starting up our own green power production unit: 4 solar panels, March 2000
PV mythologie?
links
PV-systeem
basics
grafieken/
graphs
huurwoningen
nieuws
index

 

SOLARENERGY

Kretenzische PeeVee

Van een altijd met heerlijk nieuwe PV-info komende collega uit oost Nederland kreeg ik een leuke serie foto's van een vakantie bestemming waar we zelf gezien de afstand waarschijnlijk nooit zullen komen, het Griekse, van soms bloedige geschiedenis doorspekte Kreta.

L. Peters stelde in zijn e-mail dat hij in de laatste week van september 2011 in de omgeving van Chersonisos (noordkust van oost-centraal Kreta) heeft rond gereden (in een straal van circa 60 kilometer). Waarbij hij diverse PV-parkjes heeft gezien. Van L. mocht ik zijn foto's publiceren op PPV, waarvoor hartelijk dank!

Wederom een exotisch stukje Mediterrannée en Peevee, dus, wat me direct aan onze fietsvakantie op Corsica deed denken (zie foto reportage)...

Alle foto's in dit artikel © L. Peters

Teksten voor volledige verantwoordelijkheid van Polder PV

Typisch zonnestroom "geweld" op zonnige bestemmingen: Kreta is een eiland waar het fenomeen "solar tracker" ("zonnevolger") zo'n beetje een endemisch verschijnsel is. Je vind trackers natuurlijk ook wel eens op gematigde breedtes, maar er zijn regelmatig kritische artikelen te vinden waaruit blijkt dat de meer-investering in de installatie, en het te verwachten onderhoud, de eventuele voordelen van tracking zouden kunnen overschaduwen. Sterk afhankelijk van wat er daadwerkelijk voor zo'n ferme tracker wordt betaald. Die issue wordt steeds belangrijker vanwege het feit dat kristallijne modules almaar goedkoper worden, en dus alle andere hardware steeds harder gaat aantikken op de totale systeemkosten... En dat is dan ook een van de redenen dat u die zonnevolgers nauwelijks tegenkomt op gematigde Europese breedtes. De voordelen zijn gewoon te gering. Op Kreta is dat echter een heel ander verhaal...

^^^
Crete solar radiation map sourced from Greece map by PVGIS*. Superimposed, indicated with a yellow star, the Chersonisos area in which photo's presented on the current web page have been captured by L. Peters.

PVGIS © European Communities, 2001-2008

* Original source: Šúri M., Huld T.A., Dunlop E.D. Ossenbrink H.A., 2007. Potential of solar electricity generation in the European Union member states and candidate countries. Solar Energy, 81, 1295–1305, http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/.

Kreta is echter zeer zonnig, met een instraling op het horizontale vlak wat dik boven de 1.650 kWh/m² komt volgens de recentste instralingskaarten van het PVGIS project (Griekenland horizontale instraling cq. instraling op "optimaal hellende" modules, zie kaartje hier boven). Bovendien zijn de invoedingstarieven voor zonnestroom zo lucratief (Wikipedia: in 2009 voor Griekse eilanden een gestoord hoge 45-50 Eurocent/kWh...), en de grondprijzen zo goedkoop, dat daar fors wordt uitgepakt met dit verschijnsel. Niet alleen qua aantallen. Maar vooral ook met de grootte van de trackers zelf.

Het hier boven afgebeelde exemplaar telt alleen al 10 (rijen) x 11 (kolommen) - 2 (wind druk afvoer "vensters") = 108 modules. Als we uit zouden gaan van een tegenwoordig bijna "standaard" minimaal type van 200 Wp per stuk, zou een zo'n tracker dus al bijna 22 kWp kunnen bevatten (ongeveer 16 maal zo veel als wat Polder PV op het appartementen complex heeft staan). Nog een stuk meer als er van krachtiger modules gebruik is gemaakt.

Overigens: op de originele foto is zeer duidelijk te zien dat er twee omvormers van het merk REFUsol onderaan de tracker zijn gemonteerd. Photon heeft die apparaten van de Duitse top fabrikant (hoofdkantoor in Metzingen) getest en die kwamen zo'n beetje als allerbeste uit hun tot nu toe geteste inverter types. Sterker nog: de internationale grootheid Siemens heeft enkele van die pracht apparaten onder eigen naam uitgebracht (met een eigen jasje), en het exemplaar van het type Sinvert PVM20 staat momenteel dus op numero uno in de efficiëncy ratings van het Photon lab (status september 2011). N.B.: "Photon Wirkungsgrad" 97,5%...


^^^
KLIK op plaatje voor uitvergroting

"Let niet op de rommel" zou je hier kunnen zeggen. Op Kreta is het fenomeen "welstandscommissie" mogelijk een onbekend verschijnsel (in ieder geval in het agrarische achterland). Ach ja, het landschap is leeg, er wonen slechts iets van 625.000 mensen op een forse oppervlakte van 8.336 km² (Wikipedia, slechts 5 maal zo klein als Nederland, waar 16,7 miljoen mensen wonen), dus geen (Kretenzische) hond die er naar kraait. Sterker nog, zonnestroom produceren lijkt een belangrijk product van eigen bodem te gaan worden, al is en blijft het natuurlijk een gratis gift van Amon Re Die In De Hemelen Zijdt...

Bovenstaand zonnestroom park bestaat uit een vaste opstelling op hoge frames, op een behoorlijk steile helling. Van de verbinding met het net gaan mogelijk de handen van Nederlandse netbeheerders jeuken, maar blijkbaar werkt het allemaal...

Nog een exemplaar van een forse tracker (een van diverse op deze lokatie, aantal onbekend). Waarschijnlijk van hetzelfde type als op de eerste foto, met de karakteristieke twee "tochtgaten" bovenin het paneel veld. Gezien het origineel, en een andere foto van de achterzijde met, moeizaam leesbaar, het etiket, lijkt het hier te gaan om de byzondere Sanyo HIT modules (het Japanse Sanyo is onderdeel van Panasonic) met het afwijkende bijna hexagonale cel type wat ik eerder op beurzen als Intersolar ben tegengekomen (eerste al op IS 2008, zie detail foto). Dat module stamt uit de HDE serie, en die had/heeft module types van 220 tot en met 240 Wp. Gaan we uit van een middelmatig type van 230 Wp, zou zo'n tracker een nominaal (DC) vermogen van 24,84 kWp kunnen hebben. Dat is niet mis.

Detail van het op de vorige foto zichtbare naambordje. De webmaster van Polder PV heeft weliswaar een academische opleiding genoten, maar zijn "Grieks" is van een zeer roestige kwaliteit. Gelukkig is daar het veel wetende internet, en die brengt ons met hulp van deze Wikipedia pagina op een naam van een voortvarend Grieks bedrijf: Dolapsakis S.A. Vernoemd naar, blijkbaar, de founding father en CEO, de heer Nikitas Dolapsakis.

De website van deze PV-systeem exploitant was in een vloek en een zucht gevonden, u vindt die site hier. Daar wordt geclaimd dat deze projectontwikkelaar maar liefst 100 PV parken op Kreta zou hebben opgeleverd. Wat dus de reden is dat L. Peters, de leverancier van de mooie foto's op deze webpagina, snel op die PV-parken stuitte toen hij rond ging toeren. Daarbij moet echter wel een aantekening worden gemaakt: die zonnestroom parken zijn beslist niet van het formaat die we gewend zijn uit een mediterraan land als Spanje, waar giganten van soms enkele tientallen MWp zijn neer "gepleurd" in (2007-) 2008 voordat de regering (op desastreuze wijze) ingreep, en die absurde afzet markt in een keer weer volledig in elkaar klapte. U vindt verschillende van die PV monsters op de TOP50 pagina van collega Denis Lenardic van PVResources.com. Want op de homepage van Dolapsakis staat dat ze in totaal "ruim 7 MW" aan PV-projecten zou hebben gerealiseerd de afgelopen jaren. Als dat uitsluitend Kreta zou betreffen, zouden hun projecten daar dus "slechts" gemiddeld zo'n 70 kW[p] groot zijn. Dat kun je dus beter bestempelen als "kleine PV-parkjes" die her en der in het landschap zijn geplaatst.

Wat natuurlijk onverlet laat: Op een bewonersaantal van zo'n 625.000 Kretenzers zou alleen al de portfolio van Dolapsakis neerkomen op een gerealiseerd PV-vermogen van een respectabele 11 Wp per inwoner (daarbij dus alle andere PV projecten en particuliere installaties nog uitsluitend). Het extreem rijke Nederland heeft inmiddels met zeer veel moeite en talloze mislukte subsidie systemen slechts iets van 100 MWp gerealiseerd, in vele jaren tijd. Dat is een erg magere, schamele, en diep fossiel gekleurd schaamrood op de kaken brengende 6 Wp/inwoner. Het arme Kreta doet het alleen al met de Dolapsakis projecten bijna twee maal zo goed...

Weer een ander type tracker, met zo te zien multikristallijne modules (BP Solar? - zie verderop), met op het voorste exemplaar in drie velden (waarvan het middelste iets naar boven is verschoven), 81 modules. Bij een module type van 200 Wp per stuk zou dat per tracker neerkomen op dik 16 kWp per zonvolger. Bij deze foto trekt mijn blik direct naar rechts, want ik zie daar een "informatiebord". Dus even de foto van L. uitvergroten:

Het meest belangrijke element is natuurlijk dat nog net zichtbare stukje tekst tussen de Griekse symbolen, met "80 kwp". Wat ik hier interpreteer als een zonnepark met een opgesteld nominaal vermogen van 80 kWp. Als bovenstaande tongue-in-cheek berekening per tracker correct zou zijn, zou het dan om een klein PV-parkje met slechts 5 zonnevolgers kunnen gaan. Ik zie er op de grote foto inderdaad maar 5, en ook op andere foto's van L. is dat "een normale schaalgrootte", zo lijkt het. Mogelijk dat het ook iets te maken heeft met de aanwezige net capaciteit. Die zal in het dunbevolkte binnenland van Kreta sowieso niet erg hoog zijn. En dan kun je dus op een lokatie niet enorme zonnestroom parken van honderden of zelfs een paar duizend kWp kwijt...

Een ander detail is, naast een reclamebord voor het lokale constructie bedrijf (General Construction Engineering), de naam van de projectontwikkelaar van dit park, "Environ Investing in Nature". Na iets langer zoeken vond ik dit Griekse bedrijf in duurzame zaken, onder deze website (Engelstalige deel, opstarten duurt even). Het blijkt volgens eigen zeggen een van Griekenland's grootste "EPC contractors" te zijn die zo te zien een exclusieve klant ("Authorised Distributor") van BP Solar is. Die trouwens recent heeft aangekondigd de module productie te gaan staken... Te zien aan hun website hebben ze ook minstens een interessant CPV parkje gebouwd: installaties waarbij gebruik gemaakt wordt van concentrator systemen in combinatie met PV (denk daarbij bijvoorbeeld aan de ISE spin-off Concentrix Solar, die al enige tijd onder de noemer Solaico wordt vermarkt).

Er staan veel foto's op die EIN site, alleen is het vertalen van de meestal in Grieks gestelde informatie iets teveel werk voor Polder PV. Wederom opvallend bij die foto's, net als bij collega ontwikkelaar Dolapsakis: het gaat vaak om kleine PV-parkjes met slechts een paar grote trackers, een vaste vrije-veld opstelling met een "bescheiden" aantal zonnepanelen, of relatief kleine industriële daken met zo'n 400 modules (grofweg 80-100 kWp). Dus geen monster centrales.

Wederom een iets ander type tracker met alweer een iets andere verdeling van de modules. Op deze dubbel-assige zonnevolger liggen maar liefst 126 monokristallijne modules (bij conservatief geschatte 190 Wp exemplaren zou dat een totaal nominaal vermogen van zo'n 24 kWp kunnen zijn). Let op de stevige betonnen voet cq. fundament: de energetische terugverdientijd van dit soort tracker stations is een stuk ongunstiger dan bij vaste frame opstellingen.


^^^
KLIK op plaatje voor uitvergroting

Fraai vergezicht vanuit de heuvels richting kust, met bij de pijlkoppen door PPV aangegeven diverse kleine PV-installaties met telkens enkele grote trackers (ongeveer 6-7 stuks per lokatie) op vrije plekken tussen de boomgaarden in.

Op deze laatste prent van L. de achterzijde van een hoog op een heuvel opgesteld, fors ge-exponeerd tracker station (vermoedelijk het in 2 foto's eerder getoonde exemplaar), met in de diepte heel vaag zichtbaar bij de gele pijlkop een van de vele kleine PV-installaties die blijkbaar in Kreta her en der in het landschap zijn te vinden (detail: zie inzet). Met enige moeite de foto beschouwend, lijkt het wederom om een installatie met 7 redelijk dicht op elkaar staande trackers te gaan. Zo te zien direct achter een olijfboomgaard. Prima ingepast. Ik schat in dat de Kretenzers het oerhollandse onzin-construct "horizonvervuiling" helemaal niet kennen...

L.: Zeer hartelijk dank voor deze fraaie foto presentatie!


Webpagina opgemaakt op 25 oktober 2011, en gepubliceerd op 26 oktober 2011.

 


© 2011 Peter J. Segaar/Polder PV, Leiden (NL)