PV
Italiaanse Vooralpen
meten=weten
| |
|
||||||
|
PV
Italiaanse Vooralpen |
meten=weten |
index | |||||
|
|
|
||||
 |
^^^ Van links naar rechts installaties met zo'n 208 (Z-N !!), 260 panelen (idem !), een kleine residentiële installatie met 12 modules (O), en twee W-O daken met in totaal (228 + 276 =) 504 zonnepanelen. Alleen al deze kleine cluster telt dus bijna 1.000 modules (mogelijk, indien wat ouder paneeltype, zo'n 220 kWp). In deze industriële zone zijn echter nog meer van dit soort daken, het geheel kan makkelijk oplopen tussen de halve en een hele MWp binnen een relatief klein gebied. Zo zijn er honderden bedrijfsterreinen met dakvullende installaties in Italië, inderdaad, tot in de Alpen aan toe. Foto genomen vanaf de oostzijde van het dal, vanaf de westrand van het Monte Lessini massief, vanaf de weg naar Sega d'Ala, op ongeveer 800 meter hoogte. Het gefotografeerde project in het dal ligt ongeveer op 350 meter. Voor mee foto's van deze lokatie, zie vanaf hier. |
Summary
The webmaster of Polder PV spent a three weeks mountain walking holiday in early summer 2014 with his partner in the Pre-alps between the fascinating Garda lake and Borgo in Val Sugana (Véneto - Trentino). Several mountain chains were visited, starting with flower heaven Monte Baldo, passing through the northern part of Monte Lessini, crossing the beautiful Carega massif, Catena delle Tre Croci, and spectacular Pasubio (First World War hot-spot). Further crossing NE-wards, visiting the NW part of Altopiano dei Sette Comuni, and ending the sinuous route in Borgo in Val Surgana. No motorized transport means were used during the trip, all trekking was done on foot, with rucksack. Travel to and fro Italy was by (night) trains, and from Borgo by bus towards Rovereto, where the trip back was again with (night) train via Munich, to end again near our apartment in Leiden (Netherlands).
All
photographs on this webpage unless indicated otherwise copyright:
©
2014 Peter J. Segaar/www.polderpv.nl, Leiden (Netherlands)
(photo's with blue lining clickable for enlargement)
Zie ook de vele andere fotoreportages op Polder PV.
Introductie
Achttien jaar geleden, in 1996, toen ik wat jonger was en "nogal" bizarre fietstochten maakte door de bergen, "toucheerde" ik voor het eerst de noordwestelijke hoek van het Gardameer tijdens een waanzinnige inspannende vakantie. "Daar wil ik nog eens heen", had ik met mezelf afgesproken. Ook omdat Monte Baldo, het imposante massief aan de oostzijde, in onze botanische kringen als "bloemenhemel" bekend staat. Derhalve werden deze contreien ditmaal voor mijn partner en ondergetekende een startpunt voor een heftige wandeltrip van drie weken, tussen het Gardameer en Borgo in Val Sugana. Naast het relatief bekende Monte Baldo massief, doorkruisten we daarbij de kalkrijke Italiaanse Vooralpen, door berggebieden die in Nederland zeer matig tot slecht bekend zijn. Lekker rustig, zeker omdat we daar weer in het voorseizoen waren (16 juni tm. 6 juli). Tijdens onze trektocht kwamen we - uiteraard - weer de nodige zonnestroom systemen tegen (zonder daar speciaal naar "op zoek" te gaan). Deze special bevat een foto impressie van die solar encounters, die ik gaarne met u wil delen.
Rondje Monte Baldo
Op 12 juni met wat opstartprobleempjes de nachttrein naar München genomen. Althans: deze was door storm/regen schade rond de grens feitelijk uit de dienstregeling gehaald. We moesten met de trein naar Zevenaar, en daar met bussen (inclusief eentje met grote aanhanger voor de fietstoeristen) naar Keulen, waar we kort na twaalf uur 's nachts op de City Night Line konden stappen. We sliepen relatief goed in de gereserveerde couchettes - we zijn inmiddels gepokt en gemazelde nachttrein reizigers. We hadden ruim gereserveerd, maar ondanks een forse inhaalrace van de nachttrein hadden we in München we 's ochtends krap een kwartier de tijd om over te stappen op de gereserveerde sneltrein. Waarbij we via Innsbruck (Oostenrijk), Brennerpas (> Italië), Bolzano, en Trento in het warme Rovereto uitstapten. Verder met een boemeltje naar Peri in Val Lagarina oostelijk van Monte Baldo, waar onze voettocht feitelijk is begonnen.
Ik heb de hele route van de vakantie geplot op een Bing Maps weergave van de Alpen regionen die we hebben doorkruist (in rood; dagtochten zijn in blauw weergegeven):
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Background © BingMaps
We hebben in totaal 8 maal "wild" gekampeerd (waarvan eenmaal vlak bij een berghut, met toestemming), 8 maal op officiële campings (meestal de typische Italiaanse "caravanparkjes" met af en toe een plekje voor een paar tenten), hebben 4 maal in berghutten overnacht, en twee maal in een hotel (Ala en Borgo). Meest problematisch was, gezien het feit dat we in de Zuidelijke Kalkalpen rond trokken, schoon drinkwater. Gelukkig konden we door aangegeven bronnen op topografische kaarten "een eind" komen, maar makkelijk was dat niet altijd. Soms vulden we al onze half- en liter flessen bij een café, waar we dan op een wild kampeerplek een nacht mee konden doorkomen.
Vanuit Peri zijn we begonnen aan een meerdaagse traverse over het Monte Baldo massief.
Terugkijkend vanaf onze eerste klim, naar de brug over de stroomversnellingen in de Adige (Duits: Etsch). 20 op west georiënteerde zonnepanelen, landscape op een huis in Rivalta, Val Lagarina.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Vanaf hetzelfde uitzichtpunt deze woning aan de bosrand in het dal, met op de oostzijde (OZO) van het schuine dak een dakvullende PV-installatie van 68 modules, mogelijk zo'n 17 kWp (indien 250 Wp modules zijn gebruikt). Te zien aan het zwembad en de auto's ("macchina") lijken deze bewoners "onder de pannen" te zijn ...
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Kennelijk hadden deze bewoners echter nog niet genoeg aan een "half dak" vol zonnepanelen, want aan de noordzijde van het huis stonden ook nog eens 3 forse trackers ("zonnevolgers") aan de rand van de wijngaarden. Elk met 30 monokristallijne zonnepanelen, subtotaal 90, totaal dus zelfs 158 PV-modules, mogelijk bijna 40 kWp. U mag zelf bedenken waarvoor ze al die stroom nodig zouden hebben. In Italië zou je met zo'n gecombineerde PV-installatie ver over de 50.000 kWh zonnestroom op jaarbasis kunnen opwekken, als het niet meer is.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Doorkijkje vanaf de dalbodem richting de drie hierboven vanuit de bergwand getoonde solar trackers (Italiaans: Inseguitore solare). Het bordje stelt niet dat je niet mag "schrikken", maar dat je hier geen afval mag dumpen...
Voor de lokatie situatie van boven, zie ook de Bing Maps link.
Via Ferrara di Monte Baldo en een overnachting op de vlakte van Valfredda, zijn we via de waterscheiding van Monte Baldo in de fantastisch gelegen Rifugio Telegrafo G. Barana (2.147 m.) terecht gekomen, waar we hebben overnacht.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Forse inzet van een scala aan zonnepanelen op een werkruimte voor een zendstation, waar ook een kabelbaan eindigt, bij Rifugio Fiori del Baldo op de gelijknamige, spectaculaire bergketen die de oostzijde van het Gardameer domineert. Vanaf het pad over de berggraat is er bij goed weer continu een spectaculair uitzicht over het grote meer, de foto is genomen op 1.815 meter hoogte. Ik telde zeker 36 modules van verschillende types en ouderdom (incl. oude smalle monokristallijne modules met ronde cellen, die je nog vaak ziet in Italië). Op de achtergrond het begin van de uitgestrektheid van de Po-vlakte.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Zijaanzicht van het gebouwtje met de 3 rijen met zonnepanelen, op frames gemonteerd in portrait oriëntatie. Links de grote zendmast.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Avondlicht over de bergen ten westen van het zuidelijk deel van het Gardameer, vanaf het terras van de Rif. Telegrafo G. Barana. Onvergetelijk. Midden in beeld het dorp Gargnano.
De volgende dag zijn we wederom via een stukje waterscheiding en Forcella Valdritta (2.107 m), en een enorm lange afdaling met 2 kilometer hoogteverschil, deels via sneeuwvelden vanaf de pas, en kilometers pad door een berghelling met "legdennen" (Pinus mugo) in Malcesine gearriveerd, waar we 2 dagen op de piepkleine camping bij de burcht hebben gestaan.
De bloemenweelde op Monte Baldo ("Garden of Italy", "Hortus Italiae"), was onbeschrijfelijk. Ik toon u slechts een van de talloze plantensoorten die op deze berg zijn te vinden. Het is een van de tot nog toe 1.952 soorten (43% van de alpiene flora op 0,2% van het totale areaal!) die in de eind 2009 gepubliceerde Flora illustrata del Monte Baldo is beschreven.
Metershoge pioenrozen (Paeonia officinalis) vonden we niet ver onder de sneeuwgrens, tegen de rotswand op zo'n 1.850 meter hoogte, in Valdritta onder de gelijknamige bergtop.
Ook steeds vaker te zien in het "landschapsbeeld". Moderne lantarenpaal met zonnepaneel langs de weg in het aan het Gardameer gelegen, fraaie stadje Malcesine. Op de achtergrond Monte Baldo (2.218 m.).
In Italië waren lang de incentive regimes (feed-in vergoedingen onder de Conto Energia regelingen) zo lucratief dat er maximale vermogens op een lokatie werden gelegd. Ook al omdat de zon hier langdurig hoog staat, en fel instraalt, is een bijna horizontale ligging zoals hier getoond op een appartementen blok in Malcesine, een prima investering. Er is duidelijk rekening gehouden met diverse typen obstakels op het dak (de rechter rij heeft zelfs een iets hogere hellingshoek gekregen). In totaal liggen er hier 39 PV-modules. Dat had veel minder geweest als de panelen onder een veel hogere hellingshoek geplaatst zouden worden, waardoor schaduwen van de module rijen de rijafstand flink zouden doen toenemen en er minder capaciteit geplaatst had kunnen worden. Zie ook Bing Maps link.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Enkele uit de kluiten gewassen zonne-energie opwekkende installaties in Malcesine, gezien vanaf de hoge toren van de fraaie burcht, Castello Scaligero (direct gelegen aan het Gardameer, op een rots).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Systeem op appartementen complex met 32 multikristallijne, 60-cellen bevattende PV-modules vlakbij de burcht van Malcesine, gericht op west. De bovenste rij van het linker gedeelte steekt net iets over de nokpannen heen.
Vlak bij de vorige installatie dit volledig tussen de dakpannen geïntegreerde ("BIPV"), op zuid gerichte gecombineerde zonne-energie oogstend systeem. Met bovenaan 6 grote thermische zonnecollector platen, en er onder een veld met 27 multikristallijne PV-modules (mogelijk zo'n 6,5 kWp), uitgelegd tot direct aan de onderste dakpan lijn (genoeg ruimte voor de dakgoot). Op het separate dak linksboven een forse thermische collector met in totaal 56 vacuumbuizen. Hier wordt ruimschoots op zonlicht gebadderd, waarschijnlijk het grootste deel van het jaar.
Van Malcesine-Garda via Monte Baldo naar Ala
Vanaf Malcesine aan het Gardameer zijn we over het Monte Baldo massief bomvol bloemen met een boog weer in twee dagtochten naar Val Lagarina terug gekeerd.
"Afscheid" van Lago di Garda. Laatste terugblik vanaf het "avontuurlijke" Sentiero di Ventrar, langs de kalk abstürze van de noordpunt van Monte Baldo. Blik richting noorden, naar Riva del Garda, Monte Brione, Brenta, etc.
We wandelden o.a. via de fraaie, langs Eerste Wereldoorlog restanten voerende Sentiero della Pace ten noorden van Avio. Zowel vanaf deze zijde, als vanaf de oostkant, de lange klim naar het plateau van Monte Lessini, mooie uitzichten over het dal, waar een typisch Italiaans verschijnsel was te bewonderen, industrieterreinen met talloze PV-daken. Eerst passeerden we in Sabbionara nog dit residentiële dak, waaruit maar weer blijkt dat zonnepanelen ook op nogal "problematische" daken (kunnen) worden neergelegd:
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Lastig dak, met bobbelige, typische Italiaanse dakpannen en een lichte "knik" in het dakvlak, op pand in een van de oude kernen van Sabbionara. Mind you: dit dak helt richting noordoost, maar de zon is hier kennelijk zo rijkelijk aanwezig, het hele jaar, dat de investering interessant genoeg werd geacht... Het dak blijkt ook aan de ZW kant zonnepanelen te hebben, en ook een aanpalend dak in deze oude dorpskern heeft zonnepanelen, richting ZZO. georiënteerd. Zie de Bing Maps link.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Om een indruk te krijgen van de omvang van de PV-realisaties in dergelijke industriegebiedjes, hier vanaf de oostzijde van het dal (weg van Ala naar Sega di Ala op de NW rand van het Lessini plateau) een gedeeltelijk overzicht van de "commerciële zone" oostelijk van Sabbionara, midden tussen de vele wijngaarden. Met zonnetjes heb ik alle vanaf de foto identificeerbare daken met PV-modules aangegeven. Het gaat hier om tientallen tot een paar honderd zonnepanelen per dak, meestal op bedrijfspanden, winkels, gebouwen van intensieve veehouderij (linksboven), en zelfs een hal op het terrein van een steengroeve (rechts). Onderin het beeld het kanaal, de A22 snelweg Trento - Verona, en een stukje van de Adige/Etsch, ter hoogte van Vò Destro. Ook in nabijgelegen industriegebiedjes zijn regelmatig vele honderden zonnepanelen op bedrijfsdaken te zien in dit dal (van zuid naar noord Bing Maps links Rivalta, Avio, Ala, Rovereto, etc.).
Hier onder enkele foto's van PV-systemen in deze zone. Diverse van deze PV-installaties zijn ook te zien onder deze Bing Maps link. Met Google Maps kon ik juli 2014 geen goede foto's vinden.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Twee bedrijfshallen met zonnepanelen, ZO. deel van Sabbionara, op daken met lage hellingshoeken. Het voorste exemplaar had slechts een gedeelte van deze op NNW (...) gerichte dakhelft, bedekt met 132 dunnelaag modules van onbekend merk / type. En ook op het richting ZZO gerichte dakhelft was zo'n subsysteem te vinden, zie foto verderop. In totaal 264 modules. Als het bijvoorbeeld oudere typen Solar Frontier (Shell dochter Japan) modules zouden zijn geweest, kan dat op dit gebouw een opgesteld vermogen van ruim 18 kWp betreffen.
Het achterste systeem telt 206 kristallijne PV-modules, en is ook goed zichtbaar vanaf de overzijde van het dal (zie volgende foto). Dat betreft een globaal genomen oost/west systeem (west is hier rechts), met een laag hellend afschot van beide dakhelften. Jammer dat er relatief hoge "schotten" om het dak heen staan geplaatst, wat bij lagere zonnestanden gegarandeerd forse schaduw-verliezen zal opleveren, zeker bij de meest zuidelijk gelegen rijen modules. Maar met de waarschijnlijk lucratieve invoedings-vergoedingen die jarenlang hebben gegolden in Italië, zal ook die installatie beslist rendabel exploiteerbaar zijn.
Detail van enkele PV-installaties links van het midden in het hier boven getoonde (deel) overzicht, zie ook de startfoto van deze pagina. Helemaal links de eerder vanaf de straat gefotografeerde O/W installatie (west is op deze foto links), met hoge, bruinrood getinte vertikale dakschotten (aan de zuidelijke straatzijde boven de witte vrachtwagen met een "punt"). Rechts ernaast nog een O/W dak, met ervoor een huis met 12 panelen. Helemaal rechts op de foto 2 daken met zowel op de licht hellende Z. als op de N. (...) dakhelften kristallijne modules, 276 + 228 = 504 zonnepanelen (geschat: zo'n 120 kWp). Let daar op de vrijgelaten (bijna witte) dakdelen i.v.m. beschaduwing van het aangebouwde huis met bruin puntdak.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Dit is het dak helemaal rechts op de vorige foto, maar nu vanaf straatniveau aan de noordwest-zijde. Goed is te zien dat het dak een zeer lage hellingshoek heeft, en dat zelfs licht op noord hellende daken cq. dakhelften met zonnepanelen kennelijk al lang lucratief zijn in Italië.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Dit is een detail van een nog westelijker gelegen gedeelte van de "zona commerciali" wat buiten het eerste overzicht valt. Wederom talloze daken met zonnepanelen in allerlei oriëntaties. Linksboven betreft dat verschillende dakdelen van een bedrijf wat zelf montage systemen voor PV-installaties maakt, Edilferro s.r.l. Een betere reclame voor het eigen product kun je je niet wensen, zo'n mooie dakshoot van het bedrijf. Let op dat, naast twee grote PV-velden gericht op W. met zwakke hellingshoek (incl. exemplaar op plat dak met kennelijk een frame constructie onder het geheel), dat op het grote terras van Edilferro aan de rechterzijde er ook nog twee module rijen tegen de balustrade zijn "geplakt" onder een scherpere hellingshoek, om nog wat van de verlichte hemelkoepel te kunnen vangen. Verder op deze foto drie N/Z daken met lichte hellingshoek, gevuld met PV-modules. Midden links nog een aufgeständert systeem op plat dak, met portrait georiënteerd 25 zonnepanelen in 4 rijen, gericht op zuid (niet zeker of dat PV of thermische modules betreft, vermoedelijk de eerste).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Zelfs energie intensieve ondernemingen zoals mijnbouw bedrijven zien al langer "brood" in zonnestroom, ook in Italië. Hier een hal op de steengroeve rechts in het overzichtsbeeld van het industriegebied oostelijk van Sabbionara. Met het hele dak, kunstmatig licht hellend gemaakt richting west, bedekt met in totaal 416 PV-modules, mogelijk zo'n 100 kWp. Natuurlijk dekt zo'n installatie nooit het enorme stroom verbruik van zo'n bedrijf, maar het feit dat het wel geschiedt, geeft aan dat zelfs voor de grote verbruikers PV "een optie" is om in te investeren.
Het zal u gezien de verschillende soorten oriëntaties die we in het industriegebied van Sabbionara aantroffen wellicht niet (meer) verbazen, dat ook particulieren, laten we zeggen, ongebruikelijke, opstellingen exploiteren in het zonnige Italië. Op het pand aan de overzijde van de straat met het postkantoor van Ala zijn 10 moderne, 3-busbars per celrij hebbende multikristallijne PV-modules vertikaal op de ZZW georiënteerde gevel gemonteerd. Naast "architectonisch interessant" kennelijk ook goed voor de portemonnee van de trotse eigenaar...
Van Ala naar Monte Lessini
Een onbekend gebied in Nederland, maar met haar eigen charmes. Uitgestrekte weilanden op een groot plateau. Typische architectuur, aparte rots formaties, rust.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Alleenstaand huis in het bij Ala horende buurtschap Sdruzzina (160 m.), met hoogstwaarschijnlijk een installatie bestaande uit de krachtigste commerciële (typen) modules ter wereld, die van de Amerikaanse fabrikant Sunpower. Dit lijkt een van de oudere types met 72 cellen, mogelijk de 210 of 220 Wp exemplaren (module rendementen van 16,9 - 17,7%). In totaal 13 panelen (7 als pergola, direct boven een zonnescherm, 6 op onderste schuine dakrand), mogelijk 2,7 - 2,9 kWp. Tevens een dubbele thermische collectorplaat op het schuine dak.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Een van de talloze boerderijen verspreid over de koeien-rijke weilanden op het uitgestrekte berg plateau van Monte Lessini, Malga Coe di Ala (1,640 m.). De daken in dit gebied ("unici") hebben een byzondere architectuur: ze worden bedekt met enorme, regelmatige steenplaten die uit de omgeving worden gewonnen uit de alomtegenwoordige "gestreepte" bergmassieven en rotsen. De kalk platen, ook wel bekend als Pietra di Prun, Scaglia Rossa, Prun Stone, of Lessinian Stone (kleur kan variëren van rose tot wit) zijn makkelijk van elkaar te scheiden vanwege een tussenliggende kleilaag. Zie ook deze link en deze voor nadere info. Omdat dit natuurlijk zware daklasten veroorzaakt, hebben deze boerderijen veel zware stenen dwarsmuren. Voor deze boerderij stond los op de grond tegen de muur een PV-installatie op zuid gericht, zie detail hier onder.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
"Cassette" met 8 oudere typen monokristallijne PV-modules met elk 36 zonnecellen, tegen een betonnen steun leunend bij Malga Coe di Ala.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Gloednieuwe hut, Rifugio Castelberto, op de gelijknamige "berg", eigenlijk een "afgrond" aan de noordkant van het Lessini plateau (1.765 m.). Met een vergelijkbare "dak architectuur" als de meeste boerderijen in dit uitgestrekte, glooiende berg gebied, uitgevoerd met massieve stenen platen. Maar in dit geval ook voorzien van een leuke PV-installatie, en nog een kleine windturbine op de koop toe. De stenen platen uit de omgeving worden ook al honderden jaren op grote schaal ingezet als "natuurlijke" afscheiding van weilanden (basis ingegraven in de bodem); in het onderhavige geval ook als "muurtje" op de erfgrens (links net aan te zien).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Deel van de PV-installatie op de Castelberto hut in Monte Lessini, op de nieuwe uitbouw aan de oost-zijde. De panelen zijn op aluminium liggers geschroefd, die weer op de stenen dakplaten zijn bevestigd, er zit derhalve een luchtspleet tussen genoemde platen en de panelen. In deze contreien wil het kennelijk heftig onweren (we hebben hier twee "majestueuze", heftige onweersbuien meegemaakt in de tent), vandaar de uitgebreide bliksem afleider installatie rond de PV modules. De paal rechts is van de kleine windturbine.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Detail van de PV-installatie op de aanbouw van de hut. Een type dakbevestiging die installateurs in Nederland waarschijnlijk nooit zullen hoeven uitvoeren... Let op de bevestiging op de dikke kalkstenen dakplaten, de "dwarsliggers", en de buisjes voor isolatie van de DC-bedrading van de modules naar het volgende paneel in de string, onder de bliksembeveiliging door. De totale installatie bestond uit 16 PV-modules, 7 oudere monokristallijne types (2 busbars/cel) op het grote dak, en 9 multikristallijne exemplaren (3 busbars/cel) op de aanbouw.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
De - nogal luidruchtige - kleine windturbine naast de hut was van het type "it-e Vergy", onderdeel van de in Zermeghedo (VI) zetelende firma itAutomation S.r.l. (dochter itWind). De website van (de windtak van) het bedrijf lijkt nog niet functioneel. Over opbrengsten is niets bekend, het apparaat stond flink te draaien, maar het is dan ook een goede lokatie aan het hoge eind van een relatief vlak, groot, en hoog gelegen plateau.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Forse thermische zonnecollector installaties vinden we regelmatig bij campings. Dit is een van de 2 exemplaren in het in het zuid-oostelijke deel van Monte Lessini gelegen plaatsje Camposilvano, vlakbij een interessant "streepjesrotsen" reservaatje, Valle delle Sfingi (zie fraai Youtube filmpje). Wat weer een van diverse kleine aanhangsels is van het veel grotere Parco Naturale Regionale della Lessinia. Een regionaal natuurpark wat een groot deel van de weidegebieden omvat, en waar ook (delen van) vier grote dalen aan toebehoren, aan de zuidzijde. Voor kaart, zie deze link >> Parco Naturale >> Cartina turistica del Parco (duurt even voordat deze is geladen). Op Campeggio "Al Covolo" (naast het kleine geologie museum) hebben we dus gedouched m.b.v. water verhit door zonlicht in totaal 100 vacuumbuis collectoren (verdeeld over vijf "buizen cassettes").
Van Monte Lessini naar Recoaro Terme
Vanaf het Lessini plateau daalden we af naar de deels Duitstalige enclave Giazza/Ljetzan (Zimbrisch taalgebied), klommen het prachtige, en ruige, alpiene Carega massief in, en verlieten dit na een paar dagen weer via een traverse overlangs de boog van Catena delle Tre Croci, om uiteindelijk in Recoaro Terme weer boodschappen te kunnen doen.
Tijdens dit gedeelte kwamen we relatief weinig PV tegen, omdat we ons grotendeels in het hogere berggebied ophielden. Toch nog enkele "ontmoetingen" volgen hier onder.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Rifugio Alpino Revolto op 1.320 meter hoogte aan de aanloop naar de Gruppo del Carega, vanuit het zuiden. Aan de zuidkant van de hut is een PV-installatie geplaatst op een frame op de bergwand, evenals een mini-windturbientje. De installatie is net aan op Bing Maps te zien (link).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Detail van de PV-installatie. Bestaande uit 27 standaard multikristallijne zonnepanelen, en drie kleine, oudere type modules (totaal 30 stuks). Vermoedelijke omvang van de complete installatie rond de 6,8 kWp. Op het bord is de naam van de mogelijke systeem integrator te vinden, SynTech Group S.r.l. uit Codroipo (UD).
Vanuit deze hut maakten we een fraaie rondwandeling in het zuidelijke deel van het Carega massief. Deze Rifugio Scalorbi, gelegen onder de Passo Pelegatta (1.776 m.), was spic en span, werd gerund door twee dames, en heeft twee PV-installaties. Een groot systeem van 18 panelen op het schuine dak, en twee modules vertikaal op de wand bevestigd op de tweede verdieping (zie detail hier onder). Het dak was kennelijk net aan een onderhoudsbeurt toe, of de schoorsteen moest worden schoongemaakt.
Twee oude, multikristallijne modules met 36 cellen, vertikaal onder het slaapkamer raam van de huttenbeheerders op de tweede verdieping. Mogelijk om extra voordeel te hebben van reflecterende sneeuw in combinatie met lage zonnestanden in de winter?
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Kleine "hut", Fraselle di sotto, op 1.475 meter hoogte in een gebied waar een grote schapenkudde wordt gehouden (linksboven). Merkwaardig is de forse PV-installatie op zowel de oostelijke als westelijke dakhelft, met in totaal maar liefst 34 zonnepanelen (8,5 kWp indien 250 Wp modules), ook zichtbaar op Bing Maps. Welke activiteit vraagt op deze hoogte, ver achterin een afgelegen dal (Valle delle Fraselle) zoveel elektriciteit? Een melkrobot? Kaasmakerij?? Halverwege op de traverse vanaf de Scalorbi hut door de Catena delle Tre Croci, noordelijk van Passo della Scagina.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Kleine veldopstelling onder het kapelletje bij de muur van het terras van de Rifugio Bepi Bertagnoli (1.225 m.), aan de zuidrand van de Catena delle Tre Croci, waar we naar moesten afdalen omdat er een bergstorting op de traverse was aangekondigd bij Passo della Scagina. In totaal staan hier 9 "tafels" met 56 multikristallijne zonnepanelen (2 types). Deze volgen de zon eenzijdig via unilaterale tracking (azimuth = hoogte van zon boven horizon). Volgens een bord bij de opstelling is het totale vermogen 6,08 kWp, wat inhoudt dat het gemiddeld om modules van slechts zo'n 110 Wp zou gaan. Dat kan kloppen, want dit project zou in het jaar 2000 financieel zijn ondersteund door Regione del Veneto. Een project uit de pioniertijd voor commerciële implementatie van modernere PV-modules, dus. Zie ook Bing Maps link.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Het is leuk als zo'n PV-installatie de stroomvoorziening van een berghut als Bertagnoli voor een significant deel kan invullen, maar onderhoud aan alles wat groeit en bloeit hoort zeker bij de noodzakelijke klussen voor de hutbeheerder. Daar moet dus wel wat aan gebeuren, want dat boompje kan een fors negatieve invloed op de te verwachten opbrengst hebben gezien de meestal toegepaste stringkoppeling van zonnepanelen.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Blik op een van de gebouwen in het skigebiedje van Recoaro Terme, Recoaro Mille gedoopt omdat het op ruim 1.000 meter hoogte ligt (oostrand van de Catena delle Tre Croci). Het van grote afstand gefotografeerde, zacht-rood gekleurde gebouw met restaurant staat in het buurtschap Pizzegoro (1.015 m.), en heeft een PV-systeem bestaande uit 84 modules (geschat: zo'n 18 kWp).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Ook al is het in dorpen als het (voormalige) kuuroord Recoaro Terme lastig om zonnepanelen te implementeren door de beperkingen van ruimte en veel last van schaduw, toch zie je af en toe een paar setjes opdoemen. Rechtsonder een PV-installatie met 10 modules (zo'n 2,5 kWp), linksboven een met 12 panelen (plm. 3 kWp). Gebouwen op de noordoever van van de Agno di Lora beek.
Een waarschijnlijk wat beter in de slappe was zittende eigenaar in een bungalow aan de noordzijde van Recoaro Terme heeft naast een forse thermische collector installatie in twee steil op frames geplaatste rijen op het platte dak (rechts) ook nog op het schuine dak ruimte gevonden voor een PV-installatie van 22 modules (plm. 5,5 kWp). Op Bing Maps is dit pand met installaties goed identificeerbaar.
Recoaro Terme - Borgo Val Sugana
Vanuit Recoaro zijn we het Pasubio massief ingetrokken, een spectaculair alpien gebergte waar in de Eerste Wereldoorlog een van de hotspots van het front lag. En waar waanzinnige taferelen zich afspeelden, kilometers lange gangen werden gegraven en galerieën in honderden meters vertikale wanden. Wat ondanks alle energie, tijd, geld, en mensenlevens die als gevolg van die activiteiten werden "doorgedraaid" uiteindelijk echter geen enkel strategisch voordeel opleverde voor de strijdende partijen. Er zijn tientallen boeken over deze "historische humane waanzin" vol geschreven.
Echter, er is wel veel "moois" overgelaten aan latere generaties, uit dat bloederige verleden. Zo hebben we een fenomenale tocht gemaakt door/over de spectaculaire Strada delle 52 Gallerie, die de Italiaanse strijdkrachten in enkele maanden tijd uit de kilometer hoge rotswand tussen Rifugio Gen. Achille Papa en Bocca di Campiglia hebben uitgehakt. Het was het hoogtepunt van onze vakantie, vandaar een plaatje om dat te "vieren".
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Uitzicht vanaf een van de spectaculaire, ongezekerde rotsband-traverses in het westelijke deel van de Strada delle 52 Gallerie, in de zuidwand van de Cimon del Soglio Rosso (enkele honderden meters verwijderd van de Rif. Gen. A. Papa). Omdat het twee dagen lang heftig gestormd had, was het op die 30e juni kraakhelder, en konden we over de Po-vlakte heen net aan de baai van Venetië zien. De prachtige tocht staat diep in ons hart gegrift...
Youtube
filmpje
Youtube
filmpje van eerste passage op 1 mei, door sneeuw (uitsluitend
voor ervaren alpinisten!!)
http://www.dangerousroads.org/europe/italy/71-strada-delle-52-gallerie-italy.html
"Terug naar de beschaving" is wat je de laatste week een beetje overdreven zou kunnen noemen. We traverseerden vanaf het Pasubio massief via Laghi en over diverse bos wegen naar het plateau van Tonezza, daalden af naar het diep ingesneden Val d'Astico, klommen aan de oostzijde weer omhoog, en traverseerden tot slot het noord-westelijke deel van de uitgestrekte Altopiano dei Sette Comuni (incl. Duitstalige enclaves, het gebied wordt ook wel Sieben Gemeinden genoemd). Om tot slot naar Borgo in Val Sugana te kunnen afdalen. De laatste "ontdekkingen" op het gebied van PV volgen hier onder.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Bungalow in Pòsina, oostelijk van het Pasubio massief in het gelijknamige dal. 12 PV-modules sieren het dak, de schoorsteen staat helaas nogal ongelukkig t.o.v. een deel van de modules op het rechter dak.
In Italië steeds vaker gezien. Naast de alomtegenwoordige kapelletjes langs wegen en paden, ook steeds meer lantarenpalen gevoed m.b.v. zonlicht. Hier in het buurtschap Ossati, tussen Pòsina en Laghi, oostelijk van het Pasubio massief.
Detail van de "lampadaire solare", met monokristallijn zonnepaneel met 36 cellen.
Gemeentehuis van Laghi, met een PV-installatie bestaand uit 46 monokristallijne modules (plm. 11-12 kWp). Kennelijk uitgelegd op het interne stroomverbruik, of er was niet meer geld beschikbaar, want er kon nog meer op het schuine dak.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Lange schuur bij Rifugio Cantoniera di Campolongo (1.546 m.) in het noord-westelijke deel van Altopiano dei Sette Comuni, zuidelijk van de vanwege de Eerste Wereldoorlog bekend geworden Monte Verena fortificatie. Zie ook Bing Maps view.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Detail van de schuur met een deel van de uit 66 monokristallijne zonnepanelen bestaande PV-installatie (plm. 16 kWp). Te zien aan het kleurverschil zijn er 2 verschillende typen - of batches van hetzelfde type - zonnepanelen gebruikt.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Huis langs de weg in Val di Sella, ZW. van Borgo (Bing Maps view). Met een byzonder, niet vaak gespot PV-systeem, dunnelaag modules van amorf silicium (herkenbaar aan de paars-groene zweem), gericht op ZW (in totaal 26 stuks). Veel vermogen zal dit systeem niet hebben, de vraag is waarom er voor zo'n installatie is gekozen in zo'n residentiële setting. Bovendien lijken enkele modules te stevig met klemmen op de rails te zijn geschroefd, want de reflecties lijken te duiden op een licht vervormde glasplaat (linksboven op het dak).
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Bij de aankomst in Borgo in Val Sugana (390 m.), aan de voet van het ook in Nederland vrijwel onbekende Lagorai gebergte (Catena dei Lagorai) "uiteraard" weer enkele PV-installaties in het kleine industriegebiedje aan de westrand van dit stadje (voorgrond). Het dak links bevat naast het getoonde PV-veld ook nog modules aan de achterzijde (deels op noord; totaal zo'n 210 stuks), het rechter veld is onderdeel van een uit twee delen bestaand systeem op twee daken van een aanpalend bedrijf (totaal zo'n 416 modules). Zie ook Bing Maps view. Ook het gele huis op de achtergrond doet z'n best met een recente investering in een PV-systeem met 24 modules.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Oud en nieuw gaan prima samen in het stadje Borgo Valsugana. School met PV-systeem met 84 zonnepanelen (plm. 21 kWp), met links erachter de toren van het gemeentehuis. Rechtsboven Castel Telvana.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Nieuw appartement blok ZW. van het trein/bus station van Borgo. Zonnepanelen, totaal 38 stuks, gericht op NNW...
Terug naar Nederland
Op onze terugreis naar ons polderland tot slot nog twee solar encounters met zonnepanelen. Kleintjes, maar u weet, elke zonnecel is er een.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Speelplaats in het Parco Venezia van Trento. Let op het zonnepaneel, wat een klein TL armatuur van voeding voorziet.
KLIK
op plaatje voor uitvergroting
Detail van het zonnepaneel in het speeltuintje in Parco Venezia. De cellen zijn zo te zien gesneden uit een wellicht niet perfect "getrokken" groot monokristallijn silicium blok (ingot), gezien de missende "hoekjes" (witte hoekpunten).
De laatste foto. Op weg naar het station van Trento kwamen we langs deze "dry waste" afval container. De inworp opening wordt elektrisch bediend. De voeding bestaat uit ... drie grote zonnecellen, in serie geschakeld. Zonne-energie wordt doodnormaal in het dagelijkse leven. En zo hoort het ook...
Prestaties zonnestroom in Italië
Tot slot nog enkele opmerkelijke cijfers, die aangeven dat, ook al heeft de Italiaanse overheid zwaar ingegrepen in de ondersteuning van zonnestroom (de facto geen klassieke feed-in vergoedingen meer), het land niet voor niets globaal bezien de tweede positie heeft bereikt wat geaccumuleerd vermogen betreft. Al zal China, en mogelijk Japan en USA over niet al te lange termijn Italië van die plaats gaan verdringen.
Vandaag van de website van Gestore Servizi Energetici, de marktwaakhond voor vele energie zaken in Italië de volgende data. Tot nog toe zijn onder de 5 opeenvolgende incentive regimes, Conto Energia nrs. 1-5 526.463 PV-installaties geregistreerd, met een gezamenlijk vermogen van 17,080 GWp. Gemiddeld ruim 32 kWp per installatie... In het Atlasole project worden alle gegevens per regio en per gemeente bijgehouden. Puglia ("hak van de Italiaanse laars") heeft de meeste capaciteit staan, 2,5 GWp verdeeld over 38.253 installaties, dik 65 kWp gemiddeld per systeem. Als je googelt, vind je daar talloze grote vrijeveld installaties verspreid door het landschap.
EurObserv'ER meldde voor de totale PV-capaciteit in Italië (incl. niet onder FIT regelingen vallende installaties) voor eind 2013 een vermogen van 17,614 GWp, waarvan een verwaarloosbaar deel, 12 MWp, off-grid zou zijn. Per hoofd van de bevolking zou het land eind 2013 295 Wp aan PV-capaciteit hebben staan (tussen EU kampioen Duitsland en het op dit punt blijvend verbazingwekkende België in).
De zonnestroomproductie in dit mediterrane land lag eind 2013 volgens EurObserv'ER op een niveau van 22,146 TWh, 17,4% meer output dan in 2012 (5 en een half maal de gemiddelde jaarproductie van kerncentrale Borssele, indien hele jaar operationeel). Die dik 22 TWh is ruim 7% van de stroomproductie in het land. Ter vergelijking: In Duitsland was dat aandeel 5%, en binnen de EU was dat gemiddeld genomen nog slechts 2,4% (data EurObserv'ER Photovoltaic Barometer, download pagina). Voor Nederland is het aandeel niet bekend, omdat zonnestroom productie in ons land nauwelijks centraal wordt bemeten (excl. CertiQ volume, minder dan 13% van de totale capaciteit betreffend). Maar waarschijnlijk ligt het op maximaal een half procent.
GSE houdt nauwkeurig statistieken over capaciteits-cijfers en aantallen installaties onder de Conto Energia regelingen bij via deze pagina.
Gebruikt kaartmateriaal
Atlante stradale d'Italia. Nord. Touring Club Italiano (Milano). Atlas bestaande uit 3 delen, 1:200.000.
Monte Baldo Nord. Altopiano di Brentonico, Malcesine, Nago-Torbole, Rovereto, Avio. Kompass nr. 691 (Rum / Innsbruck, AT). 1:25.000. Ed. 2011.
Monte Baldo Sud. Bardolino, Garda, Torri del Benaco, Caprino Veronese, Ferrara di Monte Baldo. Kompass nr. 692 (Rum / Innsbruck, AT). 1:25.000. Ed. 2011.
Monte Baldo. Carta Topografica - Escursionistica. 4Land Alpine Cartography nr. 117 (Nature Dynamics, Trento), 1:25.000.
Lago di Garda. Monte Baldo. Kompass nr. 102 (Rum / Innsbruck, AT). 1:50.000.
Ala e il suo territorio. Percorsi ciclo-pedonali ed escursionistici. Centro Studi Sintesi - Cultura Educazione Natura (Rovereto, TN) / Comune di Ala. 1:25.000. Ed. 2009.
Carta Turistica per Escursionisti. Lessinia. Comitato Gruppi Alpinistici Veronesi (Verona, VR), 1:25.000. Met boekje, ed. 2010.
Parco della Lessinia. Comunità Montana della Lessinia/Parco Naturale Regionale (Bosco Chiesanuova, VR). Kaart van natuur reservaat met informatie.
Monti Lessini / Recoaro Terme. Arzignano, Bosco Chiesanuova, Grezzana, Malo, Schio, Thiene, Valdagno, Verona. Kompass nr. 100 (Rum / Innsbruck, AT). 1:50.000.
Piccole Dolomiti. Pasubio. Carta Topografica per escursionisti, Tabacco (Tavagnacco, UD), 1:25.000.
Pasubio - Piccole Dolomiti. Carta Topografica - Escursionistica. 4Land Alpine Cartography nr. 118 (Nature Dynamics, Trento), 1:25.000.
Sentieri Altopiano dei Sette Comuni. Sezioni Vicentine del C.A.I. 2 kaarten, 1:25.000, met boekje, ed. 2011.
Webpagina opgemaakt 26 - 28 juli 2014. Gepubliceerd 28 juli 2014.
|
