PV
hagel drama Someren e.o. |
Hagelstorm over ZO Nederland 23 juni 2016Schade aan zonnestroom installaties - een fotografisch document
Summary Samenvatting The photograpic
material presented on this web page is from anonymous sources known to
Polder PV, is copyright-protected, and may not be used without permission! Hagel schade gevallen op PV-systemen in Someren e.o. (Noord-Brabant)
(1) Schuurtje met - hier zichtbaar - 3 zonnepanelen die over een dakrand uitsteken, en die talloze fatale inslagen verwerkt hebben gekregen. En zonder meer afgeschreven kunnen worden. Meestal blijken mensen wel een - dekkende - verzekering te hebben. Maar dat is beslist niet altijd zo, dus die mensen hebben een serieus probleem. Dringend advies is om de installatie direct af te schakelen, en om de panelen van het dak af te laten halen. Het zijn immers gelijkstroom generatoren, en zwaar beschadigde panelen kunnen elektrisch nog steeds actief zijn als de zon schijnt (zelfs als het bewolkt is). Maar zijn onder dergelijke condities, die bovendien onder invloed van regen en wind erger worden, risicovolle "apparaten", die afgevoerd dienen te worden. (2) Het maakte in het ergst getroffen gebied weinig uit of het plat dak of schuindak systemen betrof. Van deze "all-black" monokristallijne PV installatie met 60-cels panelen zijn minstens 4 van de 15 modules (27%) visueel zwaar beschadigd, met heftige krater inslagen in het dekglas. Maar alle andere panelen dienen minimaal middels elektroluminescentie te worden gescand. Het vermoeden is dat ze ook zullen moeten worden afgeschreven, omdat meerdere cellen onder het dekglas in die modules zeer waarschijnlijk (ook) zijn beschadigd door de enorme hagel inslagen op de generator. Zoals het EL beeld van Solar Tester in Someren al heeft laten zien (Twitter foto!). Modules met gebarsten cellen dienen, na overleg met en toestemming van de verzekering, met gezwinde spoed naar een zonnepaneel inzamelpunt (ter recycling) te worden afgevoerd, want ze zijn niet te repareren (bij het lamineer proces wordt een "integraal verbond" tussen cellen, inbeddingsfolies, glas, "backfoil" aan de onderzijde, en het frame gerealiseerd). Beschadigd op het dak liggend, met thermische uitzetting/krimp wat verder gaat inwerken op de integriteit van cellen en de verbindingen daartussen, gecombineerd met de modules binnendringend lucht en water, worden het potentiële elektrische "hazards". Volgens de inzender van de foto lijkt het gebied waar het echt tekeer ging een "relatief smalle strook" te betreffen. In de korte tijd die deze inzender ter beschikking had, kon praktisch geen (visuele!) schade in de zuidelijk van Someren gelegen buurtschappen Someren-Eind en Someren-Heide worden vastgesteld. In Someren zelf bleken in een 10-tal straten aan de zuid-zijde van het dorp vrijwel (?) alle PV installaties schade te hebben opgelopen, wat al aangeeft dat ook binnen zo'n hagel "complex", er grote lokale verschillen kunnen optreden op het gebied van het niveau van "destructieve power".
(3) Zelfs behoorlijk steile schuine daken, zoals in bovenstaand voorbeeld, waren niet gevrijwaard van heftige inslagen. Óf de (grote) hagel is er vrij horizontaal tegenaan geslagen / gewaaid, en/of de destructieve kracht van de grote hagelstenen is ook nog aanwezig als de inslaghoek op de ondergrond vrij groot is (aannemend dat de zware hagel "vrijwel verticaal" uit de lucht kwam vallen in dit voorbeeld). Van deze 27 panelen tellende generator is het dekglas van drie exemplaren (11%) ernstig beschadigd. Wat mee lijkt te vallen. Maar de schade kan veel groter zijn dan oppervlakkig gedacht, omdat álle panelen in dit veld ook zware inslagen moeten hebben gehad (gezien het inslagbeeld van 3 genoemde exemplaren). En derhalve ook al kapotte cellen en/of cellen met microcracks kunnen bevatten. Die moeten dus beslist ook door een elektroluminescentie scanner, om elke twijfel over eventuele gevolgschade te kunnen wegnemen. En om problemen met de verzekering - én met de installateur die het systeem heeft verkocht - op dat vlak voor te zijn.
(4) Op bovenstaande foto, met een combinatie van zonnepanelen onder een lage hellingshoek op een dakkapel, met zij-afdichting van het frame (schade beeld niet bekend), erboven ook nog een in-dak "setje" van 2 landscape-georiënteerde (all-black) monokristallijne 60-cels PV modules. Het rechter zonnepaneel heeft een enorme inslag "krater" in het glas, en nog wat kleinere getroffen plekjes (waarschijnlijk ontstaan nadat de grote inslag de integriteit van het dekglas fataal heeft aangetast). Het linker module lijkt niet beschadigd te zijn, maar dat hoeft slechts "schone schijn" te zijn, en dient nader te worden onderzocht (micro-crack controle). Bij - waarschijnlijke - totale vervanging moet kritisch gelet worden op eventuele schade aan het omliggende waterkerende materiaal, en dient bij herstel de waterdichtheid van het dak contractueel te worden geborgd - en schriftelijk te worden herbevestigd door de reparerende partij. Let op dat ook een nokpan van dit nog behoorlijk nieuw ogende dak er aan moest geloven (direct boven de grote hagel inslag). Ook het 2e exemplaar aan de linkerkant daarvan lijkt te zijn beschadigd. (5) Deze foto, van een uit 18 monokristallijne 60-cells modules bestaande PV installatie, laat de destructieve kracht van de grote hagelstenen goed zien. Minstens 3 enorme "bom"kraters met soms ver over het hele paneel uitstrekkende kringvormige barst patronen zijn te zien in het dekglas van de modules. En, bij het module midden bovenaan, ook nog een "halve" op de rand van het paneel. Alle visueel duidelijk verwoeste panelen hebben daarnaast (of alleen) vele kleinere inslag sporen. Zoals eerder reeds gesuggereerd, zijn die waarschijnlijk ontstaan nadat de eerste "trigger" inslag de integriteit van de glasplaat heeft aangetast. En toen de interne spanning er af was, volgende inslaande hagelstenen hun verder verwoestende werk hebben kunnen doen. I.t.t. bij de omliggende panelen die "in het geheel niet" lijken te zijn getroffen. Maar die beslist ook enorme inslagen gehad moeten hebben. En waarvan de integriteit van de kwetsbare, onder de glasplaat liggende zonnecellen, zacht uitgedrukt, beslist mag worden betwijfeld. Ook deze installatie, met 33% direct zichtbare (heftige) schade, zal hoogstwaarschijnlijk volledig moeten worden afgeschreven. Mogelijk op de interne, in huis aanwezige bekabeling, omvormer etc. na, maar dat dient te worden afgestemd met de verzekering en de installateur. Op dit dak lijken de (zichtbare) dak- en nokpannen om het module veld heen niet te zijn beschadigd. (6) Een residentiële installatie met modules gericht op twee windrichtingen (foto hierboven). Desondanks zijn zonnepanelen in beide, haaks op elkaar staande oriëntaties (visueel) beschadigd. Een exemplaar linksonder (met 2 grotere inslag plekken en wat kleintjes), en een monokristallijn all-black module, met een verbijsterend grote deuk, 90 graden daarvan afwijkend georiënteerd (rechtsboven). Ook het dakraam linksboven is aan diggelen. En dat is nog niet alles. Gezien de enorme hagelstenen die op dit huis moeten zijn gevallen, is het vrij waarschijnlijk dat het hele PV-systeem zal moeten worden afgeschreven. Omdat de zonnecellen in de diverse niet zichtbaar beschadigde modules (uit originele foto zichtbare systeem 4 van getoonde 25 panelen visueel aangetast, minimaal 16%) beslist intern ook heftig kunnen zijn beschadigd. Wat in theorie tot een total-loss zou kunnen gaan leiden. Door een anonieme inzender werd vastgesteld dat in de hevigst getroffen locaties zo'n beetje alle modules op platte dakken volledig leken te zijn vernield (zoals op de onderstaande foto), terwijl bij schuine daken er altijd (op het oog) enkele panelen waren die geen schade vertonen. Vooral installaties die op het zuid-westen cq. het westen waren gericht (de richting van de naar Someren oprukkende "supercell"), hebben het zwaar te verduren gehad. Je had in dit specifieke geval dus "gewoon mazzel", als de installatie richting ZO of oost was georiënteerd (zie foto sporthal aan het eind van deze pagina). Aangezien de windrichting in Nederland overwegend ZW is, zou dit een factor kunnen gaan worden als supercells vaker gaan optreden in Nederland / Europa. Wat waarschijnlijk "een gegeven" is, gezien de opwarming van de atmosfeer, recente video documentatie van echte tornado's in Servië en boven Hamburg, en talloze "heftig weer" rapportages binnen de EU...
(7) Deze uit verschillende delen (plat dak, horizontale ligging, en schuin dak, 2 foto's) bestaande residentiële PV installatie kan waarschijnlijk in zijn geheel worden afgeschreven, ook al lijken er - met name op het schuine dak segment - panelen "onaangetast" door de mega-hagel. Deze (ook auteursrechtelijk beschermde) foto's verschenen eerder op de "bloopers" pagina, en in het Polder PV artikel gepubliceerd op 7 juli 2016. Deze verschrikkelijke beelden, en de door de inzender in hetzelfde bericht gerapporteerde schade gevallen, gaven voor mij de doorslag, dat de schade aan PV-systemen veel omvangrijker moet zijn geweest dan aanvankelijk wellicht nog door velen in de sector werd gedacht. Ook dunnelaag projecten vernield
(8) Toen deze installatie werd opgeleverd was het een prachtig dunnelaag "BIPV" (building integrated PV systeem) project, wat op knappe en elegante wijze tussen de resterende leisteen dakpannetjes in werd geïntegreerd in het dak. De ter zake kundige ooggetuige van de beschadigde generator vermoedt dat dit hetzij TSMC, of Stion CIGS dunnelaag panelen zijn. Er waren/zijn niet zoveel dunnelaag modules op de markt van dit formaat (en met het getoonde grijzige uiterlijk), dus dat is best mogelijk. Als het TSMC zou zijn geweest, zal er helaas naar een ander module leverancier omgekeken moeten worden, omdat dat bedrijf, ondanks haar populariteit bij een kleine groep kopers, al eind augustus 2015 is gestopt met de productie. Het management in Taiwan vond dat, ondanks een bereikt efficiëntie record voor haar modules, het economische perspectief te slecht was voor haar producten, in een extreem competitieve wereldmarkt. Het "inslag patroon" op deze modules lijkt beduidend verschillend van dat op de "wafer-based" kristallijne zonnepanelen elders op deze pagina. Dat is logisch, want in die kristallijne (Si) panelen zitten 60 (tot soms 72) "relatief dikke" afzonderlijke wafer-based zonnecellen met diktes tussen de 150 en 175 micrometer (grofweg 0,2 mm.). Die met (geavanceerde) soldeertechnieken en metalen strips aan elkaar moeten worden bevestigd. Dunnelaag modules hebben foto-actieve laagjes die hoogstens slechts "enkele 10-tallen" microns dik zijn, en soms zelfs nog veel dunner (afhankelijk van technologie en van de producent). Deze modules worden "monolithisch"* gemaakt: de complete oppervlakte aan fotovoltaïsch materiaal voor het module moet in een keer worden geproduceerd, het bestaat niet uit mechanisch aan elkaar te koppelen "losse rigide eenheden" (er wordt wel een "cel-structuur" gecreeërd, maar dat wordt over de gehele oppervlakte van het dunne materiaal gedaan middels geavanceerde laser technieken en diverse chemische ets operaties). De Stion modules blijken, mét een dubbele glasplaat (bovenste bestaande uit "tempered glass") iets van 6 mm. "dik" te zijn (product pagina). Daar staat tegenover, dat kristallijne, wafer-based modules meestal een enkele glasplaat (wederom: tempered glass) van vaak zo'n 3,2 mm. aan de voorzijde hebben, en een dikke, UV-straling bestendige, flexibele folie aan de achterzijde. * Kramer: "een onsplitsbaar geheel vormend" Het grote verschil is natuurlijk, dat als een klassieke, "wafer-based" Si module een fatale inslag, en verdere glasplaat vernielende hagelstenen te verwerken krijgt, het aan elkaar gesoldeerde verbond van relatief dikke, het "paneel" vrijwel opvullende zonnecellen, het module nog langere tijd enigszins bij elkaar weet te houden. Zeker als de backsheet als dragende ondergrond van het cellen verbond (grotendeels) intact blijft. Echter, als de bovenste glasplaat van een dunnelaag module het heeft begeven door die beruchte "fatale" eerste inslag, is er intern geen "dragende" (cellen) structuur die weerstand biedt (de foto-actieve laag zelf is extreem dun), behalve de onderliggende glasplaat. Als ook die het begeeft, bijvoorbeeld, door een volgende inslag (de onderste plaat bestaat bij Stion niet uit tempered glass...), is er geen redden meer aan, en zakt het hele module in elkaar, als er vrije ruimte onder zit. Wat natuurlijk, noodzakelijkerwijs (afvoer warmte) altijd het geval is. Dat lijkt in bovenstaande foto zeer duidelijk te zijn geschied met deze installatie. Het gebarsten paneel en de 2 exemplaren (deels) verscholen achter de boom lijken alleen nog maar een gebarsten bovenplaat te hebben, met sowieso een beduidend ander schadepatroon dan bij alle andere wafer-based (kristallijne) panelen die u elders op deze pagina aantreft. De groep van 3, en het paneel helemaal linksonder, lijken echter dermate zwaar te zijn getroffen, dat ook de onderste glasplaat het heeft begeven, en het hele "glas-verbond", mede door de doorgaande hagelregen, is ingezakt, en het paneel een grote "kuil" vertoont. Dat is zeer goed zichtbaar in het detail van de groep van 3 modules, waarvan ik een vergroting heb uitgelicht. Het module links onderaan in dat groepje heeft zelfs een open krater, waar een grote hagelsteen kennelijk dwars door de twee glas lagen heen is geslagen (wellicht na een eerste event wat beide glasplaten al ernstig heeft verzwakt). Er zijn andere "vlekjes" op de ogenschijnlijk niet getroffen panelen te zien, die op hagelinslagen zouden kunnen duiden (wat niet vreemd is, die zijn natuurlijk ook meermalen door dikke hagelstenen getroffen). Maar de (front) glasplaat heeft het bij die modules gehouden. Omdat het bij dunnelaag panelen niet om breekbare wafers gaat, maar om een totaal ander, module dekkend, homogeen soort materiaal (vaak een mix uit halfgeleiders e.d., zoals - bij Stion - CIGS), moet hier door specialisten naar worden gekeken. Met name of de ogenschijnlijk niet getroffen panelen geen (onzichtbare) interne schade hebben opgelopen (wat bij kristallijne wafers beslist wél het geval lijkt te zijn). Ook hier zal de eigenaar mogelijk externe hulp in moeten gaan roepen, want ik vrees dat dit soort schade aan een dunnelaag PV-generator vooralsnog Neuland is voor een willekeurig verzekeraar. Mogelijk dat deze de handen in dit specifieke geval over het hart strijkt, de PV modules allemaal uit voorzorg total-loss verklaart, de verzekerde schade uitkeert, en er een renovatie traject ingezet kan worden. Wat in dit buitengewone geval (prachtige "in-dak" constructie) sowieso nog een heel "verhaal" gaat worden voor de getroffen bewoners. Want als er een total-loss verklaring afgegeven gaat worden, moet de complete generator er af, en ligt mogelijk het dak open, afhankelijk van de hier verkozen "in-dak constructie". Let in bovenstaande foto (en in de inset - detail) ook op de beschadigde, deels zelfs verdwenen kleine "dakpannetjes", met name aan weerszijden van de zonnepanelen. Ook hier heeft de supercell meedogenloos huisgehouden, dat mag duidelijk zijn... (nagekomen) Deze dunnelaag installatie in Someren bleek na drie maanden, toen we aan het eind van een lange fietsvakantie in het gebied waren, te zijn hersteld. Zie foto op link pagina hagelschade zonnepanelen ZO Brabant. Het ergste, zoals reeds gevreesd - agrarische sector grote schade
(9) Zoals reeds gevreesd, kreeg ik ook een foto van een groot, mij bekend agrarisch PV project, wat nog maar een paar jaar oud is, toegestuurd. De vernietiging op grote schaal is hier wel zeer expliciet zichtbaar. Niet "een paar panelen gebarsten, en de rest ogenschijnlijk in orde" (wat waarschijnlijk ook niet het geval is, bij de residentiële systemen getoond op deze pagina). Maar massale, onmiskenbare "zichtbare" schade aan de complete generator op het dak van dit intensieve veeteelt bedrijf, bijna anderhalve kilometer verwijderd van de meeste schadegevallen getoond op deze pagina. Ik telde aan het complete PV systeem op het uit twee delen bestaande dak slechts iets van 12 panelen (minder dan 3% van het totaal!) die ogenschijnlijk niet leken te zijn beschadigd. Maar u hoeft na het bestuderen van deze detail foto geen verzekeraar te wezen om te concluderen dat deze hele PV generator afgevoerd zal moeten worden naar de recycling: ook die 12 panelen kunnen nooit zonder interne kleerscheuren aan die hagel-hel van 23 juni 2016 zijn ontsnapt. Bij hogere vergrotingen zijn, naast de massaal ("bijna 100%") beschadigde zonnepanelen, ook beschadigingen van, en gaten in het nog slechts een paar jaar oude golfplaat dak te zien. Op een ander deel van hetzelfde complex, waar mogelijk waterschade gevoelige apparatuur onder het dak stond, is kennelijk provisorisch, met de PUR spuit getracht om het hier zwaar beschadigde golfplaat dak snel enigszins waterdicht te maken. Overal zijn de "PUR" proppen te zien, maar aan de onderzijde zijn nog een hoop niet met PUR gevulde gaten in het golfplaat zichtbaar. Links wederom een bijna 100% beschadigd zonnepanelen veld. En op de vertikale façade zijn zelfs talloze deuken van de meedogenloos tegen de wand beukende mega hagel te zien. Het was hier, en in de verre omtrek, Armageddon, die beruchte 23e juni 2016. Het is niet zeker of dit project SDE ("+") subsidie heeft gekregen, er zijn verschillende geanonimiseerde beschikkingen voor Someren, dus in theorie is het mogelijk. Maar ik ken uit de wijdere omtrek meerdere SDE beschikte projecten die al langer zijn opgeleverd, dus u kunt er vergif op nemen dat als dergelijke installaties in de ergste hagelzones hebben gelegen, en ze (deels) W., ZW of zelfs Z. georiënteerde PV generator delen zullen hebben gehad, dat ook die een lot zoals bovenstaand project toont niet hebben kunnen ontlopen. En dat betekent: generator afschakelen (alleen al vanwege de verzekering, en om gevolgschade te voorkomen). Geen zonnestroom productie. En dus ook geen SDE exploitatie vergoedingen meer, zo lang als er geen vervangende generator op het dak ligt en deze zal zijn aangesloten aan het net. Ondertussen blijft de subsidieperiode gewoon doorlopen, er komen geen inkomsten meer binnen (niet alleen SDE subsidie betreffend, maar natuurlijk ook de stroom hoeveelheid die op het net werd gezet en die aan een willekeurige marktpartij werd verkocht). De - financiële - ramp is voor dergelijke agrariërs bovenop alle andere ellende waar ze mee zitten niet te overzien. Want de installatie is reeds betaald, er zijn hoogstwaarschijnlijk forse leningen voor aangegaan, en de inkomsten stroom is na deze verschrikkelijke ijsstorm en watersnood, welk een "foute" benaming in dit geval, direct opgedroogd... Als dit veel met SDE subsidie "gezegende" bedrijven in deze contreien zou hebben betroffen, zal dit, gezien het feit dat het om vaak (zeer) grote PV projecten gaat (van soms een paar honderd kWp per stuk) beslist een zoveelste domper op de "realisatie van de belangrijkste regeling voor duurzame energie productie in Nederland" kunnen zetten. In hoeverre dat daadwerkelijk a.g.v. het "supercell event" het geval is geweest, en op welke schaal eventueel "volgens plan te realiseren, via SDE gesubsidieerde zonnestroom productie" voor langere tijd kan zijn weggevallen (sowieso momenteel in de normaliter "zonrijkste zomerperiode"), is nu nog louter bron voor speculatie. Mooie afsluiter ? (nagekomen: neen, géén "mooie afsluiter", zie voetnoot **) In Someren kende ik ook een sporthal met een PV installatie van 250 panelen die vlak bij een van de ergst getroffen gebieden staat. Deze hal werd ook bezocht, en daar werd door de anonieme fotograaf dit vooralsnog bemoedigende tafereel aangetroffen:
Ik zeg met nadruk natuurlijk ogenschijnlijk geen schade alhier, want zoals de fotograaf (vakkundig op het gebied van zonnestroom) ook terecht opmerkte bij deze foto van een met een fraaie PV generator gevuld dak op een sporthal: "Ook in Someren (hagelgebied) zonder zichtbare schade maar ik ben heel benieuwd of hier iets aan onderzoek aan gedaan zal worden...". Dat voorbehoud is volkomen terecht, gezien de major damage aan de niet ver van onderhavig exemplaar af gelegen installaties die deels in de foto reportage zijn opgenomen op deze web pagina. Het grote geluk bij het hier getoonde project is, dat het daksegment waar u naar kijkt op OZO is gericht, en dus vrijwel "in de luwte" van de opkomende hagelstorm moet hebben gestaan. Maar of dit betekent dat er in het geheel géén hagel inslagen op deze dakhelft zijn geweest, of dat er middels allerlei rare wervelwind patronen alsnog klappen kunnen zijn uitgedeeld (met name tegen de bovenkant van de bovenste modules), is alleen maar naar te raden. Misschien kan een dergelijk project "geen enkele zichtbare schade in het rampgebied" met enkele modules meegenomen worden in een eventueel grootschalig onderzoek middels EL scanners, als referentie systeem voor het totale schadebeeld? ** Nagekomen (25 sep. 2018). Kennelijk was mijn perceptie "ogenschijnlijk" destijds toch een correcte. Eindhovens Dagblad meldt namelijk op 25 september 2018 (!) dat er toch forse hagelschade is geconstateerd, op dit grotendeels OZO gerichte systeem (NB: er blijken ook 2 strookjes op ZZW ter zijn gericht, die zullen sowieso forse klappen hebben gehad tijdens de mega-hagelstorm). ED heeft het zelfs over "verwoeste" zonnepanelen, al heb ik zelf het najaar van 2016 de installatie gezien, en was er toen geen directe externe schade waar te nemen. Blijkbaar dus toch wel "interne" malheur, waarschijnlijk vastgesteld via elektroluminescentie beelden. Het hele systeem gaat nu dus toch vervangen worden, kennelijk op kosten van de verzekering. Daarbij wordt trouwens nu gedacht aan het ter beschikking stellen van de nieuwe panelen voor een nog op te richten postcoderoos cooperatie. Conclusies, vragen, aanbevelingen De toch wel heftige documentatie op deze pagina, doet de nodige conclusies en vragen opwerpen. En alvast enkele premature aanbevelingen. Conclusies
Aanbevelingen
Grote dank aan de anonieme inzenders voor het foto materiaal. Mocht u zelf nog duidelijke cq. sprekende hagel schade foto's aan PV (of thermische zonne-energie) installaties hebben uit het getroffen gebied of van elders, of eventuele scan foto's van onderzochte modules uit het gebied (elektroluminescentie), houdt Polder PV zich aanbevolen voor plaatsing. Gaarne daarbij aangeven welke copyright vermelding daarbij moet, of dat een evt. inzending alleen anoniem mag worden geplaatst. Neem s.v.p. contact op per e-mail gericht aan Polder PV. Links Uitgebreide documentatie werd al van meet af aan door Polder PV in een separaat artikel op zijn "zonne-energie blooper" pagina gegeven. Deze pagina is vanaf de dag na de ramp, 24 juni 2016, regelmatig van nieuwe links en informatie over het thema "hagel en zonnepanelen" voorzien. Zie alhier. Schade PV installaties ZO Brabant (veel) groter dan gedacht (7 juli 2016): Naar gelang het aantal meldingen van kapotte PV panelen en -systemen groeide, werd de onrust groter. Die onrust werd flink versterkt door het hier gelinkte artikel van 7 juli jl. En vond voorlopig haar culminatie in het uitgebreide foto document op de huidige webpagina. Pagina op website Polder PV geplaatst dd. 11 juli 2016. Voor talloze - wat impact betreft natuurlijk veel leukere - andere foto reportages betreffende zonnestroom, zie overzicht op de betreffende pagina.
|
|