (9 GJ/jaar)

In deze grafiek heb ik de kosten uitgezet die per tariefperiode "op jaarbasis betaald hadden moeten worden" voor een extreem zuinig gebruiker van stadswarmte zoals ons huishouden (2012 voor ons: 9,2 GJ, in deze grafiek gerekend met 9 GJ). In het linker blok het vastrecht wat altijd betaald moet worden ongeacht gedrag achter de aansluiting, en wat je dus gewoon kwijt bent, zelfs al zou je helemaal niks verstoken. U ziet duidelijk in deze grafiek dat bij een laag verbruik van 9 GJ/jaar, die kosten (a) in alle opzichten dominant zijn, (b) hard zijn gegroeid, en (c) harder zijn gegroeid dan de ontwikkeling van de totale kosten die voor de energie zelf moest worden betaald (rechter blok). De conclusie is onvermijdelijk: we betalen ons kapot aan vastrecht stadswarmte. En: het is de grootste kostenpost überhaupt, die ons huishouden op onze energienota's terugvindt. Al sinds we hier wonen. En dat geld blijft maar gaan naar onze oude energieleverancier (toen er niets was te "verkiezen"). Erger nog: het vloeit alweer enkele jaren in de Zweedse Staatskas...

In het rechter blok zijn de totale kosten voor de variabele post "energie" weergegeven. Het totaal wat je voor 9 GJ op jaarbasis zou moeten betalen met de GJ tarieven per periode. Duidelijk is de crisisdip in de tweede helft van 2009 te zien (directe koppeling aan omlaag stortende gasprijs). Daarna ging het weer de "verkeerde" kant op: omhoog.

De maxima die je "had" moeten betalen bij zo'n laag verbruik van 9 GJ staan vet gedrukt: EUR 378,48 voor het vastrecht wat op jaarbasis geldt in de eerste jaarhelft van 2013. En EUR 248,26 voor de variabele kosten met het GJ tarief van 2009-I. Anno 2013 zitten we van dat "max." niet ver meer verwijderd: Met te verwachten EUR 228,69 op jaarbasis met het huidige tarief en 9 GJ verbruik zitten we daar nog 7,9% onder. Dat kan rap veranderen in een voor ons ongunstige richting...

De totale jaarkosten zouden met de tariefstelling voor 2013-I neerkomen op EUR 607,17/jaar. Daarvan is voor dit huishouden een verpletterend deel van ruim 62% verloren gegaan aan "vastrecht stadswarmte", wat verder niks met ons "energiegedrag" heeft te maken.

Vergelijk deze grafiek ook met de volgende (35 GJ verbruik/jaar), en let vooral op de verhouding variabele kosten/vastrecht.

(3b) Kostenontwikkeling stadswarmte bij een "gemiddelde" gebruiker (35 GJ/jaar)

Exact dezelfde grafiek als in de vorige sectie (9 GJ). Maar nu voor een "gemiddeld" huishouden met stadswarmte voorziening die 35 GJ/jaar verbruikt.

Direct valt het grote verschil op: de impact van de vastrechten (identiek als bij de zuinige SV "stoker") is veel lager. Let daarbij ook op de fors opgerekte Y-as in deze grafiek t.o.v. het vorige exemplaar. De variabele kosten zijn extreem veel hoger, omdat GJ flink aantikken op de energienota. Desondanks "begint" ook deze "gemiddelde" SV stoker op 378,48 Euro op jaarbasis aan vastrecht wat 'ie gewoon kwijt is. En dan komt er ook nog eens het financiële resultaat van de stokerij overheen. De jaarlijkse kosten fluctueren aanzienlijk, sterk afhankelijk welk GJ tarief in een bepaalde periode geldt. Aangezien het aantal verbruikte GJ in een bepaald jaar ook zeer fors kan fluctueren, afhankelijk van de koude in de wintermaanden, kunnen de totale lasten op de nota een gigantische impact op het eindresultaat hebben. Want als je de pech hebt een zeer koud jaar te hebben gehad, en in die periode hoge GJ tarieven, zul je je blauw betalen aan het stadswarmte gedeelte op de nota.

Op jaarbasis zou het tarief in 2009-I in het hier besproken voorbeeld (uitgaand van "stabiel verbruik") hebben geleid tot een aanzienlijk bedrag van EUR 965,45 voor genoemde 35 GJ. In 2013-I is het weliswaar "nog maar" EUR 889,35. Maar ook dat is nog steeds een onwezenlijke hoeveelheid energiegeld. Samen met het vastrecht komt dat voor zo'n huishouden neer op een spectaculair bedrag van EUR 1.267,83. Het vastrecht deel voor dit huishouden zou dan nog "maar" komen op 30% van de totale jaarkosten. Meer dan de helft minder dan bij het huishouden wat maar 9 GJ/jaar verstookt...

De stroom rekening moet bij dit huishouden natuurlijk ook nog worden betaald. Dan zit je in totaal al snel richting een heel maandsalaris wat alleen al aan de jaarlijkse energienota stadswarmte + elektra weggebrand zou worden...

(4) Kosten ontwikkeling variabele kosten stadswarmte bij diverse typen huishoudens

In deze grafiek wordt voor 5 "typen" huishoudens het effect van - uitsluitend - de variabele kosten (verbruik op jaarbasis maal in tariefperiode geldende GJ prijs inclusief BTW) getoond tussen 2002 en de eerste jaarhelft van 2013. De verbruiksklassen zijn: 9 GJ/jaar (zeer spaarzaam huishouden, lichtgeel), 15 GJ/jaar (licht oranje), 25 GJ/jaar (oranje), 35 GJ/jaar (gemiddeld verbruik, lichtrood), resp. 50 GJ/jaar (heavy user, rood). In vetdruk zijn de kosten op jaarbasis getoond voor de "gemiddelde" verbruiksgroep (35 GJ/jaar). Het hoogste jaarbedrag zou met het 2009-I tarief zijn betaald door de 50 GJ/jaar verbruiker: dik 1.379 Euro (alleen variabele kosten, moet vastrecht nog bij worden opgeteld, zie volgende grafiek in paragraaf 5).

Met het tarief geldend voor de eerste jaarhelft van 2013 liggen de variabele, door gedrag te beïnvloeden jaarkosten tussen de 229 Euro (9 GJ/jaar) en 1.271 Euro (50 GJ/jaar). Jaarkosten zouden bij laag verbruik van 9 GJ met tarief 2002-I slechts 177 Euro zijn geweest.

(5) Ontwikkeling all-in kosten stadswarmte bij diverse typen verbruikers

Deze grafiek lijkt op de vorige. Het verschil is dat bovenop de variabele (door gedrag beïnvloedbare) kosten het vastrecht stadswarmte is gestapeld. Alle verbruikers die hier zijn getoond betalen daarvoor (bij "standaard comfort klasse 3-4" aansluiting) hetzelfde bedrag, tm. 128 GJ/jaar. Het tweede verschil is dat ik een "grootverbruiker" (bijvoorbeeld winkel of kantoor) met 125 GJ heb toegevoegd (bruin), om de enorme impact op de totale kosten te laten zien die zo'n SV aangeslotene op jaarbasis kwijt zou zijn. Bedragen inclusief BTW.

In vetdruk het totaalbedrag wat een "gemiddelde" SV verbruiker (35 GJ/jaar) bij Vattenfall zou zijn kwijt geweest op jaarbasis, inclusief variabele kosten en vastrecht stadswarmte. Dat bedrag is fors toegenomen van ruim 880 Euro (tariefperiode 2002-I) tot bijna 1.268 Euro (tariefperiode 2013-I). Voor zuinige "stokers" zoals wij (9 GJ, lichtgeel) is de schade nog meegevallen, stijgend van 370 naar 607 Euro (maar dan nog...). De grootzuipers zijn natuurlijk helemaal de klos met de dure gigajoultjes: de klanten met 125 GJ/jaar op de teller zouden de huidige tariefperiode op jaarbasis ruim 3.550 Euro kwijt zijn aan de SV nota. Maar in de duurste tariefperiode 2009-I zou dat zelfs bijna 3.800 Euro kunnen zijn geweest op jaarbasis. Een feest voor de SV-"aanbieder" (monopolisten). "Gelukkig" voor genoemde grootverbruikers, was het tarief in de tweede jaarhelft fors onderuit gegaan vanwege de diepe economische crisis, waarbij de gasprijzen, en dus ook de daar aan gekoppelde gigajoule stadswarmte prijzen - helaas slechts tijdelijk - onderuit gingen.

(6) Verbruikscijfers "gemiddelde huishoudens" volgens cijfers Energie-Nederland

* Voor 2013 is geen nader marktonderzoek geweest a.g.v. de kennelijk onverwachte vertraging voor de ingangsdatum van de tien jaar lang voortslepende Warmtewet (begin februari 2013 voorzien: 1 juli 2013). Derhalve zijn door Energie-Nederland de kencijfers voor (het marktonderzoek voor) 2012 aangehouden (laatste kolom). Dat zijn dus niet de "in de praktijk vastgestelde" kencijfers. Voor de hier onder gehanteerde CAGR berekening van de procentuele jaargroei is dan ook slechts tot en met 2012 gerekend.

In deze tabel staan de verbruikscijfers die de basis vormen voor de berekeningen en tariefvoorstellen stadswarmte (variabele kosten, dus GJ prijs) zoals de branche organisatie Energie-Nederland die hanteert. Deze cijfers komen uit de jaarlijkse "tariefadvies" rapportages die eind van het jaar op de website van Energie-Nederland worden geopenbaard. Er worden daartoe volgens eigen zeggen representatieve steekproeven genomen (waarbij "extremen" er uit worden gehaald) bij huishoudens met een standaard gas aansluiting (gas gebruikt voor ruimteverwarming, tapwater, en koken), en huishoudens met een stadswarmte aansluiting zonder gas (en dus elektrisch koken).

Uit bovenstaande statistische gegevens (universeel geldig voor alle Nederlandse stadsverwarmingsprojecten waarbij berekeningen volgens het Niet Meer Dan Anders principe gehanteerd worden!) en uit de in de vorige grafieken getoonde tarief ontwikkelingen van gas- en elektra (lokale prijsstelling) wordt de GJ prijs in een specifiek tijdvak (meestal een half jaar) bepaald volgens onderstaande formule:

1 gigajoule (GJ) =

De in bovenstaande tabel opgevoerde statistische basisgegevens heb ik in de volgende grafiek bij elkaar gezet:

In deze grafiek, gedestilleerd uit bovenstaande tabel, gelieve voor de verbruikscijfers voor gas en elektra de linker Y-as als referentie te gebruiken, voor stadswarmte de rechter Y-as. In de laatste kolom zijn de bijbehorende getallen genoemd, die identiek zijn voor 2012 omdat er geen nieuwe marktinventarisatie is geweest.

Duidelijk is te zien dat het "gemiddelde" gasverbruik in de steekproeven continu daalt, zoals ook elders al jaren wordt gesignaleerd. Daartoe heb ik een - gestippelde - trendlijn toegevoegd in de grafiek. Een gevolg van een gemiddeld genomen steeds efficiëntere populatie verbrandingsketels (oude, inefficiënte bakken worden stapsgewijs voor [veel] efficiëntere ingeruild), een gemiddeld genomen steeds betere isolatiegraad (vooral bij nieuwbouw een no-brainer, de energetische renovatie van bestaande gebouwen gaat echter veel te langzaam). Daarnaast is voor de landelijke statistieken ook het toenemend (doch in NL nog steeds zwaar tegenvallend) gebruik van alternatieve verwarmings-systemen relevant, zoals integratie van zonnecollectoren in het verwarmings-circuit, warmtepompen en houtpellet-ovens e.d. Het verbruik in gas-gestookte woningen is in de steekproeven van Energie-Nederland in de getoonde periode (2002-2012) gedaald van 1.582 naar 1.337 m³. Dat komt volgens de CAGR methodiek neer op een gemiddelde jaarlijkse (YOY) daling van 1,67%/jaar.

Ook het stadswarmte verbruik in SV woningen zonder gasaansluiting is gedaald, maar met een lager tempo dan bij "gas" (zie ook gestippelde trendlijn): In de periode 2002-2012 zou het gemiddelde verbruik in de steekproef populatie (excl. extremen) omlaag zijn gegaan van 35,58 naar 34,36 GJ/jaar, een daling van slechts gemiddeld 0,35%/jaar (cf. CAGR). Opvallend lager dan bij "gas", en een zoveelste teken aan de wand, dat het zo hoog bezongen "Niet Meer Dan Anders" principe van geen kant deugt. En dat mogelijk de minder strenge isolatievoorwaarden voor woningen in stadswarmte gebieden t.o.v. hun "gasgestookte" zusters (!) hier debet aan kan zijn. Voor de zoveelste maal: in het nadeel van gebonden stadswarmte klanten die geen kant op kunnen. Maar die relatief bezien wel gemiddeld "harder moeten stoken" dan mensen in vergelijkbare gas-gestookte huizen. En dat met dure gigajoules.

Het elektra verbruik tussen gas- en stadswarmte huishoudens is, i.t.t. talloze speculaties daar over, in de Energie-Nederland steekproef populatie nauwelijks van elkaar verschillend, zie zowel de tabel als de grafiek. Aanvankelijk was het elektraverbruik in "gaswoningen" ietsje hoger dan in een "SV-woning" (2002-2008), daarna werd het stroomverbruik in "SV-woningen" ietsje hoger dan in de gemiddelde "gaswoningen". Mogelijk omdat er in de meeste (maar niet alle) "SV-woningen" elektrisch wordt gekookt. Groot zijn de verschillen echter nooit geweest. Wel is opvallend dat voor het tariefadvies 2012 een significanter hoger verbruik bij SV-woningen werd vastgesteld, 2,6% meer stroomverbruik dan in gelijkwaardig veronderstelde "gaswoningen". Ook als we naar de CAGR groeipercentages kijken, komen alweer de SV-woningen er iets slechter van af: YOY gemiddelde jaarlijkse groei stroomverbruik 0,87%/jaar bij de "gaswoningen". En zelfs 1,20% bij de SV-woningen. Ook hieruit blijkt dat gemiddeld genomen men in SV-woningen slechter af lijkt te zijn dan in huizen die standaard op gas zijn aangesloten. Dus 6% van de Nederlandse huishoudens wordt kennelijk nog steeds benadeeld. En "een" Warmtewet zal daar aan niets veranderen. Of wellicht: die niet te respecteren positie van de gebonden warmte klanten nog verergeren.

(7) Nieuw element in uw (onnavolgbare) energienota: de SDE opslag

Ondanks vragen van mij aan SP parlementslid Paulus Jansen, enkele jaren geleden, is altijd onduidelijk gebleven of, en zo ja, hoe, er voor stadswarmte klanten in Nederland enige vorm van "SDE heffing" betaald moest gaan worden. De bijdrage die onder het dictaat van Verhagen van EZ "geeist" werd van de huishoudens en de bedrijven voor het financieren van - meestal grote - SDE "plus" projecten, omdat de Staat voor een roestige florijnencent op de eerste rang wil blijven zitten bij de "stimulering" van (verondersteld) hernieuwbare energie. Waarbij de "lasten" evenredig zouden worden verdeeld over de burgers en de bedrijven.

Ik heb nooit antwoord gekregen op mijn vraag, en ook bij het verschijnen van de "documentatie" van die nieuwe Wet werd er met geen letter gesproken over de mogelijke gevolgen voor stadswarmte klanten. Er werden uitsluitend bedragen genoemd die per kubieke meter gas of per kWh elektra zouden worden afgeroomd door de Staat. Moesten SV-klanten, die in gigajoule worden afgerekend, nu wel of niet meebetalen, en zo ja, hoe dan? Ons gekozen parlement zweeg op alle niveaus als het graf. Een sterk staaltje van "heldere communicatie met de samenleving", dus weer. Het is nooit anders geweest: een compleet drama.

Energie-Nederland geeft echter in hun "tariefadvies stadswarmte voor 2013" (download van deze pagina) eindelijk het antwoord. Op pagina 19 van het tariefadvies van de branche-organisatie van december 2012:

^^^
Screendump van p. 19 van het tariefadvies van Energie-Nederland voor stadswarmte in 2013.
In rood mijn opmerkingen toegevoegd. De vereniging rekent kennelijk met een hoge ratio van
38,92 kubieke meter gas "per gigajoule". TNO en ECN rekenen met 31,595 m³/GJ.

Uit bovenstaande volgt dat bij de meest voorkomende "geïntegreerde verwarming/tapwater" SV apparaten (zoals we ook in de Leidse Stevenshof hebben) er een SDE opslag betaald moet gaan worden (per 1 januari 2013) van 9 Eurocent per Gigajoule afname van stadswarmte excl. BTW. Een cent minder per GJ als er een installatie is die uitsluitend voor de ruimteverwarming wordt ingezet. Inclusief BTW komen die opslagen neer op 10,89 resp. 9,68 Eurocent/GJ.

Wat zijn hiervan de gevolgen?
Uitgaande van standaard kengetallen uit de recente publicatie "Energie Trends 2012" (download hier), bomvol statistieken over de NL energievoorziening, en gepubliceerd door ECN (onderzoeksinstelling Petten), Energie-Nederland (branche-organisatie Nederlandse energieleveranciers) en Netbeheer Nederland (branche-organisatie Nederlandse netbeheerders, waarvan er nog maar 11 zijn inclusief hoogspannings-netbeheerder TenneT, en 2 netbeheerders die alleen een gasnet hebben):

• Gemiddeld gasverbruik huishouden in 2011: 1.484 m³/jaar
• Gemiddeld kookgas verbruik huishouden in 2011: plm. 1,2 GJ/jaar. Bij conversiefactor 1 GJ = 31,6 m³ ** "gas standaard" (norm van de International Organization for Standardization (ISO) volgens omrekenings-tabel p. 86 zelfde rapport) komt dat neer op ongeveer 38 m³/jaar. Polder PV, die al sinds 1996 bemeterd kookgas heeft, zit al jarenlang op een lager niveau van plm. 30 m³ toen er nog geen waterkoker voor theewater e.d. werd gebruikt.
• Gemiddeld elektriciteitsverbruik huishouden in 2011: 3.312 kWh/jaar. Let op dat dit zeer significant afwijkt van de veel hogere waarden die Energie-Nederland in hun steekproeven tussen "gaswoningen" en "stadswarmte woningen" vaststelt, grafiek onder paragraaf 6!
• Bij uitgangspunt kloppende referentie studie Energie-Nederland stroomverbruik "gaswoningen versus SV-woningen exclusief extreme verbruiksprofielen", dat de laatste categorie in 2011 2,6% meer stroom zou verbruiken dan de eerste, gaan we voor SV-woningen met het laatste "gemiddelde cijfer voor heel Nederland" (genoemd rapport) uit uit van 3.312 + (0,026*3.312) = 3.398 kWh/jaar (SV-woningen zonder gas aansluiting).
  
  
• Voorts uitgaande van het gemiddelde stadswarmte verbruik zoals geconstateerd door branche-organisatie Energie-Nederland in 2011 ter vaststelling van voorstellen voor 2012 (paragraaf 6): 34,36 GJ/jaar in SV-woningen zonder gasaansluiting.
• Uitgaande van 1,2 GJ/jaar voor kookgas (zie boven), zou bij een SV-huishouden met kookgas aansluiting (o.a. Leidse Stevenshof) gemiddeld genomen met een warmte- en tapwaterverbruik voor een geïntegreerde SV-aansluiting gerekend moeten worden met 34,36 - 1,2 = 33,16 GJ/jaar.

** NB: Branche-organisatie Energie-Nederland stelt in hun Tarief advies rapport voor 2013 echter op pagina 19 (SDE heffing conversie "berekening" zelfs dat 1 GJ het equivalent van 38,92 m³ aardgas zou zijn (zie screendump hier boven). Vattenfall/NUON maakt het nog bonter: zij voeren een geheel eigen getal op hun webpagina "toelichting tarieven stadswarmte": "Eén Gigajoule komt overeen met ongeveer 43 m³ aardgas", zonder dat te documenteren. Polder PV gaat van de ECN data uit die corresponderen met die van TNO.

Met deze cijfers gaan we de "SDE opslag last" berekenen voor enkele typische Nederlandse huishoudens. Daarbij maken we gebruik van de gepubliceerde, in Wet vastgelegde SDE opslag tarieven. Ik maak daarbij gebruik van de huidige, voor 2013 geldende (exclusief BTW) bedragen en die voor het laatst genoemde jaar 2016 (tussenliggende jaren liggen ook vast, tarief stapsgewijs oplopend, worden later nog door mij grafisch uitgewerkt):

• SDE opslag gas 2013 0,23 €ct/m³, in 2016 opgelopen tot 1,13 €ct/m³ (1e staffel tm. 170.000 m³/jaar). Nota bene: inclusief kookgas!
• SDE opslag elektra 2013 0,11 €ct/kWh, in 2016 opgelopen tot 0,56 €ct/kWh (1e staffel tm. 10.000 kWh/jaar).
• SDE opslag stadswarmte 2013 volgens methodiek Energie-Nederland: 9 €ct/GJ (geïntegreerde SV-installatie), in 2016 opgelopen tot ongeveer 44 €ct/GJ (op basis van 1e staffel "gas" tm. 170.000 m³/jaar en conversie factor 1 GJ = 38,92 m³ volgens Energie-Nederland).

(a) "Klassiek" huishouden aangesloten op gas, verbruik 1.484 m³ gas/jaar en 3.312 kWh elektra per jaar. SDE opslag 2013: EUR 3,41 (gas) + 3,64 (elektra) = EUR 7,05/jaar (incl. BTW: EUR 8,53/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 16,76 + 18,55 = EUR 35,31/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% BTW: EUR 42,73/jaar).

(b) "Klassiek" stadswarmte huishouden zonder gasaansluiting, verbruik 34,36 GJ warmte/jaar en 3.398 kWh elektra per jaar. SDE opslag 2013: EUR 3,09 (SV) + 3,74 (elektra) = EUR 6,83/jaar (incl. BTW: EUR 8,26/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 15,12 + 19,03 = EUR 34,15/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% BTW: EUR 41,32/jaar).

(c) "Afwijkend" stadswarmte huishouden met kookgas aansluiting (o.a. Leidse Stevenshof, 4.700 woningen), "gemiddeld" verbruik van 33,16 GJ warmte/jaar, 3.312 kWh elektra/jaar en 38 m³ kookgas/jaar. SDE opslag 2013: EUR 2,98 (SV) + 3,64 (elektra) + 0,09 (kookgas) = EUR 6,71/jaar (incl. BTW: EUR 8,12/jaar). Dit loopt in 2016 op tot 14,59 + 18,55 + 0,43 = EUR 33,57/jaar bij gelijk blijvende "gemiddelde" verbruikscijfers (incl. 21% BTW: EUR 40,62/jaar).

Al met al lijkt dit alles, bij correcte aannamen, zo'n beetje lood om oud ijzer, en zou elk "type" burger "ongeveer" evenveel aan "SDE heffing gaan betalen. Alleen is hij/zij de facto uitgesloten van het "profiteren" van de SDE regeling waar hij aan meebetaalt, want die is feitelijk alleen nog maar voor grote bedrijven "geschikt gemaakt" door Economische Zaken. Burgers hebben er sinds de ondergrens van 15 kWp voor een PV-systeem (SDE 2011) en het uit de regeling schrappen van kleinverbruik aansluitingen (SDE 2012) niets meer bij die regeling te zoeken. Het is nooit anders geweest in ons land: er mag geen decentrale revolutie komen, daar zijn ze in Den Haag als de dood voor.

Tot slot
De informatie in de tabellen en daaruit door Polder PV gemaakte grafieken op deze webpagina is ontleend aan detail gegevens, op schriftelijk verzoek van de Wijkraad Stevenshof (Leiden) aangeleverd tot en met 2007 door NUON Warmte (waarvoor hartelijk dank), van tariefbladen en de website van Vattenfall/NUON, en van de tariefbladen van onze lokale netbeheerder Continuon, later omgedoopt in Alliander. Polder PV is niet aansprakelijk voor fouten, gebruik van deze informatie is voor eigen risico. Tabellen en figuren mogen niet zonder toestemming worden overgenomen, neem eerst contact op met de webmaster. Denkt u verkeerde gegevens te zien of andere informatie te hebben, stuur s.v.p. een e-mail naar Polder PV. Dank!

Voor veel meer info over de problematiek rond stadswarmte en, vooral, de extreme complicaties door de aanwezigheid van een kookgas aansluiting in de Leidse Stevenshof, zie verder het dossier "NUON Soap" op Polder PV, te beginnen bij de "actuele" pagina.

Eerdere versie van data en grafieken gepubliceerd in 2008, later enkele data tm. 2011 toegevoegd. Voorbereidingen en pagina opmaak met de meest recente data medio-eind januari 2013. Eerste versie gepubliceerd dd. 4 februari 2013.