Grote jongens denken klein:
SMA aan de micro-omvormer

Introductie
Vertaling artikel GUNTHER Portfolio
Inleiding
Vertaling
Commentaar Polder PV
Informatie en links

Introductie

Aan de inleiding tot deze byzondere "externe" bijdrage heeft u al kunnen ruiken dat er iets opmerkelijks is geschied in de zonnestroom business. Nu moeten we daar ook weer niet een extreem gehypt verhaal van gaan maken. De PV-industrie is er immers een waar de dynamiek al jaren achtereen van af spat. Waar "beloftevolle, revolutionaire" ontwikkelingen van 2 jaar geleden in no-time een zieltogend bestaan kunnen gaan leiden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de fors gehypte "revolutie van de dunnefilm panelen" die bij talloze start-ups echter tot een enorme deceptie (en zelfs faillissementen) heeft geleid omdat ze de marktontwikkeling en kostprijs reductie bij de "silicium concurrentie" niet hebben kunnen volgen. Een sector waar ook de marktgroei en de "verwachtingen" van het voorgaande jaar bijna altijd zijn verbleekt bij de werkelijke realisaties die er uiteindelijk zijn gekomen. Deze markt is nog volop in beweging, en elk jaar brengt weer nieuwe verrassingen.

Dat laat natuurlijk onverlet dat het feit dat de met stip allergrootste omvormer fabrikant ter wereld, het al vele jaren alles verpletterende SMA uit Kassel/Niestetal (Hessen, Duitsland), inmiddels heeft aangekondigd dat ze nu echt de in alle stilte uitgewerkte "micro-omvormer" zullen gaan uitrollen, beslist als een byzondere ontwikkeling mogen presenteren.

Dat daarbij een technologie platform is gebruikt wat - zoals opmerkelijk genoeg wel vaker in de "grote" PV-wereld - (deels) van Nederlandse origine is mogen we als vlaklanders uit dat pietepeuterige landje best een beetje (of heel erg) trots op zijn. Ook al behoren alle credits toe aan die eenzame ontwikkelaar uit dat kleine winkeltje in Scheveningen, de uitvinder van de OK4E-100 omvormer, de heer Henk Oldenkamp. Want die heeft zijn hele technische kunnen in dit fantastische project gestoken. En wat ik tot nu toe aan (helaas nog geheime) documentatie heb gezien: dat project bij SMA staat als een huis...

Genoeg gesproken. Wie anders dan een onafhankelijk en kritisch PV-specialist als Edgar A. Gunther van het geweldige Guntherportfolio.com is geschikt om alvast wat sluiers over SMA's nieuwste "speeltje" op te lichten? Hij deed dat op 22 oktober 2011, op zijn eigen blog n.a.v. een bezoek aan een beurs aan Houston, Texas ("SPI11", Solar Power International). En what's more: Polder PV mocht zijn artikel uit het Engels vertalen met de foto's, en op deze site herpubliceren. Waarvoor zeer grote dank! (de webmaster van PPV heeft regelmatig updates van de statistieken van de Duitse zonnestroom markt op Edgar's blog geplaatst, wellicht heeft dat geholpen...)

Artikel GUNTHER Portfolio - inleiding

Originele link naar het op 22 oktober 2011 gepubliceerde artikel op de website Guntherportfolio.com:

http://guntherportfolio.com/2011/10/sma-solar-technology-reimagines-the-microinverter/

Het volgende artikel (tussen de horizontale lijnen, incl. foto's) is een vertaling uit het Engels door, en voor de volledige verantwoordelijkheid van de webmaster van Polder PV. Vergissingen bij de vertaling liggen uitsluitend bij Polder PV en kunnen op geen enkele wijze tot aanspraken van enige orde leiden. Niet naar Polder PV zelf, en niet naar de oorspronkelijke auteur van het artikel. Mocht u een verkeerde voorstelling van zaken menen te zien, gaarne een e-mail naar de webmaster van Polder PV*.

Het artikel was best lastig te vertalen gezien het soms behoorlijk technische, en typisch beknopte Amerikaanse taalgebruik (Edgar is van geboorte Duits, maar werkt in de Verenigde Staten). Polder PV heeft af en toe wat taalkundige "vrijheden" genomen om e.e.a. op - hopelijk - begrijpelijke wijze te herformuleren, zonder de inhoud geweld aan te doen.

De exclusieve rechten voor, en de hier ge-herpubliceerde foto's in het oorspronkelijke artikel liggen uiteraard bij de auteur van GUNTHER Portfolio.

Translation and photos reproduced with permission from GUNTHER Portfolio.

* Het door de auteur van het artikel verkozen Engelse woord "module units" heb ik in mijn transcriptie als "module eenheden" vertaald. Dit om verwarring met zowel het begrip "PV-module" te voorkomen, wat de veelgebruikte Engelse term is voor "een zonne[stroom]paneel". Als met het begrip "omvormer", omdat de kleine Sunny Boy 240 kastjes strict genomen geen "integrale omvormer" zijn. Maar onderdeel van een systeem wat uit minimaal twee verschillende "apparaten" bestaat.

NB: voor nadere toelichting van enkele termen/begrippen (rode markeringen), zie onderaan het artikel.

[start artikel GUNTHER Portfolio:]

22 oktober 2011 15h48 | Edgar A. Gunther

SMA Solar Technology zet de micro-omvormer in een nieuw perspectief

[Dallas, Texas, U.S.A.]

Gepland: de Sunny Boy 240 gaat en masse worden geproduceerd vanaf juni 2012.

KLIK op plaatje voor originele foto van © GUNTHER Portfolio (plaatje is iets verkleinde versie)
Van SMA Solar Technology op SPI11

SMA Solar Technology AG (ETR:S92) heeft hun lang verwachte SMA micro inverter, met de merknaam Sunny Boy 240, voorgesteld op de Solar Power International 2011 beurs (SPI11). Enkele van de fotovoltaïsche (PV) module eenheden werden achter glas getoond waarmee een eerste indruk kon worden verkregen van de fysieke vormgeving van het systeem concept. Het Sunny Boy 240 systeem heeft een opzet in de vorm van een als madeliefjes gevlochten parallelle bedrading, waarbij tot zo'n 15 of 16 module eenheden met het net worden gekoppeld via een Sunny Boy 240 Power Gateway. Met deze opzet kan een maximaal AC vermogen van 3,6 of 3,84 kiloWatt (kW) worden behaald. SMA is er nog niet helemaal uit of binnen het gekozen concept het aantal van 15 of 16 stuks als maximale hoeveelheid micro-omvormers ingezet kan worden, afhankelijk van verdere proefnemingen en uitgebreide veld-testen die in februari-maart 2012 moeten gaan plaatsvinden.

De Sunny Boy 240 Power Gateway kan via een schakelaar aan de verschillende landen instellingen voor net standaarden worden aangepast en is dus mondiaal inzetbaar. Derhalve kunnen identieke Sunny Boy 240 module eenheden, elk met een AC (output) vermogen van 240 Watt, samen met de Power Gateways, overal op de wereld worden gebruikt. Ik** begrijp dat de Power Gateway niet de aan het apparaat aangesloten module eenheden hoeft te configureren via genoemde landen selectie schakelaar, waardoor een potentiële winst verwacht kan worden in de omzettingsefficiëntie van het systeem, alsmede systeemkosten reducties kan bewerkstelligen. De Power Gateway zal op karakteristieke wijze via een installatieautomaat in een elektrische verdeelkast aan het net worden gekoppeld en zal worden aangeboden met koppelkasten voor binnen- of buiten gebruik. Alhoewel het SMA micro-omvormer product in de markt wordt gepositioneerd voor 2 kW toepassingen, is het mogelijk meerdere Power Gateways te gebruiken. Dus er is door SMA geen praktische limiet in de architectuur opgelegd.

De Sunny Boy 240 Power Gateway heeft een dubbele functie als communicatie portaal. Door gebruikmaking van zogenaamde "powerline" communicatie***, kunnen de module eenheden communiceren via een zogenaamd "privé kanaal" in plaats van dataverkeer via afzonderlijke elektrische bedrading naar de Power Gateway. De Power Gateway heeft een Ethernet ingang voor de voortgezette verbinding met een huis netwerk, of met een draadloze "hub".

SMA benadrukte de compatibiliteit van de micro-omvormers met hun Sunny Boy centrale inverter producten, waarbij gedacht wordt aan hybride string- en micro-omvormer installaties, en tevens aan off-grid systemen met de Sunny Island toepassing. Op vergelijkbare wijze ondersteunt de DC Connector van de Sunny Boy 240 module eenheden verschillende schakel platforms, met adapter bekabeling voor verbinding met veelgebruikte stekker types als MC4, MC3, Tyco, en SUNCLIX die aan de zonnepanelen zijn aangesloten.

KLIK op plaatje voor originele foto van © GUNTHER Portfolio
(plaatje is iets verkleinde versie)
Van SMA Solar Technology op SPI11

SMA claimt dat de Sunny Boy 240 micro-omvormer 60% minder onderdelen heeft dan de marktleiders op dit gebied, waarmee de Mean Time Between Failures (MTBF****) en de betrouwbaarheid worden verhoogd. SMA is al in staat gebleken om de integratie van het systeem concept nog verder op te voeren, waardoor het aantal componenten nog verder kan worden gereduceerd. Toekomstige architectuur verfijningen en verbeteringen zijn reeds in onderzoek. SMA onderschrijft de opinie van micro-omvormer marktleider Enphase Energy op het gebied van het controversiële onderwerp van elektrolytische condensatoren bij correct gebruik. Daarvoor gelieve het "witboek" op het gebied van betrouwbaarheid van Enphase te raadplegen, "Reliability Study of Electrolytic Capacitors in a Micro-Inverter". Vergelijkbaar met de situatie bij Enphase, valt de SMA micro-omvormer onder veld-conditie specificaties binnen een omgevingstemperatuur traject van -40 tot plus 65 graden Celsius.

Vergelijkend onderzoek Enphase Energy ["benchmarking"]
SMA America had een pittige taak in het overtuigen van het SMA moederconcern van de marktpotentie van micro-omvormers in de Verenigde Staten, en voor het ontwikkelen van zonne-energie markten elders op de aardbol. Als een late volger in het micro-omvormer marktsegment binnen de PV-business, is SMA grondig te werk gegaan bij het doen van haar huiswerk op een competitieve markt, en heeft daarbij gesprekken gehad met ervaren installateurs over de Enphase micro-omvormers.

De wijze waarop de Sunny Boy 240 AC "madeliefjes-keten"-achtige bedrading is toegepast volgde uit voorkeuren van installateurs voor het eerdere, simpeler bedradings-concept bij Enphase, wat ogenschijnlijk werd verlaten om kosten te reduceren. SMA besloot om een "privé kanaal" of een speciale ["dedicated"] AC kabel te gebruiken voor "powerline" communicatie om problemen bij bekabeling in huizen of bij commerciële toepassingen te voorkomen die de werking van de Enphase Envoy Communications Gateway zou kunnen verstoren als deze in een wandcontactdoos zou worden ingeplugd. Volgens SMA genereerde de Enphase Enlighten monitoring software te veel slecht interpreteerbare en ondefinieerbare***** data voor de systeem eigenaren, wat tot valse positieve meldingen leidde, en tot de nodige overbodige autoritten van installateurs richting onterecht gealarmeerde klanten. Het gebruikers-interface van SMA's Sunny Portal systeem monitoring geeft voor de gebruikers van het Sunny Boy 240 pakket een soort van instrumenten paneel weer waarmee de data interpretatie wordt vereenvoudigd, en het aldus gegenereerde verwachtingspatroon bij de gebruikers zal leiden tot werkelijk storings-gerelateerde ondersteuning.

SMA heeft geen prijs-informatie vrijgegeven over het nieuwe systeem, dus het is nog niet duidelijk hoe zwaar de Power Gateway zal drukken op de kostprijs voor kleine installaties met minder dan vier (4) micro-omvormer module eenheden.

Ik** ben vergeten om na te vragen wat de invloed van de overname is geweest van OKE in de ontwikkeling van de SMA oplossing op het gebied van micro-omvormers. Zie daarvoor ook het artikel SMA neemt PV micro-omvormer specialist OKE over. Als SMA daadwerkelijk succes heeft om de overgenomen OKE boedel uit te gaan bouwen tot een leidende positie in de micro-omvormer PV markt, zal het bedrijf wederom de door PHOTON Consulting gegeven bijnaam "Solar CISCO"‡ hebben verdiend.

SMA refereert naar hun Sunny Boy 240 systeem als de SMA Micro Inverter. Enphase had het over micro-inverters. Laten we s.v.p. afspreken dat microinverter‡‡ de standaard Angelsaksische benaming zal blijven. "Es sollte Mikrowechselrichter heißen auf Deutsch". Ook al zullen de meeste Duitse installateurs die gepokt en gemazeld zijn met string ontwerp en centrale omvormers zich nooit bezig gaan houden met micro-omvormers.

[einde artikel GUNTHER Portfolio]

** "Ik" is hier de auteur, Edgar A. Gunther.
*** Dat is data communicatie via de spanningsvoerende AC bedrading van het systeem (wordt soms ook wel bij bijvoorbeeld sommige typen "slimme meters" toegepast, en er zijn ook grotendeels geflopte pogingen geweest met breedband internet over bestaande elektra infrastructuur). Voor uitleg en achtergronden, zie Engelstalige Wikipedia link.
**** MTBF - "gemiddelde tijd tussen falen", of "faalgedrag". Het is een maat voor de hoeveelheid te verwachten systeem "fouten" tijdens de levensduur van een apparaat, waarbij natuurlijk ook weer bepaalde aannames worden gedaan. Zie uitleg op Wikipedia.
***** Eigenlijk nauwelijks vertaalbaar: "granular data".
‡ CISCO is volgens eigen zeggen "wereldwijd leider op het gebied van netwerkoplossingen voor internet."
‡‡ De webmaster van Polder PV heeft in deze transcriptie de vrijheid genomen om de door GUNTHER Portfolio voorgestelde Engelse benaming "microinverter" in het Nederlands te vertalen met het begrip "micro-omvormer".

Commentaar Polder PV

Edgar A. Gunther heeft een aardig, zelfs bij tijd en wijlen diepgaand inkijkje gegeven in een wederom zeer spannend avontuur op het gebied van de ontwikkeling van micro-omvormers. Gezien het feit dat hij in Dallas "vergeten" was om na te vragen hoe het zat met de inbreng van OKE-Services van Henk Oldenkamp, heb ik deze aartsvader van de OK4, en de grondlegger van wat nu bij het grote SMA staat te gebeuren, gebeld voor een kort gesprek (hij moest al snel naar de volgende vergadering over het project).

Volgens de heer Oldenkamp zit hij nu regelmatig bij SMA in Kassel en werkt hij daar voorlopig full-time aan het project, dus die betrokkenheid is, kunnen we stellen, honderd procent (misschien zelfs wel meer...). Diverse technische zaken kwamen aan bod tijdens het gesprek. Daaronder de - niet bevestigde - claim van Oldenkamp dat het technologie platform van de SMA micro-omvormer in staat zou moeten kunnen zijn om een Europees inverter rendement van zo'n 96 procent te gaan halen. Met alle bedrijfsprocessen die ingezet moeten gaan worden om tot massa productie over te gaan zou volgens zijn zeggen een rendement van zo'n 95 tot 95,5% haalbaar moeten kunnen zijn (rendementen in massa productie liggen altijd lager dan in het lab omdat er vaak talloze technische compromissen gesloten moeten worden om alles betaalbaar te houden). Of dat ook daadwerkelijk gehaald zal kunnen worden moet echter nog blijken.

NB: het Europese rendement wordt bepaald uit een serie metingen die bij verschillende MPP spanningen worden gedaan, en is vergelijkbaar met de uitgebreide meetsessies die Photon doet in hun laboratorium, waarbij het uiteindelijk rendement van omvormers bepaald wordt uit de vermenigvulding van het "MPP-tracker aanpassingsrendement" maal het daadwerkelijke omzettingsrendement. Bij de Duitsers heet dat: "Umwandlungswirkungsgrad x MPPT-Anpassungswirkungsgrad = Gesamtwirkungsgrad". Photon publiceert maandelijks minstens twee van dat soort uitgebreide testen (in Photon Profi), waarvan abstracts in het "gewone" magazine verschijnen. Zie ook de inverter test pagina op de website van Photon Lab.

Ter vergelijking: de heer Oldenkamp claimt dat de lang geleden geproduceerde voorloper, de OK4E-100, destijds gemaakt door N.K.F. (en bij Polder PV nog steeds in zijn PV-installatie opgenomen, 13 stuks), het hoogstens tot zo'n 91% rendement heeft gered, en er een behoorlijke tolerantie op de prestaties heeft gezeten in de productie. Dat gaat bij SMA veel, en veel beter worden, zo is de verwachting. Zelfs al zou er "maar" 95% gehaald kunnen worden, is dat een prima prestatie voor zo'n kleine micro-omvormer. U kunt er van uit gaan dat SMA alles heftig zal monitoren en meten, want als ze daar iets aanpakken, gebeurt dat zeer grondig.

Twee techneuten werelden
Leuk is ook dat de heer Oldenkamp tijdens het gesprek refereerde aan twee "stromingen" binnen het SMA concern. De ene heeft zich met Oldenkamp vol op die voor de kleine particuliere daken zeer interessante en belangrijke micro-omvormer markt gestort. Een andere stroming binnen het bedrijf ziet vooralsnog weinig in dat kleine gedoe, en blijft gefocust op "het grote" werk met string omvormer systemen, en zelfs met zeer grote inverter stations die mega-PV parken kunnen bedienen. Een ander grappig facet van de samenwerking met de Duitsers is, dat de mensen bij SMA het tot nu toe reeds ver uitgewerkte concept wel erg "klein" vinden, terwijl de heer Oldenkamp zelf de pilot SMA 240 micro-omvormers "aan de grote kant" vindt. Het is duidelijk dat hier techneuten van twee volkomen verschillende "werelden" bij elkaar zijn gekomen...

Impact van micro-omvormers
Oldenkamp stelde verder, volkomen terecht, dat er nog veel rendement te halen valt bij bestaande en nieuwe PV-installaties. Zeker in Duitsland zijn vele duizenden zonnestroom systemen aangelegd met behoorlijk lange strings (een string is een in een elektrische serie geschakelde reeks PV-modules). Er hoeft maar iets "mis" te zijn met een van de panelen (of zelfs: een van de cellen in zo'n paneel), of het hele string resultaat komt onder druk te staan. Want de zwakste schakel is het doorslaggevende element in de complete keten. De oorzaak van "verminderde" werking (vermogen in Watt, en/of stroom productie in kWh) van een PV-installatie kan bij relatief kleine oorzaken liggen. Potentiële storingsfactoren zoals kleine schaduwen "ergens op een string gedeelte", stof, vervuiling, maar ook minder goed zichtbare zaken als micro-cracks in de zonnecellen zelf kunnen een rol spelen. Met micro-omvormer systemen kunnen volgens Oldenkamp beslist betere systeem rendementen behaald worden, zelfs in niet beschaduwde situaties, omdat PV-modules op de keper beschouwd nooit identiek zijn. Niet aan het eind van de productie af fabriek. En ook niet - qua omgevingsfactoren - in de praktijk van het "veld". En door per module parallel zonnestroom op te wekken middels micro-omvormer systemen, kun je zo de negatieve effecten van "zwakkere broeders" onder de panelen uitschakelen. De mindere prestatie van die slechter presterende modules hebben dan geen invloed meer op het resultaat van de wel optimaal presterende modules in een string, en het eindresultaat zal beter zijn dan wanneer de gehele string door een zwakker module wordt beïnvloed.

Betekenis voor Nederland?
Ik vroeg Henk ook nog naar de potentie voor Nederland. Gezien het feit dat we hier vaak over kleine daken beschikken, die lang niet allemaal optimaal op zuid zijn gericht, en er ook vaak obstakels in de vorm van dakkapellen, ventilatiekokers etc. zijn, is die potentie voor micro-omvormer systemen beslist aanwezig. Er is zelfs al een aanbieder met een concurrerende "power-optimizer" van Nederlandse huize actief, met een subsidie onder het SBIR-IPZ innovatie programma van Agentschap NL: Femtogrid.

Ik vroeg speciaal naar eventuele compatibiliteit met de rond de eeuwwisseling vaak verkochte setjes met Shell Solar (en ook Isofoton) modules van ongeveer 100 (Isofoton meestal 110) Wp per stuk. Oldenkamp stelde dat de huidige SMA technologie geoptimaliseerd is op zonnepanelen met 60 cellen (volgens hem zo'n 90 procent van de huidige markt). De meest verkochte Shell Solar modules hebben echter 72 cellen, en er zijn in Nederland ook RSM105 modules verkocht die 54 cellen hebben (de laatsten werden "geschikt" gemaakt voor de OK4 omvormer door inzet van een zogenaamde DC-DC converter). M.a.w.: de eerste generatie SMA micro-inverters is niet geschikt (lees: geoptimaliseerd) voor het oude type Shell modules wat nog op vele honderden, mogelijk een paar duizend Hollandse daken ligt.

Oldenkamp ziet het er echter wel van komen dat een volgende product serie met het nieuwe SMA micro-omvormer concept op niet al te ingrijpende wijze geschikt gemaakt kan worden voor zonnepanelen met 72 cellen. Hetgeen zou betekenen dat puur theoretisch er ook via dit "kanaal" er mogelijk een "vervangings" concept bij zou kunnen gaan komen waarmee mensen met zo'n tien jaar geleden gekochte Shell Solar modules nog uit de voeten zouden kunnen, mochten ze de installatie op een moderne wijze willen "pimpen". Zeker is dit allemaal uiteraard beslist nog niet. Maar technisch onmogelijk is het ook niet. De grote vraag is natuurlijk: stel dat er over een bepaalde periode zo'n "oplossing" voor mensen met (93-)100(-115) Wp Shell Solar (of Isofoton) modules (met 72 cellen) beschikbaar zou zijn, zal het dan ook betaalbaar zijn? Veel mensen met zo'n oud Shell Solar systeem (die trouwens mogelijk inmiddels een Soladin600 van Mastervolt in huis hebben, ingeruild voor de problematische oude OK4 omvormers) hebben maar een paar modules op het dak liggen.

Conclusie
Hoe je het ook wendt of keert, inmiddels is met de instap van de grootste omvormer fabrikant ter wereld in het "kleinste" inverter markt segment kristalhelder geworden dat er op dit gebied echt een kleine revolutie is uitgebroken. En dat die door sommigen in Nederland ooit zo vervloekte kleine AC module omvormertjes weer helemaal "back into business" zijn. Henk Oldenkamp heeft daarvoor het fundament gelegd, bestaand uit gewapend beton. Waarvoor Grote Dank en een Diep Respect!

Meer informatie, links

Marktleider Enphase, waarover ik al op 15/16 oktober 2009 een artikel schreef, passeerde in september 2011 de mijlpaal van de 1.000.000e (1-miljoenste) geproduceerde micro-omvormer van eigen fabrikaat (bericht van co-"founder" Raghu Belur, van 12 oktober 2011). Echter, het bedrijf heeft haar producten uitsluitend op de Noord-Amerikaanse markt verkocht, en draait volgens Photon (augustus 2011) nog steeds met operationeel verlies.

Er zijn al enkele gevestigde andere concurrenten op het gebied van micro-omvormers - voor een niet volledig lijstje, zie onderaan in het bericht over de overname van OKE-Services technologie platform door SMA (bericht 8 september 2009). Het meest interessant is het feit dat SMA's "echte" concurrent, Power-One, Inc. (nr. twee op de wereld ranglijst van omvormer producenten, die ook tot over de oren in string-omvormer concepten zit) inmiddels ook al heeft aangekondigd in het specifieke markt segment van de micro-omvormers te gaan stappen. Op 18 oktober 2011 werd hun AURORA MICRO-0.3 inverter (300 Watt, volgens eigen zeggen efficiëntie max. 95,5%) aangekondigd, en tevens een zogenaamde DC-DC "power optimizer".

Het begint dus ook op dit markt segment alweer "druk" te worden...

Relevante links ontwikkelingen bij SMA:

http://www.sma.de/en/news-information/current-news/news/news/1216.html (19 oktober 2011 - beknopt persbericht van SMA dat ze definitief in de micro-omvormer markt instappen, de Sunny Boy 240 zou medio 2012 verkocht moeten gaan worden)
http://www.sma.de/de/news-infos/aktuelle-nachrichten/news/news/241.html (3 september 2009 - SMA kondigt overname van het micro-omvormer technologie platform van Henk Oldenkamp / OKE-Services aan. "OKE ist einer der Pioniere im Bereich Modul-Wechselrichter und blickt auf mehr als 15 Jahre Erfahrung in der Entwicklung und Serienfertigung von Modul-Wechselrichtern zurück", volgens het bericht)

En verder (niet elektronisch beschikbare artikelen op te vragen bij Polder PV):

Fenix "Nederlandse micro inverter" herrijst uit de as bij SMA (8 september 2009: Polder PV's uitgebreide bespreking van het nieuws dat Henk Oldenkamp zijn micro-omvormer "platform" aan inverter reus SMA heeft verkocht)
Micro-omvormers in de lift. - Power to the People, nr. 2011-4: 8-9 (zie download)
http://www.photon-magazine.com/products/products_02-08_nkf.htm ("Module-integrated inverter from NKF" Introductie tot de OK5-LV omvormer, de opvolger van de OK4 die het echter nooit tot marktintroductie heeft gered, en dat had beslist niet alleen met het afscheid van N.K.F. van de inverter business te maken...)
http://www.oke-services.nl/ok4all/ok4all.htm (historie van het AC module avontuur van Henk Oldenkamp op de website van OKE Services, met diverse referenties)

Herron, J. (2011). Ritterschlag für Modulwechselrichter? Enphase plant den Börsengang. Das könnte das Segment der Klein-Inverter beflügeln. - Photon 8/2011: 32-35. Artikel over de achtergronden van de nu nog grootste micro-omvormer producent, Enphase, die de intentie heeft om de beurs op te gaan.

"Power optimizers":
Podewils, Ch. (2010). Schatten-Ex unter der Höhensonne. Das PHOTON-Labor hat untersucht, ob Leistungsoptimierer wirklich mehr Strom bringen. - Photon 11/2010: 62-71.

Bovenstaand artikel bevat detail testen van de "directe concurrenten" van de micro-omvormers, de zogenaamde "vermogens-verbeteraars" of "power-optimizers", die ook op module niveau aangrijpen, en die via van elkaar verschillende systeem concepten trachten om meer vermogen cq. energie uit "problematische" [lees: vaak deels beschaduwde] PV-installaties te halen. Getest zijn de volgende merken: Smart Power Box van EHW Research SAS, Sunmizer van Xandex Inc., Powerbox van Solaredge Technologies Inc., Module Maximizer MM-ES60 van Tigo Energy Inc., Solarmagic Power Optimizer SM1230-3B1/4B1 van National Semiconductor Corp., en de Power Optimizer SM33203 van Solarmagic. Niet altijd blijken de apparaten de pretenties waar te maken, het hangt deels ook van de beschaduwings-situatie af, en er zal kritisch naar de totale "economische" impact gekeken moeten worden, omdat het uiteindelijke resultaat van de meerprijs voor de aanschaf af zal hangen, in relatie tot de werkelijk behaalde meeropbrengst in energie.

Reacties op de SMA micro-omvormer rapportage door Polder PV:

• 4-11-2011 (e-mail). "Zonet je artikel over de "wederopstanding" via SMA van OK4 gelezen en ervan genoten. Heeft lang geduurd maar dan heb je ook wat."
• 29-10-2011 (e-mail). "Dat zijn goede ontwikkelingen, ook mijn voorkeur gaat nog steeds uit naar één inverter per paneel ... Blijf het volgen en houd ons op de hoogte. Ik ben blij dat je je nog steeds zo inzet."
• 29-10-2011 (e-mail). "Je hebt weer een paar uitgebreide artikelen aan je site toegevoegd !! SLAPEN jullie ook wel eens?" (antwoord webmaster PPV: ja, ik slaap elke dag. Eigenlijk te kort, maar goed, en diep.)
• 28-10-2011 (e-mail). "Mooi dat je doorgaat met het informeren van mensen over de mooiste energiebron op aarde. Ik wist dat Henk met SMA bezig was en ben heel blij voor hem dat het resultaat er nu is. Absoluut zinvol."
• 28-10-2011 (e-mail en GoT). "Petje af voor je artikel over de opvolger van de OK4E omvormer bij SMA. *WAUW* "
• 28-10-2011 (e-mail). "Leuk verhaal over de SMA opvolger van de elektronisch onovertroffen maar fysiek o zo kwetsbare OK4E-tjes."
• 27-10-2011 (GoT). "Mooi artikel en een mooi product. Mocht ik ooit mijn installatie uitbreiden weet ik wel wat er aan komt hangen."

Webpagina opgemaakt op 26-27 oktober 2011, en gepubliceerd op 27 oktober 2011.