Recensie

Documentaire Z.D.F. Frontal 21
Das Kartell - Deutschland im Griff der Energiekonzerne

Recensie © Peter J. Segaar/Polder PV, 19 augustus 2007

Links: de bespreking van "Das Kartell" in de VPRO Gids van week 32 van 2007. Rechts: het boek van Hermann Scheer wat hopelijk de aftrap zal blijken te zijn die aan alle energie ellende een einde zal gaan maken en ons de duurzame energie revolutie zal gaan brengen die Homo sapiens zijn zelfverkozen naam zal doen verdienen...

Op deze pagina een bespreking met enkele flitsen uit de hopelijk veel stof opwaaiende uitzending "Das Kartell" van de Z.D.F., over de waanzinnige gevolgen van het door de politiek gecreëerde energiemonstrum RWE/E.ON/Vattenfall/EnBW in Duitsland, waardoor de energieprijzen al jaren te hoog zouden zijn. Ten tweede: een door Polder PV vertaald interview met een anonieme beurshandelaar over de prijsmanipulaties op de Leipziger Strombörse op de ZDF website.

Das Kartell - flitsen

Neelie Smit-Kroes (jawel, onze eigen boter op de hoofd hebbende, flink door de Nederlandse liberaliseringspushers gemasseerde "antikartel" waakvrouwe van de Europese Gemeenschap): "Es gibt kein Wettbewerb" ("Er is geen concurrentie"). Ze wil de energie (lees: gas en elektra) markt "gezond" maken door overal in Europa de door velen gevreesde "splitsing" tussen netbeheer en productie van energie er door te drukken. Ik wens haar veel succes toe. Wil ze s.v.p. ook de meest afgrijselijke ellende die daar het gevolg van zal zijn (en die bijvoorbeeld een duurzame energievoorziening nog sneller naar de filistijnen zal helpen dan nu al gebeurt) ook mee helpen opruimen i.p.v. achteraf alleen maar grote krokodillentranen te plengen? Dank u!

Hermann Scheer (parlementslid Bundestag, voorzitter Eurosolar): een van de weinigen van zijn partij (SDP) die TEGEN het achter gesloten deuren, onder zware "liberaliserings"-druk van de EU (!) afgetimmerde monsterakkoord tussen de – destijds - groen-rode coalitie en de energiereuzen heeft gestemd ("ein fauler Kompromiss"), omdat hij dat nog erger dan een pact met de duivel vond. Er kan dan ook maar een Scheer zijn, en met zijn monumentale aanklacht tegen de duivelse windhandel genaamd "energie", het boek Energy Autonomy (zie foto), hoort hij dan ook de eerstvolgende Nobelprijs voor de Vrede te krijgen. Hij vindt dat door het monsterverbond tussen de Duitse Staat en de vier energie reuzen (commentator: "Der Politik will starke Energiekonzerne … und die freuen sich"), er een niet meer te controleren of te beteugelen Staat in een Staat is gecreëerd die te vuur en te zwaard bestreden zou dienen te worden.

Megaprofite Torenhoge winsten van de vier energiereuzen (RWE, E.ON, EnBW en Vattenfall): 3,8 miljard euri "nach Steuer" alleen al bij RWE (in mei 2006 trots door het opperhoofd Harry Roels aangekondigd: 12% meer winst dan het voorafgaande jaar, omzet 44 miljard euri...), 300% toename van de beursprijs voor stroom tussen 2000 en 2006, prijsstijgingen bij gas van zo’n 36% in vijf jaar tijd (laatste winstnotitie E.ON: 5,1 miljard na belastingen), etc., etc. Duitsland wordt al regelmatig een "bananenrepubliek" genoemd waarbij de grote vier bij de fossiele energie handel de dienst uitmaken.

Prof. Jürgen Basedow (Monopolkommission): De politiek "... hat eine remonopolisierung begünstigt" - de Duitse politiek heeft actief meegewerkt aan een hernieuwde monopolisering van de energiesector door toe te staan dat tegen de expliciete wil van mededingingsautoriteiten in, energieconcerns tot grote molochs mochten uitgroeien door andere bedrijven op te kopen. Voormalig aan de concentratiepolitiek meewerkende Minister van Economie Werner Müller is inmiddels werkzaam bij een dochteronderneming van de reuzen E.ON en RWE… Zijn onderdaan, Staatssecretaris Tacke mocht voor de door het Kartellamt fel bestreden fusie tussen de al oppermachtige gigant E.ON en Ruhrgas zelfs een "Sondererlaubnis" uitvaardigen op 19 september 2002 en vond duidelijk dat hij het land daarmee een grote dienst had bewezen...

"Gas Rebellen" In Lüneburg nemen burgers midden in "E.ON-land" het recht in eigen hand en weigeren ze een hogere prijs voor gas te betalen vanaf 2005. De Bremer Energiehaus Genossenschaft helpt ze daarbij, want je moet van goeden huize zijn om tegen de vier Groten op te boksen. De genootschap tracht (van een niet met name genoemde leverancier uit Nederland!!!) goedkoper gas te bekomen, alleen zitten de energiereuzen dat te dwarsbomen zodat men zich uit arren moede maar tot de veel verder weg gelegen relatief "goedkope" leveranciers in het Ruhrgebied tracht te wenden. Vooralsnog zonder resultaat, maar men houdt de moed er in.

Aan de oostgrens van Duitsland kost gas volgens de uitzending 14 euro per "megawattstunde"… (PPV: ZDF blunder??? Moet volgens mij kilokuub zijn***). De consument in Duitsland betaalt uiteindelijk een krasse 44 euro. Verschil over het totale verbruik: 8,8 miljard euri… Wie roomt de grootste winsten af? De Vier Reuzen door wiens netten het gas getransporteerd moet worden...

Politiek en energie molochs warmpjes onder een deken. Genadeloos fileren de documentaire makers de dubieuze "Wechselstrom" tussen de economische politici en de energieconcerns tijdens de geheime besprekingen waarin bijvoorbeeld door de politiek gewenste investeringen in zowel de gas- als de elektra-infrastructuur, of Staatscontrole over die infrastructuur in de onderhandelingsdocumenten werden verwijderd of op de lange baan geschoven. Of er werden door gasreus E.ON kant en klare, ingewikkelde dictaten in de vorm van op maat gesneden wetsvoorstellen vanuit het hoofdkantoor op de onderhandelingstafel gelegd waarin winst voor de gewenste investeringen mogen gaan "om de voorzieningszekerheid veilig te stellen", en waarmee de concerns aangeven dat ze er niet voor terugdeinzen om met valse argumenten het mes op de keel van de politiek te zetten. "Wörtlich RWE-E", staat er bijvoorbeeld vaak in de voetnoten van de zogenaamd door het Duitse Ministerie van Economische Zaken "ontworpen" beleidsdocumenten. Hermann Scheer: energiewetten worden feitelijk al decennialang aan de politiek gedicteerd door de grote energiebedrijven, "es ist nichts neues"...

"Legalisierter Korruption" Nog een leuke: minstens 7 voormalige politici worden genoemd die – volgens Scheer (al noemt hij zelf geen namen omdat hem dan in de schoenen geschoven zal worden dat hij er nog velen vergeten heeft te noemen) – zich aan "gelegaliseerde corruptie" hebben blootgesteld. Na hun politieke carrière, waarin ze voor het land desastreuze afspraken met de energie reuzen gemaakt hebben, zijn genoemde politici voor een riant salaris werkzaam bij deze concerns die daarmee goud hebben binnengehaald, want deze nieuwe "medewerkers" kennen de beste weg om de energielobby met maximale efficiëntie te laten verlopen binnen het parlement...

Gemeindewerke Nümbrecht (Oberbergischer Kreis, Bergisches Land oost van Keulen) heeft voor 4 en een half miljoen euri het RWE netwerk opgekocht om van de belachelijke netkosten voor de eigen burgers af te komen. De door de gemeente in dienst genomen technicus die ooit zelf bij RWE heeft gewerkt, trof een zwaar verouderde elektrotechnische infrastructuur aan (trafostation uit 1946...) waar decennialang geen cent in is geïnvesteerd door het netbedrijf van RWE, en wat de gemeente nu zelf zal moeten bekostigen om de voorzieningen op een verantwoord niveau te brengen. Terwijl RWE wel al die jaren forse netkosten heeft doorberekend voor die archaïsche infrastructuur. Gek hé, dat die molochs zoveel winst hebben gemaakt al die tijd? Jammer alleen dat ze in Nümbrecht de stroomprijs zelf niet kunnen beïnvloeden en dus alsnog teveel betalen op de elektriciteitsnota. Aan de variabele kosten...

"Schmutzig lohnt sich..." Breek de bek niet open van de Duitse specialisten over CO2 emissiehandel. De grote concerns hebben gratis emissierechten gekregen (net als in NL trouwens, houdt u s.v.p. uw hypocriete mond als u daarover begint), en dus dachten de Big Boys: KASSA! Die gaan we gewoon doorberekenen aan de consument. Weer 3-5 miljard euri gratis winst bovenop de stroomprijs omgeslagen (Scheer) waar ze niets voor hebben hoeven doen. Net als de iets kleinere Big Boys in Nederland hebben gedaan (bij ons heten ze "windfall profits"). Scheer is vooral boos omdat het inmiddels volslagen onterecht onder vuur liggende extreem succesvolle Erneuerbare Energien Gesetz een veel minder grote verhoging (halve eurocent/kWh, wat de burger gemiddeld maximaal 18 euro per jaar kost) heeft veroorzaakt voor de ondersteuning van alle decentraal opgewekte duurzame elektriciteit, dan deze gratis aan de concerns vergeven emissierechten aan perverse kWh prijsverhoging heeft opgeleverd.

De woordvoerder van RWE is zich van geen kwaad bewust, ook niet van het feit dat dit vanwege haar immense hoeveelheden CO2 uitbrakende bruinkoolcentrales beruchte concern er juist vanwege die windhandel in gebakken lucht er dan maar zo’n centra’letje bij ging bouwen, want hoe smeriger je totale productiepark is, hoe meer emissie"rechten" je (gratis) krijgt, die je vervolgens weer vet aan je machteloze afnemers kunt/mag doorberekenen. Het is juist vanwege deze weerzinwekkende, in en in perverse reden dat er in Duitsland 45 kolencentrales op de rol staan, die het land ver terug zal werpen in de fossiele Middeleeuwen en de superwinsten tot in de hemel zullen doen stijgen bij de Reuzen als er niet zo spoedig mogelijk zeer krachtdadig ingegrepen zal worden om de dreigende Grote CO2 Uitbraak te kunnen stoppen...

"Die Lobby hat viele Freunde im Bundestag..." Deze Z.D.F. uitzending laat heel goed zien hoe wanstaltig die hele schimmige emissiehandel is geworden, en met welke verschrikkelijke perversiteiten deze keiharde, walgelijke business gepaard gaat. Tale-telling is dat de SPD woordvoerder en initiator Reinhard Schultz (tevens zittend in de "Aufsichtsrat" van moloch Vattenfall...) van een nieuwe lobbyronde met de energiereuzen een interview weigerde (“Dass ist meine Sache”, antwoordde de "volksvertegenwoordiger"), en de CDU woordvoerder Laurenz Meyer doet alsof er niets aan de hand is en dat de regering de teugels "strak" in de hand heeft. Ondertussen heeft nota bene de regelmatig door mij bejubelde BMU (Duitse VROM) minister Sigmar Gabriel (22 juni 2007) gewoon weer een groot deel van de emissierechten gratis vergeven aan de fossiele bobo’s, en ze dus uit naam van de nieuwe coalitie (CDU/CSU/SPD) probleemloos megawinsten met deze door mij genoemde windhandel in gebakken lucht in de handen gedrukt. Voor 8 miljard euri per jaar aan aan de machteloze energieconsumenten door te berekenen emissierechten krijgen de grote concerns van de verzamelde volksvertegenwoordigers. Zonder tegenprestatie. Da’s makkelijk verdiend. De RWE woordvoerder noemt het "politische Lenkungswirkung" en "dass ist politisch so zu sagen gewollt" (zo wordt het politieke spel nu eenmaal gespeeld)...

"Es ist wie Geld drucken..." Berekeningen van Felix Matthes van het Öko-Institut: werkelijke stroomproductie kosten van reeds lang afgeschreven, doch nog steeds in stand gehouden kerncentrales: 10 eurocent/MWh, voor een kolencentrale van Vattenfall: 15 eurocent/MWh. Uiteindelijke beursprijs van de elektriciteit (juli 2007) ... 55 eurocent/MWh (consument). "Ein wahre Geldmaschine ...", zegt de commentator ietwat verbouwereerd. Geen wonder dat de energiereuzen hun gevaarlijke speelgoed zo lang mogelijk open willen houden en in de tussentijd zulke onvoorstelbare winsten met die ondingen maken dat ze straks makkelijk een peperdure nieuwe "inherent veilige" kerncentrale neer kunnen zetten en nog steeds superwinsten kunnen blijven maken...

"Dreht da jemand an der Preisschraube?" Over de "werking" van de perverse Leipziger Strombörse doet de ZDF op hun website separaat in een interview uit de doeken met een insider die anoniem wil blijven (verbaast me niks, want dat is spelen met vuur). U kunt het verbijsterende, door mij vertaalde interview met deze man onder aan deze pagina nalezen. De zegsman van RWE over de beschuldigingen van prijsmanipulatie: Daar weten wij niks van. Wij zijn zuiver op de graat en een doorzichtige marktondernemer...

De industrie is al lang achter de perversiteiten van de stroomprijzen en de manipulaties daarmee. Zo heeft een koperverwerkend bedrijf als Norddeutsche Affinerie AG in Hamburg, met een zeer hoog elektriciteitsverbruik (even groot als een stad van 300.000 inwoners), de stroom-moloch Vattenfall onder druk gezet met de dreiging een eigen elektracentrale te gaan bouwen als de leveringsprijzen niet naar beneden gingen. Ze hebben dat, als groot bedrijf, inderdaad voor elkaar gekregen.

"Ein faire Strompreis ist unmöglich" Maar de consumenten (Duits: die Verbraucher)? "Die letzten zehn Jahren ging im wesentlichen auf kosten der Verbraucher" (Basedow). Die staat machteloos tegen het geweld van de gehermonopoliseerde energiereuzen, mede omdat ze geen enkele onderhandelingsruimte hebben (en meestal geen enkele kennis van extreem ingewikkelde energiezaken). De politiek laat haar eigen burgers stikken. Getracht wordt om de energieconcerns te dwingen om productiecapaciteit aan nieuwe of kleinere spelers op "de markt" te verkopen. EU commissaris Smit-Kroes spreekt ferme taal, heeft een 800 pagina's dik bloedheet dossier over het machtsmisbruik liggen, en dreigt de in Nederland pionierland uit te voeren "splitsing" tussen de productie en transport van energie er ook in Europa door te willen rammen als de "universele oplossing" voor de gesignaleerde problemen. Want dan zouden de consumenten minder gaan betalen, volgens Neelie. Wat mij betreft vooralsnog onbewezen, zeker zolang de minstens even hete kunstmatige, marktverstorende koppeling tussen de energieprijzen en de olieprijs ook door haar en Barroso in stand gehouden blijft worden (politiek onbespreekbaar???), en bovendien een extreem riskant, hoogst fragenswürdig "avontuur". Met mogelijk (niet uitgesproken, want onverkoopbaar) verbijsterende gevolgen.

"Energie ist auch ein Lebensmittel" Gelukkig ook in de uitzending de andere kant van de medaille. Want steeds meer burgers roeren zich en nemen zo goed als mogelijk hun energietoekomst in eigen handen. In Jühnde, in de arme deelstaat Niedersachsen, is voor 5 miljoen Euro in een eigen Biokraftwerk geïnvesteerd (ex. financiële ondersteuning), men maakt daar eigen biogas van eigen biomassa en drie maal zoveel duurzame elektriciteit dan in het dorp gebruikt wordt. Met een intelligente warmtekrachtkoppeling en een "Nahwärmenetz" (stadswarmte net) wordt ook de warmte nuttig gebruikt voor driekwart van de bewoners. Volgens de energienota van de tevreden dorpsbewoner (Ölheizung de deur uit gedaan): 300-350 euri per jaar bespaard. In totaal al 4.000 ton CO2 uitgespaard, meer energie geproduceerd dan aanvankelijk gepland, en een zeer positieve economische - en sociale balans voor het dorp. Kijk, dat, beste mensen, zet zoden aan den dijck, en is het begin van de enige echte energierevolutie. Die van decentrale, zoveel mogelijk in eigen regio (en/of op eigen dak) geproduceerde duurzame energie, zoveel mogelijk onafhankelijk van de monsters die door de eigen politici zijn geschapen...

Samenvattend: "Das Kartell" is een MUST SEE. En krabt u zich s.v.p. direct achter de oren: denkt u echt dat Nederland een heilig boontje is op dit vlak? Mwagh. Graaf. Graaf diep... Doe s.v.p. een mond- en neuskapje voor, want u kon wel eens stikken van de minstens even ranzige beerput geur alhier, zodra het oppervlakkige laagje van schone schijn weggekrabd wordt...

Interviews werden geweigerd door:

EON AG
Vattenfall Europe AG
EnBW AG

Michael Glos - Bundeswirtschaftsminister (Min. Economische Zaken)
Wolfgang Clement - Ehem. Bundeswirtschaftsminister (voorheen Min. E.Z.)
Werner Müller - Ehem. Bundeswirtschaftsminister (voorheen Min. E.Z.)
Alfred Tacke - Ehem. Staatssekretär Bundeswirtschaftsministerium (voormalig Staatssecretaris Min. E.Z.)

Documentaire Z.D.F. Frontal 21. Das Kartell - Deutschland im Griff der Energiekonzerne (uitzending Z.D.F. 14 augustus 2007, 21.00 - 21.45 uur). Steffen Judzikowski & Hans Koberstein. Commentaar: Theo Koll. Duitstalig. Lengte: 43'21". © ZDF 2007.

Uitzending on-line te bekijken via de mediatheek van ZDF:

http://www.zdf.de/ZDFmediathek/inhalt/18/0,4070,5589618-5,00.html (video)
http://www.zdf.de/ZDF/download/0,5587,5003143,00.pdf (volledig uitgeschreven tekst van de uitzending)

Meer over "het kartel" en achtergronden op de ZDF site, waaronder diverse andere gerelateerde video's:

http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/21/0,1872,5580821,00.html

Frontal 21 Interview

Een insider vertelt. Prijsmanipulatie op de Leipziger Stroombeurs

Een energiehandelaar vertelt over de prijsmanipulaties op de Stroombeurs van Leipzig. Financiële beurs specialisten ontmoeten elkaar regelmatig in London en spreken daar af om de stroomprijs in Leipzig in de hoogte te drijven. De koersen op de Stroombeurs zijn maatgevend voor de elektriciteitsprijs die de consumenten betalen. De handelaar wil anoniem blijven.

Frontal21: U beweert, dat een kleine groep van handelaren de prijs manipuleert. Hoe gaat dat in zijn werk?

Insider: De elektriciteitsmarkt is in vergelijking met andere warenmarkten zeer klein. Dat vertaalt zich in de situatie dat slechts weinig handelaren, met een fors gevulde portefeuille aan marktvraag van vele bedrijven, de markt naar boven of naar onder kunnen drijven, al naar gelang dat hen uitkomt. Het zijn vooral banken en financiële dienstverleners die op de termijnmarkt zeer actief zijn. De instanties dus die over zeer veel geld beschikken, en waarmee ze kunnen "spelen". Als ik veel geld zou hebben waarmee ik kan spelen, en wat ik zou willen vermeerderen via een risicoarme route door onderlinge prijsafspraken, is dit natuurlijk een zeer probaat middel om enerzijds voor het bedrijf geld te verdienen, en daarbovenop als handelaar er ook nog eens een enorme bonus aan over te houden.

Frontal21: Hoe gaat die prijsmanipulatie nu precies in zijn werk? Wie maakt afspraken met wie?

Insider: De personen die elkaar regelmatig ontmoeten zijn bijvoorbeeld de vijf toonaangevende handelaren voor de Duitse markt, die bij 5 grote internationale handelshuizen werken. Deze personen ontmoeten elkaar in een half privé, half beroepsmatige entourage. En daar wordt besproken, in welke richting de marktprijs zich zou moeten ontwikkelen. Dienovereenkomstig wordt op de volgende dag door deze handelaren “gehandeld volgens afspraak”. Als vijf handelaren elkaar ontmoeten, die een vraagquotum van ongeveer 60 tot 70 procent van de markt achter zich hebben, kunnen deze de uiteindelijke prijs zonder meer beïnvloeden.

Frontal21: Hoe bent u te weten gekomen dat zulke afspraken gemaakt worden?

Insider: Dat weet ik, omdat ik zelf de informatie gekregen heb, die uit deze bijeenkomsten voortgekomen is, en mij in deze context ook verteld werd wie normaal gesproken deelneemt aan deze bijeenkomsten.

Frontal21: Waarom geeft de kleine kring van handelaren deze explosieve informatie aan u?

Insider: Zij informeren andere handelaren via Messenger of E-mail in welke richting de prijs zich zal ontwikkelen, en ze hebben daardoor een risicoloze kans om stroom vandaag gunstig in te kopen en op een daartoe afgesproken dag in de week weer te verkopen, omdat op basis van de vraag van vele handelaren de marktprijs in dit tijdsbestek duidelijk gestegen zal zijn.

In andere woorden, het is een "self-fulfilling prophecy". De kleine handelaren weten dat deze hints in het verleden altijd klopten, baseren hun eigen handelswijze dan ook op deze hints van de grote jongens, en kopen zelf elektriciteit in. Daardoor ontstaat ook nog eens een multiplicator-effekt, en daardoor stijgt de prijs gegarandeerd.

Frontal21: Wat wordt er in genoemde e-mails aangekondigd?

Insider: Aangekondigd wordt, dat een specifiek "contract" in een week een nieuw maximum zal bereiken. Daarvoor zorgen vijf grote handelaren er voor, dat dit contract in de hoogte wordt gedreven, en in genoemde week inderdaad een nieuw maximum zal bereiken. De resulterende winst voor de kleinere en ook voor de grote handelaren is vanzelfsprekend, aangezien iedereen weet dat een nieuw maximum bereikt zal worden. En men zegt dan min of meer tegen zichzelf, als ik vandaag stroom inkoop, verkoop ik binnen een week, en heb dan zonder risico zeer veel geld verdiend.

Frontal21: Wat staat er dan in zo’n e-mail?

Insider: Normaal gesproken wordt er niet offensief geformuleerd, wat er staat te gebeuren, maar er wordt in termen van "teleurstelling" gesproken als de prijs zal dalen. En van "verrassing" wordt gebezigd als de prijs zal stijgen. Zo is het gebruikelijk, dat een week voor de bepaalde "termijndag" ["Stichtag"] gesteld wordt dat er op deze termijndag van een "verrassing" sprake zal zijn... En deze verrassing ligt dan in het feit, dat in een week tijd, volgens de wens van de grote marktdeelnemers, een nieuw maximum bereikt wordt voor het betreffende contract.

Frontal21: Op de EEX zijn verschillende markt-segmenten actief. Om welke markt gaat het hier?

Insider: Ik spreek in dit geval over de termijnmarkt, waar deze afspraken plaatsvinden en de prijzen doelbewust gestuurd worden.

Frontal21: Wat betekent dat allemaal voor de termijnmarkt?

Insider: Dat heeft tot gevolg dat de prijs op de termijnmarkt volslagen willekeurig tot stand komt. En dat deze niet is gebaseerd op de olieprijzen, de prijzen voor kolen of die voor gas. Het betekent juist dat de termijnmarkt prijs zich ontwikkelt volgens de willekeurige beslissingen van centrale handelaren die een hoog aandeel van de vraagmarkt in hun portefeuille hebben. Dat is in de elektriciteitsmarkt mogelijk, omdat deze markt in vergelijking met andere grondstofmarkten vele malen kleiner is en slechts een handvol ondernemingen de marktprijs volgens hun goeddunken kunnen dicteren.

Frontal21: Wie zijn de winnaars en wie de verliezers van dit systeem?

Insider: Iedereen die over de inside info beschikt hoort de kassa rinkelen. Verliezen doet uiteindelijk de elektriciteitsconsument, die met een veel hoger prijsniveau geconfronteerd wordt dan voorheen het geval was.

© 2007 ZDF

Oorspronkelijke Duitstalige tekst op website Z.D.F.:

http://www.zdf.de/ZDFde/inhalt/21/0,1872,5589621,00.html

Andere recensies

Boeken:
Nobel Was Hij
ISSO publicatie nr. 78, Handleiding Zonnestroom voor ontwerper en installateur