Task Force Energietransitie

Introductie
Mijnwater is warm
Poep levert elektra
ECN
Atoomrattenstroom
Scenario's bij de vleet
Lichtpunt
Consument?
Energiebesparing
Conclusio
Kritiek Milieudefensie
Links

Introductie

8 mei 2006: "Meer met energie". Ditmaal een iets minder pakkende titel dan "Nu voor later", maar het nieuwste brainwave document van Neerlands' energiedenkers ligt op tafel. De komende decennia moeten we er "tegenaan", want anders zijn we te laat, is de strekking van het rapport van de door E.Z. in het leven geroepen en zwaar door fossiele meneren gedragen "Task Force Energietransitie" onder leiding van Shell topman Rein Willems. Wij waren daar natuurlijk al lang achter, maar bij sommigen duurt dat een tijdje. Let wel, er staan best wel leuke zaken in dat rapport en mooie initiatieven. Het klinkt op het eerste gezicht heel erg leuk en ambitieus, allemaal, met hier en daar wat hooggeleerde heren en zelfs een dame die ons met de fraaiste "duurzame energie" opties mogen verblijden, maar overtuigd was ik bij lange na niet, om het zachtjes uit te drukken. Ook Milieudefensie niet, die het rapport meteen al rijp voor het grof vuil achtte met 10 zwaarwegende tegenwerpingen die u onderaan deze pagina mag nalezen. Let vooral goed op punt 7: elke (des-)investering in kernenergie zal ten koste gaan van de essentiële omslag naar duurzame energie.

Warmte uit mijnwater
In 2050 zou het dan allemaal "voor de bakker" moeten zijn, met, bovenop "schone kolencentrales", "nieuw gas", die mysterieuze "transitie-kerncentrale", en meer van dat fossiele moois, centrales zoals het te bouwen exemplaar in Limburg die de warmte uit het water in die zo verfoeide mijnen zou moeten halen. Prima idee, en zeker flink op inzetten. De vraag blijft echter of dit ook voor andere regio in Nederland haalbaar zal zijn, waar ik voor warmte toch echt meer op statische zonne-energie (zon-georiënteerd bouwen), zonnecollectoren in combinatie met bodemwarmte, warmtepompen, en lage temperatuur verwarmingssystemen zou inzetten. Uiteraard niet die belachelijk fictief beprijsde, dure stadswarmte waarmee hele wijken tegenwoordig "fossiel worden vastgelegd".

Elektra uit cowshit
Een ander voor de Netwerk cameraman (uitzending 7 mei 2006) aantrekkelijk gepresenteerd alternatief is elektriciteit opgewekt uit koeienstront via massale vergisting. Ook "leuk", maar of we daar een significant deel van de benodigde duurzame energievoorziening van zouden moeten opwekken, lijkt mij zéér de vraag, laat staan dat dat als een "elegante" oplossing van onze onafzienbare mestoverschotten gezien zou moeten worden. Afgezien of het mogelijk zou zijn, zie ik het eerder als een uitermate ongewenste legitimering van een van de meest zieke industriële sectoren in dit land, en dat is de bioindustrie. Alstublieft geen miljoenen 50-60 liter/dag mest scheitende koeien méér in het toch al krappe en zwaar vervuilde en extreem ge-eutrofieerde Nederland die door de invoer van het hier niet geteelde krachtvoer uit het buitenland gaan bijdragen aan ... juist, ja: verhoging van de fossiele CO2 uitstoot! Dus meneer Paul Hamm (voorzitter Platform Groene Stroom) moet toch nog even wat huiswerk doen, want "probleemloos", zoals hij suggereert is geen enkele (duurzame) energieoptie, en zeker de "biomassa via mestvergisting" heeft zo zijn eigen gifgroene addertjes...

ECN
Verder goddank nog een verstandig iemand als de heer Hoff, directievoorzitter van het ECN die wel pap lust van zonnestroom en thermische zonne-energie, zoals elk slim mens hoort te hebben op deze planeet, want wie gaat al die gratis energie nu op voorhand uitsluiten? Tussen de regels doorlezend lijkt dit zoveelste E.Z. rapport dat laatste inderdaad te doen, gezien de "checks and balances" met die andere stukken problematischer (maar onterecht goedkopere) energie-opties, die ruim baan krijgen.

Daar is de atoomstroom weer
Voor dat laatste moet je Brinkhorst op je naambordje hebben staan, want die vindt nu opeens een excuustruus kerncentrale'tje voor een overbruggingsperiode van 30 jaar eigenlijk wel "bespreekbaar" (daarna gaat hij hem zeker eigenhandig afbreken en boven op de nog millennia nagloeiende onderdelen wonen???). Lees goed de overige berichten op Polder PV, en zie hoe onze meestermanipulator voetje voor voetje schuifelend en héél vals fluitend in de richting van de mainstream beweegt zodat het vooral niet opvalt dat hij nu "opeens" weer voor die vermaledijde kernoptie is ("want we importeren toch al hartstikke veel kernstroom", u snapt hem zeker wel?). U weet hoe Polder PV over die atoomstroom denkt, mocht het u ontgaan zijn: atoomenergie is géén "transitie-oplossing", want die zal op de door diezelfde B. (gedeeltelijk) opengebroken geliberaliseerde energiemarkt de duurzame energie dit land uit gaan concurreren. En dan is dit zoveelste rapportje voor niets geschreven. Let u s.v.p. in de Netwerk uitzending ook heel erg goed op hoe B. de "atoomstroom" los probeert te weken van VROM (waar die levensgevaarlijke technologie thuishoort totdat die, liever vandaag dan morgen, afgeschaft wordt), want hij zou die optie maar wat graag bij E.Z. onderbrengen. Aangezien E.Z. verder in alle energiepapjes dikke vingers heeft in ons land zou dat wel eens het begin van het einde voor duurzame energie kunnen zijn, dus dat moeten we maar niet laten gebeuren, alstublieft. Nog even voor de duidelijkheid twee citaten van de nieuwe Duitse Bundesumweltminister Sigmar Gabriel: "Eine zukunftsweisende Energiepolitik verzichtet auf Atomkraft." en "Atomkraft ist keine Zukunftstechnologie". U kunt op de website van de BMU nalezen waarom. Wat zou Staatssecretaris van Geel daar tegenover kunnen plaatsen?

Scenario studies

Een van de TFE "scenario's" over ontwikkelingen op het vlak van (duurzame) energie in Nederland, volgens het "model Strong Europe + dematerialisatie" (weinig groei). Eenheid van de Y-as is in het originele rapport niet vermeld (!). Besparing staat bij Polder PV bovenaan alle duurzame energie scenario's (Trias Energetica), gevolgd door zon, wind en (kleinschalige) waterkracht. Let op de hardnekkige aanwezigheid van die vele duizenden jaren economisch onheil aanrichtende kernenergie optie, die ondanks de dramatische impact op de samenleving marginaal blijft "scoren" in het totale plaatje. Zonne-energie heeft veel grotere potenties dan aangegeven, mits goed ondersteund. Ter vergelijking, zie de Duitse BMU publicaties over zon-PV. Biomassa is bij Polder PV uitsluitend "groen" als er onbewerkt dunningshout wordt gebruikt of als biomassa teelt uitsluitend als wisselteelt wordt ingezet (niet als bodem uitputtende intensieve teelt waarvoor weer energievretende kunstmest "nodig" zou zijn). Transport van biomassa naar de centrale blijft een groot probleem en zou maximaal duurzaam dienen te geschieden (transport uitsluitend m.b.v. biofuels, wat weer een aanzienlijk deel van de "groene" productie teniet zou doen). Daar is allemaal nog nauwelijks zicht op, vandaar dat de optie niet onder mijn "duurzame accolade" valt. Let op de "verrassing" in de legenda van dit plaatje. Gaat E.Z. een konijn uit de goochelhoed voor ons toveren? Of heet die "toevallig" C.S.P.? © Task Force Energietransitie, SenterNovem publicatie 2EOS-04.08, herdruk, januari 2006 (p. 40)

Lichtpunt
OK, een lichtpuntje dan. Pagina 24 van het 56 pagina's tellende document, over zon-PV (het staat er echt!):

• Een betere marktintroductie in de thuismarkt. Het is van belang dat in Nederland een jaarlijkse groei gerealiseerd wordt van ten minste het EU-gemiddelde. Die groei bedraagt nu reeds 30-40% per jaar.
• Resultaten van de Nederlandse R&D-activiteiten moeten ook daadwerkelijk tot productie komen. Latere export van deze kennis, via licentiecontracten, biedt dan veel extra potentieel.
• Een goed investeringsklimaat voor innoverende bedrijven (bijvoorbeeld met een revolving fund).

Kijk: dat begint ergens op te lijken. Jammer alleen dat er geen praktische invulling aan wordt gegeven, vooral niet m.b.t. het eerste, byzonder heikele punt, want de Nederlandse PV-markt is door toedoen van ditzelfde ministerie in elkaar gestort, en dat gaan we echt niet in een paar jaar tijd goedmaken, want daar is de ambitie van een hele natie met frisse duurzame energie professoren en ondernemers voor nodig. Oplossing? Het woord begint met de letter t, geachte ambtenaren van E.Z.; het eindigt op ...vergoeding. Ik verwacht dan ook dat die "slimme meters" die wij allemaal in onze meterkast moeten krijgen van jullie en EnergieNed die vergoeding van, laten we het voor het gemak maar even op 40 eurocent/kWh houden, automatisch aan de zonnepaneel eigenaar zal gaan uitkeren elk jaar. Dat heet pas innovatie en burgers betrekken bij de zo gewenste Energietransitie!

Consument
De consument komt er in dit typische E.Z. document voor de zoveelste keer bekaaid vanaf maar krijgt desondanks een plekje op, o.a., p. 31 en 34. Karakteristiek voor hoe E.Z. burgermans ziet is de volgende opmerking: "Voor de individuele consument telt de meerwaarde voor hemzelf, niet de meerwaarde voor de gemeenschap". Tja, als je consumenten inderdaad slechts als domme consumeerders blijft beschouwen, i.p.v. als volwassen mensen die hun omgeving op waarde weten te schatten, schiet het niet echt op met de uitermate moeizame verhouding die dit ministerie heeft met de grootste categorie "stakeholders" die onze samenleving kent! Het beroemde woord in bovenstaande alinea doet bij de gemiddelde burger wonderen, geachte beleidsmakers!

Energiebesparing
Tenslotte, voor de zoveelste keer de grootste blunder en misser: ENERGIEBESPARING ENERGIEBESPARING ENERGIEBESPARING ENERGIEBESPARING ENERGIEBESPARING ENERGIEBE

2,1 procent maximale besparing per jaar, beste dames en heren, meer zit er niet in volgens de hoge heren. Er wordt eerder lager dan hoger "ingeschat"... Wat een onvoorstelbare ambitie! Het is duidelijk, E.Z. wil niet meer, dus krijgen we ook niet meer. Conclusie: Water naar de Zee dragen. Zinloos rapportje dus weer, want goedkoper dan energiebesparen zal geen enkele duurzame energie optie worden. Ik dacht dat we in krentenwegersland woonden? Die kruideniers moeten inmiddels toch ook wel door hebben dat besparen dan het slimst is, zelfs al "heb" je niks met duurzame energie?

Conclusio
Laat u niet door de retoriek van belanghebbenden (waar kwam die "Taskforce" voorzitter ook alweer vandaan ....?) in de luren leggen. Duurzaam: ja, en wel DONKERGROEN a.u.b.! Schijnopties: NEEN, zeker geen continuering van voor producenten en belanghebbenden onterecht goud geld opleverende (pseudo-)fossiele en nucleaire opties! Borssele is al lang afgeschreven: Essent en Delta verdienen bakken geld met hun (geheime) marges en nemen de kuierlatten als de eerste scheuren in het beton beginnen te komen.

Dus s.v.p. als de sodemieter open die financiële sluizen voor de grootste duurzame energie technologieën zon, wind, en water (aangevuld door bodem-thermische DE-technieken), een behoorlijke, laagdrempelige, voor elke optie aangepaste terugleververgoeding, en duurzame wetgeving gestoeld op het Duitse model. Zand over dit rapportje en Nederland BLAUW s.v.p. (neen, dit is geen reclame voor een politieke partij, al zou het erg leuk zijn als zij ook eens hun clubkleuren in de praktijk zouden gaan brengen)!

Tien kritiekpunten Milieudefensie op Transitie-actieplan van de Taskforce Energietransitie

1. Bestaand beleid uit het Energierapport van minister Brinkhorst (2005) en de Toekomstagenda Milieu van staatssecretaris Van Geel wordt gepresenteerd als vernieuwing. Zo staan de energiebesparingsdoelstelling van 1,5% per jaar, CO2-opslag en windenergie op zee al in het Energierapport.

2. De kamerbrede motie Spies/Ham die het Kabinet oproept om een besparingstempo van minimaal 2% te realiseren wordt naar beneden bijgesteld. De besparingsdoelstelling van de taskforce is 1,5% a 2% per jaar (pp. 5, 10, 24, 37).

3. De taskforce zwakt de doelstellingen af voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De doelstelling van 60-80% vermindering van broeikasgassen die volgens de IPCC noodzakelijk wordt geacht om klimaatverandering te stabiliseren is door de Europese milieuministers in 2005 herhaald en door het Europese parlement overgenomen (november 2005). De taskforce wil een reductie van slechts 50% in 2050 (pp. IV, 6).

4. De taskforce consolideert de positie van fossiele energie en kernenergie. In de 'visie' van de taskforce komt in 2050 bijna 60% van onze energie uit fossiele brandstoffen en kernenergie (berekening op basis van figuur 6, p. 12).

5. De voorstellen te investeren in kernenergie staan lijnrecht tegenover een transitie naar een duurzame energiehuishouding (pp. 10, 24). Kernenergie is zeer kostbaar en zadelt de samenleving voor tienduizenden jaren op met een afval- en veiligheidsprobleem.

6. De Nederlandse afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt vergroot door de plannen voor de CO2-opslag (pp. 10, 19, 24, 26). Door deze techniek is eenderde méér kolen nodig om dezelfde hoeveelheid stroom te produceren. Er zal daarom dus meer kolengestookt vermogen worden neergezet en meer kolen moeten worden geïmporteerd.

7. De ontwikkeling van hernieuwbare energie wordt vertraagd. De ambitie van 18% hernieuwbaar in 2020 (p. 12) ligt ruim onder die van ander Europese landen (EU gemiddelde doelstelling, 21%; Italie, 25%; Portugal, 45%; Zweden, 60%). De investeringen in kernenergie en CO2-opslag die de taskforce voorstelt, gaat ten kosten van hernieuwbare energie. Hierdoor gaat het ontwikkelingstraject van zon-, wind- en biomassatechnologie langzamer. Nu al gaat eenderde van de nieuwe subsidies voor 'duurzame energie' naar CO2-opslag.

8. De noodzakelijke maatregelen uit het oorspronkelijke transitieplan uit 2001 (NMP4) om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te doorbreken, komen in het plan van de taskforce niet voor. Belangrijk daarin was vooral het afschaffen van niet-duurzame subsidies en het internaliseren van milieukosten in de prijzen. In de plaats daarvan komt een jaarlijkse subsidie voor 'duurzame energie' waaronder: CO2-opslag en kernenergie (punten 4, 5 en 6).

9. De taskforce gebruikt publieke middelen om een lopend politiek en maatschappelijk debat te beïnvloeden. Er is nog geen consensus in de samenleving over het nut en noodzaak van het subsidiëren van CO2-opslag en kernenergie. Toch stelt de taskforce dat door 'strategische communicatie' (p. 29) het publiek, media en politiek overtuigd moeten worden van het belang van onder andere CO2-opslag en de 'heroverweging van kernenergie'.

10. Er is sprake van belangenverstrengeling. De taskforce, die wordt gedomineerd door vertegenwoordigers uit de olie- en energiesector en grootverbruikers van energie, pleit voor investeringen waarvan zijzelf de primair begunstigden zullen zijn, denk bijvoorbeeld aan miljoenen subsidies voor CO2-opslag.

Bron: "Energieplan geeft kolen en kernenergie alle ruimte", e-mail persbericht Milieudefensie, 8 mei 2006, Amsterdam.

Links

http://www.milieudefensie.nl/klimaat/nieuws/060508 (forse kritiek op het rapport door Milieudefensie)
http://www.netwerk.tv/index.jsp?p=items&r=netwerk&a=226395 (uitzending van bijna een half uur, 7 mei 2006)
http://www.senternovem.nl/ ... tcm24-187512.pdf (volledige rapport, 1,5 MB)
http://www.telegraaf.nl/binnenland/41404031/Deskundigen_bepleiten_omslag_naar_duurzame_energie.html (nieuwsbericht met wederom de nodige "smeuiige" maar ook weer verbijsterend slecht geïnformeerde reacties...)